Magasin ng Bagong Buhay

Media

Part of Magasin ng Bagong Buhay

Title: Magasin ng Bagong Buhay
Issue Date: April 7, 1957
Year: 1957
Language: Tagalog
Rights
Place of publication: Quezon City
extracted text: rr1 - Araw ng Glnu1unlt• nt 11.r•nti lto •"9 Anw nf ••tHn H P•manwielt•n "I P11Mn11l•"1in H h•HP "' mp krus n• P•n•nd• N LiJH.,..... "' '"VII S.r•nl N IHlndok n1 S•m•t. Anlr•: "Lumlt-r• n11w• sa bbil•"I ltuh•y •ntl m .. t.ong ifoftl n.,...._.,¡ H n1•l•n ntl blayHn ... " T~... Araw199&.tun.-.• ...... •"-tlnul••'...,_. ....... llJ ~ .... M Llbh19ui ............. n1M ..,_. • ,_, McKhe.., at nma'\.I ..... " M Mr-.. "' 1'Mn1 psntMI - .,. ~ n1 ~ kat~ b,.,,.t.,."' bnilant bultfrl - Al 1 . IKA-9 NG ABRIL - isang di malilimot n:\ araw sa kasaysayan ng Pilipinas. Sa araw . na iyan bumagsak ang Ba· taan, ang naging huling lakas ng Magkakaanib Jaban sa baosang manlulupig. Ang pagb_ags~k ng Bataan ay naging isang marüng dagok sa De· mokrasya sa bahaglo~ lto ng daigdig, subali't lsang dagok na naginl? lubbang mak.abuluban at matasaysayan. Dahil <>a paninindigan ng Bátaan, a n g m g a .nalalabin:¡ pangkat ng USAFFE ay di namatayan ng pana· nalig na ang kanilang simulain ay maaari panl? i.pakipaglab a n at ipagtagumpay. Dabii sa Bataan, ang laicas na pumipigif sa kaaway ay D=i.· ging m.atatag sa pag-an· taba:y sa · mga pangkat na pana.k.le!o. Ang Ba· tan trY siya ring tta-"sll· bing gabay upang ang !nga kapanalig na laka' sa Pasipiko ay m.akaiwas sa sinapit .niyang kapa· hamakan. Ang ·B:t.t.aan ay isang aral sa pagi¡!ng ?agiDg banda ng mp bansa. aral na maWlmbag sa k.uaysayan ·ng dalgdig. Itinuro· ng Bataao na huwag na tayong pahuhuli paog ne1c......,,.. kailaD maa, sa bt.aksi· Jan ng mga baw8y. lpinagugunita ng pag· hahamok sa Bataali ar.g papel na dapat .gamp~ nan ng bawa't mamamayan sa pagl;lubuo ns; ban· sa. Na, ang pagtatanggol sa hayan ay mangaogai· langan _ ng pagtupad · sa mga tungkulin at pana· nagutan. Ngwü't ito'y hindi dapat isabalikát 02 ülan lamang. Sapagka't ang bawa't butil ng lu· pang bumubuo sa isaP,g llo •Y l11n9 m1k111y11y1n9 p1nand1 11 11.1111 ng m19i9iling n1 klw1I Pilipino 11 A1111rlklno n1 m1gklpiling n1 n1kidi9m1 11 p19l1t1nggol ng d1moltrHy1. Sin1H9i11g nito 11n9 p19b1911k ng B1l11n n1 1iy1n11 n11hin1n11 11 p1l1gi1n1 p19Hnm1h1n 11 p1gtvtuluna-n nt Plllpl"" 1t Ett1do1 Unidot. bansa ay babagi ng bu· hay ng bawa't mama:ma· yan. Hinihingi ng kasaysa· yan na papimatilihin na· tlng naUtala sa Aktat ng Buba)! ang kabanata ng Bataa.D - hindi la: mang sa araw na yaon ng Abril. ; . kuadi sa lahat ng mga araw. gu~~~a-9 n~! :;rilÍa~~i 1ng makasaysayang pag· ba¡sak ng Bataan. At sa araw na iyan, nararapat oa pag-ukulan natin ng alaala, higit sa lahat, 'lbg mga .kawat na nabulid sa gittta ng larangan -hindi lamang sa Bataan, kundi sa iba-ibang pook ng Kapuluan. Dahil sa kanila, tinatamása natin ngayon ang isang ka· layaang mamanahin ng sUsunod pang mga salin og lahi. hlnt hw1I "' Mt-MY• nt Llbhtt•n nt m11 81y1nl 11 Ft. Wm. Mckinley bll1n9 P1th1h1nd1 11 P•1diriw1ng ng b1n11. 11 Ar1w ng .B•t11n. M1p1l1d 1n9 11191 n1bubuh1y, n1unl 1 r11lu11loob ng klw•I n1 ito "• higit n1 m1p1p1lad ant n1ng .. 1wi u p19tat1n111ol n1 kanil1n9 bly1n. Ana '"'lnt m1hialt "' SO t1ona k1r1n .. 1n, et 1"11 ~1111mJ.t n1mln na pln1k1m1k1b19on9 mi· ldn1ry111 p1gh1h1nd1 ng t1blko n p1ggcw1 ng r111t111 n1 urint t1b1ko 1t 1i91rilyo •'l 1n1 lnyong k1tun1y1n ng di· MP1p1nt1y1n1 k11iy.tl1n 11 p¡nlni91rilyo. ABRIL 7, 1957 - MAOAllN NG llAGOÑG IUHAY-1 "Bin1b1ti ko. 1n1 FAMAS H 'bny1n1 m1h11•1•n1 1in111m· p1n1n 1t p1tbibi¡,1y.sl1l1 11 m11 1l111d "? ik1piton.-Mnin1 . . . 1t hin1h1nt1d ko 1n1 p1tuloy n1 p11·11nl1d n1 ~lik11l1n1 Pilipino," "'' "' 1Mh11i nt tll11mpati ni Sin. Edn.undo CH. Ang b1h.igi ng m1ko11p1I n1 t1ong n1gsld1lo, klr1mih1'y mg1 bituin at direktor, m1m1m1h1y1!jt 1t m1n11n11l1t - s1 m91 Hnd1li na p1gsu 1luulo .. 4-MAGASIN NG BAGONG SUHAY - ABRIL 7, 1957 ll1n H m11 tum1ne11p "I tantlmf11. l1n1 bleob i:tl FA· ~ '::d!;,:.:'.' i~~;:'!~~·~.~·:~:k d:i ~~;.t:~ ;::~~L:!~:a 111 (k11m1t.w1n 11 k 1ny1n1 1m1), Mr. Anton, Dr. Jo11 P1re1: 1t Gerry d• Leon. Ant m11 id1tw1nt · bronH llf Ko41k, Phlllpplnff, "' ¡pin11k1loeb nt FAMAS N ·m1,apaol1d n1 n111IP1fW•tl· DAKILANG CABI NG PELIKUL\NG PILIPINO NOONG tabl ng ika-30 Dr Marso ay nasaksihan sa Fles.ta Piilvilion ng Manila Hotel ang inng natat1ng'ing gabi p1ra sa mea alagad ng ikapitong·sining. Tinanghal nang gabing yaon aog mga t.auh1 111 ng pelikulang Pilipino n1 n1gi¡lg karapatdapat sa i'nga gantimpala at Jtnran1alang ipinegbloob Dg FAMAS (Filipino Academy of t.fovie Arts aild Science). Ang mga naging m·ap1palad ay n1gsl· l.anggap ng gant_ impalan¡¡: istatwa n1 kahalintulad ng gantim" palang Oo;car · ng Hollywood, bukod· sa pinapurihan at· ipinagbunyi ng madla. Higit kaysa mg3 nakaraang taon, ang ikaliinang taunang p3gbibigay 11g· gantimpala ng FAMAS ay naging makulay at mata· gumpay. N~gsidalo ang _ matataas na pinuno ng pamahalaan, mga kilalang tao sa lipunan, · mga tanyag na direktor at artista SI puting-tabing. Naging panauhing pandangal si Senador Edmul!dO Cea na bumi¡ kas ng lalumpati. Ang na¡ing rnap.¡,palad sa gantimpalang FAMAS nang ga· blng yaon ay ang sumusunod; Lolita Rodriguez, "Pinakamahusay na Artistang Babae ne 1956" (Gild1), Sampaguita; Eddie del Mar, "Pinall:amahusay na Bi!uing Lalaki" (Suh1y at Pag.ibit ni Dr. Jo11 Riul) Premicre; Luk51n9 Tagumpay (LVN), ''Pinakamahusay na Pelikula"; Ranw n D'8~ 1va at Rosa Mía; pinakamahusay na katulong na bituing Jabki at babae; Ding de Je.sus at Gerry de Leon, "Kreenplay" (11atin;:¡.wbil; Remigio Young, "clnematography"; Tony Maiquez, sa mu~ih; Dcmetrio de Sa~tos. "sound recording": Vic C.:ilub, ''film edilin;"; at Lcbran, sa pelikubng dokumentaryo (Thi' is M.y Philippin.s). . - Na- to ang fang kurutom o:>. lw:oabal aa Pltak na ito noong isang Ltnggo. Umano'y kalabl-. san ani madalas na paghingi ng kontribusyon Qg mga guro sa mga- nagaarat Na ang kontribus~.~g30~ina~~~~:Jgw~ nauukulan. Hindi ko pirtupuwing: ang nabanggit na kurukµro sapagka't may kal<>.tobanan sa. ilan2 . pagka· kataon. Nguni't ang masasabi ko, ang ganyan ay nangyayari laman g _ sa iilang paaralan. Sapagka't sa eskuwelahang pinapasukan og .amin~ anak, hallmbawa, ay wala kaming matandaang kontribus., yong hiningi ng mga guro. Kaya tila namamali ng _ palagay ang sumulat og kurukurong iyon. Saka, JDC pagh.ingi naman ma"" rahil ng kontribusyón ng tinutukóy na mga. guro a)" hindi sapilitan kwtdi sa: kusang-lob lamang ng m.ga nag-aaral. Kaya sa ganang amin, ang gayon ay hindi naman napakasamang gawaing dapat uku .. lan ng mahalagang pan .. sin. -Ernesto F. Hamibtn, Quiapo, Maynila. Isang napakadakilang libing ang libing ng )'U· maong Pangulong Magsaysay. Sa libing na yaon ng minamahal nating Jdolo ng Bayan ay napatunayan kung gaano siya kamahal sa kanyang hayan na minahal niya nang labis noonJl siya'y nabubuhay. Harinawang maging salamin ng iba pang magsisiugit sa ating bansa ang kasaysayan ng Pangulong Magsaysay. Bagaman siya'y yumao na sa kabilang buhay, ang kanyang kabutihan at matapat na paglilingkod sa hayan ay siya namang ikinapamahal niya sa bayang iyan na ngayo'y lumuluha at nagluluksa sa kanyang pagpanaw. Kung nais ng sino mang Pangulong uugit sa ating bansa na mapamahal din sa puso ng bayan at ~agkaroon din ng natatangi at dakilang libing pagdating ng kanyang kamatayan, ay sumunod siya sa mga 1bakas ng Pangulong Magsaysay na ngayon at magpakailanman ay di na mapapawi sa alaala ng bawa't Filipino. - Roma!l Cruz, Maypa/10, Maymla. "1/¡l¡(l¡l/1/~j1J/¡)¡/¡¡~11l!1 ~\1 \11\~~ \'\~ Ngayon lamang-ganÍtong wax! Subukin-at sasang-ayong ... ang bagong YCO SPECIAL ay higit ! Lumilikha ng tuyo, tumlkislap at di nagkakabatílc na tila salaming kalinisao . . . isang panlinis na miy mataas na uri! May langkap na bagong · ligtas-samantsang sangkap na angkop sa pas· liliois ng sahig na kahoy, semento a marmol - gayondin sa mea kasangkapan. Angkop sa paglilinis ne liku na kahoy o may barilis ua dinding. al narilo ª116 iaang bonuaMadaling jpahid at lumalahid nang malawak, nag-iiwan ng matigas at tumatagal na kintab.. kayo'y ma· kapagtitipid pagka't hindi kail:ingang gamitin nang malimit. . ll magaan pang gamitio ..• YCO W AX ay pamuksang-kulisap ! MoblblU .. pul• ............ kul<y ILIZALDE PAINT 6 OIL FACTOIY, INC. ABRIL 7, 1957 - MAGASIN NG BA, . 'lG BUHA Y-5 An9 m91 t1ngkt no 3rd M1rlne Division n1 buong bili' n1 !NIN• 1ok 11 9itn1 "!I "l1r1ng1n" N L1ur up1n9 lu,ubin 1ng n1l1l1° . bine m91 ''k11w1y". Uo'y H ·1k1° 1p1t n1 1r1w nt "Klluung 811eon Hill", Uo'y Lctek nt Dlnoalan, IMnt ihu~ yat ni Kontra Almirante H1rold O. L.,iO.,, puno "9 Amphibious Task Force n1 n•ntan9aslw1 11 p1911. un1y, 11n9 paglvnnd ni may 20,000 mujno. Makikit1 1n9 Burto dok n9 Sierr1 Madr11 11 d••OftSI llkuran. 6--MAGASIN NG BAGONG BUHAY - ABRIL 7, 1957 ••oea~on ni Cario• C. Marce"lo Uf'ANG masubok ang kaka· yahan n,f hukbo ng Estados Gnidos sa paglatanggol rn A1nC'rika al Sa mga kapanalig na b~n~:i !aban sa pananalcop 111; komunista, ltinanR.hal ka111akailan sa Look m;: Dingalan, Quezon al Laur, Nuweb:;i. E.sih:i anl: paR.sasanay sa dig· m;i. na linaguriang "Kilusang Bc;i.cun Hill''. Ang p;igsbanay na nilahu· kan ng mar 100 hapor, 400 aeroplano at 60,000 pinuno :it t3Uhdn n:; hukbong-dagat .,,~ EV sa P¡1 sipiko ay ilinulur!n·~ na pinakamalaking kilus;m niula nang magkadigma sa Korea al mmg lumunsad ~a 1.cyle ani;: mga Amerikano. Ginaw;,¡ :;a ilalim ng pan;kalilhillilnS pamumuno ng Pzngatawang Almirante Wallatt Morris Beakley, puno ng ika-7 piola ng EU, ang pagsasanay ;iy na¡:simula noong Marso 17 nang tumulak na l)a!ungong Pilipinas ani:: mga bapor bu hat sa Okinawa at Hapon. Matatapos ang pagsasanay bukai;, Abril 8, sa pagbabalik ng lahat nane lumahok na pangkal sa hni-kanilang hirn· pilan. Ang "Beacon Hill'" ay ti1umpukan ng paglunsad ~ may 20,000 mninong nakaba· }uli noon.ci Marso 25 sa Loo!• ng Dingalan at ng dalawang araw at· dalawang gabing "la· banan" sa Okino Daito Shima, isang pulong walang tao sa silancan ng Okinawa. ng pamahalaang Pili¡¡ino ang may 80,000 ektaryang purolr sanayan ne Hukbong Sanñatahan ng Pilipinas <AFP) s• Laur. • Sinimulan noong Marso 12 ng 350 pinuno al tauhan na: pangkat sa inhinyerya ne bu&. bong-dagat hg EU sa pangu· nguna ni Komandante Thirl D. Johnson, ang paggawa DI mga lansangan at tulay sa kl· gubatan ng Laur. Matagal pa bago ¡awin ang pagsasanay ay binabalaan na ng Konst:ibularya anc mga naninirahan sa Laur al. Bitu· lok upang hindi matakot. S. pamamagitan n1 mea pahay• i:an a"t radyo'y ipinaliwat'la¡ ng mga pinuno n¡ "Beacon Hill" na hindi gagamit n¡ mga buhay na punlo sa págsa. sanay sa silan~an ng l.uson. Noong Marso 24 ay inihatid r,g mga aeroplano ng huk· bong-dagat ng EU sa bapor na USS St. P1ul at USS Estat11 ang mga lagapagma· sid na pinan¡ unahan ng Pa· ngu\ong Carlos P. Garcia, ka· sam:i ang mga mamamahayl¡ na Pilipino at Amerikano. · Kabilang sa mga tagapag. masid ang Jimal'!g pinuno il¡ hukbo ng Nasyonalistang Tsina, sina Tenrenle Heneral Lo Yu Lin, Tenyente Heneral Hsu Tuang Sheng, Kontra Almirante Feng Chi Cbung, Komandante Heneral Wang Chia Han, at Tenyenle Koronel Chen Ping Ching. · Kasama rin ng Pangulong Pa1h1h1nd1 Garcia sina Kalibim Euloglo Sa pakikipag-unawaan ni • Balao ng TangJl!].an, Kalihim Almirante Felix B. Slump, Raul Manglapuz ng mga Suli· puno ng hukbong-dar;¡:at sa raning Panlabas, Tenyente Pasipiko DI EU, ay iphia¡amit Heneral Allonso. Aulla.no DI AFP al Brigadyer Henenl Manuel i''. Cabal ng Konstnbulary;i, Embahador Chen Chit.bi ne Tsina, Ministro Horace Smith, Komandante Heneral .loseph Harper ni; JUSMAC at Kinatawang Numeriano Bilao. P19lunn d Ganap na ika-7:01 ng um3ga ng Marso 25 nang ihud•'al ni Kontra Almirante Ha.rold Larson, puno ng "Amphihious Task Forc:e" na nangangasiwa sa pagsalakay, ang paglunsad ng may 20.000 marino :;; ¡ Look ng Dinealan. Sunud-sunod sa dalawang pasalikop na hanap ng tig-labing-pito, 34· na iba't ib<1n! uring bapor an¡ unang .d:.i· maong sa Look, samaotalan. 1 sumusubaybay SI itaas an& may 400 aeroplanong lumili· pad nang pan1kat-panght mula sa 1,500 hana:a:an3 35,000 lalampakang taas. Par.lng a)oog iniluwal s:1 mamu~a·mulang dalampasiJau ang mga marinong nakabalu· ti, kasabay t'lg mga tangke .,iit iba pang sandatang pandi.e;ma. Upang mapagsa}ikupan :ins '"kaaway," ang iba sa mga ma. rino ay hinakot ng mga heli· kopter sa kabila ng purok-~a nayan. An¡ iba'y naglakad nang mula sa Look - huma;· las· H mea ka¡ubatan al sa Ilog Coronel. Habana: patu.Joy ang dahandahang "pagpapalaya" sa pll· rok na ipinalalagay na s~kap ng "kaaway" ay nagbabusat Df mga panustos na 'pagkain at tubig sa mga marino' ang ( Sundan sa pah. 20) At11 m91 m1k1ba{l:on9 aeroplano"g "Skyrahhr" na 9ln1"'lt • papa1attay ne IN~ hiMpapawid. lta"y baha9i n9 Marine Air-Grouod Tuk Forc:a na plnamunuao DI Kom. Hin, Samu•I Sloa" Jaclt. M.,a punuan9 trak n11 3rd Marine Divlsion, nan9 humaha11lbi1 MI ..... paaok 1• Laur H Isa u pinak..n•· hal•t•"I yu .. o "9 , ...... nay. Ang m9a 1111kyan{I: ita'y 9ln1mil H mablli11n1 p19hahatid n9 ""'ª k1wal at panu.1to1 na k.,amitan H dlgma, Ang m91 marino ng lkatleng DI· bi1yon, na 1lnu5ubayb1yan "9 m91 tan9ke haban9 papalapit 11 Cor• ne! Rlver Vallay. Naging m1k1t• tohanan at matagumpay artt ba. ha9ln9 lto ng P•tHunay bilang paghahanda H "murin1 mangya· ri'' 11 .1\fa araw na h1harapl11. ABRIL 7, 19$7 - Masdan ... ANG DAIGDIG SA PAMAMAGITAN NG MANINGNING AT MALUSOG NA MGA MATA ANG ARAW ARAW NA PAGGAMIT NG ILANG PATAK NG EYE·MO AY NAGOUOULOT NG KABABALAG· HAN SA INYONG MGA MATA 1 n.,.c.,,.,..,,.,~1 ... ~ ...... o11.,.,a..;.A,:110.,,, 1 ........ s..i"""'•'••··z ... s.• .i....•1 ••· ••·• MAGASIN NG BAGONG BUHAY-7 Si •• ª'"'°" '"''., h•••" "' •-un...._ .. '-floti t.m..nt•l•"ll n19au.url H Ju H klnY•"t m91 P• le&Mun .. 8ul1k1n. Sino •ne m .... 1hl•"9 1n11 hont Uo, na nak1yap1k l1mant1 •' m1lpi11k1k• mall M lnng m11l1lako, •Y IMnt mllyon.yong '1tlnlkll1l1ng pln1k1m1yemot1 .. bnll•"ll 1My1n? Ku"f ni H Nhey, bllmlt•ftl nM1k11ntMt1 1-•nt ti 81 R1mon. s1.,, flftl nqtut"ul1I "9 keny1nt mti• domlt et n111kukumpunl ne kot1.,ll'lfll d1l•went1 11"9111 n1 blnlll niye noon ,.,... m.y 20 taon n1 '"' nekerer11n. Ant ni H kMliwa ,., Ñ Allnf Merl• •nt k1ny1.ng m1)'1Nhof, tnJN'G mahtíkit. byo n¡ b ang taong n1k1yapak. nakasuot n¡¡ ka:· raniwang baton1 kupas na 1t n~a· panlalon ng kundiman, ay hindi tayo lubhaiag magtataka. lya'y taraniw1n na sa mahihi.rap, lalo na ta m.ga magbubukict. Nguni't kung ang taong lyan, na nakayapak l1m1n¡ at tunay na lan· wan· ng isa11g maralita, •Y isa palan( mllYonaryo - iyan l!.DI katakatakl al halos di mapaniniwalaan. ·subaJi•t iyin ay tutoo. Sa Bam· bang .. Bulakan, ay karan.iwang tan.a· win na an¡ isaog matandaog lalaldng humigit·kumulang sa 7t na taoog cu· lang, nakayapak. 118kapantalon nf kWldimang yari sa tiniDHDJ taba b( arlna, kupas na ang barong pang· itaas na kung mln.sa'y may sul.si, Dl· kasambalilo ng balan¡got at mQ nakasakbat na bilog na lata sa. ball· kal, n'a maipagkakamali DI slnumaa ¡a Isa lamang mahirap m. m.aglalako. Ang matandan¡ !to IY kilalaaa·kil.ala 118 n¡ mea ta1a-Bulab.n. BulaJwl - al Ramon llleñael. aa& ktdaeróng D~D( mil)'ODG'JO. • A.a¡ bsayaa,.m Jll ...., al .. bmon. ¡aya DC tawq sa ~ DI marami, ay medmub ma7 7t na taon -na ang nabllllpa1 sa lllllalraa& Bulakan, ang tahi!nill 1111 UIJOBI !linilangan ng m¡¡a bayan:in8 si8' Marcelo al Cregorlo H. del Pilar. Si 8a R.amon ay Isa sa attim n:i Hak nin.a Anadet.o ai Triniüd Jta. m09 Meneses. Si C. Aaacleto ay lan: 9d1rap na tnbahador l~ SI »1-41. na naging ltatiwala sa ílaaR • .... *· '.'11 ""'ª pag1gi.og . .... mga.. man l-llU.GASIN NG BA~ MIHAY Anf mga unan¡ taalaman u P•C· sulat at pagbasa ni Ramon ay natu· tuhan nlya sa "caton". JI!ndi &!ya nakatapos ng elementarya upagka'l tinulungan nlya ang .tanyang msa magulang sa paghabanapb1,1hay. Sa gulang na 14 na taon, _lpinadala 11 Ramon ng kanyang mga inagulang •a lsang tiyuhin sa Tanay, Riul na m•Y malaking alagaan ng. pabo. Nanatili siya 11 Tanay sa loob ng da\a. wang taon, at pagkalapos ay muli slyanf bumalllr. sa Bambang. W..• rapat niyang umiba naman n¡ ll!i•· das sa paghahanapbuhay, at slya'y 111Putsuo. An1 pangun¡ulsero sa lrarltela, o 11ull", ay malaklng pagbkltaan nang mga panabong yaon. Jyon la· man¡ ang url ng transportaayon sa lalawigan. al maging .sa Mayuila :i11 ana tr-vle, na. hinihila ng Ir.aba yo, &DI karanlwang 1lnasak)'an DI mta .... Na¡in¡ mabutl •lll tübd ne ha· ~7 ni Ramon. Sa loob ni 5. &.a 17 nagln¡ ta¡1pa&h.aUd •lJ• o¡ .... paabero .. pq1tall ne Bu1all;u. .. s... FvnaDdo. Pampt.qa. "P'llmlmat:mhwm fl1 ..... Id dio U.o ne pasabuo aa ~ta." 1111.: rU Ba Jlunon. "Kalin:rit:nC na· ¡lng puahero ko aY mg1 plnono Jll hayan 118 ltlnüailangang mag-r eporl sa siyudad. W:nasislya to 1011 paki· kipagtnulbhan sa bnila u. mahaba IW!liog paglalakbay. Ang naging Hu· ~ Simplicio del Rosario _, isa sa ... uging suki ko at hmi'y nagiog ~magka~" ~ . . . . t pagkali,.. .. manmln& )iliia¡ ·-·•J'98•~blp -~ Mea. - ABRIL 7, 1957 ANC NAKAYAPAK NA MILYONARYO 11i Emilio Ba111üta ses na anc lranyalig banapbubay bl· lang kutsero ai walang "maaliwalas na hinabarap". Kaya minarapat ni)·ang bumago na naman ng hana~ buhay at hinilngad niyani: maglng ka· tlwala H palaisdaan. Nting panahon.!J iyon i:aakltagpo niya at napangu.awa 11 Mari• Carmen Rodriguez, na Isa ni· ,Yang lr.ababayaA. ninasa1 sÍla u. kapilya ng Ospital lil San Juan de S>io.s. M1ramlnf taong· áagiug lraüwita sa palaisdaan si Ba Ramon. Sa pa· mamagitan ng ma:a IUranasaa, nu.tu· tuhan nlya ang m¡a llhlm n¡ .pa'° papaunlad ng palalsdllll. Jyon an~ DJibunsod sa lranya upang laIOe! •s,sikap sa hangaring makaipon al makapagpatayo n¡ 5arllitll plllaiadaan. Dahil aa labls 1111 pagtitipid at ••· lang putnat na pa¡gawa Ja loob llrll. 20 tao11, nalraUpon siya 111 malakln• tuüap. Noon¡ 11125 ay DqlOl)'O sila DI llllgln¡ Gobermdor Jeelnto Mnll· Jll at bumill sila o¡ ilan¡ palabdMD. P.....,_aa asi...o....,... ltMO, .. • Ramon ay mbttpoa 11C tinabilmlpag pabumn ·p1n blll!Q. papimola DI sarili.nc ~· Bumili 1iJa .t m:muwian DI m~ palaisdaan. . ni stya aang ptnaibubalan ng tanyang malaking kaya. manang umaabot ngayoa sa mJlyoamilyon,c piso. Sldyan¡ maslpag at may nrt.llng paraan sa pa¡¡hahanapbubay, a.n¡¡ mga palaWaan ni Ba Ramon ay gioaga. wa niyanc a.sinan ku.ng tae·ataw. lto'J· :Z:.:, din aa _... 111 ~ Na Ir.ay Ba Ramon· ang branp. Jan sa pagkakatuk!u ng Uaut ID• b1halaga.ag hakbang at parau sa pagpapasagan.a ng panust09 118 Pllkain para sa mga lscla. Napakalalri q mga karanuan ni e.- Ramon M panrangulwa Ja palalsdaan, al di· iilang dalubhasa 11( pamabalaan ane sumaungguni si llanya at humlbln:gt ng mga payo. lsan.g bagay ang lkinatatancl ·JU lb Jbmon. ·sa tabila ng kanyn; kiyamallad ay namumuhay siya nang panparanlwaa. A111 walan¡ llgil na paggawa, pa¡papalrumbaba al patuloy o.a pag·iimpok ay slyang mga pan111· nang simulaln nlya sa buhay. W1I• siyang bisyo, at ipinalalagay nlyan¡ •DI IDI'• karangyaan sa buhay ay hindi kallangan. A.q pq:lging simple at ani kara· nlwa.ng ayos Di Ba Ramon IY lumikba 'DI nabtutu:tiJaag mga paagyayarl. HaUmbawa'y 11~ mamanhikan slla llJ isa alyaq utall na lalald upao1 "hing:in •na kunaT' na Isaa.g dat~· tL Naq mUi&a li Ba R.lmon ns bn:JMll mlliliBc w.. (n.akayapak lllll&Df 11 111 11.mtao at nabsalakot) oy biailhtC DI'. .iaa DI dmbp n.:t ip.¡i¡palibm IQI t.al:m. At hiadi na n.atulo1 ang bsal Miman naman, BaQ lumuwa sa: llaynila si S. Riimoll at humlblli nr orasang may pil· tuyas na mga batoag brilyante nJ ihabando1 ni.ya sa kanyang aaak, ay hindi si.ya pinansin ng despaha· dor. Ang gayonf mga panl(J'ayari ay ~ la.mana ni Ba ilamod (.llmdn .flJ pU. 3l) K"O"ndahang-loob ni ESTRELLA PLANTILLA Mga !Grawang kuha ng TROPICAN A MAGASIN NG BAGor ·r; BUHAY-t Sa Pagb11b11rda Makil:ita sa lrrrawan cmg apat pa~1g 11ri ng. paglmbur· da. A'.'if/ Cutwork ( dulo11g ilaas) ay ilw1akabil sn tela sa j?om<Jnwgitan 119 pa9ta/Ji C katularl " !J. lilip sa 1mr.gnu:a 11g oliales ) na zpi_ nakakaill sa rain ang ánlilwmiy magkatapat •ut guhif.. A~1g mga ugat sa dal10;1 •<t mga pPtalo ay giiwganutan W1 lilip 11d "0•1l!'11e stitch" . Jl:alawa: Scallops - Tulad din ng tahi sa papgawa ng olio/e.~ na nilalapanm_ ang pagitmi ;;a may dr1knng qirna ng /J111vr1't uklt. lkc1tlo: Cross ~lilch - lilip na pilwgsasfJli·salisi lamang 1tpang .,,:a9ing t'10!1knsal11bo•1g .ang p<lf?kakah~nay. Jkaapot: Gobelin Stitch - lihp nu g111ngam1f sa. mga. 1..1 m ina at lnna. 11.n ay kaib~ sa cross stitch dol1tl ~a pogkaknronn 1zr1 i.~ang l111lg lmno11g ng lilip. l~GASIN NG BAGONG. BUHAY - AB~IL 7, 1957 IWASAN ANG PAGTA· TANONG NG MGA BAGAY NA PERSONAL SA J4GA HA YAG NA POOK Sa arawaraw na pa·· mumuhay ay hindi maiiwasan ang 01ga pagkakataong makasasalubong sa daan ng mga kakilala o tapat na kaibigan, 'at ang pagbabatian ay karaniwang bahagi nito. Nguni't ugali ng maraming tao ang magtanong ng mga bagay na hindi dapat itanong sa mga hayag na ~~ n:i~0kar:~~~g=~ na mang-ins~lto kund~ dala lamang ng kawalangmuwang sa mga alituntuDin ng kagandahan·g-asal at wastong pakikiharap sa kapuwa .. Naranasan na ba ninyong · matanong nang sunud-sunod, na ang itutuJf"m:l~~~n ay k~~~os :a~~ bahagilapin? "Hoy! Ssst! Saan ka galing? Saan ka pumapasok ngayon? Ano ang trabaho mo roon? Magkano ang slnasahod mo?" Ito an~ mga tanong na karaniwang nagdudulot ng kahihiyan sa iba. Kung minsan naman ay ganito ang maririnig sa mga laong walang pasin~ ta b i kung mag-usisa. "Saan ka ha nakatira ngayon? Sarili na ba ninyo ang bahay o uumuupa 1amang kayo? Magkano ·ang inyong ibinabayad sa 'isang buwan·r• Iyon ang mga karaniwang tanong na nagbabadya ng "impormalidad" et angkop · lamang sa mga katapatang-IOob. o kung ang kalagayan ng pamumuhay ng tinatan9ng ay nakahihigit sa karaniwan pa kahit na tanungin ng mga personal na bagay na ito ay hindi mahihiyang sumagot at sa halip ay maaaring makapagmalaki, pa. Kung sabagay, kahit na nagkakasarilinan ay hin .. di rin dae~t usisaing parang n.iWitis ang isang tao ng mga tanong ita personal na tulad ng nabanggit. Hindi magiging maka•. tarungan para sa tinatanong ang pag-uusisang ito ng walang taros. At sa panig miman 'hg nagtatanong ay napagkikilala ang kamangmangan at kaba~ baan ng piuag-aralan. Ang pinakamatalinong paraan ng pagbati sa mga kaibigang nasasálubor\l: Séli daan ay ang magalang na "Kumusta ka?" o "Ku- · musta kayo?" Maaari na ninyong ipagpatuloy ang pagbabalitaan sa ibang paksa gaya halimbawa ng "Bakit kay tagal kitáng hindi nakita? Kumusta ang mga anak ninyo? Hindi ka na nagpapasyal sa amin". . etsetera . . . etsetera. Kaya upang maiwasa11 ang ano mang bagay na maaaring magdulot ng kahihiyan sa kausap, ang pinakamabuting paraan ay nn~ maging m<1ingat at "Pineapple·R11/f/e Doity " Magara sa. hapag na .pam-. ponauhin ang dtsenyong ito ng doily. Ang gi11a1rnt na palamuti sa tabi ay disenyo ng pin.lfll sa paraang "ruffU". lto ay maaarmg qamitan ng Sbmlid na plastik sa katam· tamm1p s11k-Ot at higit na b~ bng11y sa maga11da11g kay....•"· m a g in g mapag-alang~ .alaiig. Sa rñukha ng .kausap aY madaling mababa .. sa kung ibig Dila o hindi ang. mga pagtatanoog sit b.nila. Ang tila alanganing pagtugon o babag .. 1ang pagkunot ng noo o buntong-hinlnga ay mali.wanag na tandaog ibig umiwas ng tausap ~a pak• sang inyong binuksan.. ILANG PAYO SA MGA MAHIYAIN Kayo ba ay mahihiyün sa malalakin¡ pagtitipon? 'Dumarating ba sa inyo ;ff g p!:ª1!?:~ng 0~ak::. kubli · at ayaw pasilay sa. iba? Mahirap !abanan ang pagkahiya ng isang 'taong mahiy.ain, lalo na kung pumapasok sa isag,g bulwagan at sinusundan: ng tingin ng marami. Ang isang mabi~aJl.g pa .. raan upani maikubi.i ang pagkapabiya ay aog pag~ral ng wastong pagdadllla ng katawan (¡)oise), Kailangan din aog pinagsaman2 kontrol sa kataWan at paniniwala sa sarili. Oras na matamo ang mga bagay na ito, ang 'katahimikan ng diwá ay Jaging tataglayin sa lahat ng pagkakataon, maging sa pagdalo sa malalaking pagtitipon, · sa !iahilang malilimot na ang pagiging mahiyain. Kailangang pag-aralan' ang mahinhing pagpasok sa bulwagan, na wala an& ·pagkapahiya o pamumutla; kung papaano uupo ng. mahinusay; kung papaano tatayo o lalakad. Kapag nasanay kayo, matutuklasan · ninyong walang .sapat na dahilan Upang · kayo ay maging mahiyain~ sa halip ay magkakaroon kayo ng malasakit na makakilala ng. maraming tao sa inyong· mga pinatutunguhan. Naito ang ilang mabahalagang alituntuoing dapat pagsanayan: Pagpasok sa Bulwalgan - Magmanman muna sa Jabas DJ!: pinto at tumanaw sa dakong loob ng bulwagan. Ipalagay ang sariti at sikaping maituwid a:1g buong katawan na a1;g mga kamay J.Y malayanr{SufiiSon _..e J'OA. lO} Mgu Suliru11i11 .Yg Puso BINIBINING MARISSA: - Sa kasalukuyan ~·y aar-aaral ako og; Ke~ersiyo: May tatlong buwan po Jamang ang nakararaan ay nakipagkasundo ako sa isang dalagang may labingwalong taong gu~~~f~f:~~:~. ~~~::aif~~~g~~~OOJi¡!º t/·k~~~ ya. Ako po'y may ka¡:iansanai; sa katawa~. A~g kaJiwang braso to po ay nabalian may anun, z:aa ~aon na ang nakararaan at hangga ngayon ª' hindl pa Jl;41i1SauU sa dati. Nalalaman ko pong itb ay pangit idcf,~gl~b ~:::inp==~:a:'t~ai:ka~~a s:~~t b~~ ga)· na ito: nangangamba po akong baka kumupas ang pagmamahpl niya sa akin, lalo na't marami si. yang talisuyo. Nguni't natatakot po naman akong mawala siya .sa alting buhay. Ano po !raya ang nararapat kong gawin? - AL. sa pj~; 1un::f s~ªt~;~~ª:y ~in~~Y:;r~~:P~: ~~ oang mataga). Ito ang angk6p na panabon upang ijtagtapat mQ sa kanya aag nauuk'Ol sa iyongtsulira.nin. Ang bagay na .kar~iwang pinagbab_a_ tayan ng p~gmamahalan ng binata at dalaga na na. sa kaba· taan pa ay ang gandang-panlabas. Ang pag-ibig ay naaaltit ng gandang-panlabas, nguni't ito ay kaila· ngang lumagpas sa takdang guhit na iyap, upang lD&i;ll'lhan ang tapat at w~lang katapusang pagma. mabalan. Sa pagkakataong ito ay kailangaJ\g mala'mao mo kung tunay ka niyang minamahal, hindi datul sa iyong anyong panlabas lamang. At bukod. diyan, may karapatang malaman niya ang nauukol ·~ bagay na ito. sapagka't- sa pangingibig, kailangan kang maging lubos na matapat sa i)1>ng kasintahan. -MARISSA . . BIN!BINING MAR1$SA: - Ako po'y isang da· lagaog may 16 na taong gulang. Ako po'y baliw na ~w sa: p8g-ibig sa isang. artistang Amerikano. Sa tuwi pong rnay itinatangbal na pelikula niya sa May. níta a7 datututuban ko pong pumalya sa klase mi· C1!;00 J:,,~~~~~k3a~~3t~1;{'ªs~g ::~!:p~t~tafig ihinibigay nilang gastos ko sa pag-aaraI ay inuubos ko lamang sa pagbíli ng mga magasing kinalabtthalaao niya, mga larawan niya at ·nanonood ng kan. ¡ang mga pelikula kahit ulit-ulit ko nang napanood. Ang kinababaliwan ko pong artistang ito ay minsan no.ng diborsjyado at sa ka.salulruyan ay may asawa't dalawan~ anak na lalaki. Siya po'y may 32 taong guJang, at kahit na siya matanda at alam kong may ·kataling.puso ay maha.l na mahal ko pa rin siya. Papaano ko po kaya maipagtatapat sa kanya ang aking damdam.in? Ituro po n_ inyo ang nararapat ·kong gawin. Hindi po ako makatulof! at makakain. Lagi po siya sa aking isipan. - ROSE. ROSE: Una sa .lahat 2y kalimutan mo an¡ salitang "pag·ibig". Papaano mo masasabing umibig ka sa isang taong wala kang na1a1aman maliban sa mga bagay na nababasa mo sa mga ma¡¡:asin ullQl sa kanya? Dapat m'?ng malaman na ang kanilang lnga ahenteng pampahayagan ~y labis sa kanilang pag:babalita .upang mea.kit ang madla kahit ang mga t:i!t~~¿a:~~ ~~g;ih~~~ ~a ~~º~~~~¡~~· sa 1k3:n~ ya, 1alo na't siya ay tumatanggap ng mga ganitong uri ng sulat mula sa .. daan-~aang babaing humaba• n.~a sa kanya. May mga bituing may ~riling kalihim 11t dahil sa danV n kanilang gawain ay hindi na bum2bas · na sa sa pag-üsip. An mo ay dumaranas ng ganyang damdamin! Kung sa. bagay ay walang kapinsalaang maaaring likbain ito, i;guni't sa nangyaya_ ri sa iyo ay m~aring makasama. Nagtatago ~ i::a kfase mapanood mo lamang a.ng' tan~·~ng µc.hkula: Hindi mo ba nalalaman na sinasaf;~;~. m~~º,~~ i)ii:~~ :i~~=eª~~~g ~l~.~ibi· Sa 2.3 saglit, ang bituing manlalaro ng tenis ay naka~· . . tatapos ng isang . ~- !' malakas na pukol... . ' Nguni't wala pang -~ .. ·~ · " ' . , 1>,, .J::' ' " .l • . • ¡.. i' . · · ;y~ . (~~~\.\ ; \. .. ... ,. ·~ ' \ '¡: • \ ·.' ' '' .,'J \"':¡, DALAWANG SAGLIT ang /;'¡¡,,; Corta! Upang mapatunayan kung gaano kabilis magkabisa ang CORTAL, maghulog ng isang tableta sa isang basong tubigat parmasdan ang dagliang pagkatunaw nito. Ang nangyayari sa baso ay si:'·a ring nangya~·ari sa inyong tiyan. Kagyatnaginhawaay lubhang kailangankung Upang mapa~i ang kirot sa lii::tas l't maa· kayo'ymigdaranas ngsakit ng ulo. sipon o pa. asahang kapa,raamm lumunok ng dagling nanakil ng kalarrinan dala ng trangkaso nagkakabisang CORTAL. Hingin ang tunay AngCORTAL ay napatunayan na nagdudulot na CORTAl na nasa kilalang dilaw M asul ng kagyat na ginhawa sapagk;1't s<1 sandali11g na "Ccllophanc" rm Ínay Jarawan ng tanyag c~~~-,·~:f~ DAGLI • LIGTAS • TIYAK AHIL 7, H57 - MAGASIH NG IA.GONG IUHA.Y-11 Pakikipanayam ( Daw) ,;; .l/nrin Niei:es "AKO'Y ANANG NAGUGU TOM," MANGGA-GAWA - SI MANG PEDRO ay may anim na anal. Nguni't walang isa man sa mga anak niyang iln n1 nag-aaral. Wala siyang maipantustos. Kuhmg na lamang ang magpali.mos silang mag-aanak para makatawid-maghapon. Kung hindi pa marahil nagtitinda ng saging na nilaga ang anak niyang dalagita at humahango ng labada ang kanyang maybahay, wala silang magagastos man lamang para ipambili ng bigas at tuyo. Ang kanilan~ ba• hay: isang barcmg.barong sa .pook ng mga squatter. Jto ay paklkipanayam kay Mang-Pedro: T. M<1bulí }>o't hindi kayo nababagot sa buhay maralita'? S. H.uwag nnti'ng simulan sa biro ang panayom nn ito. Sino ang may ibíg so buh.a¡¡marolita? T. Ang ibig ko pong sabihi'y tila matagal na kayo sa inyong kalagayang iyan, nguni't hindi pa · nakababangon. S. Tamo O?L!J .ri~wbi tno. T. Bakit po ninyo sinapit ang ganyan? S. füa a11g da1!ilan: 10ala akong mapasukang gawm11. T. Buhat pa .po nang una? S. W nd i. :iJocm '1y may trabaho ako ... may d(liOwt1n9 t1.1011 nfl. T Ano po ang trabaho ninyo noon? S. Ano gummva .~a kalsada . •• magpatag ng mga hibflk. T. Paano po kayo naalis? S. MaTami kaming ma11ggagawa. 1:1ang ma• tapos cmg kolsdu11g aming myayari ay nagbnwasan na trubahador. Nabawas ako at hindi na nakabalik, T. Bakit po? S. Snpa9ko't noa_n ª!I dumalana na ang mga kabadang ipmagagatpa, T. Nguni't maurñi pa pong hindi napapatag na mga kalsada? S. Marami pa nga, 11a1mi't hindi raw naka-o sosopat ang J;tadyet ng pamahaloan. T. Hindi Jang po marahil sa . trabaho nlnyo kulang ng badyet. Maraming íbaog wala rin~ mapasukan, hindi·po ba? S. Oo. At iisa ang pm.ing kapalara.n. Pero naiisip kong mabuti pa marahU kung naging 'basurero. · ako. T. Basurero? S. Oo, sapagka't hindi nababawasan, kundi nararagdagan ang basura araw-araw. T. Baka mag-amoy ·basura po lr:ayo? S. Ma'no ba. Basta gawaing. m.apagldkitaan. At saka,. hindi dll.pat abohin ang pina.kamobaba f7l01l.g trobaho. T. Tama po. Ngunl't kahil po ba sa maba· baog urtng iyan ng mapapasukan ay blndi kayo mataoggap! S. Hindi. . T. Huwag po ninyong sablhlng siksikan din sa trababong iyan. S. Aba, siksikan din. . . katurad ng nangyari sa dati krmg gawaín. Bago ka mapa.o sok, kailangan mo muna ang malakas na rekomendasyon. A.t al.am mo bang sa ngayon, ka)iit yaong mga nakapag-aral ay ~:~ia'::p:i::ic:::/ m:x~~ :i~ih~i~; hindi matanggap. T. At dahil po rlyet'y nananatili kayong lnaralita? S. Si11ang t1may. T. Balita ko po'y may mga proyekto ang pa~ mahalaan para sa mga squatter? S. Mayroon nga . . . yaong mga bahay-paupahang ipagkahaloob sa _ mga uupa pagkaraan ng kung ilang taon. Ang hirap ia. mang, 'yung mga malakas-laka.s ang nagkakaroon ng pagkokata.on. T. Talagang m_ahirap po ang mahirap. S. Lalo kaming h1hirap habang lalong llU.mayaman ang mayayaman. T. Ano po'ng ibi¡:¡ nlnyong sabihin? S. Mahirap na lamang w {g magsalita. T. Napuna ko po sa ahi:-g pag-uusap na na. ll.aoanaa kayong magtraoano Kahlt ng matu.rap na gawain. Mayroon po tayocg 12-MAGA.SIN NG &/\GONG BUtiAY - ABRIL 7, 1957 nakatiwangwang na mga lupain. S. Nauunawaan ko aug ibig mong sabihtn·. Na, ako'y tumungo sa bukid. Nai.s kO ring moging mqgbulloukid. A lam k-0119 moaari akong umunlad diyan, T. Bakit po hindi kayo magtungo sa mga pook na iyon para magsaka? S. Ba palagay mo kaya'y mgaagawa ko? _ Saano k_ ami kuk-uha ng pamasahe? Ng magaga.stos sa pagkain at damit? T. Nakalaan J>Ong tumulOng ad"g pamaha· laan, hindi po ba? . .';. Nakalaan nga, nakala.an. Nguni't hindi sa. pat iyan. Ang kailangan ay ang talagang tulong. T. Pag-usa_pan po naUn ang palatuntunang rehabílitasyon na may kinalaman sa. reparasyon. Walii. po ba kayong matag. puang gawain doon? S. Kung S<J matatagpuan ay mayroon. Ang masokit lamang a:¡¡ naunahan á.IDo ng mga Dyapok. T. Paano po. nangyart ang gayon? s. Sa pagbabayad ng Hapon na TepGT08flOl'tt mga Dyapok _ ang gutnagawa no f11Ó1'0ming trabaho. KaYfl ako at ang. ilang 1DC'.ZlaR.g mapa.sukan · ay. • • heto, wala ~ riftg f'Ma pasukan. T. May kumpitens.iya riD pal.a rtyan, ano po? S. Kung nagiJl9 ma11aman lamcng ako ••• ! T. Paano po kay.o yayaman tung wa1a· kayong trabaho? S. A~ Po.ano ako makapagt'atra:bho kungi hiru:ü ako mayaman? (Sundan sa pah. 20) "SI> aAAAY l'A til.A t-Atl& • A"fOl'-i'fi ! '1 Sabado ng hapon at unang_ araw na sasahod si Atong. i guni't malungkot ito nang duroaliug. ltindi nakatiis s1 Di.ting na hindi ma¡tanong: -Jl::lkit, Atong, araw pa nafu~1~~f k:~od mo'y ti,la roa- . J 1 Pinalamlam pa muna ni Atong ang kanyang m.ga .ma~ ; ~ ~2ff~.;0~~~r\o-:a1~rg gano'n ang mangyayari. - Bakit? -kinaba-ban na d Carlng. - E, akalaln mong mntapos kon~ ba~·aran ang al.in~ mE'ryenda. mga' uta_ ng, sigarilyo, '11 naipatalo sa huwetcqg ay pamasahe na lang pala ang nafüa! OAHIL SA SUWITER, ANG MATAMIS NA PAGTITlhGINAN NI DANIEL AT NI LILING AY LALONG TUMINGKAD ni Caleny C. T. Manalaysay NAKAKINTAL s;1 isipan ni Daniel nang umagang vaon ang kanyang bibilhin pagk¡¡sahod ng suweldo sa pin<1pasukang llilhay-kalakal - ang nagus tuhan niyang suwiter na naka-display sa isang m~ laking tindai1an sa Abeni<ia Rizal. Yaring·Amerilu~ ang suwitcr. L;ma iyon :\'laganda at makapal. Bagay na bagay sa taglamig <!t kung gabing magin"aw. Al namumurahan siya sa l1alaga, ayo1i sa nak<1sulat sa tag. Nguni't hindi p<1ra sa kanya ang suwiter. 1bibigay .niya iyon kay Mang Damian, ang ama ng kan. yang mayb<1hay na si Liling. lbig niyang makapagsuot ng makapal ang may k3tandaan nang si i\fang OiJ,mian. !aluna sa gabi. sapagka't ito'y maginawin. Magiginhawahau si Mang Damian at makakalulog nang mahimbing. 2ng kanyang nasasabi-sabi. ·Talagang maala\ahanin si Daniel sa mga magulang rig kanyang asawa. Simula pa lamang ng kanilang pagsasama ni Liling ay 1\agpamalas na siya ng mabuting pakik.isama a1 kabailan sa mga ito. Lagi niyang niyayakag si Li· ling na dalawin ang mga ito. k~ilanma't .may pagkakataon at nrnluwag sila. lnaalam niya sa tuwina ang kalágayan ni Aling Masang, ang ina ni Liling. al gayundi1"L si J\lang Damian. Pinaaabutan niya ng inaakala niyang kai\angap. At hindi siya n<1nghihinawa sa mabuting ginagawa sa mga kinauukulan. Kawikaan niya'y isang tungkulin iyon sa mga magulang ni Liling na mga magulang na rin niya. . Kaya, siya nama·y sabisabi ni Aling l\las<ing at ni Mang Damian. lpinagmamalaki ng mga ito .ang kanyang kabutihan al ka· baitan. Laging nababanggit ang kanY.ang magan · dang pakikisama al pa\agay niya sa mga ilo. Minsa'y si Daniel lamang ang- clumalaw kina Aling Masang at Mang Damian pagka't abala si Liling sa pat<1hian nitong nasa silong ng kanilang bahay. l\faraming tinatahing madalian si I.i\ing l;ay¡i hindi nakasama sn kan va __:.At naramdaman kong natuwa ang n<inay nang ;ilmtan ko ng ·pera, - ang sabi niva kay Liling nang siva\1 irnrnwi. - Tila may niahÍgpit ha pangangai\augan a~' tmnama naman s<1 pa ~dating ko. - Eh. saan daw kaya ¡;agamitin ang ibinigay ino? - tanong ni Liling. - Sabi'y idaragdag sa bayad ng biniling. ka1abaw. -ang kanyang sa¡;,ot. - Bumili sila ng bago, sapagka't matanda na si Kalakian. Ang bagong ka\abaw ang ginagamit ng tatay sa pag-aararo sa kataasan. -Ganoon pala . bi ni Uling. -Oo! -sagot uli niya. - Bali ba. sabi ko sa tatay ay tumigÜ na ng pagtatraboiho, nguni't ayaw pumayag. Sabi'y ~a!o raw siyang maughihma kung hindi siya gagawa! At natuluwa niyang ipi· nagparangalan kay Liling ang kung anu-anong uwi niy<1ng padala ni Aling Masang at Mang Damian May sari-saring gulayin saging na pahinugin, mga papayang manibalang at dalawang manok na matataba. Iyan naman ang ugali ng mga magulang ni Liling: hindi maaaring hindi magpauwi ng mg.1 gustong-gusto n i 1 a ni Liling at laging nagdadala sa kanila kung duma· dalaw. - Bilin ng nanay a•· patayin natin ang manok at sahugan ng papaya, - wika ni Daniel kay Liling. -Ang sabi ko naman sa kanya'y makakapista na naman tayo. Ang tawa ng nanay, eh! -Kow ... ikaw ang panay ang langis mo sa nanay! -tugon sa kanya ni Liling at pinukol siya ng nagbibirong tingin. · Samantala, sila naman ni Liling ay uliran sa pagsasama. Magkasundung-magkasundo sila at hindi naririnig ng kapitbahay ang k<1nilang bibig minsan man. Bihira silan¡; magkalampuhan at magkagayunma'y madali namang nagkakasundo at n;igkakaunawaan, Ialuna n:mg sila 'y magkaroon ng supling. Sinasabi-sabi tuloy nina Aling Masang at Mang Damian na: mapalad ang kanilang anak na si Liling sa pag-aasawa sa kanya, sapagka't . siya'y ulirang magpamilya. NANG makasahod nga ng suweldo si Daniel nang araw na iyon ay pinuntahan agad ang suwiter na nagustuhan at kanyang binili. Maingat niyang ipinabalot iyon, upang hu· wag marumihan at maayos , na maiilbot kay Mang Damian. Nawika niyang tiyak na maluluwa .si Mang Damian at isu_suot iyon at kaipala'y ipagmamalakl kung kanino. Subali't ilang kaibigan ang kanyang nakita at hindi siya nakatanggi sa yakag ng mga ito na sila'y maglibailg. Napagkaisahan nilang magtungo sa night club na lagi nilang pinuAuntahan, kung nagkaka.sama-sama silang gaya niyon at panay na bagon.~ sahod. At sil a nga ·y nagkatuwa. Nagkawilihan. Lasin¡; sil a n g magkakabarka· cla nang maghiwa·hiwalay. nguni't hin d i matimli a n g kanyang pagkala· sing. Matibay siya sa alak at hindi naman umiinom nang labis. Palibhasa'y malalim na ang gabi. nang 1\umating $iya sa bahay ~y tulo:~ na si Liling. !\farahan ang: kanyang kilos at ayaw magpamalay. di dahil sa magagalit si Liling, kundi avaw niyang ito'y magag3mbala pa. Mangyari'y ang suwiter na nababalot ay kanyang ipinatong sa me. sa sa kanilang silid-tuluge.n at balak na kinalingguhan dadalhin n i y :1 kina Mang Damian. Ma. himbing siyang nakatulog. Tínanghali si y a nang kaunti nang magising kiumagahan. Sapagka't nalalaman níyang sa araw na iyon ay maramiang tatapusin ni· yang mahalagang bagay sa opisina, siya'y nagmadali sa pagbibihis at sa pag-aalmusal. Papanao~ na siya nang magunita m· yang sabihin kay Liling ang kuwa.ltang uwi niya nang sinundang gabi. -Inilagay ko sa kahon: ng aparador! --sabi niya sa asawang natatawa sa kanya, sapagka't kung minsa'y malilimutin siya: Nabiro tuloy siya ni Liling na baka kung ano na ang nagiging sakit' niya at ito ay kanyang hinali· kan. Ngunft nalímutan pa rin niyang ipagbilin kay Liling na itago ang suwiter na kanyan~ iniuw~ at · nakasakay na s1ya sa 1eep nang magunita iyon. Nalawa siya nang lihim pagka't ibig niy,ang kayamu· tan ang sarili. Kasi'y na: lrainom na naman ·siya ng alak, ang kanyang li· him na nawika. Ganoon siya kung nakaiinom. At hindi na siya nagpaIikwad-likwad nang hapong turnabas siya sa pi· naglilingkuran. Tuluy-tuloy siyang sumakay sa maghahatid sa kanya sa kanila. Ayaw niyang makita pa siya ng mga kaibigan at. baka kung saan qá naman siya ipagsama. DATAPU\VA'T nagulat siya nang makarating sa kanila. Nakita niyang na1·0011 ang kanyang <1mang si Mang Enleng al nila· taro ang kanyang dalawang anak na sina Junior at Nene. Tuwang-tuwa. ang dalawang musmos at gayundin naman si Liling na naghahanda -ng kape na alam niyang ibibigay kay Mang Enteng. Alam !li Lilíng na magustuhin ng kape ang kan.png ama at hindi ma<1aring hindi ito dulutpn kai · Jannw·t lumilipat sa ka· nila. Hindi kalayuan S<t kanila ang bahay ng kan(Strndnu .~n pnh. l!ll ABRIL 1, 1951 - MAGASIN NG BAGONG BUHAY-U ls1mg larawan ni Dr. Pio Villt!n· zuela na l<uha noong siya'y na· nunungkulan pa bil11ng gobernl!· dor ng Bulakan, nang taong 1921-1925. lsang luawang..guhit ni Luciano Alejandrino sa makilsaysay'11ng pakikipagkita ni Dr. Valeni:uel.a kay Dr. Jose Rizal Sil Dapifill"I, Mindanaw, upang isilngguni ilng sinisim.ulang lihim na kilusan nina Andres Bonifacio Sil p~hi· himagsik lab~n sa pamahalaang kastila SA P:\NAllO:-.iG ito ng malaking p<igbabago ng daigdig, maraming mg'.\ Oayani ng lahi ang halos limot na ng madla, bagaman an~ mga nagawang kabayanihan ay uakatitik sa aklat na ginto ng ating kasaysayan. K;:sbilang sa mga dakilang bay;ming bihirang mabanggit. la!o na ng mg<1 kabat¡1a11. ay si Dr. Pin \'alenzuela ng Pulii. 811lal-:an: Sul>ali"t sa katotohanan, si Dr. Valcmzuela ¡iy isang magiting na bayani na may malaking naiamt;ag sa kanyang Inang Ra· .• •an. Isa siya sa mga na~ing kalulong nina Anlirr.s Bonifacio at Emilio J;u:inlo sa pagpapalaganap ng lihim na kilusan. ¡::ayundin sn pagsasabali· l;at n~ lllilbibigat na gawain sa ikaln\::iya ng ating bavan. Ang sumusunod ay si· yang maikling bahagi llli talambuhay ni Dr. Pio Yalenzuela. Si Dr. Valenzuela ;iy nakilala ng lahat bilang isang masipag na manggagamot na laging tapat sa kanyang mga gawain nt tungkulin. Oahil sa kan· yang katapatan al :mgkin~ mga katangian, siya ang sinugo ni Andres Bcmi· í;:icio upang makip;:igkitJ kay Dr. Jose Rizal sa na. pilan, Mindanaw. Ang la· yon ng mapanganib na misyong yaon ay ipagbiray-nlam sa dakilang ba· yani ng aling lahi ang tungkol sa lihim na kilusan at sa kanilang binab:i· lak na paghihimagsik la· han sa pamahalaan. Noong Hunyo, 1896 ~y tumulak sa Maynila si Dr. -,.._MA.GASiNNG ~ . - .~co .,, N ~ G ~o"'u"'H-A,,Y ----,.-=,oc.,7 ,-=,-, '°19'°'57 Dr. Pio Valenzuela: MANGHIHIMAGSIK At PULITIKO ni Arluro Ma. Misa1 Pio Valeniur.la na kas<inia ,sin:i Raymundo )fata. i!':ing l.mlag na pasyenti·. at Rufino Magos na k~pu· wa taga-Kawit, Kabitc. S:i paglalakbay na yaon nv nak:is¡1bay nila sa bapor Venus sina Josefine Br:ickcn, Narcisa Rizal it Angelica Rizal Lopc:!, kasintahan, kapatid at pa· mangkin ng bayani. Nang sumapil sila S<i Dapitan ay agad ipinai;· tapat ni Valenzuela ~ay Rizal ang tungkol sa kani· lang layunin. M:ihmgkol na napailing ang bayar.i at sinabing siya ay hindi salungat sa kanilang hinabalak, kaya lamang :i.y hindi pa panahon upang 1 sagawa ang paghihim:ig· sik. Sinabi pa ni Rizal na kailangang mapalaganap muna ang kanilang kilusan at akitin ang mga aristokr:itang Pilipino, ua si~·:ing higit na muy mala· ldug maitutulong sa kani· l:mg binabal:ik Kinabukasan. matapo.; rnasuri ang mga mala r.i Haymundo Mala ay na~ paalam na sina Valenzue· Ja. Nang ang )langkal ay makarating sa bahay ni Tandang Sora sa Gulod ng Banilad, na siyang kinarcfroonan nina Boniracio <:y agad ibinalita ni Va· lenzuela ang naging bung.1 ng kanilang lakad. Bilang pagtupad sa pa· yo ni Rizal na m:ipalaga· 1;ap ang lihim na kilusan · 3y inutusan ni Bonifacio si Guillermo l\fasangkay sa Kawit. · Nobeleta at lmus upang magtatag ng Katipunan. Si Valemmcla nam:in ay nagtungo sa Polo, Ubando al Malolos at hinimok ang kanyang mga kaibigan upang ma· lulungan siya sa pagtatatag ng Katipunan. Sn k:inyang pagb:ibalik sa i\Jaynil:t ª"y dumaan s:i kanilang bahay sa Polo ~1 Dr. Pio Valenzucla.·Pi· nagsabihan siya ng kan· yang mga magulang n:i kailangang iwasan na ang l~anyang mga gawain sa ¡¡. him na kilusan at sa hali" ;;y magsanay ng kanyani:: p1·opesyon bilang m;:inggagamot. -Ikinalulungkot ko n.i hindi kayo mapagbigyan sa inyong kahllingan. Ka1Jangan ng :iking hayan ang aking paglilingkod. Ngayon din ay ni.agtutungo aR:o sa Balintawak upang makipagkita kay Bonifacio at ibalita sa kan)· a ang bnnga ng aking mga lakad upang mailalag ang kilusan ng Katipunan sa ating Jalawigan. Ang matigas na pani· nindigan ni Valenzuela ay iginalang ng kanyang mga magulang. Nang Haw ding yaon ay nagSi Dr . . Pio Valen1uela (ikatlo mula sa kaliwa, unang hanay) sa piling ng kan· yang asawa at mga anak. Ang mga n.tkaupo, mula sa kitliwa, ay sina Arturo Valen1uela, Marciana de Castro (uawa ni Dr. Valen:zueliil), ang bayaning pu· litiko, at Abelardo. Nangakatayo, H gayon dins ayos, sina Diego, Rosita, Alicia, Mercedes at Amadeo. balik. si Valenzuela kay Bonifacio at buong kasi· yahang ibinalita ang kan· yang naging lakad. to ~8~g a~k:::u:fg tf ~!: gawa ang "Unang Sigaw" f:a pamamagitan nang pagpunit sa kanilang mg:J. sedula personal, sa bata· lan ng bahay ni Apolonii> Samson, sa nayon ng Kangkong. Kinahapunan ng araw na yaon ay muli silan~ nagbalik sa bahay ni Tandang Sora. Ilang araw silang tumigil sa bahay na yaon upang pag-aralan ¡iog binabalak nilang pag. hihimagsik, yaman din la· mang naisagawa na :mg unang sigaw. Noong ika-25 ng Agos· to. 1896 ay isang pangkat ng mga Casadores ang nagtungo sa Gulod ng Banilad, sapagka't urna IJot sa kaalaman ng mga iyon na ang mga manghi· himagsik ay nagkakatipun·lipon sa guiad. Ang j:iagdating ng mga kaawa_¡ ay ipinagbigay-alam ng isang tanod na nakataliba sa itaas ng lsang punong· kahoy. - Magsipaghanda kayo Dumating na ang· pagka· kataon upang wakasan ang kanilang mga pagma· inaluDit sa ating hayan. lpakikilala natin sa mga taong iyan na ang bayang <tpi ay hindi na makatatagal sa kanilang mga pagmnmalabis. Pagkasabi ni· yon ay agad 11agtatag ~·1 Bonüacio ng sa.mpun~ kompanya na ang ba,•:a't isa ay binubuo ng isang d::iari.g katao. Si Pascual Desto ay $i· yang naatasang mamuno sa isang pangkat, at siyang sumalubong sa mga ka· away. Samantala, sina Bo· nüado. Jacinto, Valenzu~ la at Masangkay na pa· wang nakasakay sa kaba· yo ay pumaligid sa kinaJalag;·an ng mga Casado· res. Ang unang sagup..1· ang yaon ay naging t::i· gumpay sa panig ng me;a manghihimagsik. Matapos ang unang ¡;a· ;?Upaan ay nagtungo ;i,ng buong pangkat sa Bala:·a. Nang ika-26 ng Agosto a~· nrnling tumawag ng µu· long si Bonifacio. Sa pu· long na yaon ay buong pagkakaisang naipasiy:i ng lahat na si Valenzuela ang siyang dudulog sa mga mamamayan upang: hingin sa mga taong-bayan ang Jubos na p<1gtitiwab ~a mga mani:;hihimagsik. Nang ika-29 ng Agosto <1y nagtungo sa Maynila si ~r. Pio Valenzuela 1.1pang1sakatuparan ang kanyang mapanganib na misyon. Pagkatapos av saka si_v:1 nagtuloy sa Pateros. sa· mantalang si Bonifacio naman ay nae;tuloy sa San J uan del Monte. Sa Pateros a.v malugod na ibinalila ni Valenzueln sa mga mamamayan an.'{ tungkol sa galaw n.I! kaniJang kilusan. Nagdiwang an¡z mga mamamayan sa halitang yaon nt a11~ lahal ;1y 11<111~:ikong tululonc "ª panig nj? mga m:mghihi· mae:sik. Nang ~;ibin!;!' yaon ay ismag~wa ng mga ma· mamayan ang pagsalakay sa bahay·pamahalaan na kinaroroonan ng mga Ca# .sadores. Ang sagupaan ay 11aging matagumpay sa matalinong pamumuno ni Valenzuela. Kinabukasan av nagtungo si Padre VíctOr Ramos ng Pasig sa Pateros al isinuko ang kan· yang· baril kay Dr. Pio Valenzuela. Mula sa Pateros ay nagluloy si Valenzuela sa Bin· yang, Laguna, at mula roan ay muli itong nagbalik sa Maynila at ~~Ta~!~~k Ni'u~·~g;~10lab~ la ng kanyang pagbabalal· ltayo ay natunugan ng manggagamot na ang ka~ yang mga lakad ay lihim na Sinusubaybayan ng i<;ang espiya ng pamaba· foan. Kaya si Valenzuela ny nagtuloy. sa Malakan· yang at nakipagkila kay Gobernador-heneral Ra· mon Blanco. Sa pakikipag-usap ni Valenzuela kay Blanco ay jpinagtapat ng manggaga· mot ang katayuan nira c;a lihim na kllusan. Noon din ;iy ipinapiit ilo ng Gohernador·heneral sa Fu•rxai Santiago. Sa piitang yaon ay nakasama ni Vale_ nzue· Ja si Antonio Luna. Noong ika-20 ng Peb· rero, 1897 ay ipinatapon si Dr. Pio Valenzuela sn ~iyudad ng Barcelona. ~a Espanya. Nakasama niya sa pagpapatapong yaon si1111 Antonio Luna, .Juan Casteiieda (ama ni Henerill Mari:>·m Casteñeda) at dal<1wampu·l anim na bi· langgo na pawang napatu· nayang nagKasala laban s.i (!amahalaan, matapos n.:a maipagharap ng sakdal sa hukumang militar. Si Antonio Luna ay hin· c!i nagtagal sa piitan. N;cpatunayan ng mga na sa pamahalaan na si Luna ay walang kinalaman sa gin~· wang panghihímagsik n¡; mga Pilipino sa Pilfpina.>. Yaon ay pinatunayan din ni Dr. Pio Valenzuela !a pamamagitan ng isang I!· ham. Bago Jumabas sa piilai1 , sinab1 ni Luna kay Valen· zuela na ita ay kanym1f. l!ihintayin sa larangan ng c\igma:in sa sandaling mak<ilaya al makabalik sa sa J iling bayan. llalula sa Barcelona vv inilipat ang mga bilañ!!¡;il s<1 siyudad ng Madric... Pagku.lipas ng ilang araw :..y dinala ang mga yaon s:1 Malµya al pagkatapos ¡1y iniUpat na muli sa Mu· lilla, Aprica. 11a nanz mg:i panahong yaon av is;:in~ ;.olonya ng b a 1i s a n F: Espanya. Nakasinag ni; pag·asan.~ makalaya ang mga bilans:· g:o ng dumaling sa PiUpi11<1s ang mga Amerika!lo. Sa p<1mamagitan ng isang h1sundu;,n sa kapayapaan ng b;11:s:mg .\m~rik:i ;it 1-~s¡>anya. :rng: l'iEpinas :i.~· ipinaila!im ¡;¡1 k;"1p:1ngyar:. han ng Amcrík;i Noong Abril, 1899 ay, maluwa\haling ibimilil~ :..ng mga biianggo_ s;i !¡;¡. nilang sariling b;iyan at ipiniit sa Fueria Santiago. .Ang 01g:i bilanggo ay pi· n;ig:sadya s;1 piitan ni fli!· l;Cral Arthur !\facArthur al tin:mong kung sila af nahahandang ma!<ipagtulungan ¡;a p:inig ng h:rnsang Amcrik<l. Sinabi pa !l:I kung sila ;iy makiki· ¡~¡¡g\uJ41ngan sa mga A1 rm· rikano ay agacl ipagkakaloob ' ang kanilang ka!:::· yaan s:i lalong madaling panahon. Sina Dr. Josl' Xerel Burgos. Juan Caste· i'teda at Felipe Calderm1 :•y nagsipangakong maki· kipaglulunga11. samanta· lang si Dr. Pio Vatenzucl.J ay nagmatigas sn kanyan!! p<tninindigan - na kail;rn man ay hindi 111;1aatim nz kany<1ng: bmlhi na pJk::· ¡;;mgkapan - s;1 mga lr;i. awa,\'. D;ihil sa katigasa11 ng loob ni Valenzucla < 1Y hindi :-;iya pinalaya. s.imantalang ang kan~'<H!g mga kas;1m<1han ay pin:t;<· kéllool:ian 11g kalayaan. l\'oong "ika·5 ng Hunyo, (SH1«foo .<u ¡wh . . 2i) walang kamatayan (Al••'• u p•gkn •wi 119 Pan911long M•9UY5•Y • t ms;;a kaum a.) . . . ut, m19takipsilim . . unwlu11 -.ig dalio1t su gubat na lubhang mapuno •11g kahav; ~·¡;q ta1iawing lunti ng isang maghapoii l'!I 11ugií1g nbuhing kl!loy ng kabaon9. itimatag aug {l(l,.,i't naligo su lulta ilfJ la11git ang atinq kayumangginO lu¡:w; uiornhaug nanaghoy Oil!J mga kcimpmw . :·iw¡1.11da11 1'rJ sindi 119 m!'.W f;a;idila. oug ni11911hlc; ·11q b11wu'11 hwdi 1wkw;ayml so. ibig maabot 110 ka11ya11g liwanag: l!i11di 11alwaho11 sa bumwtto11g ttlap a11g mga t>it11ü1g 1wpv.tla11 11n sinag. · ¡iu.1gitai111J luk:m't ~11wi9uui'y dahil 1 !{1 l1if1lang poglnmig 11g simoy 110 hcwgiu; wig ba11;a'f. sandali11g nagdaan. sa atin. 1mnrnsal tila ·11g ta11ging dalau9i u. kum¡>o1111: 11ulti11to, kilw1tmagu/wi1 ; 1.-rmdila: naupod sa kinatfrika11 : tlnla11gi11: 1 m1ildi at halos 11andalm1y : ta1ta11•iu: 11abolik ¡¡a dat ing larau-1111. : mig di-mababago: UllfJ koclakilaan 11u mga timuvog ¡¡u k·ataliimikau. t lka-12 Labas) H1~~~ P~ggab~~:~~~~~t :~ gari3ong pinagdalhan kay i\iang Karyas at sa lima pang lalaking nakasama niyang hulihin ay anag·ag lamang ang liwanag. Nali· libot ng pader ang silid· kulungang iyon. Sa mu. munling bulas ng yerong bubong at sa siwang sa tagiliran niyon nakapaglaJagos ang kaunting liwanag. l\.hlrnmi at amoy-lupa ;mg kulungan. Nang pa· tulak na ipasok doon ng mga kawal na Hapones si i\lang Karyas, sa simula'y n<ipakadilim ng kanyang tingin. Bahagya ~amang ~iyang makaanag·ag sa paligid. Ngu'ni't sa may kung ilang oras na itinigil na niya roon ay malinaw ua niyang nakikita ang mga bagay sa lQob ng kulungan. Iginalá niya ang lingiu sa sahig na lupa. lnaninaw iyon. Nakakita siya ng mantsang kaiba sa kulay ng lupa, at sa kakatwang amoy na nalalang· hap ni}·a ay nakuro na 16. -MAGASIN NG 81.GONG 8UHA Y - ABRIL T, 19S1 niya kung ano iyon: du, gong natuyo. May kilabot na gumapang sa katawan n.i Mang Karyas. Parang tbig ni. yang masiraan ng loo". Subali't madaling nanumbalik aug kanyang hinahon. Hindi siya dapat patangay sa takot. · Kung anuman ang mangyari sa kanya ay dapat niyang ti· hayan ang kanyang loob. lnilibot niya ang tingin sa mga lalaking nakuku· long din sa garison. Bukod sa limang lalaking kasa· .bay niyang nadala roon, isa pa ang dinatnan na nila füt kuJ.w1gan. Buto't balat na iyon. !'lanlalallm NATIKMAN NI MANG KARYAS ANG PARUSA. NG MGA HAPONES; NAGGERILYA N,<\MAN SI MARIO UPANG IPAGHIGANTI ANO AMA ang mga mata. J-Iumpak aog mga pisngi. Sinabi sa kanila ng lalaki, nang ito'y makausap nila, na kung ilang araw na itong hindi pinakakain ng mga. Hapones. Diumano'y napagbintangan din ilong gerily<1. At batid ni Mcing Karyas na mga ilang araw pa lamang sa kulungang iyon ay magiging katuliid na ng lalaking íyon ang kanilanp; ayos. Magiging buto't balat din sila. Napabuntunghininga si Mang Karyas. Napatingin úya kay l\lang lnte, isa sa kanyang m g a kasama. Nagpánama ang kanilang mga mata. Lumapit sa kanya si Mang Inte. -Ano kaya'ng gagawin sa atin? -naltanong ni Mang Inte. - Ewan. Kung anuman ang gawin nila'y . .. nahahanda na ako. - Ako man. Hindi ko nga lamang maiwasang alalahanin ang aking magiina. Kung sa bagay ay malaki na ang aking si Imon. Kaya na niyang pa· milyahin ang kanyang ina't kapatid. Pero mainit ang ulo ng anak kong iyon. Parang natiliyak Kong hindi niya ikatatahimik ang sinapit ko hang.gang hindi siya nakagaga· wa ng . . . Ang inaalaala ko'y baka maggerilya rin ¡;i Imon. E, kaawa·awa ang aking dalawang mag-inang maüwan sa bahay. - Mainit din aug ulo ng aking si Mario, -wika na. man ni Mang Karyas. - Pero hindi ang paggege· rilya niya ang aking ina· alaala. Bata pa si Mario. Saka hindi ako naniniwalang maiisipan niya ang pumasok ng gerilya. Ang inaalaala ko'y ang kanyang kawalan ng respon· sibilidad. Alam mo na namane: malimit kong mapalo ang anak kong iycm. Ibang-iba ang ugali niya sa mga kapatid. Kung maJ.alaki na nga lamang sina Fred at Vlctor. hindi ako masyadong mag·üntindi. Mababait ang: dalawa kong anak na iyon. Palagay ko'y maaasahan ng ina: Pero si Mario ko .. ~Ano sa palagay .mo ... - mayamaya'y w~ka ni Mang Inte. - Baktt kaya tayo natukoy na lahat ng mga Hapon? Lahat naman _tayong dinala rito'y panay gerilya. a. Hindi sila nagkamali. Tiyak na tiyak ng espiyang kasama nila ang ginawa nitong pagtuturo. Hindi kumibo si Mang Karyas. Nag-iisip siya. -:0.fay hinala ako sa ating tininti, -patuloy na sabi ni Man.et Inte. -Hindi mo ba napansing wala. siya noon? Hindi siya nakasama sa mga, lalak.ing pinapila ng mga Hapon. Saka hindi mo ba napag. rnasdang mabuti ang ayos ng cspiya? Hindi nga natin makilala pagka't ang mukha ay may takip na bayong na binutasan sa tapat ng rnga mata. Pero sa tindig at sa paglakad ... ang tingin ko ba'y nakakahawig ni Tininting Kiko. -Siyanga. . -at mata gal na natigilan si Mang Karyas. --:-·:ralaga namang maka·Hapon ang tininti nating iyon, a. Hindi ba't Sakdal ivon? E, hindi ba't no'ng ¡)is taym ay tala· gang galit na ¡ing mga Sakdal sa-Amcl'ika? Hindi ba't nang mag.aJs.a ang mga 'yan noong 1935 ay naniniwala silang darating dilo ang Ha.pon para tayo tulungan'? Napatango si Mang Karyas. Mayamaya"y nabuksa.n ang pinto ng kulungan. Isang kawal na Hapones ang pumasok. Nilapitan. si Mang Intc at marahas na inilabas sa kulungan. - Kung anuman ang mangyayari sa akin. Karyas, - iniwang salita ni i\lang Intc bago nailabas ng Hapones, - ibalita mo na lamang sa aking pamil· ya. . kung susuwertihin kang makabalik sa alin. Matagal na naghintay si Mang Karyas. Pagkaraan ng may mahigit na isang oras ay ibinalik si l\'lang Tnte sa kulungan. Nguni'l hindi ito makausap. Halos walang malay·tao. 'l'adtad ne: latay ang mukha. May dugo pang natuyo sa likod ng damit. Dali-daling nilapitan ni .Mang Karyas si J\lang lnte. At nang ililis niya sa likod ang baro nito ay nakita niyang may mga bakas ng panghampas ang likod ni Mang Inte. Doon nanggaling ang dugong mumanlsa sa damil uilo. Dalaw:i pang lalaki ang hiinunod k:iy Mang Inte na inilabas ng mga Hapones.. At nang magbaUk ang mga ·¡yon ay katulad din ni Mang lnte ang ayos. Nang maglinaw ang kamalay;m ni Mang Inte ay nakausap ito ni Mang Karyas. -Akala ko'y hindi ko na maiaagdon nn.e: pagpaparusa sa akin, -humihingal na wika ni Mang Inte. -Naidalangin ko tuloy na mabuti pang mamatay na ako ... noon ... ~:;t:~~=~~ jt~\~¡~ª~~~·~ parusahan . . . tandaan mo; sanang higit na mahalaga• kaysa ating buhay ang kapakanan ng ating hayan. Pasisigawin ka nila. Pero . . huwag mong isisigaw ang mga kasamahan natin. Huwag mong ipagtatapal kung saan sila nagkukula. Tandaan mo iyon, Karyas. -Tatandaan ko, -mataimtim na usal ni Mang Karyas. -Hindi nila ako mapasísígaw. Mabuti pang patayin na nila ;iko. At dumating nea ang sandali ni Man~ J(a!'yas. Kinuha siya ng isan,R: kawal na Hapones sa kulungan. Oinala sa isang silid' ng garison at iniharap sa: mabalasik na punong naghihintay roon. Maraming itinanong sa kanya ang puno. Ipinaliliwanag ang m~a iyon ng internreteng Filipino na nasa silid din. Nguni'l hindi sumagot ga. pulok man si Mang Karyas. -Saan nagtatago ang mga kasamahan mo? Sinusino sila '? Sino ang Jnyong puno? . . -Mga katanu~ ngan iyang paulit-u1it na sinasabi sa kanya ng inter-. pre te. Sa yamot ng punong Hapones ay dalawang magkasunod na sampa\ ang pinadapo sa mukha ni Mang Karyas nan~ hindi ito mapaimik. Mayamaya ay ang makahayop na pagpaparusa. Hinubaran ng baro si Mang Karyas. Ibiniting. pataas ang dalawang kamay. Saka inasbaran ng sunud·sunod na hampas sa likod. Hindi mabilang ni Mang Karyas kung gaano karamíng hampas a n g kanyang tinanggap. Nang malapos ang mga iyon ay naramdaman niyang tila siya walang kalakas-lakas. Nalugmok siya nang kata~ gin llJ? berdugong nagpaparusa sa kanva ang pagkakabitin ng kanvang dalawang kamav. Pagahasa siyang itirtindig niyon saka pasalyang iniupo sa bangko sa harap n2' mesa ng mabalasik na puno. Muli siyang tinanong. Hindi pa dn 1iya napasa. (Strnd'a!l sa pah. 19) SA BUflAY uy tao, ayo11 kay Tata Indo, ay maraming pa11gyayaring nakahihi11a11fl malaman n9 iba. Hin.di rato sa anopam.an, k1rndi, basta nakahihiya. M{¡a pa11gyayari raw na kw1g 111aaari'11 kaila11ga11g man.atíl.inq lil~im gayon9 hi11di naman ga.ano11g napal.-amcselang na bagay Gaya na lama119 ng nangyari sa kan y a noong isang Biyemes. no'n bang libing ng Mahal na Pangulong Magsaysay. Nakatutmva pa 11ga, pero tiyak na apapahiya siya kapag nalamau 119 iba kaya ayaw 110 niya11g i pagsabi. Pagtatawa11a1t lam.ang daw siya. Aug nangyari kay Tata ludo uoona libing ng Pa· 11q1do11g Magsaysay .ªY talagang J1akatuhtwa. At pa. ra naa 1o.·a11 Tata IHdo. e. nakahi hiyang malaman i yo11 11g iba . • Kaya, ako vwn a11g kn-.~ama 'lli Tata l11do at nalalanum ko ang lahar, e, ipagpaumanhhi nÜl!I011g hi11di ko masabi sa inyo 1 m ng ano iyon. A11g istorya na lamang ang sasatiihin ko ... Ito. 'Naligaw Kami Ni Tata Indo Sa Jah3t ng apo ni Tata Indo, hindi hu naman sa pagmamalaki e. ako ang paborito niya. Mangyari'y ako lamang ang nag-aaral at ,nakakaintindi ng kaunting pagbasa. Na sa greyd "tri na'ko 'kala n'vo. nababasa ko na ang " 1etrang nakasulat sa saynbord ng bus na bumibiyahe sa luJ?ar namin. At ang sabi ni Tata 1ndo, pag marunong na akong bumasa ng pa· ngalan ng mga . kalye'y makaluluwas na kami nl{ Menila nang hindi malili· gaw. At noong isang Biyernes nga. araw ni? libing ng Pangulon~ Magsaysav, matapos kong tivakin ke Tata Jndo na makababas<i na ako n,R: mga pangalan ng ~1.ve, lumuwas kami Seguro naman, e, nakita n'yo. Karami ng tao sa Menila noon. Ayon sa si:.ihihan sa aming nayon. sa Luneta raw magsic:;imula ane: prusisyon ng libing. Al ang Luneta ang hinanaD namin ni Tata Indo. Lln2id ka~· T11fa Jndo. hindi ko alam kung ano ang sasakyan papuhtang Luneta. Hindi ko naman masabi sa kanya at baka kutusan ako. 'finiyak ko kasi sa kanya na alam na alam ko ang 1l)ga pasikutsikot sa Menila. Sinabi ko na lamang kay Tata Indo na wala na kaming masasakyan papuntang Luneta. Al naglakad na lang kami. Marunong nga akong bumasa ng ruga kalye, pero, ang hirap, l<:abi-kabila'y tao. Tao rito. Tao ro'n. :Mukha rito, mukha ro'n. . . Wala na kaming makita kundi panay mukha. Hindi ko tuloy malaman kung nasa'n na kaml. Pero, lumakad kami nang Iumalrnd ni Tala Indo. Nakipagsiksikan kami nang nakipagsiksikan_ Nakipag. unahan kami nang nakipag-unahan. Lakad. Yumayagyag pa kami ni Tata Indo kung minsan. May tiyempo pang sínusumpong ako ni{ nerbiyos pagka't baka 'kako naliligaw na kami -Talaga bang alam mo ang Bagumbayan, ha, bata ka? - Nagdududa nang tanong ni Tata Indo nang makaramdam ng pagod sa pakikipagsiksikan namin. Hindi ako nakasagot. pero pinilit kong alamin D.ng kinaroroonan na namin. Lilinga-linga ako nang makarinig ako ng mga sigawan. Lapit sa: hm1gos. Walattg ilado rito. I .. apit kayo. Pakanta pa ang pagkakasigaw ng lindera. At biglang nag-init anJ!: JHtnong ta.inga ko. ~talngat kong pinakiki· nmdaman si Tata Indo nang marnmdam1m kong huwak na uíya ang lainga ko. - Pinutukan ng pusll na ito't sínasabi ko na nga ba, e. . . Palengke ito, damuho ka, -hawak pa ang tainga'ko'y sabi ni Tata Indo. lbig kong matawa, pero masakit ang tainga ko. Hindi naman ako makaiyak. Kasalanan ko. ---Teka't ako na ngn ang mauuna. Natatandaan ko pa kung sa'n ang Ba-, gumbayan. -Pero, Tata, maraming tao .. , Hindi hu naman sa ano, baka lalo lamang ta. yo'ng maUgaw, -tutol ko. Alam na alam kong may jlang siglo na yatang di natutuntong ng Menila si Tata Indo. -Aw, ma·no kung maraming taong d'yaski. - At nagpauna na nga si Tata Indo. Ako ang akayakay niya ngayon. -Hindi ba't ganito ring karami ang tao ng barilin si Jose. -Sinong Jose. Tata? -Sino pa, e, di 'yang si Rizal. Kabahata ko 'yang si Jose, 'kala mo. Nagaalangan na nga lamang akopg tawagin siya ng Pepito pagka't marami na'ng hanga sa kanya, e. Nagpatuloy kaml ni Tata Indo. Akay, akay, akay ang ginawa niya sa akin. Sunod naman ako nang sunod. Hindi ako makatutol. Diskump'yado na rin ako sa sarili ko at baka maligaw na naman kami. Pihadong aabutin na naman ako. Iiyak na ako nang makasampung beses sa lugar namin, huwag lana; sa· Menila. Sunod :iko nang sunod kay Tata Indo nang bigla siyang mapatigil al mapaurong naog daban-da· han. Nauna pa siya sa akln nang pag-urong. Saka ko nakita ang ilang tila mga kamag-anak ni Dyo Lowis, ang lalaki ng mga katawan. May mga hawak siJang mahahaba at mapuputing kutsilyo. -Tena, Yoyong. nad 'yaski na na man tayo,nang malayo na ang nauurungan namin ay naSabi ni Tata Indo. · -Bakit, Tata? Bakit may dalang mga kutsilyo ang mga mamang iyon? Malayo ang isinagot ni Tata Indo. -Damuho ka. Bakit hindi mo sinabing matadero pala'ng nasusuutan natin? - Anong matadero, Tata? -Noon ko lamang narinig ang salitang iyon. - Patayan ng baka, baboy . .. · Tena, tena .. MATAGAL bago kami nakalabas ng palengke. Pareho na kaming basangbasa ng pawis ni Tata Indo. -Ano na bang kalye ito, ha. Yoyong? Ba'y magbasa-basa ka na at baka .. - Naghanap ako ng m~ba basa. Marami akong' nabasa nguni't hindi ko masabi kay Tata Indo. Baka hindi pangalan ng kalyc ¡:ng mga iyon. - 0, ano. . nakapagbasa ka na ba'! Ang d'yasking ito'y niluko lang 'ata ako, e. . Baka hindi ka pa marunong bumasa? -Hindi, Tata ... -Muli °.A.sltll 7, lm- MAGASIN NG BAGONG BUHAY- 17 (lka-30 Labas) MAY_ ilang b~ti_l_ng paw1 s na gum1g1ll sa noo ni G i n o o n g Buenaflor nang ibaba niya ang awditibo ng tclepono. W<iring tinakasan ng la b s, matamlay siyang luinapit kay Ginang Buenaflor na larawan ug paj?kabigla. Saglit na nagkaugnay ang kanilang tini;:in. - Naj!lanan si Aida, - tiim-bagang m1 sabi ni Ginoong Buenaflor. - Naglanan"? - nagugulumihanang t:rnong ni Ginang Bucnaflor --Oo. - ani Ginoong llucnaflor. -- Al ibig ;ikong makatagpo ni Luis sa isang palamigan sa Maynila. i\lah<ilagang !.la. gay raw ung pag-uusapan namin G;iya ni Cinoon)! Bm·· rniflor, nagimbal si Giuang Bucnaílor nang malamang na sa Pilipinas si Luis. ~~:ad~:a~~a~~~~~itifia~'io~ Wal<11lg malamang gawin. '.'i"asa gayon silang kalaga~ an nang muling kumuliling ang tclepono. Si Ginoong Buenaf.ior din ang sumagot sa tumawag - ang ina ni Chit. lbinalita niyon na nagtanan sina Chit at Ramon. Na .. si na Chit ;iy nagtuloy sa 1 sa11g kamag-anak ni Hamon sa Maynila. Madaling linapos ni Ginoong Bucnaflor ang pakikipag-usap sa ina ni Chit. l'\faging nang magkaharap !iilang muli ni Ginang Buenaflor ay matipid ang kany;mg p;igsasalita, parang nais sarilinin ang mga sandali Sil pag-iisip. ---Tumawag na mw si H.amo!l al ipinagtapat na nagtanan sila ni Chit, - wika ni Ginoong Buena•flor·. - Uuwi na raw sina Ramon kina Chit . Dahil sa ibinallta 'ng in.a ni Chit ay napawi ang bahagyang alinlangan ni Ginoong Buenaflor na nag· tanan si Aida. At sumaloob niyang si Eddie ang kasama ni Aida. Sa kanya, ang kutob na iyon ay hindi niya matatanggap ·magkatotoo man. kahit pamu hunan niya ng bu hay. Nguni't sa mga sandali ng gayong pagkabalisa'y malabis · na nagtataka si Ginoong Buenaflor kung bakit n,_a!aman ni Luis an~ nangyarr. . . kung bakit nakabalik. sa Pilipinas si Luis nang hindi niya nalaman. -Nabiwatigan k o n g may binabalak gawin si Luis, - nasambit ni Gir.oong Buenafior. - Isang magandang balak, Tindeng. -Ano iyon? -may himig ng pananabik ang tinig ni Ginang Buenaflor. -Ang pag-agaw kay Aida, -tugon ni Ginoong Buenaflor. tang nakatayo sa bukana ng pintuan. Gaya ng dapat asaban. mabilis ang takbo ng awtong sinakyan ni Ginoong Buenaflor. Parang nakikipaghabulan sa mga sandali si Ginoong Buenaflor. At pagkatapat sa isang himpilan ng public teleJlhone ay bumaba siya. Habang hinihintay aug pagságot sa kabjiang_ dulo ng kawad ay nagpalingalinga si Ginoong Buenaflor. Lihim siyang nasiyahan nang maulinigan niya ang tinig ni Karyas. -Si Mister Bul!naflor ito, -pagpapakilala niya. -kailangan ko ang tulong ninyo ni Tinoy ngay~n, Katyas. -Ngayon din. - ani Glnoong Buenaflor. -Hihíntayin ko kayo rito, sa panulukan ng Lepanto at A:z.caJTaga. -Huwag mo nang itanong kung ano, -paya. mol na sabi ni Ginoong BuenafJor. -Basta magtungo kayo rito sa madaling panahon. -Baka nagkamali larnang siya, -nag-iisip na badya ni Donya Rita habang sinusubaybayan ng tailaw ang papalayong tsuper. -Si Luis ay na sa Amerika . . . -Ano- ang malay natin kung bumalik siya panggagaling sa Hongkong sa halip na rnagtuloy sa Ameríka? - patanong n_ a sagot ni Don Servando. - .Maaaring umuwi siya pagka't di natin · pinadalhan ng sapat na salapi. -Sana'y dito siya nagtuloy agad, -wika ni Donya Rita. . -Iyan din ang iniisip ko, Rita, - katig ni Don Servando. -Kung bakit .hindi siya nagtulo{ rito . agad. Si Don Servando'y inihatid ng tanaw ni Donya Rita mula sa durungawan hanggang sa makalabas sa tarangkahan ang kotse. lbig maniwala . ni Donya llita na si Luis ang nakita ng kanilang tsuper. Matagal na siyang nag-aaliulangang na sa Amerika si Luis. pagka't wala silang natatanggap na liham. Subali't, pinipilit iwaksi KASAMA ANG MGA MATONG SINA KARYAS AT TINOY, SINUNDAN NINA GINOONG BUENAFLOR AT LUIS SINA EDDIE AT AIDA - Pl!pe . . . ~ - Napatayo si Ginang Buenaflor. - Huwag mong payagang gawiu niya ang gayon kay :\ida. Wala siyang karapa .. tang hadlangan si Aida. - Upang mapangasawa ng lalaking k.inamumuhian ko? Upang mabigo ang kahuli-hulihan kong pag-asa? - Mapakla ang ugiting nagkabugis sa mga tabi ni Ginoong Bucnaflor. - Huwag kang hibang, Tindeng. At nagkukumahog na \umabas si Ginoong Buenaflor. Napabulalas ng iyak si Ginang Buenaflor. Nguni't patuloy ang mabibilis al maririing yabag na papanaog hanggang sa maparam sa mga hikbi ni Ginan2 Buenaflor. Nang muling makaulinig ng mga yabag ay nagtaas ng ulo si Ginang Rue· naflor. Suh<>li, Jalo lil· m;in;¡; :.iyao¡; 11apaluh:1 nang st lnday ang makiSAi\lA NTA LA, nagambala ang pagninüg nina Don Servando at Donya Rita nang lumapit ang kanilang tsuper at sabihing nakita si Luis. -Nak.ita mo si Luis? --hindi makapaniwalang tanong ni Don Servando. -Opo. ulit.ng tsuper. --Nagmamancho siya ng awto. · Nagkatinginan sina Don Servando at Donya Rita. - Sinundan mo sana síya, - pakli ni Donya Rita. - Gayon nga po-ang gínawa ko, - anang tsuper. - Jpinarada niya ang kotse at pumasok sa isang palamigan. Umünom siya ng serbesa nang iwao ko roon. -'Kung gayon ay Habas mo ant kotse at tutungo tayo roon, -utos ni Don Srrvando sa. tsupcr. -At da.U-dalinc t•i1uali kod :•ng tsuper. ni Donya Rita ang alinlangang iyon. Nananaig pa rin sa kanyang damdamin ang pananalig sa kabaitan ni Luis. Sa kabilang dako, naging matagal kay Don Servando ang ilang sandaling nagdaan bago nila sinapit ang palamigang inihimaton ng tsupcr. Paghinto ng awto'y nagmamadaliug humaba si Don Servando at pumasok sa palamigan, kasunod ang lilinga-lingang tsuper. Nguni'.t willa roon si Luis. - Nahan siya? - mahina, nguni't pagalit na usisa ni Don Servando sil tsuper. - Diyan ko po nakitang nakaupo siya. - At itinuro ng tsupcr ang isang hapag. --Bak;i 11a11g";111g:.m=1.p k;• lang uaug gLsiog. -patuyang sabi ni Don Servanno. --Hinrli :1kn Mkikip:lAliiruan. . - -Talago1 p n 11 ~ uak1l;t ko siy;1. KMuna.v:in a)· t~1mawag píl siya sn telPpono, bago uminom ng' serbesa. - At itinuro nJ.( tsuper ang kubol ng 1wlilíc lcll'plw ue. Dahan-dahang napawi ;ing ii;ing galla sa noo ni Uuu Servando. Al nar¡g :.umi.t¡Jil ang isang ~crbi dora at anyayahan s1yang maupo ay f!lªpitagan si_yang nangusap. -Hindi kami iinom. iha, - ani_va. -N~uni't ~uslo ko san<ing lllíll'!:ta 11ong sa íyo. -Ano po iyon? - M a y napansin ka bang uminom ng serbesa sa mesang iyan? l'\apangiti ang serbidora. -Marami pong umiinom ng serbesa rito. lnilarawan ni Don Serhando si Luis. Ang ayos ng buhok, hugis ng mukha. laas, ·pangangatawan. -i\layroou nga pong ganyang lafaking nagtullllO rito, - wika ng serbidora. -Pero pagkainom ng isang botcng scrbesa'y na~rQamactnli na siyang umalis -Saang clireksi~·on naghmgo, iha? -- Hindi ko po alam. --S;ilamat. i\latamlav na nagbalik M kotse s{ Don Servando !!l ang tsuper. Nguni't nang tumatakbo na ang kotse ay waring may ma· halagang bagay na. naalaab si Don Servando. - - Ibalik mo. -utos ng don sa tsuper. - Tutungo rayo ldna Miste1· Buena. llor. Bakíll-Sílkaling nagdaan doo1 \ si Luis. PARANG inip na inip na nagpapalakad-lakad sa panulukan si Ginoong Buenaflor nang dumating sina Karyas al Tinoy. - 1/cllo. Hos.~. - bati ni Tinoy. - Sakay na, - ani GinooOg Buenaflor. at bi. nuksan ang pinto ng kotse. Hindi na nakapag-usisa sina Karyas at Tinoy. su. makay sila sa kotse. At mahtwal silang nagkatiti~an nang makila ang re!Jolber na nakasukbit sa baywang ni Ginoong Bue naflor. Sapat iyon upang maunawaan nina Karyas at Tinoy na m nhalaga ang lakad nila nina Ginoong Buenaflor. Alam nilang hindi nagdadala ng rébolher si Ginoong Buenaflor kung di mahigpit 1w knilangan Patuloy ;;ing pagdaraan ni!: mga sand<lh . .. µatuloy ang mabilis na takbo ng kots<' .. at. patnloy na na~sasalimba~·an sa guniguni uina Knryas at Tinoy mi~ 111alah1~itn ua rngpo ni;( huhay. 1ITUTULOY! mangyari ngayo11~ -1il· uon¡:: ng ko1·oncl matapos 1\ini;gio ;mg salaysay 11in;1 '.\.Jario at lmon. - i\Iakikisama kami sa inyo. - -tugon ag<ict ni Jmon. Himli lnn111~on si ~[:¡. ri11. - l"p;u1g magliu~kod sa iyong bayan? -ulit na lanong ng koroncl. - Ang kasama mo? -Sa lbabaw Ng Gulod ~,1~~~!n n~i ~~~;~ncl al ti Umi!ing si Mario. --Para sa ald'y walang kabulu han ang itinatanong ninyortg iyan. Wala akong lavuning maglingkod sa i-iking bayan. Jbig kong pumatay. pu mata y ng mga Hapon. lbig kong sumalakay sa garison para mapalaya a ne:- a k in g amang uakukulong doon. 1B11hal sn pah. 17) -Maggegerilya rin ho ako, -walang gato.! na gol. At nagpatuloy _na na- :-;agot ni Mario. man ang pagpapah1rap sa Napailíng ang koronel kimya Pagkatapos ay ang at pinakahuluganan· ni pag-uupo uh sa kanya sa Mario na ang gayon ay bangko ~t ang pagtala- tanda ng hindi nito pag11ong ,na naman. Nang sang:-ayon. -~aª,!~~~.:·~yy~ui~?o:ha~fk - na@!~1~~~~;koa~~wa~~¡0~.· sa ~~l~:;nok si ManJ( Kar~;'~k!fabi ::!n!~~~ºm;ta~:: Matagal na hindi nakakibo si Koronel Villa. Til::t pinakikiramclaman n i y a kung ano :mg ikikilos p~ ni Mario. .\t nang hindi umiyak si Mario, na gaya ng kanyan~ inaasahan. ay napangiti s1ya yas naog patul3k na ipa. kot akong . . - · · sok n~ kawal sa knlungan. - Hindi gayon ang: iQ.ig Nilap1tan s!ya ng mga ka- kong sabihin; - al napasamahan mya sa selda. ngiti si Koronel Villa. - ' :_Ano'ng nangyari? - lbig kong sabihi'y . na. rtTUTLUOY l ~~n~~gn;ªfnt:~~~~gK1~~~¡~ pa::~~t:itmo~a· .ho. Basta :nª~~~:~~:ia~if? H~~~¡ ~~~disk ~n~ gloo~~~~erilya mo ba isinigaw ang atmg -Bakit mo ibig maggeAng Suwiter (Buhat sa pal1. 13) mga kasama'? rilva? -tila nananarok na vang mga magulang, ka~ lsang iling lamang ang tañong ni Koronel \'illa. Ya't si M:ing F.nleng al itinugon ni Mang Karyas. Hirap na hirap siya. Halos ayaw niyang mags3lita . . Al ::.ocooooo~ooo::::e=oi:::iooe~-=-=::r. ~~"~\ ní\~a~~ml~~e~ª~i~~\~~ ngan slya nitong humiga sa mafamig na lupa. Ilan nang sandali't hindi na namamalavan ni Mang Karvas arig mga nangyavari' sa 1>aligid. Nakalimot Si.va sa matinding hirap. NANG mga sanda1ing iyon ay nasa bundok na sina Mario at lmon. Nasa himpilan na -sila ng mga J!erilva. Nakarating sila l"OOn - kahapon nang hapou. At ngayon ay kaus~r. sila ng: puno ng mga geri • ya sa l\ubong pínakaupi~ina nito. Hindi dinatnan nina Mario kahapon ang puno Nasa opuatioll iyon, ka· ~ama ng ilang piling kawal. At kangina lamang umaga nakabalik. Ipinagtapat nina Mario sa dinatnan nilang tenyente sa kuta ug mga gerilya ang kanilang lakad. Sinabi rin nilang sila'y anak ng mga nabihag na gerilyang sina Mang Karyas at Mang !~:·Ma~~ªkªar~~s t:?U~~~ Dakilang Pangu1o rL11!;.w11•9 gu nilR · 'ª !f" lllUOH•J /'ntl(/!r/OHfl Ut111>0 11 .\lw1~11!.'>"ll1J' S• bUntOft ng mg• l1bi ng m•lupit na s.kun1, N• u iHnt ulip•wp•W, iginuhit ng f;idh;ina, K•bil•nt •1\9 iyong buh•Y n• n•ol•hong tila bul• S• b1ngis ng k1m1t1y;ing dumatal n• bigl;ing.bigl;i; Nuawi k;i, nguni't hindi n;ikuha mong m•ih;inda Ang urili u paglugp1 H daigdig ng Lumikh;il Ang m";ilun¡kol mong pagy;io'y iu ng yuglo""J ubod·ukli"r. Na u ,,¡"11 ku ayuy1'y luksan9 titik n• "'limbag; G'Yºnt ik1w an9 idolong patnub1y H • mint l•nd.n Ay kun1 bakil siy1n9 uneng H h~imle'y napel•g•k . . . ! Oo't ik1w'y m1y n1iw1n9 b•gong pu"o " aming lahát, . N11uni, h indi maga111w1nt mu undn 1 1n11 iyong baka~! Sa m•a,• mo11g pegp1naw • Y g•n•p kont nat;italos, Ang n~l•ho'v iung puso na b1ng•n ng gintong loob; hang diWil"f m1kab1yang kil•b•n ng gawang buktot, At kaw;if "9 demokruyang buong nihgning na n1glin gkod; Batid leo .ring yum~o klng ;ing d amd•mi'y n•kabulclod S;i lipi ng mga taong wafilng y1mang r¡;ikaimpok . . Bil1ng Pa1t9ulo ng banSil'y m1h.al;1ga b;iwa't uglit, Ginugugol •nt p1nahon 51 g1w1ing wal1ng P•lid; NaJc.DYku n1 pal1gi ang pinto ng iyong dibdib, Tumutulottg sa m1hin1't mg• dukhang magbubukid .. K•p•k•n1n "" bay1n mo 11 iye ay siv•ng higit, At p1n9l1\awa'y lapian mong mlfibay n• r¡akatindig. Ulinn Jcang n.mumuno't pulitikong k•k•ibll, S• ta9intins "' 11l1pi'y di-nuilaw n• talega; Sa il•n '"º"' katvn¡kulan9 hin•w•k•nt iu.iu, S•gisag •Y Jcalap•la't pa9lllin9kod H b•lana; Pagk•'f ik•w, eng pangarap u tungkuling mahalaga: Paunlarin itong b1ya't manatiling maranglll lo! Palibh;isa, ~· ganyiln ka n•pat•ngi't napam1hal, N1ng m•nwi Jc1 at suk;it bayan Jcaming n;i9daramdam; Sa buti mon9 inihuik al hangarin9 itinangh1I, N•mat;iy Jc;i, d1tnuw1, mal1l<Lgi ka ring buhay! .. Hina hang•d naming lahal na sa piling ng M•ylcllpal Ay kamtln mong m1p1y1p1 1ng buhay nll waling h1nggan! SIXTO C. MAGHIRANG ~i Aling Pin:rng- ;.~· pand:.ili fU(IJI . • llayunuian. ;1u~ y agk;i n 1laL 11iyu·~· suol m Mar.11. Eritcng ang · binili niyan~ :i;uwiler p:ira kay :\la_ng Damian al nakíta pa mya ga tñesa ang kahong-kal"ton na pinaglagyau niyon. maging ang papel na ipinambalot. At naramdaman niyang nasisiyahan ang kanyang ama sa suot na suwiter. Kasi'y magancia iyon at hustung-huslo kay Mang Enteng. "'- -Binilj mo raw ang su. witcr na ito para sa akin. ;n)g sabi ni Liling·. at isinuot ko nu. - -wika sa kanva ni ~Iang Entcng. i~apllna nit~ palibhasa'y i;an"yang . tinilingnan. - t\l maginhawa nga pala. Palagay ko"y makakatulog :iico nang mahimbing mamaya d:Jhi! sa pagsusuot ko i1ito'. -Tumawa ang nagsalita al hindi maikakaila ang ka~iyahan. · -Eh. ka yo lang, e . . sabi naman ni Liling. -.-\vaw pa raw isuot! .Noon lama;1g iniabol 111 Liling ka~' Mang Enleng «ng puswclo n¡,: kapeng umaaso pa na tinimplahan ng gatas al linagyan n¡:t: a~ukal. Di-kawasa. si Mang En:cng ay nagp¡iaJam na at .oinilit . pa ni Liling na iuwi ang ipinadaclala ri· long kahon ng biskwit. '!'alagang ganoon si Liling: laging alaala ang mga biyenan. At pinagbilinan pa ni Lilin~ si Ma!tg Enteng: - Sahihin uinyo sa m1n::iv na dalhin dito :m~ bini'linr:;. sasayahin ai ;= :Cmg tatahirn. Nasabi po sa akin nang magkita ka.mi sa ·palengke, kahapon~ Hinarap ni Daniel si"Llling nang m<1kil:ilis na si :\Iang Enteng. - Bakit naman ibinigay mo sa tatay ang suwiler na ivon e sa tat:iv-Damian ko ibibigay? _:___naninisi ;mg kanvang tinig. -Ba. lak ko Pa namang dalhh• iyon sa Linggo! --1\Jangyari'y kailangan n2 tatay-Enteng ang isang ~uwiter. - <:ng paliwanag ,:a kanyil ni Liling. - :\foJamig ang panahou nga. yon at clapat na makapagsuot siya ng makapal. Wika ko"y mayrooti ka na. mang pangginaw. kaya sinabi kong kanya iyon at «kin ngang ibinigay. - Nguni't iyon ay talagang sa tfltay-Damian. kava binili lw, - ang l<an.Vang giit k;iy Liling. - Almn mu namanr,: ma;1gang lurn;1b:i.s ;mg talay sn k.any;ing· halamanan. k:i.ya k.:ti lan~ang m<'kílpal lnte. Kaibigan pa niya ang mga ito. Bukod -doon ay namumukhaan pa rin ni)"!1 si lmo:n na nakita na myan2 mmsan nang mapapilnta siya sa bahay ni· na !\lang Inte. Pinagsabi. han niya ang dalawang hagong tao na maghintay sa pagdaling ng kanilang pinakamalaas na puno, si Kol"onel Villa. At nan~ dumaling nga ito ay kaag.ad pinagpatalastasan ng tcnyenle tungkol k in a M ario at Imon. lpinatawag nga ni Koronel Villa aug dalawa at kinausap. - Ano'ng ibi¡ ninyong ABRIL 7, 1957 - , M A GA SIN N G BAGONG AUHAY 11 :.rng suot! Tiningnan .'>iya ni Li· líng. -Pero, -ang sambit uito, •-iyon pala't sa tatay-Damian ang suwiter na iyon, eh, balVt hindi mo rin ibinili ang tatayEnteng? Dapat sana'y dalawa ang binili mo! -Eh, mangyari'y mabi bilí naman ng tatay ang gusto niya, -ang matuwid niya sa asawa na ang tinukoy ay ang sariling ama. -May pensyon m•man siyang dumarating sa buwan-buwan at ·hindi si\a kinukulang ng nanay. Tutoo ang sínabi ni Daniel. Si Mang Enteng ay isang pensyonado, sapagk3;'t tumanda sa paglilingkod sa pamahalaan. -Alam ko ! -ang sagot ni Liling. -Nguni't hindi mo maiaalis na sila ng nanay ay alalahanin ko. Tungkulin nating sil"''y alalahanin. kahit hindi man ganap ang ating pag. tulong! Siya naman ang n3katingin nang tuwid kay Liling. Nagkaugnay ang kanilang mga paningin. -Nalalaman ko at nauunawaan kita kun~ bakit gayon na lamang ang pagaalaala mo at pagtingin sa ak1ng mga magulang, - ang turol sa kanya ni Liling na may kislap ang mga mata at naramdamau niyang sa ubod ng puso nito hinuhugot áng sinasabi. -Mangyari'y mahal mo ako at iniibig nang Jabís. At nauunawaan nga· kita sa simula pa lamang ... mina?l"Ulhal :mo ang mga m.ahal sa akin, sapagka't ako nga'y iyong mi11am.ahal! Napaluha si Llling: lúha ng kaligayahan. -At naging maligaya ako kailanman sa iyong piling, Dan! - ang patuloy ng babae. - Napakaf:::'~~an ª:!~ s~ª;kii~i.gKna~ ya, tungkulin ko namang mahalin ang mga mahal sa iyo, sapagka't wala kang kapantay sa akin! At noon na:tarok 'ni Daniel nang buong-buo ang nasa puso't kaluluwa Jti¡ Llling. Sinabi nitong kung s~ ~abilang buhaY ay ipalhhintulot ng Dakilang Maykapal na sila'y magka~ tagpong muli, l<aluwalhatian ni Liling na malasap minsan pa ang kanilang ulirang pagmamahalan. Nayakap niya nang matagal at nahagkan si Li.; ling. Para bang batang~ bala lamang at bago sa kanila ang pag-ibig. N,1kita nila ni Liling na nasa¡ kanila pala ang kaluwalhatian ng santinakpan. At pati ang kanilang dalawang musmos ay nadama nilang kahatí iiila sa kanilang nilalasáp na kaligayahan~ KINABUKASAN, si Da· niel ay bumili na naman n~ isang suwiter. Katulact iyon ug unang binili niyu. Hindi maaaring mabigo ang kanyang .pagbibi6<1Y kay Mang Damian. (X) -oOOSininy ... 1811hot sa 1>alt. 10 ) nakababa. .Humugot ng malalim na buntong-hininga, saka humakbang nn paprisok. Páglalakad. na patawid sa bulw'1gon - Ituwid ang ulo at huwag nakat.ungo. Sa pamamagitan nilo ay makikita ang Iahat ng mga na sa harapan ninyo. ltuon ang mata at isip sa mga bagay na malapit sainyo pagka't ang ganito ay makatutulong upang malimot ninyong kayo ay minamasdan ng mga panauhin. Pag-upo sa • luklukan - Kung may maghandog sa inyo ng upuan, maupong huwag lamang !alabas na pangit sa mga na sa bul· wa'l:an. Kung tatayo naman ay pagpantayin muna ang dalawang paa at saka marahang tumindig. Kaayi1sa1~ ug k.amay - Ang inyoug kamay, kung walang hawak ay maaáring sumira sa inyong anyo sa .git!"la ng pagt.itipon. Ang pmakamabuhng paraan ukol dito ay ang ipatong sa kandungan ang mga kamay na bahagyang pinagsalubong; na ang isang palnd ay nakalapat sa kandu!lgan samantalang ang isa ay nakapa· long sa i~ang kamay. PagtayC1 - Ang ayos ay · tuwid anjl ulo·at ang tim· bang ay pinangangalagaang mabuti ng dalawang paa, samantalang a n g isang paa ay babagyang nakasulong sa . dakong unahan . .Iwasan ang mabigat na pagdadala ng katawan na parang ipinako sa sahig. Ang mga bisig ay kailangafi.g maging magaan at waring nagiginhawahan. Hayaan itong nakababa sa magkabilang tabi ng katawan, Magandang Halimbawa ... Halos sumabog ang dibdib ni Lilay at ni Turo. Namatay ang kain-in nilang an1k na 1liw ng "ª' nilang taha nan. -Oiyos kol B1kit klilangang b19u 1k1n mo kamí ng 91niton9 .p1ruul Ano 1n9 na91w1 naming P•ll· kak1nla, Panginoo,n ko .. . ! -pn igaw na p1nan9is ni Lil1y. -Hindi na 'ko m191b imba! Walln'J habag an9 Lan¡il! ln191w p1 n 1min 1n9 tanging kalie&yah1n n41mi1t9 mag·Hawal -f11SÍ91w díng n mbít ni Tu10. Lum1pit u m1g.u 1w1 sí M1ng lpe, 1ng 1m1 ni Turo. H•w•k ang isang diyaryong may n1k1l11ra. w•ng bit• SI pan9mukhan9 pahina. · -Nakikit1 ba ninyo ang batan¡ ito? -ang wika. - Síya'y lsan'J masamang bata. Pinatay niy• ang uriling ama! MaHring ang inyong an;ik, sino 4ng n¡kaaal1m, 1y 91nito rin 1ng maging k1p1Jaran. K1ya kinuha siya n inyo ng Diyos -upang maíligtas 1ng bata sa malaking k1s1l1nan il huwag ka· yong madulutan ng lato pang matinding pagduruH I Hindi n1kaimik ang mq¡-1saw1, Pamayam1ya'y nagllwanag na 1n9 mga mukha, tandang m1luwa9 sa loob lli tinatangg1p na ang naglng kaloob1n ng M1ykap11I. marahan at huwag li~ha ng ingay. Jayos ang kata;:~ah!n :th:~i ~:tif~: luktot o nakasandal ka• yang par:mg tinatamad. Kaayusati. 119 1'ªª - Sa simula ay ilapat sa sahig ang paa na ang isa ay nakadantay sa .sakon~ ng isa. Pagkaraan ng ilang sandall ay masusunQd na ninyo ang ayos ml ibig PANGANGALAGA SA SARILI (Kaya11dC1hcmg·loob 11i Ne· ua Hermosa ng Fresco) Maraming '"kayumanggi" ang naglatanong sa amin tungkol sa mga ang. kop na kulay para sa kanila. Ang mga sumusunod ay bilang paliwanag sa mga nar:napat sundin ng may kutis na "kayumanggi," maglng sa pamtrnihis ~! sa pag-aayos. Da mi t: Ang i.minumungkahing kulay ay puti, dilaw, krema, kuJay· kalabasa, mul'ang berde at muranjl pula. lwasan ang kulay biyoleta, kulay-Ju. mot, matingkad na asul, subidong kape at abuhin. Alahas: Piliin ang ginto at hindi ang pi(ak o oro-blanko. Ang diamante, sapiro, turkesa, perlas, at "jade" ay · nakapagpapaputi sa may madilim na kutis .. Pidbos: Piliin ang pulbos na babagay sa kutis al hindi mapupuna kahit ipahid sa mukha. lwasan an.e; madilaw-dilaw o .ku. lay natural na pulbos. "Lipstick" at "nail polish": Gumamit ng "nail polish" na babagay sa inyong ginagamit na "lipstick." Hindi kailangang maging magkakulay n.1 ganap; maaaring matingkad. o mura, nguni't kailangang maging iisang "shade" ng pula - mali· naw na pula, o ora119e r ed kaya. Ang katamtamang tingkad ng pahid sa kuko ay nakapagdaragdag n.e; ganda ng kamay. Ang kayumangging kulay ng kamay ay binabagayan ng lahat ng kulay maliban sa "violet-pink''. Mata: Ang itim na. m·askara at berdeng "shadow" o ang kumbinasyon ng berde al .kape ay nababagay, nguni't hindi dapat gamitin lto sa araw. Kilay: Itim at kapeng ryebrow pe· ncil ang dapat r,amitin. iyan ang ilang mahahalagang bagay na dapat sundin sa pagpili ng kulay ng mga may kutis na "kayumanggi''. Sa tulong ng wastong paraang ito, maaari ninyong mapaaliwalas ang kulay ng inyong písngi, mapalalim. ang ~~~0~n~g~=~i,m~\a~ifuª~~ sabagay, ang paraang iyan· ¡¡y nababago allnsunod sa kalusugan.. timbang, hubog n.e; katawan at gulang. Kaya ang pinakamabisang· paraang magagawa ;¡y ang subukin ang mga kulay sa inyong gulang hang. gang sa matuklasan ninyo ang wastoug kumbinasyon. Kung matagpuan na ninyo ang kulay na bagay sa inyo, panatilihin at hu~~,'k~:~u~~k~~~~/~r'~!~ ganda sa iba. Alatnin kung ano ang tunay na kulay na bagay sa inyo at arig damit na angkop :i:;a in· yong kaanyuan. lto Ang lstorya ... (íl1tlt111 .~11 ¡>1111. 17' akon~ naghanap ng mababasa. Bawat ang tumawid. Chek Inn Resta1mwt. Retoke Istudyo. -Nasa'n na ba layo? Wala pa rin akong makitang pangalan ng kalye. Hanap ako nang hanap. Hindi natagalan ay nakari. nig ako ng salita mula sa· isang radyo: Hayan mga kaibigan, ipino.pasok 1111 0119 kabaong 11atin ng Mahal 110 Pm1guloug Magsoysay. A11g oting PanguJo ay ipinapasok na an_g. kaba· ong. Ngayon ay ipmapasok ang ataui sa nitso kasama ang Pa11gulong Gar· cia., Nagkatinginan na lamang kami ni Tata Indo. Para niyang sinabi: Naltuli tayo, Yoyong. Kasi ~ka°:~n~ · ·iun~dr~~~~b a: inakay paptmtang 111atadero ay baka 11mahot p<I tayo, Tata. (X) -oOoPakikipanayam ( B1ihat sa pah. 12) 'f. Nalililo po ako. ~. Ako'y nugugulom. T. Nakikinmay po ako sa i•1· yo. $a ngayon po b::a'y vma· ::asa kayong makahahan:i.:> ng mapapasuk::an~ s. Habcmg nob11b1d1a11 ako " ' 11akakiki/os 11pang g1011ll· wa. At uakahanda 11m11(1·11 akong gumaw11. T. l<.aib.n nam:m po kaya m:t· 1utupad ang inyong pa~· asa? S. So. sandoliuu 11101l1pm l 11•!'1 i.~i11asaad sa bibliy<i: "'fb;· gay ka11 Ce.~or 0119 JIOl"'I kay Cesar." ....,..--oOoBeacon Hill (Bulmt so poh. 7) mga helikopter ne: MariM Air Group 16. Nguni'l isang acroplaoon~ "f''ury" {Jet) ang bumagsak ;it namatay ang piloto. Isa pan: 11cropl3no - Skynlcler - - :mg nasiraan ng maklna, ba· gaman pilit na nakalapai: ~.1 paliparan sa Bitulok. Mga Plnur10 Malapos masaksihan an~ lpagsasana~·. ang "Beacon Hill" ay pinuri ng . Pangulon.'{ Garcia al ni Hcncral Lo dahil ·sa · .. kahang"a-hangang 1a1tum· pay." N:mg tanungin n~ mg;a 111>< r11amahaya.; sa p:ikikipanaram kamakailan kung ano anc: "susi" ne tagum¡lay ne "Be:. con Hill", sinnbi o.i Kom;111· dante John B. Mathcws. puM (Sm1don s<1 (J(l/1. 30) WNDRAKE ang SALAMANGKERO mnaLEE FALl<ªi PHIL PAYIS SAl1"~ Nlt..A' Y M>:>' ISJWG MA. to'IS~Af"1 ílLA .,c.fEISTJrrt.A...NA ~Y.H1tJIGoP' Sf.LA t.JITO.~ ABRIL 7, 1957 - MAGAS IN NG BAGONG BUHAY- 2 . PAKANLURAN ANGMGA WEGONf n-MAGASIN NG U.GONG BUHA Y ro:~~A~~~~~~~~::;.~:;~-rp_..>;:! sL>~11>.,1 AMG 'T"AT~N6 PU'f1 SA lo(U80L~ .,.CIÑ~TAY~ NI ..vur .. fft~G; ~l.)..Oá· · - A .. IL 7, Jtsf ABRIL 7, 1957 - MAGASIN NG BAGONG BUHAY- 2' EDGAR RICE BURROUGHS e.i\Tg...\T '-JG HIWA@A ,ArJG t..IHIM NA PAG - tJu,s.r..p NI WAI-T61<' lo'e:ys AT flJG 0oic:T0'2• l<U\...AM-- SA f'AGBA.8"'(...Alic: N<ó/VGA PA~A NS ~l"AY.AIJ ••. .. ,,~ ~ L. ~1' ... HASAÑG p../AL.lt..ISAWG AJ..IG~HA'T°, MASn .... 1s pJA ~L-t PA f'" - L-IPA.T ArJG ~YtJG l.'.'Oti:=."TO IC - ~¡Jf...AN\ #A M-GA 1~AN -Aí ""4\~PAN\ NG PA.c;ii~,MJTOIC A~ ISA..t; PANPolJM1t.l -- WAL-AN<;; ~y .sA.PA6KA.¡.:'A.PAIJ..lt>M SI'-. ~ll..,.o.. Ñ.'.,5 ~PA"fUL-06 /" 24-MAGASIN NG 8AGONG BUHAY - .<BRIL 1, 1951 AUIL 7, 1fS7 - ~ASIN NG IAGONG IUMAY-' J 26--MAGASIN NG BAGONG BUHA Y - ABRIL 7, 1957 01. Pio Valenzuela ..• (Buhat sa pah. 11) 1899, si Heneral A!ltonio Luna, na kasama m Paco Roman sa Kabanatuan, ay e:~y~~~ ~~ª ~~;~~ª ~f. re~~~·la ~:~~u:~t:~g~:p ang malungkot na balita Sa pillan. Noon din ay nagpahatld slya ng sutat kay Heneral MacArth~r. Slnabi niya sa sulat na handa nang isuko niya ang kanyang sarill at makipag· tulungan sa mga Amerika· no. Noong Septiyembre, i~e:y:f n j~~;ge~\~~~u:ra~ sa llalim ng kasunduang .slya ay maglilingkod bi· Jang presidente sa rnga munisipyo ng Polo, Ubando al 'Meykawayan na na sa pamamahala ng pama· halaang militar ng huk· bong Amerikano. Samantalang nagliling· kod si Dr. Pio Valenzuela bilang presidente-munisi· Pal sa bayan ng Polo ay nakatagpo niya ang isa sa pinakamagandang dilag ng hayan, si Marciana de Castro. Ang pagkikilal:mg yaon ay hindi nagtagal at J1auwi sa pag-iibigan. At noong ika-5 ng Oktubrc, 1900 ay pinag-isang-dibdib ang dalawang pusong nagmamahalan sa simba· hang katoliko sa Polo. Nang sumunod na taun ay nagbitiw sa kanyang tungkulín si Dr. ,Pio Va· lenzuela. Humalili sa kanyang gawain si Don Numeriano Delfin Santiago. Hindi nagtagal at si Dr. Valenz.uela ay muling natawag upang maglingkod sa pamahalaan noong 1902, nang kumalat ang salot na kolera. Si Dr. Valenzueta ay naatasang magiog puno ng mga sanidad. Ang tungkuling \,ª~~ :~ :~"!i!kan h " 1 ~~: gang noong 19~7. Nang isilang ang Partido Demokrata noong •1916 sa ilalim ng pamumuno ni Heneral Teodoro Sandiko, si Dr. Pio Valenzueta ay hinimok ni Sandiko na kumandidato· sa pagka-gobernador ng lalawigan. Si Valenzuela ay tumanggl, nguni't dahil sa mapilit na paghimok ni Sandiko ay napahinuhod na rin ang manggagamot. s~ kombensiyon ay natalo si Dr. Valenzuela at ang . nagwagi ay si Heneral de la Torre. Nguni't sa kasamaang-palad ay hindi nagtagumpay sa halalan si 1e la Torre at ang naupo bilang pun9ng lalawigan ay ang kandidato ng Par· lido Nasyonalista. · Noong 1,919 ay muling hinimok na kumandidato si Dr. Pio Valenzuela 11;a pagka-gobernador. Si Va· len:uela ay malugod na tumanggi al inilipat ang· ;¡ng kanyang kanditlatura kay Abugado Silvino J.o· pez. Marangal na tumang· gi rin ang manananggol sa katwirang siya ay isang Nasyonalista at ang parti· dong kanyang kinaaniban :in~~:~1rioªon"':;ª~ª~~~~: tan si Dr. Valenzuela na tange:apln ang. kanyang kandidatura. Nang mga panahong yaon ay tatlong malalakas na partido ang lbig mag. hari sa puUtika sa Pilipi~ nas: ang Partido Nasyo• nalista, Liga Popular Na· yonalista at Demokrata. Ang ni.ga nakalaban ni Dr. Valenzuela ay pawan¡ malalakas at may mga sa· riling kabig. Pagkatapos ng halalan, si Dr. Pio Valeruuela ay nagwagt laban kay Juan B. Carlos. Ngunl't nang ipadala ang mga balota sa hunta problnslyal ng Bu· lakan sa Malolos, sa utos ni Gobernador Buendla, at muling bilangin . .- ang mga balota ay Jumabas na si Dr. Valenzuela ay nata· lo ng kanyang kalaban. Sa malabis na paghihinakdal ng mga kapanalig ni Dr .. Valenzuela ay nag• harap ng protesta. Ang mabait na manggagamot ay matigas na tumutol at sinabi pang pabayaan na nila iyon. Nguni't si San· dlko ay hindi pumayag ·at naging mapilit na sila ay magharap ng protesta at kurw: maaarl ay tpaabot pa iyon hanggang sa hukuman ng lalawigan, o sa korte suprema, kung sl· yang kinakailangan. Datapwa't ang paglilitis ay laging ipinagpapaliban sa tuwing sisimulan an¡: bista ng usapln. Dahil dlto ay Jubos na naghirap ang pamtlya ni Dr. Pio Valenzuela. Ang kanilang mga lupa at Jba pang mga ari~rian .ay kanílang naipagbili dahll lamang sa usa· ping yaon. Ang usapin ni Dr. Pío Valenzuela ay natalo sa hukumang unang dulugan sa lalawigan ng Bulakan. Nguni't ang kanyang mga l:apanalig ay hindi nas1· raan ng loob. Ang nat!I· long usapin ay kanitang dinala sa kataas-táasang hukuman sa Mayi:iila. Sa Maynila ay iiaghan· dog ng tulong kay Dr. Pio Valenzuela ang lsang batang-batang abugado. Hindi naman tinanggihan ni Valenzuela at malugod na tinanggap. Makalipas ang ilang buwan ay matagum· pay na naipanalo ng batang·balang abugado an;: nasabing usapin at ito ang nael:iukas ng isang maali· walas na lanct~~ tunio s-a magandang kínabuka$iU ~sang Kuwento ••• SJ Ka Use ay balita sa karillang nayon aa tasi· pagan. SiYa ang may pinakamalakin¡ ani tuwing gapasan. Siya ang may pinakamatabang ka· Jabaw. Siya ang umaani ng pinakamaiinam na bu. las ng gulay.' · Anopa't sadyang natatangl si Ka Use sa kan· yana: mga kapuwa magsasaka kung paggawa rin Jaman& ang pag:uusapan. Walang makalalam:i.ng sa kanya. At lsang araw ng.a'y si Ka Use aag nagi~g paba · ng usap311 sa barbcrya ni Mang Bertu. Naroon din al kalabok sa huotaban 1i Ambo, 1114 panganay na anak ni Ka Use. Walang maririni!j na pagpula káy Ka Use. Pana)' na papuri, b~ona't nadadako ang usapan sa mga bagay na mar taugnayan sa kuipagan. Nguni't• s.a halip na matuwa ai Ambo ay hindi man lamang siya nas:· pabaJata nt kasiyahan sa kanyang mga naririnlg. -Ano ha naman 'long si Ambo at tifa minoro::· sama· pa ang sinasabi natin ke Parlng Use? -May himig pagpuna ¡¡a pananahim.ik ni Ambong Hbl n¡ bnyang ninong sa ka.sal. · -Hindi hu ako oonlniwalang masipag ;ang aking 13lan& e, -oak:lngiting sagot ni Ambo. • -At bak.it naman? ~n~atakang ·tanon¡ rll" isa. -Pagka't nag.apwa't nag·a,sawa bu kamlng magkakapatld, e, hindi na kami naalis sa matut at sirwlrang Jrubo, -ani Ambo. -Kung tal:» ga bung inBBipag ang aklng Talang, kahii na papano'y natira kami sa lsang masasabing tunay na tahanan! Napan13ang nn lamang at !aa·i.&lp ang mi;:i kaharap i;ii Ambo. · sa propesyon ni abugado Gregorio Perfectü. Isang taon lamang ang naipaglilingkod ni Valen· zuela bilang gobernador ng lalawigan, nang muling dumating ang halalan nocng 1932. Sariwa pa 'la alaala ng mga taong-bayan ang pagdarayang ginawa ~:ng ps~~~~dan~ªYh~f~~~~ at dahil doon ay hindi nila ipinagkatiwala ang kani· lang mga boto sa kandida· to ng naturang lapian. Ka· y11 sa ikalawang pagkaka· taon, muling nahalal sj Dr. Pio Valenzuela, upang maipagpatuloy ang plat3· porma ng kanyang panga.<;iwaan. Al\g pangasiwaan ni Dr. Pio Valenzuela ay Ju. 'bos na pinagkatiwalaan ng mga taong-bayan dahU sJJ kalinisan at katapatan. Ang lahat ay nilalapatan niya ng katarungan. Sa loob ng kanyang panunungkulan ay wala siyang kinilalang kapatid, kamaganak at kaibigan. Ang lahat ay naging pantay-pautay sa kanyang paningin. Higit na kinakalinga mya ang panig ng mahihirap ka~s:n~ªYnªfª~~~·ang ma· tapat na panunungkulan ay nahirang siya ni Gober· nador-heneral Leonard Wood upang maging kalihim sa kagawaran ng Suliraning Pangloob nang matapos na ang kanyang taning na panahon bilane; gobernador ng lalawigan. Ang alok ay marangal na tinanggihan ni Dr. Pío Valenzuela, sa katwirang ibig na niyang mamabi· nga upang iukol na la· rnang ang kanyang _ pana· bon, bilang manggagamot, sa kanyang pamilya at mga kababayan. Ang kamatayan ni Dr. Pio Valenzuela ay duma· ting noong ika-6 ng Abril, 1956, sa gulang na walum· pu't walong taon, sa pi· ling ng kanyang maybabay at mea anak. Ang pangalan ni Dr. Pio Valenzuela ay mananatiling nakatitik sa gin· long aklat ng ating kasay· sayan. Ang mga nagawa n 1 y a n g kabayanihan noong panahon ng himag. sikan at ang kanyang naipaglingkod sa kanyang lalawigan nang dumating na ang mg~ Amerikano ay hindi maaaring mapawi sa alaala ng kanyang mg:J kababayan. (X) HINDI NATUTUNAWAN? PANGINGINIT NG DIBDIB? KABAG? g g g G---~ UKOL SA KAGYAT NA LUNAS HINGIN ANG MGA TABLETANG PHILLIPS' Sa 11>..,inl' k&yo·r m•p•""'ª'"' ni.' 111•kain,ilo'7land~:.n .... /linJi • ••· yo bol•dk•n1"hil• nkar<>1w•-· nrin n11: panoni:.uim n¡¡ , ;km•ra. pa¡¡.1 iniln1 dib<lih • dipa•hhouw nrk1noin. K•r>luin~ m•i:Jata nr pan1lt;kbu,an11: laU t>~m•a l•bltt•n• Phillips M1lkul ~1A¡:...,<ia. S..1;:.n,...,.t p .. 11n ... K•ro"1 lu•nc 1t.11>C1a1~d•t· li&nf(finha'"·' "'·' .. inck•1•~11 k•1<>'1 ••mpun~in n¡: n~bann•• no kat •m· doman. Anl' .... ~ lU>l~l>nK rhillips Milk ,,f M•~n•sia na ku7• •1a't muoraponirtos.n,11tol1~n¡;kffl4i, . ,._,.. .. ,..bp;onnoi"'""h,,...bili• al pinakamobi"'"nl m••~lam;. na ..n¡¡hpno k&JIJ•\ n>IPIP>t Ín• ::~: ·:.~::~~:· .. ~lim nr S•kmura Lo•ongmor JOT•'>1••°' ·· · P06S 8o••ngmor 7Sfobl••cn •• -1 l0 lo!.-.g......,200Tol>let0> • •. 210 TABLETANG PHILLIPS* MllK OF MAGNESIA ABRIL 7 !957 Tun~v na Pangyayari "Ang Aming Kapitbahay~ Pagtatapat ng isang KaWllli by Benito R. Cala IDNDI naman sa "pagbubuhat ng sariiing bangko", ako'y magandang la· laki. At ang katangian kong iyan ay siya kong ginawang puhunan sa pagpapaibig sa mga· · babae. Hindi ko naman . sila oinagsamantalahan. Kasiyahan ko na ang matawag silang nobya; makasama sa panonood ng sine; ma· kasabay sa kalsada; mai· pagmalaki sa mga kapuwa ko lalaki. tugon ng aking puso. Sata pa lamang ako muling mangingible: - nang matapat at lubusan, upang kung ako'y maging mapalad ay "lumagay na ako sa tahi· mlk". Nguni't paano . . paano pa magkalcagayon sa kalagayan kong ito?. Pakinggan ninyo ang Rking kasaysayan at ngayo'y matapat kong isas«· Jaysay. Pagkatapos, kayo na ang lumagay sa akin~ katayuan. . . . -nangjngttl at mi)'· papawalang-bahala koog tugon. P.n;-~~ ~i! · bimE8~o ~!: kakasalan? -sabad ng aking ina. -Malayo bang makaisip sila ng masama Ul>ang makapagbíga.ttU ~a gináwa mong panlilin· fang? Alam kong may katwtran ang 3.king mga magu· lang, Nguni't aywan ko ba ltung bakit hindi ko Ang akala ko'y hang- rnasunod ang k,anilang g3ng doon na lamang iikot Marami . akong kasinta- pay'l. Patuloy ako i;a nak.aan;:: mga pangyayari. Hin- han. Baga.man wala na- rnwaan kong panliligaw ~~gko ls~~gª1ªr:;abi~~~ati~~ ~f:h:!º~ P~~~fia~sa~:i~: ~;bft~~P!~~~~ignak~·ku~s~ pangyayaring labis kong laman 'kong nanganganib nactahan. Hanggang doon ikaliligalig at siyang Ji. ang aking buhay. Maraml lamang namañ. Pag napailikha ng napakalaking su- sa mga. kasintahan ko ang . blg ko na ay parang wila liranin sa aking buhay. umaasang pakakasalan ko. n;ing halaga sa akin. BihiAt iyan ang kalagayan ko At iyan ang malimit bang- ra l:o nang madalaw na di ngayon. Dahil sa isang ba- gitin ng aking ama't ina. gaya nang mga nakaraang baing nakuha ko ring pa1- - Kung hindi ka titigil araw. Ganap na akong Ligin ay hindi ko mala· sa kalokohan mo ay ikaw man kung ano ang aking rin ang magsis.isi balang gag~win upang makalu.~ot e1raw, - minsa'y sabi pa sa isang malaking kagipi- ne aking ama. - Papaano tan. At ito'y isang ara\ sa k1mg dumating ang pahaakin. Buhat ngayon,' hindi hong nais mo nang magna ako "maglalaro" sa asawa? Sino ang pakakasa· pag·ibig. Magpapakatino l:ln mo sa kanila? na ako, hanggang sa rJu. -Bahala na kung mating ang tanging b:t· smo ang talagang matlm· haiiig siyang tunay na ka· bang sa akmg damdamm 21-MAGASIN NG BAGONG IUHAY - AIRIL :, 1957 bir.~ muli At sa gayon nang ga· yon, nakabiJang nga ako ng walong kasintahc;.n. Walang nakababatid c;a k:tnila ng katotohanan. Ang akala ng bawa't is<t ¡¡y siya lamang ang bab.:ic sa :1king buhay .. . na ht· nay ko siyang inübig at minamahal. N<tging mapayapa an¡ ·Jakad ng mea pangyayarl sa malikot kong pamumu· hay, ~anggang sa· m¡¡ga· nap ang isang malubhang bagay na muntik ko nang íkabi!1git sa kapahamJkan. G31ing ako noon sa tahanan ng isa kong kasintahan, si Chcdeng. May tipamm kaming manonood ng karnabal sa "Sunken Gardcn" at nagpaalam akong uuwi lamang san· dali upang magpalit ng damit. Hindi ko inaakala, nasJiubong ko ang isa ko pang k~simahan, si Estre· lla. na kasama ng k:rnYil!lg ina at isang kapatid na dalaga. M:mgyari pa, nagka· huntahan kamí sandali sa d:'.:in. Mlinonood daw <>ila 11~ sine sa Ideal pagk;i.'t mag3mfa ang palabas. At sa dakong huli, umabot sa pinangangamb ah a n kr.rtg mangyayari ang nsa· pan. Samahan ko raw .~ih at !;'laka sila gabihin. Ma· ·h1rap ang wala silang ka· samang lalaki, Jalo't 4;fal~· ga :mg dalawa. Hinarigad kong gumawa ng dahilan, nguni't hindi r;.ko nakaiwas. Napilit ako ng matandaog babae na sumama na sa kanila. --Diyata ba nal]lan <it sa g<'nyan lamal)g ay hihiy::i.in mo ang aming pa· . lciuc;.1p? - ang sabi pa. - Nakapagtataka ka namari . . . ang ibang lalaki ay gustung-gustong makasarna ra sine ang kanilang n1ga nobya! Ikaw naman e ... Hindi na nga ako naka tang~i. Hindi ko na inin· 1illdi ang usapao oamin ni. Chedeng. Baha1a n:t ... ang naisaloob ko. Kinabukasan, nang oun111nta ako kina Chedeng a.:.pang humingi ng pau· manhin at gumawa ng da· hilan sa hindi ko pagsipot sa aming tipanan, ay nangyari ang di ko inaa· sahan. Sa hagdanan pa larnang ay sinalubong· r.a .ako ng kanyang ama al i~ang kapatid na lalaki. Galit na galit at inaUmura ako nang gayon na la· mam::-. Isang pinsan pala nina Chedeng ang nakiki· ta sa akin na kasama ni· na Estrella. At hindi na· man ako nakapagkaila nang la-ntarang sabihin ang ayos ng aking mga kasama, at tukuyin kung saang panig kami ng sine naupo. kaya pinagpawisan na lamang ako. - Walanghiya ka! ..• Masamang tao! .. . Mapag. samantala! -ang pasigaw pang wika sa akin ng ar.1.a ni Chedeng. -·Sulong! Lumayas ka at huwag ka nang makapanhik·panhik dit9! Pag nagkamali ka'y baka mautas ko ang iyo1;g buba}•! . . Anyong dadaluhun~in pa :..ko ng kapatid ni Che· deng. kaya- mabilis na a!> ong nanaog na wa:-ing nanliliit sa magkahalong takot at kahihiyan. lyon ang kauna·una· hang pagkakataong li· nanggap ko sa sarili ang mga payo at pangaral ng aking ama't ina. Mapwga. nib nga pala ang p¡:i~lafa'. ro ·leo sa pag·ibig! Kt:ng nagkataon, baka human· tong na noon sa ma~u mang oangyayari a n g aking mga .kagagawan. Hindi agad ako umuwi Mang araw na yaon. Sinikap kong malimutau ilni:;? (Sunciau sa pah. 31) Si ' Tony Cruz, Jr., tanyag na bituin sa Kabisa yaan na kalalagda laman¡:: ng dalawang taong kontrato sa Everlasting Pictures, ay malimit maglng paksa ng usap-í.Jsapan. Diülan ang nagtataka kung bakit iniwan niya ang mga dating kasama sa Sebu at minarapat na sumanib sa ibang samahan. "Walang katakatakang d~hi1an .. . '' ang sabi ni Tony nang minsang tanungir namin tungkol sa bagay na iyon. "Ibig ko 13mang subu.kin kung 'macrari' ako sa pelikulang bgalog . .. " Ang sagot niyang iyan ay roay magandang ipinahibiwalig: na si Tony ay rnapakumbaba. Ang tutoo, halos lahat nang mga. ka· samahan niya sa Everlastlng ay nagsasabing si Tony ay lsang batikang artista ,ia may sariling kat~ngi · an sa pagdadala ng ano mang uri ng papel. "Siya'y ~ahangahanga!", papuri pa ni Teresa Mendez. 01 l&a sa mga kasamang bttu!n ni Tony sa L.1ki H Lay.aw. Si Tony ay natanyag '>3 mga pelikulang Bisaya '>.l J)agkakaganap niyc. (a Mutya sa Saging Tindko ~t llemembtr Erlinda, na , ... Pltak ni EDDI~ RAllOLA kapuwa naglng "hit" nf! pelíkula sa &>:bu: . Nang tanungm namm si Tony kuñg ano ang m::isasabi niya sa pagkakasama sa pangkat ng mga taga-Everlasting, sinabi niyang siya'y maligaya· pagka't nakalagpo siya ng mabubuting kaibigan. An~ mga kasamahan niya (a Everlasting ay lubhang mababait at pawang nagsi· ~ipaghangad sa pagtatagumpay rin níya sa pelikulang Tagalog. Tatlone artista ng L VN ang nagsasakitañ ngayon ang mga katawan - sina .o\rmando Goyena, Carlos Padilla, Jr. at Jose Verg:ira. Ito'y dahil sa malimit na pagsusuntukan at "png· babakbakan" ng tatlo na siyang hinihíngi ng m'?a tagpo sa ginaga~a nilang pelikula - ang El Robo. Ka iba sa naitangh.11 nan"g mga pelikula ng l VN, ang El Robo ay bi· nubuo ng mg~ tagpong panay na aksiyon. Ang: mga bituing nagsísifahas dilo ay kailangang magsipagsanay nang paulit-ulit sa pagsusuntukan at iba pang uri ng !abanan UiJang paghahanda sa mga papel na kanilang ginagampanan. At sa oras.man Tis: siyuting, inalimit na ~~k~º~ .. s:ng"t~~a ~~·gp~ ng paghahamok, sa hanga· rin ni Direklor Manolint; Conde na maging l'nakatotohanan sa mga manun oo d. K u ng sabagay ;y hirtdi masama. Nguni't "oalalamog" nga lamart~ :1ng katawan ng mga b1· tum. na siyang lubhang ;yª~~~:~~~al~tol ~ªJ~¡~~~~ narirlnig sa sino~an !'.a kanila. Sapagka't sa kabiln ng lahat al ng mga dinaranas nilang hirap, uma· asa :;ilang magiging •agumpay ang ginag"awa ni· !ang pelikula. Si Delia Razon ay siyan~ itinatampok· na bituing habae sa El RObo na mala· pit nang itanglfal. Hindi gayun-gayon lamang ang mamahata ng i~ang pellkulang katataw;:ir:an pagkataooi; magdirlhc ng isang pellkúlang madula. lalo't kung isang ·bagong direktor. Nguni't kay . Rosa Mia, ang ganito'y {la· rang walang anoman. Bagaman ang Torkwata na ginagawa niya sa kasalu· kuy;:in ay kaba1igta1·an. ni:: Poigdating ng Takipsilim ria una niyang pinamaha· laan, hindi man lamang Ang m• ril19 na si Dell1 R1ton, ltin1hrnpolc u 'IEL ROBO" n111 LVN, lung ptlikulang puno ntl ->ksiy•n n1 9in191mp1l'lln din nin• Arm1ndo Goy1n1, C.,-los P1dill1, Jr, at Jou Ver91u. An9 pelikul1n9 jfo •r 11 · p1m1m1h1la ni Dir9ktor Manoling Con_ dt, ABRIL 7, 1957 - SI Tony Cru1, Jr., bt· tuin ng Sebu, ns "91· yo'y na 11 blli:uren n1 nv EverlNti119. Si Tony •Y urwnt 111•· bu sa "ReyM Sir.l:era" 1t ibubvnaod l.bil1n9 91n1p na bl· tuin H "L•kl s.a L• y1w". MAGASIN NG BAGONG llUMAY-19 l••ng t19po 11 ''TORKWATA" ng S1mp19uit1 n• gin•· 111mp1n1n nin1 Sunn Roces 1t Z1ny Z1b1l1. K1t1mb1I dlto ni Svun si Eddi1 Ar•nes, u dir1ksiyon ni Rou Ml1, 1n1 dinktor1 n9 "PAGDATING NG TAKIPSI• LIM". Sln1 RoH Ros1I, Tony S1ntos et l•roy S1lv1dor, 11· m1nt1l1ng n19p1p1hin91 SI p1git1n ng m111 slyvtin1 n1 ''BADJAO'', i11n9 p1likvl1ng m•t m1t1H n• uri, k• tul1d n1 "ANAK DALITA" n1 n11t1mo ne klr1n91l1n 11 "South· E11t Asi1n Film F11fivel." An9 "BADJAO" •'t' •• p.m1m1h1l1 ni B•rt Av1ll1n1, n1 1ly1 rlng direli· tor 1W1 "ANAK DALITA". "'1& tbwlwnalasan 111r ~gbbahalá. Al aniyao ;:::~t.~~ ~gp~~!: ¡d.bago, tulad din aman ne pabagu-bagong buhay ng tao." .~Ya nga ni l;:lfn. di slya naµugaug .sa b1g· ~g~:igl~uf::=ªk:ta~: \.. a na n pagkatapos oa magdirlhe siya ng isang madulang .p~likul;I.. Urna· asa s1yang papatnubayan siya ng kapalaran, at ma1· tataguyOd n ·¡ y a n a n-g bu o n g tagumpay ang "pagdadala'' sa pelikulan¡: ito. Tdagk~tarnbal sa Tork· w•t• sin a. Eddie Arenas at Susan Roces ang "bayani" ng Gilda 3.t ang pi!· yang BokslAger1. Gaya ng nalpatalastas na kamakailan, ang Pre· miere ay gagawa ng lsang pelikula:ng lubl)ang kakaiba sa karaoiwan at ngayon pa lamang mapapa· nood sa · puting-tabing. Ito'y binubuo- ng pitong iba·ibang kasaysayan, ·ninamamahalaan ng pítong batikang direktor at nila· labasan ng labimpitong tanyag na bituin. Ito'y ani Bicol Exprffs. Ang kasaysayan ng ec.. col Expreu ay nagsisimula sa himpilan ng Tutuban, na ang ts.ang tren ay tu· mulak na rnaraming pasahero. Habang ang tren ay 11aglalakbay na · patungo sa Kabikulan, isa-isa nam,ang nagaganap ang mga f>ang}'.ayaring bumubuo ng p1tohg istorya . . . na matatapos pagdating sa Legaspi, ang terminal ng Bicol Expren. Ang pitong direktor n~ pelikulang· ito ay sina Eddie Romero, Cirio San· tiago, Josefino Cenizal, Gerardo de Leon, Efren Reyes, Teodorico C. Santos at Cesar Gallardo. Ang mga bituín naman ay sina Leopoldo Salcedo, Jose Padilla, Jr., Eíren Reyes, Pancho Magalona, Eddie del Mar, Danilo Montes, Zaldy Zshornack, Fernando Poe, Jr., Lauro Delga~~~s~ic 8~~~t:::!~ D~l~~p~ Ceniz~I, Alicia Vergel, C:vnth1a Zamora at Cielito Legaspi. --<>Oo-Ang Aming •.• (Buhat sa pah. 28) laha1. sa pamamagitan ug muling panonood ng sm~ Nat;palumagak pa ako sa is.ing night club a.t hali11~ gabi na nang umuwi a.ko ng bahay. IO--MAOASIN NG IAGONG 8UHA Y - AUIL 7, 1t57 DiJI ang di l>IJll1l!a ng aking ina aog Ugalig .tong anyo kioabukasan¡ magkakasalo na ka1111 &a paf·aagaban. Niuw't inl· Ubim ko ang katotoha11a1i. Smabi kong masama Jainang ang aking pakiram· daiñ nang gabing nagdaan. -Iyan ang nakuJcuha mo sa paglalayas! HinJi ka na kasl napirmi :lg babay, e! -paníwalang-pani· ·;wala nam.ang sabi ug aking ama. Nakapag~almusal na ka· mi -nang marinig· naming b.agkakaingay sa may ha· rapan. ng aming bahay. Dumungaw . ako, at mg.i r..nghahakot pala ng ka· s~ngkapan. May b~go na kaming kapltbahay. Sa wakas, - ma)I. nagkagusto ring tumfra sa bahay n~ tyong may isang taong nabakante dahil sa kalu· maan. Gaya ng litas na sa maraming Jalaki, ang un¡i.ngunang naisaloob ko ay kung may dalaga sa mga bagong lipat. At naldalangin kong mayroon sana. Subali't nalpanhik nang lahat ang mga kasangkapan ay wala akong naldlang nanaog sa trak kundi isang matandang lalaki at isang tila binatang na ¡a kasibulan at malaki ang pangangatawao. Tila IIiaaiag-ama lamang ang bago naming kapitbahay. Kaya, may panghlhinayang na nillsan ko na ang durungJ.· wan. Kinagabihan, samanta· lang nagpapausok ako ng sigarilyo sa may tabi ng bintana at muli kong na· pag-iisíp·isip ang nangY.ari nang sinundang araw, 'a.y nakarinig ako ng magar.dang tinig na umaawit. Hindi ako maaaring ma:?· kamali . . . ~a kapítbahay namin nagbubuhat. May pananabik na dumtinghal ako sa bintana, at parang: hindi ako makapaniwala. Jsang magandang babaing nakalantad sa ilaw at nakalabas sa duiungawa;1 ólng kalahati ng katawan ang UíQ8aWit sa kabilang bahay. Sa unang p.agkamala~ ko pa lamang sa babaing )~on. n~~ mukhang d<1h· gang na sa kasariwaan, ay ¡:.umasok na naman s<1 ;üing isip ang kapilyuhan.• Luigawan ko uli. . . at kung mapaibig ko ring tu· lud ng iba kong .kasmtahan ay rnay maipagmamil.laki na naman ako sa aking mga kaibigan. Binuo ko na sa isip ang ~f~¡~:g~~a·s~."t¡;~~~n~; kami nag·aatmusal ay na· nungaw na ako upang maldta ang m1gand1 n•~ ming kapitbahay. Nasu· ogawan koog naroon din siya sa bintanang kioaroroooan nang n..a.gdaang gabi .. .. sa datl ring anyo at ayos. Tumikhim ako at mara· hang sumlpol. fi'apalingoo sa akin ang baba e. . . at nang m~gtama . ang ~! mga mata ay inukul1n 1to siya D. g makahulagan¡ ngiti. Hindi ko inaa.sahan1 ngumiti rVi ·siya sa akin. At ot>on pa, naisaloob ko na.ng ang babaing iyoil ay mapapabilang na rin sa aking mga kasintahan. Siya ang magiging kahali· li · ni ChedeDg na ganap nang nawala sa akin nang sinundang araw. Ni hindi ko naguguniguniog iyon na ang simula· ng isang napakalaking kaligaligang daranasin ko sa buhay! MAGIGIMBAL KA YO SA HALOS DI KAPANI-PA· NIWALANG KARUG· TONG NG KASAYSAo YANG ITO! ffATAPUSIN) --<>Oo-Heacon Hill (Buhat sa pah. 20) lllt' sentro as pagbabalita na" pagsasaney, na mabuting pag. uugnayao n¡ ms:a ka.lahok iia SI Suhuto Worth (John AvarJ, n•ne n111l1iklp n. m•1»11t•y •nt 1unog H l1ant tul•y M darHnln nt klny•nt ·P•ngklt, Jto'y t .. po u "THE DA Y OF THE TRUMPET" nt C. H. S.ntí190 Film Or91nlution, n1 pin1m1m•hal11n ni Eddl• Roni•ro. Ang tul1y ni lton9 9ln1mlt •• IH lom1n9 togpo •Y '"llllkoh•l•g• "8 P12,000. poacbt at ~DA pam. mahal ............... Ana mea Jiauaon¡ DMl'QDI: MIDIObUiM* a....007 siJlO IoiauiilaaM a-.1 AlaD Slupley ng '"""'_... DM.loft. Komudmte lleD!nl Sunuel sDn Joct a,: .,.._ . ......_. .. T.. firie. &Ja· tra AhD1rante A.aron PulDalÍI Storn ng Carrl.., strlld111 Fon:o. Xontra Almirante llobert H. S¡;ieck ng· Ñovol u..IN ~' K-'r• Almirute Tna. man · Jobnloa HeddlDI' DI ...,_, Nwol Gr-.. B:rigadyer Heaerol Artbm Fremoat Bianey DI Fint ..,.. Mr · w1-i. Xtiill:n Almirante E. B. Mc:ltiAnQ 111' ,_.. .. ---· Jtoronel: lt.YWJ a. Kie, dir9 torna:~. "'-• - ptlaa~-...U - ... ., • illMm .. .._...., B~ lobn B. ASermaa. Mata,um.PQ" Ata ......... coa Hill"? s.~ ..... mam.amabaN 1IOODI. - 29 aJ 1.--.,..·m XM'Olll!:l .ftier: ... ,...._,._, mstapmPQ. Naipolulm 111 batbong labl .DI EU ao.a: bllb !li: pquk.lolO nito .. Pillpiaa.s so loob 1amaag DB ·uane araw ..• " Po"""'°I N KM'IUnlah Gillueulaa na: mlbwHailYODf "doJ.ar, aq ~n HiU" _,- t.IUD.a.llC paoaaan8J ta di(• ma ng EU. Noong nabtung gimwa ito • Jwo Jima. Noon paq 11158 •7 íllihandog na ag pamahalaug Pllipino a EU aaa: paroli. a DQa.11 .. An .. Lur "DPMll pmitilf• .......,,ana.. sunod .. . ....._ .. ._.. baallib ' - ....,._ ... llUol.,.,. ... _ .. _ _ Atelluao: ''Naillnlwala d:o11f •DI pagdull.Os dito ng pagsa· Únay (Beacon Hitl) ay' lut>. bang kuapal·dapat kung isaualang.alan& ang bago ~a laU'lang umuunlad na paraan nf pambansang kapanalagan ..•. " Subili, ang "Beacon Hill" •Y· isanl hakbang lamang DI pal:papalakas at paghahanda Df EU sa Hukbong Amerika'no upang maipagtanggol ang Amerlka, a11g mga kapanali.g: na bansa, o tng malayang daigdig !aban sa pagmamata· has ng ko01unlsta. Sapagka't ayon kay Heneral Laurence S. Kuter, puno IYÍ Hukbong Pangbimpap.awid ng EU sa Dlllong Silangan, ay malakas ang hukbong pangblmpa,awid ng komuolsta H Asya kaysa Amerika, At upang malwa$an an¡ pagkaalipin ni sangbtauhan sa malupit na panaoakop ng Putahan. patuloy sa pagtuklas ng makakabagong paraln ng pakikidigma ang EU .... patuloy sa pagsubok ng mabibl· 1ang sandata . , , patuloy sa papasanaY. Sa Hulyo, kasabay ng paglillpat ng ~anggapan ni Heoeral Kuler sa Haway m11la sa Tokyo, Hapon, . ay isang laliang malaking pagsasanay sa •ma ang gagawin ng EU sa pamumuno ni Almirante Felix Stump - isa11g paoa· sanay na sasaklaw sa kaJahati ng daigdig, Kaipala, ang lakas ng Hukbong Amerikano. gaya n;¡: napalunayan ng Pili¡Jnas noong nakaraang digmaan. ay mabi&ang pananggo¡ sa mahi· hinang bansang mapagmahaJ.. sakalayaan. · Ang Nakayapak ••• (Buhat sa pah. 8) nang buong pagpapakumbal)a, al ni hindi isinasama ng kan· yang loob. Nalalaman niyang sa kanyang abang kaanyuan ay hlagang marami ang magaakalang siya'y mahirap. At &iya ·lamang ang nakaaalam kung bakit kailangang rnanll.· tili siyan11: gayon, alang·all!lf: aa ·lalong mahalaga al maga¡aqdang simulain. Sa ngayC'n, si Ba Ramon ay makabibili kabit na ila.ng kol.e. Nguni't nais pa niyzn;;:: ma¡.bus na lamang o 1n.11g. baqta sa pactungo.t1111ge lllP. la ta111ana; mp pata• ..... .,.-... btwi11:11: 1.iDsro 111 ......... "ª .. laip q ~an1 aA.CONG BUllAY~ ~ at ~ 208 S-paloc A-•. L~nood Qu.non. Namaaa~ EDDlE UJlilOl.A carcoaJ.o L FLO~O PETE VEN'F.ZUB.4 .. .- ..... ........ Ang pagmamahat sa selapi at ang pagiging maimpok na 'lyang unang puhunan ni B=a Ramon sa pagtalagumpay sa buhay, ay pinatutunayan ng kanyang maliit na a\kansiy::i. lnlnggang ngayon, na masas::ibing umaapaw na ang kanyang kayamanan, ay naghuhtt· lo¡ pa siya ng sincko·singko o diyes sentimo sa kanyang 1lkansiya. "Ang pag.iimpok ng tao ay walang guhit na hanggahan.'" · aniya. "Hangga't magagawa, kailangang impukin ng tao ang gaano man kaliit na halagang walañg ma· halagang kinauukulan. Paki· kinabangan iyon pagsapit ng araw .. . " Marami ang ayaw maniwala na dalawang sinelas laman; ang nabili ni Ba Ramon buh;1t f'OOng 1933 na ginagamit niy=a hanggang ngayon. Nguni't i.yan ang tutoo. An¡ tahanan ni' Ba Ramo11 sa Bulakan at sa Maynila iiY salat sa. mga karangyaan. Malib3n sa isang radyo ;it lsang matandang piyano ay wala nang matatagpu<1.r:g mamahaling mga bagay na dapal asahang makila sa :3hanan ng isang milyonaryo. HiAdi laniang iyan. K1hit na may mga katulong sine Ba Ramc.n ay igini&iit nifa ant:: pa:susulsi s=a kanyang m;;a damit at ang .pagkukum~ml!i sa kanyang tlalawa ng luina1!;: sinf'las. Hindi siya mapalal!:3Y kung walang ginagawa. Ni!gtutungo si)-a araw·araw sa kanyang mga p.laisdaan. Al minamahal slya ng kanyan~ mga tauhan (ma~igit sa 80) dahil sa kanyang mabuliug pakikilungo al pagtingin sa mga iyon. Sa kabila ng lahal, si 811 Jtamon ay lubhang m aga lan~ .. , madamayin sa kapuwa. Kusang·loob na nag·aabu!f)y siya ng malalaking halaga '" pagpapatayo ng mga paar=i lan, tulay, kalsada at Iba pa. Nagkakaloob din .siya ng tu· long sa mga kilusan sa k• wanggawa. Nguni't ang mga pagtulong na iyan ni Ba Ra· mon sa mahahalagang bagay ay bihira ang nakaaalam. Sapagka't si Ba Ramon ay hindi kailan man bumanggit n¡ nagagawa niyang mga kabutihan. Ano pa't ang buhay ni Bt Ramon Meneses, ang tinala· rurlang "nakayapak na milyo. naryo" sa Bambang, Bulakan, ay mapananalaminan ng ka· puwa at karapatdapat gawing buwaran. Si Ba Ramon ay may anim na anak: si Rosendo, 51, na¡lilingkod sa kawanihan ng mga bilangguan; ang yumaone Dr. Mareiana M. Vasco; Alkalde Artemio Meneses ng liula· kan, 45; Natividad, 39, ngayo"y Gng. Moises Salong_a; Flordeliz, 36, maybahay ni Dr. Avelino Sebastian; at Anacleto, 30. kasalukuyang nag· aaral sa Unibersidad ng Missouri. &ouq -tiDq pataau uanq paqpapalomiq .•• L 7, 1957- MAGAllN NG 8AGONG BUHA Y-31 8-ti !l'Slhl * 1011 AMI * &Mlt lel Mar .,tr lofita RHripu -... .,.. ........ ...., • llihll .. 1958. (Ji....,. 1111 pahina 4}