Magasin ng Bagong Buhay. Agosto 18, 1957

Media

Part of Magasin ng Bagong Buhay

Title: Magasin ng Bagong Buhay. Agosto 18, 1957
Issue Date: August 18, 1957
Year: 1957
Language: Tagalog
Rights
extracted text: ~rs rRII.rewm 1 SI QUEZON! AT ANG PAGHIHIMAGSIK SA BATAAN ni Marcelo S. Quiroz ···~uhay, Lu1J1alosi1<11 luwinlJ Ll111J110 n9 11111ciga na kalaklp lllJ p.ikaragHg BAGONG BUHAY Tanggapan' Manila Tlm .. Bldg .. FL0H111l110 Torro, S1a. Cr111, Maynlla J'aH11ma11t11la11g li"'b.11a11: PSI" Preu, S""'""'l°"" ""•·. Lun•od Q11&1on Ka11H1111ulnu9el: EDDIE RAÑOLA ~~:kc~~!;!h~~:.ACALALAG GREGORIO 1\ FLORENCIO Ka9awaci al katulong 1<1 Anunsiya f'ETE VENEZUELA SCI Sininll' BEN T. SANTOS Po109rapa H.0.LAGA NG SUS!;RlSYON: Tallong buwao .. P3.00 Anirn na buwc:in,, .P6.00 hang !aon , .. P12.00 Doble cmg h<1lo9d kun-;i ipaci<1d<1la oa ibanlJ banoOI ANG YUMAONG Pangulong Quezon ay kinilala ng kanying bayan bilang isabg dakiIang estadista at Lider ng kan· )'41.llg bansa. Mangilan-ngilan, J,1mang kaipala ang nakababatid na ang Pangulong Quezon ay kinilala ring isang magitfng' na mandirigma at mangl!ihimagsik noong panahon ng Kasllla at maging noong mga unang araw ng pananakop ng hukbong Amerikano sa ating bansa. Ang lalawigan ng Bataan ay siyang saksi sa mga kabayanihan al kagitingan ni Quezon sa kanyang pakikidigma sa raga bansang manan•· }:op, Ayon kay Sotero ·Roman, na¡ing punong-bay111 sa Pilar, Bataan al isa sa mga nabu!1uh1y pang rebulusyonaryong Pilipino, ay lubhang makasaysayan ang m11 paklkipaglabi.n ni Quezon dahil sa kalayaan ng kanyang bayan. Hindi pa nalilimot ni G. Roman ang mga pangyayari. Taong 1898 nang si Quezon ay lun:unsad sa bayan ng Udyong, Bataan na lulan ng isang maJiit na bangka malapos bagtásin ang Look ng Maynila. Nagtungo s¡ Quezon sa Batnan bilang pagtupad sa isang mahalagang misyon - upimg magtatag n.g mga himpilang militar sa mahahalagang pook Ang Yumoong Pongulong Quezon Ay Di loman sA Balaan at lhanda anr paghihimagsik doon ng mga Pilipino !aban sa pamahillaang Rastila. Isa s& mga unang pinakipagkitaan ni Quezon nang dumating sa Bataan ang yumaong Isidro Paguio, kilala sa hguring Kabisang Dorong Pa· t.:mtang, at bayaw ni Solero Roma n. Kung ano ang f•inag-usapan ng dalawa ay walang · tiyak na nakababatid. Ngunl't hindi na1t11gal, ang pan¡kat ng mga manghihimagsik na pinamumunuan ni Quezon (Kumandante Quezon noonl, kas.ama ang iba pang pangkat buhat sa iba-ibang l.:iyan sa Bataan, ay sabay-sal,¡y na sumalakay sa mga himpihmg militar ng hukbong kastila sa buong lalawigan. Naging matagumpay ang pagsalakay na iyon ng mga rl'bolusyonaryong Pilipino at naagaw ang mahahalagang himpiling militar ng Kastila. J.ng napaurong na mga kawal):astila ay nagsipangubli sa mga simbahan at kumbento, r.t dilo nila itinaas ang walawat na puti tanda ng kanilang v·alang pasubaling pagsuko sa mga manghihimagsik. Naging marahas .noon ang !abanan s.a maraming pook ng !¡,,Jawigan, nguni't ganap na r.agtagumpay ang mga, rebolusyonaryo, Maraming kawal· Kutila ang napatay at ang mga nagsisuko ay binihag bilang mga bilan!igo ng digma. AYon kay G: Roman, nang ang kapanjyarihd'a ng pamahalaang Kastila sa Kapuluan ·~ mapipilan ng mga mangflitri~g.sik ay pumasok na,. man sa aling bansa ang hutbong-dagat ng Estados Unidos aa pamumuno ni Aln:i:iruite Dewey. Ang bahagi ng huk· bong amerikano na lumuruiad A Bataan ay dumanas ng matinding dagok sa isaug mahigpitang p11kikip1gs11gup11an sa mga rebolusyonaryong Pillpin•. Nalag11an nang marami 1ng mga Amerikano, kaya 1uinawa· ng ibang hakbang at nagt.atag na: tinatawag na "boluntaryos" na binubuo DI mga Pilipinong panig u Amerika· l'.O. Ito'y binlgyan ng malalakinl 11hod upang dakpin si Kumandante Quezon at ang iha pang Lider ng manghihi· magsik sa Bataan na huma· badlang sa lakls ng bagong i:a1ananakop. Alinsunod kay G. Ro· nian, ang hukbong Amerikano r.y namudmod noon ng mga Aalalastas na nagsasabing si· lll'y dumating sa Pilipinas 11p1ng tulungan ang mga Pilirino na lubusang mahango sa nalupit na pamahalaang Kas· MAGASIN NG BAGONG BUHAY Sn llflOl!g la/01r:gon ng Batamr ny ··a harap lnmang ng gu1ali ng va· ~ ~:~nhn~~~IQ~~~i~:~og'l1n:0~~~Q:i:~~ Qrw:on. A11g matandaug 11akolorou;m: ay -~i Da11ya Pacira Vda. ele Gt1!icrrr: 11a .~iyang 11agpa!ayo 11g 11asobingbantoyog. 1 •V 11 nn g Pangu/rmg Qut.'~nn n•¡ i.<ntjl/ <lol.1/nng .:id• 1<1 nr ¡1111~11/,ny np k1111ynu¡¡ ha"-'ª Ditn'y IO(ll.1kira11g /.a.,(lma "!Iª •tQ n•gn pnHrnl! 11g l;1111¡¡1110¡,r ¡ia1uulwll1"" 1mn!i i!<hrnu m 11J.:11fa11 ng l111"a11g pa ni101 11>1¡,r 1."1Hg yumaa11g ka~o1mr. l\"n,a dal:mrg , Don¡m Auroro A. Q"t'ª"· S1 Dour1a Pocita. kns11rn11 ~¡ Al/.:aldc Dtl Rosoria 119 Bag1Jc. smum¡l11to11!/ nagma.,1u.~1d .. rn po/1md /r1Jrd ng puuo11g u•ar•UG""" lrigrng pi11agclonm.,ú>l ng !ilonn •W p11/m10 11111• Qta::on or ng mga }>a.,aurng ma11g· /1i/timaqnl;. todista Kund1 Isa Ring Ma9itin9 Na Mand1ri9ma tila at makapagtayo ng ba&'>ng gobyernon,g malaya at &·mokratiko. Subali"t maraming manghihimagsik ang ayaw maniwala al nagpatuloy r.g pakikipaglaban. Avon sa isang ulal ni Urbano Angeles, na \along kilala ~a tawag na Kabisang Banong af ltamuntik nanli( madakip ng m¡:a ··ootuntaryos'" si Kuman· 1knte Quezon sa baryo Wawa, Pilar, Bataan. Jsani.: gabi"y du r. t1n .. a \\'awa ang i ang pan~kat ng sandatahang ··bo· h:ntaryo~· na binubuo ng niay too ka!ao. Ang pan kat ay n ng~i-. ;ik., 5:J "1.iga angk h hat 1~ap.1mp; n~an upan t' Jin 1 Qun1·n. An¡; aryo i;yk1nubkOl!ngpangka1at gi· po~ . ng m~:. l¡dakln. m h1¡:pi! na 'ini}aSat ukol ~a pl•ai:tatai::uan nr: kanilang p· Suh~li't dahil sa malata· ilunhry s N g malla\ ~hycr· ~o ut r ~ ~ulo~ A STO , 1957 ~a Bataan ~ nagsipamundok ang mga manghihimagsik. Nagtungo si Quezon sa bayan ng B38ae at doon siya nakisa· ma sa mga Katipuncros. Nag· tayo silang muli roon ng him~ pilang militar, alinsunod kay Donya Pacita Banzon Vda. de Guticrrcz ng Bagac. A)·on kay Don)·a Pacita. na· J.atulong angkanyang asJ Y.ang si Don Marcelo Gulicrrcz. pinuno noon ng .. Gobier· "ºTribunal" sa Bagac, kina ~.umandante Quczon at iba r .. ng lidcr ng rebolusyon na ayaw kumilala sa gobycrno militar ng Amerika. Ang kanil ~ tahanan sa Bagac ay si· ).ng ginanut ni Qut>zon 'la p..r :.11a1'"' himpilan ng mg .. ll tipunt>ros buhat noong 1Jong 1899 hanggang 1901. Ayon pa rin kay Don,.a Pa· cita. ang m_~a Pilipinon¡: naghimagsik sa Bataan sa pamur no ni (,!unon al ng iba p~ng lidrr n;;: him:'l:!sik n ay nagsisipan1walmi: !<!kas ng ii;a Pilipino <mi: nagbe<".ak ~ kapan :-arihang Kastila <a rilipina at t>indi ng ukbo ni Fstadn 'l'mdo l ht a pamam lag1 ni Kit· dante Q ron ng li 1m ia kuta ng m m n.i:hi 1magsik s bundok ng T1i e :11 o y na :lan;is 1la g matindin¡ l1!ra¡1 at p lllW· rakasakit ; si Queton ay naghsakil ng malarya at naratay ~J banig. Subali't sa tulong n~ rr:ga kasama at sa pag-3alaga ~a k.anya ng isang magand1ng dalagang may 17 taong gulang, si Ana Ricardo, ay na· l1digtas sa kamatayan si Q11 zon at gumalin.g din s:; <iwa ng Dfyos. Sa pakikiusap ng dalagang iyon, ayon kay Donya J'acita. ~¡ Quczon ay nagtiya¡:1n.i:;: uminom ng pinaglagaan Pgbalatatugat nsi ''derita'', j-..ang punon_i:kaho.• na pinagt·ukunanm; 'arnrr .a"quini na" at ito •""" iagpagaling ~;1 kan)·ang karamdaman. T'AGKATAPOS ng maha· tang panahong gabl't araw na ragpapakasakit, pagpapakahirap al pakikilabang isinabaliht ng mga Piliplnong na~si· 1•ai;;himagslk at namundok r.1atubos lamang sa kaalipnan mg minamahal nilang bayan, ay nagwakas din ang makasa:inyang pak1ki!aban ni Quczon s.i ni:alan ng Kalayaan. Sa p mamagitan ng pinakamata.s i~;. uto. nulitar ay naatasan ~¡ }.umandante Quezon na mag tungo a hayan ng \laribc!ct doon ni)a ginanap ang p gsuko noong 1901, sa himp:!ang militar ng Estados Unil!r sa i~an¡¡ pook na nga)' n ~~ >1; g liwasan~-ba):m 1r. :.tr1h Bataa11 ANC. PABALAT ,• ~ l \ h .d n "' lup 'l;opn s, 1 1 IJ.th hn UC (< l h1 110Jog\ 10 t.rch J1ll1\\ \,¡:i"".1w,1r~n 11, !' l 1 1, !mT. ].o, B~u;o~. l.~~··m 1 .1kap11nm: .m.1~ rnua (; it 1;n \'<·11111 NAPATUNAYAN SA PANGGAGAMOT-NA ANG ••• AY PINAKAMABILIS NA SUMUSUGPO SA UBO ! ulit na lalong mainam sa alinmang panlunas na inyong nagamit na. ligios no pinupukso ong mgo mi-. krobyo ng sokit no nogiging sonh1 ng halos lahat ng mga imp,eksyon so doanan ng hiningo. WALANG ALKOHOL NI OPIO MASARAP PA ANG LASA! B~,11,C4t no moy XYLOPOL PARA SA UBO • NAHANAKIT N~ LALAMUNAN ukol sa•KATAD •KAHOY •MBTAL ~mmmo s:i mga itftbesti· gador ng NBI ang mga ipina· hlagay na ulak sa katiwaliang k:iugoay ng packawala ng 953 supo! ng sementong bahagi ng repar15yon ng Ha¡>on, kasunod ng pagsasalaysay ng is1ng Int.sik kah3.pon." (Agosto 12) Ang sinumanp da11uhan (si-• 11en10 pors111tntong int.rik) 1'14 mopotunc11anp ma11 kinala· man ia k.a!iwalian" i!o sa rep!lra111on a11 dapot Wmang na ipadaW naman. biWng "reporas11an". din, sa Ponnosa. LINGGO NG WIKA muftl noong ika-13 ng Agosto h1nigang bukas, Agosto 19. '.'ANG LA YUNIN _ng p1gdiriwang ng Linggo ng Wik1, ;ilinsunod kay Dirt?klor Aldana ng Kagawaran nr mea Pa;iralang Pambayan. ay upan¡ g4mitin n¡: buong bansa 1n¡ tagalos." , NAITO pa ang in ng balita: "NUWEBA YORK, Agosto 12-Inihayag kahapon ng Rockefellt r F'ounda!ion na naglaan ito ng S684,400 upang gugulin sa pagpapaunlad sa mga pamamaraan ng pagtulu· ro ng ingles 11pona moalnp Hralawong wiko sa kapuluang Pilipinas." Kung anQ $684.400 ne Roclte• feller Foundalion 011 so Pt111PdP<iunl4d ng Wik.ang Püiping popamilin, maaori pong mou1pad ang lo11unin nilang md, QinQ ponpalawonQ wika ng kapulttan On(I' in11les. So kosol11· ku11an 011 inglts ong nagiging ;pangunong wiko nlltin. Kapslyon ne isani:: larawan~ "NALANSAG' na sindikato ng pahuwetenc - labing-anim k<1tao .ang dinakip kagabl ng lka-28 kompanya ng PC sa da· lawang ma¡kahlwalay na pa· nanalakay na lslnagawa sa nica pahuwetengan .sa Mari· kina." Sino nomon onQ sa pongot· long pogkakatoort 011 mokoda-rokip, kung magkakaroon !ili, 11g pohnwelengon so flfori/¡j. 11a? Nakadokip mi rilo onpi NBl at nga11on ay 01117 PC . .A.ng pu/isJIO nomon ng Mari· 1.:ino? "lKINABAHALA ng matal!':U n¡i lidtr ng Lapiang Nas· yoa:ilista an,::: pog/oka.~ arow· :·r11:.ii .19 1:~::1:::fe!u.ro ui Mil· nuel P. Monahon, :ing panlaban ng Progrusivt Par111 o/ 1/1e Philippines sa pag:kapa. n¡¡:ulo." "NAKAPAGPASIGLA kay Quirino sa pagtatallg ng sarili ~g lapian ang pokikiponayam so kan110 ng maroming d1.1ting Libtrof at naging delef!:3do sa pambansang komben· i.iyon ng Oposisyon sa Manila Hotel no nogsisiko.toUl(ln so. iba.'t ibong lolawigon so Luson, BisOl/O ot Mifldonaw." "TlNlYAK nQ P,ongulong Goreia o.ng to11umpo.11 nQ m.aptpilinQ kondidolo opisiial sa p<1gkasenador ng NP pagka't 'ubos.kaya ang akin¡ tulonr r.a gagawin sa buong tikct ng ?-:!P." ' "IPINAHAYAG ni Jose N. Naureno, pambansang tagapangulo ng kalipunan, na sa a.-aw·araw a11 nadorarrw ong poglokas 11g tíktt Yulo-Mocopogol," (Agosto 12) Ali11 na1no.ng Poriido ong oraw·orow 011 lumotokas 0°ng r.erbi11os~ - GRF. MAGASIN NG BAGONG BUHAY 332,000 DOLAR PARA SA ISANG LARAWANG-GUHIT Htrflt19i ng mgd taoua •111kip1111tan:aro11 11g 11wla/11kma /1alu.ga11g 11nu111but.<11.téian·daflll!1 !ilmug dr1!11or vnm' .<a /afflu.>a11(1·gt1hi! 11i G'rngiu. ISANG larawang.guhít na pinamagatang ''Nature Morte" ITahimik na Buhay 1 ni Paul Gaugin, pintor na Pranses. ang lumikha n.:_ kasaysayan sa pagkakahalaga nito ng $332.000. Isa sa mga mlllnahalini:: koleksiyon ni Gng. >largaret Thompsoll Bictdll· ng Estados l'nidos na ipinagbili sa isang subasta sa tanyag na Charpentier .\rt Gallery sa Paris, ;rng ''Nature i\forte'' ay nabili llJ! isang nagngangalang Mr. B.P.G. ng bansirng G!"C's~•a An.91"<l<¡.fBC11va"¡:¡ 'l''·'"'<l'J "ª wd.-a/,ifi "Y "'"''"'(' Mor!e" so llala11tr.11.Q JJ:l.000 dv/m AGOSTO 18, 1957 ISA PANG hang dost-up ng O/.IT(l·IH(l(',,fl"(l ni. Puul G1rngi11 na 111uy titulo.1g .. T(I· llimik 110 Buhg¡('. Goodrich (}nO[ .. Ang Pinakamalaking Molde Ng Retread Sa Oaigdig Sa Pagri-recap Ng Mga Gomang GIANT Earthmover! .udv•ng m1y disenvong m1919•mit •• SJ•no mang rt1ametro ng rim ng 110m• ngayon.na m1y &lin m•ng tata.Je o u mg• ,oma ng kin&buk111n ••. NAG8l81GAV NG B.AGONG BUHAY H my1 9om•i,9 GIANT Earthmovu u pinak•mal&pacl m•n1 sukat, 16.00. 24/25. 11.00-24125. 21.00-24125. 24.00--24125 h1n11!ii•n11 u 37.5-33. ng1iyo'y l1•'nd1 n1 u p•n11n9;r.ilan91n S& Trt-i.ldmg ng mg• 5trbisyo ¡~ m•l•laking kon$traksiyon; p19mknin1 al p19tat1ibl1 . MAG0 RECAP na nrny UNA SA l\ARANASAN. KASANGKAPAN, Sl<:RBISYO GOODRICH INTERNATIONAL RUBBER COMPANY >"-: Q;lt "A~~ .. .. ,.;E G Hl , ¡ ~ R 0 d Po J " y., , ' 1 l ~<,O NAPAMAHAL ang y~maong Pang1~Jong Ramon M;ig~ay~ay sa sambay1manrt l'ilipinu, hin· d; lam;¡ng ~a matatam.fa kundi maging s;1 mi::a b;1\a,_ pagka·t ldnamala.•an s"iy.'.I ng niatapat tia pakik11un:,:o sa balana. Pinatunayan niyi1 ';1 niaramin.IJ p..1¡;kak;1!ao11 n:i an¡:: kanyang pai:;111;unabsaki1 ~a kapakanan nQ llll!il mnmam.llyan ay hindi b•mso1I m.: ma$nkim na layn· t1in;: f13111'fll!litika, m:mapa, ni.: malaos na hani;arin sa paki· l1pagkapuwa. An¡; kai::•mtl.1hang.Jooh ni TIM ay nidama ni Irene Ade· c"r, 13, ny Kai,:ayan de Oro. l\ay lnmc, hukod sa mabuting lidrr n.c: b;1nsa a~· isang kaihi;:an si RM, bacaman hindi nip nakil;i nan¡; mukhaan. N;ibatid sa pakikipanayam r.i Noli F. Olartc oa unang '"n;1k1l;ila·· ni Irene si RM noon¡:: Mano, 1!1:13 sa pai!hl haniip ng larawan ng m;,:a bayani, kau:.\ri<ly m: 11ralrn sa ikatl<mg h:iycane n11 m ~ b;1bani:: p;iar;ilan -'ª kalrhiy<J n_c: Lour· <.!es Naakit si lr• nesalarawan ni RM na n;itun¡::h.111 S.1 b:ing magasin. Nane tiyakin ng mga magulang na bayani al buhay si RM, iyon ay sinulat<in ni lrenr sa llt7·B Manf:"a Avcnuc, Sta. Mc~a. Maynila. Pilgkaraan n.-;- is:int-: lini,:go'y sina¡::ol ni RM si Irene. Anans liham: N1t1ngg1p ko 1ng n1ptok1;¡i1nd1 mong tul1t noong M8r'º 2. 51 l1h1t ng n1t1ngg1p ko ,. pe:h1ng iht 1y hlglt n• n1kl1ntig ,. 1klng d1mdemln 1ng 1ul1t mo 11p19k1't 1l1m kong mir bt1p1t1n u ly1ng klw1l1ng·m1f1y. Ang m•llliit ne be.ti •Y bihlreng m11kunwHing hlul•d ng m1fll1nd•. M•PIP•nsln mo, lren•, n1 1ko'y buh1y n1 buhay, p1glr1't kung hindi ay di ko muulu· l1t 11 m..tal1gd11n ito. Mar•· hll 1y sin1bf u lyo ng iyong 1m1 11 lna n1 noont 1ko'y K1lihlm n9 T¡nggul1n9 P'"'° b1ns1, n1k1g1w1 1ko ng il1ng n11butln1 b1g1y 11 1tlng b1· yin. lto 1ng d1hil1n m1nh.il lcung b1klt n1ng t1nungln mo 1y 1tin11s nll1 .1lco" JMdHl1I ng hb1y1nlh•n. Nguni't 11 pn•ng · 1kln, hintli ko lpiHI•· 11,.y 111 b-,1ni 1k•. Ako•y 111 l11n1ng k1r1nlw1n9 Ptll· pino - k1tul1d ng lyen, 1ma n11 n1l1 m1k19ur1 n1 pln1k1· m1buti u b1ma. N1111ot k• n1, tren-e, 1n1 hlnlhlnlJI mo u ekln. Pin1d1I· hin din kit• ft1 l1r1w1n ko 91 p1g+111ng t1ye'y m1d11ing m._ giginf m19kllbft1n, Nilal;igdun ni RM 1ng ilint mahalagang kasul1hn na m1y k•utrMy•n u k•nyang pala. tuntu111n u p19p11p1vnl1d SI mga l"!lyon 11 lcapuluan. N• ngaka.-nMid an; llanst plnuno .¡r.t hu!'lan hg ~m•h•lnn •• o M1sey1ng n1kun1n rig lar1wan 1119 Kampeon ng M.1hihirep h1bang k1uup •ng iung ma9uuk1 ruing minung dum1h1w siya 11 isa sa mgl p1m1h1ya• ng Ecnnnmic Dcvclopmt·lll Coq• ng K1g1waran ng T1nggul1ng P;imb1n11. Ang liham ni RM ay naisa· tilo na 'ni Irene, nruni't madalas pang paullt·ulit · na binabas•. Maglng ang larawang Ju1lakip nlyon ay pinaka-ilngatan oiya bilang isang napakahalagang elaala ng yomaong "ldolo ng Bay<in." Kaparis ni Irene. si Norma V. Morales og Santa Cruz, La· guna ay nawalan ng kaibisan nang masaw¡ si RM sa mala-. .c:im na sakWla sa bundok lag 't.tanungal, Scbu noong Mar~o 17, 1957. At limang araw pagt.araan n.g pagbag~ak ng acroplanong Mt. Pln1tubo ay ¡nalayan ni Norma ng bulaklak ang puntod ni RM, kalaklp ng 4s1ng liham:-Saan k1 man n1tooft ay n1l1 kong m1l1m1n mCH19 m1l1bl1 akong n1n9vn¡¡uli11 11 iyo. Pi· 1tak1ilblg kita at n1ghlhln1nakit .1kong lubh1 kuni¡ IMklt P• kila n1klt1gpa kung m1w•· ""'l1y ka lam1ng 111 1kin P•ll· katapo•. Hindi ki~• m1lllimot &.:allan man, ang iyont p19kan119iliw, klgaftd1h1n1·loob, 1t lah1,t n•ng m1buting bagay na girMW• mo 111 lyong IMma at mga kabalMyan. Tal111ng labi1 1kong nalulungkot, PI· ngulong M1guyuy. lnling1t1n ko 1ng lahtlt "11 1l11lang lbinlg1y at ipin1d1l1 mo •• 1kin upang kahit pe1no'y lkaran .. I klftl' nakllala kit• nang hlglt si lb1ng n1grn1mahal din H lyo. San1'y m1l1man mong ida· d1langln ko ang iyong kaliga· y1h1n ng1yon at kailan man H L1nglt. L11I mo 11na akong m1il11fa .. 1ng lyo~ malilt 111 kaibigan Ñ-S1•t1 Cru1, L•· guna. na natutong m1..-ah1I 11 lyo, umlbl1 u iye, gumunlt1 u lyo H lahat ng p•n .. hon 1t m1gm1lasakit 11 iyong t1gum~y. bp1l1t1n 1t kili· gay1han. Alinsunod s.ll pa,gtata1>3t ni Vicente S. Yanuarl&, nakilala ni Norma si RM sa Pambaosana: Panayam Pampahayagan ng nl.lltalaa:s n;¡ paaralan noong t"6tl na idin11os sa Araullo Hi8h &:hool sa Maynila. Si Notma'y isa sa m(a kioat. WID HJUllJ,tal111g p1111auhfng pandangal namaa ai 1lll sa pagbubukas ng panayam sa bulwagan D! Glrl 5cout sa Padre Faura. Pagkatapos og" pagtatllumpati ay nakipa,gkam1y aq "!dolo ng Bayan" sa may 600 (Telcgado; lumagda sa daand¡1aog 1utograph. Noon luniia· rit sakanya si Nonna at pinahid ng panyolito allg mga bu· ti! ng pawls sa mukba. At iyoo ay nalratawag ng pansin ni RM. A111l gayong pagkakataon <'Y iSang ma,gandang kapalarao ~~~¡:~~;;:i:::~~;~:: ~~ tanya ng dakilang lider ne hansa. Noong Septiycmbre 15, 1958 "Y minsao pang oualtllhao sa Malolos, Bulakan ang k&baitan at kapakumbabHn oi RM. Naging panauhing mana111lumpa· t! noon si RM, kasama ni Heneral Emilio Aguinaldo, sa paggunita sa Jka-58 pagpapa· hayag ng kalayaan ng hukbong mapanghlma1sik ng Pilipinas. Pagkabigku og talumpatl ay binandugan si RM ng marl•nda sa bahay nina Jose P. W. Tan· toco. Gaya ng dating ugaH, malugod na binati ng "Kampeon ng Mahihirap" ang ma· i<'king pulutong -og mga taong nagbunyisakanya. Nguni't higit na nak:!.tawag rg pansin ng madla ang paglarit ni RM sa lsang lalaking r,iamata-mata lamang na naka· layo sa may tarangkahan ng dE-kalayU1n11 p1milihang-bayan, waring nahlhiyang maki· t:alubilo n· karamihan sa pa· ldkipagkamay at pagbati sa ··Kampeon ng Mahihlrap". Ang la.laki'y masayang klnamayan n; RM higo oagtuloy sa lah•· nao ng mga Tantoco.Abala 11 paklkipagbatian ti RM oang lapltan idya og isang l:>atang babae at iabot 1n1 palatunlunan nr Araw o¡ Malo'los. Ananr bata: "Paki1~ gr..,h mo nw po !to." Dali-dalin¡ nilagdaan DI "ldolo n( Bayan" ang palatuntunan nao¡ hlodi oa lüoanoo¡ kung 1lllo ang may-1rl ni.,von. MAGASIN NG BAGONG BUHAY· T•P•tlllfll, 11•lr:aQfti rityn_. tinitJ¡n ang Hta •t sinabi; ''Li.sta ang Htang ito." Hindi pa nasiyahan, binuJ:lat ni RM ang Nta a1 ilinaas bal>an1 nakamuid sina Pangu. lr;ng Luis Araneta ng Pambae· Ean1 Jaycee, Senador Francis· co Delpdo, Senador Francisco RodrlCo, Tenyente Koronel Fellzardo Taaabe, punong Plllt lalawigan¡ ng Konstabulaiy .. at Joee. Tantoco. Nooe lamang nalam&n ni RM, A pairtatapat ni Koronel 1·aube, na uag batang nagin¡ 11110 n¡ isaDJ mahiylini mamamayan, ay Si Julia "Baby" Tantoco, anak ne m1a Tantoeo. Sa isang maiklin¡ lathab'y ipl1111gtapat tiamm lli Gnf. Perpetua M. lllranda DI Penarand.a, Nuweba Esiha ang "m•haballifuag alaala" llJ nal, wan &a kanya ni Rll. Umano·y na sa ilr:aapat na baytan1 1iya ng mataas na paaralan nau lumiham an~ kanyang ama kay RM a1 bumin¡i ng payo tungkol sa !"20 buwis tuwinl h1tlong b111.wan na hinlhin¡i ng pamahalHn.g-bayan para u J:anilang maliit na tindahan at t>arberya. Pa¡karaan ni isang linp:o'y tumanggap sila .!:!1 sulat n¡ "ldolo n¡ Bayan" al ipinata· )uta& na biadi aila dapat mag· bayad DI buwis, yamang nag· J;aklbalaga lamang ng P30 pru¡: klnilang tindahan. At mu· h noon, naipagpatuloy nila ang eayong bzn•p·buhay al naligtas sa banta ngpananah1t Nang kandidato pa ~a pagkarangulo si RM, ang asawa ni Cing. Mlr;uda a)• umanib ~a Mell"•YH. t.r Pretiidant MH•· ment. Warin¡¡: nakini-kinita rms: pa¡¡:·ak)'at ni RM sa kada;kilaan, ~ng unan11: ~upfü1g C.:· na Gn¡¡:. Miranda, na is:inilanJ noong Hulyo 14, l9S3, ay pinangalanang Ma¡:saysay "An1 aking anak ay naglng popular." ani Gng. Miranda. "Binalak kon¡¡ padalhan sa Agoi;to ng Jar1wan nlya ang Pangulong Ma¡:saysay, nguni't sa kasamaang·palad 3) na~•· wi liu (Si RM).'; AGOSTO 18, 1957 Ayon din kly Gng. Miranda, c;atlng sira ang bahay.paaralan H kanllang purok. Noong Neptiyembre, 1956 ay nagsanib ang Samah•n ng mga Magu· lans al Guro at mga kaplsanang siblko sa pangangalap ng p,buloy na lpagpapatayo n1 ha· gung gusali. Nang mabigu an~ ~anitong pagsislkap, ang suliranin ay idinulog ng mea man11im1yan sa "ldulo bg Bayan". • .\t noong Dilyembre ay da· ~::;.:,!.•h~·?J~~;n:ig-c:~ wang ~ilid aug itinAyo sa purok na iyon, ~¡¡ loob lamang ng dal•wang linggo, 111 pamaroagitan ng mga kawlll• ag Hukbong- Sandatahan ng Pilipinas. ''Tatlong taon mula ngayon, ta pag-aaral ng anat ko'y malalaman nlya ang buong ka· say11y1n ng Panguloag Mae· Hysay at malabis nlyang lk• raran1d áD1 pangalang lbini181 namin aa kanYL Kunc raautid na iahnmod an¡ pangalan nlya aa dl.kil&n& lala· ti, Jr:alpda'y magal.lilbp alyang dumaklla rtn." a1 CnJ:!. Miranda. Nguni't Jalong hayal! "'' k:i· tu11ayan ng pagmamalasakit n. RM sa kapakanan ng kab:it:inn ang Studanh Con1ult1tl.,. Counc:ll na tuwiran~ na~a ila· Jim ng pamamatnubay ni! M:1· h1kany1ng sa panmumuno n1 Abugado Debuque. ltinalaai ito ni RM upan¡ malunasan ang suliranin ng mga estud· yante &1 bani;a, upang lhantl11 &A mabutlng liderato sa dara· ting na mga panahon. Dabll dito, ang kamah1y;1n n: "Idolo ng Bayan" ay inj. Juba ng kabataang Pilipiao Mula nang ilapag sa palipa rang pandal,gdig sa Maynila ang: kan:ran¡ banglca:: bubat sa Lunsod ng Sebu banggang 11 maihatid 11 huling hall.tu· ngan u. Libingan .sa Hilag,a, llbu-llbong kabataan ang naIUdalamhati, ang nagh1may, ant nqluba. Ngayon. ani;t bnyang llblngan ay d&RadaLlw pa rin ng kabataan, manllll, upaing gunltaln ang kan· yang tuaysayang 1lngkabulu1an ~- btlakilaan. Tiyak na Paraan ng Kasiya -siyang Pamamahinga Ang Serbesang San Miguel ay tunay na angkop S;l di-pormal na pagtitipon ng magkah1bigan -·· nagdaragdag ng kasiyahan sa ano rilang okasyon. Laging maglaan ng Serbesang San Miguel . malamig at nakahanda sa pagdudulot. janJlligud pnl~pns~n Lumpiyang lntsik IP181La ni GID M on lul M!I• Hn9ll1p : :: ~::::~: ~~;::~ l~~:::::~~i' ·~ t;o.,:•n;.: k;ohuk 1 iLl o:.: l •J ~" p;1m1nl :1 Pi<un ng p1gluluto : :::~:~•lna;::: 1l"~~h~,~~1I:;', l¡;o11~Lin:.: :.1 1 ::·1 = :::1 1" ;11n "'U: k:ihu\t• •• t ;o rn.: 1':1 :.!h <1l11·h;1lrnn :rn :.: ¡,.1.,,11 _ b;ihnt ~'.:~·,:11:;;: k1~•:::~·· ,,1· , ;,k:, ,, ;o ¡; 1a ;,1;~ ~~~~1i!;ih:i 11 n :.: !'"" ¡1.1minla ;.al lh11·hali in rH11u;on ;uti; h;ohil n:.: lu111p1y a . Ba luun ;rn;.: 1:<11;,111. ;ll ,.,1;.., iin l" il n sam;onl1k" . $ARSA: ' : \¡oSólllJ.: , Ukil ti n;i kubar ani.: ;i, uk;il J 11 kulsaranl! <1rm;o 1 ku t.~a ritanl! asin 1 k11\ s;.ir;o n!!. luy" · ~ 1 a~~nl( tuhii.: P1runn9 pag lul uto· .~::·,~~~·~~·ll<i\um an i: lah al ,,~ m,:. :;::11::::~ ,:;a~~0~i~~~a~;::n:::~;~~;i :.;Jf">"l> 111a\:1 pol "" :.n ,_: s.irs.i ,, y ~k·· h.1ui;11in. Ensaladang Hipon Sinuwam Na Baboy ( P ~ dol .1 ni Ad t loid• M. S• ntosl Mg• s• ngk•p: ·: [ ii:'.:~if~::~:;~'."¡~.::b::·"'"' '"" 1 k 11 l ~ ;o r ; 1 n:: m;mli k.o pal is PuHn_ ng_ p•glu lulo: !'~:;:1~~~~~~1i1.1 ;1 n:! h;iho> ;ti ;on~ ¡1;1p;ir :i 11;111~ ma:.: ;~,\'/: '" m;•nl1k;o ;on:.: haw:rn;.:. lu~ :l . silJU)"<I' ;,( :~;~'.''.''\,.'.'::,~1~1 >~•::;::c p;,;.:k:il ~I'º' l l.1~cl:,:,:.,n n:: l.o : : :•:•:·:: 1~ ;:~~l:•::,~1,' ~;,•,'.~ :~;1;'. ~ t '; ·' ~:;::,"~ 1 ,',~~ ~ k;,¡ .< n ~ , , 1 1 o 1 ,.1 MAGASIN NG BAGONG BUHAY ni Dr. F• del Mund• loh,.lln M T•1•hl lllP•r•1""'tnS.Alplller• tK1rugton9) Anu.;anong m11 Gat11 •JW. Mf.Hring lbigay H mga San19ol? Ang maraming mga gatas 11a n:iltikita ninyo sa mga bo· tika o tindahan ay maaaring magdulot sa inyo ng pag-aalinlangan. Ang iba ay mga pulbos at ang iba naman ay h1saw. Ang mga anunsiyo ay !!akapagpapa-alinlangan sa inYo kung alin ang tunay na m'abuti. Halos lahat ng mga 11akahandang ito ay buhat sa gatas ng baka. Upang malainan ninyo ang ginawang pag· bahanda sa mga iba-ibang uri .ng gatas, ang mga sumusunod ay ml'halagang malaman: l. Gatas sa ll!ta. CMga ha1imbawa: Beer Brand at Na~ural Milkmaid)~ Ito'y g1tas o¡ bait:a na pasteurisada (pag~apakulo sa 60 sa loob ng 30 r.1in.) at inilagay kaagad sa lata. Ang mga gatas ng kambing ay inihahanda rin sa ganitong paraan. 2. Gatas na lusaw (Mga hallmbawa: Carnation, Alphine, Dairy Gold, Pet Milk, atbp.) Gatas ng baka na pinakuluan o pasteurisada hanggang ma· wala ang kalahati ng tubig nito. Ito'y karaniwang paghah<1.nda. 3: Gatas na Kondensada CHalimbawa: Milkmaid Con· densed o C.unation Condens· !d). lto'y gatas na ebaporada na m:iy 45% na asukal na idi· nagdag. Sa mga lalawigan, ito ang lalong palasak na gamit stipagka'.f: nagtatagal :5t:a· 11it 11:..i wala sa palamigan. Par.i. sa pa.lagiang pagpapasuso, ito'y hindi nararapat ·ibigay. 4. Pulbos na Buong Gatas 1Halimbawa: Klim) lto'y wa· lang halong gatas ng baka na piaatuyo s• pasingaw. 15. Gatas na pulbos na kaparis nt; gatas ng ina (Halimbawa: SMA al SimilM) Ito'y gatu ng baka na inalisan ng taba at pinalitan ng.. ibang uri ng t .. bang madaling matunaw. Dinagtlagan din qg ilang bitamina. e. Pulbos na gatas na kapa,ris ng gatas ng ina nguni't inay dagdag na proteyna (Halimbawa: Biolae at Lactogen) Ang ::¡:atas ng baka ay dlmigílagan ng pampalusog nguni"l nanatiling madaling tunawin. 7. Gatas na pulbos na may: mataas na uri ng proteyna at kauntin¡ taba (Halimbawa: Dcyco, Alacia, Olac, Protein ~MA. Powdered Prolein Milk). Mahalaga sa mga batang ma· bina ani katawan, nagkasakit l'lg kurso o mga sanggol na kulan!l'. sa buwan. 8. Pulbos na.gatas na Asido (Halimbawa: Lactie Acid Milk, Eledon, Pelargon). Ito'y gatas n,g baka na nilagyan ng asido at pirasingaw bange,anc mi· tuyo. Madaling tunawin sa tl· yan r.g sanggol at itinatagubl· lin sa mga mahina ang pantu· naw. 9. Gatas buhat .sa gulay (}'la. limbawa: Sobee, Soyalae, Mull· soy, Nutramigen Hypo-aller· eenic Milk, Almond-Lac.J ~ga' bacdang gatas na hindi bbbflt Sil bayop. lsang mao .. • Jlayo ~a m;ililii: na ha7·JJ1 &ng inyong mga lanani damit sa pamamagitan nti pagb:ibalol ~íl m1a iyon ~a Uiyaryo. . ikolang mabuti ang mga paligid at m¡;i· kitfü1 'llll)ong ii¡las sa "''ª bulas ang inyong mga lana. "' Panatilihinr~ pant::iv-pantay :i.ng layJayan .ng inyong mga paldang tinabas nang pa· bilog (rire•1lar sk;rts) sa pamamagitan ng pagpaplanlsa niyon simula- sa baywang papmta ~a ibaba. • faku.uan .~a ~uka hanggiin~ ~11 lumambot ang nanigas na pinsel Upang manauli oing C.:atin:? anyo. • Huwag igugnhit nang pabb ang lapis na pangkilay upang hindi kayo mag· mu!.:l;ang niatan:'a. Ang m;,ikli al pataas nang bafta.gyang mga guhit ay nakap;,¡;p,;pabat:i. • T.:i.i.:p,.n njl'. tcl~ns vapor pro?f ang tinapay upang hindi m:inigas. "" lsa•1g napakahalagang bagay ;mg apoy sa buhay subali't isa rin namang bagay na lubha kun.g ¡,.umuksa. . . kaya ang mga palito ng pos poro ay huwag haha:yaa;1¡¡ ragl¡¡1uíln r;g mga bata sapagka't sa sandaling iyon ay ikiskis nila al magliy:ob, maáa:-ing pagsimu!:.n ng sunog at mangahulugan ng pagkaubos ng lahat ng m,;:a bagay na i11yon¡ ikim;bubuhay. • Ma-:iaring !:laalis ang kah1war.g ng kutsilyo kung isasaksak sa sibuyas. Pataga· lin ng mg:J latlong oras at ~:.ka pakinangin. • MabaLa-vrsan ar,i,:: al~t n¡ saba\9 kun! inyong huhulugan ng isang hiniwang patatas. • Ar.g m m+~a ~a ~edang rfaui! ay madaling maaalis kung k\1kuskusin ng pinainit na gaw~aw .. huwag lam::ng hlilimutang Iagyan ng blotfer ang ilalim ng mantsa. • Timbane:in :111¡:: ba.gay na 11akalagay sa bote (1yrup o ano mang liquid). tandaan aug big1t . . baw:o~an anli' limbang ng nais ninyong dami. . . sa. ganitong paraan, m11k::titiyal.; J<¡¡yon¡! ang in~-ous: kailangang dami ng syrup ang myong makulutha. ,. Huwa;;: ll.1)i¿¡lulin sa p<!r;•ct!iit;o ang yelo 5apaé:ka't lalong nakapagp;ipadali sa pagkatunaw. AGOSTO 18, 1957 lagaq sangkap ·ay "soy beans". Ginagamit sa mga 5anggol o malandang hindi kahiyang ang galas ng baka. Ano ª"• Gina¡;amlt •• Pagp•pal•bnaw ng Gatas? Ang kinulong tubig ang si~1ang karaniwang panghalo sa gatas upang ito'y Iun:i.abnaw, nguni't ang sabaw ng alinmang binutil na pagkain o sabaw 11( bigas, barley al oatmeal, ay.maaari rin¡ gamitin. Kung minsan ang di-matapaftg na tsa a~ gioagamit din. Ingafan laman¡ 11a an¡ parnralabnaw ay malinis at walang mikrobyo. Mga Tagubllln 11 Pagpap11ut0 Sa aot•: Kung ang inyong anak. ay pasu,uhln sa bote, kailangang mag-ukol kayo ng llang oras sa paghahanda ng kanyang mga kigamita'l'I. Kailangan ang mga bote at tsupon na hug• san at pakuluan at pq;-ingatJn an,g paghahalo ng mga (Sundal\. sa pahino 26) Bakit PIPILITIN ana il!YOllll anak na uminum ng Laxante? &ng Suwalteng Fletcher's CASTORIA'y Walang Matapang na Sangtcap-Hincli Nalcasisira sa Maselang Tiyan ng mga Bata! Kun¡ ang inyong anak ay nangangailangan ng laksante, huwag sa pamamagitan ng pagbibigay ng matapang n• lakaanteng pangmatanda. Bigyan ne Fletcher's C1storia an¡ laksanteng niyari at inihatol para sa sanggol at batang may iba't· iban¡ gulang.Walang cascara,wa langaceite de kastor,walangasiri at walang matapanc: na sangkap Ang suwabeng Fletcher"s Castoria ay nagka~abisa ng puspusan at mai HYOI ang tumpak na pagpapainom. At hindi lamang iyon, ito'y masarap ang l1u.. Ang mga bata ay kusa. itong iniinom. Bumili ng isang botelya ngayon. ~ Ang Likas at Tunay na CASTO RIA ANG TANGING PINAGKAKATIWALAANG LAXANTE MULA NUONG 1868 lD Simula p'l. l;.,mang sa bahagyang paglaki n_g inyong tiyan h<tn~ganJ; sa sumapit ang inyong kabuwanan, ang ganitong vari ng mt1 fernity dress ay inyon_g magagamit. Hindi ninyo dap~t pa;.gambahan ang pagsikip sapagka't malaki ang naitutulong rg niga pelegis sa likuran. Puting butones ang ikim1bit sa ha•·apan at likuran ng damit at puting tela rin ang ikinombinasy(1n sa leeg at manggas. Para sa Nagdadalangtao MAGASIN NG BAGONG BUHAY Mga Damit na PanlakaJ lsan~ walang katap11s:mg suliranin ng kababaihan ang kanilang mga kasuotan, !;aya kami naman ay magpapatuloy sa pagtulong sa inyo sa pamamagil:-in ng paglalatlnil;i. ng iba't ibang kayarian ng mga damit na map·n~pap<>risan ninyo. • ~laa'lrj!ig lpanlabaf; o ipanloob ang mga blusang ito, Qukod sa ma· gagamit pa. ninyo sa mn1ammg pagkakataon. AGOSTO 18, 1957 11 Kasama ni Dra. Ocampo ang kan11on9 m"a anak at kabiyak $a !crau·ang itong k1-ha nang si11a a11 tan"lla!ing M1o1sa ng mg11 N11(Jsipa9Ui.po$ sa Centro Escolar, noong PebTeTo 1957. Mufa sa kaliwa: L¡ticia, Ruben, DTa. Ocampo, DT. Ocatnpo, Cy1.t11ir. at Victor, Parada ng Kabab.ihan Dra. Amparo L. de Ocampo NAMUMUNGA ANG PAGSISIKAP ANG kagandahan, katalinu· ha't kabaitan ay mga katangi:¡,¡g bihirang patsamahin sa i~ang babae. Subali't sa katauJ•an ni Dra. Amparo L. de Pnmpo. ang mga katangiang iyan ay ipinagKaloob sa kanya rg kapalaran al napatunayan "ª maraming pagkakataong bun•ubuo sa kasaysayan ng kan· vang buhay. Ang buhay ni Dra. Oeampo a.v walang iniwan sa isang J;asaysayang hinabi ng pilnu· l3L Ito'y nagsisimula nang isiJ;ong siya sa isang ""gratis" na <lid sa Ospital Heneral may ~palnapune taon na ang nakar;:raan. Ang ina niya'y isang Kabitenya samantalang ang J.:anyang ama ay taea-Maynila. Nang matapos si Dra. Ocam1'º ng intermedya ay buo na ~a kanyan!( isip na tatapusin 12 niya ang pagka-nanies, na siyi1ng pangarap ng kanyang ina. Subali't nang magtapos siya sa mataas na paaralan noong 1933 sa Kalapan, Mindoro ay i;umalungat sa kanyang hilig ang kanyang mga guro, ~apag· J;;i't nane mga panahong iyon ~)" Jlinuturing ng marami n_a ang "nursing" ay isang mat-.bang urí ng propesyon. llguni't hindi matanggap ng J:an>·ané: kalooban ang ísang kaTer;ing pilit lamang sa k;iny11, kaya lumahor siya ~ª mga hmjgyan ng eksamen sa pag· J.uha ng "nursing". Sa 252 binigyan ng pagsusulit ay da· dalawa laman~ ang nakapasa, i.tsiyaangisa. Napasok siya sa Ospital ng s~n Juan de Dios noong 1936. Pito ay nakagiliwan ~iya ng mga madre dahJI sa kanyang· k;ibaitaTi. Tumagal siya roon ne ísang taon, nguni't mara· ming nabighani at nangibig sa kanya kaya kinailangiln niyin,g napalipal. Dahil si kanyang nais na sa Philippine General fl-losp"ital makapagtapos, iminunli(kahi niyang doon na siy• n·,apalipat at sa tulong ng Mallre Superyora ay napabifong siya SI mga baguhan sa PGH noong taong U137. Hindi r.;. niya pinanghinayangang wawalan man ng saysay ang isang taong ipinag-aral niya sa S1m Juan de Dios. Malaking l•llgay na para sa kanya ang pagkakalip~t sa isang malaking institusyon na katulad ng l'GH. Samantalar.g nag-aaral Si Dra. de Ocampo sa PGH 11 na~karoon siya ng pagkaka· laon¡ m•glq isa u mga 11n,g-1.Jag1 sa yumaong Panru· long Quezon noong 1938. Dabil sa angking kagandahan ni Dra. de Ocampo, noong Mayo 14, 1938 ay tinanghal siyang "Bb. PGH" sa pagdiri· wang ng Pambansang Araw ng mga Ospit.11, na ayon sa yumaong Pangulong Quezon ay siya nang pinakamalaking pagtitipon sa kasaysayan ng Philippine General HO$pital. Tinanghal din siya bilang "tampok na dilag" SI ilang Ulit na pagkakataon. Noong 1955 ay nagkaroon ng pagtitipon sa PGH at siya ay nahirang na "Mutya ng Nayon" ng PGH Alumnj Association. Kamakallan lamang ay · itinampok din siya sa "Golden Jubilee" ng Centro Escolar University bilang _Musa ng mga nagsipagtapos sa pamant::.san. Si Dra. Ocampo ay siyailg rnaybahay ni Dr. Geminiano Ocampo, isang dalubhasa. sa mga sakit.sa mata, taynga a.t i:ong, na nagdalubhasa sa John Hoskins Hospllal sa fü,tados Un"iilos. Sa kiisaluku· yan ay Ucpc sa Departamento Dr. Ocampo ay mlnsang nagdaraan sa tapat I1J kanilang nurffS home. Dahil sa k1nyang naririnig ukol kly De.. Oeampo ay parang nangilag siya, at ginawa niya ang lahat r;g paraan upang iwasan ito. Nguni't ang guhit nga na· man ng palad ay hindi maaaring iwasan ng isang tao. Hindi rin naiwasan ni Dra. Oeampo ang pagtatagpo nlla ng iniiwasang manggagamot sa isang pagtítipon Sa ospital. N¡_kabilang: si Dra. Ocampo r.oon sa mg1 na_!!sipagtanghal "S "folk dance" at dito siy1 :capansin ni Dr. Ocampo, han¡1:'."'Di sa gumawa ito ng par;1ng magkakilala si11. Ang lahat ay wala sa loob ni Dra. Ocampo, nguni't ang alaal1 ng pagkakataong iyon ay nanatiling sariwa sa isip ng manggagamot, hangg.ang si ang dating pagiging maiJap nito sa mga babae.ay mauwi sa paghli.nga at pananabik ~I\ bagong kal!:ilala. Gumawa si Dr. Oeampo ng paraan 1.1pang mllkapagsadya sa d.or· mitoryo ng mga nars sa ba. r.gad n• makita lamang si Dra. Oeampo. Para namang sinadya ng mg:a pa,.yayari ay na¡, Nong mo:"ing panauhin ni Dro. Ocampo sa kanttang klinika ong ilang kinat<lwon ng malalaking trom. pant1a-optiko mula sa Alemanya ma¡,dlang taon mt ung aakalilipas. rg mga sakit sa mata, taynga ;t ilong sa PGH. Propesor din siya sa Opthalmology sa koleJ;iyo ng medislna sil Unibersi· <iad ng Pilipinas, at direktor ng De Ocampo EJ!e: Hospital na ipinatayo at pinamuhunanan nilang mag·asawa. Kung papaano nagkakilala sina Dr. at Dra. Ocamp() na humantong sa kanilang pali!tataling·.puso, ay binubuo ng magagaildang ¡:iangyayarl. Bago pa lamang noon si Dn. Oeampo (Bb. Leaño pa noon) 'sa PGll. Sa tuwi-tuWi.na ay naririnig niyang pinaguusapan n1 kaDy;mg mga kapuwa narses aug ukol sa isl!!IDI Dr. Ocampo na balUa sa pa· r.iging "mailap" sa kababai· han. Sa isang pagkakataon ay I'aituro sa kanya ito ng kan: y.i.ilg mga kasamaban nang si l:aroon ng karamdaman s:I Dra. Oeampo, al malimit nang dur1adalaw si. Dr. Ocampo sa n.aysakit na nars. Dumating pa rin ang 1111raming pagtitipon at sayawan sa ospital na siyanf lalong naglapit sa damdamin ng da" J:iw.v.. At nang tanchaling "Miss PGH" si Dra. Ocampo noong Mayo 14, 1938 ay si Dr. Oeampo na_ ang kanyang Dll.· ,ginl konsorte, kasabay ng pagpapahayag nila sa madla ng kanilan¡ balak na "pagla¡;ay sa tahimik". N,anc sumapit ang Mayo 14, 1939, ay plr.agbuhol ang kap.ilang mi:a puso sa barap · ng damban1. Ngayon, sina Dr. al Dra. Oeampo ay may apat nang anak. Ang panganay ay lah1ki, ( Sundan sa pahina 27) MAGASIN NG BAGONG BUHA'Y SABI NG NANA Y KO, linggo raw ng wika buhat noonf A.gosto 13 h11n11ane 19. ll1ng araw ng• b11 $3 isang linggu"! A, siyan;:a p;ila . .. s;ibi noon ug titser ko e, pito ... pitong araw daw isang llnc:co. Kung gano·n, pitong :iraw ilng Linggo ng Wika. Natatandaan ko pa ang narlnig ko noon sa radyo. Sa Jinggo raw na iyan, manmi ang magmamahal sa wika. Mamahalin daw nila an~ wika dahil sa iyon e. . nakalimutan ko na. 8<1sta. iyon daw e mamahalin nila. Siguro, ayaw nilang masabing malan~:mg isda sil:i. lyon daw ang sabi ni Jos.? Rizal ... pag hindi raw nagmahal sa wika, sila ay malansang isda. Pero, malansang isda? Bakit malansa? Siguro, kaparis ng lsda pag malansa, sila :iy hindi gusto. Ang hirap Jane nito e hindi yata n3man n11gigin¡: isda an,g tao bhlt hindi magmahal u wika. Bakit kaya gano'n ang sinabl ni Riul? Hindi bale. Pag laki ko, malalaman ko rin an:: kahulua:an niyan. Ituturo na iyan sa amin. Marurunonf d1w ang titser sa hay iskul. Al saka pag hay iskul na ako, m;irami na rin akong m;iJalaman. Kaya lang, pag marami na akong n:ih1laman e baka maparis ako sa kapatid kong babac. Salita nang salita. Hindi ko naman maintindihan. Ano nga ba ang us3pan nila ng kaklase niya"? Tila .. IngJngles. Teka. Ingglcs din ang madalas kong naririnig sa radyo a. Panay inggles ang usapan. Kasi raw, marunong na sila. Pero pag marunong na 1ko, ayoko rin ne inc:cles.·Baka hindi ako maintlndihan ng Nanay ko. Pag nafsasallta an¡ ate ko n8' inntes, tanon¡ nang tanong anr Nanay ko. Kaw3wa naman siya. Al uka 'yung mga kalaro ko. . . p;i¡ nakakarihig ng ingles, nagkakamot na ng ulo. Gaya ko rin. Kasi, para kaming ipinagbibili. Bakit ba nauso pa ang inggles? Nakakasuya. Para tuloy nababawasan ang mga Pilipino. Siyanga pal;i, sa mga Kano nanggaling ang inggles. Mabait n;iman sila. Tumulong sa mga Pilipino noong panahon ng Hapon. Pero pag mauuso nang mauuso ang inggles, para rin kamin§ me a~o. Sa mga Kano nama11 kaya, me nagsualita ng ta.calog? An( hirap p~ nito, baka wala man lang Tagalog sa Kano! Panng 1yoko na tuloy ma,g-aral pa. Baka maglnc maka·Kano ako. Makalimutan ko tuloy magsalita ng Tagalog. At saka pag nakalimutan ko, lalonc: kawawa ang Nanay. ang Tatay at ang Ingkon¡. Hindi nila alam ang inggles. Pero kailangan naman akon:: mag-aral. Gusto kong sumali sa mga pro~ama. . sa malalaking programa. Para daw makasali roon, kailangang marunong ka ng inggles. Hindi na sana daplft kailangan ang inggles. Tutal, rn.ra Pilipino rin ang makikinig. Bakit ka1a hindi nila gawing tagalog ang mg1 programa? Naku, oo nga pala. nagk;iroon na ng programang tag1log sa iskuwelahan namin noong Agosto trese. Pero kun.g hindi kasama ang Agosto trese sa Linggo ng Wika, inggles din ang program;i nila. Gred siks kasi sila, e. Marunong na sila kaya custung· gusto na nilang magsalita ng inggles Mabuti na láng, kabjt tuwing linggo lang ng wika, mahal nila ;iog taga)og. Nagbasa pa sila ng mga lula ni Balagtas. Maganda ang pagbasa ng mga gred siks nf tula. lsang linge:o k~i nilang pinag-aralan iyon bago sila nagprograma. Nadinig ko nang minsang n1gpapraklis sila. Kung hindi pa namamalo ang titser nila. hindi sila makakabasa nang tuwid. Di gaya noonc minsan na magpraklis sita sa procramang inggles.• Anc dali·dali nilang natuto. 'Yun nga palang mea nanood ng programa •.. usapan nang usapan. Sabi pa ng isa: "Suya naman :iko, tagalog pa ang drama • . . " Pagkabpos noon, nagtawanan sila. Hindi na sila nanood. Pero aJam ko namang pag ing¡les na ang pinanonood nila, hindi sila nakakaintindi. Gaya rin sila ng mahihili~ !a pe)ikulan::: inggles. Panood n;ing panood ng inggles, pero-ang kilos lang ang pinanonood. Kasi nga, hindi n3man nil:l naiintindihan ang mga Kano. Gusto lang nilan¡? masabing me nalalaman silang ingglcs. Pagsalitain mo naman, walang sasabihin kundi "yes" lang nang "yes". Ano ng:i ba'ne: ibig sabihin ng "yes"? ' Siyanga pala. Paf sinabing yH rn.ii'm, ibig sablhin e pumapayag sa slnasabi ng litser. Kung gano'n, pa~ me nacsabi ng "yes", PIY3f n11 lang sil a nana: AGOSTO 18, T9S7 payag. Dakit kaya guslo nf marami na sumunud·sllnud s11 mga Kano? Maski sa mg:i diynyo ;il lilin.1, Kunu 1 1 a 1·i1t a~ gustung·gusto. Ka)·:i 1uloy ;in¡; mga cliraryong nagkalat e pani.y na ingglt.'s. Al sl!ka 'pm~ m¡::a magasin; kahil s:l3n ka pumunta. in¡:gles ang nakatinda. Sa bahay tuloy nan1in. ang m1kak:ibasa lang ng diyarro e ar.g mga kapatid kon¡:: hay iskul na. At pag bumili naman ang Tat:iy ko n¡:: diyaryong tagalog, hindi na sila nagbabasa. Minsan nga e kinagalitan sila n.~ 1'atay ko. Sabi ng Tatay ko; '"Bakit ayaw n·yong bumasa ng tagalog? Sagot naman ng mga kapatid ko: "Daka raw ho kalawangin ang m{!a ingglcs namin. lyan ho ang luro ng mea toachar namin." Nagtanong na nan1an a11g Tatay ko: "Dakit, Amarkano ba ang titser ninyo?" S11magot nang º'hindi" an~ mg3 kapalid ko. Ang n:mgyarl tuloy, napalo sila. Siguro. may katwiran ang Talay ko. Kasi nga naman. tagalog an¡¡: usapan namin sa bahay. Baka nalakot ang Tatay ko. Kung umasenso nga naman ang mg::i kapatid ko sa ing¡:les at kinalawang ang kanilang tagalog, inggles-na ang magiging usapan nila. Ayaw masabi ng Totay ko na me mga anak siyan1!" "kayumangging Kano". Tran ang narinig kong sinasahi niya h:tbang pinapalo an~ ml!!"a k¡¡palid ko. Nakinig sa payo ang mga k:ar aiiil ko. Tsang anw sil:lng nagbasa ng m¡;:a diyaryon~ ln~nlog_ .. isang araw lang. l':J.S'k:itapos, ing"les M n~rnan an¡:' m¡¡:i binaba~a nila. · Pero noon uling Agosto lresl!. :it sak:i hanggang ngayon. tagalog an¡;: binabasa nil:i. T:igalog ::ing usapan nila. Magandang wika raw ang tagalog. Masarap daw bigkasin. Nanh~vala raw sila diyan dahil sa iyan ang sabi "Sa mura kong isip ... " ''Malla/ Ni/a Ang Tagalog Tuwing Linggo Ng Wika" Ni Mario Nieves ng kanilang mga titscr. Iyan din ang ibinabalita ng mga diyaryo. Gaya ng mga kapatid ko. alam kong marami pang tao ang .magsasabin: mahal nila ang ang tagalog. Maraming Pilipino. Kasi, Linggo ng Wikana: Pillpino. M:.raminc magmamahal sa tagalog hanggang bukas. Bukas matatapos ang Linggo ng Wika. Sana bindi na natatapos ang Linggo ng Wika. Pag gano'n, magkakaintindihane mabuti anJt mga Pilipino. ?-h wawalan ng problema sa pakikinig at pakikipag·usap ang aking Tatay, Nanay at lngkong. Hindi na rin ako pipllitin ng litscr ko na bumasa ng Pepe en Pilar kahit hindi ko naiintindihan. Sana, lahat ng Pilipino e sanay na sanay sa tagalog. Pagkotapos, maaari na silang mag·aral ng ib:mg salita. Ang hir:ip nito e minsan lang s.:i isang taon kung magkaroon ng Linggo ng Wika . . . kaya piton1 araw long sa isang taon kung maging popular ang tagalog.. . sa mga filipino. (X) •• JCAIATAAN: lpsda!a ... pllok 11a 1!0 C1n, ··.,,,,,,,, b.,119a .,IJ iavoav pcrnlllk"' al ••• abaaaaa. JC1111q"maaarL" rla lamanvarllrakaamalatal· hala. AnlJ karampalaaq pab111a 1a b11w11'1 •alalhala ar 111a1Sll111il 119 mar-akda.., 1a11,G<1PC1n nG "8avon11 811· Mir", G111Cdl11Q' Thn ... Flo· rutlno Ton ... Maral\o. MAG-llKA-10 na marahil ng ¡abi n1ng sapitin mo ang bang t1b1naDg malayo sa m¡a L::ilapit-babay. ,Makaitlo kang tumawag, ncunl't walaD¡ tumutu¡on Sa iyo. Dumaina: ka • . . sap1gka't n1titiyak mong .i;a tahanang iyon 1y may nananahanan ... at marirlnig ka. Nagulat ka pa nang biclang JJJabuksan ang pinto. Muli klng dumaing .. · 1l sinabl mon¡ gulom na gutom ka: tung hindi k'a pa makakatiklm nausap mo ang lalaki. Mayroon kang itinanong. Magalang nam:mg nagpaliwanag sa iyo. Sa hin'di malamang sanhi'y bigla mo ,na lamang pinalo sa ulo ng lyong sandata ang la· laki. Nang bumulagtang waJ;ing malay·tap ay tinangka mo png ulitin, nguni't naitulak ka ng babae. Ang babai'y pinagmasdan mong mabuti. Saka, Iumapit ka sa kanya. Nanginginig ang buong katawan ng babae. Nagal al nakubli ka na sa masu· kal na gubat. Hindi mo_ alun-:ana ang biglang lumakas na hihip ng hangin. . . ang pagkakaputol ng mga tuyong sanga ng mga punongkahoy . . 11ng pa¡lalagitikan ng mga pupagtipon ng laka:s a11 ttagma· 1 uidaling 11anaog .te lupa - hindi upang pag-usigin ang üang nagkosala, kundi upang ibulalas sa koptnoa ong ma· lungkot nilang sinapit. Subo· li't nalingapan nilo ang isang Ta"d"""' h11WGQ' k>11'11la1111l11 ... kalahall (1) cu h>1wa11 11a...,,.Q' llllt.LGll K t1a'1 k<llaba:· 11 (11) llQ' ii<llOllWCICll J>CIP<llllOkll\llJa 011G baba 11Q' ba-·1 akd11.C1l.,aklrillrad.,..,dola· wa1111 pa!laav (dollhlc opa~) . llaaarl1i11a1>1la1-ka111<1r,k<ll· laapama'I J11C1l1wa11a11 a1111 PC1<1kaka111latal.,C1T ,.alClki· laklnapaU<1119(111>C1ce). TAONG HAYOP non¡ kawayan. Nakangising f;inugunita i:no ang kali¡ayallang tinamasa kanina lamang, nang mabakli ang isang mal.lking sanga ng kahoy 'at bu· m(lgsak sa ulo mo. Ikaw na· kalupi, pagt1Gpak nila sa lupa. Madali1111 dinampot i¡rmi 119 '6laki. . . at sinilaw ang kani· lang mga mata ng kinano ng mga bril11anteng naka:tanim sa -hikaw ot singsing na malaki pa sa butil ng mais . .• A11<1 lt.3wa'l akda ay kalla· 11<1a11<1lC1kipa11nokuponQ'DClaa !baba. Moaarh19 ma11po¡dala 11i kahlt llHG allda •a1laupcuna't """ bawa't IOCI oymor kaKmaaGk1111on,alC1laC11u1ff· iia, kung dalawaa<1 akda or dalaw<rno •u11on, at kun9 t<rtlono akda ay t<r1loJ111cr]u1J>Oa. A111 okdoa111 wcdang ka· laklpaab1J>Oaorhlndll1C1""'""ll-ala1q. lpada\<1 anG taro11Q' akda ..,, Pila!< n9 "ITO AMO AElfS UDA", Ka .. 1la at ... _. IV.ay, Ga•""51• n ...... r1., ... 11 .. a .Tan ..... ,. .u •. Df pagkain :iy malaman¡ na caglruakit ka o mamatay. Pi· ululoy ka Di Dal:bukas sa iyo ... at pumanbik ka na na· 1isllaw sa 1iwan1g ng ilaw na dala n¡ nag~a~ul:y sa iyo. NANG MAKAKAIN ka na'y ni blndi "'8 nagpasatamat sa mag-a.sawang nahintakutan nan¡ makita an¡ kallbre na nakasulcbit sa baywang mo. Plnalibot mo ang iyong panl· DliD sa lo•b ng' bah1y ... sa¡Ut na ídinako sa lalaki, pagkuwa'y ipinal:o sa babae. Ki· SA ILOG NA YAON ... SA PAGPAPASTOL lr.o sa hibiag ilo¡ ay mad1las kon¡ makita sina Carlos 1t Tinay. An¡ dalawang ilo ay ma¡ka· siDtah1n, at ayon sa balita ay malapit n1n1 ikasal. Tuwin¡ hapon, aDf magka· sint1b1n ay n1mamangka sa ilo¡. MasayaDg-masaY,a sila. At para ko pan¡ naririnig ang kanilang malalakas na tawaSa malimlt koag pa¡mamaaid kina Cario! al Tillay ay napapabayaan ko tuloy ang mga kalabaw na pinapastulan 14 t.o. Wiling-wili ako sa panonood sa kanibng nakahihilin¡ pag-uulayaw al paglalambingan. Sa wari ko, habaDg umuusad ang bangka nilang slnasakyaa. ay paulit·ulit na111an1 inuusal nila an,g: kanilang m¡a sumpa na kamatayan lamang ang tanging makababadlan¡- sa kanilang mat11mis na pag-iibigan. Nguni't biglang nawala ang magkasintahan.g ito. Kabalihalita ko'y pumasok na kawal si Carlos, samantalang si Ti· nay ay nasok namang "atten· dant" sa isang ospital na · prlman ang nalugmok-hindi sa bulalas sa mga Iabi an·g "beb sahig ng isang bahay na gaya . beebb .. beeb : . . becb ... " Jlg kinalugmukan ng dalawang Jo:asabay ng mga .kumpas at l..ulang-pal1d, kundi sa isang muweslra Dg kamay-bilang inasukal na dako ng kaguba· r:tglutol ng isang pipi sa ma- tan, upang kailan man ay 1ungis na hangad mo nang ... l':indi ka na bumangon. •llga sandaling iyon. • • 1 Nguni'l nagahasa ino rin SA MAG-ASAWANG SA· ang babae. Kaya, nang lisanin \VlMPALAD ay muling sumomo ang tahanang yaon ay bun· pit ang isang maayang umodat ang iyong tiyar. al buso¡¡ ga. Ang namimighati nilang pil sa makasalanang ligaya puso d¡r indfl:w ng bongo ng ar.g iyong kaluluwa. hanging nogmumula- sa halamanan, samo11talalig sila'y NILANDAS mo ang iyong 111araha11g nogsisiba11gon.,. sa pinanggalin,gan. Hindi nagta- pagkaka:luomok. Na11g maka· bado sa kabayanan. g!m na pangyayaring yaon. Si Carlos, ang kalipan ni Tina)', ay namalay sa dJgmaan sa Ko1 ·<:a. Ba10 umalis ang blnata ay n1ngako ptt kay Tinay na sly1'y babalik p~gkatapos ng digmaan upan¡ sila'y pakasal. Bumalik nga si Carlos sa 53· rillng hipa, nguni'l sa kabaong n'lkalul1n at hindi sa isang sasaky1n o sa bangkanr madalas nilang pagniigan ni Ti· nay. Kay Tinay, ang pa¡ka· mata¡ ni Carlos ay* • •· yan din niya. At sa sa ng loob ng dalaga ay i u na rln an'r sat1.lin¡ bubay sa da· ti ring ilog na madalas nilang pamañgkaan ni C1rlos. NAGDAAN A N G MGA .-IRA W .. at nagbago anO buhay ng mag.csawang naging biktima ng kasamaan ng ka· puwa. I11on ang Mging pantimpala sa kanifa ng langit. Samantofa, sa isang liblib 110 pook ng kagubatan a¡r nakologak a119 labi ng isang taong-hayop na hindi rin na· koiwas so nouukol na parusa • .-JOSE E. COllTEI Rizal, LuMod n• KalNnatuan Ngayon, bihira na akong magpaslol o magawi sa tablng iloc na naging makasaysayan u dalawang puso. A71w to nan( magunita ang magagan. da.ng tagpo al tanawin( nasak· si han ko sa Uog na yaoD .. r.a siyang kinalagakan ng malungkot Da aliala ng isang r.aunsiyamin,g pagmam1halan. (X) -ROSA C. DELA CRUZ l7taont1ul1nt R. O. Dep1rtrnent Feati lnllituta of Teehnoloty, M•ynlla Patuloy din aag pagpapas· to! ko sa tabing ilog, palibhasa'y mahahaba al malalam· bet ang mga · damo roon 1t gustung-gusto ng aking mga k;.labaw. Pitak n¡ "Ito Ang Aking Akda" Ma¡asin n11: Bagong Bubay Gusallnr Times, Floréntino Torres. Maynila Nguni't isang hapo'y nangg1lalas ako sa aking aakita. Hindi bangka ang nakalulang sa Hog kundi bangkay ng i~ang baabc. Nang mapalapit s:i akin :iy nakila\a kong si Tinay! Al mabilis n'a lumaganap <'111 balita kaugnay ng malaG. Patnu::ot: Kalakip po nito ang isa koa¡ akda na may pamacat na . ... ....... . ... • Pangalan ... . Edad: Tiraban o paaralan: MAGASIN NG BAGONG BUHAY ¡s~:~~~bi;~gat~~k~: ay nagkasundong magharapharap upang lutasin ang isang usaping matagal na nilang pinagtatalunan· - kung sino sa kanila ang pinakamahalaga sa buhay ng tao. -Mabuti na ang nangyarin¡: ito pagka't ngayon laman.e: ako magkakaroon ng sapat na panahong patunayan sa inyo na ako ang pinakamahalagang bagay sa buhay ng tao, -bun¡ad ng Tahanan. -Kuhg ikinatutuwa mo ang pagtitipon nating ito ay hígit naman akong núisiyahan sapagka't matutupad na ang malaon kong ~angaririg patotohanail sa inyo ang aking kahalagahan sa mundong ito, -sagot naman ng Apoy na nagmamadaling nanaog bubat sa pugon at lumapft sa mga kasama. -Tama na nga kayo! -sa· bad naman ng Tubig, at ito'y lumundag mula sa kinaroroc.nang tapayan. -Parang ka· yo lamang ang ,may halaga sa l:oubay ng tao. Kung hindi sa akin, walang halaga kayong lahat. Hindi lamang buhay ng tao ang nadurugtungan ko kundi gayon din ang mga balaman at mga hayop sa ib~baw ng lupa! -Ubod kayo ng yayabang! --agaw nam'an ng Tahanan. -Narito kayo ngayon sa alling kalinga; nguni't hindi ko mau· bus-isipin kung paano ninyo nasabing kayo ang pinakamahalaga sil buhay ng tao. Hindib2;t bukod sa inyo'y ako rin ang kumakalinga sa tao? KayD, Tubig, Apoy, Pagkain, hindi ba't isang katoti>hanang di ninyo mapabubulaanan, na kayo'y lagi nang nasa ilallm ng aking pagkalinga? Kung marunong kayong mangahiya, ~apat ninyong aminin iyan sa akin. -Oo nga, Tahanan, -tugon ng Pagkain. -Nguni't alalaAGOSTO 11, 19S7 banin · mo naman, na walang tatahan sa iyo kapag ako'y wala. Jkaw, Tubig, ay bahag¡ ko kmang. Gayon din naman ikaw, Apoy, na wa\ang kabuluhan kapag ako'y nawala. Kaya lamang kayo kailangan ng t:io dahil sa llkln. Ting'nan ninyo: Paano makap.ananahan .M inyo, Tahanan, ang isang tao kung hindi siya kumakain? Pilit kang lilisanin upang ako'y hanapin. Katunayan lamang ito na lubha akong mahalaga sa tao. Ikaw naman, Apoy, bakit ka hinahangad ng tao? Dahil din sa akin. Sangkap laman¡ kita, katulad din ng tubig. -Hindi tutoo ang mga sina· bi mo! -pagalit na' sagot ng Tu,big. -Ikaw, Pagkain, ang aking sangkap. Hindi ka mabubuo kung wala ako. Tin:· nan mo na lamang ang tao. Hindi siya niakapagdadamit at Iilinis kung di dahil aa akin. Magara man ang kanyang tahanan, kumakain man i;iya fig busog oras-oras at kung lag¡ namang marusing, ay bindi siya igagalang ng l:anyang kapuwa. Manapa, siya'y pandidirihan. Maging ang mga pananim at 'm.ga bayop sa claigdig na ito ay hindi mabu· tuhay kung wala ako. At ikaw, Pagkain, ay nagmula la· mang sa pananim. Pati na ang malalaking sunog na mapaminsala i;a kabuhayan ng tao ay napapatay ko sa sandaling sayaran ng aking mga kamay. Hindi lamang iyan, sapagka't bahagi ko ang dagat ay nagagamit din akong lun· s:iran ng iba't iban,g mahahalllgang pakay _ng tao, . inaging u panahon ng kapayapaan al maging sa panahon man ng dlgmaan. Ang koryente na Iubbang mahalaga sa kaunla· ran ng isang hansa ay, likha ko rin. Kaya tigil na kayo, ako ang pinakamabalagang bagay sa bu hay ng tao! --pagtata· (IOs na wika ng Tubig. -Nagbuhat Di · sar;lling b;ongko ang kasamang Tubig! -iiling-iling na wika ng Apoy. -Kung bahagi mo man ang dagat, Tubig, ay dapat rnong malamang likha ko naman ang ilaw na lubhang maha1a.~a sa. buhay ng tao. Kung walang ilaw na magagamit sa hdiliman ng gabi, hindi uunlad ang alinmane bansa sa daigdig. Walang dudunong na !ao pagka't karamihan sa kahataan ay sa gabi na¡:-aaral. Wala ring uunlad nil neg'osyo pagka't karaniwan din& gumagamit ng ilaw ana: m¡a m.anggagawa sa loob ng pa. gawaan. hindi. lamang sa gal;¡ kundi sa araw man. Bukod" dito, bilidi ba't kaya laman.e; <lumilag ang isang _.POOk: pagtitipon o kasayahan, :iampu n~ tahanan, av da~il sa akin? At nalimot na ba ninyong kaTUbig ang Apoy, s111amat af ~ltirap'·n iDyo, ng11Kngn:~ naawat ng mga kasama. 1>ang · ogakngak;. Sino man aa -Kaunting lamig sana, ka· inyo'y malilikba ko ano rr.ang s:i.mang Tubig, -wika ng Ta- c;ras na aking ibigin. At kung ho:nan. -Huwag nating da- ibig ko kayong tugnawin, ma· 1nin sa init ng ulo ang pag- tlali ko itong magagawa sa tafalo. Kaya tayo naririto nga. ano mang oras na naisin ko. yon ay upang lutasin sa ma- Maging ang pag-ibig na Iubpayapang paraan ang usapin hang makapangyarihan sa bu· natlng ito! hay ng tao ay yumuyukod sa Sa pagkakataong iyon ay sa- aking kislap. Dangal man ng s.usulpot- mula sa kanyang ta- faang mayuming dala¡a ay guan ang Salapi, na kanina pa aking nabibill. Ang aking tanag.aalumpihit. -Hindi ko ginting ay pangalawang Diyo1 ~ana ibig lumabok sa inyong sa ibabaw ng lupa na sinasam· usapan pagka't alam kong ba at dinadiikila ng tao. Sino ayaw nj.nyo akon,g anyayaban, ngayon ang lubhang mabalaga mga kasama. Nguni't hindi ko ~a bubay ng tao~ Ako, akong matanggap na palampasin ang Salapi, mga kasama! Napapa. ginagawa ninyong pagpataasan haba ko ang. buhay ng isan.c: ng isip. Lubhang napakababa a;aysakit. Kun2: ibi2: ko naang pagkakilala ninyo Sa akin. rnang kitlin ang buhay ng Matay ko mang pakinggan at isang tao'y n~gagawa ko rin ii:ipin ang inyong mea lina- sa tulong ng aking Jcislap. An¡ ili'y tila ba kayo na laman¡ pinakamasarap ma?g pa¡kain ¡:ñ Arcadio T. Gole Cruz ,UlflVUSITY OJ' THE PlllUPPINES LIHilY ya lamang nalululo aria pag- ::: s:ª~::~~~~ si:o~~;:Y::. hin ay dahil sa akin? Naga- mapipilitan akong ipakilala ay sa lakas ko nasusumpuDJan, Maging ang agos mo, Tubig, ry kaya kong badlagan. Kaya r~n kitan¡ padaluyiD H ilUIJ Labanan kung ibi¡¡: ko. Aanhin ang tubig kung ako'y wala? Annhin ang tahanan kung wa· la namang salapi ang tao? Pi· lit siyang lilisanin ng tao upang banapin ako saan man naroon. Ang posporo sa lindaban· ay hindi papanhik DI bahay kailanmn't wala ako. Ang tubig sa gripo ay gayon· dín. Sa kabuan, kayong lahat ay sa kislap ko nan(angayup•pa, -patapos na wika DI Sala pi. =¡~~·¡; ~~~i:i~:w~g !:º m~~~=~ ~~.~~y:n:ªsi:::g ~~;i:k:~~~~ ~,:u~:a:a~n~a ka~~~!~~~am~~ la~r;;a::::ra:: b~~i n!t~°:~ ~t:S:k~: ~~~:º~ªa~!-~ª~~~n.;~; magsip~gsalita._ Salapl, -agaw isang tabanan ay ma¡iging ng Tu~1g. -Nmawa.':"alang-ha· mistulang libingan. Sa dilim ~ l<lga mla, ako, ngun1 t. ang kang gabi ako'y sulon¡ kaila- totohana y ako ang p1nakama· 11 gan ~g isang naglalakad hatagang bagay hindi laman¡ ~:ª~:n:a~w~g ~:::.~ ::~:~:. ~~nb~=ª!'.o;: ~:~a::i:O~a~ª::~ riak., sa digmaan naman, kung ~ayop sa mundo~g do. Patl hilangang badlangan ang 1kaw, Salapi, ay hindi malilik· ~agdaluhong ng kaaway ay g¡. ha ng tao kung anr t~ong nagamit din ako sa pagsunog ito'y h~ndi kumain at_ um1nom ng mga gusali at tulay. Sa pa- 11g tub1g. Ang pagka1n ay ba· nabon man ng kap,ayapaan hagi ko. laman.g! . . 0 sa panabon ng digmaan, -Lakmg kas1nungalingan, lubha akonii; mahalaga sa bu- -malakas na sagot ng Pagl:ay ng tao. hin. -Ikaw, Tuhig, ay sang-Palalo kang magsalita, 1-ap ko lamang. At k~yo, TaAj,oy' -pagalit na. tugon ng hanan, Apoy, at Salap1, paano Tubig -Upang·patunayan sa kayo nalilikba kung ang tao'y ,iyong. higit akong mahalaga walang takas? Dapat ninyo~g s:; sino man sa inyo, kung malaman na ang ta~~s ng ta!> Y ~~~~ n;_º;:a~;~!~it~:o ks:Y·:ti~f. ,"ª:.i;.~;~• n~ª ba:1~~yo? ~ko tang · patayin ngayon din! - naman ª.º' lnyong paking/,t tinangkang daluhungin ng gan, -wika ng Salapl. -Ang Umiling-11.in,g anf Pagkain, saka muling sumagot. -Kasinungalingang lahat ang sina· bi ni: kasamañg Salapi. Paan~ ka malilikba ng tao, Salap1, kunr hindi siya kumakain? 'At üaw ba'y nakakain upan¡ r.-iaipamawl sa matinding ka· gutuman? Gaano ka man ka· r<tml, Salapi, kapag ako'y wala ay hindi ka rin pakiklna· bangan ng tao! Walang anu-ano'y napatln.· (Su11dc.n sa pahina 19) IS Natkaru11 111' kH11yaba11 ... Vlll11 "1.nllUNt Dilant p111•hllt••1' 1i J.11n AII1n•o hodol. 1 l11pangl<Hnl11, 1aan11k Non1oe11cu, '" p11gdalln1 llpina1.t1gbdant1iaa hrc111 1a mi'" daraalo, pagk11l<ila pa l11mang •• l>spanyola ay haraange "" •ni' bl11allly1ng anak 11.I Kab11ai>g :i"'~~·, .. ".,~· pinaalbaglnan ._... ~~rJ1r: .. :~i~.~=~~·l!:t~f.::i Ko .. nd •daalok. l'llmaaed aag (lk1~. DI Libes) NAt~U::Gse~~!::.c~~~:s;~~ 16 rang marayo iyon, malayung· malayo, at di-bahagi ng kala· i;anapang nakapaligid sa kanya. Nanatili si Angclitong na· htingin sa kanluran. MalamIam ang kapulahan ng lumulubog na araw. -Hindi kumibo si Tatang -patuloy ang dale.y ng tinig ni Segundo: baha~ya na niyang mahiwatigan iyon, sa ¡1akikiisa ng kanyang katauhan sa lmnulubog na araw. -Tumalikod siya, at nanaog. Matagal bago nasumpungan m Angelito na siya'y nagsasalita. -Bakit mo sinabi sa kanyl!ng ikaw'y kabilang sa n1ga Anak ng Bayan? -Aywan ko... aywan ko. -Makailang isinaksak ni ·segundo ang tuli.5 og kawavan sn lupa. -Nang usigin n'ya 'ko'y kung ba't hindi ko ma· kuhang magsinungaling .. 'ha't parang may nagsisigaw ~a 'king tapatin ko s'ya ... na s"ya'y 111na ko ... na s'ya"y pir.agkakatiwalaan ko! -Saan siya nagtungo, pagl:atapos? -Walang balino ang linig ni Angalito. -Aywan ko. . hindi pa s'ya umuuwi. Paro sa tumana siguro. -Muling isinaksak ni Segundo ang tulís ng kawayan s¡¡ lupa. -Wala ... wala akong kutob na nagtungo s'ya ¡a k'wartel hcn'ral. Hindi n'ya gagawin 'yon ... at gawin man u'ya 'yon e, hini::li ako natata· kot. Ang inaalala ko'y Si bang ... :Naaawa ako sa kanya. -Bakit? -Nang marinig n'ya ang sinabi ko kay Tatang. . o nang makapanaog si Tatang, ay niyakap ako ni Inang. Umi· yak s'ya nan.~ umiyak. 'Ika n'ya'y ba't ko raw ginawa 'von. . -Kaya ka naaawa sa kanF•? -Hindi. Una'y dahil sa kawalan n'ya ng kamuwangan s:i kadakilaan ng aking layu· nin sa pagsapi. At pan'galawa'y dahil sa nadama n'yang sama r.g loob nang matanto n'yang IÍlalaki na 'ko. Ibig ni Inang nii manatili akong musmos. Unti-unti, nakita ni Angelito ang ganap na paglubog ng araw. llang sandali pa't maguurasyon na. Umatunga1 sa kural si Da· mulag na ikinapalingon ng dalawang binatilyo sa. kinakuku· lungan ng kalakian. Sumunod nng paaJtabulabog ng m¡a manok. Bago naisatinig ni Angelito ar.g namumukong blnala sa hnyang islp ay nahawi ang maslnsing mga halamang-pan.ng at tumambad sa kanilang paningin ang isang lalaki. Saglit na hindi malaman ng dalawang binatilyo ang kani· Iang gagawin. Naunang nabuhayan ng loob si Angelito at ting ffiily kinalaman doon at maging dahilan n,g kanilan¡ pagkapiit. Madali nilang naihiga ang lalaki sa isam:: bahagi ng ba· hay. -Kumuha ka ng tubig, Gundo... .sisindiban ko ang ilaw. Maliksing kumuha si Segun· do ng tubig sa ban.ga. Alam niyang walang sandaling da· ¡;at maaksaya; na, bawa't sag.H't ay mahalaga - ¡a kanilang kaligtasan. Habang naroon ang lalaking duguan ay nakabitÍng sinulid sa talim ng ilak ang kanilang buhay. Hangga't maa2ri'y kailangan nilang mahimasmasan an¡ lab.ki. Ai mapalayo. Nakaduhapang si Angelito· to sa ulo ng lalaki nang bu· mungad si Segundo sa • kiniiroroonan ng dalawa. Muntik r:.ang mabitiwan ni Segundo ang tangang baso nang maulinigan nito ang mahinang tinig ni Angelito. -Koronel. . . Koronel. .. Gumapang ang kilabot sa balat ni Segundo. -Dali, Gundo .. ang tubi¡. ni R. E. BAUTISTA Sa Gitna Ng Lumulubhang Lakad Ng Mga Pangyayari Ay Nasalubong Pa Nina Angelito Sa Daan Ang lsang Nakapanghihilakbot Na Tanawin ..• p:itakbong tinungo ang di·ki· falang lalakl. Bantulot na sumunod si Segundo na nag~ala· p~ap ang loob. Aniya sa sari· 1;•y ha't s'ya tatilkbong pala· oit sa di·kilalang lalaki. Kung yr.o'y isang masamang tao? Kung basta na lamang sita ... saksakin? Iilang dipa na la· mang si Angelito sa di-kila· lt:ni:: lalaki nang yao'y makita ni Segundong humakbang at lumakad, )Valang katatagan Png paghakbang ng lalaki. At biglang-bigla, bago naagapan r.i Angelito'y sumubsob ang lalaki sa damuhan. -Gundo. . . dali! Al nang makalapit si Segundo. -Sa paa ka! Buhatin natin sa bahay! Ni hindi naramdaman ng ~11lawang bin11tilyo ang bigat ng lalaking dinala nila sa bahay. Sa isipan ni Angelito'y namumuno ang maraming ka· tanunean: Sino ang lalaking yaon? Bakit duguan? Saan ga· ling? Kay Segundo'y namamayani ang takot. Baka yao'y isang bitag ng mga guwardiya sibil. Baka dahil sa kanilan.i: pagsaklolo sa laong iyon ay mapasangkot sila - papanaguAt kun;p.uha ka ng isang basah¡¡ng malinls.,. o kahi't na anong basaban.-. 1a ailid. Akina.,. akina'ng tubig. Halos ma.gbunggo aoi mga tuhod ni Segundo, nguni't tu· malima ito kay Angelito. N¡a· yon, bawa't s11glit na naroon ang lalaki'y nangangahulugan ng panganib, ng kamatayan. 1-agtatangkilik sa isang insurP.kto! -Akina'ng basahan.. ba· ·sain mo sa baso. Nakita ni Segundo ang pagtulo ng tubig sa sahig sa pa· nginginig ng kanyang mga ka· kamay. -Bubukhin ko ang kanyang Mbig. Pigain mo ang basaban ~a tapat Sigi. . . sigi. . . piga ... pigain mong mabuti ... Kinuha ni Angelito ang .basang basshan at ipinahid sa mukha ng lalaki. Matagal ba· go kumurap ang mga matang <ikala ni Segundo'y hindi na didilat kailanman. Dang saglit na nagpalinga-linga ang namirnigat na ulo ng· lalaki at ilng mga bisig ay itinukod sa sahig. -Nasa mabubuting kamily lrnyo, Koronel. . . pumanatag ka yo. MAGASIN NG BAGONG BUHAY Parang -nakauunawang lu· mitig ang lalaki kay Angelito .al kumimbot ang, n:f:a labi l•I!'. lalaki. Idinaiti ni Angelito mig taynga niya sa bibig ng lt.laki. Ang halos di-marinig na mga kataga sa mga labi ni lalaki'y parang sigaw na namuo sa isip ni Angelito. - ... guwar"dya 'bil. .. nas-'J'pa ko. . tatlo! Hindi ... ako lu-map ... it ... Kapkapan. Tu .•. mak ..• bo .. Nayanif ang damdamin ni Angelito nang tumigil sa pag· sasalita- ang nakahiga. Napaaíagat ang kanyang ulo, at ang mga matang nakatitig sa kawalan ay halos maglumuwa sa pagkáyan.ig ng katauhang sag· lit na nawalan ng pandama. -Bu-buti kaya'y tawagin ko si Herbularyong Kikoy! Yaon ang parang tubig na sumaboy sa kanyang mukha at ikinapanumbalik ng kama· layan ni Angelito. At sa pagkakaluhod ay tumindig siya at tinungo ang bukas na bintana. llladilim na madilim na sa !abas ng durungaw~n. -Hindi na kailanpn si Herbularyong Kikoy, -aniya by Segundo. At matagal bago nasambit ni Angelito ang J:atotohanang parang bumirin sa. kanyang lalamunan. -Patay na siya! ...-Ano'ng gagawin natin sa kanya .. _ ngayon? -Higit ang pagkatakot ni Segundo ngayon kaysa nagdaang mga sandali. -Siya si Koronel Balantok, -parang pagpapakilala ni Angelito sa kausap. -Nakilala ko siya sa Mandaluyong nang ipadala ng Supremo ang utos sa pagdalo sa pulong sa Balintawak. Kaipala'y doon siya galing at nasita ng mga guwardiya sibil sa pag-uwi. ADiya'y hindi siya lumapit sa tatloñ.g guwardiya · sibil. Umiwas siya.. tumakbo. - Bahagya nang nasambit ni Angelito ang huling kataga. -At binaril siya .. Tinitigan lamang ni · Angelito si Segundo. -Wala na tayong ibang rnagagawa. Hindi nalln siya maililibing dilo. Lalo tayong AGOSTO 18, 1957 mapa'pahamak. . pag magkataon. -Ano ang gagawin l}•lin ~·a kanya? -Dadalhin ko siya sa Man<laluyong ... al tutulungan mo i;.ko. Nanlaki ang mga mata ni Segundo, subali't hindi iyon 'Dlikita ni Angelito dahil sa pagdungaw sa bintana. NAPAANGAT ANG ULO ni Kalíesang Ambo nang maulir.igan ang papalapit na mga yabag. Subali't nang makita 11ng sakristan sa pintuan, sa halip na si Padre Francisco, ay biglang-biglang· parang binagsakan ito ng langit sa paglrnkaupo. -O, ano? -E, ipinasasabi po ni Padre Francisco, na, kung maaari'y bu kas na\ raw po kayo bumalik at may bisita lamang siya ngayon. Btlong kaslphayuang tumayo ang matanda at kasunod ng s;1kristan na Jumabas ng' silidlanggapan. Gumuguhit sa pasilyo ng kumbento ang maghkasaliw na salitaan at pa· minsan-minsang tawanan sa isang bahagl ng mahabang daa'nan. Isa sa- mga tinig ang kay Padre Francisco; kila· laOÍ-kilala ni Kabesang Ambo llng tinig. Nan,g bumungad ang Kabesa sa kinaroroonan ng nangaguusap ay gayon na lamang kanyang panggigilalas; Isa sa n1ga kaumpok ni Padre FranC'isco'y si Mang Bastian. May ragdaramdam na umiwa sa ra~:o n~;a ~~b::::: ::t~:~. Kii Mang Bastian ay isang Pilipi· no - tulad niya; !Sang maypasaka. -Hoy, Don Pablo! -Suma· lubong sa kanila si Padre Francisco nang siya'y makita. -Dispensa .. Maagap ang tugon ni Kabesang Ambo sa kabila ng pagdi.ramdam na ngumangatngat sa kanyang dibdib. -Nauunawaan ko po, Padre. . . nalalaman ko. Sinulyapan ni Kabesang Ambo ang pulutong at bahagyang yumukod sa kinaroro- 'i"""""""'ICICCICCICCCCCCCCCICCICCCCCOOl:>CO•, cnan ng mga alagad ng pananampalalaya na nangakatingin ~a kanya. Muling nakadama u~ maliit na kurot sa mahinang bahagi ng dibdib si KaJ,esang Ambo nang makitang yumukod din si Mang Bastian i.l ngumiti sa kanya. At, haban,g naglalakad na pauwi si Kabesang Ambo'y sari-saring katanun¡an ang n11.gbabangon sa kanyang isip: Bakit naroon si Mang Bastian? Kung iyo'y ipinakilala ni Pa· dre Francisco sa apat na· pare - bakit hindi siya iPinakilala rin at pinapaghintay sa silid-tanggapan? Ano ang kanilang ipinagkaiba Di Man¡ Baslian? Sa puwang kayang nalilikha ng unti·unting pagtataboy sa lianya ni Padre Franclsco'y pumapalit ang katauhan ni Mang Bastian? Nguni't bakit sfya itataboy ni Padre Fran· cisco? Mga katanungang nagpapa· kirot na lalo sa nalikhang su· y,at sa isang pusong umaasam, sa isang kaluluwang nakada· rama n,g kaapihan. Kilala niya ang uri ni Mang Bastian. Iyon ang Mang Bastian na hindi mahapayang-gatang. Iyon ang Mang Bastian r.a makaungos larnang sa ka· puwa ay hindi baleng maka¡1agpahamak. Hindi! Hindi niya mapapayagang agawan siya ng pu· wang at maungusan ni Mang Bastian na ano mang paraan! -Magtutuos kami sa ano m.ang paraan! Kung makapagaabuloy siya ng isang buong ani'y dalawang buong anl ang maiaabuloy ko! Makita la· mang namin! Tinanaw ni l{abesang Ambo <:ng simboryo ng- simbahan hindi bilang pahimakas sa isang paglayo, kundi parang i:<ang pagsilmpa, pangako -.na sa dulo man ng daigdig ay lelabanan niya si Mang Bastian sa ano mang paraan! Malapit na si Kabesang Ambo sa kanila nang gulant~ngin siya ng isang marahas na tinig . na gumahi sa katahianikan ng gabi. bungang- tulog sa tulong ng aking kutitap na ilow, walong gabi akong di-gagawing araw; sa taginting 11iring lirang ki?ialawa11g, aking lalomayi?I ang di ko nalamay. sa isang tahanang tumanda sa lumot 11a kasing-gulang din ng pader na · bakod-pctatapatin ko ang abang pag-irog, taglay ang pa11itik at dinsulang bubog. akfog SWluyuin diyan sa may-ari 011~ daang patungo .l'O tanawing tangi; sa kanya· daw lamang tinikom na lobi 11U1tatagpuan ko ang pinaka$US"i. sa pagkakasabi'y kanvang -natatatap--iniluwa ito ng ulilang dag11t; - di raw mararating kungdi sa pangarap, paglalayagin mo ang dalang panulot. <1t. rfüima110 pa'y ito ang tanawi11a ikalttlugod mong ikaw ay higupi11; ~ng isa raw awit na dini habilin, jlanglwbong pa11ahong (1(\'Wit:-aw-itin. maisasalin mo ito sa larawo11 110 so bcdiag-hari kukunin a11g kulayhuwag pala/Jisin o kaya'y kulangan mmg makab110 ka 11y ginto1117 pangala11. ayon sa 11au11ang niai11am hmnak?-; dini'y panginoon ang isang diwata; sa gunigu11i mo'y i)akilritang kusa, 111aki11sap lomang sa ningning ng tala 11ariya11y liagaping 11iya daw'y malimit nu:kipagtaguan sa nananaginip; siya, sa sandalino manungaw sa langit, lmpa,laran mo 11ang makalamang-tifig, di raw oabutan 11g iyong pagbangon w1g ka.nvang m.aagang paggisino sa ibon; liindi malalanghap kung hindi sa simoy r.g hangin ang kanyang bongong hinafwbol. ang nagpapatingkad sa lcanya'y anj¡ ttm«11 r.a sabing sa ganda'11 walang makoogow; !'laso lcan11ang dibdib ang hinahangaan 1,g na1nimituin sa katanghalian. Napatigil si Kabesang Ambo nang marinig ang marahas na utos: -.-Alto! Y.abesang Ambo. . . si Don Pablo. Naisaloob Di Kabesang Ambo: guwardiya sibil. Nguni't hindi nakaramdam ng takot ang Kabesa, kahi't nang ituon sa kanya ng nag:salita aog dulo ng ripie. -Saan galin? Anon panalan? -Sa kumbento po ... kay Padre Francisco. Ako po'y si Narinig ni Kabesang Ambo ang malalim na paghinga ng 111uwardiya !libll. -Ah! An Kabesa na Ambo ... s¡ Don Pablo! Bien .. _ bien .. Lalong nabuhayan ng loob si Kabesang Ambo. Kabi't sa (S1111dan sa pahilla 29) 17 DC.hil Sa Ginawa Ni Maria Luisa, Di Na ·Nakapagtimpi Si Rafael Al Tinanggap Ang Tila Paghamon Ng Matagal Ding Naging Kasintahan (lk.-15 L1b1S) SAs~:b~u;::cM::iaR~~a~~ ~; hindi na napaglabanan pa ang kanyang sarili. Nakaramdam siya ng matinding pagkapoot sa kasintahan. Diyata't pinaalis ni Maria Luisa si Dora dahil lamang sa siya ang nagpasok · sa da lag a na maging tagapag-alaga ni Diana? -Hindi ko akalaing gawin mo iyan, Maria Luisa, -wika ni Rafael na nanginginig ang t:nig. --Si Dora ay walang kiniolaman sa akin o sa ano mang nangyayari sa atin. -Ba, D.agagalit ka yata sa akin, a? -Hindi makatarungan ang ginawa mo kay- Dora. -Ano mo J:la siya at ipinag18 tatanggol mo? Dapat mong malan:ian na nagwawalang-bahala na sana ako ... baka akala mo'y hindi. ko alam na noong wala ako ay may nakakita sa iyo na kasabay-sabay mo sa paglakad ang babaing iyan. Naalaala agad ni Rafael ang pangyayaring binanggit ni Mana Luisa. -At maano na man ·kung nal:asabay ko siya -sa paglakad? bon ba'y masan1a na? Kapag iyon ay naging masama, ang mga matang tumitingin la· mang doon ang siyang nag'pa· pasama. -Bakit_ka ba nagagalil? Pinaalis ko siya. . . ibig ko siyang paalisin, kaya walang pakialam sa akin ang sinuman. -Wala akong hangad napakialaman ka. Nangyari lamailg 11a kaya mo siya pinaalis ay dahil sa nagalit ka sa akin. Iyan ang sinabi kong walang katarungan sa ginawa mo. -Ayoko nang pag-usapan natin iyan. Kung hindi mo ibig na magkagalit tayo ay huwag mo nang banggitin siya ~a akin. Tinalikuran ni Maria Luisa si Rafael. Nakahalukipkip at roatlgas ang pagkakakili11g ng Nagtuloy siYa sa Tundo. Ibig Iniisip kong kunin na uli si ulo. · niyang makausap si Dora. Sa Tinoy. -Ngayon ko nalilinawan na sarili'y ipinalalagay niyang -Huwag, Rafael. .. huwag nagkakamali ako ng pagkaki- may •1ungkulin siyang humi- r.iong gaWin iyan, -pakli ni li;Ja sa h•o, -wika ni Rafael ngi ng paumanhin kay Dora, nora. -Huwag .mong putulin na nagpupuyo3 ang damdamin. ¡:agka't dahil sa kanya kaya nang patuluyan ang daan pa·· -Ang akala ko pa nama'y ito pinaalis ni M.aria Luisa. ra sa inyong pagkakaunawa· mapagkawanggawa ka, nasa Dinatnan naman ni Rafael ang muli. Nagagalit Iaman1 puso mo ang mahihirap al Si. Dora sa bahay. Nakangiting k::.yo ngayon, nguni't makalim,ga dukhn. . . iyon pala'y pinakiharapan siya ng dalaga, lipas din iyan. isang pagkukunwari lamang -Galing ako kina Maria UmilJ.ng si Rafael. r.ng labat. Luisa at nalaman ko ang nang- -Sa palagay ko, hindi rin Nanlilisik ang mga mata ni yari, -simula ni Rafael. mabutlng kunin mo pa uli si Maria Luisa na muling pumi- -Limutin mo na ang ba~ 'rinoy ngayon, -ani pora. - bit at hinarap si Rafael. gioy na iyon, -sagot ni Dora MagiJing dahilan pa s¡ Tlnoy -Anong pagkukunwari ang 11a marahang nagtawa. r.g lalo ninyo'ng jpaikakagalit sipasabi mo? Umiling si Rafael. -Hindi ni Maria Luisa. Saka, maka-Anong pagknkawanggnwa mllkatarungan ang kanyang lilito pa sa isipan ng bata ang ang maiuukol mo sa mga ,duk- ginawa. Nagágalit siya sa akin pangyayaring kunin 8.t paali· hang iyan na ang turing mo kaya siya nagalit sa jyo. Hina- sin si)'a sa iyong piling. Na· sa kanila'y napakahamak? Ang ngad kong pagpaliwanagan si- kalulungkot na. lubha sa kannakiramdam ko'y ni hindi mo ya. Nguni't naging napakati- ya ang gayon. i..a1alamang sila ay tao rin. gas niya. -Ngayon a)I- hindi na mangMa'.aari ngang lªYº!I· .. pinag- ·-E, ano aog-ginawa mo, Ra- y&yari Pa ang payagan kong pala ka kasi. ng kapalir.ran, fael? -Nangangambang usisa paalisin siya ng sin~an sa nagkataong mayaman ka, na· ni Dora. Nararamdaman ni- llking pilin,g. tnumuhay kang sa akala mo'y y&ng nagkasirang tuluyan ang - -fyon nga, · Magkakagalit karapat-dapat na pamumuhay magkasintaban. kayon1 tuhlyan ni Maria Lui· ng isang tao. Nguni't hindi mO -Mabuti naman ang ·nang- sa. Hindi dapat na m;1ngyarl nadarama ang "ka~ilang kala· yari, -ani .Rafael at malung- iyan. Nagkakaibigan kayo ..• gayan. Nagkakawanggawa ka kot·na ngumiti. -Nakilala P.ng hindi ninyo pagkakauna· ~a kanila ... pero anong pag- kong talagan,g magkalayo ang waan ngayon ay matatapos din kakawanggawa? Walang puso. amiilg kalagayan. Maram~ng sa pagkakasundo. Sa akin_ ayPara ka lamang nagtatapon ng l>aiay sa bubay na ito na hin- magiging malungkot na ako n1ga mumo sa :isaqg kawan - cii namin natitingnan sa iisang ang magi.ng dabilan ang in· r.g mga aso k::ihulugan. -yong pagkakalayo. -Rafael! Nawalan ng loob, si Dora. Hindi nakasagot si Rafael. -'-Nagkamali ka~g ibigin mo ako. Ako'y katulad ng mga hiong iyan ... katulad ni TinOy at ni Dora. Hindi pa ako nakalalayo sa kanilang daigdig. Baka ang pag-ibig na iniuukol mo sa akin ay kasingkahuluian din ng iyong pagkak"a· wanggawa, ay sinasabi J:o · sa iyong bindi ko tinatanggap .. Isang matinding tampal ang ibinigay ni Maria Luisa kay Rafael. Hindi naknilag ang binata. -Lumayas ka! Hindi na kita ibig makita! -umaalingawngaw ang tinig ni Maria Luisa. -Tala.gang- aalis ako, Maria Luisa. Nakilala kong napaJrataas ang kinaroroonan mo at hindi ako bagay sa iyo. Diyan ka na! -At bigla nang turna-. likod s¡ Rafael. Matuling lumisan ang binata at sumakily sa kanyang awtong nakllliinto sa daan sa tapat ng · bahay nina Maria Luisa. Nagngingitngit na mabuti ang kalooban - ni Rafael. Ang pangyayari'y itinutu'i'ing ni· y:mg katapusan na ng pagiibigan nila ng mayamang dakga. Magkalayong talaga ang hlagayan nila ni Maria L\lisa. 1 Hindi ito nakakibo. -Alam kong- kailangan,gkailangan- mo ang trabaho, Dora, --..sabi ni Rafael. -Huwag mong alalabanin 'l'ng -bagay na iyan. Makakikita naman ako ng ibang trabaho. May awa ang Diyo_s. -Do nga, at ako'y narigangililangang talaga ng isang sales h1dy sa aking -book store. Iniaalok ko sa iyo ang trabahong iyan, Dora. -Sa iyong book store? Hindi ko natatan_daang nasabi mo sii aking may book stor• ka? Ngumiti si RafaeJ.. -Natah.ndaan mo ba noong magktta tayo sa isang book store? Ang book store na iyon ay akin. Ako'y nangangailangang talaga ng isang tagapagbili. Muling natigilan si Dora. -Hindi magiging ·mabuting bmin mo akong tagapagbili sa iyong book store, Rafael, - sagot ni Dora at napabuntunghininga: -Lalo lamang kayorJg magkakagalit ni Maria Luisa. Hindi makaliligaya sa nking tuluyan kayong magkasira. -Wala na akong balak na n>akipagkasundo pa sa kanya. Natigilan su-a. Nag-dsi,p. -Ipalagay mo na,. Rafael, na parang tinanggap ko na rin ang ka,gandabang-loob mo sa pa,ghahangad na matulu· n¡an ako. Hindi ko _ malilimot iyan at habang hubay ·_kong pasasala.matin. Hindi napilit ni Rafael si Dora na tanggapin ng dalaga io.ng ihinibigay niyang trabJhO. Napag-isip-isip din nga n,iY• na hindi niya muna kukunin :;;¡ Tinoy. M4gpap1raan muna siya ng mga ilang araw. Napa,gkuro rin ni Rafael na hindi nga makabu}luti kay Ti· noy ang pangyayarinl kunin at ¡iaalisin ang bat• sa kanyang piling. Subali't sa sarili ni. Ra· bel· ay talagang wala na si~ y:J.ng balak pa na makipagkasllndo kay Maria Luisa. Nasaktan siyang inabuti sa ginawa ng kasintahan. Magmula noon ay hindi na dun1alaw ·si Rafael kay Maria Luisa. Hindi na sila nagkita. ratuloy si Maria Luisa sa kanyang mga pagkakawanggawa. Katulad ng dati, ang larawan !l¡; dalaga_'y palaging laman DI mga pahayagan, at kunf min· san, si M'.aria Liusa ay tinataMAGASIN NG BAGONG BUHAY gurian pang "Anghel · ng ka- -Alam mong wala kaming Ayaw po nlla akong kilalanin wanggawa." sariling bahay, -tugon ni Su· na siyang pinakamahalagang Ang waring napagliliba sana. -Kami'y nakikitira la- hagay sa buhay ng tao. Kung ngan ni Rafael nang sumunod mang sa isang magandang ba- tiindi pa k~~ ~akain, pa~a:..~a~:w ª~~; ;:raª~f :a~g~ hay. Nitong ilang araw na ~-ay nar1to_ ako at naMy. Namamasyal sita sa tabi ~~~~r~~!:.~~- r,1¡~~!ª~! sa ~~;~.ngkod na Df. dagat kung gabing magan-. nguni't ang matanda naming -Malilikha ka ba kung ::n :gm!':-~ la~:u:i ~oa\~~~¡;ª:~!g pa- :~o;~i;;;~a~ ;.~ª~:g~in~poy, siYa na sila ni Dora ay mag ano kayo napaligaw rito? _ -Kayo na naman ang ma· kausap. Tanong ni Rafael na Jiindi l>uti. Narito na ngayon an,g Ang madalas na makayamo( mapigil ang kanyang pagtata- atil'!g panginoon. Bayaan nakay Rafael ay kun,g inaabo~ l:a. -Bakit nga ba, Susana? ating Panginoon. Bayaan nae.b'!a ng usorerong si Mang Ano ang maipaglilingkod ko? suliranin, -pakli naman na: Tomas sa pagpanhik ng liga"" -Si Diana ang may kaila- Tubig, lcay Dora. Napipilitan siyang ngan sa iyo, -nakangiting sa- -Mga kaibigan, -sa di-kamanaog .at nauupo siya sa: bi ni Susana. wasa'y nawika ng Tao. -Kung bangkong nasa harapan ng ba- Napatingin si Rafael kay sakali bang magbigay ako n.g !hay sa tabi ng pintuan ng Diana. opinyon tungkol sa bagay na cntresuwelo nina Tinoy at -Ano ba iyon, Diana? pinagtatalunan ninyo ay iga; Aling Senday. Nakikisalamu- -Ibig ko ... ibig ko ay sa- ':1lang ba ninyo ang aklng kaha siya sa paglalaro ni Tinoy mahan mo kami ng Mama kay pasiyaban? &t jng mga bataug kaibigan Tita Doral -wika ng bata. Ang lahat ay nag-una-unanito. -B11kit? -Jalo nang napata- l';;ng tumango, an~:-i~=~ia:i: R:::e~p:::: ka si Rafael. -Buweno, mga kaibigan, hatang iyon. Nakilala niyang "ª -;'!~~t·º· kong bumalik siya ;;!~u:;rna;:at:;~ia nhi::Y:~ !~ikas:!~it:~=s~!~~::g atb:~g iy;:;;~a ª~:a stui~:,"~~a:..~ akin ang bagay na ito, ikina2:~::::::¿~~~:~¡:;,k~~ ,; ~~::.f:.:;~· ·:·::,::lm:~: ~~;fü~::;!:gI:~:~§ ~:~:~a:~ ~~=g nfy:~~n~aa~~!~ ~~s~~~ :a~~:~glting tumango sa kanyang pamumuhay. Kaina siya'y isa sa mga iyon- langan din 11iya ang Apoy, Tu· hindi iba sa kanyang naka- (ITUTULOY) !i:i,a:ga~~~:~i •:Y S~~~!a::! ra~nngªi;;g:i:!ta~~ª¡;!n ~;n~J.-C'lb-. l·uhay ang tao. Nfuni't may ging bahagi ng kanyang pag- Sl'lap¡ man arig tao, at kung :~:::ak~Yt. ~::f ::~~~gd~; Sila .. ~ Al Ang ~~!ta;ª~~: an~u7:0~ª1ªM:~ Tinoy ang tuwang-tuwang su- r l;uhai sa pahina lS; , Pagkain man at wala namang misalubong kundi pati ang dig ang apoy. -Ako'y. nanini· mapananahanan ay hindi rln mga batang iyon. Kaya may walang ang sino man sa ati'y lalawig ang buhay ng tao. May pasalubong siya para sa lahat lubbang makabuluhan sa bu- 1'ahanan man at kung wala .....:.mga pagkain, kamiseta at liay ang tao, -ang wika, -ang l'amang magagamit na tubig kung anu-ano pa. May tinutu· mabalag:> lamang ay matiyak at apoy na siyang lumilikha ng hin.tan din siya sa pag-aaral natin kung sino sa atin ang ~- págkain ay hindi rin mabubu-ibinibili niya ng kuwaderno, nakamahalaga sa tao. . huy ang tao. Kaya, sa kabuuan Iapis at iba pang kailangan. Sa pagkakataong iyon ay na- ay mahahalaga kayong lubha Isang linggo og umaga, sa· "p,atigil ang p~gsasalita ng sa buhay ng tao, mga kaiblgan. mantalang si Rafael ay nasa Apoy. Ang apat na katalo ay Kayo ang batis ng kabuhayan babay, ay kinabahan siya nang uangapatingln sa pintuan sa- ng tao .... AnQ, nasiyahan ba makita niyang may humintong pagka't biglang dumating ang kayo sa aking paliwanag? auto sa tapat. Ang auto a)' na- T:10, na panginoo.n nila. Sabay.sabay na nagtanguan kilala niya agad na isa sa · -Tila may mahalagang ba- ang Salapi, Tahanan, Apoy, ·mga auto nina Maria Luisa, ,s:ay. kayong pinagpupulungan, Tubig at Pagkain, at tila la· at. ang autong iyon ay nakita mga kaibigan? -nakagiting bat ay nasiyahan. Pagkatapos niyang ginagamit din ng da- wika ng Tao, at _ isa-isang si- ay isa-isa nang nagpaalam sa Ja¡a. nulyapan ang Salapi, Tahanan, kanilang Panginoon. Ang PagSubali't ang humaba ay si Apoy, Tubig at Pagkain. kain ay nagmam·adaling nagSusana at si Diana. Nagtataka -Mayroon oga po, -naka- balik sa palayok. Ang Tubig ay si Rafael na sumalubong sa ngiti ring sagot ng Tabanan. paluksong nagbalik sa. tapamag-ina. Inakay ni Rafael ang -Pinagtatalunan po namin, • yan. Ang Apoy ay palundag hatang pilay na lumalakad sa Pan,ginoon, 1r.ung sino sa aming ·na umuwi sa kalan. Ang Salatulong ng muleta: magkakasama ang pinakama- p¡ ay pa.gulong na tumakbong -Maganda pala itong ba- halaga sa bu hay ninyo. patungo sa kanyang taguan _sa thay mo r(gayon, Rafael, - -MabuÜ nga po, Pangi· loob ng aparador. Samantala, wika ni Susana nang magka· noon; at dumating kayo, - ang Tahana'y nakaogiting harap na sila sa pagkakaupo agaw naman ng Pagkain. - humarap sa kanyang paogisa balkonahe. "Kung hindi, marahil ay aabu- noon upang minsan p11ng ihan.:....Hindi naman kasingganda tin kami rito ng dilim ay dog ang kanyang paglilingng bahay ninyo, -a.ni Rafael hindi ka m 1 magkakatalo. l:od. (X) AGOSTO 18, 1957 1 . Apai na tao, isa la"ng ang sambalilo 2. Dala mo, dala ka, daIahan kayong dalawa 3. lsang rnunti kong kumpare, nakaakyat sa dulo ng karnatsili 4. Isang butil na palay. napupuno an~ bahay 5. Palayok ni Mang Doro, punung-puno ng bato 6. Nang maalaala ko ay naiwan, nadala ko nang malimutan 7. Lahat sa akin. ay nagmamahal, mang-aawit ang aking tatang, ang suot ko ay putian, ang puso ko ay dilaw 8. Sumilip ka man nang sumilip, wala kang masisilip 9. Pag ako'y Jyong sinaktan, sigurado kang pata y 1 O. He to na si Ingkong, ANG "PAGSUBOK" NA ITO AY KARUGTONG NG lNI· LA1HALA NAMIN NOONG NAKARAANG LINGGO. 1 T!112tawag siyang Lak<lmbini subali't kilala rin siya ng mg¡i Katipunero sa pangalang Manuela Gonzaga ... a. Me le hora Ai¡uino b. Teodora Alonzo k. Gregoria de Jasus 2. l\ilala .siya sa sagisag na Pingkian noong panabon ng hi· 111.igsikan... · 11. Artemio Ricarte b. Emilio Jacinto k. Andres Bonifacio 3 Dahil sa sisiw ang tinatanggap niyang kabayaran sa kanYang p¡<gtuturo ng pagtula, siya ay tina¡uri~g Hu· seng Sisiw .. •· JoseRizal k. Jose Burgos le. Jose da la Crui -1. Ana Carmen Chavez ang pangalan s11 panulat "ni.. a. Natividad Marquei b. Tarrosa Subido k. Toribia Maño 5. Plaridel ang pangalan sa panulat ng taong bumalili kay l.opez.Ja®a sa pamamatnugot sa La Solidaridad na diliiba'lsi .. a. Marcelo H. del Pilar b. Jose Ma. Panganiban k. Dominador' Gomez 6. Tigbalang ang inilalagda ni ya sa kanyanii m¡a sinusulat .. a. Antonio Regidor b. Jose Basa k. M.uiano Ponce 7 J~a11g lanyag na manunulat noon¡¡: panahon ng kaslila al kiJ;iJa sa pangalang Diego 1,aura si.. a. Mariano Ponce b. Lopei-Jaena k. Isabelo de los Reyes 8 Isang mapagpatawang manunulat at makata sa Tagalog ;.i Hu~eng Batute at ang tunay niyang panga)an ay •. Josa de la c;u:r b. Tomas Pinpin k. Josa Cor non de Jesus 9. B:mtog ang sagis3g na Balagtas sa panitikang Tagalog at ito'y ang sagisag ni.. a. Francisco Baltazar b. Jose CorHon de Jesus k. F. Ma. Guerrero .. , .. , ... nakaupo sa Iusqng '., ' ., 11 Ang Ioob ay butuhan, - ang Iabas ay araruhan 12. Bugtong kong Pag, turan mo, Ong 13. Habi.log, hapandak, hamata, hadllat .. , ... ' .. ' ., Jan pa sinarhan, ang preso'y nakatanan 16. Limang prinslpe sa balite, sambalilo'y tigkakalahatl· 17. !~'k~,, p:::;ngbu~:~~ ko'y umuusap 14. Alisto ka, pandak, 18. May sunong, may kldaratnan ka nang ma- lik, may sa1akab ang bigat pUWlt 15. Nang karsel ay buk- 19. Heto na, heto na, sa san, ang preso'y di dahon nakikita ' nakatanan, kung kal- {Nasa pahlna 31 an9 sagot) 19 Ki::~!!~!at:t~nd:a~~! sa baryo, ang paraan ng panggagamot na kinagisnan na rin namiag ganito ang katawagan: TAWAS. Ito ang pinakapupolar na Jun11 sa ano mang sakit na maramdaman namin, laluna yaong mga di makuha sa patapal-tapal ng kung anua11ong kuyagot. Noon, kapag nagkaro'n kami ng bukol gayon¡ di naman kamj nauuntog-tawas! Kapag sumakit ang tiyan namin . nang wala naman kaming natatandaang kina.i,ng - kontra-sikmura-tawas! Kapag lumusong kam¡ sa libis na kinagisnan na rin naming umano'y pugad ng mga lamang lupa o nuno at pagkaraan e nakaramdam kami ng kakatwang pananakit o kaya'y ramaga ang ano mang parte ng aming katawan - tawas! Anupa't ang sinumang nakaligtas sa amin sa sakit ay sinasabi naming ipirtag-adya, unauna ang Diyos, at pangalawa'y ng tawas! Kailan lamang nagkaro'n ng i~ang kinikilalang kontr~·sakit dito sa baryo, nang maging dukfor na lang si Dr. Sto. Cristo na taga-kabayanan. Nakilala ,¡ Duktor dito sa baryo at ang ibang naniniwala na sa níakat:i¡ong paraan ng panggagamot, e, kumukunsulta na sa kanya. Pero, ang hirap naman ke Dr. Sto. Cristo, 'ala ngang Layad sa konsulta, e, pinababayaran naman ang papel ng ginagawa n'yang reseta. Malla! ang paimprenta ng reseta, sinasabi raw ni Duktor. Minsan, e, nasabi tuloy ni Pareng Nanong Hilot na :.ilangan daw ang 'alan ni Duktor sa ginagawa n'yon. Kung ang langis daw na ginagamtt n'ya s a panghihilot a t pali na'ng p~nghihilot n'ya, e, di n'ya pinababayaran, 'yun pa raw papel na me sulat lang ng 'alan ng gamot na blh:Ihin sa botika! -At anK: mahaI pa ng halaga ng papel, Pare, -dugtong pa ni Pareng Nano, -limang piso'ng 'sang piraso. An'hin ko man Jang kung mababasa mo'ng nakasufot, masasabi mong para ka nang bumil¡ ng komiks. E, ar,g hirap, parang kinahig ng manok ang. . 'ku, ewan ko n1rn ba, oo! 20 Tutoo, tutoo'ng sjnabi ni Fareng Nano na limang: piso r:ga'ng hinihing,( ni Dr. Sto. Cristo para .sa papel na slnulatan n'ya ng gamot. Gayon nga'ng pagkakasabi sa 'kin ni Fitring nang minsail.g patin&:nan' daw n'ya ke Duktor ang apo kong si Turing. At dahil p& nga sa pagkakabayad ni Intong ni:: limang piso (puhunan marahil sa madyong ng damuho) e, maghapon daw na plnanuso ang pobreng apo ko. (Talagang ang mga taong 'yan, oo, komo nagkagastos ne limang piso d'un sa bata, e, p&nunusoin naman. Hmmm!) KAYA PATULOY, para sa mea 'alang limang piso, ang tawasan sa baryo. Patuloy pa ring pinakikinabal\g'.an nina Ranong, Mauricio at Panyang 11a pawang mananawas dilo ang kanilang nalalamang mga dasal at kung anu-ano pang orasyon. E, kamakailan, basta't naklta na Iang ni Tayang na nama·gt.'ng tenga, kaliwang mata at mga labi ni Pukoy. Nagmistu!Jng sa payaso ang mukha ni I·ukoy. Talaga namang makita hing ang mukha ng d'yaski e, matatawa na'ng nakakakita. Si 1ayang lang ang di matawa sa anak. Pa'nong matatataVJa si Tayang sa anak, e, t'wini: ma· pai;:mamasdan daw ans mukha rri Pukoy e, napapahagulgol ng iyak. · Di na man makapagsalita si Pukoy. Basta't nakamata na lang sa ina. Litung· lito naman si Tayang. Di malaman ang gagawin sa anak. 'Pinatatawag ko si Duktor sa l:ayan, ayaw naman. Baka raw kung anong Iamanlupa'ng sumapi sa anak n'ya e, Jalo lang mapasama. (Naging paniniwala na namin na kapag me batinglupa ang 'sang me sakit e, masamang 'pagagamot. Naniniwala kaming ang me batinglupang 'pagamot sa duktor, e, lalong madid'yaski. Mai;.1galit daw umano'ng nakabalinglupa o ang nuno a'.t lalong habagsikan ang patama sa me si:kit. Al ang ginawa -nga ni Tay:.ing e, ipinalawas ang anak k'! Mauricio. Si Mauricio'ng kinikilalang pinakamabagsik sn tawasan dilo sa baryo ka· ya s'yang unang tinawag ni Tayang. Tawas at hindi kandil1. na s'yang laging ginagamit ni Mauricio'ng ~inamit n'ya sa pananawas ke Put... .. v Sa li· ngin daw ni Mauricio, mais .. 15 sik ::mg nakadaleng nuno kc Pukoy kaya tawas ang gaga. mitin n'ya. Matapos ilanong ang pangalan ng anak ni 'Tayang e, inaryahan na ni Mauricio'ng Hr• monya de t•w11. Lumapit sa kallm, pinagbaga'ng sipit ng l:alan at sa pamamagilan t:'yon at ng kanyang orasyon, e tinunaw ang tawas. Lumabas ang isang kung anong pigurang 'alang makapagsasabl kung )nong hitsura. Matagal na tinitlgan ni maaaring tamnar. ng kung ouumang gusto mong itanim. Gano'n ang mga punso ng mga nunong rnababalasik, patag na palag na m:iaaring gawing \.alsnda. SA MADALING SAiir; e, sumampalataya na si Tayang sa pananawas ni Mauricio. Na· tulog na silang sira pa rin áng l:orle ng mukha ni Pukoy. Nanghawak na lang si Tayang 11l si Perlo na sa kinaumaga. han e, ayos na a1Jg muklta ni Pukoy, na makikilala na itong lriuli. Nguni't kinaumagahan e, .cano'n pa rin at sa tin;:i:in ko'y lalong napilipit ang plgura ng mukha nf Púkoy. Napasugod ang mga tumatawas, ang mga tinatawas, at ang mga ipinantatawas ! llaurieio'ng pigura. Itinaas na parang itlog na tinltingnan l;ung buo ang pula at pagka· tapos e malungkot na tiniti· gan si Pukoy na nakamata Jang sa 'min. -Natapakan nga ng batang 'yan ang punso ng nuno, - mabanayad at tila giniginaw na sabi ni Mauricio. -Mabagsik nga'ng nuno'ng nakaenli:· k·wentro ng anak mo, T:iyan,g, -pattilOy ni Mauricio, -pag· kil't an,g nalapakan n'yang punso e, 'yung punsong di natin nakikita, 'yung punso ng mababalasik na nuno, 'yung pmsong patag, 'yung punsong ako kina Mauri'cio at nasabi ko sa kanya'n¡ nangyari sa anak ni Tayang. -Gaya na nga ng nasabi ko, Tlita Kanor, -malungkot na sinabi ni Mauricio, -mabalasik ang nakadale sa anak nina Tayang ... Seguro'y di nakabe r.g tawas ko'ng kapangyarihan ng nunong 'yon. Nadaig ako at laJong nagalit sa anak nina Tayang. . . Ba't nasabi n'yo ping nilagnat ang bata ... NiIugnat nga hu ba! Tumango ako. -Mabuti'.t lagnat na lang. Ang pagkakaalam ko, ang mga ~ano'ng di ko nakukuha sa bwas e, tinotodas ng mga nu· non¡ nakadale.. 'Ala' bu al:ong maipapayo kina Tayang kundi pagdalhin nila, n,g ma· sarap na pagkain sa !ibis ang anak nila at baka sakaling sa gano'ng paraan e patawarin ng nuno ang batang 'yon. . _C>i"""~ ko kina Tayang ang IJ<Jnagot sa 'km ni Mauricio. J,along nanangis si Tayanr;. At naabm•ido na si Perto. Pa'no'y di pa nakap11sok sa tr11baho ddhil sa nangyari ke Pukoy. -E, kung patingnan na hu kllya nalin sa duktor, T11ta Kanor, -yamot na sabi ni Perto. -Oo, ipagamot mo sa duktr.r at nang lalong malintek ang bata, -me kllsamang iyak r.a sabi ni Tayang. Di na nakakibo si Perto. -Ang mabuti kaya'y ke Banong naman natin ipatawas ang batang 'yan, -naimungkahi ko sa mag-asaw11. Walang umimik kina Tayang at Perto. Nguni't nahala.ta kong biglang natakot 111 Pukoy. Halatang-halatang na· takot si Pukoy sa pagkakabang¡it ko ke Banong. Nalsip ko tuloy na tamang ke Ba· nong ipatawas ang damuho. Isa pa ring paniniwala namin na kapag takot ang tatawasin sa tatawas e, tiyak na üge iyon. Mangyari'y daig daw ng l".aturaleSa ng mananawas ang hpangyarihan ng sumaplng lamang lµpa sa tatawasin kapag gayon., MadaJ¡ kong sinundo si Ba· nosg. Lalong nagini kapunar-una'ng pa,gkatakot ni Pukoy. Walang kakibu-kibong tinawas t)i Banong si Pukoy. Ncayo'y di lamang si Banong ang nag. dasal, pati na kami ni na Ta·· yang at Perto. Seguro'y ibaiba lang an"g aming· dinasal. Kung biro ng pangyayari o 'yon na nga, sa di.. ko maipa· Hwanag na dahilan, e, kung bakit kahawig ni Banong ang Jumabas na pigura sa tawas. Nguni't iba ke Mauricio, di na ipinaliw:.inag ni Banong ang pigura. Sinabi lang n'yang patulu.gin si Pukoy at pagkagising nito'y maaaring gumaling ... ANG HIRAP naman, tatlong: e:abi't tatlong araw na nagtulog si Pukoy bago luminaw sa 'min ang korte ng kanyang mukha. Saka lang s'ya naka· pagsalita. Saka lang naw'alan ng Jagnat at nang minsan pang tanungin namin kung anong talaga'ng nangyari e, nagk'wento na'ng d'yaski: - Nanghuhuli hu ak o n g gag11mba sa me looban ni Mang Banong sa !ibis ... Na· kita kong hinog na'ng mga hayabas nila.. at nancuha hu ako. . 'Ta pos, nakita ko na lang na sinusugod ako ni ~lang Banong. Me dala s'yang Uak. Bigla akong napatakbo at napasuot ako sa maramlng putakti ... 'Ta pos, kinagat ako .dito.. dito ... al saka, dlto - ... Itinuro pa ni Pukoy ang k<:nyang inga tenga, kaliwang niata at mga labl. He-he-he! MAGASIN NG BAGONG BUHAY Mag~1JrrÍ%L Ta9'o ;.,.:, 8A "A~ "TRES COLORES' HINDI NINYO NALALAMAN, maaarJ kayong magln¡ ma1111huliula ng kulay. $11 isang bilugang salamin, magpinta kay¡,· n~ tatlong iba·ibang kulay. Tumawag kayo ng isang kaihigan at sabihin sa kanyang takpan ang isa sa mga kulay na iyon ng isi.ng singko sentimong pilak. Lumabas kayo hab:mg' ilo'y kanyang ginagawa. Pagkatapos ay ipaalis ninyo an¡; kanyang ipiilatong. ilumalik ka.yo at kunin ninyo ang salamin, dalhin sa isang madilim na lugar at, walang tulong ng iba, matuturan ninyo ang tinakpang kulay ng inyong kaibigan. Walang di-pangkaraniwang bagay sa madyik na ito. SimJ?le lamang ang siirtema at an¡ pag&asagawa. ·Ka:nuha kayo ng isang bilugang .salamin. Ang Jikod nito ;i¡ pintaban ninyo ng pinturang kwnikinang o "luminou~"- Pagkatuyo ng pinturang ito, magpatong naman kayo ng h1tlong kulay ng gapatak na pinturang kaiba sa kulay ng u1mn1; ipininta (nguni't 11indi na luminous). Kapag ang isa sa tatlong kulay ng pintura ay tinakp~n r¡g ~inglc;o sentimong pilak, ang kulay na iyon, sa tulong ng an¡no ng ipinantakip na· pera, ay mai:-iiwan din ng anino matapos matakpan nang may isang minuto. Pagbab:ilik ninyo sa Jugar na kinaroroonan ng inyong kaib1g.in at matapos ibigay na muli sa inyo ang salamin, dafüin ninyo ito sa • isang madilim na kuwarto. Sapagka't anr. mga pinturang luminou• ay kumikinang kahit na sa dilim, niasisinag nlnyo ang anlnong naiwan sa likod ng salamh1. Kung alin sa tatlong kulay ang may anino, iyon ang tit1akl'an ng inyong kaibigan. A1•¡.: pagdadala ng salamin sa isang kuwarto ay isang pag·ill'M sa paghihinala ng inyong pinagmamadyikan. Ngu· ni·! kung iibigin niya ang madaliang resulta, tumalikod na Jamanr, kayo at ikubli ang salamin, habang tinitingnan sa lifü'.h.~illg dilim ng inyong mga kamay ang kulay na magkaka'!'onn ng anino. Higil na mainam isagawa ang madyik kapag mainit ang sika~ n.ii araw al maaliwalas ang kapaligiran. Kapag ipinasuri ninyo ang salamin, walang mahihinalar;! hakas ang inyong plnagmadyikan sapagka't mapapawi n.i Jng anino sa salamin !'~aiaala: Lalong mainam na ang tatlong kulay na ipipint~ 11inyo ay magkakalayo sapagka't hindi_ kavo malilito sa ¡:n:;susuri sa kun¡ alin ang kulay na nag·iwan ng anino. AGOSTO 18, 1957 Sa 5 saglit ay natata· pos takbuhin ng isang nanalong kabayosa sweepstakes ang pangwakas na 100 yarda ... Nguni't wala pang DALAWANG SAGLIT ang Cortal ay nagka- '· kabisa tf:. kaagad!~ ' \ Kailanma't nais ninyo ng kagyat na kaginhawahan sa sakit ng ulo o kirot dala ng sipon, lagnat o. trangkaso ... CORT AL ang inyong kailangan. Sapagka't al'lg CORTAL ay nangangahulugan dagli, at maaasahang ginhawa .. Kaya nahihirang ng laksa-laksang mamamayan. Ang CORTAL ay nagdudulot ng kagyat na ginhawa, at pinasisigla pa ka yo. Upang mapatuna~·an kung gaano kabilis magkabisa ang CORTAL, maghulo1 ng isang tableta sa isang b"asong tubig at pagmasdan ang dagliang pagkatunaw nito. Ang nangyayari sa baso ay siya ring nangyayari sa inyong tiyan. Kailanma't nais ninyo ng kagyat at maaasahang ginhawa sa kirot at bagabag, tandean, nangangailangan ng malawak na kamalayan upang gugulin ang llang senlimo lamang sa pagpili . ng pinakam.ahusay na panlunas. Kaya ,bumili ng CORTAL nakasilid upang manatiling bago at malinis sa kilalang dila\\' at asul na "cellophane" na may larawan ng tanyag na si Kapitan CORTAL. C Oit™;Il DAGL/ • LIGTAS • TIYAK 21 22 MAGASIN NG BAGONG BUHAY AGOSTO 19, 1957 SAl6KAP NA NA6PAPABABA 16 LA61AT Sl (jFIASPIRINA Upang !!!m!!!ll!!! ang lagnat o sipon al muling sumigla ... 24 Magsalita at Sumulat sa WIKANG PILIPINOÍ l\apuki-pakinabang para sa inyo ... 'locker" Para Sa Mga Abubot Ang mga kagamitang tulad ng basaban at floor wax ay kailangang magkaroon ng sariling sisidlang "locker". Sa paggawa ng "10cker", gumamit ng kinatam na mga pirasong tabla na % pulgadang kapal para sa pang-ibabaw, mga panggilid at pang-ilalim. Ang takip at kabitan ng bisagra ay may kapal na 1 pu~gada. PAGKUKUMPUNI NG HAGDANAN Putulin sa sukat ang dalawang gilid at ukaan ang mga dulo upang pagsugpungan ni pang-ilalim na tabla. ni.anda ang mga pang-ibabaw at pang-ílalim na mga tabla, saka idikit ng kola at ipako sa mga panggilid. An$" pagkakabitan ng bisagra na ipapako sa harapan ng mga panggilid ay kaslngkapal ng takip. Gumamit ng karaniwang bisagra na ginagamitan ng maliliit na turnilyo. An_g takip ay maaaring kabitan ng kapirasong kahoy na magsisilbing ha· wakan sa pagbubukas. Barnisan o pinturahan ang "lockcr" kung ibig. Maaari itong ilagay sa lugar na madaJing mapupuntahan, nguni't hindi karaka-rakang naaabot ng mga bata. Kapag madalas na napaggagamit, ang pagkakakabit ng mga balt1ng ng hagdanat. ay maaaring lumuwag. Kung ang mga haitang ay maluwag. kailangan nito ang kar:i.raagang mga pa'ko na pinupukpok buhat sa pinagkakabitang kahoy. Upang hind! pumutok, ang pinagkakabitang kahoy ay dapat :nunang butasan ng barena. Kapag ang isa );'.:i mga baitang ay may sira o kaya'y nabubulok, it"l'y Iagariin sa magkabilang dulong malapit. ,sa pako ( nang hindi matatamaan ang [}akr1). Pag inalis na ang dakong gitna, pukpuking palabas sa pako :irg mga dulong maiiwan. Pagkatapos ay pukpukin nl!.manp: palabas ;ing mga pako. K..im11ha ng to:iblang kasingkapal at kasukat ng hinalinhang baitang, at saka ikatiit sa lugar na inalisan ng baitang. Upang maiwasan ang mga sakuna, higpitan an_g ano mang bah:ig1 ng h:tgdanm na mapupunang lumuluwag kapag ibínubukas at isinasara. Palitan ang sira o basag iíang mga bisagra. MAGASIN NG BAGONG BUHAY ANG MAICAPANGYARIHANG .mJ:;i u;:111 n!f hi1111.11tl·ni.: J>llM ay si7an;:' nagwasak sa n1;:.a i,:iba nan::: Piu.1er ng, lum11ni: ~l·~plo n~ Angkur, sa Kambody:i. Ani,: te1~1plon¡: iH'I, na mm~a·y naging .. kaharian"' ne liakilanc Dintstiya ni:: Khmcr n:i · na;hari nang may isan' lihong taon, •Y g:m:ip n;mg limut n1u1yon n1 madla. <>_RASANG .KASTll. YOI Ma~· n:;itiu;.: Íf'lm1i.;m;u11al;,· ki ni Charlu SDOIV ang kanyan¡: lan~nn.:,: ura:.;:n n;1 hu1(ii;·kai;1ilyo. An.: ·•jtuk1nk ng k;.slilyn"' ;ir 1hniikot lil kumukulilinl!. May rla lawani.: lt'r111001Mro ~;1 ;:ilid <111 i~11n1: huromt'tro sa h11r11p. ;in¡: ur;,~;,,o ;11 1~;. s:• mg.a kolt'ksiyon ni Snnw s;. l.un;: lk ;ot:h. C;,lilvrl'lia. AGOSTO 18, 1957 HINDI KA.YA NAGKAMALI llf1~ ;:urnuhn n:.: l;1r~w;11i;,: ito·.' An:.: 111 .. k;,11a¡:On~ '":);:¡. Groul;, lº;uuih :.·· ;iy ipint1k1t". n;:o l'·it.lor na si ,\riht:r 1'·rrcwcll 11¡1:1n~ ,.j~11hit "ª sin1hahan n :.: S:it11:1 Mi.n:o s;, N••Hin¡.'h;om, lnt:. N11hilin;.m11 si t'rl'l\\'1•11 11;1 :,:;,winl!. ··m<t· k;•ha~o·· ;rnJi m.-;o ien,mhi! niya ka~·;, pin1111;1~suot niyu s i S:in Jv~l· 11;: ~uhl".::·vni.: },.lf'1ur11. ;uhi1;w:,: U:ih1hid >1t tliyllktot tULAD NG- TAONG·BAKAL, ang IJD¡:ong luklas n:i tr.:iktora ,,¡ In· ilinyt>ro L<11"1")' «uhbk ng Briihton. Kolo1•¡¡do ar umuosa'1 n;on:t "'" · i;111;.: ñagp:.im;u11l11r .• !tu (U.S. Armr Tnurnadotc ri :iy pinalal11k;,d niin;;: rtmole control (lin¡:m1n an;: hor;,w:.ín Sil itaas) nli muarin;.: i:i)U i.~ .. n.~. h•licoptvr o iHP l!ilya 11:: 11:1~a \:arav.'an s~ ibaha. 25 26 "-:4) ~ : "' 11,=~~f'IGA. PllSO NttJA ~AT ~ . .SA !<'Al-~~ f'JG BttJATA .... YIJAf"""'l..1MOT.S-....S,•*•~JL-l AT HotJOl NA,. .. .Jo..\11/J,..,,,,..Y SA ™-l.Ai:;a.. ~ •f'AGHAl-\Al.J...,P9uHAY·- t-JGIJ¡.llT NJ..Hs ~ ~NAS! Ti>RESA/>:?'~tJ!TA A~KANY~ .SIJ,,,,..PA - -At-16 P~ \'<ll-ltGANT• N•Y .... $. M6A. TA.C:ltJG WAGlo.JG' SO.>JHl ~ ~TAY...W NG ~....,._\;1tJA - -AT S.YA•y M\Jl.-•t-JG NAL-VN@cGr'í. ~ TAi.A, i'-IAGTA""'A S.tJ ...... P'ofVF"ll.-~ AT ['X)IJYA~l-A NANG l\AAP/'NS\tJG """""'5AV.N'JG.·M.A.· .sAYASI~ A-r Ml)LI~ TVSTUGlÑ tJtT"O Ao..16 ~l - yVwJG~GA.1tJANG PI t.JN-tAHAW~· KAYO AT ANG INYONG SANGGOL ~.u¡kap na ka.llanean DI kanyan¡ pormul•. AD& llan¡ ina .ay maninong mag-ukol ng malaking panahon dito sapaika't sila'y talagan1 maingat nguni't may iba rin naman na nag·uukol lamang ng ilang ·aandal_i sa mga pagbabahda nito. Maging maiDJat man Ita~'º• hindi nangangailangan ito :.ig lotoone matagal na pagh•handa. Kapag kayo ay nahi· rati na, ang paghahanda ng Jahat ng ilo ay magiging ma· clali na al mabilis. Kun~ may kapalaran kayon1 magk~roon ng katulong, ko· 1nadrona, o nars, kailangan pa rin na malaman ninyong lal•at ang mga tagubilin dilo upang lag¡ kayong mi1ing hli.04a sa pagtupad ng mga Pwaing jyan kung sakali't mawala .mg lnyong mga ll:atulong • Mva K19amlt1n: Ang mp sumusunod ay tah•an ng rit,gl kailangan at kngamitan sa paghabanda ng pagpapasuso sa bote: 10 boteng pasusuhan. 12 tsupon l bandehang may takip l salaan l kopang sukatan l lala¡yan ng asukal 1 garapon para sa kinuluanc tsupon 1 1 garapon p.ra sa gioamit na tsupon 1 kutsarang sukatan 1 pambukas ng lata 1kutsilyo 3 panliniJ n,g bote 1 lalagya ng tubig 2 tuwaJyang p11ngkam17 A1t1 mp Bot. at Twpon: l'rtaraming magagandan¡ boteng ipinagbibili, nguni't ang kagustuhan ng ina at kinagawiang gamitin na ng sanggol ang nasusunod ~R pagpili nito. Ang may n1al11laking bibig z;a bote at mal:ilapad na tsupon ay iniwawangki SI SUSO D( ina. Ang g1nih•ng uri ay ma· daJing linisin i'll lalong m1hal l::.ysa sa iba. Hi.11gin ninyo a11g mga botel:vang pang-8 on~· kahit na maliit pa ang s111ngrol sapagka't sa loob ng isang J.mwan, makakaya na niyang .susuhin ang 4 na oosang gabs s1 bawa'I botf'. Ang mga' tsupon •Y hindi &pat magiag aapakalambot upaag bindi ito lumubog u. pagsuso ag bata. Tingnaa Jagi ani mga hutas nito i;apagka't I:apag natatakpan ang mga bulas, ang masususo ag bata ay bangin na siyang makakaf:agpa~abag dilo. Kung malalaki naman ang mga butu, L~ka mahirinan ang sanggol .i.t ang biglang pagdaloy ng catas ay maaaring m1kapag· p11suka rito. Sa pagbutas ng trnpon, gumamit ng pinagbag<tng kaÍ'ayom o aspile. Ang mg.11 butas ay magi!ling sapat na upa'ng malayang makadaloy ang gatas. MAGASIN NG BAGONG BUHAY NAMUMUNGA ANG PAGSISIKAP Ka.rugtong AGOSTO 18, 1957 (17 taong gul1ng) at kasalu· t.uyang kumukuha ng medisi· na sa Unibersidad ng PiHpi· ni;.s. A.og sumusunod ay bahae (15 taon) at sinundan ng ii.a pa uling babae (13 taonJ. Aag bunso ay lalaki {11 bon). Ang pagsasama nin¡¡ Dr. 1.t nu. Oeampo ay isang balim· t-awa ng maligayang pagsasanaban ng magkabyak ng di~ clib. Sa ano mang gawain ni Or. Oeampo, lalo na sa kan~ang propnyon, ay l•ginll "akakatulong si Dra. Oc•mpo Sa kasalukuyan. Pl!!:kagising roa ni Dra. Ocampo sa umag.11 a.v pinasisimulan niya ante l;1nyang gawain sa pamamagil;,n ng pagdalaw sa mga pas· yMtte sa ospitlll, pinamamahala.an ang: pagpapalaba ng: 1"!•8'ª kagamitan sa kanilang pagamutan, nagpapalinis ng msa laboratoryo at saka n;1g· tutuloy sa kanyang sariling klinika. Ang titulo sa pagiging manggagamot sa mata ay nal;mo ni Gng. Ocampo sa Cen· tro E.s~olar Uoiversity. Nagsimula siyang mag-aral noong 1950 at nalr..uulit sa "'board" ~ang taong 1954 na dito'y na· bomit niya :uig pinakantataa~ h<1 promedyo. S• ngayon ay nagtuluro si Dra. Oe1mpo si bang klase sa Centro Escolar bukod pa sa l:inaharap niya ang kanyang 111ga pasyente at anl( maraming gawain sa ospital. Nagtapos din si Dra. Ocamro ng kl.runungan sa pananahi at pagdidisenyo ng damit s.i Pioneer Institute of Arts and Fasbion, kaya't kung mav p¡¡nahon siya'y nakiltatahi pa siya ng damit nilang mag-iina. ::::ya na rin ang ·nagdidisenyo n;,:: kan,.ng mga damit na ipi· nagag:awa. Bukod diyan ay may nalalaman pa ri1ísiya ~ sining: ng pagguhit Si Dra. Oeampo ay kasapi sa maraming samahang 11lbi· Yo. Pangulo siya ng: Women'11 Auxiliary to the Pbilippine l::ye Bank; ingat-yaman ng Worm~n·s Auxiliiry to the Manila l'i!edical Association: kasapj sa Women's Auxiliary to thc Phil· ippine Medical As.sociation; Singalo11g Ladies Associalion (¿.ng samabang namamalakad ng Fabella Health Center), 'Philippine Mental Health Association: Manila Cbapter ng CEU Alumni Association; I:etter Vis.ion Institute sa Miados Unidos at iba pa. Sa kabuuan, an11 buhay ni Dra. Ocarnpo ay llpos o,g m• l:ukulay na kabanata na siyang t unga nlil kanyanst' mg:a pagsisikap. Sa gulang niyarig 41 taon ay Iarawan pa rin siya ns buhay at kasiglahan. Sa hbila ng: malawak na nivari1 mga karanasan, para sa kanya'y ngayon lamang nagsisi· mula ang buhay para sa kan~·a, sa kanyang kabyak al H 1'1ahal na mga supling 27 HINDI pa nagtatacat, ato'y ~~h~;·~~n\1b~~·~k~~. nN~~: yon, kabilang na ako sa malalayan¡¡ mamamayang mapayapang namumuhay. Salamat at f;¡~ª~:\a't~~h~ª~an~~~ aJHng Upang maginl!' halimb~'!"ª ng akinc kapuwa anc mad1hm kOD!! nagin¡¡ kasaysayan, naito at ilking isasalaysay, •• Katatapos lamang noon ng digmaan. Bagmaa't dumaragsa :~~!i~k:n s.i~pi ~;~~gil:= 21 hmi sa mga bahagya nanl: mak.a,raossaoras. Wala akong pirmihan¡¡ trabaho at kaya la· ka hit Parang sinadya ng paneyayari, nagklsakit pa ang klisals.nr anat namin ni S111an1. Ayon sa jsang kapitbahay na· mini¡: doktor ay 11 bkulangan TUNAY NA PANGYAYARI "NAGKAMALI AKO" d3W ng sustansiya ang dahilan inA pagkakasakit ng aking anak. Hindi naman daw inaJubba, n1uni't Uilangang al.i· ¡::r.m sa gamot at sapat ila pa¡::k2in. · Subali°t puno? An9 ang 111· l!awin ko ay hindi halos namin malaman kunr saan ha~:fi:~~P~~ ~:1tt.:~:.ta5~i~~!!~ araw na ¡1inawa ng Diyos? Al isang ¡¡abi, habang pinag1namasdan namin2 mag-asawa ang anak naming ma)·sakit na tila sumasama anii: ayos sa pa~ daraan nll'. mga araw, ay oa1rn:;-isip-isip ko ane: mga pang· ~-¡¡~·ari. Ano ang kilsasapitan ng amin¡,: hubay? A:no ane mang~·ayari sa aking asawa at kai• ~:1-isanir anak kung hindi ako kikilos? Nang mga araw na yann av sai?ana nga ang paf· kain.L( bagu-ba-=o pa lamang mulin~ nakapapasok sa kap11tuan. J\la'lakas hanapin ang salapi na paran!! agos ang ¡1ai:ri:1i?Sa ~a ating hansa. NguRi"I- par<i ri'oon la1nang sa mga may matakas na loob, sa mga 1natalino al matapang, sa mga h':imlan.lt' sumuo~g sa panga· nih hilan¡: kapal11. ng limpak· lh11¡1ak ni1 halaga. Parasa m11a. hllul:id ko, na mahina ang loob at hindi sanay sa mara· rahas na gawain, ay mailap .1ng salapi at anr. paFkabuhoiy. Kaya nga ni anl;! kakanin soi mal"hapon ay hindi namin ma· Jaman kung sa.an namin•hahagilapin. · !<a~~s n~:a i?i~~~~ r.;\:::!: ltmbuyiln sa akint isipan. Umagang-umaga pa; kinabu· kasan, ay nanaog uli ako. Ti· nunl!okoangbahaynrisang kakilalane: nangakon~ magbibigay sa akin ng trabaho sa piyer may ilang araw laman.e an11: nakalilipas. Subali't mull akonc: nabigo. 'May isang malakas na taong nakapagpasok DI! sarilinl!' tauhan sa puwestong nauukol sa akin. Higit kaysa mga nakaraang araw, pagod n.a pagod ako na11g maghapong iyoil, ngun~'t wala akong naiuwing ano mane pagkain sa aking mag. ina. Anl!' lalon( masakit, dinatnan kong masama anir: lagay ng akine: anak. Biglang-bigh1 ang paglulubha at hindi na inabot ng umaga. Namatay ani:: kaisa·isanf anak namin ni Susana na ni wala kaming naibigay na lunas sa kanfang karamdaman. Naginl!' aburido ako buhat noon. Kumain kaml't hindi ay wala nang kailangan. Parang ibie: ko i;iang mamatay na kung paano. Parang ibig kong umutang ng buhay na di ko mawari. Aywan ko kung ano ang nan,gyari sa akin. Naging parang baliw ako nanp- 11u1m;1t:.~ anrat•inganak At is:ing araw, nasump•ngan ko anr aking saríli na nakaharap sa isang lihim na ¡iulone ng m¡a taong mav iti· pataguyod na kakaibang .simulain. Kasama ko ang isanir: k.pitbaha)• naming tulad to Tin ay naghihirap sa buhay at kapuwa kami nakikinig sa mga paliwanag ng isan~ lalaki. " a ayaang ¡yan ay para laman.e doon sa mga taonJ! higit na may kakayahan at katalinu· han. Sa' n1ga katulad nating mangmane aj mahihirap, wala ta)·on¡: maaasahang kaligaya· han al kaginhawahan sa gobycrnong ilo. Hindi katulad ng gohycrnon__!l: inihahandog namin sa inyo ... walang mahi· rap ... walane. kawawa ... wa· lang alipin ... walan11 api. .. an~ lahat ay pantay-pantay! llan11 ulil akong nakadalo sa pulong na iyon. Al isang hatinggabi, magkasama na kami ni Susanang umaakyat sa kabundukan, kasama ng mga taoni:. may kakaiban.I! simu· la in. Nagine maayos at mapaya· pa anl? mga unang araw namin sa bundok. Isani; lalaking nakilala namin sa taguring ~~i~0~ne. kinikilala naming piMarahas al malupit Si Ipil. ¡Harap.harapang nakikita na· min ang pagpatay niya sa mga taong k11laban nila ni? simu. lain na nahuhulog sa. kanilang m~a kamay. Nguni't sa aming 111agkakasama, ni Jtindi niya kami sinisigawan. Mapang-akil ang kanyang tinig kap¡i.e ipinaliliwariag ang kagandahan ng simulaing kanilang ipinag· tatanggol. -Ang kalupitan namin ay ,. mga tao lamang na huma· hamak at dumudusta sa ating Iáyunin! Sapagka't ane mga taong iyon ay dapat nating ali.sin sa landas upan¡ maging maluwag ang ating daraanan. Para sa inyo, sa inyon11: kaisa namin ng paninindigan, ay makakamtan ninyo ang ganap na pag·ibi11: at pagkaunaw~ naming mga nakatataas na p1· nuno ... Darating an11: araw na mahahango tayong lahat H kahirapan, mamumuhay nang masagana at pantay-pantay! Jyan an.ll: ·malimit niyanJJ sabihin na tilt p1talumpat1. At kami'y ganap namane na· panibulos. Natangay niyang Iubos anl! aming damdamin at paniniwala. llan sa aminr magkakasama ane malimit utosan ni Ipil sa pagbaba sa bayan. Ipinaaakit sa amin ang mga taong hirap din sa buhay. Ipinalalamuyot tóa amin ang kalooban upan¡ sumama n~ rinl! mag~ir:1mmtdok. At sa hawa't taong maakit namau namin -ay lag¡ siyang in.1y pasalubong na paliw1nag. -Kailaaganr dumamt ti.yo naneo dumami, mea kasama. Sa :g11ntto lamang makatitiyak tayong maipagtatagumpay na!i~iui~fn .. ibinabandila nating Isang kasama naminir: bafc pa laman.g sa aming pangkat on'g naatasang pumatay sa isane mayamailg may·lupa na dinukot n'! mga kananc kamay ni Ipil. Ang pangalan ng ka· sama naming i)•on ay hindi ko na malilimot kailali. man, si Bcllran. -~i~i~· t~~i~~n-ir,~~¡g¡~ mong ikaw ay may matlgas na loob na tulad namin, sapagta't mga may_ bakal na loob lil¡.· pnan,e1 ang karapatdapat maplllanib sa ating samahan! -Hindi. . . hindi ako maka· papatay ne taor'-Nanginginig na tutol ni Beltran. -Ayokon~ magkasala sa Diyos! Nanalim an11: mga mata ni lpiJ at galit na nanl!' mulinl magsalita. -Ang ipin11.:n1tas ko sa iyo ay isang taong kalaban ng ating simulain! Isang taong mapang·api sa maliliit! Ma· panghamak sa mahihirap! Uang ulit nang nilapitan siya ng atinl! mfa kasama upang magblgay ng · kahit . kaunting tulong, ,nguni'I siya'y sakim sa salapi! Ar¡2 kanyang kayamanan ay nais niyang masa· ~~hi~~ª~Y:: n~~:=~~~ran:~~ ng kanyang tulong! • -Wala tayon(\ magagawa, Ipil, sapagka"t ang kanyang salapi ay _sa pawis niya nan,ggagaling! -pagmamatwid ni ::i,~~~~lliª :r;:y::n:ª ~!~~ kakataong iyon. Sapat ang tinurang iyOJJ DÍ Beltran upane masaksihan namin anC isang kakila·kilabol na tagpo. Maliksing sinugod Jin JJi_Ipil -Walanghlya ka! -calit na sabi ni Ipil. -Iaa kanir: tray· dor sa aUng sirnutaln. Hindi ko akalaing sa mga bibig mo pa maritinig ang ganyang m,ga salita! -Nasabi ko lamang ang ga· yon sapagka't ... Nguni't hindi na natapos .ni Bcllran an .. kanyang pagsna· lita. Buon,i'. dahas na pina!~ siya ng tiaril ni lpil. Um1lag 11.1 MAGASIN NG BAGONG BUHAY Pagtatapat Ng lsang Naging Huk Kay BENITO R. CADIZ Brltran s,ubali't n:1ha~ip din n sentido, nagputok ;it b111ukalan ng dugo. -Maaw1 ka S8 akin, lpil! Uuwag mo akun.g patayin! .. -san1bit n:i BellraR na pasuray-suray na nalugmok sa !upo. Sa. gilna ng panghihilakbot :11an1111 ni Susalla ay paulitulit na pinato ni lpil nli! baril sa ulo ane nakalugmok na namine k<1sama. Mga ungoJ at rla1n¡:: na lamang anli! naiganti 11i Bellran ... at halos sabog ;rn.g ulong·nalagutan ng hini~i;:a. Hindi kami _ makalingin s:i. bangkay ng amme kasama, k;iy;i tumalikOd n¡i lamang ka· min.e mag-asawa. --Ang sinumane susuway sa :1king utos al magtataksi.l sa ;itin¡:: simulain ay ganyan di~· ang . kasasapitan! Kaya ma.gsil'~f'·m::at kayo, mga kasama! ·-ang b;iJa ni lpil nane binu; huhat na ng ilan namine ka.~am;i ~nir bangkay ni l:l.?ltran _1111anc ilibing sa isang panig n.r: kabundukan. fin;: nakapanghihilakbut na lag1mng iyon ay sinundan pa ng iliml! pangyayarine siyang m1gpakilala s:i akin, at sa ílan p;ingyayarine siyang nagpaki· Jala sa akin, at sa ilan pa narning kasamahang nakaunawa ng katotohanan, kung anonl!simulain al layunin ang umano'y aming ipinagtatang· gol. Lumitaw ane katotohana~ nang di na magawang ikuhh ni lpil. Ang sinamahan p~la namine pangkal ay isang pan~Kat ni;: mamamatay-tao. Isane pangkat ne mga tullsang nali!kukubli laman11 Sa pagkukunwaring may itinataguyod na magagandang Jayunin. Ang gayu'y ,e:anap naming napatunayan nang magkasunud.sunod ;me panunulisan nina Ipil, paJldukot i;a ml!:a laong maykara upang ipalubos ~a malakin!! halaga, at walang pakundangang pagpatay kapag hindi nasunod ang kanilaag nais. Kaya, iihlrr. sa amin1t mga kasamahan, ipinasiya namin ni Susana n;i tumakas. Bab'I· lik na kami sa kabayañ11n upang mulín1t .111amuha:t: nang tahimiksagitna ngkahirapan. Ayaw na namin:: ·masaksihan {la 111¡: walang pangalang mga kalupit;in al kasamaang \anta· rang ipinamamalas sa amin ni Ipil at ng kanyang mga tau· han. Al isanl! hatinggabi, i;aman· lalang natululog na ;ine Jahal maliban sa isiln_e: tanod nang Jl:lbin.c: iyon ay pagapang-gapang na tumakas kaming mu:· asawa. Abut-abot ang aming !'lal!hingaJ sa matinding lakot i<l ram,;amha. Panno kung ma· AGOSTO 18, 1957 }lita kami ng tanod.? Paano kllng matuklasan ni lpil ang rrningpagtakas,nasaganang ltanya"y isang pag·tataksil sa aming simulain? Malayu·layo na ang narara· ling namin ni Susana, nang 111akarini.e: kami ng mga yabag na papalapit. llilmapa kam¡ sa í,;:;r..; lubak al n¡igpakaliit-liit ~a pan¡,:ungubli, kasahay ng pagdalangin J>il Diyos na siya la111ang makatutulong sa amin !lll~J!'. mga sandaline iyon .. -Diyos ko't Panginoon., iligtils l\fo po kami. . . -pa· bulung na dasal ni Susanang n;mg;ingatal ang buong kala· Aug !uma!11kbong mg• yabag ay palak;is nang palakas palapit sa aming kioaroMAl'IPIGIL ANG tNYONG lf"AGHINGA SA J{AHINDIK· llMIJIK AT Nt.PAKALAGIM NA KARUGTONG NG PAG· TATAPAT NA JTO! {TATAPUSIN) J;;SPANYOL.4 fBuhat sa pa¡Li110 11) n1ga Kastil;i'y may inpluwensiya 11.ng kataganl! kakabit ug k:.nyang pangalan: ang Kabel:'a. Yao'y pagpapatunay na may kinalaman siya sa pamaruahala, kaugnay ng pambansang pamumuno, bagama't isang tungkuling mababa. Al dahil doo'y pinagkakatiwalaan si ya. --Bakit po bn? -Ah! An insarekto ... amia r.a hlnahanap ... -Dito p11 nagtungo 1a bu· llid? -Si -si .. aki! Blglang-biglang k.umaba a_ng dibdib ni Kabesang Ambo. Nagunita niya si Angelito. Noon pa'y-ibig nang umalis r.g Ka.besa. Ang katahimikan ng paiHisip at damdamin ay ttinging sa 1a"iay lamang niya matatagpua· - sa kanyang tabanang :dnaroroonan ng kQnyang ariak! Dali-dali siyang nagpaalam sa guwardiya sibil. OTU'tUI.;QY) Kung hindi kayo ma~pagsepilyotuwing mata1apos kumain Mi11sang Pagsesepílyo lamang sa PHlllllagitan n1 COLGATE DENTAL CREAM iy Y Mt11'1apong Sumusugpo sa Pagkasira ng Ngipili ! V" ¡;,,¡¡ar;¡ang 1 Pumapawi sa Masamang Hininga ! ~ Pinananatiling Maganda't ~a/iais ang Ngipin ! Karah-rak;ing n•g•akabi$a ang Colgate's upang masugpo eng mesamang hiningang nagslslmula sa blblg sa 7 &a bawa't 10 pangyayarl. Mrnsang ;1ag· sesepl\yo 111.mang ng Col1ate'$ ay lnilwanr h\11lt ne ma!lnls at sarlwa 1111 tnyong blblg Sii. Joob ng 12 oras o hlglt pa. Sa.dyana n.allbl&an n1 kabataan ang kaslya-slyang \asang m1anghan1 n1 Colptt's. ICaya·t naüb44an nllan1 aamltln lacl ang Colgatt's sa pagsestpllyo ng nclpltll tuwlna matatapos ll:umaln-ang plnakemabutln¡ panan na napa1-alamang nakababawu && Plll· ta.sira ng nglpln. Tanda.an, upan1r mattvalt aa1r canap na taluau¡an DI mctpln IY 1111.tlpa.1rldta sa tmong denU.t.a malr:alawaag beaell u. lsaag taO!I. \ .J"'~..mtColgale's ang lansing panUnis •a ngipin na may· GARD0°L *na sumu1ugpo 1a pagkasira ng ngipin 1a buong mag~on J ~~i:;: ::: n~;~nat:s h~:dih:::a~;m;i:~.~;.~1~~:~ ::~:~:==~~: =~: ~~~~~;;-!.¡:~11~i1•$~~u~u~;: ~~ •ng pa9•15ira ng ngipin 11 loob ng 12 oras o h19it ··' Mi n 1 en g pagsesepilyo ng Colqde's s.a umag• -aL mi.Dsaar pa¡sesepuyo sa 1ao1-a7 na¡bibigay ng macn1pon at magdamag na _pana1111a111.ng !aban .sa nall:as1Stran1 asido. Ang Oardol ng Colgai.e·¡ ay bumubuo ng p1mang¡aJan1 sa bu· on¡ ma1hapon! Ang Pinakamabiling "TOOTHPASTE" Sa Pilipinas .•• Sa E.U.A •••• Sa Buong Daigdig! 2f ibatiban Dumating na ang mga Pe· t·cz ng Sampaguita, at ngayon maipagpapatuloy na ang r:ibimbing pagsasakatuparan ng magagandang balak para ~a kamlang samahan. lpinahayag ni Dr. Josc Pe· IC'Z na ang isa sa mga unan;: haharapin nila ay ang pagsa· s.tpclikula ng H(1111oiian Holi· daiA. llimhmtar lalfnang nilang 1oagin¡; maganda ang pana· hon sa H:l\\ay al sbimulan 1 .. 1 nila ang pag.Jisiyuting :-\abatid din sa pangkalaha! .. n¡:: tagap1mahala ng Sampt1;,..iit:i n:i maaaring gum11wa ~¡¡¡¡ ng bang mabkini: protluk$1yon st1 pakikipagtulunt,!an ng isang malak1ng kompnya sa lloll~ 11uutl S1 Mm Ronillo, Jr. is11 ~a mga ¡xing11nolliur1 prady11~tr •!7n11011 'ª Kab,Myaan, oy no· luhaudong pumo.,ok so /ara rgo1111g p1di1ilrn Ayo11 .so kou !oOllg mga ka!b1gan al J.:o¡l(I 1wlia. isa (1¡¡011g ·•.1ig11rndotig pc11llmro" ~a po¡¡ka·ki11ala11'a11 1.c, Sambuwm1gga dl'l Sur. Ktrng iiwm1 t1i Mar a11g md11.~fny11 11(.l pelikrlla ,,ti JJ<.!flfl(I "" 1111/tl ·'ª pwi1d.-u. iymr uny l·wdi t•1.11/aman )(ulin~ magbka!ambal ,¡ n;, ~ida BlanC'a at l.cro) Sal ulnr 'ª 1sang prlikula n~ T\"N ang Rosalil1. D1to'y u1;ipapanood sila sa papC'I ng 1na~ka~1n!ahanj!" b1n1ro ng mi.:a pangyayari". na minsan J'<tllt,; magbtbi¡;ia~"-fugod sa ka· mlaru m~·a iagahanga • A• RoM1/ta ;¡y 1kal:1wang lll 1:i! '\if1:1 a! ~C· ling 1111a11g mai.~aoyos at maihanda d11ng simula" para sa iS(ltlfJ 0.11.g pogsa~apelikula ng dnla bugu/1 11n. Katu11ayn11, di riu wmig nabangg1t na panoorm nnmin napiui! ang pagtn.i·11 sa mg11 nakatatawan!J rag¡~ Dalowong bagay lnmang ang Sa- pag-alis ui Nenita Vidal nopaMiil namin na kailanunw1 patungong Estados Unidos ay pag-ukulan ng knun!i119 ka 1sang binatilyo ang tiyak na men.tarya _ sa ka¡m/;inul1a111angun¡:uli!a, bukod sa kan· T'(Jan n.a rin ng 1iartu1l1c1.la11g yang mga kaanak, mga kaibi- <l'rektor ot 11g iba panq kirum r,.rn al tagahanga. Ang isan¡l vkulan. Naging "tzaggerate.I"' i1o'y sl Manding Claro, na si- nTJg artt ng ilung touhan. al )tng kas1111ahan ni Ncnita sa ~1r11 ang "conti1111it¡/' Kirng puting-tab1.ng ito'y maisasaalang~lang ng <11· Sa isang "despedida party" r<klor so s11sunod po niynng para kay NeniU kamakailan r.iga pelikula, lalo ·'ª"ª"ª ma¡.y nasaksihan ang isang ma· buti ¡•andang t;;i.gpo. Sa gitna ng r;igkakatuwaan ng la}lat ay malungkol na lumap1t si Mancling kay Nenita at may lbmulong Tumango naman ang 1~a al nakila na lamang ng fl•,l(il kaharap na hinagkan ni Pl:.nding sa pi1ngi si Nenita. Nakangiti si Nenita. ngunl't si Mi.ndin,I( ay namumu\a ang mga mata fao po11g pe/ikulo 11.u Ever/u~ting ang rn.alapit nana mi· po.11ood ~11 puti"g rahing. 1ro·t1 \i:"íl Hlma,l(sik. uo lfonfarnp11 r.au ni C"<'/ia 1'11t>11!cs, at pi· uu1namahahwu 1u Viuy M. de Jt.•w( Sa llimagsik a¡¡ mi11sa11 11(11111 pa1u1unoyo11 11.i Ctlia 110 /:nropaldapo.t si110 'ª toguríng Rey>HI lt!J Ah1yo11·· ~o mga pehlrnlri>!g Pilipino h;m~ bagong bituing aakit 'ª paghanga ng mga manonood ang makikita sa Objer H'l' Patayhr si .\fogsoy.<1111 ng Champion "k!lirtf. lto·y si in<l~ <h-l Ro,uio. na ayon ~ Isang bituing babae ng LVN ang nab•litaan naming mah1 pit nang "lumagay sa lahi· mik". Ew•n nga \amang kung tutoo, al kun~ tutoo man ay kung rnatutuloy. Nabalita rin noong araw na º'hahuap nasa d:imbana" si Delia Raz.on, gayundin si Emma Alegre. Ngur.i'l hangga ngayon, nananalili silang kapuwa saril'Al!ng-sariwa at d¡.lagang-dalaga. Kaya, aywan kung tutoo an¡ nlírinig na naman n:iming llali~, ~fog1111do-gomlo 1•a ''llª!I'''" r.ng bal1W wn¡¡ko! kz"a Lt''""'I Snlvndor at Ne,,lor de Villa. 7 apos na raw ang ka1~ila11g /;uga/iton o hina11okifou ~a 111ag11mla-go11da11g s11hlo. Mu!iti:il nn 1.1mo11osilm1gmakilong mngkawma, ma.1ayo at uogbiLir1urng ga11a 1101117 dolí. ruan namano !alaga 0119 l-ming inaosahnn. Sapogka't guya ng ka.-nb1ha11 '"Ang lapat >!ti magkuibigan. Ha simba/mu riiu 1111.g tuloy." "lani: ta)!anan"a m Roi::elio ~- r1111;~an , . Mahahalagang Bahagi Sa Talambuhay Ni Bing Crosby S'.11? B.inq Ci.o.d•y ot Mar?J r1ch>H. M mnlungkot 'll(I lttgpo 110 nalol.ap11 niloftQ poa· h1h11wu111 sa •.\fon "'" Fir~" ug "JCM ''ª s1.1.l'unod na italan(l'hal sa Ideal. SA. LOOB ng huling ilang ~~~"t1~,~~p~s~ ~¡k~~;gatc::!~t: 11awit ne. Hollywood. ay 1N1la· king·11_1a\aki na ... ng ipinagb~· 10. S1}·a·y nagmg lag1n,e_ wa. Jane kibo at kung kausapin 3)" parang napipilitan lam~ng na tumugon sa mea kinaullkulan Rindi na siya ang datin~ ma· u~·ahin at palabiro sa mga ka1bigan. Anc d'hilan: sa kaibuturan n~ puso ni Bini;: ay may mal"l· llm na sugat na likha ng ka· lungkutan. lnaamin niyan11 hindi pala sapat al'g maging 'if'ang_b;intog na man¡:-aawit ng da11~dig : an.i;: magtamo n¡: kalan)·agan sa pagi¡:ing m;ihu· say na aktor; ang magín¡;: p:i. r:tRunahing tauha~ sa r;idyo at biluin sa tclcb1syon. upang tanap na ma¡::mg maligaya •ng 1 sang ho Kunc l_ihim n:i susub;iyba· yao si 81ni sa mga araw at ou~ . na siy;i'_v nasa kanyanc s~rll_m¡:: ta_hanan. makikitan¡¡: ~yay mal1mit na nakapanu· n¡pw at lum11luhan~ nak~lil· l. B•hay 2. SlnelH, üp•tot J . L111og9•m 4 . 11s . 81y1N• 6. Am.orHko 1 . 111., ne'"•""" 1 K1w•y•n f Lon991m 10. KHoy 11 . K•bw 12. P1gon1 ll S1nlol 14. Dikin IS. Sin.1in9 I&. Lim•"e d1liri 17 Sul1t • 19. Puno ng M1l1 17 1-4.,,,,;., naw sa malayo. Sapagla't IDJ tu too. sf · Bing llY n1ngun1ull· la ... $iya'y namumuh1y ng ne¡-lisa sa klnyang mala-pa· ~nº":an~ha~:ra1.~i~~g .~:r~ ni ina hJ! k1ny1ng m.ga anak ay wal.ng iba kundi ang iun¡ mau~oleo. na kinalagakan ne babamg pinakamahal niya nan1labis noong yaon ay n1· bubuhay. Jlang taon na ring anc apat niyang anak na lala· ki 1y n1mumuh1y nan11 mala· ~:·15~n:ª~~~:!. p~~"t~;:r:~ ~~~~=l~w~;adksas~~td::.~~ na~·aar!ll sa isang_ malayong untb~N•d!id . Yaon ang sanhi kunJ! balut ngayo"y lagi siy1ng nalulungkot al nan¡::ungulila. Upang mailaboy ni Bing :¡"y~n~rka~!i~'l;¡~~n~~!bi:1~f. yang p:ig.füip ;it kalungkutan. 1iya'y mallmit ngayoni: mac· laro ng .i:olp. Oumad.11law d111 1iya sa mga tapat na kaibl· fan at nagmamasid sa takba 11g kanyan1t mga bahay·kala· ~!~1~·~~::k :~n d!7a~I~. b:~ ::~~·~,js sa1~~1c~~s~~~"!t ~:1:~: Sub1liºt. sa llkod ng l1hat, r:roi~'ir.s~n s~e.k~:;:~; ~:,::: dahang. oob na makapaglingkod sa ll!wina sa mga hone fui~~~ga!langan ng bny&ll( AnJ! paghah1ngad ni Bing trnik'1!!1~1u~j~!n;ª l~aªrit'b~n~) na m1svon sa buhay 1t dakl· · iyos. Y.on kung ba· .. ~:i~~ladn.fias;¡i:.s~~d~a~.ª itat:nº :. An1: kau ysayan ng nabang· ~!! ~!i~:~i1knu~a s:kittu;:1gut::~ tl1punan sa Amcrika at 11 lbanll: ban_ sa - ang tlnat1wag na d~bors1yo. at ang mapap•lt n11 kapaluan¡: kakawing ni· yon na kinasaupitan ne. mga ~·::&:ry~~ ::1ebi~on.f. r::~:: la nly1ng yaon ay magslJll· blng m1bullng 1rat H mara· minr; ma1·as1w1, kaya't iml· nungkahi niya SI kanyang estudyo na isapelikula 1ng M1n On Flra. Sa loob ne hullnJ llang t1on.: lumipas ay lag1ng na.g. hahanead sJ Bine na manguna 11 mg1 pe11kulanc nagh1haslk ng mahahalagang payo •I pa· 1l11la u me• manonood. Hlndi na siy1 n1niniwal1ng ang kahuseyan nlya SI pag. awlt noong mga taon2 nagduin ay taglay pa rln nlya hane«ane ngayon. Batid nlyan2 lubhang marami na ngayong kabataang higit na mi· husay kaysa kanya u !ara· ng11n ng pag-awil, sapagkaºI kulan¡¡: na sly1 ng klnakallantang pagslsikap - una'y da· hil u. flgl slyang nangungu. lila, al pangalawa" y lumilipu halos an2 mga buwan n1 hin· di man Jamang sly1 Wmitipa n¡z piyano 11 lalonr hindi slya bumuhunt bhit ilanJ nota n¡ mJa dati niyan1: 1w1tin. h¡z·::.;e,1~~~:&:1:~ ak7~g a~·g~ aw1t1n ay mga ar1w na para ~1 1ki'y alaala na l1mang ng lamlpas fil liil di na mae· babalik," ang sabi ni Bing. Sa kasalukuyan, ane.•ilan sa mg1 nefosyo ni Blng n1 nag. p1p1nhik ng mal1!1king paki· ~~r~ire~ :r111g!~' salcani:r~ Spring, Callfornb, dalawan¡ ~~i~1:k\:: ~~~,$~:::: :: ~¡~~ ne langis. Sa bawa't taon ay n01gd1raos siy1 ne p11iguh•n ~in:b!~, ":y ·r~u~:~fk~7:a ':~ pagkakawangga~a sa daan· daane mum1,1nt1n.i:: bata. Nagda~aos din siya ng mga ta· ng1ng palatuntunan sa telcbisyon 1111 r3dyo s:a liapakeuan ng ~a¡:se~~o~~ P~'¡~~~uls~~~ta~u~E smgii ns llabayaran sa kanyang paglilingkod. bu~;>'.n ni"~in~ª~~~~11~.~ n~1:r:~:· sasa~Jn~ mahalaga aL nill.11· PETER TRADING CO., LTD. 745 Anda IPanulukan ng Solana). Intramuros ~laynila Tci.: 3·98-62; 3·61·87 y,.,. Pal>i,.h.olo1 "º llhoo1" •o- ;.·,.9bibili 01 S..ib;1yo Pa•a S~: ROBERT BOSCH GMBH GERMANY ~~!~1.~~- mN;~~s:.~k~fan "3,fi~.~ ni.: pans1n ¡¡n¡: nab<inuit "" ;~h~1 .,~ª\~Tt:;~k~~~~l~~ns·.R~ M1t>ihi:1 rin sa mga pan¡:unang lindahan n:: gamit ¡;;i awto AGOSTO lf, 1957 31