Panghuling talata

Media

Part of Ilang-Ilang

Title
Panghuling talata
Language
Tagalog
Year
1945
Rights
In Copyright - Educational Use Permitted
Fulltext
Katatawanan Mga Salitang Magkakasingkahulugan NAGHAMBUGAN Abuloy ( dal6, gibik,, saklolo) May iRang ka.wal ng hukbo, hin- Ang salitang a.buloy ay ginagamit sa dalawang layunin: <li amerikano kundi taga-Mehiko. ang isa'y sa pagkakalo6b. ng anumang ambag at ang isa nanguni't magaling umingglis, na ma'y sa pa,gdal6 sa sinumang napapahamak 0 ginagawan ng minsa'y naghambog na mabuti sa masama. It6rtg ikalawang layunin ang tutukuyin natin isang tsuper ng autong kanyang dito. Ang una ay mababasa pagdating sa salitang ambag. i;inakyan. Ang tsuper ay pilipino. Kung kusang-loob na aabuloy sa sinumang ginagawan Nagpapasyal noon ang nasabing ng di-mabuti o kaya'y napapahamak ay dal6 ang ginagamit. kawal. Nang madaan sila sa ta- Kung hindi kami nakadal6 agad ay napahamak si Pepat ng sirang katedral sa Intra- dro; mabuti't marami ang dumal6 nang harangin kagabi si muros ay nagtanong ang mehika- """ no. -Tila napakalaki at napakaganda ng ·nasirang katedral ninyo. ilang panahon kaya ginawa? -Ayon sa pagkaalam ko po ay mga limang taoa--sagot ng tsuper. -Pagkatagal-tagal, doon sa amin, isang buwan lamang kur1g itayo ang katedral na gaya niyan ... Nang dumating sa tapat ng Siti. Hol ay nagtanong uli ang nasabing kawal. -At iyan, Hang panahon bago naitayo? -THa po mga dalawang taon. Ang kawal ay humalakhak. -Doon sa amin, dalawang linggo Iamang kung itayo ang SitiHol na gaya niyan. Napansin ng tsuper na siya'y pinaglalakuan at pinaghahambu.1?an ng rnehikano. Nang dumatnig sa tapat ng simbahan ng San Sebastian ay muli itong nagtanong. --E ito naman, Hang taon bago naitayo? ·-Aywan ko po, nguni't kani1,anina lamang na magdaan ak~ rito ay wala pa ang simbahang ivan. ---«O»--ANG AMING PAMUKHA Lnhat 'fla'flg 'flakabasa't nakal1a. llatid ng buhay at mga ginawa 'Iii Dr . .Jose Rizal ay sukat makaa,lam 1111 ang pamukha sa bilang na ito 11g iJ,ANG-1L4.NG ay isang Wok n eskultura ng ating Bayani. Si Rizal din ang nagpamagat sa lilok ;.a iyan 11g "Tagumpa11 ng Karu1111nyrm laban sa Kamata.yan." Kung pag.a.aralang mabuti ang "palaisipang" nakapaloob sa es. kulturang iyan ciy mapatutunayan ratin yaong sinabi ni Ferdinand Rlumentritt na '-si Rizal ay 11.·along ginawang di may kahulu. gan." BUKAS na ang-.... 22 VANITY FAIR Beauty Salon 1143 Magdalena (Malapit sa palengke ng Bambang) .. uarcos. Gibik ang ginagamit kung iuukol sa pag-abuloy sa sinumang humihingi ng tulong. Nang maringig namin ang sigaw na "daluhan ninyo ako !" ay gumibik kaming magkakasama; kung di pa ak6 nagpagibik ay hindi pa ak6 matutulungan. Ang ginagamit naman ay saklolo kung ang tutulungm~ i1y fa:ang nasa kasakunaan. · Patay ang mag-ina kung di nasaklolohan ng mga kapitbahay; kung hindi nakasaklolo agad ang isang may-dalang gam6t ay natuluyan marahil si Kulas. Ab6y (bugaw, amb6y, tab6y, bulabog) Ang salitang ab6y na ginagamit sa pagpapatungo sa sinuman 0 sa anuman sa dakong malayo kaysa kinaroroo· nan ay siyang pinaka-saligang salita ng bugaw, amb6y, tab6y at bulabog. Bugaw kung hayop ang iniaab6y. Ang amb6y ay salitang lalawigan na di gamitin ni kilala sa Maynila at iniuukol sa lahat ng pinaggagamitan ng ab6y. Tab6y naman ang ginagamit kung ang iniaab6y at binubugaw ay pinapapatungo sa isang tiyak na dako o po6k. Bulabog kung ang binubugaw ay marami; ginagamit din ang salitang it6 sa biglaang pag·alis dahil sa pagkagulat ng mga hayop, lalo na ng maiilap; ginagamit din sa pagpapanakbuhan ng maraming taong nabigla at nagulat. Maaaring sabihing iab6y mo ang hayop na iyan n~u­ ni't kailan ma'y di tamang sabihing bugaivin mo si Pedro. Ang mga man6k ay nabulabog kaya nagputakan; nang ak6'y dumat~ng ay nabulabog ang mg-.1 nagsisipagsugal pagka't ang akala ay isa ak6ng tiktik ng· pamahalaan ; nabulabog ang nanginginaing mga ibon nang kumah61 ang aso. Ang mga kambing ay itab6y mo sa libis; sa IUwasan mo sila itab6y. Bakit hindi tatakb6 ang pusa ay binugaw mo ... "Adhikil" (layon, mithi, nais, nash, pintuhr1, hangad) Ang pinaka-saligang salitll ng magkakasingkahulugang it6 ay layon. Ginagamit ang "adhika" kung ang layunin ay kinapa· palooban ng malilinis at matatayog na simulain. Kung para sa mga pangk:traniwan at pangkalahatang bagay ay nais ang ginagamit. Kung sa pagnanais ay talagang may tiyak na bagay, o kaya'y tiyak na tunguhin, "mithi". Kung may kahalong isang paghahangad, "nasa". Kung may kalah6k namang pag-ibig, "pintuhi1". Kung may bahagya namang pag-iirnb6t, sa masama o sa magaling, hangad. Ang kasarinlan ay rnalaon nang "adhikit" ng bayang pilipino; ang nais ng lahat ay ma'buhay at lumigaya; ang kalayaan a:v siyang "pinakamimithi" ng mga marnarnayan; naramdaman ng dalaga ang "nasa" sa kanya ng binatn ; matagal ko nang "pinipintuhii" ang oo ni Rosa; namanmanan ang hangad ng lalaki kay<I nag-ingat ang babai. ILANG-ILANG Panghuling Talata Na.gsimula nng linggong ifo $Ill fanng pangyayaring pina{Jpn,71a. kvan ngayon ng mata ng sanda.1gdig ot alinsunod sa aming marali. tanq palagay ay maaaring m'(f}'ing tili1; ng isa rin namang pan1m1111n. ring magiging mahalaga sa kc.gay. sayan ng mga bayan at ng 1nga foh1. Tinutukoy namin ang lrtln1. r.an ng mga magkakapatid sa bu01•q Kainsikan. Bagaman any vaglalaban.labang ito ng mga Intsik ay sarili nila, palibhasa'y dulawang simulain ang pinakti.p·u;1ong dahilan ay maaaring pakfo,. 1Ctman ng ibang ban sang sumcrna - giF;a.<1 sn. bandila ng Demokra1;11a at ng Komunismo. Di kami man11a.t:alita ng anung.ano man WL brr. gay na ito. Anp tangi ntl'rrt'ing l'af:'abihin ay sa Tsina nag~.qana11 1111g paglalaban-labang iyan ng Mfl.!Jkakalahi. nguni't n.ng Uusy•J at Estados UnidoR ay ka11uwa no,gmamasid at tumataliba. f(•1·mi' y di manghuhula; datapw(','t bukas.makalawa ay maaai-ino mn. gunita natin ang huli naming si~nbL . Samantalang ganyan ang n11n9 .. yuvari sa Tsina, ang Korea ay 1•'•• 1•0.l'ok sa isang panahong mal·i9u. va para sa ikapanunumbali,'c 7tfl /.;anyang pagsasarili. Alam 1rnti11:1 n11,g bansang iyan ·ay inapi't mali._ 11in ng mga hapon. Sa pagka.f<J,W ng ()ansang pinaka-masamanq ka. wu:ay ng kalayaan ng mga baifun at nu mpa tao, siya'y napa;-a,11•1£y sa mga laking natubos. At ·1>.pa. 11un, si Kim Koo, pangulo ·11g tapiann ukol sa katubusan ng lahi'Yl.'.J koreano na napatapon sa lnpaing intsik, a:y babalik na sa .. Seul, pcr.11• katapos na maitatag 11iya '"' Tsungking ang pamahalaan ttg nagsasariling Korea. Lubhm1g makabuluhan ang si'flabi ni hene. ralisimo Chiang Kai-shek '"'"' aP ya'y "kapag hindi naging ganap ang pagsasarili ng Koren '1.y hindi ma.giginu. ganap ang kapay117;uc:.i sn silangang Asya at hindi magi. v·i·ng palagian ang kapa11apaari ng snndaigdig." Sa isang dako ay nakabibi1igi naman ang s.iuaw ng rnga lrIIJa. llaba. Sa bibig ni Dr. Mustapo. km•ama sa Gabinete ng lider ng kilusan, si Dr. Soekar110, ay ?•ari. ngig na "hindi namin isasalung c<tt!J sandata habang may band-ilana olandes na na.kawaga11way :;a tndonesya." Para sa ating mga pilipino. ang lahat ng iyan ay may ma!akin!JI; "ka11ulugan. Rawa't isa ay inaan. ya11ahan naming magmunimuui J.t ang kanilang kilos para sa hina. J,r,1 ap na mga araw ay ibaga!J na sa.na sa maaaring ibunga nl} mg4 1•u.r1gyayaring iyan. Oo nga't O.Pli i;,if ny malnyo sa. nfi'n, ·ngmi i't Ctng yanig ay maaari nating 'Y11111·amdaman. N obyembre 10, 1945