Magasin ng Bagong Buhay

Media

Part of Magasin ng Bagong Buhay

Title: Magasin ng Bagong Buhay
Issue Date: April 14, 1957
Year: 1957
Language: Tagalog
Rights
Place of publication: Quezon City
extracted text: lto •nt 1lrnu11 n11 hlnp n11 "Krflto" 11 "Vi1 ,Cruci1" 11 P1olftbon11 - 1\1"1 bubw1n M "' rn91 "Hudyo" UPlnt p1hir1P1n 1t p1,.9pua nin nt kru1 hont~ 11 ''k•llN,,..,.. Maldlilt1n1 sumu1ublybly 1n9 m1r1rning tlO •. , An9 1rning rn1higlt so SO t1ong k1r1naun, lt 1ng p1991mit n1min ng pin1k1m1kabagong m1kin1ry• H ¡Hghah1nd1 ng t1b1ko 51 IH99lWI ng m1tHs na uring tabako 1tsi91rilyoav.1n11 inyong k1tunayan ng dinapapant1y1ng k11iy1h1n u. p1nini91rilyo. "VIA CRUCIS" Sa Paombong KUNG ganitong Mahal mi Araw, maraming pook ::..t bayan ang nagdaraos ng Senakulo - isang paglalar.1wan ng buhay ni Hesukristo. Karaniwan nang itinatang. bel ang Senakulo sa mga entablado o sa mga ipinuadyang tanghalai:i, at kalimita'y sa gabi upang maging w.agi.nhawa ang pagtatanghal at ang panonood. Sa nayon ng Kapitangan, Paombong, Bulakan ay nasasakSihan ang isang palabas na kauri n¡ Senakulo. Inilalarawan ang mga tagpo ni paghihirap ni Krlsto· nang magpasan na ng krus patungo . sa bundok ng 'Kalbaryo. Hindi katulad ng Senakulo, ito'y idinaraos .sa. araw, at hindi s~ eotablado kundi s~ lansangan - sa pangunahiQ« kalsada ng nayon - sa gitna ng mainit na sikat ng Arav.\ Ang natatanging pagtatanghal na ito, na isang pa,¡:gunlta sa din6nas na mga hirap at sakit ni Hesukristo sa pagtubos sa s·aJi ng sangkatau.han, ay pina¡darayo 11g mga taong karamiha'y nagbubuhat pa sa mga kalapitbajan. Nakadamit ng mga kasuotang naaangkop sa ibinubuhay na .panahon, ang mga tauhang nagsisiganap ay lubhang sanay na ·s'a gina1ampanan1 mga papel, kaya magising makatotohanan ang inilalarawang mea taoo. Ang guma¡anap ng Kristo Sii pagtalan¡bal na Ho aJ siyang nagdaranas ne rriatinding birap at pagod - nah~ yapak na naglalakad. sa mainii na lansangan, may' pasang tunay na krus na "Jiagpapakurin" at sinusubaybayan ng palo ng mga · "Hudyo" hanggang ·sa ·makarating sa ''J{aJ. baryo". Ang paglalarawanc ito ng "Via Crucis" sa Paombong ay nababallta sa maraming baYan at pinagdarayo ng ·mga iao tuwin¡ Biye~nes Santo . , • L...i.ow 111,.;n! Lil , (O "' ....... 11• hJal&lp ... ,...,..(Hf aACONG llUJIA.Y~ Tua• ...... 11 ,_ia..an: 20$ S:uiop.UOC AVC11ut, L......i Qu.....,, N.....,.lnull"'I' EDDIE JI.A.ROLA 11.opwad: C:UGOlllO ll. rLOllENCIO 31 TAYUMAN, MANILA 2---MAGASIN NG BAGONG BUHAY - ABRIL 14, 1957 Ant p19d1nmpí n1 binnt ni ''V•ronic1" H 1u11t-1u11t•'\t mulih• ng "Kri1to''. lto'y i11 .N pln1bm1h1l111 et m1rikít '1il y11tto HP•tkl't •na 9um111n1p .,. ''V1t.nlc1" •Y hnni· lit..,., buh1f H h1r11y ng n19sisi1Nnood n1 lftf•. t10 ..• M1kltotoh1n1r19 n1il1lanw1n dito •ni iH u mea P•11k1k1npai ni Kristo nan1 p11lty1t ni H . bundok "9 Kalbuyo. lto'y k111b1y Kt m.I• l1f1kas at sunud-tunod n1 pelo ne me• " Hud. yo" • t "9' P•tuklolo "' lumuluh111t "l irhen," n• dili ang di n1ké11ttti1 n1 d1md1min ng m91 n1nonood . • • Maging matalino sa •atipiran at bligtasan::__~.--:::=':11 WHEN IT'S TIME TO RECAP INSIS~ O Ttrt$fone VII, lllSll NG K!IAllll PIGllllNAOll •1 ll!HIGll S.I 50 l!ONG K!!l!MIN NG RllSIONE Makip<J !Jkita .ro. i'iiyong tl1gapagbili o tab¡er ng awto nyayo11 nt igiit ang FlllESTONE NEW TREADS Tí ft$fOnt n,. & Robber c .. o1 "'° Philippiou MG! Pl!NU S! P!GKUKUMPUNI NG GULONG !J REJRE!D: D!B!W M!YNIL! SEBU Ml.J:INIC SA ··vo1 ct or rn.r~ TONE TUWING lUN[S 9 10 •. 9:GO H G. SA on H AIRIL 14, 1957 - MAGASIN NG U.GONG IUHAY-3 l1•utifi1s ! Eeenomico/! ln11et r1p1//1nt ! 4--MAGASIN NG BAGONGr BUHAY - ABRIL 14, 1957 ~ng Paholat ••• ~linsan sa is::ing taon, ailg mi.:a simb:ihan 3)' sum"saya sa paningin. Jto'y kun¡:: Domin¡::o de Ramos o ang tinatawag na "Linggo ng Palas· pas··. S:a ar:iw na iyan, ang m~a simbahan ay m1glilila dagat-dagatang umaalon s3 nagkund:oykumlay na palaspas, na waring nagpapaligsah;1n sa maririkit na kayarian. :Ang mga benditadong palaspas ay na~i~ir hinl: pahiy:as sa maraming U hanan. Umano'y pan:mggala11g din sa mga kulog at kidlal. Sa aming pabalat ay makikita ang ilang nag~is ig~w,1 ns palaspas. Ito'y mal:.ika.~ pag,ka!ti· ta::in kun~ gau..iton¡,: niga araw ••• A~ lll:•tM,lt H kftdok n1 "K•INrye... Gaya n9 nakal1r11wan, ... • t<ri1!'0" ay n1k1lu9molr na ._ rn• th•ding hlrap at p•eod at '""'º"9 rian.rMl1n11in. lni• h11h1nd1 """''" nt m1• "budyo" 1n9 Pl9P9Pefl:O U fl:•nv• H !1ru1 _ •• lto •"t l1lon9 1nalalrtp NI blh.ti"I tinutupM nt "kj$fO,. - 1nt t ... po , "11 "P•1111.-n H krus"'. ICo· tunod nito •nt m•t~I "' P11lii1klllitft1 •t • .., P"t'4.llH nt sikt nf "Lon91T!o'' (tin9n1n 1119 .. ,. ... likOd ftit P•b•lat). ANG TRAHEDVA SA KATBALOCAN ANO NACAtfAP n1 m1l1kint 1un09 M K1tbal091n t1m1r, noone unat11 1r1w ft9 Abril •Y m1t1t1l1 ia kluyuyan, 111 iyon u pin1klm•lubh1ng ukun1 11 I' 1pvluan n1 pum"tl nt llint buh1y at puminHll ft9 m1y P20,000,000 h1l111 ng m111 1ri· .trian. 8un11 nt """°' n1 ivon, m1higit sa S0,000 m1m1m1y1n •n• n~ntaw1l1n ns t1h1n11n at ngayo'y n111i1IH1 n11 l1m1n9 sa tulong "' m11 1h1nsiy1ng panaklolo nt P1m1h1lun. Sa m ... Hnd11in11 sln'ltu/1t ito, innt inhik na umano'y nalulvgl u n1gosyo •ni pin11hlhin11Hnt kuHl'lg lumlkh1 nt "'"°' n1 ilont tumupok 11 i11n1 buong 1iyud1il. Kung m1p1tun1y1ng m1y kltotohuw1n an11 m11 un1n1 Hlit1, n.nnp1t l1m1nv NI l1p1t1n ftf pinaklm1bi111t n1 parusa 1n11 d1yuh1n11 iyon n1 d1plf m1n11ot u rn1luntkot -nt cin.pit nt i ... "9 lunsod at "' klnyang libu·libant m1m1n11y•nl Sila •r Íl•u 11m6ftf 11 n11y lf. mampuno libonti na11in11 bikti· "" ng malaking ukuna na ng•· yo'y muling "magsb imule SI buh•~." SI SenMor DKer.e lowfes, helMn, ,..,._,...l•1t na...,. ulat tv.,P:ol •• tUnof na nog. '''""'º "°°"' t•bi "' ""º"' arow ng Abril ot nonolonto honggane .. ""'"º ng 1um~ nod "• •rew. P19kttopos ng m1y lablndolo· wang oru na peglemon ng epoy H lun$od ng Ketb1l09en, ito eng tanging nelebl H C:itbalo¡pn Elementary Sch".lol ne 1•n•p ne tinu1new ng apoy - en1 nepin· 1.te nguni't nenetili po ril'!g Nbteyo.,. benteyog ni Dr, RiHI et ang tli ne P9kikinoba· llf•ng sunog no mea yero. fto •nt keiso.fung pematay•u· not nt Ketbalo1en na megtl•· mog ne nokip .. leben •• apoy neunl't t•MP ne nabito. Kung hindi makapagsipilyo matapos kumain Sapat na ang Minsang Pagsisipilyo ng COLGATE DENTAL CREAM v Laban sa Paghbulok ng Ngipin so Maghapon f V Pinapawi ang Masamang Hininga ¡;;¡:;;;¡ I v'Pinananatiling MOfGmla'I Mafinis ang Ngipin! itinatagubilin ng PHILIPPINE DENTAL ASSOCIATJON PINABABANGO ANG INYONG HININGA HABANG NILILINIS ANG INYONG NGIPINI AIRIL 14, 1957 - MAGASIN NG BAGONG IUHAY-S : MAllLIS : LISTAS 1 Upang mo.pawi ang !>akit 1 ng ulosa madaling paraan, 1 lumunok ng CORTAL! 1 :u~~tC~Rd~~l7n~yginn3h~~1a-, 1 al ... pinasisigla pa kayo! 1 ll'.APAG SIMUMl'UHG NG ICIROT ~oii«a1¡ • IJA6ll•U6TAS•TIYAK • ~:-:~:~···=~·!!:·J Tumulong at Umabuloy sa + Up1n9 mukit •ng m11• mam•m1y1n n1 m1klp19tulun91n 11 hukbo 11 p.,sugpo H mg.1 Huk al tuliun, a ng PAO "'Y n.1gb.19uk ng mg1 polyeto u "mHH• l•n" n1 purok sa L11gun._ M.1kikit11n9 hindi m1pigil ng mg.1 .1lag1d nt b1t11 1n9 mga m1m1m1yan H pamumulot ng poly1to n1· n1p.1tun.1y1n11 m1biunt p1n11n ng p19l11muyot H d.1md1min ng m1dl1, "NOSEGAY OOILY" - lto .1ng ini.1n"kop n1 Ot!".11111 H diunvo ne ce~ter pi~c., o doily n• m.1kikit11 u l1u1w.1n. 8~9.1n :•'I •n11 ku.1niw.1ng dl .. nyo .1y 9in.19unit.1n ng 1.inulid, 11n11 iung ito •Y k.1ib.1 u ktnniw1n HP<9tk1't mH1orin9 91mit1on n9 pili ng plutik n1o n1obibili ,,. m1• tindahan n9 p1mta1 M ilN't ib•nf k1o1lay at 1~k.lt, 6-MAGASIN NG BAGONG BUHA Y - ABRIL 14, 1957 "ANG pagbabagong·labg "'Tanggapan sa mga Sulirani.ng P:ingmadla ng Konslabularyi; tPC PAO) ay bun,od ng layuning makapaglingkod ang hukbon¡; Pilipino sa- mga mamanayan hindi laman¡ sa p:;nahon DI( digmaan kundl raaging sa kapayapaaa:" Ito'y ipinahayag ng Kalihim Eulogto Balao ng Kagawar11n ng: Tanggulang Pambansa ba110 binuwag ang Tangapan SI Palr.ikidiaman: Panglr.aisipan \PWOJ na isinanlb sa PAQ mula noong: l\farso 1. Sinasabin¡ binuwa¡ <lnl: PWO na plnamunuan ni le:~ mandante Constante Ma. Cruz dt1bil s.a natutlasang i1ang Jr:atiWalian at "di-pa¡kallaun11 waan" ng Kalibim Balao at 11¡: Pangalawan¡ Xallhim Jose M.Crisol. Nguni'l ano man anr tuna.v na dahilan, ang pagkakasanib ng PWO SI PAO ay bpa~· rakinabang SI \:apalr.anan m.;: may dalawampu.'t dalawans mllyon.g mamamayan. Bakit? Sapagka't .. pap-nib !lf ilalawaq tangppan Q' palalawakln aog p"lfaln ng ba· ¡ong PAO ban¡gang 11 mg" aayon sa pamamaOtan DI mea !>l.DCIY sa •P•l Da ¡iurok mili· tar. Suball, 1no an¡ PAO~ .ltt1.U· ano ang mi.a it:awain nit0'1 Al ra•no nakatutulon1 aa mp mamamayan'!' kllm.an Laban •• ,... ............. Bungang-bip !ll Brigadyer lfeneral 11.uud F. Cabe.11 pu· no ng PC, aq PAO ay fftna. ug· noong EIMro 18, 1866 :nang ilipat ng Bukbon¡ Santdataban ng PllipiD.u (PAF) aa PC_ ang pagtataiuJod .. kilusu laiba.n sa mp mapan)i¡alig. Bagaman ll:ulang na tuiang ., gugulln at mea bluwagn ay nagpatu.107 ug PAO ~ pa¡t.ataguyod a.g mga pro~ tong pambayan, sa pangungufU q puno 11Jto - al Komuaclan· te lllariano D. lllanawb. AD¡ UllUC m.alall::l.ng ll:ila"811 ne PAO rt lhiDmllod a.oone llaJO, 1118 mac mat.11· puan sa isl.ll.I liblib u D.IJ'('ll sa Paete, Ll¡una uc hlagll:ay ni Gn¡. Zarrap at ng m1111 13 taonc ¡ulu¡ na anat na babae alto, 54mut.aJanc hin:ahaaap a; mga tawal ang 1111a dumukot at pW11at.Q sa mq:-hwlg 7.11.· rra¡a, aa¡ PAO ay naapaJ.l(a· aap 111 mga po)yetO 1t pm:d ea mapspanganib na porok. bukod sa mg1 pamamaha;v.i1.g r.a p&ngmad&a al patiii:ipaoa· ·S• mga .und•ll ng p1ngl.tg•ll•ng1n ng mg1 biktlm .t ng lb1't ib•ng s•kuna, '"" PAO •Y m•d•lin9 kumikilo5 up•ng tumulong, M•kikit•ng inia1bot ni Kc:mand1nf1t M1n1wis H inng t1g1n1y~n 1ng tu. long na ul1pi, Sa p11namagUan ng aeroplano DC Hukbong Panghirr.· papawid ng Pilipinu (PAF) ay matal.ampua¡ na¡~k aq: PA"O ng mga po,b'eto para N mga tulisan af aa mta ola......, ... At Dlstalumpl)' aq papt. albp ng PAO. Nu.kit n:lto aq damdamin ng mga maDU· .mayan sa pakikfpalf.ulllllgm aa bukbo aa pagtatatar q bpayapau at ll:aayusaa 11.qbkuanuiq ·naittun¡o &1 tanggapan DI' PAO u Kara· po Crame ang alkaJde, bi6~ alkalde al mga ll:ouibal og Paete al nagpualamat u PC. Ngwd't hindi lamang mea tufuan at Huli: ang bln1baka l'.'I PAO tundl maging une diwa ng ll:omunLmo. M1glng 1ng mg• 1l1g1d ng simb11han 1y hinihimok ng PAO na makinnib s1 misigl• ng klmp1ny1 I• · ban u panunuliun •f p1nlili911ig. Makikit•ng ki· n•bp1nayam ni Komand1nte M. M•n•wis (dulong k•liwa, nakaulamln) 1ng d1l•war\g. p1ri stmaint•· lang nak•masid aing_ mg• klw¡il nt PC. -·JIQ malaala¡ang babaginc gjnagampaDaa ang PAO "ª ........ ttlparlD Di _ ~t!I"• tunan nr: yumaong Pangulong Rm.oa Yagsaysay sa pa~Da Wllad ta mga aayon. Samaatalang ang pangbt sa ::7;•m: ~:r..:u:: hlwlcetecl, aD& PAO ang naqupslw1 sa pa¡tatayo · n:to ta mga uyon, ll:1tulpa.g •DR mga .mamamayao. B1o¡g111g noodg Pebrero 18 ay 5.,180 paaral1n ang na· tawa na ng AFP, 2,444 ang ztaltayo na at 1,9118 anr hindi pa Dalpamamahagi at 820 3.DG D• sa plntungan. Qnsoa pan sa 200 htao. Kung magtatagump1y, al!IJ proyektong. ito'y itataguyod t.a. iba paa.g purolt. At ll:amakallan, sa k1bilingan ni Tenyente Hénmd Jesus 11. Vargu (llet.), taga· pangulo ng lupoq; pamwi.u110 DI NAWASA, 1y pinaldloe oi Henenl Cibal anc PAO apan¡ suriln an& 8,879 poso-artes· 'ªªº •a Kapulnan. Ngunl't blgit na mahafa· g111( gawaln n( PAO an1 pagtulong sa mga panahon ng mad11iang paogangai11ng111. KatuJad ng Pangasiwaan' ftt Kaglling•nc·Bayan (SWA) at Krus na Pula, ang PAO ay na· mamabagi DI tulong na par.ustos .a.a mea mamamayana: inaabot ng salr:una. o napipinsata ng baha, bagyo ~t lindi:ll. BUWANANG : KIROT? 1 f) -_--- -- --_:::~ 1 ' 1 1 ' , 1 ~. : ,)> : 1 a . .J 1 1 : NAITO ANG DAGLIMG : •PANLUNASI• .,; ___________ ... 1 1 1 1 1 1 1 1 1 u~ mapawi ª"' bagabag • . 1 ng panapanahonr kirot sa 1 1 Ll 1 : ~~bo~ um ayan !!! : • Jigtaa at tiyak na parun. 1 C~iaii 1 /MlllHlliTAS•Tl'fAI(• ._ ... ___ _ ........ _. L.'"='=~·:..:".:".!"" --- -~· .1 Upaag mMUOO . u¡g ni .. IDl:pUli&ali¡, binuhay ng PAO HI may 12,000 mga Lopoo 11a Pagpapayo ng mga Marnama· nn (CAC) na ltinata¡ nooni 1952 sa panganguna ng Pangalawaac Kalibim Criaol. Bukod SI sarilíbg proyelcto. ang PAO ay tatulong sa p:sg· tiubuias DI mga pansamanta 18ng lusangan sa mga liblib na purok upang mablgya.o ng l[aluw1gao u. paglalaltbay :ing mga mamam1yan. 111"1 Hwnon ta PAO ...--------~ Aaa: CAC na binubuo n.g lllp P.DRUuhia.g mamaroa· 1• u. pwok ay tu1'irang tullr9tlllona: " bullbo 11 mga ldluun laban 1a riira tulisan at Bull at nagpapayo sa m~a plnunon.,;:: militar tungi:ol ~a m1butine pakü;itun.co aa madla. Ayon tay Komandante M~· nawis, ang PAO ay magtaUtag ng u1ir1ng (rayoo '1a Kabinti, Laguna upang pamahayan ng 3:<XJO tatao. Dahil dito'y n•!:'.· ta1aga ang AFP ng isang p:inr· ht ng mga inhioyero og huk· bo na tutulong sa PAO, !>11kod sa dalawang bulldonr at <f'afawang gr..,_, Magtatatag din ang PAO ng tlllrang nayon sa Maub<!:n, Sa ll:abila na: malawak na gawain, ang PAO ay may rna. liit na pondo lr:un.11: ibaham· bing sa ibanf tanggap1n Dll: bukbo.. Ayon sa panukalani:· badyet ng hukbo, ang PAO ay tatanggap ng. P75,000 lan'iani;: sa ~usunod na tao.og pislr:al. lpinagtap1t ni ico!llanda.ntP. V1D21ri5 na ang PAO ay m&¡J" apat 01 iNP at i.sang wupen cvrier laman¡ na ginagami\ ng walong pangll:.at na tunu· (Sundan sa pah. 19) Tumulong at Umabuloy sa + ABJllL 14, 19S7 - MAGASIN NG aA.GONG BUHAY-7 DAPA-1' UGAUIN Nll aMt\ SA MGA SALU-$AL0 {IC: .. 1Ml•h1"""Mlt ftl Mirle J•I• Mwtlne1 "I LIWrrl An¡ bl.tan¡ hludi natutu· ru111 ng mabutin¡ kilos na da· ¡:at asalio sa isang s1lu-salo o pagtilipon ay mabiyaint: O.u· milo $4 mfa katulad l._ ió. Mayroon p¡mg mga batang nagsasabing "kinasusuklaman" nila ang pagdalo sa mga p3g. titipon sa dahilang walang pa• tid an1 kas.ualita ng ·¡na sa pagiging maingat sa kanilans mga damit o sa ano man( ba· basagin. Sa kabilan.: dako, ilan SI me:a babng hindi na· suupil ng magulang ang t:ak· bo nang tal:bo at p_aroo't pim· to sa buhragau, inlhíbiga aug: (l'lga silya sa gJtna, na¡didikit ng. "chewlng gum" u mJl.a muwebleJ at .1wnisigaw sa ka· ramihan ng tao. Dahil 4ito, bago tulutanr mabdalo &a pagtltlpon an~ mga bata, o bya'y ma¡blga)I ag pagt.ltipon ane Jn.Jon.1f •nak; kailan.¡an¡ bioan muna sUa na: pallwaaa1 ukol sa m11 f>a¡¡:ay na dal>at ¡awln al kung anona: pag-uugall ani::• dapat nllan¡ lpamalas. Sa ha· wa't p.¡¡kakam11i oila ay maeulang rin ang slyan¡ napu. pulaan. l)'O& s1 puiln¡!n. Hu· wag lralllimutang bnhin ang kuko. 2 . Lumabok u. ano tnang mga paglal~ ~o. ka hit hindi gusto ang larol'JI binuksan. 3. Maging mapaJrparaya o "~port" kung matalo S<l niga pdigsahan. 4. Huw.1g .;aw:n sa ib3n,t bahay ang mga bagay n:i hinrii nin}'o magi¿awa ta ' i~·orig sariling tab:i.· nan. 5. Huwai: ltallligtung mae· pa.salamat al ma¡p;i. atam sa magulang ng in· yoni . punong-abala o ,;,a naghandog ng · pagliti· pon at sa kababata rin.:; naghandog. Alltunt..,nln ,.,. 11 n1 ... ahari• lfot ftf p .. tltlpen (bita): J. Lumag;iy sa ma7 pin· tuan upang salubungin nng mg& panauhin. z. Pa.salamatan agad arit D\11 panauhin sa uru. laog ibinlcay na recalo, subali't lla¡ay muna · 1to sa Uang lugar haaa:an¡ •ne lah1t ng mga pana, .. hin ay dumating na - at saka buksan ang bawa't paketeng tlnanR · gap at pasalamatan on,c nagsipaghandog kung t• pos na ang pagtitipon, "NOSEGAY DOILY" - lto ang iniangltop na 1>amag.t H disenvo ng center· ph:ce u doily na makikita sa lanwan. Bag•m•'t ang k•nniwang distnyo •)! 9ina9•mlt•n ng sinulid, ang iHng ito •Y kaiba u k•nniw•n upagkl"t mHarin9 gamitan ng pili rt1 plntik n• n•bibili 5• mg• tind• han ng pvnlH H i91't iban1 k"'l•y •t 1\lk1t. Ang mga sumusunod na 11oli· tuntunin ay buhat sa isan,¡: dalubhasa sa mg'á pakikiharap sa mgl' pagtitipon: Alltuntunin ukol " m1a. b•· tang p1n1uhln: 1. Dúm3ling sa huston¡ oras na mlllin~ at mt· 3. Tandaan na ang kaslyaban muna 118 mga pa. nauhin ang -dapat isa91ang-alang bago ang pansarili. 4.. Sakallng kabilang kayo sa mea palaro o tirnp11· (Sundan· sa poli. 1e¡ 6--MAGA$1N NG BAGONG BUHAY - .ABRIL 14, 19$7 Ang mainit na ka.pe, na inibahaing llasa· ma ny rolh, c:ookiu o- c:ak• ay angkop ihalll sn p<1nahong ito, lalo"t mapataon sa ataw '1'.! bihiJ~·a. lnilaJ;.kip namin dilo ang isang recip• m:. ca\ce n;:i nab;ib;i.gay ihain kung ku.,..11 r·e,,m:i: Any - Holid1y Fruit Brted. Jnitin :ing ~ÍI: t;i~a ni,: gatas. Isalin sa isang m;il:iking tasan na mapaghahalmm Y!J:ing ium:1111ig ng kaunti hanggang ¡;a 111:1:::.ing n1;:ifa-hinin¡:a lamang ang init. Ha· luan ni: 5 kutsarila ng·Fleisc.hman's AdiH º 'Y Yeut na linunaw sa 4 lasang mllin~l init n :1 tubii:.,, llalL1in hangga n~ sa matun,1w na m~buti . Jhalu ~:t pin:iinit n:t gatas r,;i nas:• l<ison. 8 ;.tihin a111: bhat nan¡; sao:: kap na 'kasama ang 1 at ~í lesa nf ar:n:i bang¡:an¡: :.:l maging pino. Sa ibang u.son, paghalu-h;;iuln oag tinunaw na 1 h tasan~ 01ant ikil~·a, 'h tasan¡: asukal, 3 kutsara r~ kalas n~ lcmon, 1 kutsara ng ginayat n"a bal:il ne: lemon at 1 ku!saritang asin. J h;\~n an!: 3 itlog na binating mabuli. Pagkala· pus ay ihalo sa 2. at ~2 l11sa 111~ arina. lh l lo oaman sa "yea~t ba11"r'". Dagdagan n ~ 1 at ~2 lasa ng " pasa.~, 1 latang may ta• __ lona onsa ng clt~on at l llll;mg may talJong onsa ng or•nge peel. Takp:in .al h:ir!I.· an¡: umalsa sa isang mainit na pook 1~:1. ligtas sa du111i. Ans l¡ailangan;: tagal ay 1 1t l.íorAs. Lut1.iin sa pu:;1m ~ll ini1 1 > ·1 3SQ0f su lool.i n~ 50 b;,:nl!;.:;111;: lliJ n11111•'" BINIRINING MARJSSA: Ako po'y isan1 binatang ltl~ 25 taoug gulang at sa kasaluku)'l.D ay nanunu)'O· u. iaana da· lapo¡ lruing-¡ulan¡ lro rin. Nakilala ko po ang baba.in¡ lto may 2 taon na· a111 nallMilipa., al u loob DI panaboQ( _l)'vn aY Dfp.t&)dlala koac ai)'a ni&' :~.~--:'~~ sullruin to po ay napUal9yo n1artataia:lllD.ln¡tbli1tnbao. bJa't m.lmaD. o nullalawml Wft .. lcdl ...... tao11· ... ..... pqlilldta. 0.,0.. ....... ana ~ oamiu 11!1 nac.,.nap ... pamamalfUD lll Wwa. NUalaman po aiJ11 na iniibil ko sba .a~ lpi...UW.nq: ko ll& ito u aldaC maa sulat sa baya, JtllUll't blad1 pa. Diya liutanuap ... ü:blc ,..._... haL lliaal:i mra .. &Ülll .-. buU Dan& ~ n...m Jto 111111.&~ M¡pmt'\ kunl. bmi um-. ., ........ roon ng ~ mq:. kaharap, hindi ko po mabua· gi.t 8 kanya aoa: allia¡ pafibig pagb't naumnid üo. Nang igüt ko ito 111 aling: m¡a . liham· a.y sinagot ni.ya aáong bindj .n.iya ato iniibig. Tini(i· Ian ko na po anc pagliham sa bnya rnay dalawang buwan na ang nakararaan. Nguni't ang ipjoag.,.alinlangan lro ay baklt naepapadala siya ng alaala sa ali:ing kaarawan at nagpapahatid pa ll( ilanc pagbati. KaiLaDgU ko po bang tugun.in ang lr:anyang kagan. dabang-loob n.a ito? Sa akala po kiiya ninyo ay inlibig niya ako? Mab.al · na ma.bal lro siya kaya payu_ ban ninyo ako lru~ dap.1t ko pan¡ ipagp&tuloy ang akin¡ paagi.Dgibi¡ aa boya. - ROllAN ROMAJ!f · - A11a U..,.t( r:i:::::.::::.::: bibig&:L N,_.'t ..._ ::n:ap~....:.. ~ ' : kaparu.nan, bi.1- ...,_ nin mo an& ~- ~ ala, aapa¡ka1 jyan -.· i91.aatu q lu.~, l(qq ~ma,.011i-4i --.... ....,.. -~ ., .......,., - milla bw.ula ..... ....._.¡ Un& ~mllUlli: ... ~ paq laOll u lrqa'y lbqbi 'biaan lámaq cl.IDd.u man; sinabi na ni,.. N i,yong lündi b. nlya iniibi(), ikaw ant: ba· hala. Ng~i't para u atin. hr· Ion¡ _ n111buti ang ikaw ay hu· m1nap 111 ng iba.ng makap.,. bibig1y sa iyo ng magagan· dang pag-asa. -MARISSA. BINIBINING MARISSA. Anc. isa kc pong kapatfü na bin~ ta ay il1A;I f3'il·ibi¡ sa pina!i:i.· matalik kong kaibigan. Ang bibigan kong ito ay nasawi na sa pag·ibig nang malralawang ulit, al simula noon ay namubi na siya sa mga lala.ki. Nais ko pong siya'y mapaka· sal sa alr:ing kap¡1tid. Hindi nga po larnang m .. andang la1aki ang kapatid ko, n¡uni't propfllyoDal at me, mabutinl .._pbuhay. Hah.QaaD ko po kaJ&DI U&awan aiya na aEn!( kapdi.d? Pap-.no' po ka.ya m .. uriDI mapatunayan D& akinJ u,.tj.d ..... blapmtan .. kanyaT At "'•utnban pa ria po U,. ng Mibipn ko aag umi· big na muli? -Nana:ana:amba akoq balr.a hindi 111 &iyl SU · mama sa akill salralin¡ licawu sb'a nang bayagan DI aliq kapatld. - NENA. llAllAL ·NA ÑENA: -M•· 111111 an¡ pac-ua na anJ iyong bib¡pn ay matututong urnibig m muli Ana pa¡iging mal•· JO niya sa mta lala.ki sa ka· !alukuyan ·ay dala lamang UI matinding pagdaramdam sa .siaapit ni~ng pagk:abigo · sa pag-ibig. Nguni't malilimot din niya ang mga kabiguang ito sa paglipas ng panahon Kung may busto siyang talino ay mapag-iisip niyang mara ming · baga y at mga paogyayari sa mundong ito. Nasawi siya nang makalawang ulit, ngu~i't hindi ito sapal upang kasuklaman niya ang lahat nang lalaki. Gayonrtlan, ipina· payo ko sa iyong huwag kan~ makialam sa bagay na it<1. Hayaan mong siy;¡ ang kusang tumulr.las ng katapatan at pa· giging marapat sa kanya n~ iyong hpatid. Tl.ingkol naman sa hindi na pag.sama niya sa iyo sa sandaling lumantait na ng pa¡ligaw ang iyong kapa tid, ito ay dapat ltlOD& tan~ t:•,Pia p.a¡IU't siya laniang dapat maqyari -MARISSA. BINIBINING MARJSSA: Ako po'y rnay 18 taong gulang at bim.ta. Nababaliw po ato sa pangiagibig sa isang babainE: tMi!lggulang ir:o rin. . D<ila· "'ªºI bagay po ang dahilan kung balr.it hindi ko maipa{!:tapat ªD& aking 11.)'U.Din sa bD,,.a. Una'y plnsang buo ku liiiya at all:o'y malapit sa ktnYUll pamilya. Nanga.ngamUa ÜODC balta k~g malaman ni· la Ull akin¡ loobia 11!1' bmu· . bian llila ako. Ang ikala...-a po ay t.apoa laniang siya ng e\C· ment.arya al ako po namari ,:iv ka.salulruyang · tumutuklas ni karunungan s;¡ _ isang kolebiyo. Nangangamba akong, pag-a!in· langa.nao Jamang niya an~ aking katapatan sa kanya ¡t maaaring isipin njy;¡ng it>ig ko lamang siyang paglaru;in s;ipagka't' siya'y isang probin· Uyana, butod p<1 u . walan¡; gaanong dunong. Ngayong siJa'y na sa lalawigan na, dapat po bang ea'-lhan ko nantan sila ng liham upang kumustahin, lalo na siya, kahit na m• ging mailmit ang pa¡papadala ko· ng liham? -PEPE. PEPE: Wala alrong maJd.. tang masama sa paoa..-. mo ·ng libaDt sa kanlla u t .. lnigan upan¡ kwnust.alliD an¡ kanilan& kalagayan. Ntvnl't ipinapayo ko 11 i)'ODS katlmutan mo na anc ·bllall: mtNIJI: ~tapat na iyoaa ailuloob sa iyong pinsan pacb't utg lahat ay tuwiran kong U.. nasabi sa iyon¡ isang ~·· giliw lamang al wala nan~ iba pa. Bukod diyan, hindi pina· bibintulutan ne Simbahiln at ng Batas ang pagkalrual 111 magpinsang-buo. Hinggil na· man sa kanyang naabClt na dunong, maipapayo ko rin u iyo na sa pagpili ng kaklA· mahin sa buhay aY mahalaga rin naman na isaalang-alanfll ang dunong ng dalawant naf· iibigan sapagka't ang mal•· king agwat ng pinag·aralln ,ay karaniwang nagiging b11fakid sa matagumpay na pagsasama ng mag·asawa. ...:.MA· RISSA . . BINIBINING MARISSA: Ako po'y may 19 na t;iong g~lang ¡t may ka1ipan nan~ isang "i· oatang m;¡y 23 taong gulang. Kami po ay kapuwa nag-aanl sa iisanf pamanl1sao. subali'l madalang po kaming magkausap. Dumaan po ang Pasko, Bagong Taon, kaarawan ko al ang Valantin.'s Day subah'l hindi man lamang siyil nac· paabotsaakinkal1itnaisan1 ··card"' o hya·y dumalaw man J¡,mang sa akin upang alal:.ihanin naman ako sa mahaha· Jagang araw na iyon. Lagl pong iisa lamang ang lean-yang dahilan· nagkakataoni¡: wala siyang kapera-pera sa mga araw na iyon. Hindi ko po sana pinansin ang mga pangyayaring iyon sapagka't hindi naman ako naghabangad DI m¡a ba&•Y na materyaJ, Ngama•t sa mga araw na iyOD ay 11dya.ng naghihintay ako ng . kahi_ t na mumurahiDg "<:ard" bilar;ig kas.intahut n·iya. Nguni't n akala kaya ninyo ar. m.in.amabal niya alto~ Hindi- rin niya alto inaanya. yahang magltuama kami k11hit minsan, lalo na noon~ anibersaryo ng aming paman· tasan. Ang higil pang nagpa. lubba sa saltit ag aking lea· looban ay pan bang ikinahi· hiya nira akong hindi ko ma. wari. Minsan a)t sinabi ko u kanyang ~intayin ako, sub:.· li"t nang< makita niya akong (Sundan .SG poh, t9) Masdan . .': ANG DAIGDIG SA PAMA· MAGITAN NG MALINAW AT MAGAGANDANG MGA MATA AllCi ARAW·ARAW IA PAGUMIT NG ILAllCi PATAK NG EYE-MO AY NAGDUDULOT NG KABABA· LAGHAN SA INYONG MGA MATA • ..... c-~1 ... - ........ 0 ... -w.--~ ... z.~114,.. ABRIL 14, 1957 - MAGASIN NG BAGONG BUHAY-9 Ang nasa larawan ay si Annie Olivares. Angkop na angkop ang kany0t19 S'UOt tia jcans, pang-itaas na "H"-line at samb<'li· long buntal para sa isrmo iskursiyon o pik11ik. Sa itaas ay irlakikita s~ Annie na naka-palda at blusa, isang riaptlkagi11lwwa11g kasuotan na nwg<igomit sa maraming pa9kakataon. Su kanan ay "slwrts" at '·Tshi!ts" naman. Ang kasuotanq ¡•_, ay magagamit na pambahav · /rilo 1Ul ngayong napakaftiit ang pa-. nahon. 10--MAGASIN NG BAGONG BUHA y - ABRIL 14, 1957 Makikita sa gauñng katiwa' ang bhuang ~ ~; s:~·i~ef ue~~a~U. akit nang lagyan ng "piping" na Laso ang Jeeg. · Iba. 't lba.ng Taba.3 Ng Blusang Pang-Upisina ,Ang blusa ay y~ ri sa manipis na tela. Nllngym< ng mangga.s na "t4j/(l r,..d" at butones sa hora¡;<ni 'l'n?. ciL cut" ang !ab"1· .-iy po/t;''· Ang na sa larawan sa kanan, itaas, ay Mpa• kadaling gawin. "Baby Collar" at ang mo.ngga.s ay lampas lamn nq ng kaunti sa brMo. Tatlong piraso anq ~ polda at pinO.gkabit ang na sa harapan sa pamo.magitan ng paq, lalagay 119 tuwid no ~ahing pinagsalubong, t»akikipanayom (Daw )' ni Mario NieI Mga Hirap ,At Kasiyah n Ng lsang Nagpepenítensiya DA,,.~RATI, si Mang Putftl ay. walang ka. sundo, walang kabatian, walang kasingsungit. Subali't nang magsimula ang Mahal na Araw, lahat balós ng kapitbahay at mga kaki· Jala niya ay kanyang nilalapitan, binahati, ngini.ngitia.n.-' Ito: ay hindi nababago taun:. taon. At tuwing sasapit ang Biyernes Santo, para síyang isang buhay ng Kristo ... lamang, sa halip na pagpapako sa krus, parusa sa sa· rili ang kanyang tinatanggap fpenitensiya, sa maikling salita:) Naito ang mga lihim sa likod ng tabing: T. Bakit po kayo nagpepenitensiya tuwing Biy.ern ~~ Santo? S. S.pagka't diyan ko natatagpHn ang mag. kal;1n9kap na k'ahirapan at kaslyahan. T. Ano po ba ang sarili ninyong pakahuluga11 sa salitang penitensiya·! S. lyen ang P91fNpahlrep nt lsang tao N k•nyang sarill UfNftl m•kapagtamo ."9 kasiy• han. G•y• ng• nt sinabi ko, magkalangbp ang dalawang damd1ming iyan. T. Tila po talinghaga 'yan, a. Paano po magta· tamo ng kasiyahan ang isang tao kung siya'y nagdurusa? S. Walang talinghaga riyan. Hindi ko malp1 ... liwanag, nguni't 1iya kong nararamdaman. T. Ano po bang talaga ang layunin r¡g pagpepenitensi:va? S. Ang makapagtamo ng kapatawaran. Al.m mo'y masyado nang maramlng makawlanan ngayon· At kung hindi pa sila matu· tutong ;rnagissl ay baka t;1yo lumubog N p1tgko1kHala. T. Kayo as nagpepenitensiya; ibig pong sabi· hi'y makasalanan kayo? S. Mahirap san1n9 aminin, pero, oo na ng1. 12-MAGASIN NG BAGONG BUHAY - ABRIL 14, 1957 T. Anu-ano po uaman ang inyong mga kasalanan? l. Aba, hindi ka naman p1rl, a. Pero ... bu· weno, alam mo'y marami .ang kaulanln ko - sa iba-ibang tao. 'I'. Kani-kanino po kayo nagka_kasala? :;. Sa aking mga ano1k, sa aking asawa, &a ak~ng biyanan, sa aking kapitbahay at sa aking sarili. T. Sa Ko1nya po . ' S. Sa t:.anya . . sa Kanya . . .• a, ang ginawa ko sa aking kapuwa ay ginawa ko rfn N Da~ilo1n9 Lumlkha. Kaya u kebuuan ay Siya ang pinagkasailahan ko. T. Anu-ano po ang kasalanan ninyo sa inyong mga anak? s. Malupit ako sa aking mga aMk. Hindi leo sila binibigyan ng pap-akateong mapal:tu-: ti. Ang ibig kong sablhi'y lto: ang mf11 anak kong cMl ... 'y·hindi In> piHlllitawan, ant mga lalaki'y piftipltlt'ltong ....,.uot "11 lo wayst, at ang ,,.. bata'y lagl kong ptnao palo. T. Anu-ano naman po ang kasalaftan ninyo sa inyong asawa? S. Maramí•rami rin. Tuwlng suw.ldo, Hto o1ko umuwi ng blit..y ay n .. pupunta muna ..,reo m tupada; mllltilis likong m.gcluduml ng damit kava lalliis ke siyang phMhih~ rapan; at hindi na ako umU9ib. ft1 tuWg ' na gay• ng po1n9alco • N kanya. nang W. nata p9 ako. T. Tungki>I po naman sa kasalanau ninyo·sa inyong biyenan? S. Sa tuwing rnagbkas.ala ab • *lntl ... wa ay n.glullc...ta rin • .. eklnt Wpi nan. · T. Paano po iyon? S. Nang mamanhiluin ab • bnp'y .llMW kong p.lilipyehin 1to-. ._.,... :anak. T. Anu-ano po ang kualanan ninyo se iny<'ng kapitbahay at sa inyong sarili? S. Pag nagbsala ako sa .... urnry -.Ir• lcHala rin •ko sa alting mp lcapttll.IMy. T. Na naman po? S. Sabi Niya: Alagun mo llf'9 iyong urlll át aalagaan !cita. Sa halip ne m•p.lutag, ako'y umiinom 119 alak. tto~ ,..sira Sol alcing katawan. At sa t.rwb1g m11Wning ako'y nagu~ulo an9 aklng mga bpltt.hay. T. Hindi po ba ninyo mapigil ang inyong sa· rili sa paggawa ng mga kasalaaang bi· nanggit ninyo? S. lyan nga ang m<1hirap, e. Maotay ko mang magpalcabuti'y l•i akong n.bubuyo. T. Kung sabagay po'y walang napakabutine tao upang hindi magkasala. S. Salamat, iho. Ka.,. nama11 kahit na tuwln:(Stmdan sa pbh. lQ) ¡.¡moi 1\l.I NTJ\~1\ ni Da 1111;,u :in¡.! h:1!u,. 1i:1glrnl.;: ;'.:JUio! l~m~:in i,:;in . i\1:1¡.!Ín¡¡ :111 ~ !nit ng araw na na;.:l:ilai;os S'· kayong n:ikatalukbong sa k,i<• ~·ani.! ulo ar ¡i:ir;int: hindi ni::;1 r~ar;iramdaman. Ang dalo}' I'-.! bnyang kam11layan a~· nah· tuong huun ~·huo sa baw~·¡ p:igd:intay sa kan.\·;mi;: likotl 1 :g suplinan::: mariin k11111! brnyang ipalo. llinihintar I!; .:a an::: ba\\'a't palo ng suplina Nais ni}·ang maramdaman <11'~ kahil pinakab:ihagyang s:1kit ng palong iyon s:1pagka't .< .1 ;.:ayong ¡1arann l:mwng nir • n;iuuna\\'a:lng naka1itigh;iw-ti-.!· l'l:lw sa n1;1higat na 1 1:1sani11 ::n::! kansangkaluluwa. :llnriing n:1pnpikit au~ k:1nynng mg:1 mat;ing ikinulrn~ili n.ii knnr:mg talukhong n.1n.'! maalaala niya an!! nagin ·~ us;1p·t1sapan ng mga n;ikakiki Jala ~a kanya. At nnp;ikislot siya sa 1narahang paglakad s:J nasbabagang lansam::an n~ni'. umukilkil sa kan1·an::: 1wm'i r:ig an{!: pagkakamali ng n1::.i 1yon: T•l;¡¡g•ng sobra na'n1' b!Milan niyang si Damian . Ah'y talag•. W•la •kong na· l•l•m•ng n•ging munti """ l•ng n• k•S1lan•n ;¡¡ng lói10r'!9 'Y•"· • ·. E, sino pa nga'"' ipagpiplnitensiy, n'y• n kundi ang mH ku1lbahih•n n9 k1ny•n9 b;¡¡y;¡¡w S'y1n91, •no? At isipin na lanir nii nang ma9pinitens'y.i l•ng 'r•nt si D1mi•n, • no'ng mag· b•lik na rito u nayon n•tin 'yang si Rading na isa nang lumpo . Al nilumpo siguro ng pinagw•l•ng.hiyHn! )luling nap:ikislo1 si !)~ · mian. Muli niynng inilak:is ang pngpalo sa kany:mu likod Subali't i:a nag-uulik·ulik lli· ~· ang panin:::in na lalo 1):int: ninapanl;1labo n¡::- m:inipis na kayong kany<rng tnlukhoni::: a\' mulloni.:: nangib;1haw :1ng a~ ~-o ni: k;1nyang hayaw si R:Jclíng. J\1 ang anyong iwn. ;.ng pangitain¡: iyon. ay bi'ldi m:iipagl;:1kamalin2 h;ih:.ei 11¡,: n:1.i:tlaan - ng hintli 11a n~·· lal~un:m¡¡ kahapon N• n M•ynila •n9 hny•n!J g•wain, Kun9 $abado ltma,.g ng hapon $iy• um11uwi sa •unyan9 p•mily•. N111ni't ""ll· I• r'!lm•ng tiy•k na 9aw•in u Maynil• an9 kanyang b•· Y•W •Y kung b•kit hindi niyt ito m•hikayat na 11muwi na u k-.'il•ntt n•ron. Higit pang ibi9 niyon •n9 m1n9hiltfli·hi· ngi $• mg• kakil•I• par• may ikab11h1y •t "ª"' makap•n1ti· /j SI M•yr'!ila. Sub•ll't higit 1 .. ninom•n •Y siya lnf "'"' nming '"ibibig;¡¡y n k•nvano b11yóllw. S;i bahagiu~ iyon ng pan~i· t;1in a}' muling inilak..is ni D ;tr1ian ang pa~palo n::: suµJir.;¡ ~a kanr:m::: likod. Nagagalit ~·ra sa kanpng sarili. O d\I! l;ay;i)· nagagalil siya ,;a kao - 111aani.: inangkin ng kanyang sarili. D:tkit nh·a natitiean :.n~ mar:uni niyang naibigay ka\· llading-> llindi ba'tsina· sahing nng ibini¡¡ay ng iyoni< .kana.1¡:•ka111ay ar huwa.,: n1on¡: ipamamal;iy sa iron~ k;1/iwang kamay? Tumi:.!il sa pa¡;:lakad si DJ· mian nanio m;11iatapat siy; ~.• •~ang n1untin¡: bisita. l.um\:· hvd siy:1, at dumapa sa lupa. sa mainit na lupa. Pagk:ita111s mnusal n¡; isang m:i1aim1iro na panal;ingin, butw• sa pa;~· kakadap;i ay muli siyang l~! muhod uri:in::: tum:iyo. S11h.1· ¡¡·1 nag!agal ;;iya sa pa¡¡:kak.1· :11 hod. ~am:iyan i na n:iman ~a kanyang p:ingilain an~ ::nyo ni na(lin¡: Ang kulang n• l•m•ng ¡:y lumuhod ;¡¡ng k•nyang bayaw u póiikikiunp sa k1ny;¡¡ "'"' h•pong iyon up;¡¡ng paniw11l11n niy1 '"' sinH1bi. In~·· ut•ng•n siy, nt dal•w•mpung KAOALASAN, KUNG SINO PA ANG INAAKALA NA Tl~G "MALINIS" AY SIYA PANG LALONG MAKASALANAN Pilo. N• kung w•I• óllnt 91yon hlaking h•l•ga •Y klhit n• l•binlim•. At kung l•lapng w•I• pa rin •Y k•hit na U· ~•mpu. M•gb•b•gong·buh1y "" ,.w. liwan na ang pamumu· h•y·h•l•1h•9 na m1y kalakip n;¡¡ kHamHn. M .. titind• ng uriS1.ri SI P•l•n9ke. At kapag pinal•d SI P•ttitind• •Y m•t· Binigy•n niya n9 S1mpun, ~iso ;¡¡ng kanyang bayn,., Pini· li niy• 1n9 pinakam•liit na h;¡¡l•t•"• inuut .. ~9 niyon. S•· P•gka't hindi siy• n•ninlw•· l•ng g•g•mitin n9 hnyan9 b•yew ang h•l•91n9 lyon ·1 P•ftitind•. Mqpapa1iht lang m•nhil u pinap•ng1rap ru P•kakual.... Hindi "' siya l.lmH11ng frl•9ba!M1on9-buhaf P• iyon. Hindi sir• nHtitiw•· '" ~3p3bilis ang pagt;ryo ni Damian buh3t sa pagkakaluhod. Napap;iiling siya s;¡ pa;:~isisi. Saan ba niya natunghayan iyoni:: slnasabini.: higit pang mabuti ang lagin¡; nagtitiwa\:1 na napapaglalangani: paminsan·rninsan kaysa kailanma'}• hindi n:igtiw:.la? Kay:l n:m:,: minsnn pa niyan:~ iunday ;ing hawak niy:ing su· 111ina <•Y n;iramdaman ni}·an•! an¡¡ lat:iy na nilikha 11iyon :a kanran¡¡ likod ay nakapagbawns ~a higa\ na pinapasan nl:' kanyang kaluluwa. :\"al(patuloy .~ira S:l marah:m;: p:iglakad. Unti·unti 11an~ namimigat :in~ kanyang m 1~l\ p:•a. Dali.puwa't matatag an~ k:inyan¡: pasiya. J\lagpap:il'I loy siya. Halaguyod niya :tnJ 11agkakawas ng kanyang m¡:a kas:ilanan hanggang sa huling sn ndalini:: itinakrl:i ni>·a ~a kan)·an~ panata. Nanlulupa1·pay man ang kanyang ka!awan ay masigla naman a'I<:: kam·ang kaluluw3ng nagta!a· gu~·oCI sa kanyan¡: taimtim n:J J;i~·unin . S'1b11li't muling nag-ulap ;ing k;i'nyang paningin. Higi'. na ma1idhi. Nagbibigay :u: habala. Kasing-sidhi ng min !':a'y pa¡:kakasakit ng kanyan'.! k3biyak ng dihdih, :.ni:: kapa· tid ni Radin.i: 111 Noon lam•ng siya dumanas ng 9ayon1 k•gipltan. Noon 11· m•n1· n;¡¡9k11akit ong k•ny•ng mayb•h•r n•ng gayon katin· di. Ang klny•ng sn•hurin u lir19gon9 lyon, ma9in9 1n91 naiiPOn nilang m•9-1S1wa, ay kulang '• ib•bayad SI do&tto! at sa mga 91mot. Kuleng na l<ul•na. M•unl•d na 1n9 lindah•n 119 kanyang bay•w. Pinalad ng•. At na9b19on,·b1,1h1r nga. Lumapit 1iy• n kanr•ng b•y1w, w.1. $iy;¡¡ng l•yunin9 m•ningil n9 p•1.1l•n9 n, P•t· m•"'•9and1n9-loob. lpin•gl•· P•I niya 1ng m•l1kin9 hila· g•ng k•nr•ng k•ilan1•n. Nati. qilan •n9 k•ny;¡¡ng b•y•w. M•• t•g•I. P• libh•n'y giplt kaya "ªlliflf mn1hu ;¡¡n9 k•nr•n9 paghólltol. l.ihim siy•nt n•muhi h k•nll•"I bay1w n• n•h•· h•l•I• niyan9 may naiipon nguni'I kuun1 n•gkakóiiit, 1(,:. patid P• n•man ito n9 kan. yang mayb•h;¡¡y ,.. rn1yS1ki,, Al u k1ny;¡¡ pa nam•n g•ling "'"' pifluhun•n k1y• n1kap.10· tínd• SI palengke. . M1y ibig un•n1 ip•liw.,119 •ng nab•balin niy•ng bayaw. D•tapuwa't tumalikod na siyt RAt kinag•bihe'y iung •nlr'!o ''"' sumubayb•r SI kanY•n11 b•y•w. Bumulagl;¡¡ na l•mang at suk•t ito. N1n9 ih•tid u póiigamul• n •Y n•p•9-al•m•n91 hinampu ng m•tigu n• b19•11 ,¡1n9 d•law;¡¡ng lulod. Hindi n•dóiikip ng mga mayQ.,.nt· yarih•n •ng salarin. Din• l•w p;¡¡ niya ang hn· 11•n9 b1yaw u . p;¡¡gamut•n, upan, huwag siy•nt P•gftinaIHn ng •no m•n. Al n11.:1bi ng kóllnyang bayaw na klr• n19t;¡¡l;¡¡Jo 1n9 loob nito u p119· biblg•r sa n•iimpok ay ~a P•fka't n•ip•ngako SI d1ta9•n9 neging d•hilan ng pag· b•b•gong·buh•y n1 paklkas1I n;¡¡ sil• SI loob ng m•d1lin11 P•n1hon. Puo, ng;¡¡yong lum· po na ;¡¡n9 kany•n9 b1y1w "Y w1I• "• · nw b•l•k n• P•k1S1· l~n ang n;¡¡b1ng9it "• dal•911. At ibinit•Y SI kany• eng .,11. l•g•ng n•iimpok, n1 siy•ng naging dahil• n n9 P•ll9•lit19 n9 kanY•"9 m;¡¡yb1h1y, Patul<1y pa ring nagdidi\!111 :>ng paningin ni D:imiJn. Nguni'l hinrli naman kaih·· ngan¡: makita p;i ang p;1gfam .. nj? ~ nplina sa kanyang likt1cl. Al ~ a nmling paghakhang n~ nagsisípamigat niyang rn!('.l paa ay naipasip niyan;¡ ~ a· 1 - yang i1;1t aguyod ang pagkakJwas niya ng kasnl:1n:u1 ·han:"?· gang sa huling sn nd;ilin"~ iti· nakda nira s:i k:inpng p:m;. la. (Xl NANG m:i¡:udyu kami s;1 l:ihanan ni Don Excquil'I l>i· 10n, H purok . n: Stn. Cm~. M1ynila ay buong lugod k:l· ming linanggap. -Ano po ba ang malpagJi. lingod namin sa inyo? -nni· tanong ni Don Excquicl nan!'; ll:ami'y nakaupo na. -K1mi po ay nagsad~·11 rilo upang makakuba ng ilani: mahahalagang ulat tun11:kol "'1 buhay ng isa sa inga dakilam: bayani ng ating lahi, si Ernílio Jadnto. Alan1 po namin 11:1 hyo, bilang pinsang·buo r.:; bayani al is.:i sa kanyang mg:1 a akasama noong pannhon n¡.: kanyang kabataan, ar siyan¡: higil na mar karapalang ma kapagbi.i:;iy n,I! m3kasaysapn..! mga ulat, -naisagot namin Napaniiti ang mataml3n:: lalaki. Kun1uha n,~ isanJ? taha· ko ~" 1l¡¡¡baw ne mc:>a al u.ag· sindi. 1';1~k ~tapo~ ll}' snka na¡¡. ~ímul:1 sa kanyan;:: pag-~a<;a. Ja,·say .. NOONG nabubuhay pa si Emilio Jacinto D}' dir:m la· mans nakatira sn daang Mag· dalcn;i_ Ang kanilani:: tahan.111 ny na sa lapat ng aming bu· har. Siya ar nai::·iisan::: anak nina ~lariano Jacinto al Josefa Dizon. kapatid 11:'1 bata ni; akinc. ama. Ang kanrang am:i ;,y isan; kilalan;ttM•dord• libros, samantal3ng :mg kan· :-ang ina ay iSilnS: hilo!. 1\fay 11a:!awaa11 sila ng tabako " ' knnilan¡:.: bahay, na ang iba :iy p;isadya at :in-' iba ~}" inilaJ;i. ko. (;¡,pmman "Y naghihiraii pn rín sila sa buba.y. Sa pa. 111ama::itan ng aking ama a\' nakuha ni Emilio Jacinto na makapaf!·aral sa kolchiyo ni: 8•11m1't lung anak-mahirap, si Emilio J1cinlo ay nakapaglayo ng d1mbana u riv· so ng kanyang bayan na k1ilan man ay di m1l9119uho ng panahon. Nang bin1b1l1k nin• Andru Bonifacio, Emilio J1cinlo al ng iba p•ng k•upi u K•llpunan ang gagawing p19b•blngon 1;1. b•n u banung Espanya. 14-MAGASIN NG BAOONG BUHAY - ABRIL 14, 1957 s .. 11 Ju;m dl' l.cu·;1n: S;1 ka n· y;on¡; 11ai:pasok sa 1w;oralm1 a~ p:1ww111t mga J um~ ni-: 1hu11il an¡,:: kanyang isinusuot :it ;,n ~ nagi¡¡ing sintas n;: k:tnyanc. ~apato~ a~· a ni:: lumang la)"\a· yan ng .<aya ng kan~·ang !na Ang knhirapang dinara11as ~-' huhar ni i\liling, iran ª"'::: tawag namin sa kan)·a, a) siyang nagbigay sa kan~·a n~~ ligas ng dam<laming nat¡sil· hingsandau.nirasagitna'I:_? kahirapan at sa m;;:n p:in.a:anih na kinasuungan n i~·a sa ri: · ran~ ng lab<man. Si Miling ;iy lubhang ma t.ilic sa pa¡:bab.'.lsa. An¡:: m{'.a :1kJat na kar<iniwan niya1:.:: binabasa ay ang n1ga nnuuk1> l ~a himagsik:in. lulad ng L.i istori;1 de la Revolucion Fran. ceu :it ang Los Misterios dr I• lnqui$icion. :\\:i\-roon 1l!n · 1 )«11:.:. 111¡.i;, ;oklilt ni Hi7.nt n;, 1u l;i1I n;; Nolí Me Tal'lgtrt ;1t El FilibuU•ri~mo. Da¡1;1t ~u;, l;11nan n;.? lah;1t na si Dr. JóS!' ifünl ar sirans idolo ni :\liliti:! ~:~ L iterilfU ra al si !\lareelo J: ,1l'¡ Pilar naman ay siya ni· y:1nl!ido!osapulilíka. ;\oong ~iayo, 1893 ay in:· 11-.111 ni Emilio Jacinto ;mG k;1nr1111g ¡i;i¡¡.aaral ng b;.lw. ~a Unilwrsidad ng Santo Tn. 111:..~. Smnapi siya ~a lihim r. .• idlusan n:,: Katip11nan. Sa tu· lfln,::! ni .Jo~c T11riauo S;i nti ~ ¡;o. n;i isan¡: dck~11do 11¡:: Konstho Suprt m• sa purok ng Tro;t•l si :\lilin)!" a~· inadalínJ:" na.tan.! :.-;ip sa kilu~an ~lula 11a11¡:: m;11i;1 sapi !<i \lilin;:: sa K11tipunan ar mal.lh «ng'. iniunlad ng kilu;:;m. l uhn~ na na~t i\1·ala ~a k;1ny:1 ;1n~ ~uprcmn. Dahil .~:i Un· )'aui-: p111ihihi1«1111'.! k:1talin1:· han ay síya llllJ.! J(in:1w;1 11: ílonifacio na kalihim ng kiht· ~;m at matapat nn kasanggun:. Ang ugali niy.an¡:: mapag·isi¡1 at mahinahon, ngunrt mapusok sa inaakalang'matwid, ay .>iyang labis na kinalugdan n i And1·cs Eonifocio. Dahil ditll. an.:;: bawa'I pan¡::ungus;ip ni :'lliling ay batas na sinusunod ng kan~·ang 111¡,:::a kasamah;il!I ·i\"oong Enero, 1896 ay :si· nilang an.t( pahayagang "Ka· lar aan". Ang paaguoabin: Iarunin ng pahayagang ito ay uµang maging bibig ng ki.h1· san <it tuloy pukawin ane: na· tululog na damdamin ni m11a mamamayan. Ang pinaglilimbagan ng na· h;iy;iga~ay nabili kay Antonio Sillazar ;it ang ~alaping ibi"UTAK AT KALULUWA NG KATI PUNAN" Si Don E11:et¡uie/ Di1on, tanging nabubuhily na pinunt-buo ni Emilio J•cinto, na is• H rnga nakas.arna 119. ating b1y1ni qoong panahon ng kanyan9 kabat11n. Sa Paglokosalaysay ni hequiel Oirnn koy Arturo Mu. Miso aili aY h_,.dog nina }'rancliico del Castillo at Valerlano Da lida, kapuwa laga-Kapis, na anl( hanapbubay ay manis!i.1 ng perlas sa dagat. Ang sala ping P400 na ibinili ng lim· bagan ay napanalunan ng dala.wang inaninisid sa isang 'ioterya. ni; mga Kastila Hindi nagtagal ang pah~~·;, . gang "Kalayaan". lto ay •n: •. kalawa· lamang Jumabas. G.1. ;.011 pa man ¡1y malaki rin 11nJ;" naitulong sa lihim na k'· lusan sapagka't dahil sa palm· ;·agang ito ay naging masil!?a .,ng galaw ni: Katipunan ~¡!! !~~i!~naJ~~:l~aª:.:mi~;; lioN;;~i~t:1~~-º·~i:.:~l~· ~~n~:::~ ;i~ap~:~;::"io~~:~~~a~~ .. D~~ ;,:n~;ongn~u~~1:1ubnl~o 1~f:a k,~;:. ~¡;a v:;:~~~e~atu~oa=~nUp:~: dre~ llonifacio. DI". Pio Val~I" Jinlangin ang mga na sa p:•· mela, Guill<'rmo '.\hsangkav, l~~:a~:tn~u::ig·ay ¡~:1ª:t:re~~~ . ;i~~~~:~;o:~~~.~~ci~a~~ ~~:;o~1~~ :~n d~- ~i:l~~i·m~~lt~! ~~~~í,~: ~~1gkatt~~~;:;~;li~: si~:n;a~~ma, J.rapon kat. Sil:i ay huming\ ng 1:1,\ng uo<1ng l;ilJas ng ··Kal; riian'' ;1y kinalathalaan :\;,l mg .. obras ni Jacinlo, Boni· (acio al Valcnzucla. nguni·: ~ .. ikalawang Jabas ay pJ· wang mga gawa na ni Emilio Jacinto ang nakalathala. ~?.· ging lubha.ng mayaman ~TI'.; panitik ni Miling at iyon m· uaging sapat up;:ing maka<ik't 11:: maraming kasapi sa !d!l!· llan sa mg¡¡ sinulal ni .!'.;1n;. lio Jacinto na lumab;a~ ,.., .. Kalayaan" ay a:ng mga su· musunod: Ang Dilim 1t Liw•· n1t1, Ang KalayHn, Ang Tao'y Magkaka¡Nnf1y, Ang Pag-ibis:, Ang B1y1n •t ang N1mamaha· 11, Ang M11in9 Panan1rnp~I•· tava. Ang mga obrang ito ;:y pawang nasunog noong pan:'.· non TIQ' hhuagsilwn ;it an~ ;:,;, 11.1rnan ay nahu]og ~a k;11n~> lon~ sa bansanc Hapon. ·\ l\.~ Jakad na i~·on ar walang kir.ahinatnan. sa1>agka't ang kaniJang mg¡, papeles ¡¡y n;ihulv;: :;¡¡ k;:m1;iy ng mga Kastila •·;, k;igagawan n:: ·miw !aksil TI" Pilipino. Dahil sa pang)·a~;iring y;ion ")" naimvngkahi ni Emiliro Jucinto ka)" Bonifacio na 1 :ai l~ngang maitata::: nila •llW Camara Secret;,. An¡; layunir. r.ito ar malap¡¡tan ng ka11lw· lang parnsa ang si no m:i n ~; :i 1ng:i kasa11i na mahnling na_\¡· talaksil sa _kanilangkilus:m. Apal ang nilging kagawad n': kamnrang ito al sila'y sin'l Andrcs Bonifacio, Emilio Jadnto, D1·. Pio Valcnzuc\a :•l Guillermo ?.I;is¡¡ngkay. Sina Jacinto al Bonifacio ;ing t•1· maron~ tag;1-11sig o ¡1iskal nt sina Va\cnz11d>1 i:iaman ;¡t ~.h sangk,iy ang nagin;! 1111!~ kat11 long A1·on :;a ulal ni: Kalipunan ¡¡y Úmil lamang ang naparus;ih;in nan¡: mabieat ni;?: ltamarang ito. Ang isa ay ta~n ;\liirikinli at ang apat naman a~· taga-Mandaluyont. Ang Iba ay pawang nakalida~ sa dahi· lang hindi nakitaaP ng 11n1• mang katibayang nagtabll nga sa kanilang kilusan. llago naganap ang hima¡;:dl:an, si Emilio Jacinto, kan• ma sina Andrcs Bonifaclo. 1,uillcrmo Masangkay, Aurt· lio Tolentino, Flrancisco del Castillo, Candido Iban, P~dr•l Zaliala, 1'"austino Manala~ et Aguedo del l_\osarlo ay ·nutungo sa bundok ng Tapu~i, sa San Mateo, upang mtapiitunayan kung tutoong ang ·I;• gar na lyon a)' mainam urungan kung sakaling sila ª" masukol ng ka:iway. S;i k;inilang paglalakad .:t tumigil sila nang isang ;:a~: ~a bahar ni Matias di'. lo~ .<\ngeles na isa ring katipun~ ro. Kinamnagahan ay muli ~f lang nagpatuloy sa kaoil1111g 11a~lalakad. Dinigyan sila n; Mang Malias ng · isang ~iyn, 1;;1 siyang nnturo sa kaníl<1 11.c landas patungo sa bundok. Nang dumating sila sa bunrlok ng Tupusi ay nakatagpo naman nila si Matanda11g l 'cfü. lpinakilala sila rito r.~~ gi~·a al sinabi pa na :;i Man?, !'clis ay siyani::: higit na ma~· JJlalakin¡: kabatiran sa mg:i. 11alikaw-lika'i 'll; kabundukan. Nang dumating ang pangk21 ~a ~·ungib ni Bernardo Carpi" '-Y gayon na lamang ang lrn f:yahan nina Emilio Jacinto i\oon lamang nila. napatunH · r an na ang pook na, iyon RY s.arlyang magandang urungan, kung ~akaling dumating nn.';! l!agkakalaon. Tumigil sil:i 1 ·oon nang l\lartes Santo han~· ;.;ang Sabado de Gloria. Bal!O t'muwi ang pangkat ay gumawa muna ng plano si Jacinto u11ang m¡¡gamit nila kung :,:¡. kaling dumating na ang talr· •lang araw ñ:i kinakailangln. CJai.:o nila isinagawa an!l'. paghihimagsik laban sa p;i11mt· halaan ay inutusan ni Boni· facio si Emilio Jacinto at ~1 c:uillernw l'llasang.kay na m~ kipagkila kay Rizal. Ang h· kad na -iyon ay isang gan;1p na kabiguan, sapagka't si Ri· lal ar hindi pumayag sa k<tnilane! binabalak. Isinagawa rin nila anq: paghihimagsik labun sa pamahalaan noong ika·23 ng Ago~to, 1896, sa pamamagit;m ng pagpunit sa kanilan~ mi.:a S{'{\Ui:i na siyang tand!l n:; ··unang ~lgaw sa Balinl.i· wak." :'.llOong mga unang ilrnw n~ Enero, 1897, si Bonifacio "" ipinatawag ni Heneral Emih:.i A.guinaldo sa Kabilc. Ba~!'I umalis sa bundok ng Monta1ban si Bonifacio ar sa kam:o.:v ni Jacinto ipinagkatiwala ang kanilang mga kawal. Si Emilio Jacinto ay siyang ghm· w;inl!" punon¡: h11kbo s;1 rnsi l~lawi¡Hrn ne Rtzal fdaUng Moronc), L¡¡~una. BuJ¡¡kau. Nuwcba Esiha al .\laynil¡o l"'ang sumapit ang buwan r:;: Marso, 1897, si Emilio Jacinto <'Y nakipagkita kay BoniCaci•l "~ lalawigan ng Kabite. Hin¡·i~ok niyang umuwi na sa RizJ\ s. Bontfacio. Nguni't ang ')uriremo ay hindi pumayag ~a mungkahi ni Jacinto na bumalik sa piling ng kanilang mg~ kawal hanggang hindi Pa n::i· ratapos ang kanilang misy.:m ~¡1 Kabite. h;111¡¡ng iyon ar natamaan sa ;nay tuhod si Emilio Jacinl•i. ;.\ siya"y riahulog sa kabayo Nang makila ng mga kasa· dores ang nangyari ay mabilis na dinakip si Jacinto at i!:lnulong sa piitan sa Sta. Crul, Lagunot. Dito ay natikman ni l\liling ang mga pahirap n~ kanilang inga kalaban. Pagkalipas ng ilang buwant: l'ªSkakapiit ay pinalaya rin ~¡ Emilio Jacinto. Dahil sa punglong tumama sa kanrang luhori at sa mga ¡:iahlrap !l;t -Yama~g aya"." morig sum.¡¡. kariyang na"tanasan sa loob rig111a sa akm, na1to, tanggapm i>iitan ay nanahimlk na .. ¡ mo an¡¡ aking baril. Bago. ku - Emilio Jacinto sa kanyang h11nila mapatay ay_ m_akap~ta~' trny sa Mahayhay, Laguna. J·1 munal -n2;~•b1 m Jacinto Hindi nagtagat at noong ika· s:i kanyang ka1blgan. 16 ng Abril, 1899 ay binawian Matapos ibigay kay Bonif>1 cio ang barll, si Jacinto ny nagpaalam na at oangakonii titin~nan niyang' mabuli 11n~ hpakanan ng kanilang mga bwal ~a pagbab¡¡lik ni Emilio Ja <'into sa piling ng kany1m~ 11ga kawal ay buong linis n: rang tinupad ang pangako ::;¡. kaibig11n. Hindi lamang an:~ 111.ra lalawigan ng Bulah11 Rizal at Nuweba Esiha :o.ng l:anyang dioalaw kundi trnt! ant Ialawlgan ng Laguna. Sa Isa sa k<tnyan¡:: mga pa>J' dalaw sa Mahayhay, Lagun.1. samantalnng kasama niya. :m:! l:anyang dalawampu11g kawal 11a pawang nakasakay sa kaba~ · o, ay nasalubong nila ::ng hang pangkat ng mga kasa· l:ores. Sina Jacinto ay nap~ !aban nang mahigpit. Sa 1d ng buhay si Miling. Hanggang ¡;¡~ oras ng kanyang kamata· ~·an ay wala siyarig sinasambit-samliit kundi makita s:.10.ang m¡¡laya na ang kanyantl' hayan. MATAPOS makapagsalar· i;ay, si Don Excquiel ay napa]'.Untonghininga al ang wik;i; -Ako ay Jubos na nagp11· , 11itsalamat al siya ay hindi nakakalimutan ng kanyang )layan. Bilang alaala sa kan· r11ng mga nagawang kabayanihan ay ipinangalan sa kan' a ang isa sa pinakainalaking paaralangbayan sa purok ne Tundo, mayroon ding mga kalsada at iba pang bagay na lpinangalan ·sa kan~·a, at da· hil dilo ay mananatiling hu· hay ang kanyang alaala sa puso at damdamin ng kan· ·~· ang · mga kababayan .(X) 11" 0 ~~. ,,.;' ---ííiíl naaalaala >1(1aycmg mu¡mlu¡iit yarfog punimdi111iu "º kafa 11awa 11 /;0119 oroi¡; "" brnriliu:1-i11aari11!jl trm:a'ucmg basabasahin cmg ualobi11g a/d11I ua mulwl .<a 11ki11. ·'º i/aug uaf11pi11u clu/1011y 11agl;up1wif. ld11a/1agilop loo ang 11atipoug cuvit; i11iisa-isang"l1agurin ng lilig, <IHY ucm:afo'y mu/i11r1 bakflsiu .~a i.•ip. gayo ng gmu isi uy sa al;i11g ¡xwgara¡> uy halik ng bmrnuy 11aglDgos 'sa 11/a/J: sa pamimituiu a11g 1rncmg nagmulat ª" rah1119 moúJ;if bago >1ag/i,,.a11og. ·'ª pauayiui_u ko11g ibiy 111agkub1myu bu.kid "ª maliamog ang uol.-alrnlino : .~o b11ka11liiuayway na /;aauaaya m1gkal1afim111mk mrn1au mrg _oog-risa b1daklak cmg daliil 11g /oi11alutuliu11¡¡ tlolilin 119 pU$0 ouy pa11u11ambilci11 : ~-a '11wi ug ibou mdl ~·o mmganay 11g ldmig tia l;u/!u rn isuu~ lurnbi11r1u11. ABRIL 14, 1957 - MAGA.SIN NG BAGON~ SU ... .AY-15 (ika·31 Labasl M An~~~~N~hi~:i~d~l~n:a;t~tinginan sina Karyas at Tir.oy habang mabilis na pimitatakbo ni Ginoong Buenaflor :ing J\\'to. Waring naghihllian si· lang mag-usisa kay Ginoonc Buenaflor. -Bon, -tawag ni Karps kapagkuwari, -saan ba ang la kadnatin? -lluwa~ mo nang itanont. -·Pilit ang pagkakasagot ni C:inoong Buenf!lor. -BasLI humanda kayong dalawa -Nguni"t mahirap nang rnapasubo kami. -ani Tino)·. -Maboting malarnan namin ang :rn1inr! gagawin. -Para kayonghindidati, - sabi ni Gi11oong Buenaflor. -'.'liatatakot ba ka~·o? - - Ano n:iman ang pa\aga1· 1110 sa amin, Boss7 -palanong 1 .a sagot ni Karyas. -Sana\· kami sá bakbakan. Kaya lang gu .~to naming n1alaman an~ lakad 11atin ngayon ay para maka¡;;iwa ng magagandan~ i~trok. Bagaman nais pang mag.usisa ay nagsawalang-kibo na ~i na Karyas at Tinoy. Ayaw nilang ipahalata kay Ginoong Buenaflor na kinakahahan si· Ja. r-.atatakot. Kinapa·kapa ni Tinoy ani: rebolber na nakasukbit sa kar.· yang baywang. Binunot naman ni Karyas ang ga·dangkal na balisong. Kumikislap sa tama ng liwanag na nagla\agos sa !>alamin ng kotse ang talim n¡,: balisong. Huminto sa tapal ng isang alhnng panggabi sa Tundo ¡mg awto. Saglit munang nilibot ng masid nina Ginoona: Buenaf\or ang paligid -ar.;: mga barungbarong na naka· h.r.nay sa ma-@kabilang ibaro ns lansangau. Namumukod r;:i kapaligirang iyon ang aliwang µanggabi. Bwnaba sa awto si Ginoon~ Uuenaflor nang turnabas sa aliwang panggabi si Luis. Ti· nanguan lamang ni Luis si e,. ngong Buenaflor at tuluy-tulor na tinungo ang kotscng 'lakahimpil sa di·kalayuan. -Ikaw na ang magmanehe'I nito, Karras. -sabi ni G~· 1 .oong Bucnaflor. -Doon alto sasakay sa kotse ng kasam:i natin -Ano ang gagawin namu•. Bon? -muling tanong ni Ti· noy. -J\lalalaman ninyo mama· ~·a, paiwas na· tugon ni Gi· noong Ouenaflor. -Sumunc:I kayo sa amin, Karyas. Dinatnan ni Glnoong Buen;i· flor na binubuhay na ni Lu!s ang makina ng awto. Dali·dllli 11iy:mg binuksan ang pinto i1:· )"On sa unahan at lumikmo s:· ya sa tabi ni Luis. Hang¡::anl s0i luinalakad na ang awto'y wala silaniz imikan. l\fula sa parih¿¡bang sala min sa ulunan ar nakita ni Ginoon¡r Buenaflol' na sumu· sonod sa kanila ang awtnn:; rninamaneho ni Karyas. K1· yong pinatiligas ng n~kalu•J · hang .galit. . . ang mas~ngsang na an1oy ng alak na nalang· hap niya at waring nanahJg. sog sa kan)'ang utak. -L i h i m akong umuwt upang tuklasin ang katotoila· nun tungkol sa amin ni Aida, ,\fistcr Buenaflor, -patuloy ni J,uis. -At napilitan din akong magbalik buhat :n Honskong dahil sa pagkasuk· lam ko sa akínll'. mga ma(u· lang. -Luis . . -Nabigla kayo mara!lil. i\fister Buenarlor. -1\fakabu· luhan ang pagkakangiti ni Luis. -Nguni't ipaliliwanag ko kung baklt ako namuhi 'la kanila. . Sapagka't hindi nib ako pinadalhall ng salapi. Su· lat Jamang ang tinanggap !m. At hindi ko na binuksan pa iyon· nang maaninag kon~ walang kalakip na tseke. Nabasa ni Ginoong Bueu:a· flor sa mukha ni Luis an1" pool - ang kabagsikang ma dalas niyang mabakas sa anyo nlna Karyas at Tino\' kung mayroon silang lakad. -Dahil sa pashihimagsik ng kalooban ko sa ginawa ng aking mga magulanJ:, minabuti kong umuwi sa pamamasi· un ng salaPing hiniram ko kay Lola l\fing, -pagsasalay· say ni Luis. -Itinakwil ko na ang aking kinabukasan. Mistec Duenaflor. -Naging mapusok ka 'lll pagpapasiya, Luis, -naipakli ni Ginoong Buenaflor. -Marahil, -ani Luis. ..,. Nguni't napatunayan - kong hindi ako naizkamali, l\Iister Buenanor, nang matuklasao ko ang katotohanan tunekol sa amin ni Aida. Natilihan si Ginoon¡:: Bu~ nafior. -Binalak kong yayaing magtanan si Aida upang ma muhay kaming tahimik sa aming sarlli, -wika ni Luis. -Nguni't nang magtungo 3ko sa inyo isang gabi ay nakita kong may kausap siyang lala· ki na nabatid kong Eddlc ant!, pangalan. Mula noon ay nag. manman ako hanggang s:i magtanan sila kanlna. -Ano ang ibig mong gawm llucnaflor. N¡:uni't si Inda) ang sumalubong sa kanya 6a may pintuan. Nagtan@kang magpaliwanai:: si lnday, subali't parang hm· di napansin ni Don Sen·anucng tulul··tuloy na punrns<>I; sa kabahayan haban¡:: tinatawag si Ginoong Buenaflor. C:ayonman, nang walang su· magot a)' pamaang at napapa· hiyaug binalingan ni ·Don Ser\•ando sl Inday na susunudsunod lau1ang. -Wala po rito si ?.lister Bucnaílor. -paliwanag ni In 1!ay. -Si Misis Uuenallor? • -Na sa kanyang silid pu, -sabi ni Jnday. -Kanina pa !Jya nag-iiiyak .. . at makala1~·J nang na\\·alan ng malay. Pala· gay ko'3• hapung-hapo sb·a ngayon. -Nguni't bakit? -nagtata ka,ng tanong ni Don Servand'l. -Ano ang nangyari? -Nagtanan daw po si Sen· yorita Aida ... Biglang nanlllki ang mga r.iata ni Don Servando. Big!ang·bigla rin siyang napabu· la\ns ng tawa. At nang maki· tang n~gugulumihanan si In· <lay ar masaya siyang nag~a· lit:i. -Diya~ke11g mga _l,lata, - aniya. -Nagtanan pa'y wala namang tumututol sa kanilang pagmamahalan. Sána'y nagn· !:i sila kung gusto nang paka· sal para nakapagpagawa muna ako ng bahay na !"latitirhan riila pagbabalik buhat sa par,populot·gata. -Doit Servando, · ang kasa111a po ni Senyorita Aida'y si . . -Alam ko na, iba, -tu wang·tuwang agaw ni Don Scrv;indo. -l\latagaJ ko nang alam ang pagkakaunawaan ni· la ni Luis. Katunayan ay naipahaJ'ag ko na iyon sa lipu· nan. Talagang ipakakasal ko "Sila pagdating ni Luis buhat ia Amerika. -Nguni't, Don Servando, - giit ni Inday, -di .,-aw po si Doktor ang kasama ni ... Sf'n~:orita Aida. -Ano? -Di raw pu si Doktor ar.g J:asama fl¡ Senyorita Aida, - trlit ni Inday. -Si Mang Eddi.:> raw po. SUMUNOD SINA DON SERVANDO UPANG HADLANGAN ANG MASAMANG BALAK NINA LUIS AT GINOONG BUENAFLOR, NGUNl'T . , . Kagyat na napa.wi :mi: ~·agkumanghang nabadha sa «nyo ni Don Servando. Daban· daban siyang napahandusay ~a sahig. Nawalan ng malay. ¡.uwa mabifü an .. takbo ng dalaw:mg sasakyañ. -Halos hindi ako maka!la· niwalang narito ka~ Luis, -sd cli·kawasa ay na~abi ni Gi· noong Buenaflor. -Akala ko'v na sa Amerika ka .. ¡¡ara\ l\farahang lumingun si LU\.$ bago nagsalita: -1\fag-iisan; buwan na ako sa l\faynil;i.. Uistcr BuenaIJor. Napakunot-noo si Ginoor.g: Buenaflor, hindi dahil sa tinu· ran ni Luis. Hindi siya nag· aalinl;111g;1n kay J,uii.. J\n~ ir! naglat~li..>. .,_¡)- ~)· a:ie ~"Y" ttl· osaron? Nalito si lnday .Nagpagibik. ;;JaJakas na tinawag si Ginang Bucnaflor. At nang lu· mabas sa sllid si Ginang Dut'· naflor ay saka lamang siy.1 11abuhayun ng Joob. Tinulu· -Hindi ko matatanggap nrt maangkin siya ng iba, Míster Buenaflor. lyari. ay nanga· ngahulugan ng aking katalu· ngan n'iya sa pagtindig si nan. Kailangang agawin nat~n Don Servando na pinanunum ~ira . kailangang magin! \Jalikan na n;: naglahong uli akin siya sa ano mang paraan. rat. I'atuloy an¡:: mabilis n:i pa::· Napahi}:a si vOn Servando lalakbaoy ng dalawang snsak· nang makitang makatayo ~a yan sa lansangang oambansa. tabi ni Jnday si Ginan~ NAGMAMADALING puman· hik si Don Servando sa tahanan nina Ginoong Buenaflor. N¡1 ~a h;Jt;:dan11n p:¡ lmnang ;11· t!11~w~g 11~ !!Ífi' ~¡ G!!!OO!lh Buenaflor. Nababakas pa sa iuga mata ni Ginang Buenaflor ang ilang sandaling pa·~ luha. --Virwramtlam k(>, •. n_:isa111 l!it m Don Servandt>. -Dina n1111daua kv rin au2 11:111¡,:yar:, Don Servando. - malumanay na sagvt ni Ginan¡¡ BucnaClor -Jlindi ko ak:<l<iing gag:iwa ;:;: l,!ayon si /\ida. -Si Luis ang dahilan "·~ pa¡¡parito ko, Misis, -:mi Don Scrvando. - NakiUL r:l'.'.' ng lsupcr na1nin si Luis k•1 nina. Al nagbaka·sakllli akon;: na; daan muna. siya rito. -Tumawa¡¡ siya kay Pcp':', - paglalapat ni Ginang Du"· naflor. -Ma~kikita raw sila sa Tundo. Aywan kuog ana ang ¡:agawin nila. lnihimatong ni Ginana lluenallor kay_ Don Scr1ando ang aliwan¡; panggabing paq tatagpuan nina" Luis at )lis· ter Buenaflor. Malapos rnak::i· hingi ng paumanhin sa nalik· hang kagambalaan a~· nagku kumahog nang nanaog si Don 1.ier1ando. Tinungo nina Don Ser\·:1111!0 ang aliwang panggabing inihimaton ni Ginang Bucn.1· flor. Ba.lisani::·balisa si Don Suvando, waring kinukutu· banc may masamanr man~ra · rari kina Luh at Ginoon~ Buenaílor. Wala na sina Luis sa ali· w:mg panggabi nang dumatir.~ sina Don Servando. -ll:ila, tuwirin mo ang kal s<idang ilo, -utas .ni Don S<-rnndo sa tsupcr nang nw· ka:·akay nan!;! muli. --Pero ><ian po layo 111-Kahit saan,-paramol n·1 !ugon ni Don Sen•;indo. -Bili· san mo ... sa highway. B;ik; .. ~akalin¡; doon sila nagd¡¡ar:. SA ~lANTALA , ilahil sa naJ13nsing pagkaibay ni Luis. lii· niling ni Ginoong Bucnaflor na siya na :;ing magmam;1neho ng kolse. Nguni"t tumanggi si Luis. --llmn g kayon.; mag-ala· ;.la, Míster Buenaflor. Sana~· akong mag-drive. Saka, 11ko ;ing nakaaalam ng pat11tun;:t1· han natin. lliadi na nagpili! .~ i Gi noong Buenaflor. Batid niyani,¡ mabibigo lainang siya. Al nangang:imba man ay nai.;kunwa siyang panatag Sil pal:'· kakaundal. Pasulyap-sulpp siya sa parihabang salamin s~ ulunan. Sa di-kalayuan ~a liku· ran ay sumusunod ang isan~ kolsc - ;i.ng minamnncho r.i Kary::is. Subali, biglano:: sumililw ia :nga paningin nina Luis ang liwanag na isinabo¡¡ 11g isar.11 trak ng gasolina na sumuJpc.1 sa palikon:¡: l:insangan. Di ~la ring kinabig ni Luis ani; mani h.!ia :it ¡1ng awto'y sumadsad ~ a bukid. Kasabay ;1~ nakangini;ilon•~ a !in~awngaw na hunuray sa "a!ahimik:in ay nagdilim kin3 L1.1is al Ginoong Bucnaflor ~ng li.1p:.ligirang nalalatagan n~ l ~ v.·:i nag ni:'· huwan. BASTA paninindigan Sii buh11y 11ng pin119-usapan, bid11 na si Tatil Ambo. Si Tata Ambo na yata ang pinakamagaling "" lal11ki !a sa buong baryo. Ki1pag !>i· nabi niyang paninindigan niya ang g¡¡no'n at ganito, paninindigiln nga niyoi iyon kahit magkad'yaski· d'yaski ang tabakuhan. At marami nang napanindi· gan si Tata Ambo. Nagfi'I• gumpay naman siya. Nguni't ang mapakla {pan hy Tata Ambo langJ ay ang nangyari nitong nakarung linggo. Nito bang . teka, ang mab~ ti'y iistoryil na natin. w,.. lang labis, walang kulang, ito ang istorya . HULIN G "TAm" NI TltT J\ AMBO Nooug nakaraang bu· wan ay nagtanan si 0~1· yang. ang bunsong anak ni ~ta. An1bo. - Biglang naga. lit s1 Tata Ambo. Hindi raw niya akal3in. fHincti naman . niya binanggit kung . ahn ang hindi niv¡1 akalam) .. Talaga raw ni!a pal¡ing SI Onyang <iy walang gagawing mabuti. ISi Ony<ing ang naging d;ihilan ng pagkasunog n" unang bahay nila. i\fan;. yari'y nagbasa si Onyarig ng komiks ha~ang nagsasaing.l !uloo ng<i raw pal:! :rng h111<.1la niy;rn¡; !'i Sinl.l". <Jng sinamahlfn ni Ony<.ing, ay may gagawing hindi mabuti. Sinas¡:ibi na nga ba raw niya kay Onyang na huwag si Sinte ang pi· piliin. Ano raw ba an~ mapapala ni Onyang kay Sinte? Wala raw napakinabang ang mga magulang kay Sinte. Kung sa mga magulang daw na pinagka· kautangan ng buhay, sam· pu ng trabaho ni Sinte, ay hindi ito natutong magintrega ng suweldo, kay Onyang pa"! (Hmm!) Piha· do raw na mamatamisin pa ni Sinte ang ipatalong fohat sa madyong ang kita niyon kaysa iintrega ka:r Onyang. i\laraming sinabi si Tata Ambo. Maraming kung papatulan ni Sinte at ng mga L:imag·anak nilo'y baka matagal nang nagkagiyera sa aming baryo. Baka na· lapos na ngayon ang Giyerang Sinte·Ambo. Al Sll galit nga ni Tata Ambo sa pagkaka.tanan ni Onyang at ni Smte ay nagbigay siya ng isa . pang bagong paninindig~1l: Hindi maka· tutuntong nt bahay ko ang Sinteng iyan ilt ang pinutilkting Onyan9 ne 'yan! ltaga n'yo sa bato. lto'y isinigaw ni Tata Ambu sa buong baryo. !Sang madaling araw, mga 1lang araw n~ makapagta•!an sina Onyang. Nguni't hindi nagulat sina Onyang. Isang gabi, ~umipot n.a kasama an~ ni:p m;i,gul:itig ni Sinte at .si Ka Mune, ang tlninte del baryo. (Alam n'yo'y mula nang maging tinintc si Ka Mune ay wala pa siyang nagagawa para sa bacyó kundi ang magpan· hík ng mga nagtatanang ayaw papanhikin ng mga pinagtananan). Sa hagdan pa lamang ay umabante na si Tata Ambo. Hawak ang itak. Ang sabi: -Tininteng Mune, hinahangaan ko ani,: katapangan mo sa pagda· dala sa kanita rito sa aking paman1ahay. Nguni't bi· bigyan kita ng babala·kung ayaw mong masil· yeng e, huwag ka nang tn· muloy. Hindi raw nakapanhik si Tininting Mune. Umi· iyak daw si Onyang nang lomabas ng bakuran. -Sa ibang araw _ ay la Jamig din ang kanyang ulo, Jneng. Babalik tayu para makapanhik na kayo sa madaling panahon, - ~~nt¡~~: ,J';:'~~Y~~~ ~: Sinte. -May naisip akong paraan, -dugtong pa. Pagkaalis nina Ka Mune ay nagmamagaling pang nagbida si Tata Ambo S."'1 tindahan ni Ka Jslaw. -Talaga kayang hindi na makapapanhik 'yang sina Onyang, ha, Pare? - lanong ni Ba Tintoy k:¡y Tata Ambo matapos ni· tong ipagmayabang na ka· hit si Tininte ay hindi ni· ya kinatakutan. -Ay, naku,, Pare, mahi· rap na lang magsalita nang tapos. Nakita mo na· man ang nangyari. Hayun, na kit a' mo kung pa 'no lumabas ng tarangkahan ko ang mga binagkat ng d'yaski. Subukin lang ni· lang magbalik, e, di nakita na nila ang kanilang hinahanap. Ako, Pare, sabagay e, wala namang ipinagmamalaking yaman. Pero, ~~~,,;iª~na 1~~e n:,~;~: K o segurong bilhin. Kaya, kung ang dahilan lang ng .pagpipilit nilang puman: hik sa . akin, e, mapatuna· yiln nilang kaya nilang buh•yin ang_ anak ko . _ . E, huwag na silang magka· kamali at baka magkahi· yaan na. -Hindi sa ako'y nanghahamak ng kapuwa. Bast<a ayaw ko lang kay Sintc . oit ayaw ko sa ginawa ni Onyanc sa akin. Ano'ng palagay nila sa akín, tautauh<1n? Sinabi ko na, hu· wag papatulan ang Sinte~g iyon ... 'Ba, e, ak::i· l:un mong. . . naku, Par~ . . . talagang kungdi ka makapagpipigil, e, tafaga mmang makakapatav ka 'ata ng, naku, ewañ ko nga ba; oo. Si Ba Tintoy ay tuluyan nang napipilan. Hindi niyil malamilU kuug ano ar.~ isasagot sa mga sina· sabi ni Tata Ambo. Mahi· rap nang sagutin si Tata Ambo kapag nanginginig na ong boscs. At nang hinUi umiimik si Ba Tintoy av m~gpatuloy si Tata AmbO. -Talagang hindi ko n:i gustuhan ang ginawa nila. Pare. Babit, nalaman na h" nila na ako'y hahadlang kaya ako ginano'n? lsipin mo na lang, Pare . . . la· bingwalong taon mong pi· nakain-kain ang anak mo. labingwalong taong pina· ngalagaan mo, P.inapa.<;· aral ko pa nang anim na taon ang pinutaktepg Onyang na 'yon, labing walong taon mong tinustusan ng kapritso, ng damit, i:tg Jahat. .. at pagkatapos e, basta nanakawin na lani; ug isang· pilatong. . . na· ku, oo. Mabuti na lanig kung medyo kursunada mo ang nanakaw. E, n:;'lgkataong ayaw na ayaw ko kay ..Sinte! Naku, Pare . . r.;inabi ko sa iyo ... puputi ang mga uwak, hindi ma· kapapanhik ng bahay ko ang mga pinutakting iyan. ltaga mo na sa batong buhay, Pare. Sinabi ko sa iyo. Lasing nang umuwi si Tata Ambo nang gabin!! yaon . . . Lasing na lasi11g . . . Sisiway·siway . . . Kakanta·kanta. . liyak-iy.ak na ang tinatawag ay r.;i nain an~ tmatawag ag C<1.· yong Jasmg s1 Aml>o ay panay kontra naman sa mga sinasabi niya tungk~l kina Onyang ang nam1.1lnutawi sa kanyang bibig. Nguni't sa sandaling luminaw ang isip ay nababalik na sa dati ang kanyang mga dayalugo: Huwag si· lang magkakamaling maf!· tan'gkang ipanhik uli ang Onyang na 'yan dito. N~ ku. para na ninyong awa ... Sabihin nin yo sa kanila na huwag silang magJ.':akamali. . . A y ci ,,. kf) pang pumatay ng buhay Kung naririnig nina Onyang at Sinte ang ipi· nanabi ni Tata Ambo ay walang makapagsabi. Nguni't sina Onyang at .SintP="Y ganap nang nanahimik. Hindi na sila nakikitan~ nagpupunta sa bahay nin.1 Ka J\fune. May ilang buwang natahimik .ang bar· yo tungkol sa pagratanan o pagsasama nina Onyani,: at Sinte. At si Tata Ambo. hindi man natahimik ª'º nagpakita na rin ng m2~1 palatandaarig lumalamig na hinggil kina Sinte at Onyang. Iba na ang sinasabi niya sa mga nakakau: (Srmdan .<11 ¡J(!Ji. :'11) tlka-13 Labas) MA'~~~A~~tak:g.b;t~ª~~: -humahangang sabi ni Koronel Villa, at muling hinagod ng tingin ang kabuuan 112 patpating si ?i.fario. -Pero hindi tapang lamang ang kailangan namin dito. Kailangan namin ang mga kabataang marunong umibig sa Pilipinas. Sapagka't dakila at banal an2 makabayang layuning aming itinataguyod. Ipinakikipaglaban namin ang kalayaan ng mga Pilipino. -Ibig kong pumatay. lbig kong. . . ipaghiganti ang aking ama! -\valang gatol na pakli ni Mario. -Matutupad ang nais mo. Saudalin.1:1; huminto sa pagsasalita si Koronel Villa, at masusing pinagmasdan si Mario. - Pero ... palagay ko'y dapat nam3ng mapaukit sa iyong damdamin ang pag-ióig sa hayan. Dapat ·mong maunawaan ang kahulugan ng ating pamumundok, ng ating pakikilaban, upang Jalong maging mabisa ang pakikilahan mo. ~guni't. .. A ... hindi na bale. Walang kabul~han ang mga pangu ngusap. Sabihin ko man sa iyo ngayon . . . higit na mabul.i na an2 karanasan ang pumukaw sa iyong damdamin. Nang araw na iyon ay napahilang na sina Mario at lmon sa mga gerilyang pinamumunuan ni Koronel Villa. Nangangailangan ng maramlng tau· han ang koronel, at madali nitong tinanggap ang rlalawang baguntao. MAG·IISANG 1 in g·g o n<1ug nakukulong si Mang Karyas s3. garison. At sa loob ng panahong iyon ay malaki 1fo ang inihulog ng kanyang katawan. l\linsan isang araw lamang kung sila'y dalhan ng pagkaing hindi mahalay sab i h i n g maiaagapay sa pagkain ng baboy. Noong unang idulol <1ng pagkaing iyon sa mga bilanggo, si Mang Karyas ay hindi nakakain. Suma·kit an~ kanyang tiyan sa gutom. Nang malaon ay napilit ni Mang Karyas ang kanyang sarili na kumain. At batid niyang kailangan niya ang kumain, kahit papaano, 11-MAGASIN NG BAGONV &UH.AY - --,:.:~¡,---,;;7 sugol s1~·a11g 11ag1ia11aknak sa mga l}isig. binti. al hila na likha ng m1g1Jab;i gang h<lk;i\ na idiniil ng malupit na berdugo. Labas 11<1 <ing lrnnyang mga balikat. Nag-usli na <Jng mga butu sa k<Jny:mg pisngi. Ngunrt matatag pa rin si Man~ I<aryas. lkina1·arangal niya na kailanman ay hindi 'siya napasi· gaw ng mga kaaway kapug pinarurusahan na. Nang araw na iyon, si Man~ Karyas ay dinala na naman sa silid na parusahan. Pinaupo siya sa harap ng mabalasik na pu. nong Haponcs, at sinimulang kausapin niyo~1 sa pamamagitan ng iñterpreteng Pilipino. -Kung handa ka na raw magsabi ng toloo? - sabi kay Mang Karyas ng interprete. Umiling si i\Iang Kar· yas. -Sabihin mo sa kanya, -aniya sa tini~ na na. mamaos nguni't naghahayag pa ng katatagan, -na wala siyang mapnpala sa akin. Mabuti pang patayin na niya ako! Namula ang opisyal ma· tapos maipaliwanag dito ng interprete ang sin:1· ang .~ab1lu11 11!: Hapon. '.'l:mg malaon. hindi la· mang: ang pagpapaliwanag sa sinasabi ng opisyal anp; linungkol ng intcrpt'l'lt'llg Pil1pinu. lnulukan na rin nilo si Mang Kar~'rts rm isigaw kung sinu:-1no ang mg;1 kilalang gerilya at kuug saan mata· tagpuan ang mga iyon. -Sunclin mo lamang ang sinasabi ko, -wika pa ng interprete, -makalalaya ka. J\lakababalik ka sa asawa't mga anak mo. At kung tululong ka sa amin, Hatitiyak kong hindi ka daranas ng gutom. Mananagana ka. Hindi mo na kailangang magtrabaho pa sa lupa. Pagkasuklam at pagka· muhi ang nadama ni Mang Karyas. Natingnan niya nang matalim ang Pilipinong m a k a-HapOn. Nguni't hindi siya nagsalita gaputok man. Nang malaon ay dumagok na sa mesa ang opis· yal na Hapones. Dalawang kawal ang sumunggab sa magkabilang bis i g ni Mang K<Jryas al inihiga siya sa sementadong sa. hig. Pumikil na Jamang si upang magkaroon siya ng bi ni Mang Karyas. Mata· lakas. 1 gal itong hindi kumibo. Mang Karyas al hinintay kung a·no ang gagawin S3 kanya. Isa-isang nagda· raan ngayon sa kanyang isipan ang iba pang mga. pangit na larawan na nasaksihan na niya sa kulungang iyon. Ngunrt hindi lamang ang kakulangan sa pagkain ang numakaw sa la· kas at kalusugan ni Mang Karyas at ng iba pang ruga bilanggong naroon sa garison. Labis na dinaramdam ng kanilang katawan at isipan ang makahayop na pagpaparusa. Umaga't hapon ay dinadala silang ~:;~sªa~:ni.sa~1~~~=;~to~~ nila ang halos lahat nang uri ng pagpa~rusa. Paghagupit sa likod hanggang sa malungayngay at mawalan ng malay-tao ang pinarurusahan. Paglulubog nang patiwarik sa maburak at mapalut-palot na balon. Pagbabaga ng bakal at pagdidiit niyon sa mga kalamnan ng bisig, binti, al hita. At iba't ibiJ, pang makahayop na parusa. Tadlad ua ng !ala.Y anf.! tiamamagang ~ \ i k Cl d 111 Ma11g Karyas. !l:hy mga ñiayamaya'y inililis ang mangga~ ng baro. lpinaki· ta kay i\Iang Karyas ang bisig. saka nagsalita. - Tingnan mo raw ang kanyang bjsig, - pagpapaliwonag uli ng interprete. -·-Pareho raw kayo ng kulay. Kapwa raw kayo taga-Silangan. lbéfng-il;la ang kulay mo sa mga AmerikanQng pinapanginoon mo 2.t umaalipin ooman sa iyong bayan. Puti sila. lkaw naman ay kayumanggi. Naparito a:ng mga Hapon para palayain ang ating ba:µin. Nagpapaka• bul<lg kn sa paniniwala mo. Hindi na kumibo pa si tifang Karyas, ano man Tallo na sa limang kasamahan niya ang napapatay. Isa ang binaril. Dalawa ang hindi naka~ tagal sa makaha o na parusa. lnihanda na ni Mang Karyas ·ang kanyang kalooban sa kamatnyan. Ba( SIOl(lllli ~{I JJU/i. 21) SA WAKAS, NALUSOB NINA MARIO AT IMON ANG KINAPIPllTANG GARIS9N NINA MANG l(AR:YAS, SU8ALl'T. PAO: Lingkod ... kilos sa Masnila at sa 1U:!;i' L1 · tawigan. Nabali\I n;1 an:: ;~""l sa w11lone. pam:kac ay bmuhuo ng mga tauh<1n ng PAO sa Kampo Cram~. na dap'.tl m:unal:1:d sa tan~ga1)an . n<.i11 ni"t n¡1pipililan¡.: ip;id;ib ~ -, lar:1ng;rn pai:ka't kuh1ng fl'.! kawani. Ga~·on man, lrnhit kulan': ng mg;:¡ kaluw:u::m1 ay p:1111\ov na linulupad ng PAO ;rn¡,: tungkulin nito - lUrnulnn!! s;1 n1ga mamam:iy;m. Nang tanun16n kung: a111 ang susi ng - 1agumpay n'.! PAO, sumacot si Komand;int.. Jlf:ln:iwis: "Pags:isam;i..•:ima " Ang .. Pags:isama-s;oma" 11.1 sawikain ng PAO ay saligaT?. kaipala, ng madiwang p:ital::i· ran ni Kom:m<l;1nl~ Jll<lnawi' Lllang puno ne. t:m:?f!a1ia·1 ,\niya: "Sa pagkllos para sa kap;,. yapa:in ay walang pagpapah\I· ka.~. Kung may bagay na ma_ '?a rawa ng:1~·on . .i:a~awin n;im;n n~a}·on .. . " Nguni't ang PAO ay hin•h lamang isang sangay ng re na lumutlong sa mgn mam<imn yan sa pagsugpo s!a panliliga. li:: at sa ptimam::ih3gi ng lu· long na panustos sa mga t>ik· tima ng sakuna. 110·~· isan.:: tanggap:mg mayaman sa l;1l:i Ang PAO ay ma)· sarilin;.: lalaan ng iba't iban:: him¡>1!;in ng radyo, bilang nf! mga W.'.I· l3nghana¡> ·huh a~·. n;.:: lluk .,, lulisao, ng day11han s::i Pili••i· nas, al iba p:i. . Marahil, isa lamang ang m;iJubhang pang3nib na n1:akasisira sa pagpapahal:iga ng mat!. la sa l'AO - :ing puJitika. A! ilo'y isang hamon sa PAU rw di m:iiiw:asang harapin sapa•i ka'I h:alalan sa Kohr<>mhr(' -oOoPakikipanayam ( Buhat sa palt. 12 ) Biyernes Santo m<Jn lamang ay nakapaglilinis ako. · T. Paano po kayo nak~ paglilinis? S. Sa pamamagitan nga ng penitcnsiya. At p.>· ra lalong maging mabi· tinitiis ko. Kasi nga'y nakadar<lma ako ng k,,. siyahao. T 1 \nu pong kasiyah;m·' S. Una'y ang mga nagpnparusa na rin sa akin ang gumagamot sa mga sugat ko, sakaling hindi ako lubusan~ mapagaling ng palili~o sa ilog. T. Al ikalawa po? S. Nagiging napakabuti · na nila para pabayaan ako sa aking mga dating gawi pagkar:tJn ng Mahal na Araw. T. Ang ibig po ninyon1 sabihi'y nagiging ma· kasalanan na namJn knyo? ~ Kung hindi na ako magkakasala, di wala na akong pagpePeni· tensi>télihan sa susunod na Biyernes Santo! Sa ganifo'y masisira ang panata ko. T. Siyanga po pala. Di.van na po kayo. ~- Han~gari~ sa araw ng pen1tenS1ya . - - oOolto ang lstorya ... '.1a.p s;1 tindahan ni K:1 Jslaw . . . -Nakita n'yo ... Tala· gang sa ~ª?"Y. iba ,na ang m_a)' p<11unind1gcrn ... Kung <l1 ko pinanindigan an.,. f>aga,v na iyon . . . bak~ maulit pa ang ginawa n.i;: mga c1amuhong iyon . Tama. nawalan ako ng <1nak . . . Pero, aanhin ko ang isang anak na sumu· suway sa magulang ... Aanhin ko ang isang ma· 011gang na gaya ni Sinte • . . Kaya 'yang paninindl· gan e, h'wag n'yong aalisin._ sa inyong buhay. D'yan nakikilala ang pac:· katao natin . . . Panay na ang pasikat .ni Tata Ambo . . . Sikat na si· kat siya sa minsan pa ~i· :1ang pagkakatagumpay ~a kanyang paninindigan. Nguni't isang araw ay bit(· la na Jamang sumipot si Onyang sa kanila. Kamtm· tik nang hindi makilala ni Tata Ambo ang anak. Nag. cladalang-tao si Onyang. Lumuluha . . . ~apasok pa lang sa tarangkahan nang bumira nang pana· ngis si Onyang .. ----¡ l~ang Gabi, sa Madyungan... [ )L\G·AAPAT na taon na si Bcmbot. ang 1 bunsong anak ni Mang Asyong. Al ipinagmamayabang na ni Mang Asyong si Bembo!. Gabi·gabi, habang nakikipagfT!adyong ~¡ Mang Asyong ay ibinibida 111ya sa mga kalaro ang mga "kakuw;•· 1 nan" ni Bcmbot. 1 ar~~ ~)~n~~f~ia~'~ª ~!li~~~a~1~ ~aasa~~a~~ . napapahiya ka¡}ag naririnig ang m~;'I pagnrnmalaki ni Mang Asyong. · sa, ang mga pinagkakualahan ko ang pini· pili kong tagapagparu- 1 u. Habang lumalak11d ako nang paluhod sa m.O.tong daan av "11· i pasusumpit ko ~a aking mga anak; sinisi· !san~ gabing nagmamadyong na· n~ ~an s1 Mang Asyong ay inut<:::an niya s1 Bcmbot. Pinatingnan niva kay Bera· hot ~ung anong oras na. · Pagka't ang t angm~ relos na alam ni Bembot a\· ~1\g na sa .kanilang bahay. umuwi p;i 110. upang tingnan nga ang oras. Tumatakbo nang bumalik si Bembo!. --0 , an¡mg oras na. Bcmbot? -salu~~~f ni Mang Asyong sa humihingal 11a pa ako ng aking asawa; at hinahagupit ako ng aking mga kapif· bahay. T. Ano po naman ang :i;i. rusa ng inyon~ hiYcnan? S. Siyanga pala, siya ang nagpuputong sa akin ng koronang tinik. T. Siguro po'y halos ma· lagutan na kayo ng hi· ninga, a.no po? S. Oo. - Nguni't lahaf ay Hindi makapagsali·salita si Bembol. ~aisip ni i\.fang Asyong na baka na · k~hml~lan na ni Bembot ang ltinuM lll~'ª ntong pagtingin ng oras. lniba n:~·a ang tanong kay Bembot. -- sa·n ba nakalaga)' ang maiksiu~ kamay ·~ Al nng mahabang kamay? Sak:l lang nakasagot si Bembot: ··Pantay-pantay hu ang mga kamay ~t parphong nakayakap sa nana~· : Si /t/,, Surmu V. ¡\/•111u/c.,c , !""!l"'!.I ,.,..,¡ , ,.;.,., Dr. at Gno. Fe/icisimo ftfaua lcsc 11(1 Sa11 Fcrna11do. Pam.panga. ay siya11g 11al1iTa11g na ·';\f11sa'" .~a oag•:· . willg pogdiri1ve11g sa mtibcrsaryo 110 " Sa11 Matfo< Com1mmily Cl11b'' sa Sm1 ,\l(lfins, Sto. Toma.~. po¡, .. pa11ga, sa ika-20 119 Abril. Magiging lampok sa kas11yol11111 0119 pauílwugad l'•r " Rigodon de Ho11or" na l11/11l111kon 119 mga kilalaw¡ 111aml'lmaya11 110 Pampanga at Maynila, ga¡,11rndiii m1g 1sa11g '·Foshion Slio11·" 110 mg(I •abalaau .~1 kC1ranga/a11 ug /1anilang "i\illsa". Si Rh. Mana/c.~i> "11 lraso/l/lwuang nog.aort1/ s11 CF:l!. -Diyata't nagkaroon ka pa n·g mukhang magpunta l'ito! -salubong ni Tata Ambo kay Onyang. 'Kali> n'yo gumaganap si Tata Ambo sa sarsuwela nang mga sandaling iyon. Nak:l· pamaywang na nakaharang sa itaas ng hagdan. -Tama na kayo. 'fa· tang, - umiiyak nguni't ·paga·tít daw na biglang ';3· got ni Onyang. --Kungdi sa inyo'y hihdi ko sasapi. tin ito. Tingnan n·yo ang 1~'1gyari. Ayaw n'yo k;'I· ming papanhikin ni Sinte Un.alis siya. Iniwan ako Nagdadalang·tao pa na· man ako ... Nang ilanong ko kung kailan siya bab:'!· lik e, kasagut·sagot pa'y pagputi na raw ng mga uwak! (Xl -oOoMga Suliranin .•• (811/1at so pah. 91 61marating ay nagkubli .>;F· Fr. likod ng isa niyang kaib: ~an. Ilindi naman nagtag:d a ) nagtungo sfra sa pook na cl;i J'•ll naming pagt3gpuan, sn· rn.u•t hindi na :ako nak ipagk\· tasa kanya sapagka't labis k<> pong dinamdam ang gin:iwi nira. Lumiham ako sa kaA:·J upang ipaalam sa kanya :rn~ ?:"inawi niyang hindi ko gus•" ·~1 luloy sinabi ko sa kanyan ~· ibig ko siyang makausap at pinai;:sisisihan ko ang pak;k;. pag·ibigan sa kanya. Danim· damiii ko nan.c labis kung m:i· pupulol na sa amin ang lahal sapagka't ang lntoo'y rnahal ko siya. $11 palagay kaya nin· yo)• sun1:ang-ayon siya sa pa· kikipagkalas n:a hinanggit t::' ~:> aking liham? - ELISA. F.LISA: Sa pumapg m•n $iya o hindi, kailangans; ma· &:ing malatag ka sa iyow:: pagp:.pasi~·ang makipagkalas na sa kanya. Ang p:agpapama· las ng p.agmamahnl al pag-ibig .~)· isang bagáy na mapagbab:<i· layan ng m:alig11yaug paéka· k:augnayan ng dalawan¡:: n.i~· k:ikaunawaan. Kung ang mr.;1 baga)· na ito ay win:awalani: halaga, ang pagmamahal.lll ay nagjging mabuw::iy at ~a kat:igalan a~· tuluyang naw1. wasak. Sa p;1gp;1pasimula :J.i lamang ay kailangang hmn;.· nap ka na ng isang mapagmahal na k:mri mo upang hindi ka dumanas ng kapaitang di· naranas mo sa kasalukuy;n>. At yamang nalalabisan ka :ia .s;i mg:a p11:;.kukulang at kawa· lan ni pag·a:ilala ng iyooi:: k:isinl;1han ay 1n:1b1~ti par!! makipagkalas ka na ~a kanya. -:\IARISSA. -oOoSining ... ( Buhat sa pah. 8 l lak al kayo ay nagkamit ns ganlimpala, huwag tiilanggap ng k:aukulanr. i::anlimpala para dilo 5. l\lanatili sa pinto samafl· lalang nagsisip:i¡p:aala111 :ing mga p:anauhin. T1oultllin sa m9• ma9ul•n9: J . Parangalan ang inyon~ mga anak sa pamamagi· 1an ng pagpapasuot t.I pag·:aayos sa kanila O!! pinakamainan1 ninyong m:aipai;kakaloob. 2 . Hayaant ang lnyong anak na siy:ang nagha· han dos' ng pagtil ipon :ang tum:inggap s:i kan yang mga piinauhin <>:J· mantala.ng kayo ay nma· al31ay. 3 lluw:r¡_t lltluwirin an~ ano m:ing karnalian nr. inyonc anak h:ingca'• hindi natatapos ang pag· litipon at nak:aalis n:an~ lahat ang mga pan:iuhi:o. 4 . Huwag pabab:ay:a:ang m:ii· wang mag·isa ang m:;.a bata sa tahanan kahit sa ;1nong dahilan. Bagama'I hindi ninyo k:ailangan;: subaybayan ang mga b3· ta sa b:awa•t minut·•, kailaogang mayroori~ mangalngang mal:anda .<;1 bawa'I ikinikilos nila_ Maging laging alisto sa mga ikinikilos ng m g~ bata. 5 . Kung ang inanyayahan ay hindi nakadalo d3hil sa karamdaman, l:t10·: kung sa malapit huna11\! ito nanini;ahan, huW'.\.'. ! kaligtanng padalhan 11!:' nauukoJ sa kan)'ª in; hatang ito n:1 himli u:1· kadalo. ABRIL .14, 19$7 - MAGASIN . NG BAGONG BUHAY-lt .· -. Kayo Ba'y Umiíbig, o Humahanga? ni Saturnino Ocampo ANG PAG·IBIG AY IBA SA .PAGHANGA,·AT ANG BAWA'T ISA'Y MAY KANl-KANIYANG SUKATAN SA BAGAY NA ITO NGA YONG panahon ng ~tomika. malaganap ang taguring pag.ibig - at Jalong malaganap ang nagaga11a.p na "pag·ilbigan". Sa hihat halos ng dako, makikitang magkakawitkamay ang· da\awang magkataling-puso; o magka. akbay sa sasakyan; o kaya 'y magkatabing nano· nood ng sine. Karamihan sa kanila'y mga tin·edyer at sa gayo'y nagsisipagaral pa. Subali't tunay ka· yang sil a "y umübig. . . o humahanga lamang? W a 1 a n g nagsasabing hadlang ang edad ng tao .'!a pag-ibig. Nguni't maliwanag na isinaad ng. isang manunulat na ·•ang buhay ay nagsisimula sa apatnapu ltaon~ gulang) ". At kung ang pag-ibig, katulad ng sinasabi ng marami, ay buhay - matatawag na u:ala sa pa11ahon ang pag-ibig ng maraming napakababatang mangingibig. . Gayonman, may mga para:m ng pagsusuri sa tu nay na pag·ibig. At, sapagka"t ang pinakahuling tunguhin ng nangag-iibi. gan ay ang pagsasama matapos mapag-isang-dib,~~~·)r ª~;u~gg;a:ªg:~s~~~r ging katayuan ng magsing-irog matapos na sila'y makasal. IlSANG DAi\!DAMIN lligil na malaki ang pagkakataong magkatuluyan at maging maligaya sa . hinaharap ang dalawang pinagtagpo ng üsang nasa. iisang hilig, at üs~g bagay na inaayawan. Ito'y nagpapatunay na ang pala·palagay ng magkasinta. han ay hindi magkakasa.lungatan. Dahil dito, rnalaroang ang pagkakaunawaan kaysa pagkakagalit. At ang pagkakaunawa.an ang sangkap na bumubuhay sa pag-ibig. Kung ang dalawang nagmamahalan ay nagkakaiba ng panlasa sa mga bagay.bagay, paano nila maaasahang makabuo ng isang maaliwalas na tahanan sakaling sila'y mapag· isang·dibdib na? Kunin natin ang halimbawang ito: Isang lalaking mapag-alaala sa tahanan ang umibig at nakasal sa isang babaing mapagdalo sa mga pagtitipon. Sa simula, maaaring ang pagkakai· bang ito sa paninindigan ay mapagtakpan dabil sa paniniwala nilang dapat silan.e: magbigayan. Subali't sa dakong huli, mababagot ang bawa't isa. lto'y simula na ng pagkawasak ng mga pangarap na binuo nilang dalawa. Sa kabilang dako, k.ung ang magsing.irog ay may jisang kin-awiwilihan at j.isang inaayawan, bihi· r a n g sigalutan ( kung mayroon man) ang hindi maaayos. Ang pagkakaisa sa damriamin ay makikita sa mga karaniwang bagay lamang. Halimbawa'y kaisahan sa naiibigan_e: uri ng kuwento. kaibigan, pagkain, pe. Jikula, mga pananalita, kulay ng damit at iba pa. Kílpag nagkasalungatan 20- MAGASIN NG U.GONG llUHAY - ABRIL .14, 1957 ang magkasintahan sa 5 ¡Sa bawa't 10 mga bagay na tulad nito, paghanga lamang at di pagibig ang kanilang nadarama sa isa't isa. "Magandang bagay ang pag-1big," sabi ng mga sikologong sina Johnson. Randolph at Pixlcy ng Amcrika, "nguni't kun¡.: an~ magkasintahan ay waJang kinagigiliwang iisang bagay, mabuti pang limu tin na nila ang katagang pagibig." llSANG BALAK SA KJNABUKASAN Ano ang kabuluhan ng magandang pagsasamahan ng magkasintahan kung ito'y kusang maglalaho sa sandalin2 harapin na nila ang kanilang sarili paglagay sa tahimik? i\Iay mga magkasuyong nabubusog sa kasalukuyang ·kali.gayahang kanilang tinatamasa. Kung dumating ang sandaling ipasiya ng isa na lumagay sila sa tahimik upang bu malikat sa tungkulin ng isang mag-;:isawa, al tumanggi ang isa, nangang11· hulugang hindi sila magkatugon. Paghanga lamang ang nadama ng tumanggi. Ang pagkakasundo ng magkasintahan sa kanilang mga balak ay magandang tanda ng mabuting pagsasama sa hinaharap. Ang kaisahan sa mga pangarap nila parn sa magiging supling. sa mga kasangkapang binabalak niJang bilhin, at sa mga paraan ng paggasta ay magbibigay ng matibay na: sandígan sa primumuhay nila 1¡¡111g Satili Kapag hindi nabuo sa isang pangarap para sa isang magandang hinaharap ang pagtitinginan ng magkasi. paghanga at hin. di banal na pag-ibig ang nangingibabaw. PAGNANASA SA KAUNIS.1 !\:' Jlay uri ng pag-ibig na nag-uugat 1 a m a n g s:i mga tuksuhan. Ang pagibig na ifo ay maaaring 1umubo ll<lllJ! panandalian o pangmatagalan. Karaniwan sa pag íbig na madaling mag-usbong, uagkukulang a n g mag· kasuyo sa mga dapat mabatid ng isa'! isa. Magkagayon man. may mga umiibig na tumatanggap ng mga kapintasan ng kanilang iniibig. Sa ganito .- kung sa halip na ituwid ang kapintasan o ka· maliang nakikita sa is<1·:1y pagtatakip an.e: kan~·ang ginagawa - dinadaya niya ang kanyang sa.rili. Halimbawa·y nakikita ng babac na bukod sa J;3n· ya'y may iba pang kinahuhumalingan ang lalaki, 1lguni"t nagwawalang-b:i hala siya, hindi kaipala siya umiibig nang tapat. 'lanapa'y paghanga lamang sa katangian ng iniibig ang kanyang nadaraHindi hilad ng karaniwan¡:: paniniwala. ong pogil>ig oy hindi b11lag. Kusa Iamang nagbubulag-bulagan ang umiibig. At pag ito'y nangyari, darating anJ:! pnnahon,g magiging ganap na "bulag" ang umÁit~i1~~gitoÍ~nay mang hinahamak (o binabaka) ng pag.ibig ang lahat, unang-una niyang hahamakin ang lahat ng mag· durungis sa kanyang kalinisan. 'fanging ang -pag.ibig na malinis ang hindi nabibigo sa kinabukasan. MABUBUTING ANGKAN Sa mga pananaliksik na ginawa ng malalaking pamantasan ng Chicago, Standford at Cornell, napatunayang maliit ang pa· subaling tunay ang pag. ibig ng mga magkasintahang kapuwa buhat sa mabubuting angkan. Bagama't hindi· ganap na umaangkop. ang kasabihang ''kung ano ang puno ay siyang bunga" ay makapaghahambnig s a magulang at sa anak. l\fay mga ugaling napupulot ang isang anak sa mabuting pagsasamahan ng kanyang mga magulang at ito'y tinataglay ni· ya sa paglaki. Dahil dito, kung ang mga anak ng mabubuling ina at ama ng tahanan ay magkakaibigan, hindi masasabing paghanga lamang ang na· darama nila sa isa't isa. MAAARING MAGHINTAY "-"gayong napapanahon ::ng pagiging magilas sa pangiugibig ng mga tinedyer, malimit tayong makakita ng mga batangbatang magkasintahan. Kung tunay o hindi ang (S1rndnu .tn pnk .11 } Nang Mar,tapos Si lntong Sa lbabaw Ng Gulod (Bullar sa pah. 17) tid niyang hindi magia· Jaon at siya vian ~y papa::i~~at!~· Sa~~f hs1:d~:~~ ~:~~8ng ":ng p:r~:p~u~!: barilin din siya kapag nakita ng mga Hapones na tal¡igang hindi siya mapasisigaw o kapag nalama!'l ng mga iyong wala na s1ya11g silbi. Naputol ang paggunita ni Mang Karyas na~g makaraindam siya ng btglang sakit sa isa myang paa. Napasigaw. siya. Ang pakiramdam mya ay nalugas ang mga buto n_g kan;yang paa. Nan.ll tum1ngin siya sa kanyang pa:man ay nakita niya ang isang malaking bolang bakal na pinagulong ng dalawang kawal. lyon ang umipit sa kanyang paa. -Magsasabi ka na ng totoo? -tanong ng inte~ ¡)rete na siya nang ptnamahala ng opisyal na: ·Ha pones tungkol · sa paghuwisyo kay Mang Karyas. Hindi tumugon -si Mang Karyas. Mahigpit niyang itinikom ang kanyang mga labi. Naramdaman niyang gumalaw ang bolang bakaJ sa kanyang paanan. lginulong iyong pataas. ~it :::\a~~¡ an':p~~ pab.iyaw. Sinenyasan ng opisyal ang mga kawal na n~~pa pagulong sa bola, at 1bmalik ng mga iyon ang bola sa pinagkunang sulok. Kung hindi tinulun_ gal! si Mang Karyas ay h1nd1 siya makababangon. Sapagka"t hindi niya maikilos ang paarig ·nalugas ng bolang bakal, siya·y pakaladkad na dinalJ. ng mga kawal sa harap ng mesa ~~a~~~s¡_al. N/:_:_~ s~~:~~ r•a siya rr.absasagot? Wabrig i;•ghahari sa kar:.~·;, -~ :::imalayan kunai ~,''.·J,.i~:~' .. '.n~/)~'lg sa i~1~!·a~; ~aa . At mayamaya pa'r tila kandilang na upo~ SI Mang Kary<tS. Nawalan siya ng malay. . Nang muli s1yang mamulat ay nasa kulun~~n na siya uli. Nakapahg1d sa kanya ang iba pan¡;: mga kasamahang . na~a· gulapa)' pa. Natmgnan niya ang kanyang paang inaagusan ng dugo .. Nap~ hilakbot siya. Batid _ myang ikamamatuy .niy.a ang sinapil . niyang 1yon. KINAGABIHAN, sá garison ng mga Hapones a~ bigla na lamang umph ngawngaw an~ sunud.sunod na putok. M~ghaha linggabi na mara})1l noon, at sa nanlalabong kamalayan ni)fang Karyas, ang narinig niyang mga putok ay tila agaw-~w laman~. Mahinang-mahma na saya. Nakapakaraming dugo ang tumakas sa kanyang katawan. Sinikap ni Mang Karyas na ituon-ang kanyang .Pan. sin sa mga putok at s1ga_w na naririnig niya, nguru't patl diwa niya at tila wala na ring kalakas-lakas. At' naisip niyang marahil ay mamamatay na siya. Kung mga gerilya ang sumasalakay na iyon sa garison, mabuti.kung abutin pa siyang buhay ng mga iyon. Napapikit si Mang Kar. yas. Nanlabo sa kaoyang pandinig ang mga _pu~k at kaingayun. Hindi wya batid kung gaano karaming sandali ang dumaan. Namalayan na lamang nivang pawi na ang mga puiok. May naririnig siyang mga tinig, mga yabag. May pumuslit na liwanag sa kulung.án. Sumilaw iyon sa kanyang paningin. Al naramdaman niyang may pumangko s;. kanya. Payak na kadiliman ang sumunod sa pangyayaring yaon. MGA GERiLYANG kinabibilangan nina Mario al Iinon ang sum..alakay sa garison. Nasubok lila rnr: mga Hapones _r"1ar·a~ay nib ang l;iha: !lb mga. iynn. Nang makapasok nia sa kulungan ng mga bihag sina Mario at lmon, unang hinanap ng J~an~ang panl .. ngm ang Karu-kamlang ama. Sa. liwan8¡C ng pla.slait na dala ng 1sang ~er~l· ya, tumambad sa pamngm ni Mario ang kaanyuan ng kanyang ama. Parang m_ay dumágok :¡;a kanyang d1bdib. Tumigas ang kanyang mukha, ngu~i't wa. Iang luhang gumltaw sa kan yang fuga · mata. Pinangko niya ang kanyan~ ama. Bagama't payat sr Mang Karyas, ang biga( Iliyon ay naramdaman din ni Mario sa.. kanyang mga patpatihg bisig. at tinulungan siya ng isang gerilya nan~ makitang nahihirapan siya. Nang makalab.i.s na .sila sa kulungan at hanapin ng mga paningin n_i M~ rio si Imon ay nak1ta nl· ya itong lupaypay na' lu-. malakad. -Pata y na si Tatay ... pata y na. . . -paputu•putol na sabi ni ID,lon sa basag na tinig nang makita niya si Mario. Pinagtiim ni Mario ang kanyang mga ngipin. -Mabuti ka . . inabot mong buhay ang ama mo! -muling wika ni Imon. -Ibig kong pumatay ng Hapon. . ng maraming Ha pon! -nagngangalit na sigaw ni llari'o. -Ako .an~ --sigaw rir. ni Imon -Wala na nga lam.a.ng Ha.pon sa gari~ song ito. Napatay na nating lahat. Pero kung may isa pa sanang buhay sa kanila ... sisilaban ko sil~ nang buhay! Magmamadaling.an,w ha nang sumikat ang ¡Jint;ot na buwan. Nagsabog iy·m ng liwanag sa pooi• n.; l(i· natatayuan ng ganson. Lumaka~ . ang hihip ng hangin. Umugoy ang mga sanga ng mga punun,:kahoy at hnnikha ng ti!;\ ~~f:~~10~ay 03na ~~!~ galaw sa garison ng mga HaponPs. Malayung.mala~ yo na r.oon ang :;urnalakay na ;11g;.· geri1ya. 1 !TUT'Jl.O\' J SA ISINILANG NAN6 ELGIN Ant,.... T•url•no 1y .-y · ~lr•ftf kat ..... &"1WnMWt M JHMn.. A"9 i,.... WMJ.o at IMf•llnot111 pao-fülp, •ne n11~lnh1W11 •• 1.,. • peglutH ne m1biblg.t n1 1ullr1nlft 1t ~k11til1m - pal•t•nclHn "" ~t "I t11ump1y .. buh•y. K1y• hll .... n l'M 1n9 iun1 orH1n9 gay1 n(ll ELGIN - 111-- N m91 bituin p1r1 u k1tumpak.n, N mod91one ~ PM'I 11 w1l1ft1 kuiNt n• k.rikt1n, Ndyl"ll niy•rl Vplltf nMedulet n9 ligt•~ 11 p19~11lr1n111 flkbo - tun1r, q t11rU1n9 k~91y ng iyong Ple"Vftlad. tumitir•k 11 JMtul.,. mong P>1et.-...iump1yl MAGASIN NG BAGOHG BUHAY-21 Al\IG MGA WE60Nf 22-MAGASIN NG tlAGONG a\JHAY ~~ ABRIL 1<4, IH7 WHDRAKE ang SAl.AMANGKERO mnaLEE fAU<.t PHIL "'VIS ABRIL. 14, 1957 - MAGASIN NG BAGONG BUHAY-23 rJl'é~ ""'G ""'""""""~ ""NG~pu!JAN Ñ~ "1f.Y- NANG ..... TllKl>I ,A>lo; KAÑ>'A>I"' M6A """"'"° - . WAL.AtJ& ~ SA. 1 f'"tl'J.A.lftlQM NA. fP,AN\P'ATUL.OG ...iG ~-rCR-l<ULA.N\.Jr 24- MAGASIN NG BAGONG BUHAY - ABRIL, 14, 19S7 BUHAT ~AY KUIÑAQ \CD NAMG MA~L.IT~ ~ ·)" /v'IA,S~/"' Ar l~W. L.AL.A t(I ?' ~T N\Of-JG M.A - \..~ i<O>N!>.S\JSUl"'l....lW'AN l"C> ,,:..JG T"AO~ TlitAIA:;JR'.' ..._T ~ $ASIH1t-1 l"O -""' IYO A>JG 'TUTOO, -.1<5 ,..t.JA.t< "'O'Y 1 PINAK1 ~6 - ¡c;..o..sut-il'ú1CONAs;.o..A,.LAl<: rJG;. MATA'-1,.; "'°NG ""°" '~ ~ t<M' FEUPGP61.-A~.' . A\; i\¡L 11, ns' -· r.IA.(,;~..:;1t.i N-3 B-"GONG BUHAY-25 MINSAN 1'Y N.o.:5A.8! ~ 5A IJ<JN NA i'Al-o\NG AAAW AY MAf<,A· GNSA.NT! ll:lN AKó $A 'YO, 5'1\ GINA.W" MO SA AKIN TUNGl<OlKAY MA.RTA .¡.J,A,TJ$A.l. KO»:i HININíAY AN!a PAGKAll'.AT~ YAPN. LUts ••• A.T NGAVON A.Y VUMA,T/NG JJA A»& .. - .. ~ IS:IG l(ONG 9A.IJIH!N, E" ••• MAY GU5TO A.Ka SA J<ANYJ<::/ (AN~ ,.ANGALAN NG MGA TAUHAN AT ANG MGA PANGYAYA•ING •UMuauo SA ~GA KUWENTONG NALALATMALA SA MAGASING ITO AY PAWANG KATHAHG·ISIP LAMANG NG SUMULAT. ANG ANO MANG PAGt<AKAHAWIG SA TUNA Y NA IUHAY O PAHGALAN NG SIMOMANG TAO, BUHAY MAN O PATA Y, AY ISANG PAGKAKATAON LAMANG MA DI SINASADYA) 26--MAMSIN NG BAGONG 8UHAY - AUHL 14, 1'57 - be WUAUAll• .... , _..._ .... .. ,...-11111 • ....,...... .... ~ -..w ........ __, ..... ............... i...ur.t.t.1•-• ....... -.............. .... =~· .!':.:.!.--=:.: = ....... ,.._........ _, ....... ..... , ...... o)MUl•.a.t,._ ...... , .U.'r...-W. .. ••.,. __.. u.ti .. .... a.Y.u .. ,. ..... a,..-.._ kld1 ... ..,HM....,....1 ... t..,... ....... _ ................ -... ..... ......... ............ . .. ,. ............ .......... ..... -u ...... -......... ... ..... lldaf ............. .,_ .... _ .. ' -.-. ·---....... .udl• .. ..,_, ...... ... .._.. ............. ...... _,,.w.11a1, ......... .... ... ........ Uatfa•lr-•.id•··· --OOo-(K•ruttontl MATAGAL Da tinitigan lr:o anc babae, na nalr:ipagta1alao din naman sa akin naog tillg. Al_ uisaloob tong "masama na rin 1Dg lama" ni)ta. Jyoa ang isa sa mga unang tanda ng pagt.atagump¡y .to sa pagibig ng lsapg babu. Pag timtigan ll:o at nü..ipagtilll'ID diD sa. akin, malamang kaysa biitdi aog mapaibj¡ llo na pagtalipas lamang ng itang araw. Nguni't ang pa¡blutaong namacitan sa 1.111in n1ng mea 11andallng lyon ay madaliq napulol nang .matita kong Jumapit u bintana ang matandang, Jalüing nüita lr:o nang D11duog araw. Natiyalr: !long Jyon ang boyang ama, Muama ang Ungjn sa atin. P•P w•'y lumitaw DUDID •DI 1IJa, l.ing may m1bulu n1 Pana• D&'•l1wan· DI nüita ko n1 rin nang ugduoc ar1w. lf1t11im dio l.Df tinging iaiukol aa 11bn, 1t kapagkuw1'y bi&l•DC ialnar• IDf blDt.IDa. Paran¡ lbi¡ bng m1galit sa giuwing lyoo na i11ag p1gbamoa H al.lag p1gkalal1kt Nruni't mlnar1pal konr m•C· lJi:ipi. Naisaloob .bng "may bbabaw1n" •DI asat 1t ugali ng rn11·1ma, 1t hindi kai11ngang patulañ ng isang naka\f" unawa. Bukod doon, nai&i? ;!long waJao¡ m1ngy1yari sa bangarin koog mapaibig aq: ¡m1g1nd1 naminr kapilbab1y kung hindi ko "aonugalan" aog kanyaog ama at ang I• l1tiag lyon na napiplbo tong bpatid· niya. Kinahapuaaa. gumawa ako 111'. isaor su.lit. G1nilo .11q m1itliog nilaJam.aa: "Hindi ko mopigil OnQ pao. Mnga, sa i!IO'lg ~ al Mis ko"f1 ta~'lf magintJ maq.lcakilol.a. Ngufli't tilo ,... polc41aihiwif 4ft9 dala~ lalokfno~mosob41uir~ ftG kunQ hindi ako UOfrato. fltali .. "'° "'° cd: k4pdld. lfaaori~ ~ .. ~ • a1cM lroMt ... °"°"" paf'llft~ _ . º~~ buntirita,., 4'o1 - .. :IG fYONG KAPITBABAY.• Nagbialq úo ag pa¡bU. "Ang Aming Kapitbahay~ Pagtatapat ng Í581111 lawanl by Benito R. f.adiz MAY MGA TAONG KUSANG NAGSISISUONG SA PANGANIB UPANG PAGKATAPOS AY MANGATAKOT AT PATAKBONG MAGSllW.:.51 tlon. At kinabukasang maltir.j ko siyang muling naklpanu· ngaw, samantalang ang dal.i· wan¡: Jalaki'y gumagaw1 o.g balcod sa kanilang ha.rapan ay inihagis ko sa loob n,g b· nil1ng bahay 1ng sulal. Naw• la siya sa bintana, at nati1at kong nabasa niya iyon. At hindi ko inaakal1, hindi iamang pahiwatig ang linang¡1p ko kundi isaog rio.g sullt fi l ipinabieay niya sa isang bata. Sa sulat na yaon ay na· kasinag 1gad . ako ng pag.ua sa aking layon. lpinagtapat niya sa pamamagitan ng suh1l na iyon ang katotohanan: n1 lal1g:ang mahigpit 1ng kanyang am• al kapatid: na hindi siy1 n:akapanaog ag bahay; na •aJaog lalaking makapanhik 11 tanila npagk.a'l 1aging na· kasara ant kanilang pinto; na ka.ya 11ila lumipat u amia: kapitbahay ay up1ng l11yo 11· ya ng: kanyaog ama sa mga hi· natang madala.s mangharaa3 sa kanya sa pi.nanggaJingan nillDg bahay; na tinatangtao ~ª" niya ang ~itipagk1ibi· gin ko, at an¡ aming pa~· uusap ay d11oin na !amane namin sa pagsusulatan. Al iyon na aog a.ging si· mula. Buhat nooa ay nagpali· tan na oga kami ng mga liharn .. . haoggaog: sa di nagtag¡,¡J 1t tinanggap niya ang iniluhoc kong pag·ibig, C•Ya ng aking ioauahan. Isaog b1gay IDI ipinagl.a· ta.lr:1 ko. Hindi ko nr.a siv<' naJiitaog nanaog man lamaru: ni babay. At sa tuwi111 ba· ban.c.cilin kong maglal1kas· loob na 1koftl!! pumanhik sa kanila al bahala o.a kuag ano m1n 1rig mangyari, ay tumutu. tol siya. Tiyak na ma¡a¡aJ!l daw ang bnyang ama at hpatid, ·al sa gayo'y. baka talo lamine maputol 1ng am!na p1gkallauoawaao. Sinabi pl niyanc ·magpatuloy aa· 1amsng klmi sa lihim na pagmamahaJan pagka't Jalo kaming m:11· nanabit sa isa't isa. Nais ko sana siyang pagbiY· )In. Neuni't nais ko rin •• m1ng subukin kung sad11n1 tap1t ang p11·ibig niya sa akio. Kaya sa isa kone sulat ay si· nabi kon¡ ·sa ayaw niya'l ~• b.ndi 11 pa)anhik aleo sa tani· la at haharap sa boyan¡ ka· patid at magulang. O kung ibig naman oiya, lilllm kaminc mactagpo sa isaDg pook upaq kami'y · mqbuup at tul01 mabpa¡talik. Sa buna-uo1banc pap. kataoa. ainqot aiya ako DJI' Pacun&"·Q'OD. At hindi uti pacpuhik to $a ~ aq pipOi lrundi an.g paki,k:IP1_gla'1· pO niya sa akio sa isang pook a.a siya oa rio ang nagtakds tung saan. Bihis na bihis ak,;i nan!! gabing magtungo ako sa pook 11a aming tipanan. Yao'y sa may panulukan ng kalye For· bes at Dapitan, malapit i:a Unibersidad ng Santo -Tomas . Gaya ng kanyang sinabi, dinatnan kO roon ang isang taksing siya raw niyang kina· Jululanan at pinaghihintayan. Nguni'l sa buong pagtata'<o'l ko, ang kanyang ama al ka· patid ang nagmamadaliug Jumunsad sa sasakyan nang ako'y makita . -Nabua namin ang snlat mo sa aking anak, -matigas ang tinig na wika sa akin r.¡: ni1tandang lalaki. -Ngayon Jamang namin nalamang mata· gal na pala kayong may paJt· kakaugnayan ni Fidela! -Dinaramdam kong lnilibim nga namin sa inyo anq bagay na ito, -mapaJtumbaba )to namang sagot. -Nguni't naip'!gtapal niya sa akin na 111ahigpil daw tayo al hindi byo- na¡?papapanhik man );¡. mane ni: lalaki sa inyong ta· hanan, kaya naman kami ni!S:· J;agay.on ... -Pero tatanuncln klta, kili· bigan, - sab,d nam':ln ng ka· patid ni Fidela. -Tapat ba ena bangaño mo sa kapatld· ko? -Hindi ltayo dapal mag· alinlangan, -mabilis kong tu· gon upang madali kong ma· p1nlbulos ang kanilang ka· looban. Bagama't may kadl1i· man ay nakita kong n~mitl ang kapatid ni Fidela. -Hindi ako naniniwala, -ang wika. -Papaano ka mai:i· gtng tapal sa isang babaing ni hindi mo pa nakakausap nan,:: barapan at hindi mo pa naki· tllala nang luhusan? -Nakikilala ko na slya. Ang pagkikita namin •nwaraw sa bintana ay sapat 119 upanc di ko pag·alinlanganaog siya'y altlng iniibig al siva ang h1baing katugon ng at.iog puso. Ang matandang lalaki n> man ang nakita koog bab•'J;· ~aag ngumiti. -Nagsisinungaling ka. Hin· di aleo makapaniniwala sa .sJ. n:isabi mo! -.ang wika. -Niloloko mo lamang ang lapatid ko at siguro'y ihiq 111ong paglaruan! -dur.on: oaman ng isa. Sa kauna.unahang pagkah1.:on buhat nang ako'y m.:>tutong maglaro sa pag.ibig, noon lamang iko nagpakatal1g ~a pagsagot hilan¡ isang lalaki Sa harap ng lcapuwa ko lalU:I. Ang salitang i)'oo ay isans )Jlghamon sa ating hrangalao. Al sa kabila ag Jabat. 11 mayroon pa namang karanga. Jang aalalabi sa ating pagka· tao. Kaya, pi&lnindigan tro aag aking puaguiusap, Macmda si Fidela, at hindi ako mqsislJii . lnmc tuluyan mang aupuubo u ta.A bagama q aimala.'1 ,.,....., a.ttns - -""- - - . ... 1IQ'o ¡a.jú_,.Jl) .UllL 14, 1'57 - MUASIN NG ....... aUHAY-27 21----MAGASIN NG BAGONG BUHAY - ABRIL 14, 1957 SI Celia Fuentes, ang "Reyna ang Aksiyon sa Pilting-tabiag"; ay gumaganap ag nailbang papel sa R..,n1 Slrker1 ng Everluting. Katambal niya si Eddie del Mar, ang na· birug og FAMAS na pinaka· mahusay na artistang lalaki lll: 1956. Si Celia, na nag.aangkin dln ni{ karangalan bilang pinakam1husay na katulong na arlistang babae ag 1955, ay bigit na hahangaaa sa pcli· kulang !ton¡ tigib ng maka.· pigil-hiningang mga tag(\o, Siya'y isang sirkera, na hindi Jam .:lg nagsisirko kundi "nagpapasirko" rin ñg pag-ibig ng kalalakihan. At hindi lall'ang si Celia ang hahangaan dilo ng madla kundi gayundin si Eddie, na sa kauna-unahang ,Pagkakataon ay mapapanood sa papel ng isang "sikat na airkero". Ang mga gampaning tinupad nf dalawang bituin 11 panooring ito ay hindi katpala mapapantayan ng iba11g 1111a bituin, ayon na rin i:'.I sabi ng mga taong nakapa· nood ng ilang bahagl ng Pa~ sisiyuting ng R-vna Sirker1. Jlo'y sa direksiyon r.i Fe\i~ Villar. Kasalukuyang ginigiJing ~"' kamera ang DiyoÍ•, iung pelikula ng mga kababalaghan, lla pinagtatambalan nina Rita Gome:i; at Ric' Rodrigo. ltn'v sa pamamahala iii Conrad:i Conde na sa kauna-unahan!,! pagkakataon ay magpap11.malas ng mga "sa\amangka ~a k'amera" upang mailarawan ang mga tagpo't pangyayaring hinihingi ng kasaysayan. Ipj. naha7ag' din ñi Direktor Conde na malamang na magtunt;:1.1 sila sa Kabikulan upang doon trunan ang maraming tagpo ng pelikula, na, ayon sa istorya ay naganaP sa ma.himalanJ talon ng Miramar, Nakalatd'ang simulan s;i bl~ wang ilo ang pagsasapelik•1!:.i ng Turittt, isang m;ilakit•:t" produ.ksiyon ng LVN-Dai~i Motion Pictures na buun!!buong gagawin sa Ha¡;on. T11-·fulak ang ¡;anckat na gagaw:1 ng pelikulang ito, patungong Hapon, sa lka-17 ng Abril, sa pamumuno ni Abugado M11.nuel de Lean, tagapamah:i· Iang pangkalahatan J'lg LVN. Sa pakikipanayam ni Ahu. &ado de Leon sa mga pinuno ng Daiei ay napagkasundu:m ang mga sumusunod: Un a, a n ,g gagamiting "script" ay ang kay Direktor · ~cing Constantino, na siya ring mamamahala sa pelikula; ika~awa, ang pamamaha:.;i DE pehkula ay pangangasiwaan ng .º;'l.!ci; at P81l(atlo, ang mr b1tu1ng 111.agsisiganap sa pangunang: pape] ay sina N'ida pitak ni eddie niela Blanca, Nestor de Villa, BilD•bo Danao at Atsuko KindaidU, pamantlllang ang mga kah&· long na bituin ay sina Rebecc:i del Rio, Luisa Mantesa at B'l· yani Casimiro. Ang Turid1 ay naliafak· dang itanghal sa ibang bansa. Ang Bicol E.-preH ng Pre· miere Productions ay masa&:ibiog n.ag-iisa sa kanyang · uri na hindi pa inaangldn n( ibang mgit pelikulang filipino. lto ang kauna·unahang pe!\· kulang pinamamahalaan ng pi· tor.g batikang dircktor, binu· buo ng pitong kasaysayan .it. nilalabasan ng 17 bituin. lto rin ang kauna-kunahang pclJkulang · ang kasaysayan ay magsisimula sa gabi . . at magwawakas din sa karimhm ng gabi. ·Maaaring di paniwalaan, nguni't ang lahat nang tagpl sa oelikulang ito ay panay na kuha sa gabj, at wal.a isa mang fagpo sa araw. Kung bakit, at kung paano nangyari ang !JI· yon, ay siyang Jaln pang ka· pana-panabik m;alaman sa p3f;· t.otanghalngpelikulang ito. An'i: Bicol E.-pren ay siy;ing pang-ika·ll anihersaryong pelikula ng Premiere at ina'lwhang daragsaan ng mga ma· nonood, katulad ng Apat na 1<1nyuy1n11 Glnto na siyang itinangha¡ na pang-ika-10 ani· bersaryo ng samahan. Tsang pelikulang tiyak na makapagpapaluha sa mga ma.· Isang Kaugaliang PHipinOaee Anq mga taga-Luzon ay may pambihirang kaug<!:liang laging tinutupad sa panahon ng pagtatanim. Bago magtanim ng mc¡ia bungeng-kahoy, ang mga magsasaka ay labis na na.gpapakabusog sa pag~ain ng mga prutas sa paniwalang kapag busog ang nagtanim, ang mga puno ay mamumunga l<!mang ng malalaki at maluluso.g na prutas. Lubos na matanda k~ysa maraming kaugaliang Pilipinong umiiral hanggang ngayon ay an9 paghah<!ndo9 at pag-inom ngGINEBRA SAN MIGUEL S. loob ng m1hi9it na isang daang fHn, ang GINEBRA SAN MIG~El ay 1iyan9 p.iboritong hinebra sa PilipiuH. lto ang n1.ap.igdudulot ng higit na •asiyahan sa mga •apistahan at muasayang pagtitipon Silpagka't leging t119-iibayo .tng ura~· ng· m']a inurnin kung may GINEBRA SAl'll MIGUEL. lllAJ<INJGM' J "BdoftS' Mapanaarap" 11a OZPM, Martes, D:a-l!l:008:45 nr rabi; "MI• Kuweoto ni Lola Basnns" u DZPl; Bb'el"DfJI. lb-8:00-8:30 DI pbl; "l.6 Tondeá& Onnd Amateur contut" sa DZBB. LlDno. lb-l:JO..e:JG DI' labl. isang produkto ng LA TONDEÑA. INC. AHIL 14, .1957 - MAGASIN NG BAGONG BUHAY-29 Til• m.iy kung sinong n1111Hle si "TORKWATA" {5'.lfan RocH) kev.i ~l1nven 1n9 keny1ng anyol K1t1mbel ni Sunn ,¡ Eddíe Aren11 SI pelikul•nt itong pin1m1m1h11Hn ni RoH Mi.i, 1ng lenging dírokton ng S1mp19uit1, Hindi abl1in ni Cynthi.i I1mor1, .•umipot .in~ an.k na si Coruon RlvH n• k111ma ang "'•kisig na 1i Jos• lomulo. lto'y ta ''WALA NANG ILUHA" ne '-Pl•'s Plctures nt 1l1llftul1ng it•ngh•I ng1yon H cMHn• O.lit1y. '• ·. I •• • e ' . . .. DODOod ..., mehplt DUl8' ma:Pª"ººd M puUng llbbll( - :ing Ang a.h1y u Bundiok D~ I'tudy Robles Productiom. Pi· nangungunahan alba Myma belgado at Amado Cortes, it~Y' kai;aysayan ng Jllagkakapa:tid na nagkaroon ng iti.lbUlg ugali, bagay rui naging saClhi ng pagsalunga sa kalbaryo DI J..anilang mababait na mga magulang. Hindi ito dtpat kaJigtaailg panoorin ng mga 1ma at ina og tabanl\l]o, gajundio nit mga anak.. sapagka't kapu· pulutan ng mga glntong ha· Jimbawani!: -dapat panuRtunan sa buhay. Ani Myraa, nang minsang kapanayarnin ng mga mama· mahayag: "Sa lahat nang. ~ likulang nilabasan ko, dlto fa. marig ako mallmit mapaluba nang totohanan, sapagk~'t para bagang sumisigid sa aking puso ang inllalarawanJ mga pangyayari." Pinamamahalaan ni Rudy Robles 3t "screenplay" ní Jose C. Garcla, and Ang 81h1y s:i Bundok ay isa sa mga pl?lik\I· J¡;ng karapatdapat panoorUl ng lahat sa panahong lto ng tinatl.w:ig na "atomic age". Sina Dr. al Gng. Jose Pert't ay nakatakdang magbakasyon ng may dalawaog buwan sa Amerika. Makakasama nil.J ang kanilaJÍg mga ariak na sina Mnrichu at Pepito. Halos kasutl:od ng mga Pe· rez, sina Rosa Mla, Paraluman at Liz"a Ferrei- ay tutungo nll· man sa TÓkyo upilng kataw:toin a"ng Sampaguita sa nala1.:tpit na "Southeast Asia Film Festival." t:~~~N •:¡ :~¡¡~ ~~:º! na may kaharap na ilang bote ng serbesa sa isang malaking restauwant sa "downtowñ.", Nang !apitan ng isa at kausapin ay nahalatang medyo nat<1tangay na ng mga bula ni ser besa ang makisig · na artista. At sa pagkakataong iyon, ba¡aman nai! pa :•atang ilihim, ay lumitaw ang blfabf· iuian kung bakit may sama H loob na nai.s luqurin si Eddit. Nangungulila nw siy:i sa iaang mabal sa kan.yanz )J'MO, bagaman hindi ntpilit kung sino aog tinutukoy. Afwan nia lanuing kung knmi.'y nagkakamali. . . nguni't JOMUin( ang pinangungu]ilahllll ni Eddie ay si Ch arito, n ¡ hanggang sa. m,¡a sandalir!g sinusu1at ito ay 11agbabak;..s· yon pa sa Bulakan. Hindi ni;a kayc. .. • ? Nang durhating buhat sa Hollywood ang prodyuser l'!a si Manuel Vistan, Jr. ay may pasah.¡bong na maeandi'RJ balita. Ito'y ang balak na pagg:iwa niYa ng isang pelikular.g may pamagat na "Night in Manila" na lalabasan ng mg.i tt.nyag na bituin ng Hollywood - maaaring kasama si Robert Ryan o si Ray Milland. ¡.._yon na rin sa sarilin~ pagta.tapat ni Nida na nalatha1a sa isang malaganap na magasin, ay makasaysáyan pala sa isang Jalaki ang ma;:a· gandang dallri ng kanyanq mga kamay. Sa tuwing "n1a!=i· klta ng lalaking iyon ang k3nyang mg~ daliri ay pilit nos magugunlta ang isang malubhana: pangyayaring muntik nang humantong sa di na ni:a pagbabatian kallanman. Salamat at Jumilipas ang mg.i P•DIYl.Y•d at kaipala'y M3• " lillri:lot din lll!il• ang tagpopg yaoo pagd1tlng nang ariw.' Sa kalotobanan, sila ng Jaleking iyon •1 muli na bamanq .aagiflg mata.Jill: na m.acbihigii:J. Naging tudlaan ng nagtafa· nang na mga panin¡in 111ng maki.tig na si Luís Goma.les noong nakaraang "Gabi ni FAMAS" SI Fiesta Pavilion. M Manila Hotel. lsang magandang babae ang kasama ni· yang bumagtas sa buht'&gll:t patungo sa umpukan ng mg.i t,iga-8ampagu.ita. "Slao bya lyon?'' 1111 q. nungan ng mar~i. l'abulong ·na t.iJ:Jukso si Luis ng isang kaiblfan, n,gwll!C nang ipal::ilala niya ang tinu· tukoy na babae ay napa11gif.i IUI larnang ang isa. Ang kasa· ma pala ni Luis ay · si Marlene Dauden, · ang bagoM tuklas na bituin ng Samp::· guita na ipakikilala sa Mf• Li .. w ne 8ul•kl1k. Paniwalaa't dili: si Direktor Fred Daluz ng LVN ay nagbu· kas ng isang tim_palak na may nakalaang malalaking ¡anti.mpala. Ang timpalak: ukol ~. mga unang makapagpapadal:1 ng · apat na lumang sapa tos· na ipaggagaTDit kina Nida Blan. ca, Nestor de Villa, Lita Gu· Uerrez at Rey Ruis sa peliku• lang K1lyeher1 ng LVN. Ayon sa mga nakaklkllab kay Edd.ie del Mar saput sa pagkabata, si Eddie ay hindi ngayon lamang nakapagtamo ng malaking karangalan (Pi· nakamahusay- na Artistang Lalaki ng i958). Si Eddie ay naging "Valedlctorian" sa elementarya, at nanguna pa rin sa mga kamac-aaral nanu magtapos sa hlgh teho.I. BU• kOd dlyan, si Eddie ay ilan.-: ulit na raw nagtazaO ng gantimpala s"a pali¡sáhan sa luk· song-lubld' at miman¡ naekampeon sa Iarong tantslng noong bata panr mu.ali. Minsa'y nagtatat.arang na 111mapit si Ota (Osear Oblipcion) sa m¡a kllsamang bitu. inc nigkall:aumpok-wnpok :ui lung pani& ng 6akuran n,g LVN. "tltfU}d. ut la.'iat at nag-usisa kung baltit. _ . M:r.y itinuturo _ si Oka sa kí!IDyang Jikod habang patuloy nang ~""" lulundag. Nang makita ng mga kass· ma, may ·gumagapang palang malii! -:;, butilri sa batok .at hindi niman mahiPo 111 Oka. Sa lahat nang hayop, sa butild ~a ltkg&; at kiai· Dehil lcay "DIVOSA" (Rit1 GomH), ,¡ Rlc Rodrigo ay "akllimot t-a urili . . . hangg1ng u11 h1m1kin p1ti n.1 ang k1m1t•y1n! Pin1m1m1· tl"lun ni Conr1do Condt. 1ng pelikul•ng ito ng S1mp.1g1,rit1 ay isa p•ng k1tha ni Mus RIYelo, SI 01ur Keffff, w p1pel ni 1m1 n9 t1tlon9 1n1k n.i lalaki (Armanllo Goyen1, hu ';'er· gire at CarJot P1clill1, Jr.), •Y h1nd•n9 lum1ban 11 l.iibanan n9 ·i11 sa kll1yen9 mga 1nak sa tagpong lto n "EL ROBO" ng L VN n11 p;n1m1mahala1n ni Manuel Conde. 30-MAGASIN NG BAGONG BUHAY - ABRIL 14, 1957 (Ana "caption'' o paJiwanag sa islng larawan aa pahina 6 ay dapat ma· ging ganito: $1m1ntal1nt kumlkllH ano m9a hwal ftf hukbo, an11 PAO ay tu· mutulon9 M 1N1Nlla u m9a pamam11l1ng sa ,.. m1m19itan ng mta "blll· l»oard" at pad1al. An'.;'. ibang "~aption" na napit· JagaY roon ay isa lam:mg pqkakamali.) killg ... llÚDI la?ll'IC ua mapagpatawa u puting·tabin¡! - Kayo Ba•y ••• (Bullal sa pah. 20) ~~gi~!~~ n~~~:!:Y a~~ Jcanilaog katatagan sa paghihintay. May °'ga bagay na islnasaalang:._alaog ;og kanmihan sa mga babae, talo ~~~~:!:o~~ :_eh~~:. Jo pa't ang ganitong pag. hihintay ay maglatanda9 sa kagalingan ng kapuwa nagmamahal. HANDANG MAGTAPAT na~u~~g p~i~~~;o:g s~!~: jibigan ang kakayahan~ makapagtapat ng mga n.1· loloob sa isa't isa, sampu ng kanilan¡; mga pansari· Jing suliranin Malaking bagay para sa isang umübig ang mabatid ang lahat ng nauukol sa kanyang minamahal - kung maaa"ri'y pati ang nakalipas nito. Sa gani· tong paraan, higit silang napaglalapit ng paniniwa· lang ang isa'y lubbang kailangan· ng isa. At ang Ragtatapatang jto'y hindi nai~asagawa ng pag-ibig na Jikha 1amang ng paghanga. An2 matapat na pag .. ibig ay binubuo ng mata· tapat n·a puso. (X) Ang Aming ... (Bt1l1at sa pah. 27) toog edad, makapagtapos ng pag-aaral, maglingkod. muna sa mga magulang, magbintay sa matatag na banapbuhay ng lalaki, o ma matap:it ang layunin ko .;~ ==tayo ng sari· :~~:~gk:n:~·~!:~~:~: J~~~~ Kapa2 atlig mga bagay -oahahanda akong pakasal sa ~a ito'y hindi plnahaJa.. kanya kailan man ninyo nai· cahao ng lata.ti dahil S<t sin. .kitwirang matagal ang -Kung 'gayon, -Jalong .maghiiítay, malaki zing naging maligas añg tinig ng _pasubaling hindi taos aog matandang lalaki, -ay l0 illa· i:n:luukol na pag-ibig ng taggap ko ang iyong hamon, ~uli. Kung magk4gaüto, zaya ng hamon namin sa iyll! ang· hangarin niya'y ·l>&D" Nguni't binibigyan pa kita ng ~ariling kagalingan o k.> pagkalr.ataon, Pakakasalan lugurao. . . at ang pag~ mong talaga ang akÍng auak~ ibig niya'y maglalabo sapagka't ito'y ibinubunsod tamang ng kanyang pag. banga. Lagiog nuapaghihintay ang tunay na pag-ibig ta~ · -Opo! -Kabit na sino 'pa siya? -Siya'y iniibig ko na sa mula't mula pa, nang hindi k'> na himmgad na makilala 11:1una slya nang lubusan! -Rung gayon, pumanbik Ita sa amin bukas n¡ um1ga at doon tayo mag·wap. Al tandaan mo11g sa iyo na rin nag· IJuhat ito al hindi mo kami masisisi. Matigas ka sa iyong paninindigao.! Hindi ko na naunawaa~ ku11g ano ang kahulugan ng gayong mga pangungusap. Ang langing nalaman ko'y pu· manhik nga ako s11. kanil;t upang pan.indigan ang aking p;i~kalalaki at ang karangal11n ng aking pa;igugusap. Nguni't hampas ng 13ngit, ni ~a guniguni'y hindi ko inakabng lalantad sa akin an¡: isan!?. k'agimbal-gimbal na ka· lotohanan! SI · Fidela, aDg ·ba· baing siyang ilagt.uro ·sa .ikin ng napakahalagang Ual sa buhay, ay isa palang nllikbang may napakapangtt na kabu· uan! Putol. ang dalawa Diyar.i paa! Duong panghthn.ikbot na oapaupo na lamang •ko sa isang silya nang maJtita 1io Ai Fidela, na hindi naman naka· pagpigil sa pagluha,. , -Hindi ko rln napaglab•· nan ang pag-ibig ko sa Jyo sa kablla ng kalagaytn 1coni: ito, kaya lnilibim ko u !yo ,ang kalotohanan . , -buml· hikbiDg wika ni Fidela. -Si Ate •Y nagka¡anyan nang mabagsakan DI bomb3 noong pallahon DI bapon •ns lsang bahay 111 mal•plt sa amlng tinitirhan, -sabl na· man ng kanyan¡ kapa.tid. - S1Jamat at biDdl 1ly• Um• tay! -Iyan aog dabil.ii:Í kuns. hakit ioilayo namin siya H paniogin Jig lng• l•lald! - wika namali ·ng mataodaag i. Jaki. -Alam kong maging kr wawa lamang ang kalagayan bg aking anak! Al ngayong matuto siyug umibi¡ H ·uv$1 laki "9 Jcatawan "9 lcahmplng ,¡ Jos- Y•k• 11 talaeano hindi m .. tatakot lumatHn si Altda v.,,,.1 M IHnt libo mans lalaki. lto'y H ¡, .ng ,._IWHMy lam•ng ng dalawan9 bituin bilane p&ghahanda H 'MASKARA"' n9 Pramiere, nd-uoahang pagkakataon q kanyang buhay, na ikaw rin ang may kagagawan at ma.y kasalanan, ay hindi kami ma· kapapayag na siya'y mapaga· yon lamang! -lkaw din ang nagpumii\t kagabi . : -susog naman ng kapatld ni Fidela, -At nga· ;oong mapasubo na kami sa usapan, ay hindi maaarinit hindi mo tuparin ang iyoni: llangungusap! Ako'y isa ring lalaking nagsasalita sa iyo! May pagbabanta ang tinll• r¡ing iyon ng aking kaharap, at hindi ko maipagwawalang· babala. ~guni't nakagawa 3.k~ ng paraan upang malaya pa rjng makapanaog ng bnilanc bahay. Hindi na ako umuwi sa amin. Nagpadala na límanJ :-ko ng sulat aa aking ama't jna na nagpapaliwanag .ag la ha t. N"gayon, parang isang krf. minal na nagtatago ako upa'# umiwas kay Fidela. Hindi. ko malamao ang aking gagawio. Paano ko roapaninindlgan anr aking panguftgusap 'at ang karangalan ng aking pagkalala· ili. Maaari ba akong pakasal sa baba.ing iyon? Kung hindi ay habaa¡ panahon ha akong ro•gtata¡o upang umilag sa • ¡,a¡bibiga.oti ng bnyang am• al kap1Ud? Aao op, an¡ dapat kong gawin? Jto., , ito ang aldng kloa. biHtnan. Kung naltinig la· mana ako sa aking mga ttla• gulang at kung hi.adi ako Dtglng waJan¡ puso.ag mipagl• ro ta pag-iblg ng mga ba'·se. kaipala'y hindi ko sasap11ii¡ ang ganitong gi{lit na Ulaga. )-8D. HINDI NATUTUNAWAN? MAGKAMIT NG TUNAYNA DAGLIANG LUNAS SA PAMAMAGITAN NG MGA TABLETANG PHILLIPS' MILK OF MAGNESIA .... _,_ .. _ .................. _ Altin ba rtinyo lcunt sino an9 nakursunad1h1n1 ahi. tan ni Direktor Bart Ave. llana? Walan9 ik't ' si· Jos•ph d• Cord..,al Ano pagk.ikatuwaan1 ito'y n•· s•n•p .. isa"" ,,.,.1si1u· ting n9 ''.BAOJAO" nt LYN n1 tlnatampulun ni O.. .. -auon. Ba•it namM ..,,. ganyan ª"' anp ni TClftY S.nt0&? ~IL 14, lt57 - MAGASIN NG BAGONC. BUMAY-31 Si "Krúlo" ••• llO Huling Yup ng Kanyonlf Poghihirap Tingnon ong pah. z.3.4