Magasin ng Bagong Buhay. Agosto 25, 1957

Media

Part of Magasin ng Bagong Buhay

Title: Magasin ng Bagong Buhay. Agosto 25, 1957
Issue Date: August 25, 1957
Year: 1957
Language: Tagalog
Rights
extracted text: :GOSTO 25, 1957 ~ - ' - ----. ! j Sinulot ni ARTURO MA. MISA HINDI ln1bl1 ng sumul•l PWplno •Y p¡wHg t•bak, m•· nito ni m1katagpo aiy1 et tutulis na slbat 11 iilang baril mskausap in.a: isang taoag di DI naa,gaw H m¡a kawal·klf· niiminsang nakaharap nang tila. Kung malutuloy ang bina· pcrsooio' ni Dr. Jose Rizal at balak na paghihimagsik ay ti· ng ib~ pan¡ mg1 b1yaoi ng yak na isang pagpapatiwakal ating \ahi na tulad nina Aa· lamang sa panig ng mga anak 1lrcs Doni(acio, Marcelo H. del ng bayan. Ayon k¡iy Rita! ay 'P.ila~, Hen. Antonio LuM, masidhi rin 1ng kanyang ha· Hcn. Gregorlo del Pilar. Emi· ngaring makitang malaya ang Jio Jacinto, Apolinario Mabini kanyan¡ bayan, subali't naniniat maraming iba pa. Ang taong wala siya na ang kalayaang ito ay si Heneral Guillermo iyan ay di maaarlng mall:uha sa Masangkay, ang nag·lisang bu· ;pamamagltan · lamang ng tahay na l1bi ns Katipunan na bak. Para kay Rizal ay narara• kahma sa mga rebultong na· pal na daanin sa isang mapa· kaokit sa bantayo¡ sa rotonda yapa a.t mahi11usay na pakiki· ng Kalaanan sa Grace Park, pag·unawaan an,g ikapagtata•Y na¡tungo slla sa Jtannana himpi.i.an¡ nasa isaag babay sa panulukan ng Magdalena at Auarra11. Sa hlmpilan¡ yaon ay muling bumuo ng Isa pulg hakbang slna Bonlfacio, Jacinto, Masangkay, Bernardo, Resurrecelon at ilan¡ matatapat na kaanib sa lihlm tia kilusan up111g makuha 11 Dr. Rizal mula u kanyan¡ m¡a tanod. Nabatid ni Bonlfado s• isa nil&ng Jlhlm na tiktik, si Julio Navarro, na a"ng kanilan¡ lihim na kllusan ay di na isang llhlm para sa mga taong nasa pamabalaan. Sinabl nt ILANG MAKASAYSAYANG YUGTO SA UNANG HIMAGSrKANG· PILIPINO Si He"eral Guillermo Masa"oka11 ol ano il.o'I sa moholaQO"tl' •·.aloala" "º unan.o hirn.ao.rikan na nMoaw nila so moa ka!!· lila. Ano ilak so dakong git"a 011 siyang ginam.it ni Andre• Boni/acio "ª"" ibunsod º"" " Unang Sigaw ... " ···~uhag. l11111al11N1 h1wl11• UDHO "' 11ao,<1 H kola•lp ª' pohoJooe1no BAGOll'G BUHAT Ta111tapo1: Manila TimH llol1 •. tlorollno Tono1, S1a. Crv1. 'AC1J11lla P11n111.,ant11la11f ll•hllo•o: PSV "•••· Scrmpo1"" A•• •• L .. 1100<1 Q,. .. oa M1,.,...,•f11119ol: tDDlt RAÑOlA MtRCEDtS R. MACALALAG f-tTt VtNE?UtLA Pitak·Pon111honon So S;n1n9 GREGORIO R. FlORENCIO ltN T. SANTOS lo9~w11<1 al k<:tulonf 111 Azownoifll Pot<>t'"'º , llALACA NG SUSJlllSYON: To 1ion1t t •waa . . t).00 Anim na .buw1111 • • • t6.00 looa9 1aon ••• tl Z.00 DoL:~ onf h11h1911 k,.n9 ipa<l11clol11 "'lhan9 Mua lsinosoloy•oy Dilo An9 Mga Pangyayoring Noglounsod So Kalookan, Rizal. Sa pakikip1nayam ns •umulat nito kay Hen. Masangkay ay l.sinal1ysay ng Henerat ang makakasayuyan1 yu¡to ne unan¡ himagsik81l na sa maraming pagkakataon ay lumupad siya Csi Masangkay) ng ma· hahalagang papel. Ayon kay Hen. Masangkay, lka·18 ng Ago1to n¡ 1898 nan¡ dumaong sa Fuenll de l11Nñ• (ngayo'y Tulay Jonet) ang barkong E.-Aa na kinalulu· lanan·nl :>r. Jose Rizal. Nang malaman ni Andres Bonlfacio na lulan si Rizal ng duñialing na bapor ay lnal•· san sin• Emilio Jacinto at Guillermo Masangkay na maki· pagkita sa hayan¡ upang hlngan ng kuru·kuro tungkol sa binabalak DI pafhlhlma¡slt D¡ Katlpunan. Iplnasabi rin ne Supremo DI hlmukin ne dalawa s¡ Rizal upan1 sumama al tumulong aa kanila, sa· pagk:lo't isang laiaklng katulad ni Rizal _ang kailancan sa kanllan¡ lihlm na kilusan. Madaling tinupad ng dalawa ang kanllaDg mlsyon. Suball't nabigo sila sa kanilang pakay. Si Rizal, na mahigpit na tinatanuraa ng m¡a kawal, ay naglahad ng mga matwid kung bakil hindi pa "nirarapat .na magbangon ang bayang Pill· pino laban S! mga Kastila. SI· nabi ni Riza) na tatanggapln muna nly1 ang alok ni Gobernador·hcneral Ramon Blanco upang maging manggagamot ng hukbo ng F.spanya. Sa ga. yon ay mapag.aaralan niya ang mga llhim na taktika·militar na magagamit ng kanyang baJyan pagdating ng takdang panahon. Jpinaliwanag pa ni kiial na anc: saodat• o¡ ma:• mo ng kalayaan. Nan1 mabatid ni Bonlfacio ang naging puiya ni -Rizal, af plnalungo niya si Guillermo Masan¡kay sa Pandabn upang ta¡puin sina Bernardo at MI· guel Resurre«lon. Iplnasabl ni Bonifacio kay Mesin¡kay n • kailan¡an ng kllusan an¡ paglllln¡kod ng dalawa at ng Han nllang m¡a tauban, pagka't biauo sa isip ng Supremo na kunin si Dr. Rizal sa ka'!· yailg mga tanod u lsang paraan-g marahas, ano man an¡ mangyarl. Sa pamamagitan ng balat ni Bonlfacio ay nalltlyalc 111lang ma11gaw ang bayanlng doktor. Isang ban8ka an¡ ·ta· tabunan nila ng. damo al kun· •a ay ilalap\t sa nakadaong na bapor lhpaña. Mula sa · bangkang lto'y palihlm nasasalla sa bapor ang ilanc kati· punero upang kunin nga si Rizal. Ito ang iplnabatld ni Masangkay kina Bernardo at Resurreccion. Nguni'I ang balak na yaon ay hindi natupad. Jsang Jan· tsa, ang Caridad, ang idinag· dag pa bilang tanOd kay Dr. Rizal. Hindi nababatid ng mga isinugo ni Bonifacio na ang pinakapuno ng Caridad ay si Marcelo de los Santos na in ring kasap¡ ng lihim na kilusan at ang mga tauhan ay pawan,g nakabalatkayo. Nacbalik ang bangka sa isang dako ng baybay·dagat. Dito'y dinatnan na nlla si Bt> nifacio na naghihintay sa na· ging bunga ng kanilang mis· yon. Malungkot na tinan¡¡ap ni Bonifacio aliC kabiguan DI balak na yaon. Hindi rrag-aksaya n¡ pana· hon aog (llDgkat at noon din Navarro na lto'y nepa(-a.l1m1n Diya sa pq-UU'3p DI ¡ober.nador-henel"ll al Di Padrt M ... rl1no Gll. lklna¡lmbal ni :Bonltacl0; an¡ linuran n¡ Nav.arro 'at ltl· nanoa1.niy1 kung paanong na· hayag 101 hnilang klhwri. Sinabi ni Navarro na lsang h~ patld na b11b1e DI lu nllaoi kasapi ang nagbunyag ng labat. lyon ay an,g kapalld ni Teodoro Patino na nag.aaralsa kolehiyo ng mga madre 11 Mandaluyong. Naganap 11111 pagbubunyag nang lpa¡tapa1 ng lcapatid ni Patino ang pagkakatatag ng lihim r.a k.llu· ~:~e~l~~~:~'na~~!e~~o;~.:: ~abihan n¡ madre na lpagta· pal ang lahat kt.1 Padre Ma· riano Gil na noon •y slyan& kura.paroko sa sintbahaa ng Tundo. Al si Padre Marleno Gil naman ay siyang naghayag ng labat kay Gobernador·hene· ral Ramon Blanco bilang pin•· lttmataas na p!nuno ng ban· sang F.spanya u Pillpinas. Pagkatapos nito, patuloy DI pa,gsasalaysay ni Navarro Q' agad na nag-utos ang gober· nador·heneral sa llanyang mg• tauhan ng ganap na salakayill ang palimbagan ng "Diario de Manila" na isang pangunahing pahayagan ng mga pan•hong yaon. Si Patino na nagliljngkod sa patlmbag:an at ang llan sa kanyan¡ mga kasamahan ay pinagdadaklp ng mga guwardiya.sibil. Sa pagsislyasat ay natuklasan •ne lkng mi· ~alagang kasulalan na may kinalaman sa lihlm na kllusan na doon nilllimbag. Ipinaliw;i;n~f pa ni Navarro na maaaring sa mga sandalinf yaon ay puspwa.a n&DI kli.m.i· MAGASIN NG BAGONG BUHAY no ano banla110" nlr14 Aftdrta 8oMfe* u 114kata~ to Crau Por Ir, -Kato'o~n, Rin!. Aug r.-t>Hflo ,.¡ Hnurel G11.illnmo M9MnQlc411 011 lrcuomo SG bantGrog na 1to, at 111okilri10 ~n dufotig koliwo. Katipunan Upang lsagawa Ang "Unang Sigaw 5a Balintawak." )'1109 1ng mga nau pamaiba· laan upang wasakin ang kanilang kilus:in, kaya mabuting ilipat na nila ang kanilang himpilan sa ibang pook upang makatiyak sila ni .liali.gtasan sa mga kaaway. Madali~g su· mang-ayon si Bonifacio at aog mga kasamahan nito. Mula sa panulukan ng Magdalena at A1carnga ay inilipat nila ang kanilang blmpilan sa isang babay sa JHng Trozo, Sta. Cruz. Myanila. Dilo nila isasa· gawa ang panibagong hakba· ngin s~ ano mang ~inabalak nilanf gawin. Kinahapunan nang · araw ding iyon ay muli nilang na· batid mula sa isang kapatid na isa pang lantsa anJ idinagdag Sa mga aak1ta.nod sa bapor ~ña, . sap•gka 't natunugan ni Gobernador·Heneral · Ramon Blanco na may dudukot sa doklor. Ang Jaatsa ay ang Otorola na mula pa ·sa Kabite. Dahil sa balitans yaon ay nabago ans pasira ni Bonifacio al iniu· rong na nila ang balak na PI.:· dukot kay Dr. Rizal. Nang sumunod na araw ay nagtungo sina Bonifacio sa bahay ng kanyang biyenan sa Kalookan. Rizal. Pag_ datiog doon ay ipinatawag ng Supre· mo si Baltaur na siyang puaong nakatalaga sa tribunal Nang makita ni Baltai ar ang pangka! nina Bonifacio ay sinabin¡: ang kanilang pananatili roon ay mapanganib. -Sa tri· bunal po ay nagkakatipun-ti· pon ngayon an¡;: mg:. guwardi· '":l·sibil.Sa dinamin malamang dahilan ay nakaabot sa kani· Jang kah:.t ira n ang aling bina· balak na pag-aalc.a. Kaya kaí lan¡:angmagtungotayonsayon AGOSTO 25, 1957 din sa ~yen i¡ig Kangkor.~ s• Balintawak. Sa tahanan ni Apolonio Samson ay tiyak ang ating kaligtastn, -nasabi p• ni Baltaur. Aog.siaabl ni Baltaur ay si· nusugao pa ni GrelOria de Jesus, 11 dahil doon ay aapl· lltao na oamao silang magbago ng himpil~n . Nang sabing yaon ay luma· kad ang ::uoo.g pangkat pa· tuogo sa nayon ng Kangkorut sa bahay ni Apolonlo Samson. Bago sil• nakarating doon ay katakut-takot na hirap ang ka· nilang napagdaanaa. lka-20 ng Agosto nang si· la'y makarating sa bahay ni Samson sa oayon ng Kang· kon.g sa Ballntawak. Mal~od na tinanggap . naman ni Tai:i· dans Polonio ang Supremo at ang mga kasama. Kinabukasan ay iplnagawa ni Bonifacio kay Jacinto an¡: is;.ng liham ng panawagan sa matataas na pinuno ng Katipu: nan na nasa mga karatig-lla· yan ng Maynila. Pagkatapos ay inatasan ang isa sa k:milang m1lapat na kasapi na ikal~t ang panawagan, samantalaog si Guillermo Masangkay ay abala namansa pagtansgap ng mga bagong kasapi sa kilusan. Naging tampok ng seremon· ya sa pagtanggap ng mga ba· (ong kasapi ang pagsugat nila se kani·kanilang mga blsig upangpadaluyinangkanilang dugo na tfnipon sa i~ang tasa :it ginamit na plnakatinta sa paglagda nila ng kanHtanilan; pangalan bilang katunayan n! sila"y mga K::itlpuncro na. Matapos isaga11·~ ang seremonya ay isi nunod ang pag tatatag ng kamara secreta. Sa kamerang llo lllitisin an'!! lahat ng m11 ka11plng nastataksil sa kapisanan, al ang sino mang mapatunayang nastaksil 1y kamatayao aog magi11ing ha· tol. Ang kamara Sffreta ay binubuo nin• Bonifacio, Jacia· to, Masangkay at Dr. Pio Va· lenzuela. Pa1kalípa& , ng tallong araw o.a pamamalasi nila sa Kang. kong ay nagsidating na ang mga plnuno ng Katípunan na oagmula sa mga karatig-bayh ng Maynila. Ang mga iy'on ay may tag)ay na mgasuloat na· mamaybay sa mea bukid at upa upang huwag makatawa¡ a¡ panSin ng mga guwardlya. sibil. Naginc mistulang mun· tins Belen aag nayon .ng Kanf' kong dahil sa pangyayaring yaon. Noon nabanaqan aJlJ pagbabagong maaarin1 maganap sa takbo ng kasayuyaa ng Lahing Kayumanggi. Nagkatipun·tipon ang lahat sa tapat ng dotuhan ng bahay ni Apolonio Samson. Mul::: sa batalan aY nagtalumpatl ang Supremo. lpínahayag niya ang kahalagahan ng paskilos sa tawag ng bayan. Aniya; - Mga kapatid, ngayon na ang pagkakataon upang layo ay magbunot ng tabak. Dapat nin· yong mabalid na ang lihim na kilusan ay hindi na lihim. Jto'y umabot 'sa kaalaman ng mga Kastila sa pamama¡,:itan ng pagtataksil ng isa na!1ng kasapl Kailangang kumilos ta~·o ba~'I mak agawa ng marahas na h.1kbang ang mga Kastila. lpinag:bonyi ng mga Ka!ipuncro an~ si nabi n~ kanilang Supremo. Buon~ pagk:ikaisang ipinaghiyawan nila na clumating nill nga ~ng p~nahon upang sila'y magsipagbunot ng fabak at isagawa anc paghihitnagsik. Sa pagkakagolong )'aon oy may Jtang tumutol. no·y :>im1 i::nrique racheco at Tomas Rcmlglo na kapowa na· niniwala ring hindi pa panahon up1ng · sila'y maghilnag· i>ik. Matlcas na sinabi ng da· lawa na ang kakulangan sa pai:kllin I}' isa nUang mahig· pit na kaaway sa dahilang uoon ay panahon pa lamtl'( q~niman. Isa pa,:.. .. i1ol si!a sa mga kagamUanc pandigma. Dahil sa dalawang bagay· 01 iyon ay matltiyek nila o iua:: pqpapatlwakal lamaag BOSCH FUEL INJIC. ~ mahigit na 2 milyong bomba para sa lrak,sasak yang.tubig.- lokomotora at di-tumatakbong mga maliu na 1inawa para u naaJon. Glun.g sakaling ipagpapatuloy nila ang paghihlmag:sik laban sa pamahilaao. -Hindi na kami makababa· lik sa amine mga tahanan! - sig1w nf isang katipunero, - N1kai3Ja na sa talaang ltlm ng mea guwardiya-sibil ang amlng mfa pancalan. Kung kami'y magbabalik pa sa aming mg:a lahanan ay para na rln kaming naepatiwakal. Kaya't minam• tamis na namíng mamatay !I gutom kaysa magtiis n1 kat• kut-lakot na birap sa kanilang pütan at doon maghinlay ne (Sundon $G pahinc 31) pagN!Mlk ,.gsusuri, pag· kukumpuni sa ilalim ng pamamahala ng isang da· lubhaung Aleman ua may pinakamakabagong kagamitlin sa pagsusuri. PETER TRADING CO., l TO. 745 Anda (Panulukan ng Solanal, Intramuros Maynila Tei.: 3-98-62; 3-61·87 tfay Pahlftlulcrt n<r Ahul<' '" r'Gqbibili <rl S,·1bioycr Perros~· ROBERT BOSCH GMBH GERMANY SI RAFAEL YABUT, NAS IRA ANG TUKTOK! rilil~ama an; nan¡:yari ~ Ang mai.:alirii: na lalaking n:ii;ngangal;i.n.i: Barael Yabut, n1 dati'y mayroon din naman·i tagahanga dahil sa 1119boboda· ~~ .. ;~n ran~1'º1ah~·t! k ;~T~~~d~~tu~ ra~ Pinagllltawanan: Kimtkul· ra·kut~·a: Bak it! Sapagka·1 . .. ¡i,nani: isa: - .!ilra p11la anl( tuktok n;: taun,i: ~·an ~ A11ant: isa naman: -Kll! "HUEGO DE ANILLO" inam ma;:i<alila. flt~ro hbil:.nin ll makap;,il ang rnukha! Anl! ~ahi naman ni: iu : - An;.: taoni: matlaldal . . <iya Oj!I oamani: tra»dor al m1b1bawl Kung bakit nai.:ka;:a nyan 1111! n1 ;:a (;10 s;o m ;1¡:ahn:: n:. l1lakingilu! Ahun 0 :1 n;: lahal. Pl•to lal" natin¡: lilin<1win. Al wala ka· ming na i ~ ipagt1ng1tol, ·n J)M· 11nd1hin, ni pau main H 1ni!1 kanriidatnng makakad1wit sa usopin¡i ito. lhil l1mana1 na· m i n~ ipamukha u rna¡,::¡Jin: !law na lalaki kunc ;inon,I( kJa . ~~~~ 1~~)~ibfb¡~ª n~i:~:~·l·r;i~! kapuwa u hani:ad na P.agani1ahin ang mukhani: hb1lanin. . !big san• na.mini maglng p1~n sa pagsasahta. Ayaw nam1ng ma gpaka ga~ pang . Pero mayroon t1yoni: kawikaan: P•kltunguhan mo 1n1 lung tao 1yon na rln 11 kany1n1 l'llbfao, Mallw1nag ani: ihig 11bihin. Kaya ip111paiuma11hin Ang larong ito ay nak1ugali1n M"CJ icl1os H m<J• bpistahan H L..9un1. Ang mg1 kal.la•ihang nakababata ay MnlNby H kabayo o bi1ikl.ta na may dalang tinulisang petpat na pinelemvtian n9 rna•ukulay n1 laso sa d• nito. Sile'y humahartay 11 isang linya at •• hud.yat "9 r.pari ay nagk1•1r1ran9 pafungo sa pi1ing Unatatalt.n "9 mg• tinping .. dHn. An9 bawa't isa'y ganap na nag1u1umikap na mai1u1crt ang hnyang pat,.t sa 1ing1ing. Ang maka•uha ng pinakamaraming 1ing1ing ay 5iyang magwawagi se laro at m•g•akamit n9 gantimpala mula sa reyna ng piria. Lu~os na matanda layw ·m1raming hugali1ng Pilipinong umiiral hanggang_ ngayon ay ang paghakandog at pag-inom ngGINEBRA SAN MIGUEL "Ang KinaO'fgililOQnQ Hi~bra Buhot Pa Noonr,¡ llJf'"" Sa loob ng mahigit na iHng daeng taon, GINEBRA SAN MIGUEL ang paboritong hinebra ~a Pilipi11as. lto ang nalapaqdulot ng higit r,d ~.1siy1h1n 11 111009 mar1ming li1pid1han •' mga pagt;tipon sa mga nayon 1t bayan sa buong hpld11an sapagka't nag.iib1yo ang sarap "9 mga in11min lung may GINEBRA SAN MIGUEL MAKINIG SA: ""ni; !"I:ª mamhatl,'.Jsa knn.i: .lllm¡¡m11 mlln karni n;: 1nay. :::.;ispani;ang mt:a p;ingun"u· "Edong Mapan1arap" w. DZPM.' Martes. lka-&:00-1:"6 n1 1abl; "La Tondeat Grand Amateur Contest" sa OZBB, LlnHo, lka-5:00 8:30 n1 111.bl. isang produkto ng LA TONDEÑA, INC. Diyos para palitawing slya'y mabutinr kristiyano al nang matangay nga n1man ang sim· patiya ng ~ ga nakikinig. Siya nw ay nagrng bikllma ng mga taong dobl ~· kan . Siya nw· ay inaapi at 1nuusir ne kapuw¡¡ tulad ng ginawa kay Kristo. (At sa kahanginan ay i pin ari~ pa ang kanyang sarih ~a .~n;ak !1:1: ~-i~·o~~J:!lla~~fa:i~l.a_kimn~ raming-mauming 1inasabi n11 paw-'ng kabaligtaran ng kalO· tohamm at mga pangyayari. Sa han¡tad na magmalinis at "magh111as ng kamay" sa gi· nawang nap11kalakin¡¡: kahihi· }'ª.n ay sanuring salita ang 1n1mb<'n\o. Kun!! anu-anong kalrnlaamrn ar.I! ihinorodkut. Jdlnawit p:i anl!' pan¡!alan ng i::in¡¡: muarangal na taon¡¡: wal:i namang klbo at nagsisi· f;~.~~~imi:;. ~r::Jls~1o ª=: ~j: nuMot al minasama upani hu· 11"11! Jamanl! mabisto anti kan· ~·;1n;: pagdadala"·a n.;·mukha. Pur·Diyos . . . ~or-santo! Ano ·.ng nang~:a r ¡ sa taong Mo7 rcro d1ya n siya nakagawa n ~ nap~kilgrahcnl! pagkakama~ái"a:o~~ngn~am;~:~n~:~;~oan~ kut~· a in .anl! mta prn·odist;1! Diyan _s1ya dumampot"ng balt1ng 1pinukpok llh'a sa kan· y¡i na rin¡: sariling ulo~ Daratin~ diyan ang u~¡¡p:in. Mahaha anl! usaping 1to 11t ng1yo'r na¡:!üimula pa lamang, Kun~ saba.(ar. s.ino na n,:a ba ani: mg;i pcr.vod1da lamanc sa isang 111ai.:alinl! na lal akinr nai:.n¡:an;:alan.i: Raíaf'I Yabut? rC'rO, lin¡,man natin .. . Anc unan¡.! puntonl! dapat liwana¡:in sa ~•sapíne ilo ay tung tutoon:l nnsira n¡:a an• luktuk lo ulo, ~a lalonc n1ali· wana;.! na salilal nitung d Maru: Haí;it•I Yabut. Para H amin. hindi b.man;: nHlra kundi natan;:i:al pa ~ klta· wan .al naw:ila al cwan kunc sun lumip:¡i1! Tin;,:nan nalin .. Alam na n ~ 1narami na ang m;1.;alingn;ilalakingifoay isa U m¡.:a na¡:lulak l.:iy M;inuel P. Manahan up;in:: kumandi· dato sa pa.i:ka-PrcsidC'Olc Sa. loob ng kung ilan;: buwan, lifa pa ane. niiging pan¡!una :!~;·a ~j5~f!~aha~ª s!ª~·¡~ª~: pa11:id, u sarili niyan¡t pagfu. lku ~a al walan,; Oilf'ulllos. An1ra, nuon: Si Manahan ;i ng ~~~~~t·~t:ª~~t~~¡f[~, .... ~~~j~~ Manahan ane higit na may bk:i ~·a han;: m;1muno n ;itin&:: bansa , .. Si Ma¡yhan :mg ma1asah1nii lai:.ap:igligtas ng ba·. )ansa pan~ honj! iln ni! pant:a· ltib al kagipifan . .. si Mana· han an¡: JaJon¡.! subok na Sil bbpatan al hkayahan sa paglilingkod sa hayan . .. Si Manahan an11 l ~ha t . . ani: gin· to ani:. b;1)·ani . . ang ba· gong ''kampcon n1: mahihi· rap··. t\ng tutoo. kunK minsa'y sobra pa ani: '" pai;buhat"' ng ~~~~tin~a~: ni\~!~~ing 1~~~¡~~ Prcsii1cn.ll'. A! _ noon, paulit-~lit na tinuh¡:sa nl_ \·;1 an11 Parl1do T.ibl'ral at Partido Nas;onalis· Ca. ln;1takc nh·a nan¡; katakul· takot al jblnunr3i: ane ba ho ;i.1 mgak;ihuluiia n. lpmamukha nb"a ~a bayan ;m¡; k;i~ama~n n.g mea pinuno n¡; dal awanit pulido, laluM 21\J: m!:a Libf'· ~:b1indr ·~~0·~1~~1~:!" ~:~~:;i·~;r. linlang sa b~ ya n .'" \\"atan~ :1nu-anu. nang mag· kumh<'nsiyon ~ n¡; m¡;a Libl'ral 1 ,.,,,,,,/n11 .<ri 1 ~11,;111t 17 ¡ MAGASIN NG BAGONG BUHAY SAGISAG ANG PANGALAN ,.....__ CARLOS C. MARCELO 'RHKA1'G·BIBIG og;'\Yon n& h¡il;ma sa lar:ingan ng pulitik:i 11111: pun~ a lan ng yumaong Pa· n11.uluni: Ramon Ma¡:saysay. Paran¡: ai:imal na ginagamit n¡,: mga pulitiko ang M•9Uy· dll sa han¡:ad na matamo an11: ¡1;:glitiwala ng: mga moimama· ,:an, panabon pallbhau na ba· l>1lan Bakit kinakuanckapan Pll maa pullikio ang pangalan fll '1dolo ni! Baran"? Sapagka't sa m1hii:it na tat. Ion¡¡ taon); pag·ugit ni RM sa d¡,ong na pamahalaan ay napl· tunayan niyang karapat·dapat 1iya sa paglupad ng tungkulln. Nagpamalas siya n¡:: matapat o:a pagmamalasakit sa kapaka· nan ng sambay1nan11: Pillpino ~il pamamagitan ng niasikbay 11¡, pa,:.,::awa . pagsugpo sa ~a kaliwalian u pagtatadbl· oa n¡: malaas na pamantayan sa pa¡::lilingkod ng mga pinu· no, at pag·alagata sa suliranln n: m~ibirap sa pagbibigay ne m:::a· kaluwacaoc pan11kabuha· J:Ut. Ma1ting ang mga pulitikoq kalab1n Di RM ay hayag1ni: pumupurj nl!ayon sa nakan· f.n1 P•nJuiwaan. Jtin•lampok 11ni: limang taong palalunlU· nao n¡: pamd1ala.n sa pagpl· r .. unlad H mga nayon; 1n1 pagbubukas ng ma:a purok pa· mahay;in; an,g pa15ugpo sa :Ci· Jwan ne mga mapanligali&. aac luwirang p1kikitungo 11 "ltaraoiwan¡ tao". Isa sa mea unan¡ baltbant u win..w¡¡, ni RM nana m11ha· AGOSTO 2S, t9S7 l¡I na Pangulo noong 1H3 an.g paglilinis sa pamahalaan. Jpt· oasiyasat niya ang mga pinu· nooi: isinumbong na kasane· kot sa mga katiwalian. Al ibi· nunsod niya ang kapuri·purina palakaran: na, an, mga pinu"" at k;iwani')• dapal m;igling· ltod .u mallla nan_ J buong ma· kakaya. Sa pulong ng Gabinete noong M;uso, 1954 ay iniharap ni RM ang suliranin ng mga pinuno al kawanlng nagpapa· baya o nagw:iwalang·bahala sa pagtupad ng tungkulin. Bi· nan.:-git nlya ang lnng panla· J11wic;ing inhlnyuo na mada· la~ maglunJu sa Maynlla upang mag-aul ne uyaw na n11mbo. "Kung 11•8' oru na sayaw siya nang sayaw, kaya dahil sa pagod. pagbabalik sa dutlno ay walang magawa," ani RM. Subali't kung paanong galil u mapagpabaya, gayen din antt pagmamahal ni RM $1 mtta pinuoong matapal sa paglillnl· kod. Pinairal niya ang tata· rungan sa pamam1hala 11 kln· yang m1a katulong. Hafü;nb _.,, iniutos niyang ibalik H lt•nckulin ang lahat n¡ pin.u· n .. ng itiniw1l1g si pagpapaUt .,.~ 1dmlni1truyon noon¡ JllM. Sa utOI ng Korte Suprema •> ibinalík ni RM sa tungk• UD ,. pamamagitan ng kautU> 11111 pampa11.guluh1n tina Al· llalde AnttlDio G, Pace DI S. 1'o.lft0)', Daba.• at A.lltalde VI· cente R. Slntos DI Balingoan. M~1mis Oryental. lbinalik di• ni RM sa tungkulln, bagamaa hindi nakarating ang usapiu "ª ¡Kataa:'l,tHsang Hukum;in, llng ilar>g · pinunong-baran j• Sambuwangca del Norte, Kot11· hato at Suri.gaw. Sapagka'I nanalig ,¡ RM sa "u demokrasya, ang taguring lidera)' hindi i51ng bagay na hinihingi o kinakamkam . . ito, up1ng magkaroon ng ka· hulugan, ay dapat ibigay ng siombayanan sa isang tao, salig S•t mga katunayang l'ftayroon ¡jya ng mga katang\ang maka· i:agtataguyod ng kapakipaki· · nabang al mabuting liderato." Nang magtalump1ti sa pag· tatapos ng mga mag-aaral H J>amantasan ne Pilipinas nc-ong Abril. 1965 ay· ipinaliwanag ni RM. bilang Punona·Tag1paMP01· g1nap, 11111 k1111y1111g pamniw11· la u mabulinc liderato - ang ltanyaag sukatan sa paglllinc· 11:od 1a b1y1n. "'lnukaJa kon.g mah1t11a ring tandHn oa ang ugurin& llder ay hindi m1k1twiran1 uuring D• karan¡alan lamang na oaUiusuot na tulad llf medalya, o n1l1l:ukuw1droag gaya n¡ larawan. Tuloong ito'y i~an1 karaugalan. isane dak.i· l•DI karangalan, sapagka't nag· papa~•I ne pagtlliwala al pagalana ng mi• · mamam•· yan u kapuwa. Ngunl't higit a.i lahat, ito'.y n11·11tang ne Wn& mabigal na paoanagutaa s:. tao upan& ma1ing karapal· cbpat. 11 tagurln¡ lider." (Su"ihln in pnhitta 11) lto 1n9 kaun1·un1h1n1 pulong n9 Gablnet& SI pi· ns,.,iw&HI ng yurt1ton9 P1n9ulon9 Ramon M19say· say. Na9i9iln1 n9 Kalihlm Jaim• H•rnandn ng P1nan1l1pi at n19in9 Kalihim Vic1nt1 Or6N ng m91 G1w1in,.B1y1n, makikifa si RM sa k11iw1n9 haNy. Dumalo rln ang mga p1ng1l1w1n1 kllihim ng mga k191w1r1n at an9 n19in1 t111p1ngulo n1 PCAC, si M1nu1I P. Man1h1n, (n.&H k&bl"o nt hapa9). A~I lntklng kas.riw11n, mallnis na lua af 91n1p na klu.iwabihan ang rn9a · dahilan UP•"I an9 Alhambra MARCA NIYOG ay m19in9 pin;ikanamumukod 11 mt• kauri nito -11in11iw1 ngayon 11 111· lirn n1 pln1karn1k1borl9 mallinarya sa p .. h1harld1 nt t1b1ko. W1l1nt fin• mif na kimikal-...ra 11 fa• ntine likas na lln.rnnam'I tf TAYUMAN, MAMILA TIEL.t•M·M An<¡ mg11 /,·uinol. tuw<1lya. oimdu 11(! uuan. b1.,·11.,ruu uy "'Y" pn.•¡¡l'fe ni 11.u l"'"fl 'l"llllOm1f(l/I U!f <llfO uu trnululii ·'" IJt'l!/•UIPl/!/H 1 1 1 ' 'SAt<IT0 •ULO?· L----------~ , lWILIS : LICTAS J Upans- mapawi ang '"'!\kit 1 ng ulosa madalin¡ paraan, I lamunok ng CORTAV 1 :u~~tC~R¿~ITn~Ygi~ah~~·;, 1 at . .. pinasisigla pa kayo! l ICAPM MNUMPUNGNGKllOT, (o"iia1! • llMi/Hl8TAS•Tl'fAJ(' ~ ~~·::::-:::· :; J na/au:n 1111 malolnki11y yus1.1/1 ""Y los<1/11 l:u· 111rng ipma1ata110 ug vn111ahu/a1rn ·"' knn1fig "fl 05pilul 11¡m11r1 rnn1111,1H1111" cm¡¡· f)<rn¡,ru 11gai/!111gM1 11p 111nrominu l)ol.<11e11te11p mwgn. 11f1uilr111ga11 ug fulong hah11.l1a!o: ''ª ¡>rnukulo"ll kaqamilo11 ¡Jt1ra . < a paq/lfl/l<W•1t1I: un dnclmu¡mfiu "n /mnn11p .<u,,ru.<11<1l:ml11n11111"" /r., llt1{/ lru.<11111 rra n.<pl!o/. OiLD n1lululfl a·1t1µoyka111 HQ '"Yª IUUJl.•Ul;il<tl ><(J "'!!" 1'(1¡/~i.HJl<l'J/;"!llrad tu ¡')<lllU"<VICnL ANG \\ MATERNITY AND CHILDREN'S HOSPITAL'' Maa!IU.f 11<1 1111111gah1u ng o¡p1tal ang !ah.ar "11 "'!JI' ulcu ukol ·'º ka11i/ang 111go pas11tntt U!l(lllp madalir1g lc1111111 lrn .ru lliliino111 np pa11aa11g-ailano1111 MAGASIN NG 8AGONQ SUHAY Ma,.11 ... •i11g si1m.s11ri 1111 •~""ª doklvra uug r.<o119 ha1a11g nm!J sokif 11pa1111 mali¡µik a11g fl!ltil!I "ª karamrln111nn 111 murg ma!oµnlon Hfl lrarampotan¡j' 111110.•. Rapo ianggapiu Stl µngamuraug ilo tu1g •·¡.. n1,mang 11agdadakmg-too uy giuogtlrt'(lll nrn· "ª ug pongkolahal~ng p11gs11.<1!ri. at aug iMJ ª" cmg pog~uho ng grado "" dugo. Tilliliyak 1111ma ''" mga pi111010 ot 1011/1011 11g paglJmulan 110 molmli aug kalago¡¡u11 11g ina at "" -~º""gol bo"o 11du1011a luurnbas na ospital AGOSTO 25, 19.57 HINDI k;itulad nrmn-" mqa nak;ird;ing pan':lhon, s;a ka~;ilukuy;in ay hindi na is;ml( !!ul11";1n111 ;,11;: pac;sisilnn,,: ng ~anggol. Kahit na sa biglaan al m;1lulubhang k.Ho :i:.a 1i:111¡ianga11;ik. r:1:1y mg11 o~pit;il n<1. karakarakang 1natat:akbuhan .. ha sa m;:a ra.i:amutani;: maaasahan ng Jahal :i:.a sandali ng pangangai\ant:an ;oy ~nJ.! Malrrni1y ;,nd Children"s Hospital. Malaki ang nil¡:agampanang tungkulin n¡¡, "spital m1 ilo -~" pagli!ingkod sa hayan. Dahil sa mabulini:: paglilingkod ng pat:a.m1;\:in;:: ilo, ;o raw-~rlw ay dumaragsa ang mga pasy1mte buhat sa kung-saa'\:~aang '1;iko l'in:imamalnu~ulan ni Dra. Fe Horilleno, an.: Malernity and Children"s Ho,spilal .. Y isan:: h111Ynran ni!' iban.e: pa!!amulan1t pangmadla llAng nu.•a pabalat ay isang nars ng ospital, ~¡ Gng. Edelisa de la Pai. na nalru· n"n nar larawan s;imantalang plnaK)'ayaman ang isang san.ggol n¡ kasisilang.; Uo anQ silid·poanakan o ·delivery room u¡¡ o,;pituf. Ganito ang karaniwang tanawin sa silid ua ito sapngkn't daa11·daang bala ang i.ftnL~ilang .dilo "'ª'"· M'arouuug roo ang uog/111J1ondi;ig 11!1 tu/onp .<(/ p111,1••· mulong rfo .<4 parnarncrgif<111 ng pag-n11/1ulo11 ug ~H· rih ni/ona d~o . . 1 : NAITO '"' D1'LIH •PANLUNASI L:------- ----.1 1 1 1 1 1 1 LITAS ! 1 UpPC mapawi an.g bapbq 1 t ns panapanahong kirot sa 1 1 mabilia d ma.usahanc' para-1 I an. lwnunok ne CORTALI 1 1 Tin.atabo7na00RTAL~ 1 :::~t ~)'~al::~-: c~~1;¡ 1 /JMILHl81AS•T/YN(' •-.--.--... ·-· ~~~·=·~.:·~ ... __ ..... ., 7 KAPENG M4Y YElO (ICED COFFEf:J Ang nakalarawan ay ang tinatawag . m1 ice-cof!ec , isang makabagong paraan ng paghahanda ng .mga inuming binu· buo ng kape al :;elo. lto'y idinudulot na may kasamanJI, gatas at asukal, mag· kaminsa'y pinalulutangan ng krema sa ib;1baw. Ualawang uri ng paghahanda ng ice foffee : :l . Q11ick double-strength. Maglagay ng anim na basong mainit na tubig sa isang .pitset. . Timplai.han ng anim na kutsantang pulbos ng i<ape. Kanawin al pagkaraa'y hati·hatiin sa ilang basong naJalamnan ng tipak-tipak na yelo . B. Coffee ice-cube. Magkanaw ng ka pe sa pitsel ( tulid ng ginawa sa itaas) at saka isalin sa ice tTay. Ipasok sa palamigan al hintaying mabuo. Maaaring :sa kahit na anong hulmahan kung walang ice tmy. M.agharida ng timpldong kapeng · may katamtamang init. Jlagay ang nais na dami ng ice cflbe sa baso at saka saUnan ng kape hang... gang sa mapuno ang baso. \~ f ~ ' Sa inyong pagbili n1; sukiing DEL MONTE, Í,1· ~" kayo'y pin; m¡n¡¡gut;in sa isang dilisay na prtl· / 1 dukto~ Ani; sangkap na ueric •cid- ng \ a 1ukiing DEL MONTE ay nilikha mula u • katasng. lubosaisanglib1 na pama"DOUBU:-DECK S.4NDWICH" 1 m:iraang nas¡ ilalim ng lakas ng siycnsi)·a. e lto'y hil'ldi artip1syi1I o idinagdag laman¡; •• >.1 •l•ka;~>~ª~~ciN~~~ bibilhin nin~o ay sukang .. ~. ••• ••• SA ~l<iA PJ,J\;Glil'óANG GROSl:RYA ~····ii KAs···. Al11'DAHAN t:_11AtÍSA'f~ •••••••••••••••• 1Jel Monte VI NEGAR 8RAN0 Mgu so119kop : 18 pira!'ong tinapev manlikilva • fi na hiwañg keso 9 na hiwa ng kamatiS 12 hiwa ng potted meat lctsugas · paminla't asin mayol'\eSa /'11 raan ng paghahai1do: Pahiran ng manHkilya ang lahat ng piraso ng tinapay. lhan_ ay_ ,3ng an~n:i na piraso, pagkatapos ay pz!ungin ng Ug-nsang h1wa ng keso at 1 \12 hiwa ng kamatis. Patungang muli ng tinapay ang nakahanay. Jlagay naman sa ibaOaw ang tiga-tigalawan~ hiwa ng 1>(1ttcrl mear. Samahan ng kapirasong dahon ng letsugas. Budburan ng paminta at asin. Pahiran ng mayonesa ( kung mayroon). llakip ang anim na nalalablng piraso ng tinapay. llati-hatiin ng pahilis ang tlnapay o sandwich tulad ng nak~larawan. MAGASIN NG. BAGONG BUHAY 111 Dr. I'• <l• I Mu.,ill • ltlfttll" u T • t•l•I .,,, ••• 1- s. .-.. ... 11 ... J:sunti s:a inyonJ: pulso \lpang maramda1n<in ninyo an:: ka· wastuan ng init. lli¡:las sa ~u · ini at mga mikrollyo ang mga !:agamitan al ~atas ng bata, ilayo sa mga lan.:aw, at in.:a· hong ang naghaham.la :iy wa· lang ubo, lagnat · o ano m:ing aakit sa tiyan. Tandaan na ang mga mikrobyo ay nabubu· li•Y n11nc mabuli sa gatas. ANC PAGPAPASUSO SA BOTE M9• G•mit u P•tP•puvso H 8t't8: l . Parilya ng mea bote 2. Kuluan n¡; bote 3. Ptnipit 4. Sepllyo ni;: Bote 5. lmlludo at S1l11n 6. Pitsel ila may suket 7. Mi;a 'hupon · 9. Mga Boten1 Pansuso 8. Mi::• Kutsarang Panukat Pa1hahanda . ne Pcmnul1: , Ang pormula ay inibahanda sa pamamagitan ng P•&h .. halo ng catas, asukal al tu· hig ayon sa tagubilln .hl do•· tor. Sa unang apal aa buwtn hm•ng naskakaib•·iH •ne da ... mi ng mga sangkap na ito, nguni~ sa ika·6 na buwan 11'1& bhat ng sangkap· ay ibinibiC•J nang lahat ayon sa .,.a¡ang• ibngan ng sanggol. Kaya't kung gatas na ebaporada aq 1,inagamit, kalahatlo1 11tu ;:t kalahatinic. tublg an¡ iaf· l:;Jagay: al kung g• tas il• pul· hos naman, ang karaniwtn¡ lin1h:111 ·~ ,;iy isanc kutsartn¡ Ane P8•r•n ne P•tP',.'"'º .. Bote: Ang sanggol ay luiilan¡aa¡ blungin din gaya lll[ s. P• G· papasuso ng ina. Ayusia antt pa¡tangaa sa bote upa.o¡ bia· di makasuso ne baa¡la •D.I bfta. Huwag ipapatong la· man¡ sa ano maag !ngay ang gata~ sa 2 onsang tubig. SI bote •l pababayaaa na aa¡ r,gayon, maraminll. m.1nggaga. ~1101101 na mac·isa. Maaa.riDG mol 1ng na1t1tagubilin · ni makasuso siya ng mauming ¡;tnltong pagti,mpla u simula hangin at baban1pia din ng 1'41 paro: sa mga S?nggol. Anc sancgol an¡ m1111iw n• pag. dl'mi lamang ng laman ng bo· 110 na lubba ni.yan' kail1ngan. te ang dinaragd3g:111 h:1banf Kap•g naubos na nlya ang 11,malaki ang stngeol, 0 k.1ya'y bl1hatl ng catas .sa bote, ha· 11araragdag1n 1ng g111a sa ~~.~~.:;::. -~~;:hi!º~~g.hi~ ::ra:s~~ '1;1~1.!:n~Yur~::.~:: kabilaq bislg •t lp11patuloy tunawin, ane ib• naman •Y ang pag_ papasuso ne natiti· 11angangallanganJ!. tamitan ng r.ing gatas. Kapag naubos na r • mbati n~ ithil!. Ang mga ito; kargahing patayo ang ba· 'atas na miy pi·oh!')'na . .::iy Ja. ta o ihiga kaya nang pataob l<ing madaling m:itun3w 11 t•pang mapadali ang pa¡daloy malamig n• tubig ni;; gatas .. s·a ntg• bituka. Hu· S• gabi, hugasang mabutl :~~si~ip!~~in ~:!n;ª~;:u~:. ang lahat · og bote at mga Kadalasan, anJ;? bata ay nasu· twpoo at pakulu1ng mabuti suka tuluy d¡¡hil sa pagpilil sa ns m¡a J5 hanggang 20 minu· kanya na sumuso pa. Kung to. Sa ganito, ang laaht ay may matira sa gatas, ito'y n1klh1nda na par• sa susunod itapon na lalo na't wala ka· na umaga. Kung kayo'y may y(lng palamican. Kung may· r.11lami¡an, ang pormula sa roon naman, ma .. rinc itabi tuong maghapoa ay maaaring ang nalabing gatas par• sa su· lband• nang minsanan na· sunod na pagpapakain. l11m1ng SI urna.ca. Saka na Ja. Ang p1i;pap11suso sa bote ay man¡ ibuhos SI bote ang ka· niakapagpapataba rin sa sang· r:im.,.tan¡ dami tuwing paau· gol kuns.; ito'y nasu~ubayba· stiliuhin ang Sl'\l!IOI. Ang }llftg mabuti aynn sa pinga· temperatura ni gatas ay di · ngailangan ng bata al sa m¡,:a paL nlOj:ini;: 1111inlt·lnit mini;: ta::ubilinti: inrnn0 1in;>1rto¡.~g:t¡1 • Aag ""'1111"9 ...... 11 IDJODC mtatel dahU u P•gkakatapoo ne alat ay maliwa· san lliayo kun1 1uaundln 11mang ang ¡anJtoa¡ pam1m1rHn ... ,gad takpan ne rnaramlag asln ang bahaging nabasa ne alak, pagkan1n ng llang sandali ay ipag. pa¡ ang mantel. Makikila nlnyo't w1la byoog mababakas na mantsa matapos m1Tabhan ang inyong panlatag sa mesa. l.1111'1!< i:nnuhn 1111:in1% mapakinabancang matiuli !ID mulin ~ pa¡:gamit. • Kunr::. nai" ni11. 1 ·n11¡: rnapaki~allimg¡1n nanc m:il ;1r;:.:il ;; 11¡: inron; m:;:a 1 1;•yong, ltalimnl:m¡: pan,.a111:111Ul;i au,.: matan· 11:111¡.: pam:1hii11-huks;m sa h"'b nf.! 1aha· n:'ln ani: inyon:~ 111¡.:a payon,:. al (.l a tu ~·u ini; mRhutl. • Sa halip na bulak, ang tluui pap1r o kleena• ay maaari rlng siya ninyong p· miting ' pampasikip u dulo ng sapalos. • Sa pagkataslas ng lupi o tahi s1 inyong damit. sa halip na ispile ay maaarln!! tapa <scol('h) ani: inyo!lg· gamitin upant. hindi maging kapansin·pansin. • Lini ~ in a:'IJ: inynng mi.:a paa -ni: tubig na ~nainit na m.i ~· asin kuni.: .1nt: mJ:a lyon :y n.1pa;:od dahil sa maghapong pagla lakarl n pa~lilinis n~ llaha} • ~b ·! hand;o ni:, ib n;: h·imhil,,·;ini.: 1)a111!1ali1 111>:1n;: himh' l.:a~o m;1hir.< 1':0ll sa pagllili p:i ~ a líndalwn _ ,., bi;:J;1 :ut!! pani;a1lf!aila· n.!:!an. AGOSTO 2S, 1957 • Hindi TumJi:ilf., an,:.- hai;t:i PM!l:ilaPnn !a· n1:in¡: 11¡: lili>'. kaibnl!'llTI~ ":tl•unin ::t hu· g:is11nr m:if>utl ne n1:iini: :1;. 1u:.ii¡: ani: m,:.:i tilis:1n 11¡•;.u¡:. m;>iw:i,.:111 :111¡: ¡>an;:a· n¡::i1111lr.,.i¡::1ril~·,. n¡: in~ 011¡: "ilitl • {l~;iliin :111¡: 11:1¡.:huhuj.:;'s n¡: l:ihal 11¡: 111¡:a . ltin:inan s:1 ¡:ahi ":1p:1,:ka'I 11·;11;1111:: itrnu¡: n:1kap:1¡.:¡1;111ah1i• n¡. ulu s:i iuyan¡: ¡>:1¡.:;:i· sini: sa um:i::,:1 lwn.11 :in¡: 111:1ta111b:ul "ª p:m in~i n :m¡.: 11;1lwh11111011¡.: 1narurn mi11;.: plalo "" lm;:asan. • Up:in:: hindi nu.s:1!.:l:m ~. • 1111:111:.: 111;::1 araw n:: 11:1;:,.us11"1 11_:: h:1;.:u1;.... ~a 11;1 h•>'. lagyan ng p11llloi> :in;: t;1r;1k,m m: s;11•:1h•s • Pan~insan·minsan ay ;:niuamil n;.: asm "ª hali11 na toothputa s:• 1nyon¡: p:1;:>'is1 · pi1yo upang mapalusog an:.: i nyon~ ;:il;o· -· ANG MCA BITAMINA AT l'ANDAGDAG NA PAGKAIN Na,,1;la1:ika .. matahil ka)'O l.:nng pa:1nnn.: na11.1111stusan nt ¡::¡ita~ lam:inl!. :ini: ¡~a ng ~ a ni: · cul na lurn.1laki. Ang ,;atas .1)' tunay na pai:kain na na~ta · taglay ng lahat ng san.1tkap na kailan¡an ng katawan. Mayroon ilong taba, proteyna, "carbohyi.1rate" at iban¡ minen i na kailangan ng sanccol t.anggang sa slya'y 3 o 4 na huwang gulaJUt". Naunl't m11 biyentipiko na nagpapalac• J r.a ang gatas ay kulan.it 11 s;in,;kap gay• ng bakal, bita· n.lna C al Bitamina B. May r.1ga handang gatas na si nanf!· ki1pa11 ng mea ito at ng ilang l:>nging Bitamina al mineral. Ganoon pa man, kailangaa c!in& lakipan ang pagkain ne h~ta ng mga sustansiyang itu. Bit•rnina lto'y mea sustansiya n pag· bin na kail•nsan sa was· t~ng paglakl ng sani;gol. An¡ (Suttdan s11 pahino 'lfJ) Marami sa Mga lna ang Umaasa sa Fletehers Castoria •Upang Isa ayos ang Di-Pagkatunaw sa mga Batang lba-lbangGulang /-~ Ant h'91I fHI avw•b. ot loHyocl ftO ~ttorio •Y nqdu(!Wot l'lf lllilsllJ'y lilw ni panlt.11\U na Uilanpn q illllc brota kwi1 hindi m1tdwni. Tto'y 11•1 •pi• n1k11Nh1.my ni IJll' produkfMlf lallaaollt b.hdal 111 bJikaan. Wolont toelor: no No•opip.ln1.alot'l9 Gomot • Wotone ph.nolphthololn, _,,,,., COHO,O, -loitt' co1tor oU, wolo119 •dn u t.qlay 111 ma,1UDinf 11111l1klult.rll(panpi.tanda. Hindi mo• .. cno•• 10 ln)'Oftl ....- •rc &neyad u Cutori91y hilldi llllfi· l .... Mnhiqili,Ol*'ICAllJ-.inlflJ'.liltmu• ,., ,.. idinudulot ns inp labanta11'*"'""tancbt. Oo'y ltlnoe19'1-nt lnumln ftl lltl• •oto- Mpalwinp Allf "9 111 Fletcbar'• c..con.1tu111 kay1'1diniJilN11tula,111 mp brota an1 kutara111 fil-it dito. 1'iy.. •m1bumil:11f iNl 111 ~lye11.11yon. ~ Ang likos ot Túnoy no CASTO RIA AllG UllGING llNAGUIATIWAWllG 1W1111 MUIA NUOllG 1111 9 10 MAGASIN NG BAGONG BUHAY MGA PAMBAHAY ~~~~~~a~!~is5an"gn~~itb::hatpa~b~~~n=~= ito. Sa gawing kaliwa, makikita ang isanr, ma. luwang na kasuotang napapalamutihan ng makikiti~ na ruffles at punt~s. samantalang · sa ibaba, kaliwa ay isa namang maluwang ring pambahay na rnay mahabang manggas at baby collar. Isa namang bulaklakang housecoat na mahaba ang nasa kanan. may mala\akipg bulsa at malapad na kuwelyong linahiari ng pipinq sa gilid. Pawang maginh~wang isuot Sil bahay pagka't nagiging ma· <1Jiwalas ang inyong pagkilos. "Claeckered", guhttan at lisong mga blusa ang ginatñit na pang-itaas sa maikli at mahabang jeans ( toreador jeans a11d pants, sa wikang lnitles) na makikitang nangakalarawan. An.g ganitong mga kasuotan ay ñaaangkop na gamitin sa pag~ama sa mga kasayahang tulad ng ~iknik, iskursiyon, pagliliwaliw at maging sa pagtigil ñinyo sa tahanan. AGOSTO 2S, 1957 "Mga ]eans" 11 r.tARAMI tayona nakiklta u ating pal"id na rn~a taong i:<inilang na inay mga taglay na kapansan:an, halimbawa·y pilar. pipi, hula¡r at kung anu· iol:O pa. At an¡; m:a taong ito ;i.y nangangailangan dio. ng i;:ir.t: kinai:luk.is:an¡ k:.:.dad ng hinahangad ne karaniw.ing l~u. danga't /tindi sila maka· ¡¡dwa ng mea ba¡ay na inaaka· la nilang makabubuti para sa bnilang sarili. Nangangaila· ro{,an sila ng katulong o gabay i.:pang mabi!)"ang-halaga an,c · angkin1 mga katan1ian n kabila ng taglay nilanc mga ~;,pansanan. In sa mga sawing·palad u lto ay ang babaing tinatalakay 1•:¡:ayonsapltaknait~sJBb. Mntadita Habibi. Siya ay ni•· tatawag na isa sa msa kulang· r.llad sapagka"t isinilang si· y.ing walang ilaw ang mea ma· to. Subali"t masasabi naling si Mcrcadita ay mapalad pa rin s:i kabila ng kanyang pagising l•ulas ·mula sa pagkabata, sa· packaºt ang kan)·ang kapansa· nan ay l'lindi naging hadlang sa pagbtamo niy? ng karanga. 11111;; ¡;a~a ng kan~·ang tinala· l>l i1$3 ~a kas;,Jukuyan. Sa tu· PMada ng kababaihan long ng m;i¡..ag.arUga niyang ~~ª· i;7;·,~ .. !:i;,~~~;i~ai;¡i~!Jal~:~:. a ~wit ng IJ<, n ~ il . lsil si)·ang ··co· loratura :.,,,,rano"'. Si !of,.r~a d ilil. ay isinilang sa to!aynila n<>ong Pebrero 3, J931. Ang kanyang ama, si Ginooftg Juan llabibi ay na· J":"lala)' na. Ang kanyang ina si Gng. Rebetta Habibi at isani;: J:apatld na l1lald an¡ langing ~a)'akap ni)'• 11 buha)'. Iplna· l:1l1ga)' na taJagang bula1 11a Si Mtrcadlla nanc alya')' lsl· knr. n¡unl't nan¡ lto'y m• ti;ltlaHn a)' ma.y apat na bu· t..an ·na an¡ llan)'ang cuJane. Malilt pa man¡ bata ª>' Da· ra¡ltllala na an1 pagmamabal ni Mercadlta sa mu~ika. ban¡ IAong ¡ulan¡¡: pa lamaftl 11 ~•Y u1alt na 9iyan1 _l)'IW m• tuJo¡ hanrga't hindi nakarl· rinig ng t1,1gtog. May dala\~ ¡ ng taong ¡ulang pa laman¡ ~ ' Ya ay nahuhuni na niya anc h.mpak na nota ng musika sa n.ga plaka, bagamaºt hindi ni· ra mabigkls nan1 malina• k..:ndi nang upitln nlya atal 1 tlong taong gulang. Walong taong ¡ulang 11 f,Tertadita nang unang umawit ~ ·~·a SI harap ng madla al di· Mercadita Ilabibi TINIG AT MUSIKA.J . SA KARIMlAN 1 -~ 480 San Luis, Ermita, ~rnih1 T•I.: 3-12-41) 176 Jnoulem, LunuHI ng C•bu .,Hof .. ob11l<>r lf"IJ<>11 .. latNb\llioM11., P111p1.,..... 12 Si Mercodfü1 (pn;tigolliw(I 11t1do Stl lwf111·'1 ¡ By luunlulli 11i G119. Lut B. Mo11so11so11 1101111 ifl.JllU l1111i u11 l/1101111 G1mm11 "11 Bm1sa. ·/10°11 110119 pcuinoyoon oug pro 11c~·1•rnf1 wgn 1•1111ra/a11 11Q mgo 111011 kopm1i1rnu11 $11 Barauca, Ltrnsod (Jt1t'W•I. Si Nercodifa, :;n ha· ,;ap "" m<Jkapof 1111 .• 111~dla11g 1m11>1i.<i1m i¡/.oltpak lllfllAll"~. ~; ?iai•g 11/llfül'lf ~fl '' "" " Si¡µ!rll o .m 1,11/":l i lo~ ?111111 ,,11 v1-:u """"" Pebrt.'ro 6, m57 ·'~' ka¡H1t·m11m Hfl u"¡u IAAll(J "'~/// /:t1¡Hl1I• .1·nuo1111 til•ulcmul;i/11: llfl Sucia! Wclfar(' · Admini~lrntiun. 1 c .. -1 Pakikipanoyam ni Ma. Salome Tonsay t ·). n1kamit ni)•a ang unan¡ ¡· ... ntimpala sa isan1 palaluD· tunan ne mgabaguhannrad· ye. Na¡;hpos si Mercadita DS <'kmentai;·a .u Philippine ~rhool for the Deaf and Bliad u dilo ay naglng masigla si· r;ing kalahok sa lahat ng m¡a ralatuntunang idinaraos sapa atalan Sa mga panah:oag lyon •Y r<:pagkilala ní Gng. Habibi na a1;g kanilang anak •Y sadya,ng h.lanak upan¡ maglne alagad n~ sining ng mu.illa, kaya mi· rabuti nirang bumili ne piy• ne. upang mapagnnayaa ng k:inyane anak. Al hindi la· man1 ilo, ldauuado ,. rin ni Gng. Hablbl .t Gaf. Crecena Galate upaa1 pahU"Ul.D n~ kurto SI P•l·•Wll •.i Mtt· cadita. Ao.g pa(tuturo r¡ t• m111I ng ilang taon h1n.ggaq a:a sumlklab ang. dip:IHD. Sa J:tasawl1ag>p1h1d ay bbilan¡ 'ª mga aam•l•y noong pan•· )1lln ng dlgmaan •DI buUhlat ¡tiro. Noong p.n1hon a1 panaa• l:t1p. si Mer.cadlt.a ay tinuruan ni Amella Marforl-T1ntoco ni 1lya niyang na¡ing ta¡asaliw fl n)la konsiyerto hangcang sa ka~l'lukuyan .. May pitong t-uwan siyang gumanap sa ,..,a palatu-ntunan u rad)'O sa l>impllang KZRH. Dahll 11 malatl an¡ m~la· 1<.tkit ni Gng. Habibl l".I m1bi1· )'an ng isang maliwanas na ki· r.:abukasan ang kanyang anak ~a kabila ng taglay na kapan· .. :.nan. minabulJ n¡ Gne. Ha· J·ibi na p1pag-aralin pa uli •i Mcrcadita sa ilalim ng ki· dktla\:in~ 'ºdiva·• sa Pilipinas na si Jovita Fuenles, sa Kon· Sl'rbator1o ·ng Musika sa Holy Ghost College. Ito ay tinapo~ nt Mercadita sa loob ng apat na taon, bagama't walane re· sital. Nan,g sumaplt ang 1950 ay ,...in11but¡ ni Gng. Rebe«a H•· b:b¡ na ang kanyang anak ª>' p;6paglakbayin upang mag-aral !a iban11: bansa. Narating nila ang Gcnoa, ltalya at si Mer· c.idlta ay kumuba ng mga d;.gdag na kurso sa P•(·awit sa pagsubaybay ni Propetor Mario Barbiere. Hindi naata· gal ª>' itinampok siya sa iJUl,IJ ktinsiyerto baga)' na tumawag 1•& pansin ne mea nacsidalong manoaood na nagsip31buhat SI iba't lbang bansa. Nang ma:• panahong lyon ay "'ala.ti pa r:lft ang pa1·asa ni Gng. Hahlbi na maaarin.g ma· l 111.lta pa .. ,ne k~n7ang aaak A pamamagltaa ng optrasyon, a;t yamang nua iban( bans• r.:i. ria tamanc slla na higlt na m•unl•d sa larangan n1 r:anggagamot. ay pinatingnan ;-ne llal8'a)'an ni Mercadita sa me• espesyalbta sa Italya. Nguni't ayon sa mga papusu· ri ng mga manggagamot, a)' ll~a ang kanilans. nafing pa· tt:i)'ag: wala nang pa,g-asang riallakita pa si Mercadita. Buhat sa paglalakbay sa ihan1 bansa na tumagal nang dalawang taon, si Mercadila ay r.o·g·aral naman sa ilallm ng pagtuturo ni Gng. Salvacion Oppus-Yñlquei na siya ang kauna·unahang naging estud· 1a:iteng bula.¡. Alinsunod sa mga pahayag tll: l'll&a ta(apagturo ni" Mtr· ci.dlla at "ne kanyan1 tagasallw SI piyano na al ene·. TanIOCO ay lubhang kahanga·ha· ota an¡ kltallnuhan ni Mer· Hdita sa pae-awit, at hi,ll(U alj'a "naslra" kallanman sa htrap DI publiko. bukod sa wa. lo 1lyang nalllimutang awitin¡ D•lturo na ui kanya. SI Mtr· c"dlta ay umaawlt sa wü:ang tn¡les. Pranses, Altman, Ital· yano, Tagalo¡ at Hudyo, .. llit l'ng tutoo'y biDdl slya nalca· bbua. Aae "11bl n1 mga rabi". q d;imating aa buba.y ni Mett• c'lla nan1 pagUba.yin ng ya. mao•1 Paqulon1 MlflllYHY r.:. marina llhtd aM Other Handka..-1 W.- (Linggo ng m1a Bulle •t Iba PMI Salan· la> ane PHl'l'l'o 3 han¡gang 9 ne taona tto. Noonc Ptbrero r., 11111'1, • Merudlta •>' na• d11oeo DI baq mala¡umpay na "ftttal DI ldnaMp SI Awdilor· tum lll Far Eutern Ulliveralty, na tlnaaPIUk tlf m¡a matatau na plnuno tlf puna· l>alaan A pallfWllUna lll 111r.iaon¡ PaQIUlong MapaJaaJ at ng na¡lng Unan¡ GlnaJll ni Baua, Luz Ma¡saysaJ. Glnampanan iyon ni Mercadi· ta bllaaa: pa¡tulon1 sa mga k:apuwa nlya may kapansanan na itil\l89)'od ng Olflce of \·~alloaal Rtbabilltatlon na Social Welfare Administratlon. ;\ftl lahat n1 kinita sa resilal r.a iyon ay inilaan SI tan11a· pan¡ na~anggil. At noon, na· tupad din an1 matagal nang panganp ni dalaga na maka· b;;rap sa madla rito sa sarlll lliyaftg bayan. Sa koMiyertona fyon ay 1inaliwan siya n¡ han· (Su"4an 30 pahiM 21) MAGASIN NG IAGONG IUHAY "PAG AKO'Y NAHALAL, PALALAKIHAN KO ANG PILIPINAS" LOMABAS NG BULWAGAN si Senador Tikyo. Mar•mi siyan¡ kasunod u. lr;anyan¡ .likuran. An¡ iba'y Dalbibi.kab; an¡ ila'y n1gpipilit umakbay; 101 taramiha'y naghibimu og kanilang mia tiyan. May nakatltik sa hanp ng plnluan ng bulwa¡an: 'T~l•tMlnnu," Jbl& sabihin, ang pagkain DI Jahal ng kasama o¡ Senador Tikyo ay umabot sa libu·libon¡ pilo. lbig Pt. ring sabihin, totohanan DI an¡ ·p.1gkampanya ni Senador Tikyo. At saka ... ta· Jagang maramiog panggastos s¡ Senador Tikyo. Lahat 01 sumusunod kay Senador Tikyo ay nai· tatan¡k1ng makatapill: SI kanyang balikat. Pinatu· tunayan lyon n¡ halos pa¡tutulakan ng kanyan& m¡a tacapa¡taguyod. 'Ika n¡a, m¡a c:1mplnt manedyer. N11yon lang naging bulang-gu¡o sa pera si Senador Tikyo. Dati'I kinukuwenta ni)·a bawa't sen· ~mon¡ lumabu sa k1oy1n1 buba. Mar1miog nabpagtanon¡: "Bakit kaya 011ka1ano·a si Senador Tikyo ... ? Nalt111lsi1uro kara 1lya? .. . Mayroon kaya 1iy1n1 pambombl sa kanyaog m¡a kalaban?" N11to HI kanyan¡ m11 aqot nan¡ siya'y 1min1 kapanayamin: T. Ano ba 1n1 ln1ane lsyu M d1ratln1 na halal1n, S.""-rl S. lsan¡-isa lamug. Wala nang ib1. T. lalO n.. Po p1l1 t1yo m11patuloy, 1nont l"I· WMte po IN 1n1 hin1habal nlnyo? S. Huwar mona: sabihlng hin1habol. Hindi ako n11h1h1bol. T, B1ldt ,.., S.na6or1' S. Sapa¡lta't pu11y-.. 1y na laman¡ alto. T. Pakl-lsl? S. Oo, palsi-lsi ako sa pagkandldito sa pagkl-pr• si dente. T. Pqka.pnsid1nt1, 1, palsl-hl, S1n1dor? S. Sap1¡1t1't mero a akon¡ isyu na tata lo sa lahat ng aking rnga kalaban. T . lyan, lyan an1 ltlnataneng ke. A.ne pe "" ltyu nfny11' S. Heto: PAG AKO'Y NAHALAL, PALALAKIHAN KO ANG PD..IPlNAS! T . Plllpln11 . , . palalaklhan nlnyel S. W1l11nc imposible ngayong panatlon ni¡: atorno. T · ~~:::.1' naman nlnyo nahlpen1 pal•klh•n '"' S. Hindi mo ba nakikila ... masikip na masikip na 1•71>? Tingnan mo na l1m~n1: Maraming waJ1ng trabaho pa¡ka't walan¡ mapa¡trabahuhan. Paf lumaki na ID&' Piliplnas, ma¡papatayo ako ng mg1 pagawaan. kaya lahat ng Plliplno 1y may map1p1Sukan1 eawain. AGOSTO 25, 1957 T. Ar-n .. 11MU1, manml flJll"ll nak1tlw1nt1w1n1 pagkabansa. na lwpa, hindi p1 bal T . M1remln1 n1n11n11ko, S1n1dar, n• p1tat1hlml· S. Maraml kung sa maranii. Nguni't ayaw doon ng kln nll1 1n1 b•n51. Na, ltiligpit nil1 ang m11 mga Pilipino. Cuslo nil a'y sa mga upisina. m1p1nli11li9. M1111aw• ba ninyo iy1n? · T . Saan klyo kukuh1 ni m1• wpl&in•, S•n1dor? S_ Nasa plano ko na rin iyan. Al dito sa Pilipinas S . Magp1pa¡1w1 ako ns maraming upisina. ay magiging tahimik na tahimik. T. Akll1 ko po'y me• p191wHn 1n9 Hslk11uhin T · M1n1an1•ka b1 klyo na lahat si11 •v bibl911n nlnyo? nlnyo ng mga lup•ln up1n1 klnil1n1 uklhl"' S. Tam1, mg::i pagawacm ng upl~in1: S. Hindi ko sagawin iyan. Alam kong hindi Jahat T. Sa m11klin1 •lite, 1n1 me• w1lan1 h1n1pbu- sila ay masisipa¡ magsigawa. buh1y 1ng t1t1n1kllikln nlnyo? T. E, •na po ang 10lus1on ninya riJ•n? s_ Hindi lamani slla. Aasik:isuhin ko rin ant moral ' S . Isans bahag¡ ng Pilipinas ay ilalaan ko para sa ng lahat ng Pllipino. kanila. Sa bahagin.g iyon ay m1gpapalagay 1ko T. S1 1nan1 par11n, Sen1dar? ng mga baga y na makukulimbat. Doon ko ga¡an· S. P1g mal1kl n::i ang Pilipinas, ang lahat ng b1gay yakin ang mga mapanligalig. Al, sapa¡ka't ma•Y malalagay sa d:ipat ni11n¡ kalagyan. rami na silang makukulimbat doon, hindi na sila T . Ano po ang iblg ninyon1 ublhln? gagawa ng gulosa iban: Juc::ir. Magi¡ing tahimlk S. May lugar ng mga pabrika, may lugar ng mg1 na 1ng Pllipinas. tindahan, may lugar ne: mga panaderya, may T. K1h1n91°h1n11 1n9 m9a plena ninyo, Sen.dar. lugar ng mga palengke, may lugar ng m11 '""' Pihong mey tulog 1n9 m11 kllab1n ninyo H pubahan, ma¡ lu¡¡1r ng mga disenteng sine, may lltlk1, .-no pa? lugar ng mga sine ng burl!!sk. S . Nasisiguro,ko. At, upang makaliyak pa, kahil T. PHno po nlnya n1lslp '"' m11 blll1k n1 ly1n? na napakamamahal ng pagkain ng damuhon¡ S Nagbigay-mungkahi sa akin ang nakikifa kon¡ m¡¡1 hgakampanya ko, e. binusog ko rln sl11. magk1lapit na simbahan •t sine ne burlesk. Hindi ako gagastos nang walang kapararakan! T. Ma11ncl1"9 m11 b1l1k, S•n•dorl P11no po na· T-. Kung l•Yon po'J ma11rl ko n1 klyont batlln m1n 1n1 m11 pulwbl'i' n9ayon p•, •no pa, Senador? S . Hindi ll:o sila makakalimutan. Bahagi sil a DI S . Kung binabati mo na ako'y huwag Senador an1 b8J•DJt p1¡1ilin¡kuran ko. itawag mo sa akin. . . kundi Presidente. . . PreT. Ano 1n1 1•1•win nlnvo ,..r, u "1nll1, Sanador? sidente Tikyo. S. :~:1~;~101:,ºd ~~. i;~n~a!~~ar hi~~ria n~ª s~:n~:: T. DI m1tpap11l1m n• 1ka s1 inyo, Pruldent.f hamakin ng atlng mga kabalat. S . Kung natitiyak mong wa\a ka nang itatanonc pa. T . Mlr1hll, higlt 1ng l¡Nmart11les nlnyo H m11 T. N1ku, 1ly1n11 pO p1l1. lung-111 na l1m1ng, Pr• 11lant1 n1tln1 m,. k1b1b11•n, ano po? sidante: P11na po ninyo m1palal•klh1n lftl S. Anc mga salanta nga pala . .. at nka, ang mga Piliplnn'i' maysakit. Diyes porsiyenlo ng Pilipinas ang ila· S. Huwag na mun" nalin¡ pag-usapan iyan, ibo. laan ko para sa niga ospital. ranahon pa lamang ng kampanya. Al saka T. DIJ•• porsiyantol lka11mpun1 b1h19I, Sen.dar? na .. . pag nahalal na ako, pag sigurado na alto S. Hindi kl nagkarlringgon. Sawan:-uwa na ako sa sa puwesto. Pero ipln•n1•ntako kon¡ palalalr.1· naklkita kong pagsisiksikan sa mga ospital. Pati han ko ang Pilipinas. mga enlresuwelo, e okupado llJ!'. mga pasyente. T . T1l•1•n1 k1ndldalo kayo, ano po'i' Sa balip na gumaling an~ mga pobre, e, Jalo tu· S . Talaga Mman, a. Kandidalo ako . .. kandidato Ioy nagk::ikaukit. Humihina rin tuloy ang ating .. kandidato . .. kaya ako .. . nangagako ... ! •• k.AI ATAAN: lp0<i11l1110.Jll· 6Gl< •o lh•o110"1.10C111qllt1.1a111<a D<J Layo110 POllhlk" a 1 ... eba,..a11. Jt11n11 .. .,.,.., .. rt" rh1 la ... ag .,. lh<alt "" •al<a!<at· balo. A•v k<l1ampat<a1111 pa.... .,. io btlw<1'I m11l<ath<al<a ay -•••i•gll "' •av·akdo oa l<UG<JGpaa 110 ''S..11oa11 Bu· hu" , G11a<all"'l1 Tl111H. Flo· .. .,uno TottH. M<an\111. Toad<aoa: h uwaa kukulanal11 1<1koil<ah111l(j)a1huwatr110• m<1aahlh!al1 ... 1a .. ·1 , kalab ... U 01) 1111 ltaranlwano - l · •ak>nilvaanahabanobCl-·1 a • do,oln1okinilyadooad0La• wona 1>Gllon11 (doublc IPOC.]. M1111Grl rlaa 1ulcu·lro111G'(. kol· lenPomG't "'"llw111104 GllCI PoUGkooulo• ot moy mGtGld· lalrlH POl\ODO {oPon). Ana l><awo'I alrd<a ay kolla· aao11o lok>11on nalrupoa11'11a · ... lbcrb<r. M<a<aari11a •aapado· l11..0lrahllilanvakdallaila11• parr.a 't ana bawa' t l1<a ay may lraaomana kupon, alalaong ba· iia. """'" dal~waa<a alrda Of de lewon<a .kuaon, al !luna tol• l<>1:<a gJtd .. "" 1aUorL111111tu. p011.An<aakdgnqw<1l11n11lra. laUo " " lrunon ay hindi loa· eo11l11ag.al11na. lpad"I" ""<l iDYOllll' akd11 to: Pi111!c 1111 "ltO MG llltiG ·uDA". Na•G•la - ....... luUy, Gauoll .. ~:~•· rto1c11t]ne Touoo, Nev• MAY AWA ANG DIYOS:.. MARSO, buwan ng kaliga· yahan sa lahat n¡ m~n1agsisi· pa·ctapos sa mga paaralan, pagkiltapos ng mahabane pana· hong pac::susumlkap. Neuni, para kay Remi¡io, ito'y isang malungkot na buwan sapagka'l sa buwang ito ng kanyang pagt:itapos ay nararatay sa banig ng karamdaman ang kanyang !na. -Anak, saan mo ha kuku· nin ang Jsusuot mo sa iyong pagtatapos? Wala na tayong .ulapi. Halos lahat ng ari-arian natin ay naipagbili na sa pagpapag'a!Jlol sa akin, -minsa'y n:isabi ni Aling Nora sa kan· yang anak na kasabay n¡ pag· P"tak ne:: Juh~. -MilQ:liliic na po ako sa akin: lum:ine: damit inay, - ang sagot ni Remigio na may luha rin sa mata habang pa· tuloy na hinilhagod ang likod ng m1ysakit na ina. Habang unti-unting nalalapit ang araw ng pagtatapos ni Re· migio'y Jalo namang lumulubha ang sakit ng kanyang ina. Hindi na makatulog si Aling Nora. Hinihintay na Jamang wari ang araw- upang kunin GUTOM na guto1n na ako. Nanlilimahid ná ... ane aking punit-punit na damit. Ang ma· haba at gusot kon¡; buhok ay mataca~ nan¡: hindi n<is:isaya· ran ng suklay. Ang aking kaanyuan ay canap Dil l;irawan ng isang pinagtampuhan na ng kapalaran. Áko'y nanghihina na.. nguni't kinakailan¡;an kone magpatuloy ng paglakad . kinakailangan kong 1nagpali· mos nk kahit na kapir)sOng linapay upang ako'y mabUhay. Ang bawa'l taong malapitan ko ay nag-uukol sa akin ng mga mapanlibak na linc;in. Ang iba, paf nakita an¡: akin{: a:;os at kaanyuan, ay agad nane nagsisiuron¡ na lila ba nandidi.rine ako'y' makaharap. Ang mi,:a ina. pag nakila na akone dumarating ar ginagawa akong p: ma_kot sa kanilan"g nagsisiiyak na mga anak. Ang fahat nang ¡to ay para.ng ba· laraw na tumilimo sa akinc puso. Nguni't ano ang aking magagawa? lto'y.atas sa akin ng kapalaran, at walang nara· rapat sa akin kundi ang mag· tii1. Tanda ko pa noon. Parang ng Maykapal. Hindi na maipa· camot dahil sa kawalan n: salapi. llhdalas na luha na !amane ang tumutulo sa mga mala ng marsakit sa pag.aala· ala sa maiiwang kaisa·isang anak. -HUW 3C kayong umiyak, tnay, al ga:aling din kayo sa ,awa ne Diyos, -ang mga pangungusap na malimit na ipang·aliw ni Remigio sa kanyan,g ina kung ¡to'r nakikita niyang lumuluha. Sumapit ang ika·25 ng Mar· su, araw ng pa:::talapos ni· Reqiigio. Masaya rin siya sa araw na iyon dahil sa makikifa pa ng kanyang ina ang kanyang "diploma". Si Aling Nora na· ma'y gayundin. Sa kabila ng kanyang kala¡:ayan ·ay nalili· 'ayahan na rin siya. Tinugtoe ng brasan ang ika-4 ng hapon. Sa lahat nane miagsisipagtapos ay s¡ Remigio la· mang ang di Jubos na maliga· ya sapagka't langing siya lamang anc magtatapos na luma ang kasuotan at walang sasak· si sa pa¡tancc:ap ng diploma. ~aba n( slnislm\llan ang pala· tuntunan ay inip na inip síya. Gusto niyang matanggap na ang sagisag ng p11tatapos 1:pang makauwi na ne bah1y. Sa di·kawasa'y natapos ang palaluntunan. Mabilis niyan1 nilisan ang paaralan at patakbong umuwi. Parang hindi sumasayad sa daan ang kanyang paa n tulin ng kanyang pr.glakbo.· N,::uni:t lumakas ang . kan· kakabapon laman1. Ako'y · na- bu hay , ko sa .loob n1 llan1 llltclran ne mr• lalakinc kung araw? akin11 tqurian ay mga tunay na kaibigan. Sila ang paran1 lintang si.¡mipsip n1 akine ka· yamanang minana Ir.o pa sa aking mga magulang. Naging bulang-gugo ako sa pageasta. Hindi ko inaalintana ang ano niang eastusln dahil sa limpaklimpak na salapi ang Jpinapanhik ng aking mra paupahang bahay. Dumalin'1 an¡ digmaan. Ako'y isa H libu·llbun1 m(a lalaki na nagbandO¡ ne par· At nfayon ay wala ako kahit na isanf kusing sa akint Jukbutan. Ang aking paupahane mea bahay ay nanguunog na lahat nang magsiurong ang m,ga Hapones. Wala Isa manf tumanggap ng akln.s pa¡. lilingkod dahiJ sa nakatatakot kon¡ kaanyuan na putol ang kanang kamay at may mal•· lalim na pilat sa muir.ha. ·Al narirlto ako ncayon - nlC· papallmos upang mabuhay. lilinlkod para 11 inanr·bayan. • Nga1on ay umuu1on1 na naNaging .tila ticre ako sa pald- man an1 ikatlone dlpnaan¡ kih~mok. Nanf sumuko anc pandai¡dif. At kun1 dum1tlq: Bataa~ ay iH ako sa !1111 n•· 1tn1 gulo sa atin1 bayan, alio ANG BETE~ANO n1undok. Klnatakuhq n¡ m1a haponeS ang aking sa¡lsag, Agad na silang napisipa¡ta· ge. pac narinie nilan( dumaraling s¡ Makilin(. Parang wala akong kamatayan sa pa· kikihamok. Nang dumatine ang kapaya· paan ay isa alto sa sh11bltan ng medalya ng kaunralan. Nguni't ito ba,eanr m.edalyang: ito ay sapat na lpampallt man lamang ng kahlt isan1 n lop na bigas na maipanf·a11don1yane kaba nan1 malanaw ni· }'lll.I . maraming tao· sa kaniJanr. tahanan. S~nakmal slya ng nakagigimb1l na hinala! Nakapanhik na siya al nasa labi na ng minam1hal na ina nang muli siyan( makahingahinga nang maluw11. Katumbalikan ng kanyang inakala ang katotohanan1 tumambad s¡ kanyanr panin1in. Naroon si Alinr Nora at na· kangiti. Sa labi n1 kanyang ina "1 n•katayon1 nakan¡lll · rin si Dr. Ro•n. isang na· gin1 kapltba..,. nila noong araw na n1&yo'y isa nang man11agamot. -Nanggaling ako Sii iban¡ bansa, llemigio, 11 nrayonc <!um1til'lg ako sa sariling ba· yan ay kayo anr isa N mea una kong dinalaw, -anang mangg1gamot. na plnandldlrlhan· ne lahat. 2ko na kinu)utya nt Iah.at, ako na lli~amak ne labat ... •l nabahandanr mulln( m11pakasakit at lbip y pa an¡ isa kon1 bisi.J pua sa kalayaan ne ating hayan - ako, HI kaawa-awang BITllANOI (X) -BENJAMIN S. TILLEZ 243 Ml9U9lln, Sampalok,. IMynUa Matanianc nakiklnl1 11 Remi(io. -Ang pinagdalubbasaan: to ay anJ sakit na tulad ng ka· ramdaman ni Alin¡ Nora, - patuloy ni Dr. Roman. -Sa ginawa kong pa¡susttrl sa t• nila ay natitiyak kong sil~'y mapagagalint ko pa. Salamat at dumatin1 ako sa takdanc panahon .. 81 katuwaan ay napisil ~ Remlcio aq palad DI man¡· caiamot. Packatapos ay m .. hi1pit na niyakap an¡ kanyan¡ ina, n.- H awÍ. ni .Dlyos ay maaari pa, niyan1 papllbiban at palicayahin sa m11 . huling araw ng nalalabi pang buhay ... -~:~~!!:º,;;JUILO~ llltal Co;ll ... Teal, Batan•H '·'l ~~~~s?l. :nºBZ;!nt~~~ª:kda'' Gusaling ~mes, Florentino Torres, Meynil• c. Patnucot: Kalakip po nilo 1nc isa konc akd.• na may pam• gat na .... . . .... .. .. . .... .. .. ... r: ..... . Pangalan . Edad: Tiraban o paaralan: . . ... .... .... ... . . MAGASIN NO IAGONG IUHAY (lb·16 n• L•bli•) HlN.:~n~:·~:~~ o:i n~;~~:~ ang kanyang kalooban. Talastas D.iyaog kailangang·kailaDean lli ~ra aog trabahong iyonan,c lsang daao at limampung pisonll sinasabod sa pagieinc t•&apq.alq1 ni Diana ay na· pllalaking bagay para s• ka· bubayan og mac·anak Dina DorL Hllldl aa oae·usiu pa •i RI· fael Dg kahlt aDo kay Susana. Ayaw Da n.iyang ungkatiD pa ta 101 Di Diaoa aog tala.gang lllDOaJ'I H pagpapa11is ni M•· ri1 Lub1 kay Don. Hindi rln u ;.lapat ns: tindahan sa pa· nufukan ru:: <'Skinitang palu· n~o sa pook nina Dora. Nap1· tigil ang m:;a batang naglala 1·0 A tabi ni;: tindahan al uangapatin~in kina Rafa<'I. Kilalanc·kilala nasa pool! na ivoo si Rafael, nguni't ang na· kalawag ng pansin sa mga iyon ay ang m•i:·ina ni Susana <tl Di1na. Lalo na nang humaba &:i auto si Diana at maklt• DI· htng pilay ito. Kinarga ni Rarael si Diana. "Anc eskinil• kahit gayong tu· yo aog lupa, pagka't tac·araw, ay mahirap lakaran dahil sa mea baton1 tuntungan. Naki· l;ita ni Rafael na si Susana ay naging malngat na maingat SI paglakad sa mga batong iyon. -Hindi ka pa nakapapasok u gan.itong pook, ano? -ani Rafael na sandallng nilingon si Susana. -Ang iplisip ko ay putikan ito k~ng tag·ulan, -nakangi· tlng tugon ni Susana. -Mara· hll ay lalonii: m1hirap na lu· 01akad sa mea batong 1 iyan kung maputik. -Sa mga taga.rlto ay hindi hlrap iyan. Ang kabirapan •Y n1sa kaollan¡ pamumuhay. -Oo, di to nga. . . sa silong nina Dora slya nakatira. At si Tinoy ay isang mabail nabat• .. Sumapit sila sa pook na ki· nc.roroonan nli! lumang bahay na pawid nina Dora. Sa isang hlulad ni Susana na hindi hi 1·;.ti S3 pook na ganoon, ay sumitid sa kanyang ilong ang amoy-pusali. Nakita niya .ing maruruming pusalian sa si· lor.¡: ne pan&il na mga bahay. -Iyonangbahaynina Dora, --wlka ni Rafael sabay turo ¡a bahay. Mula sa sllOng ng baha}' ay sumulpot s¡ Tinoy al sa kalu· waan ng bata'y pasj¡:aw na tinabi. -Eto si Mang Rafael . .. noay kasama slya . .. may kll· s~ma siya! -at tum11kbo na si' Tl:noy H pagsaluboni. Jbinaba ni Rafael ang kar· ga panc si Diana. lsinat::ka ni Diao1 sa kanyang kilikili aog hawak na mulel• · upang ala· layan ang kanyang pagtayo. Napatingin kay Di11na si Ti· 1.oy. Alaneanln ang kanyang r.agkakan¡iti. -Siya si Diana. Tinoy, - \•,ika ni Rafael. -Si Diana ang batan.: inaalogaan ng Mapipilitang Magbalik Si Dora So Bahay Ni Maria Luisa Dahil So Mapilit Na Kahilingan Ni Diana oiya ibi.c DI mapag·usapan pa ::iila nl Susana 1og ano mau: ba¡ay tuogkol kay Maria LuUL • -Macbibihis lan\an1 ako sandali at sasamahan ko ka· yoac m'ag-ina klna Dor•, - wl.ka ni Rafael. Nang makapagbihls na si Rafael ay lumakad na silang tatlo. Haban,g tumatakbo ang aulo •Y wala sllaog napag. uusapan kundj si Diaºna na na· pabuhos na mabuti ang kalooban sa pagmamahal kay Dora. Pinupuri Di Susana ang kabaltan oi Dora na marunong m.aklbagay sa ugali ng isang b:1ta. Sinabi pa nl Susana na ,.. marami nang naginc taga. pag·a/aga ni Diana •y walan,g nakasundo ang pilay na bata kundi si Dora. Nabalata rio ni Rafael na iniiwasan din ni Susana na mapag.usapan nila . 91 Maria Luisa. Marahil ay iniingatan nilo na makapagsalita ng ano D1ane: nalalaban sa itiouturina: na kaoatid. Sumapit slla sa Tundo. Ipi· oahinto ni Rabel ª"li! auto AGOSTO ' 2S, 19S7 rara 91 mga taon.s: nabirati sa iung malaking bahay, nasa bang maayos na pook sa tabi ne ¡sang lansangang espal· lado. . ang pook na ito ay kadiri·diri. Ay\\'an ko kung s«Sagi rin sa kanilang isip na sa pook na ilo ang nangabu· bu hay ay mga tao rin . . . na· ngabubuhay sa ¡itna ng kani· l:ing kawalaog kapalaran. -Hindi pa oga ako nakapa· rasok sa isang ganitong pook, -amin ni Susana. -Nguni't m1ging masahol man dito ang pook na kinarOroonan ni Dora, ay hindi ako mangingiming pumasok upang hanapin siyil. -Al nakapaglatakan,g may mabubuting taong naninirahan ~a ganitong pook, -wika ni R11fael. -Nguni't ar.g karani· wang nakikilala nating mabu· 1 .i'y sinusukat natin sa anyo l!!mang. Magmula nang ako'y nitpaparito ay hindi pa ako na· l:atala,gpo ng taong dapal na pangilagan. -Dito rin ba naninirahan 'yoog sinasabint batang si Tinoy na napulot mo raw al ibig mong ampunin? Aling Dora mo. -Nasa .bah11y ,eo 1ng Allng. Dora, -ani Tinoy. -Nanana· hi po siya. Ten• po kayo sa tiahay. Habang nalalapll sila ay na· ririnlg nila ang ugong ng ma· kina sa bahay. -Allng Dora . .. Aliog Do· . ra. may bisita po kayo, - tawag ni Tinoy na tumapat sa bintana. Sumungaw si Dora. Nabigl1 s1ya oaoe makita sina Susan• at Diana. -Tita Dora! -·nawlka ne pilay oa bata. -DiaDa! Napatakbo nang panaog si Dora. Buong paoanabik na l!lyakap niya si Diana. Hinag· kan niya sa magkabilang pis· ngi ang bata. -Diana, natuluwa akong rakita kil<'.1. Mabuli al naisi· pen ninyoni:: mga.ina na duma· law sa akin, -wlka ni Dora at nakangiting tiningala si Su· s~na. -Sinusundo ka namin ng Mama, Tita Dora, -ani Diana. -Oo ng;1, Dora, sinusundo h namin, -sambot ni Susana. -'Yang balang iyan ay hindi m<'.lpakali sa amin. Tingnan mo't malnki ang ipinangaya· yat niyan sa loob ng ilang 'raw na ikaw ay wala. Ni <waw kumain, n.I ay1w macJ•· 1·0 .•. walang iniuu~got. kundi ikaw. Pati ang lolo Alberto niya'y nabalisa tuloy. lnaala· ala namin na baka siya mag· , l:;isakit .. Pinangiliran ng luha s¡ Dia· r.a. Hindi sinasadya ay napi· sil niya nang mahigpit ang 'ha· wak na kamay ng bata. -Tuloy kayo sa ·itaas, -wika ni Dora. , Pumanhik sila. Kiilarga ni Dora ang bata sa pagpanhik t;. umuugang hagdang kawa· )''an ng bahay. Pati sina R3· fael al Tinoy ay pumanhik din. -Babalik ka naulisaamin, ha, Tita Dora? -sabi ni Dia· r,3 na k11lung-kalong ni Dora ~a pagkakaupo. -Ibis: ko nga sana, Diana, nguni't. . -Kung ang inaalaala mo'y si Jirarla Luisa,-tugon oi Su· s;,na, ay alam din niyang SU· sunduin ka namio ngayon. Ta· lagang gayon lamang naman ang aking kapatid, pabigla· bigla siya. Ako na ang humi· hingi sa h·o ng paumanhin. Y.ailangan ka ni Diana. -Sigc na. Tita Dora . . bu· rnalik ka na uli sa amin. Na· lulunskot ako kung wala ka. Sigc M •• - Oo, Diana . . ako ma'y r.alulungkot din mula nang malayo s;1 iyo, - an¡ Dora at masuyong idinuili ang kan· }·ang pisngi sa ulo ng .bala. Nagalak si Susana sa pag. sang·ayon ni Dora. Pali naman n Rafael ay natuwa rin. Anz ildnatutuwa niya'y ang pan:· y:;yaring makatutulong kina nora ang suwcldong lalang. f:apio nito sa pagifing tacaJl~g·alaga ni Diana. . -E, paano.. sasam1 ka na ba sa amin n;:ayon, Dora? - ilinanong ni Susana pa,gkart:an. -Huwag na, buk;,9 na . .. --sagot Di Dora. -llfay DIÍ· i~ip ako. Ang ibig ko'y ipasyal muna si Diana ... isasama ko ~iya sa tabi ng dagat. Mara· ming batang na.glalaro roon. Natutuwa siyang makapagpa:;. •ya¡ doon. -May dagat ba rito, Tila Dora? -tanong ng bata. -Oo, may dagat dilo sa 'min, -sambot ni Tinoy. - Doon ako madalas na macla· ro. Nagtatakbo ako sa buba· ngin. Jkaw man ay makatatak· bo roon .. -Hindi ako makatatakbo, pilay ako e .. Napangagat·lab¡ sJ Tlnoy. Nakalimutan nga pala niyanf pilay ang batan,g babac. Sina Rafael, Susana al Do· ra ay nagkatinginan naman. Hindi sila kumibo. Pinabayaan nila ang pag·uusap ng dala· WaDf bata. Nakaramdam si Susana ng pagkahabag sa kan· }'i'lng anak. -lllarami ka bang kalaro sa tablng dagat? -lanong ni Diana. -Oo, maran1i akong kalaro roon. Ikaw siguro'y mas maraming kalaro sa inyo, ano? Umiling Si Diana. -Wala akpng kalaro. -Bakit wala? Wala bang hala roon sa inyong linitif-a. hañ? -l\leron, pero hindí kami naslnlaro. - Bakil? Napakiling ang uli ni Dia· na na parang nag·iisip. -Ewan ko. Nando'n Jang sila sa kanila at ako naman (Su11dan sa pallina 24) IS Pinatunayan Ng Mga Pangyayari Ang Hinala Ni Kabesang Ambo Sa Anak {lh·7 L•bH) NAG-UUSISA ang mga mata ni Angelito nang ipako sa mukha ni Segundo-tulad din flJ! kay Segundo: nagtatanong. Atkapuwawala silantmaapuh1p na katugunan. Papalapit nang papalapit ang m¡::a ya"''· -Papaano . .. ? Bato natapos ni Se¡undo 16 ang pagtat~nong ay maingat na tinungo ni An1e11to an¡ gasera al pinatay ang ilaw. Bu· malot sa k1laganapan ang pusikit na kadlllman. Dumaltihy Angelito si Segundo at nadama ng binatllyo anf pan¡:i:inginig ng katawan ng kl.s.ama. May pagkainls na nad1ma si Angelito. Hindi kal· tangan ngayon - o kaibn man - ang karuwagan. Ang &ailan¡an ngayon ay pagpap..sya, tiyak na pagpapasya. Sumilip si Angelito sa binta••· Al, nakita niya ang lumilik· ha ng mga yabag. Namumuo ang kaanyuan niyon sa kadi· liman ng paligid; hindi niya i¡Jagkakamali ang anyo niyon t:anginuman. -Ang tatang .. Marahan.g 'tumawa si Se¡un· do, na, waring sinabi ng tawa: ª"' Tatang mo lang pal• .. 'k•I• ko'y .. . naramdaman ni Angelito na humugos sa kan· yang kamao ang dugong ibif snmambulat sa kanyang ulo J..angi.kangina. -Hindi dapat abutan ng Tatang ang bangkay ni Koronel Balantok, Segundo! -Nguni't ano anf garawln oalln? Saka ano an¡ ikahtakot natln sa Tatanr mo? -Yari na ang akln¡ puya! -Na¡hibimagsik ang duro .. r:i¡a kamao ni Angelito na surnuanib SI kanyang lini,g. - !h;layo natln siyat Walang da· pat makaalam nito! -Pero ... -Aalis layo .. ngayon din! Mainit·init pa ang ban¡kay, suball, ang alalahanin¡ isang patay ang nakapagltan sa ka· nila ni Angelito'y ayaw mag· p:hlwalay ng t1kot sa dibdlb ni Segundo. Halos magbun110 tn¡ kanyang mga tubod sa ba1va't p1ghakban¡. Al bago sila noikapa.naog ng batalan ay na· rinif nila ang pagbukas ng ¡;intuan sa harapang hagd1n11n. Nakapanhik na si Kabe'sang Ambo. -D11i, Se¡undo! Tullnan mo! B1go na¡llwana¡ an,g klbai'ayan •Y Jsang unat-suga na ang klnilang layo sa tahanan. Gayunm1'y pafuloy ang p11l•Utos ni Angelitong sila'y nia¡madall, sa kabila ng na· c!aramang bigat ni Setundo 11 m,ga blsig n1 nakaakbay SI kanyang balikat. WNDI NJYA TINA WAG arig aD1k na blnatilyo sa p1g-aakal~ng natutulog na iyon. Batid 11.J Kabesang Ambo na hapo u mag:hapong pag:gawa si Angelito. Malngat niyang binuksan aog pintuan na lumlkha ria n¡¡: l1ngitngit at patlyad na pumuok. Bago niya sinindlhan aru ilawan ay islnabit nlya .ang buton al sambaUlo sa sadyang sabitan. T1Ia1aog aag nasa i&lp ni. ~·¡.'y tiyakinil' nasa bahay a1 Angelito naagmakita1ngmga F.uwardiya sibil na gumqalu· gad sa bukid. ngunl nan1 ma· ltitang patay na ang ilaw sa kabahayan ay sinapantaha ni· yang natutulog na ang anak. Ang pagtulog, nasa Joob niya; ~ kailarlgan n,g isug tao: r.i1dali raw m1gpal1kl anc tolo¡. Walang-w1la sa binagap ni Kabesang Ambo na daratnang wala sa higaan si Angelito, hag1y na ikinapan¡gilalH ni· ya nang sindihan ang ilawan at makitang: wala roon an,g anak. Sinaklot ng pangamba eng puso ni Kabesang Ambo, Jalo nang makita sa isan.g da· t:o ng kabahayan ang isang ba.onJt' may laman¡ basaban. Nagsisipan¡ini¡ anc m&a dali· ~:.tell~:;,~º~:: ~:::1 ~n: saban. Multon¡ nag:ban1on 11 1~ip1n ng: mat1nd1 an¡ tatlon¡ r.uwardlya sibll na na,lbaha· nap H bukld. At, nanatlllng n;,kaQtig siya 11 hawak na bl· uhang sa tanglaw D( liwanag ng: ilawan ay gumi¡itaw ang kd.pulahan. suyod 11 bullid, baarcanc U mata,¡puan an1 kanyan1 bina· ha.nap. Hl¡tt sa isan1 ll:alabaw aq kanyan¡ hahanapin nga· yoa. Hindi isan¡ insurekto. Hindi isaog kaaway DI Espanya. Ang hahanapin nly1'1 isang sugatang ailikha. At ang sugatang yao'y klnyaq anak! · Duco! Baka1 n1 du10! Hin· di nfya muupil an1 tumltllm -NAMAMALIKMATANG na· n:i katotohanang ipinahiblwa· padilat 11 TereSI nan1 IU· tlg ng nakakulapol na pula lantaogin slya ng taglnting 'ng sa b1Sahan. Tinungo niya anl m1a bactinl ng gUara DI nackuslna at 51 untl-unli naQ&: na· mul1 sa tap1t ng kanllang bin· pupug:naw na ningas ng baga lln1. At kasuood olyon ay nasa kalan ay isinulsql niya ang rlnig nin· ang tlnlg ag kan· hasabang may baku ng dugo. yang lnang. Mnta11l b110 nag:l1gablab ang -Tesan¡.·· may na1hahahas1han. Saka laman¡ napuna ranl 11 lyo. rJt' Kabesa an¡ nakabulF:as na -Hof fl)Dluan sa batalan nang turna- Tulad ng tinig ng kanyang likod 1iya sa kakalaD1n. Jnanf •ne k1nyaag Unir: naa:Hlinlaogan ... hlndl makapa· Nuaan man si An¡ellto ay niwali. subali't narpapatutoo tlnitly1k niyang: 11 hagdanan 101 tinig na sumasaliw u tudri, batalan lto nanaog. · Ngn- yapi: • ni't tallan 010101- yaon 1111 ... Ter .. a, chtmuntaw ka .. iblg nly1n1 matlyak. At 11 ntltlnt may hellna ... =~!lº~~:~: Is;:::, 0 1 i.!8..'7n klampl 11 abans P"""8 11111 lumlmb11: Kaipala'y tu- n19durusa. · too ang: sapantaha nlyang si -Inane. ayoko.. 11blhio Angdito'y iian¡ lnaW'ekto, 1i'yong ayoko! Sabihin D'yoq: isang Katlpunan. Na, umalis may aaklt ale.o! lto - marabll ay pa¡kaalia ni· Ali~~n~;~n::ª0:::tu~::~ ~ ~: :.; ~~n~!t~:.~: =~=b~~= anak. lyoD, ayw1D nlya. Ngunl'l -Huwag mo •llaac hfJ'aln, umalis si AD¡elito at nabarll. anU. -N1dama DI Ali DI kkl · G¡,yunma'y naltalakH. .. DI· 1111 pa.¡b1ba10 DI ~DI· DI D• kAuwi, upan1 ampatln an¡ du· mutawi •a kaDYaDg mra labl. go ng su11t n1 Ukba ag n. -Hala bum1Dgoa ka na .. ril. Sandall lamang iyon tu. Na¡mamaktol aa buman,oD mlg:ll . 11 b1bay aa pa(·1ala. ' l'li Terua, at inibaU.d tto DI alang baka natu¡aygayan ng nabuvnawaaa: tLaitn n.1 AllDJ mga ¡uwardlya sibil ... ba¡ay l(ka, ba.n11aD1 H lkubll ne na sly1ng naa¡yari. At upan¡ l.ui-tlna ng' lilld-blhlua. lla· mU:alwas ay mulin¡ nanao¡. · t1111 na lplaall:o sa p1¡ka1cata· Sa batalan nqdaan. Jaang p11ya an1 nabuo 1a idp ni ltabesan¡ Ambo. Tiaunco ng matanda ID¡ klnausabitan n¡ ttak 1t sambalilo at ¡;inata1 an¡ ila" p1gk1t1pos n~altall sa baywan¡ aag plli r 1 t.kyaran. Saka nan101 ng b1talan. Di-b11glcitang-surutin an,g kadillmao¡ 1umalubong 11 pagp1n101 ni K1be11nf Ambo. N1mumuno sa katahimikan an1 hunlban nf mga kuli¡llg at pangsabing !bon; gayunma'y walan.g l:lkot na m1gka· puwang u dibdib ng matanda. Bata pa slya'y unay na siya SI dilim. Noon, nang klnyang kabatHn, pag: me.y nawawa· 111nf kalabaw ang k1nyan1 arna ay m•l·isa siyaag sumu· ye ang matandaDi babae. Ana: tagpo kan,gi-ltan¡iDa'y iH la· mang Dfulll na lafpo ni DI· tarHn. Gayun1·1ayon aq k1nyan1 inasal uan1 una al )'an¡ baraDahln. N11mattol t'in sly1ng tulad ni Teru., na: kanyang anU. Tataw•tawa 11i.g kanyan1 Inana: al Tatana:. Dalaga na raw st,a. . . 11, hi· naharana na! May pm¡kainis n::i sumundot H ka011n¡ puso noon 11 .Pactawa 11¡ kan11a1 mga ma¡ulan¡. Napatun¡o si AUng Jale.a 1t di·namamalayang may luhallJ naglal1ndas sa kanyang m11 pisngl. Na¡taas DI ulo ang matanda nang mullng: mabawl •ni lturUna n1 sllld H tum1m1.tad sa kany1 an1 buonf kaaD· (Sundon sa pohino 21) MAOA&IN NO IAOONG.IUHAY NPATUNAYAN SA PANGGAGAMOT-KA ANll •• •; Blil·a·Clt xrl.o°Poi AY SINUSUGPO ANG UBO Al PINAPAWI PAMAMALAT 5_ ulit na lalong mainam ! Korakoroka'ng nonunuut maging so pinakamumunting "puwang" ng mga himoymoy. Pinupukso ang mgo mikrobyo no nogiging sanhi ng halos lahat ng impeksyon so daa· non ng hininga. Ang tonging gomot so ubo na hindiñCi"S"a'Sansola ng pierna ... mabisang nilulunascn ong mgo bahaging notatakpan ng pierna. Ang ponloob no bisa ay nag • lolagos ... pinaluluwag ong nani· nikip_ no daanan ng hiningo. Ang'bisang nogpapoginhawa ay 5 pumapawi :¡a kirot ng ma5akit at nanghahapding lalamunan. HllOI NA KAILAKGANG ISIPIN kung anong gamot sa ubo ang hlbilllln-Breacol na may Xylopol cmg pinakamabilis na sumusuqpo aa ubo . . Jalong mabisang piiiapawi ang ubo, pcmghahapdi ng lalamunan, pinaluluwag cm9 ncmgingilalim. na plema ea ncmln1kip na daanan ng bininqa - 5 uJil na JaJong mabisa kcryaa cilinmang panlunas sa ubol)g nagamit na ninyo. XYLOPOL ANG KAIBHAN, at Breacollamangang mayXylopoll Ang Xylopol na may kagilagilolas na bisang nanunuut, lumulunas at pumapalay ng mikrobyo ay HINDI nasasansala ng plema na gaya ng LAHATng ibang gamct sa ubo ... kaya't BreacoJ na may Xylopol ang TANGING gamot sa ubo na mabisang lumulunas sa mga bahaging nalotakpan ng plema! MASARAP ANG lASA,GANAP NA WAlANG PANGANIB para sa mga bata. WAIANG alkohal,WALANG narkatiko. llo ang kina0 9igiliwan ng lahal sa lahat ng panahon ! Blil·a·t»t na muy X'ILOPO/. ~· PARA SA UBO,NANGHAHAPDING LALAMUNAN Al PAMAMALAT .. ,, h.,,fld.O•.co••o•••h•.ol~M•P;••Co .. , .. 1101o'""''•;do•••o<lofHo•ohouod.0.$2Jo'"·' GlutoH.I;. J.~~!~S;~~!.~~~;;ºJ~::.:·:~~~ól::::~:~~;!~~ ~hl~~~;~~.~~~t7~:;:~~-~g¡¡~~13~~~·! SAGISAG ANG PANCAUI~ (Kairugtong) At bilane: lidcr, si RM ay mamamayan ay ipmagtanggol IO"kanyani:: upang duinaJo 38 naging huwaran ng mga pinu· ni RM sa kabila ng mahaha· paklklpanayam ni RM 88 mga no at kawani ng pemahalaan. yap na tuligsa ng mga kala· kagawad ng Manila Suburban Hindi siya nagsamanlala sa bang pulitiko. Pren Club ay nasalubong nila kapangyarihan sa pagpapaun· Kaugnay ng pagsusuri sa ang isang babaing taga-Kotal;;d sa sariling kapakanan; ma· mga nayon ay ipinahayag ng bato. Ang babaing iyon ay 08. napa, ginugol niya ~n.g kan· "Kampcon . ng Mahihirap" kasama ni RM sa pagkampanrang panahon at pags1s1ltap sa nan,g magsahta sa Baryo San ya noo11g 1953 at 11apasok na pa,glutas sa mga suliranin ng Jose, San Simon, Pampangga te.gatanggap ng mga panauhin bansa. Bagaman maraming noong Marso, 1955 na "hindi sa Malakanyang, nguni't nati· ragkakataon, nabuhay siya vko nababahala sa batikos ng walag nang magbakasyon sa 1:ang payak. mga pultiko sa pagpapalabas lalawigan. Nang tuligsain ng ilang ka· ng pondong pangkagipitan Nang makita ni RM ang ba· gawad ng Kongreso ~0011g kung nauukol sa pagpapaunlad bae ay nakangiting binati, "O, 1955 ang pagpapalabas ruya ng sa m,ga purok na lubhang na- kumusta. Namamayat ka na pondong pangkagipitnn, ma- ngangailang<in, alang.a\ang sa yata." ~:~;: .. i~~~to;ag-~!1i~'I!;1~ m:; ka~f:::i~~~g:;;a;:iad~:~" ni RM hi:d~º~a s:~;~i~ª~~u!~~~~-~: :~as:~f!~f~~ay:~ ª';;º~ad~~~= ;~~t:ª::~~~ag:;ot)1i~:;it;e:~ ~~l~~:n~~I~ Pna;:;·~:;:~~=:. pang pampanguluhan sa Mala· Estados Umdos. Isa':'g hetera· yon sa Kotabato ay dali·daling kan~ang. . . . . nong nasugatan sa d1gmaan s~ tinawag ni RM ang yumaong Itmagub1hn dm n1 RM an,g Korea noong Hulyo, 1953, s1 Komandante Ramon e ~agbibili n~ mga ~asangkapang !'.~!rav~te. ay naparalitiko, ngu· naging kalihim sa pagh~r~:;: ~\"on at ipmasama ~a P_angka· n1 t hmd~ nahma_san sa V. Lu· at ilinanong kung bakit itíni· lahalang pon_do. lpm~hwanag na Hospital dahtl sa kawalan walag ang babae. ~i:r~i~ª:, l~~l~~:rnoy:!~g~:l b~: ~;m~f.ª kaluwagan sa pungga. C At itinagu~ili~ ni RM ~ay ~:iman nabibiyayaan ng •Ir· Humingi ng tulong si Mira· amus . na ibahk sa datmg condltlon ang daan·daang pa· vite kay RM nang dumalaw sa tungk~l~n _ang .babae. Ngayon, nauhi11g nagtutungo roon v. Luna noong Septiyembre, ~n~ ka amg 1yon ay na &a araw·araw upang idulog ang 1954. Hiniling din nina Ten· ~ ª anyang na naman - .ta· mga karaingan, napilitan si· yente Hcneral Jesus M. Var· ~a anggap ng mga panauhmg yang lpaalis iyon dahil sa gas (ret.), naging puno ng J\·~mar.agsa roon. araw·araw. "pagbatikos" ng mga Kongre· Hukbong Sandatahan ng Pili· aaarmg mga d ibang mukha sista. rinas; at Koroncl Dio.nisio Oje· ~:leª:~ ~~gsasa ::n r~~n~k':'ª ha~A~~ ~~::::Y~:;~:n:~!~: ~FPP~~o n:;i~1;g:o!1!~~~~ ~~ ~:g!:i:~Ío:~ ~~r~::d!~a~~ ~~t~o~.¡ l~o~y ª:ar~:~a~;;~~;o;; ~:.~:~K, s~a ~i;;d::a n:,i~;;;: e:~ hi~dia p~::~an~nkar::i: unang pa\apag ng l(~sal1ng ta· "upang ma~gaw ang buhay sa hah:rap g ng mga :ara~nga:; ~;P~~~:~:ª~¿ ;~:1~!:~p:~ ka;.1t\~~~~~ngan ni RM si Mi· ;~~~i't ;a ka~a, 1~anan~~ng , ~~~;;u;:~!:~~n\umatanggap ~¡:~~\~~~¡~~-ª" tinutulan ng peor/ ng º~ahih~:a;" .Dg am· 1 Ipinagtapat ni RM na iplna Subali't maraming pumuri . ~lang ara"". bago nam~tay. a~ kabit niya ang air-conditlon sa kagandahan,g·loob ni RM, 1bmuny~g m RM na pmab1b1· upang madulutan ng ginhawa Jalo na ang mahihirap, pagka't gat ng hpunan ng m1l1l1ki at habang naghihintay ang mga tinupad ng "Idolo ng Bayan" ~alalakas ang pagpapagaan niamamayang nagtutungo su ang ipimmgako sa bansa bago mya sa kalagayan n,g, mga Malakanyang, na ang karamj. manumpa sa pagka-Pangulo, duk~a, ~agaman banda s1yang han ay nagbubuhat pa 91 ma· "Ang unang gawain ng bagon.:: gawin ang kan~ang buong ma· lalayong pook. Mula nang ma- Pangasiwaang ito ay ibalik ang kakaya u_pang. 1pag~atuloy ang lipat sa kanya ang ugit ng pa· pagtitiwala ng madla sa pama· ~iabububng ~1mul~!n ng kan· mahaJaan ay naging dalawam· halaan ... " yang Pangas1waan. pung ibayo ang bilang ng Isang )inggo bago naganap Nguni't inagaw ng kamala· pang·araw·araw na panauhin an,g malagim na sakuna sa yan si RM. s.t Malakanyang - mga taga· Bu n d o k Manungal noong At ang )tanyang pangalang l11lawigan at mga manggaga. Marso 17 na ikinasawi ni RM naging sagisag ng matapat na wnng "pinagkaitan ng pagka· at ng 25 iba pa, ay napaturoa· p,;glilingkod sa hayan ay klna· katnon ng naunang Pangasl· yan ng mga mamamahayag sa kasangkapan ng mga pulitiko waan sa pagdalaw 88 Palasyo Maynila at mga karatig·purok upang muling bu~ayin ang ng Rayan'', ayon kay RM. ang kabulihan ng liderato ng pagtitiwala ng madla sa pama· Nguni't ang paggugol sa mga ''Kampeon ng Mahihlrap". halaan. proyekto ng pamahalaan para Ipinarj:apat ni Alfredo G. Subali't sino ang makuusu· sa kapakinabangs.n n¡:l" mga Rosario na sa pagtun,go sa ?.fa· nod sa mga bakas ni RM? Si Rafael Yabut.. (Buhat sa pahina 4) ng sama ay siyang binunlu· tan. Ang tnonl! pattlil·ulit na tiouligsa at pinintasan ay 91· rang kinarga at ibincbcnta sa hayan. At rli \amang iyan. SI Manut'l J'\Janahan na dinaki· clak1la ar biglang·hi~lanl! 1;jni· raan, binaliko~ at pinasama Umano'y hindi nn~· kara¡¡atdapn! mal'.!inJ! Prl'sidcnlc. Walang kakayahun. Kulanc: sa ckspir· ycnsiya. Walan!! aoo man¡¡ ka· angian upang ;iyang tangkili· <in at ihoto ng 'bayan mga pangyayari a~ hindi magsasabing namat•nda ang magaling na lalaklng ito at lumuwag ang mga turnilyol ~angga ng is¡me kakumpitens1ya e ipinagsigawane: maba· ho al bulok, saka · karin,gat· dingat e siya ring paduhapang na lumaklak ng mangga ha l'ang ipinagsisigawang mata" mis al uhod DI! sarap? llaka sa fakot mo sa luku·lnkoni::- taong iron na kung saang kulnngan nan.ggalinl! e ikaw na mismo ang maiwahuli sa city pound kung hindi mo man maipada· la sa saykop~t.ik. hindi ba? Al IKAW. Rafael Yabut, anl,! laong iyon!) at katawatawang ginawa ng magaling na lalaking ¡to, tina· ~~ªºatdi~n~~t;k::g kaq!!~g\¡f~: at um1;1gong ang balihn~ "mil· yun-m1lyong J?iso" ang 1pamu· mudmod ni G1noon.g Josc Yulo r~~~~ei&1~~~0 sah~~~ft:rIJ· ~~~ magaling na la\aki. Hindi sana katakataka. Talagane: sa mun· dong ito'y maraming kahila· nin. Maraming hunyango al wa Jang isang salita. Prro ilo ang katawatawa: anl! nartidone: ipinagsisigawang bulok at ubod AGOSTO 25, 1957 Anong kaululan iyan ng taong itong sira nga. yata ang ulo! Sinonsi nakababatid ng (lkaw na, ma.1aling na Jala· ki. anu sumagot sa tanong na. ming ito: Ano ang iisipln mo sa jsang taong may 1tinitiD· rlang mansanas. . . nagsisislgaw sa kalsada na maganda. sariwa at matamis anr: kan~·ang linda . pero nang ma· rami aM bumibili e itinapon ong mansanas pagka't maa5im daw ot inuuod? Ano ane iisJ· pin mo sa taong iyon na nanJ? makakita namon ni:: lindan& Nang magalit na nga ~ng mga tao dahil su mahiwaga mos n11 mukha". Nag·isip al 11mi~bcnto ng kung:anu·anong k_~wmm para magmg maga. h~g al m<iganda pa rin sa pa· mngin ng tao. Di kasi naman! Sapagka't natalandaan namiD ang isan>! librong kinllbasahan nam1n ni! ganito: An9 lsang matallnong matsing na nang. umit ng saging.. ay n11gm1. mung-maangan al gumagaw• ng paraan upanq pelltawing (SundtJn sa paliina 19) 17 N"~~:.?n~:~:I ,~ !~!: Jlleudoza ay nagpagawa ~1ad sira ng isang k11ralulans kino· ~ititikan ng kanyang pangaJan. Al sablhin p1, palibhasa'y r.-.ayaman, ang karatula niyanc lpinaaawa ay pinakamalaki na )"ata H lahal; Jimang metro 11n¡ baba al isang metro na· man ang lapad. Ani: ruga gilid ay pinala¡yan niya ng listons J.;uiay cinto al ang letra na· man ay yari sa racUo lltht. Sa kaba)•anan n¡ Ekis, sa 11pat o¡ parnillhan¡·bayan, riakallrik ang tahao.an ni Ator· 111 P.fendoza. Kaya ang unang n·.apapansin, kapal ikaw ay aumuok sa bayan, lalo na ~una: ¡abi. ay anc na¡duduml· lat na. mra titik na nagsasaad n1 Jln.ito: ALPAHOL MEN· DOZA: ABOGADO. NOTARIO PUBIJCO. Humahan"a aruJ mga nakallikita H karatula ni Atorn1 J.leadoia. Nanglngimbulo nit· n1an an1 kaayang ma:._ ka· kvrnpanyaro. Ttla n¡a nam111 kartelon n1 ltandldato •na kanyan1 paagalan. i.a¡kiklblt lamang ng balikat al nakangiting m:tgsasalita. - Padadai:dagan ko pa ng;,i zng adorno niyan, e. Jnlisip ko l;1ng kun¡¡ ano pa ans kulang. Al ang nagbabalita ay tatangu-tango nang aalis. Dahil sa bulung·bulungang kumakalat sa bayan na diurna· no'y hindi kayan¡ isulit ni Alorni Mcndoza ang kanyang karatula ay napilitan ang kan· yan.g aman¡ si Don Ehekutibo Mendoza na humanap ne kli· y~nte para sa kanyang anak. -Maipamblli man laman1 ng casolina para sa k.anyang kot.se, -anlyon kay Don Calixt., Bitangcol na inaama sa ltumpll ni Atorni Mendoza. -Baka po naman, kumpare, rnaglng kahiya-hlya ang aklnc inaan.ek., -11aalala ni Don Calixto. -Wala po namang makaa: lam, kumpare. lbig ko laman¡ r.u1tuluntt:an ang inyoq in•· er:ak at nang hindi naman masyadong mcnemenos ng mga ta¡arlto. -Kung gan'on, kumpan, ay l1un11nap layo lll isao1 kason¡ Alpahol Mendoza: ABOGADO ni PEDRO T. SALAZAR N1uni't kaiba sa mea ba· rr.aluwag na ipananalo ng .r:1.1ag lapos sa pagka·manana- 11king inaanak. nág¡ol, si Abogado Alpahol -Tama, kumpare, ngunl'I Mendoza ay 11:.ilalang-kilala sa kloilaqang maglng snsayonal buong hayan ng Ekis dahil sa :r.ng asunto. Yaong an1 del;ikj na: k3nyang karatula at ¡..:nsa ay ngayon lamaag ma· hindi sa dami ne asuntong ha- aasakslhan sa ha.rap n1 bus· wat. 6,;i!do. -Malamang na hindi masu- bang linggo ang nakaraan lit ang karatula ni Atorni, - Mula nang mag·usap at mag. sabihan ng mga miron. -Wa· kuundo ang: magkumpare ay Ja pa )'atan¡ kli.Yentena: nac· Mbalita sa bayan n,g Ekis na t.abakasakali sa kanya hanc· roay h11wak nang asunto si gane ngayon. Abogado Alpahol Mendon. -Hindi ko pa nra nakiki· lsang kaaong, ayon sa balita, lang humaharap sa husgado, ' a:' napakalaki kaya plnag· ·;·gilm~!:~I ::s:::i ~;h:!r:iu~!: :~~1~1a:1 'A~!rn'r.nusing paf· -Jbig yatang daanin H pa· Ang naging kllyente ni Abo· laklbañ ng plaka ang pagka· gedo Alpahol Mendoza ay si abogado. -may panunudyong Tiburcio Bundat alyas G"wanaabiban naman ng llan. tes, isang beterano ne naka· Kapag umaabot sa kaalaman raang digmaang pandai¡dig. 11i Abogado Alpahol Mendoz;,i Hindi laga-Ekis sl Bundat~ Wa· an¡ gayon1 mg:i usapan ay hn1 nakaaalam kung taga. 18 11Hng bayai;i ilo maliban kay Atorni. Nguni't madaling m:ilaman kung bakit " binansagang Guwanlcs si Bundat. Paraling n .. ka-guwantcs ito ng kulay· h:dat al nakasuot ng jacket na pang·abiyador. Sa unang ti· n1:in pa lamang kay Bundal ay hihinuhain n:ing ito'y pu· aekal na magnanakaw kung hindi man isang kf'\iminal. Pandak nguni't may matipu~::·~,k~:;:g~ 'a~t~t:l~y ª~: lnadornohan ng mga matan¡ P.yon u. isan¡ palapintasin ay rerang llaw ns iMP. Ang babia kay Bundat ay rang-uumit. Lumilitaw na si Bundat ay nang·umil ng ala· l!aS sa lsan« basar na ari na· man ni Baldomero Dagulgul. Tallo ang abogado ni Daguleul na para-parang katatapos= fomaag .. pagka-manaun11ol. Al tila ang isa, si Teofilo Tlllabusab, a.v nakakuha pa na matau·taas sa bar. Jdarami ang oacsasabi na baka raw kunr matalo aa usapin !i Bundat ay mapasok sa bl· langcuan patl si Abo¡ado Al· pahol Mendoza. Sayanc daw u¡ karatulang liman¡ metro 11nt: haba at lsanc metro ans: lr,pad. -Baka hindi na matupad ni Atorni anc pagpapada1da1 sa kanyan" karatula. -anang lsarut nakalaam sa kaso ni Bund1t. -Kuna: sakali e, maaari rin n3man1 maipangcatonc iyan. Bakil. e, mabal •11.& kahoy r.gayon, -sabi naman ni Ki· kon1 Daldal na isa sa hindi t-umi-belleve kay Abocado A J. pahol Mcndoza. Sa panlg naman ng1 mga nag:-uuslg ay ganito an¡ sinasabi: -Kay Tcofilo Talabusab l;,imang ay wala nan1 magae:a· wa si Mendoza, pagtulungan :ia kaya namlng tallo! Lumllitaw na hindi lamang Dng mga miron anc humuhus· g.a sa kakayahan ni Abogado :\lp:ihol ~lendoza kUndi pali r.a ng kanyang mga ka·kumpt1nyero. Nguni't hindi ito pi· r-inapansin ni Ahogado AlpahoJ Mcndoza. Anya'y m:ikíki· J;;la sa huli kung sino anc ka· J;anin.i:·ilik sa lilranJ:an ne pagdcdepcnsa. Ci.inilo humigit·kumulan¡¡ ang pasaring"an na magkahi· bng panis na pinaiinit na· r.1;,ing lalo ns mga walang ma· c;;iwa sa bo)'ln n,g Ekis. Kaya nJng dumalin,:: ang araw ng ¡t:1glilitis ay dumagsa ang ma· r;,iming tao sa bulwagan ng Jlukumang Unang Dulugan n.t: Lalawigan ng Ekls din. lsa't i~a :iy ibig mak:ialam kung ano ;mg: k;,ihihinatnan ne matunog r.a asuntona ll'On. Malapit nang pasimlllan ang usapin. llinawag na ng eskrl· bano ne hukuman ang bilang na kaso nguni't wala pa si Abogado Alnahol Mendoza. Ang mga manananggol ng pa· r.tg ng pa,s:-uusig na sina T1i10(ílo Talab11sab, Pampilo Bahakan at Espe;idion Gonzales ay naroon nang labat at sa malas a)· handang-handa n:i. Nakau. po naman si Baldomero Dagul· gul sa upuang laan para sa nagsasakdal. Peace time na pa.c• time ang ayos ni Dagul· i;:ul. Lalo na nang sabihin ni Abogado Talabusab na hihl· ntan nila ng dama9e si Tibur· cio Bundat. Nang pumasok ang Huwes ra didinig sa usapin ay nag· tsyuan ang "'mga tao. Al sabay sa pagbagsak ng m;,ilyete ng Jluwe.i. ay slYa namang pag. eutra ni Abogado Alpahol Mehdou sa pinluan ng husga· do. Naglingunan ani; mga mi· -lto ang tinatawag na dra· matic entrance, --ananit Alor· r.; haban:; pumapasok su bul· wagan ng hukumau. Ka0 akbay riya si Tiburcio Bundat. Sa Ji. kuran ay nakatutuk ang kan· yang sekretaryo na halos lay· lay na ang balikat sa lakl ng t?alang J!:"rtpolyo. Porang pinilpit na luya anc 111ga nanonood nang pasimu· Jan na ang paglilitis. 'fahimik na tahiinik anglahat. Sa unao,g tindigan pa lamang ay til_a nakalalamang na ang panig ng pag..uusig. Magaling nagpali· \1anag si Abogado Teomo TaJabusab. Ang mga tao ay nag1 :-apalllan ng makahulugang n:ga titig. May iiling·iling na bumubu:ong. Nguni't parang hindi natiti· G:itig si Abocado Alpahol Men· doza na noo'y pana1 ang bu· l?ng sa katabing nasasakdal. 1-:ay Tiburcio Bundal. Abot na· r.1an ang lanGo at ngiti ng huli a~ panay ang hlmas sa mga l:r.may na nasusuotan ng gu· wantes na k~lay·balat. Sa da· kong huliban nlla ay kabilang s11 mga naklkinlg sina Don Ehekutibo at Don Calixto Blt;•nccol. Walang kibo ang dal;iwa na parang klnabbahaq kung paa"no. Nang matapos ang paglalahad ng matwld sa panig DI pag·uusig al matanong na .rin anc nasasakdaJ ay tumayo si Abogado Jl.lendoza uping mag· t.snsgol. Nagbulungan ang mga ltio. Na¡kindatan naman an¡;: tatlong abogado ni Dag:ulgul · at halatang nagpi¡il "anc mga ito ng pagta"ºª· lpinukpok ng Huwes ang malyete. Tumahi· mlk ang lahat. -Kagalang-galang na ~u· kom, -tila nastat.alumpali si Atornt Alpabol Mendoza. - Lumilitaw po sa paclllitls na ito na iing ¡inamit ng· nasa· sakdal na si Tiburcio Bundat sa pang-uumit ng alahas sa hazar na arl ni Baldomero Da· ,ulsul, ay an,u. ,kanyan¡ kili· wang kamay. Tumango ang Huwes. -Kung ¡¡:ayon po, ka¡alan~· ¡¡alang na Hukom, -patuloy si Abogado Al,.ihol Mendoza. -ang may kasalanan ay blndl i: Tiburclo Bundat. Siya ay biktima lamang ng kanyanc MAGASIN NG BAGONG BUHAY malikot na kaliwang kamay. -Tumikbim muna an11 Abogndo at matapos sumulyap ki· na Talabusab ay nagpatuloy. -Sa ngalan ng katarungan, hinihlling ko po, kagalang-ga. lang na Hukom. na patawarin si Tiburcio Bundat at ang pa· rusahan na lamang ay an¡ kanyang malikot na kamay na si· ~ang gumawa n.g pagkakasala. ang' nagpatahlmik sa Jahat. Nagsalita ang· Huwes. -Haba· lulan ko ang usaping ito pag· karaan ng tatlong araw. May tmnututol ba sa panig ng pag-uuslg? -Wala po! -ang sumagot ay s¡ Abog;ado Teofilo Talabu· SPb. Sa panig ng Pagtatanggol? -baling ng Huwes kay Abogado Alpahol Mendoza. Muntik nan1 sumambulat ang bulwao;ani;r iyon dahil sa U1wanan ng mga tao. -Lalo pon¡ wala! -tu,gon nf abogado. Tatlong pukpok ng malyele NAPATUNAYANG PAGSUBOK IAGONG TABIHANG MA· llUS NA NAGDUDUlOT NG GINHAWA UKOl !A IAKIT NG UlO, llPON, PANANAKIT 116 KAIAMNAN KASUKASUAN Al TRANGKASO ! 1 •:if J.tllfüi• •1 i!ltl/ff iil.1:!§• @=IASPIRINA tuwirang lumalagos ang bisa · sa Paligid ng Sikmura ! ... sinusugpo ang kirot soan man nagmumula ! Kapa¡ kayo'y lumunok ni pamaw:l n1 klrot n1 kailangan dum11n .asaniban ne sikmurabagom1kabuii.an¡ packakamil ne ¡rinha· w11ynaantaJahanHlln1tsamar::"m8:!~as:::~:~:O~P,;':;~;~!~ NI m¡a sangkap ngkaran1wanc puna .. ; ne klrol ay binabalam an1piicd11nsapallg1dng~1km11ra. AGOSTO 25, 1957 3 Ulit ng bisong pomawi-ngkirol ng ospirin ! =~l~~i::!~~:!~G~:=~N:o:~: DAGll. lllGll NA MAIAGAl 1M GINHAWA Al1lahanin.an1C•ff .. ptrtna a)·nagdudulol hindi lilmang i~a kundi d1lawang dagllne nagkakablsangpamawingklrot.a1mayJ>'lnga1to pang sangk~p na nAgb1blga.y9igla.pi• nap.o ... ·11ngpan11h1hina.n1mahm1tkaagibal ni; kirol.Angt11¡long-sangk1pnailo°)'H• ma - i.ama·t 11bay- s.ba,y na n1ckak1bU. up11ng magdulol ng mabilis na einhawa. BaJ(o n1nyo malaman. ang klrol ay na• p~wi na pah ng nak1babagab11.g 111 ka• ag1ba1ngkirol. PAGKARAAN ng tatlon,g araw ay halos pumutok na ~ ~ :~~ d~~~I ~:::::,~!o~:~~~ .. \' na naman nang dumating si Aboga~o AlpahoJ Mcndoza na kasabay an¡ kanyan1 kliyente. Nakatutuk na naman sa Jlkuran ang kanyang Sekretaryo, na ngayon ay hindi na Jaylay ang ballkat. Pasan na nito ang portpolyo ni Atorni Mendoza. Kagyat na iniutos ng Huwes Sil eskribano ang pagbasa sa hato! kay Bundat. Tumayo ang cskribano at sa mataginting at may trlrnolona tlnig ay bina.sa ang hatol: "Sa· pagka't hindi matutulan ng hukumang ito na si Tlburclo Bundat ay nqkasala u pang. uumit ng alahas "sa basar na arJ nJ Baldomero Dagulpl gaya ng pinatunayan ng panig ng pag-uuslg; gayundln, dahll ~a matwld ni kanyang manananggol na si Abogado Alpa· hol Mendoza, na blncli dapat parusahan SI Bundat kuadl ang kanyang mallkot na kallwang kamay na siyang gama· nap ne pagkakasala, Hinaha· tulan ng Hukuman¡ lto, sa ngalan ng katarungan, na ma· bilanggo Dg llmang taon •Rll kallwang kamay ni Tiburcio Bundat. Maaari niyan¡ putu· lin an¡ kanyang kaliwang k• may upang iwan dlto sa Hukuman o dili kaya'y samahan na niya sa loob ng bilang111an." Nang matapos basahin ng cskribano ang batol ng huku· rnt.n kay Bundat ay masayang nagtayuan siaa Abogado TalahH11h 'lf Dinaekakamayan ang lahat ng naroroon. N.cuni't na. gulat sila nang biglang tumayo si Abogado Alpahol Mendoza ,al sa malakas na tlnlg ay nagsalila. -Mararni pong salamal, kagalang.galang na Hukom sa inyong makatarun¡ang parhatol! Pa¡kasabi niyon ay dali-da· ling nilapitsn ni Abogado Al· pahol Mendoza ang kanyan¡ kliyente. Hinawak-hawakan ang kaliwang kamay nito. Pinihit· pihil ang siko. Nang magbalik s.i barap n1 Huwes ay iplna· long sa mesa nito an¡ isang kamay na yarJ sa kaboy. Napangan¡a ang Huwes at r1asundan na lamang n¡: tin1in nasaksihan ng mga bituin ~sang agaw-dilim, .sa tabi ng dagat, do ang nasutldan ng aking ponganzp: binatang ang tingi'11 sa buwang ninikat, dalaga'y sa ilang bulang nababasag. wika ng binata, "yaring pagmamahat ay kasinliwanag ng ningning ng bulOllTI." sagot ng dalaQa, "iva'11. Mnlalamlam, bukos·makala100'11 magiging oa-.rulrla11.'' "magkotiwala ka11g ang akino pag-ibig a11 di-magmamali10 magpahanggang kmgit." tuooa ng dalaga, "hindi panaginip · ang minantasdcm kong bulaklak ng tubia.'' "tingnan mo nga siya't ang bawa't itugon. hakbang na palapit sa aking ataul; tiga.r ng loob mong di ko mapalingon sa mga pagdaing at tiftaghoy-tagho¡-.'' nag.rawalang·in1ik lamang ang dalaga, ang ngiti'11 sa laot pinapangulila; nang habuling-sulyap naman 11g may..dUBa a11 mga kilapsato ang tanging nakita.. tiningalang muli nitong humihibik ang butoang sa kanya'11 awang nagmamasid; sa' dalampcuigan, ang nag.sisihalik 11a mumu11ting alo'11 parang nang-iinggit. ang ilang sandali 119 katahimikon, sa dalawang puso'11 riyang Mmag·itanbulong sa d,Jlaga: "lanoit ano su11ucm"; sa binata'y ito: "pa9-ibi9 ay b1illa11." "ang aking pa9.asang pinang1m9ulimlim, kailan pa kaya maalis sa dilim?" sagot ng tinanong, "sa pagluluningning ng hanap kong lalang ayaw tnong banggitin." "inililigato ka 119 nialing hinagap, ang tinutukoy n10'11 lugay na ang sinag", agap ng binata11g saba11 sa paghaiuak 8ft knmav ug 1nutyang' 11indi mikaiwas ma11 di-naik11bling tmua ang · dalawa sa mgq. bituiug 110011 a11 kalat na; JIGri,;¿' bungang-tulog Mma'r sa km1ila tlG~nubok din ug ikagaganda. ang papallfong si Abogado - - - - - - - - - - - - - - - - Alpahol M'endoza na kaakbaj si Tiburcio Bundat, ang beterano ng di¡ma. (X) - " nalt.it1 naaia IDI Mll•Ul• - 11 M1Urona bpatld ni Dima· 10. -B1't nam1n katannt1du· han, Anona? Namutla si Anong pero nag. p11it na huwag magpahalat1 :.na d'y1Ski. Nginisiba.o si Mauro at lnalok na umupo. -Mabuti't nai)asyal ka, Mau· ro. Alam mo'y napag·uusapan nea narñln ang kasat ng pamangkln mon¡ si Milo. Tingnan mo, Mauro, ako naman e, di sa kung kani·kanino, ano. Tingnan mo na Jane lkaw, . l:lndi ba't medyo rrande'ng kasal mo? Halos inubos sa ')·o a¡ Tatang n'yo ni Dama· ow'na: pina¡bllhan sa kapiraSC' n'yong tumana? Pero, pag· htapos n¡ Xasal mo, e, anong l1ua1 ai Milo 1, au .. aflltU na n1a'n1 m11 k'witon na 1inall· v. an pa n¡ "iyakan" ng pam1· n•aalam ng mga lltsuning ba boy at kakataying mga luret. Duting at dating ang mga bis1 - t11 kina Bcrto. At umaJil&Dg· umaga pa'y na¡pasayo na'ng n1usiko bago inihatid ang ka· sal u slmhahan. Nan¡ tu· r.11ngh1li'y n1rlnl.g nang tumu1tog ang kumpalaa. Anupa't na1mislulang pista sa baryo. Ani kapan1hon1 Tomas: 'Ku, 'Igang Kanor, ano kayang t.ayup-bayuP>1n an_g pumasok sa tuktok n'yang sina Damaso t.t Berto, ha? 'Ba, damuhon¡ bsalan 'yan at, tila hahaluin ang buong baryo a! 'Ku, talara namang para I.ulu H p.,babapuoao Cdoon na rlo an1 1lmuaal1n at tan1· llallen namlnJ at nalbuJon¡ n'y3: - 'lean, ito ne se1uro'n1 rinaka·grandeng kasal na na1'.ita ko sa buong buh1y natln, ar.o? ANG SISTE nito, kaye ko nva naisalayny an¡ bubayLuhay na 'to, e ... an¡ klHI na n. ·men ni Milong anak al oamaso'ng n•P,li·U!IPIR sa barhrya ni Anong. Mangyari'y uinuw¡ raw kagabi kina Berto si Anden¡ , an¡ nagln¡ uawa ni Milo. Halos himatayia daw sa pananangis ang bata. t\11gsumbon¡ daw na mabuti ke Berto. Umano. lflsagot lang "PAGKAHABA-HABA MAN DAW NG DULANG ... " DITO, kapag slnabin1 mababa ang dulan1 ng isan¡ kasalan. •yon e, en eraade na, 'ika oga. At pambihira na para sa 'min. 'Ku. e, sino ba ne.man sa 'min ang makapag· papakasal naag en grande? 'Ala! 'Yaa, kuog mangyaring bago dumatinc anc kasalan, e, tumama kami sa swipisteyks "'se h'weten¡. · Kelan ~ga lang b3 naglca· ?O'n ag kasalan diton¡ lalaga oaman1 mablbihito na macing sa llabayanan? No'n lang ika· s:il ang anak ni Berto. Rerlo sa Meykawayan. Aarki· hbln ang kumpalsa Di Afia· long Blakd'yak (blakd'yak an1 r.aucawlang palayaw ke MiD· t•:mg dahil sa lagin¡ nokasala· mini de kulay kahit g:abi.) At ar;¡ talagan¡ ikinapambibira ng kasal ng aaak ni Berto, e, :•ng banda ng muslko. - lsang htnda raw na susundo at mag· h;ibatid ea mea ikinasal. 'Ba n.antakia n'yo 'yan, kasal na ih.ahatid at susunduln s¡¡ sim· bahan ng isang bandang musi· ko! -Ano, ililibi.ng? -naibula· t'Ku, natatandaan n'yo pa :~:s!~~~~Y~i,:s~i~~gn:P~:n ~ !; ;~~~?b':~~~~:;c,:~~:: Anong. s'ya sa kanilanc baligin1: ka· -Alto naman e, di sa nana:· wayan at sa kasama'ng palad mamata ng kap·wa, -nasabi e. nabali'o¡ baU1i at ang nai- n;,man ni Andoy, ang pulitiko sl¡aw tuloy n'ya e, di makapa- Mmin, -pero, sa tingin ko n P<1nhlk ang anak n'yant ni.. pigura ni Damaso e, mabihi· tanaft hanna't di n1itatayo'n1 rtpan s'ya 51 mga biaabalak blhay n'yal) r 'yang paghahanda sa kasal 'Ba, e. nang maipagawa nga ~~:~!1;~~b~·~:~i ~!ªiant·~ª,n:. ne mamanugancin n'ya'ng ba- Alin, kung malino ang Dama· hay nUa, e, aakapanhik na song •yan, kahit na kaya n'yang 11¡a'ng ma¡-asawa at gaya nga g~win ang pagbabandang 'yon, ng nasabl ko, e, talaca na· e, di n'ya gagawin. Biro mong :.i:.:•m~~:;.:i~;n:a::~~~! pagtatapon ni pera 'yong ga· 'rta si Damasong . babalaihin ~~¡;id~;~·~. ~::;~.y~ªs'! p!:: ni Berto at aagpas1k.at na~an. , h ·alkalde kesa ipakasal n'1• Manlwala kayon¡ 1sang hn¡~ at gastusan nang gayoa an1 e-> pa bago lkasal ang anak n1 enak a'ya. J.te pac·asa pe Berto,. e, usap·usapan na s~ s·yang makabawi. Al kung m•· r:iga lindaban, sa barberya m 11110 man s'ya'y me kuns'weto ~oog, sa m¡a kanto, sa mga naman s'ya, nasablng kuman· ~~~1~1~ª~Q:s~:Jªngh:~?.;b~¡ didato s'ya u pac~a-alkalde. Berto. Limang turet daw {ta· Dumiga uli si Anong na wag !'amia sa maliliit pang kabiruan ni Andoy: -Ailg hi· hlr.ang lr.asarapan lang kata· np sa •yo, Pareng Andoy, e, yin) ang ltutumba. Di mabl- 'kala ko'y maganda'ng opin· lang na manok ang liliigan. yung sasabihin mo al pagkaba· lsang kuterba'ng isdan¡ mang. ba·haba pa naman, e, sukal ragaling pa 91 Bulakan. Ang mong ikamb'yo H pulitlka. mga mesang babalnan e, sa Ang kasal n1: mea aaak nlna Wr:lnitang tumutumbok sa bi· fterto at Damato'nl plnag· !lita na pagpipil1-pllahln. (Biro 11uup1n natin . •. Para 11 'kln, r.'yon¡ baba aag lsang iskini· 'Jang eanyan,¡ pa1papakas1l lo!) Mllgbapong puputok ang n mea anak, e k•tarantadu· mga kuwiton at sa gabi pa ng han na lang . .. blsperu ng kaHl e, ma¡dama¡ na lilipad ang.mga pailaw -Ba't katarantadubaa? - na paudya pa raw ng balae ni Narkatinginan kami na n ¡ 20 Mn1yari? 'AlaJ Hindi ba? Hindi naman kaml humanca ¡,¡ bagkus e, nasuya pa kami. Nabal1ta naming biglan¡ namula'ng punong tenia n1 Mauro. Sumama an¡ paglcaka· tingln n'ya ke Anon1. Pero. nt.¡patuloy ito . •. -Al lalon¡ naniwala kami ni 'alang epekto an¡ grandeng b1sal nang malaman namln~ isan¡ taon na kayong nagsa· !":!mi ni Blnay, e, 'ala ka pang trabaho al ang nangyari'y an1 Tatang mo pa'ng sumus· l~nlo sa inyo.. 'Eto naman l', napag·uusapan lang natin -Senga, senga, Mauro . . -sabad ni Busyong na mala· m.. na katoto ni Anong. -Ba· ka lang 'ika namin nagagalil lea sa paJt;didebatf! naman tungkol sa kasal ni Milo. N•c· pipallwana,g lani: anc katotu konc Anon¡. Al sa pala¡zay ko naman, e, me kat'wlran :.'va . .. Pagka't line:nan mona lau.1: ani: nan•yarl sa 'yo . . . Jlindi ba't walanlt dalawang taon kayon1 nagsama ni Di· nay? Pa'no, di ka makakila 111 trabaho. •Ala ka namang roasaka pagka't ipinagbili ni· n1"n ng Tatang "'º'ng bukld n'yo para ipagpakasel naman ke Damaso. -Tumikhlm-tlk· tlim pa muna al Busyon1 ba· ro nginisih11n si Mauro saka nagpatuloy. Masama nan1 ta· laca ang tingln sa kanye ni Mauro. -Anl la¡ay e. nagp•· ""liwana¡an lang naman tayo, Mauro. SI Meuro. na sa pala¡ay na· niin e, magpapa.¡uplt, e, 'alana kibong muling Jumabas ne Larbl!rya. Halatan¡ galit !I Maulo. Al nagkatln¡lnan n• lang sina Anonr at Busyong. raran1 1iaabi na isa't lsaat mábihlrapan silan1 makatl· klm ng banda nina Damuo. A falinaw na kontra ana buon¡ baryo sa gayon• kl•· seng kasalan. Nguni't •IJang nangyarl sa 'mlng mea argu· mento. Madallng.araw pa ng k;imin.r: hin1lo. Na¡k11ulo 1n: mga hala sa pagsunod sa mu· siko. Tinamad ma¡luto ne al· musa) ang raga babae 11 nag•iplla na lang sa baybay·k•I· s:idang malapil klna Ber10 upang panoorin an¡ pagdaling 31 pac·alis. ng mga ikinasal. At natipon kaming . labal sa bahay nina Ber· to. Sina Busyong . at A"aong l:.ng 'ata ang di ko nan¡akl· ta do'n. Kanya·kan)'ang abu· u:n sa duluban nlna Berlo nt r.iga bandan:: isinapin.ggan. Sa madaling salita, ma¡h•· pone nagpasasa sa ka&ayahan ¡.t kabusu¡an ang baryo. Nagkatabi kami ni 'Jgang daw ,¡ Milo e, ¡ukat na taka· lir: ke'agad. binumbat pa tltl* ni Milo na di n'ya akalain¡ s;, dinami·dami ng giautos ng l:anyang Tatang sa ltanilang J:"sal e, saH¡ul·sagutln pa :.'ya ni Anden¡. (He-he!) 'Ku, h'wag naman kayo . . hni-kanina lang e, nakau· sap ko si Damaso at aablro l.o. Kaubi·sabi ba naman, e, b laga raw 'atang gano'a ang rna¡ .asawa, "pagkababa·baba man ntt: dulan¡ sa araw ne kasal, e, di rln nawawalan. ng sakalan!" .(X) MAGASIN NG BAGONG llUHAY - - - ~ -ESPANYOlA (Karqton1> ~'-" .. : )'Uan ni Teresa. Sa kasuotanR s;.ya't t.aro'y parang noon lar1:ina: nilpansin n1 AlinJ: hka ;ong ¡:anap na pagkadalag¡i ng bnyang anak. - -Dungawin mo sila, anak • • . patuluyin mo . .. Nactungo si Allng lska u } :!1sina. bugama'l walan1 11óM,.·in doon. Nguni. para kay A/in~ 11;ka, "'' kusinang yaon rng ka11~·ang pinakasantuwar)"Ct. Doon naroon l"n,g puwang na mapagl:ilagakan niya ng ~.111p11.; sarlll. Doon siya ma~ .. ri11;; lmnangis l'1 ~ 1jand:ing gabi po, Aling rJi. .. . Hunprap i.i ,\Une hka sa 1:;.¡;mauandans: gabi. At pilit na nsumiti, tulad ng kanyang 11<1¡,:kakangiti kay Teresa -Ma;::indDnJ gabi naman, ll1·n. Bu-butrt. napapasyal J.:ayo. Napatungo aq lalaki na wa.ni11<;: naihhiyang mabasa ng matanda ang damdaming nalwlimbag sa mga · mata. At r.;1n1t buon.g galang yaon1 nagrolam upang makipilinc H 1 •angkat ay sinulyapan ni f.lini: Jska si Teresa. Mata¡al umugpong SI mukha ng anak ang paningin ng m& lfnda. at n;ng makitang nginitian nito ang binalilyong may dala na p.ingkat pagkaupong-pagkaupo rlyon ay napatalikod si Allng hka. P<igkulis nf pangkat. naki· Jcini·kinita ni Aling Jska. haha· 1aP siya kay .Téresa na na hn&:lli. na. labis nitong kai· Jnisan - hilad ng pagkainis ni)·a sa tawa ng kanrang lr:• n; ~t Tatang:. · Datapull·a. t::nd¡ r:a kailanman magkakarr-on ng kali; aya han ang kan~·ang niiti. Yao'r magsisílbi l11m;ng p;,nakip u lunay na (;;,n:idaming hindi nh·a maiparnalh" sa anak: ang katotoha· r ... ng· unti-unli nang naghihi· walay an¡ kanilang landas .. u .pa¡dadala¡a ni Teresa WALA Slt.ANG lMIKAN b1b1nr patuloy na naclala· J,:ad; bawa"t isa'y sakbibi ng Fuilin: alalahanin. Kar Secundo: bawa't paghakbang ng n•· r.1imitig na mga bintl'y patult1)' na pagbigat l\f· )ranil•nc <!ala. B1wa"t paglakad ay la· lonc paylayo nila SI kanilang r.~tutunguhanc kubo ni Tan· dan¡ Andro. Ngayon _ nlya pinagsiliihan kung bak1t nakapunta-punta pÍ siya ttin• Ante: lito. Subali't alam ni Segunrlo: hindi na siya makatatali· L:tid - na, n:iinsan hmang lu,.,..likod ang Anak D.8 Bayan; rag patay na. • La.long bumibigat ang b1slc na nakaakbay sa kanyang ba· Ukat. Nakapapagod ang kabigatao ng kata~aog halos hinibila nil• ni Segundo. Nguni, J1igit anc bi,gat na nad1111m1 o.i A.n;elitong na~ada¡¡ID 61 AGOSTO 25, 1957 Mabuhay nang maligaya Hayaang idulot sa inyo ng Coca-Cola ang pi~akamasiglang sandali Magigíng masigla ang buhaY - magiging Jalona' maaaya kayo - pagkaraan ng ummg lagok. ninyo ng nagp•pui¡l&ng Coca-Cola! Añg kahanga-han·gang inuming ito ay dagling-nakapagpapasigla sa iny~ w•lang katulad sa pagpapaginhawa. Opo - • buona daigdig - walang makapagbibigay sa inyo ng kaeiyahang ~ ng Coca-Cola. T11.masahin ang isa ngayon! .... , '""'"'"'º' MAGSAOOtnYA, SAN MIGUEL BREWERY kanyang puso at pag·iisip. Kaipala. hindi siya nagklka· m:ili. natuklasan na ng k~n )'<,ng Tatang ang baso"t bual1a.ng nallmutan nila ni Segundo u pagmamadali. N1kila na rlD muahil niyon ani hnkas IJ• pinlt1an sa batalan. Hindi r.allng maingat ang kanilang r.:iepapasya ni Segundo, ang kanilang pagkilos. Sa hawa'I ¡:awalng may kinalaman sa li· bim na kilusan ay dapat si· lang maging maingat, m1,e:ing liyak sa p1gp&.l)Uya. Al n1a)'1•n •.. .Papaano niya ipalillwanaj! ;,11g nangyari, sa kany11ng Ta· t11ng? Kung uligi·n siyang tu· lad ni Se¡undo, lpagtapat ka)~ ni)•a ang po15apl niya sa 1;him Qa kllusan! -Malayo pa ba? Panng naaallmpun1atang n3p1baling """ paningin ni .\ngelito kay St>gun4o . . -Malayo pa t. .. tayo, 'kako? Tinanaw .o¡ AQlCelito ang kanilang patutunguhan. Sa dilim :.y parang higanteng nakalayo ;.n¡¡ anino ng ~ punong lcabaJ. yero; . warini aadyang n11g:1abang. naghiltintay. -Malapit na layo .. Palatandaan niya aRC pu1;ung kabalyero na nakatanim sa kabllang pampang ng Sa· , ... ng Tuyo. P11k1bae1as nila 11ng sapa, halos n'aroon na sila ~a kubo ni Tandang Andro. Yaon ang. katapusan ng kan· y:mg tungkulin kay Koronel Calanfok. t\akita ni\a ang kaputian ng Sapang Tuyo. Kanganganinac ~ 3 kadiliinan ang kahatuhan 11g sapa. Walang tuhlg ang ~a r a: ¡:ayon ' ¡yon ltlWÍR:;! l:!'I· naw. Taf·ulan lamang luma· l.tki ang tubl¡. Al, blghng-bigla, nadama ni ~.egundong nanindig ang kan· y.mg mga balahibo. pagkaba· t>1ng-pagkaba ng sapa. KaipaJa"y gayundin anc nad:m1:1 ni Angelito, ncuni. ~aclil l:nn:in::. Ang kanyang -buong kan1ala· )"l.R ., pumako sa )agaslas nfC l':'1ga dahon - tulad ng kunc ldnihila niya ang isang s11nga ng kawayan - at nanatilinc 11akatuon ang panincin sa da· kong plna.(mumulan. Matagal, SI pakiwari ni Angelilo, bago r.iya narini.I ang marahas n.a linig at papalapil na yabag. Humanda si Angelito sa paglapit ng lalaking may mara· hu na tinig at mabibig~t n3. y:ibac. <ITI;Tl'J.OY• ll MAGASIN NG BAGONG BUHAY WHDRAKE ang SALAMANGKERO mnaLEE FAUCª' PHIL. "'YIS AGOSTO 2S, 1957 AtJG GUtJlíA ,Jn ... A rJG DAi<:ILANG l<Al.AWAl<AN - - /V'iGA. V'AIGpt:; 3A te,.t>.YO tJG N'GA OAlGOIG - -AY IVAPAW! - - NA.GLAl-'O HAIJGG,AIJG, AYOrJ ~YMAGNUS, ''AtJG 0A.1Gc>IG ,._y M.A!CAYAYARI iJG SA~IL.ltJG SAs;tv.:'YAPJG PAN61C.At..A-· WAl<AN • '' MARA - f-111..,.--SAI~ Af<AW• KALIGTASAN sa pamamagitan ng SAFETYLINER TUBELESS ISANG PRODUKTO NG UISIG AT PUHUNAN SA PILIPINAS .,,., FIRST IN RUllER-FIRST IN TUIELESS Balr.it susuong sa isang mapanganib na hlowout? Ang gomang ito'y nananagot sa i s ·a n g 1-i·g-t .. a-s na paghinto, pinangangalagaan kayo sa 'malubhang mga .sa• kuna. Ang umiikot na proteksiyon sa pagdulas ay nagbibigay pa ng hi· git na traksiyon, higit na lakas din sa pag-start ... gayong nagkakahalaga nang di-hihigit sa kara· niw;wng goma ¡at interior! 9 NA TAONG KAHJGTAN SA GAMIT AT KATIBAYAN. GDDDRICH INTERNATIONAL RUBBER CDMPANY P{\<.iAWAAN: M'°!BIKINA HEIGHTS llfhlR•ilro..dSts.,·PortArea,M•n3o Tel.J-OS.CI L LI L 1 '\ G JI \ L UJAS l<mo•ono' ;1y nando'n lang sa·min. IUabuli pa ikaw ... maramj kang l 111111·0. -Si Tlm¡~· ~~· magiging kal.1ru l'J••. -~.m1hot 111 Susana. ·-Si~an;:a. 111i1;:p11nla tayonq l:1Jwt s;i \;,b1 n¡: Ua,!?.:JI. Ma¡l!· J,1laro ka~n ri.on n1 Tinoy. -Si~ an;.:a b:i. llama? -ani !~1:~·11;1:111:1~~~l:~::;ial\a•!sipan~isll.:1,;:1l;mc; ~anU;ili 1ia"y n;:i· .~, 1ah1n_ <l,1:_;1! 11.1 an~ luua. : , ; . U a l 11 ;111 ~l ;¡ n;, a n 1 I a roo n a1;i m~1·an·1nr. IJJlnn:! na~J;,. l;.r ... l'.1,.11.,11 .1,n1 11111.i ~'"'lil·• :1! Drira S! Diilna at si Tino~. '\.1~i • .J.1k.ul 11:1 1lla:,:l..J~ah;1y '""'"~ :n ll:.in.1 K.1hit 24 paika-ika si mana ay maaaya ~iya. Maingat ,slya H pagdlln sa kanyang nmlcta, pagka't kung min~an ay napa1ialalim ~ng baon ni)·on sa malambot nl buhangin. Si Tinoy nama'y 1mkahand;i sa pagtulong sa l.:la kuoi: kakai\an1:anin. Minsan ay napabaon nang malalim a11g muleta ni Diana at nah1rap¡¡n ~i~ang bunutin h·on. Kmailan:tan p¡¡ ni Diana ;·n~ ika¡1it an;: isang kamay sa b¡¡likal ni Tinoy. -Kun¡¡ ~ana ba'y mikalala1.;•d <1ko n;rn~t wal;t ¡¡n~ 11rnll't .111~ 'to'.' - 1w~abi ni Diana. -Bakil, hindi ka ba 'tnaka· l.·k;id lrnn~ wala ·r~? -Nakalalakad' din, ñguni't nahihirapan ako. Hindi na kumibo si Tinoy. 'l"lnungo nila ang bangkang :;ira na nakalaob sa buhangin. Jyon din ang inupan nina Rafael at Dora noong isang ga1.ing sundan ni Rafael ang da1 .. ga sa labi ng dagat. --8akit .pa ginagamit mo 'yan'.' --wika ni Tino}' al itinu1·0 anr.i muletang nilka~;rnd1g ~a tabi ni Diana. -Bakil li"n· rii ka lumi1kad na wala ··y;1n? Kung wala ·r.m.. makata· takbo ka .•• nrnka¡1aghahabu· lan layo. (ITUTULOY) .Mag~ Ta9"o ....%. . ..,. Nl'IO "WALA KANG LIGTAS!" DALAWANG TAMANG HULA sa iSllng pa;kaka\atm~ Jt~'y magal:awa ninyo. · Kumuha kayo ng isang set ng mga baraha al ipahaLi 110 nang palaob sa isa ninyong kaibigan habang kayo'y .nakalalikod Clarawang A al 81. Sa hating maiiwan, A, ay pakunin siya ng ilang barahang hindi !alampas sa labinlallo. Patantlaan ninyo ang dami ng kinuha niyang mga haraha. gayundin ang pigura ng pang-ibabaw na baraha. Pagkalapos ay ipapatong naman ninyo ang M!la barl.hang kinuha niya sa inangat na salansan sa' unang paghahati 18). Kapa1 nagawa na niya iyon ay humarap kayo, kunin ang ulansan na pinatungan ng ilang baraha~ at 'sabihing kipag naihanay na ninyo ang mga iyon ay malalaman na nlnyo ang dami ng isinama nlyang baraha al ang barahang tinandaan nira. "\Vala kang ligtas," ipaniyak ninyo. Al kapag inihilnay m:a ninl o ang mga baraha, makapagpapalunay n11. 1r:ayo Uf dalawang tamang bula. . .-.. h . . : ....... ang sistema: Bago ninyo i:i.bol ang Ht ng mga baraha. aru~m na ninyo ang unang labinh :;ong baraha sa salansang ··e··. m1~a ibabaw sa lahal ang hari, sumunod ang reyna, at tulu~·tuh .. hangcang pababa bilang. Ang ma¡iging pagkakasunud-5un .. •I ng ~ga barahang nakataob, buhat sa ibabaw, ay; h:in. reyna, Joker,. 10. 9, 8, 7, 6, S. 4, 3, 2, l. An111: kukuning m¡a baraha ng inyong kaibigan ay dilo ipapatong at itoang lsalansang ihahanay ninyo. layo.s ninyo nanJ nakalaob. an1 mea baraba. Pabilo¡ ang mainam na pag-aayos. llapag nang sunud-sunod an1 m¡a bai-aba. Sa bawa't paslalapag ay bumilan1. ka.yo. Kapag dumating kayo sa ikalabing-apat na baraha, lingnan ninyo ang b1l¡¡ng niyon. KunJ ano áng numero niyon ay siyan1 dami ng barahang idinagdag ó iph1alt1ng "!! inyonc kaibigan. Pag· katapos ay gamitin naman ninyo ang b1l1ng n::nlo u p;igsuabi ng tinandaan niyang baraha. Nagsisimula sa unan¡ lnllapag na baraha, bumll11:ng kayo sa damint isina&aad ng !~1~!¡:~·r:;o:; !~~~;~f,ª::~~¡t~~!h~;.:~n~;o~º:s:t ª~~ tinandaan niyang baraha. HALIMBA WA: Anim ns baraha ang idnama n¡ inyong kaibigan: ang pang-ilalim na baraha niyon ay ~ ng puso. • Maglapag kayo ng mga Jabi.nlima hani111an1 labinsiyam na baraha. Diyan ay masasama na an1 labinlatlong 11unudsunod na barah~ng iniayos bago mag-madyik. Pagbilan1 ninvo ng ikalabin!l·apat na baraha, at ito'y inyong itinihaya. makukuha ninyo ang barahan111 6 na diyamante. Kapa¡daka'y masarabi na ninyong anim anlf <'itmi ng lsibaman¡ baraha ng ¡nyong kaibigan. Buhat na man sa unang barahang inilapag ninyo .. 9 DI pul!O, bumilan'¡[ kayo nang a.nim. Kunin ninvo an¡ ikaanim ni. baraha at itihaya. lron an11: barahanl!' 3 ng puso. aug lin11ndaang baraha ng pinagmamadyikan ninyo. Kapag naipll¡k:ila na ninyo ang "madyik", pllitln ninyon1 magulo ang pagkakasunud-sunod nJ inilapag na mn baraha upa~g hindi mahalaH an1 ginsw• ninyong pag-alfOJ. MAGASIN NG BAGONG BUHAY PACPIPINTURA NC KAHOV AT TABLA ha:~:bra~ i:=:i:; muy dati nang pinta.al :~~~8~ng lani:~:f J!k na mga bahagi, puna· san ng malinis na basaban ang bahaging iyon at maingat · na takpan ng bagong pint~~rUr~~ l~frar::~~= raku.Jay ng nakapaligid na plnturi. Pagka.tuyo ng 1pinahid na pintura ay punasan naman ng malinis na basahang basa ang dating pintura up3ng maging pan .. tay ang kulay ng kabuuang pinta. Sakaling ~n-.isin na aüsin muna ang datiJJ.g pinta, punasan iyon ng mainit na tubig at soda upang mapawi ang mga dumi at lan!is, paluyuin, at saka iplntura ang unang pahid. Maaaring sumapat na ang unang ~ahid nguDi't. kune nais an.e: maPAGGAWA NG BALAG Uog!cad ·na kulay ng pinlura, ipihta ang Jkalawa,. o kahit na ang lkallong pahid. Sa pnlto'y lubusang ma· tatakpan ang ano mang ukit ng pinipinturahan. de-~= i::b::~~ tabla bago ito pinturaban kung nais ang makintab na pinta. Sa lahat ng pagpipinta, gaanan lamang ang hawak sa brotsa up'lng hindi mag-iwan ng bakat. Marabang lpahid ang brotsa nang paayon sa mga himaymay ng tabla. Jfintaying matuyo nang lubusan ang kapapahid na pintura bago satangin ang ka~~~~kif::,:.:n::::ri: maglagay ng babala sa tabi ng pininturahan upang di makakahawa sa di nakaalam. • .i\ng babg. na pin...._.n ng mga ta..· nim na gumagapang, ay ltallangang. maging matatag. Sa pagawa nito, alln mang matigu na kaboy ay maaaring gamiUn. .:Ang pinakakanlnhvaJiC bal1'&; ·3' yaorig gin.agamitan ng mga sang.11 ng kahoy sa taas n.1 IS hanggang 8 talameakan al tinatalian sa itaas ng makikitid -ngun1't mahahabang sang.:1. liayunman. kung ang magiging bunga ng· mga tnnim ay mabibigat, lahat ng bahagi ng balag ay dapat maging matitibay na sanga. L'pang hindi mabulok ang babagí ng mga nakaba:ong poste ·na balag. ang mga ilo'y dapat pahiran ng alketran. Dalawang talampakan ang kailanung lalim ng mga poste sa pagkakabann sa lupa. Kapag anl!'. gauawing ha!i1g ay yari sa kahov. ang kai11aman~ ka11al ng mga poste .ay 4 ·na pulgaclang !;,m\ adrado al ang 1banl( baha~i ay 3" lpako ang llll!a 111aJi:kakapatong na kaho~ na ang gi11agamil ay 4" pako. l'pa111r: ma1pagsm11.?,:lala11g nmn.111 ang buong balag !>a madahn~ p¡1gkm11ra dah1I sa p:1~k;1h:1sa. 1tn·y p;ihir;rn din 11:-: alk1•tran AGOSTO 25, 1957 An1 m1• humlhltlt n¡, sl1arll,ang SOUTH SEA ., masi1i1asl11• kanlla111 P•1purl •• siprll• "fOlll SOUTN SEA Snablhln nll• 11 lnro na tal .. •nt .... , tuMJ ni ww.lilnt ~ititl Sa ••r•1d•••n "I m1• ,.. purln1 1.,.... •nt ma, mal• sutlang-kulll n1 •I N•na. 1ng 1mln1 dll•1 H D111tTllftOI, 11 nllillllbl. .. Ang 1l1arllya111 SOUTH SEA 1Y m1' pambihlraftl •uuW.blhar.--H ln,.ng l1l1munan, 1ll1'y · tulld n1 m•y-lng hangln 11 Dlpt-Tlmoal Tamasahin ang kasiyahan sa suwalting panini· garilyo, humitit ng SOUTH SEA! -O'flttlliM INCOR.POR.ATED 518 Del Paii, Mayn1la Tels., 2-93-49 z.93.52 2·65·76 TINIG AT MUSIKA ,, 1h ng Konslabularya ng Pili· pin<1s sa p<1mam11tnub&y ni T1 n. Kor. Bucna\·l'nturi=. Sa kasalnkuyan a~ may 26 r..> t..nng gulaqa na si Mer· cadita. Nani: hinp;an si)·a ni;'. kuru·knro ukol ~a kanyang bu l•ay ar sinabl niyang "ako'y 11ali1loy1han din baga1na'1 di ko nasilayan ang ka~nda·· hi.n np; daigdi~ kabil füang s:•ghl rnan lam¡.in~. sapagka·1 :iahahathl knn~ nakapagdudu· lt•I pa rm aku n:.: ali\\' sa ak111u J·apu11.·a sa k:ihila np; aking kil· lar,a)an.'' Ayc.n Sil kan}"a ay illukol na lamang m)·a ang na· li.labi niyan11: buhay sa sin1ng ra llonf 1111dyang lplnal!'kaloob •I' lcanya ni Bathala. Si l'ofercadita ay walang na· 1 ikitanl! kagandaban o s1ning sil mga nauusong awitin sa kll· HlukuJ•an, tulad ng "roek and rc.11." "ealypso,. at iba pa. Al d:.hil dlto, silang mag·1na A)' 1n11y balak na ma11:lakbay sa .\m<"rika sa mga darating na araw, ~apaAka·t ani Gng. Ha b:hi, ay kailangang ipao¡!handa l'r.g kinal.mk~san ni Mel"t"i1d1ta. S;i kanya dium11n<lng pala:.:a) iw walanii ~asinung pag.unh1d rag musika u ang mga himig n1 klasika rilo sa ating hansa. sapagka't :mg kinabubumali· r;'an ng marilmi. lulo na ng n1iz.a kabataan. 13· an~ nauu:i.ong ··bits" 58'plaka. Maliwanag na inilarawan ni: tiilambuhay ni Mcreadita Ha· l-ihi. na ani: k11pan~a11an np i!>;:n1¡: ta<l ay hindi hah1k11I i.a il\apal!ta1amo ng li1Jflun11a.1· !c;,i1a11pama·1 malalangkapan r:! ma1iba,· al malata¡ na ha· r.;.:arin 25 ~·~·llllSA.~ IJIUA OOi-IF&..~AT~ .........,,..~-...~"'"-" ,....,ie P ........ T)t.16 ..,,....,,... t<1 ... A6'1"".AS~~ c;>u,v\Al1~.sc'-\Jl..V. $1~1 !'JITO~ AAe.o.1...l"t'A.<>.tJ tJl'll~ PAt<=1KlPN&T~PO /JI ~ ~.-....105r.o !<.<')' llJl:;?l;SA. 6-At-f'I' tJAW:1NAlJs....p t-11R>l'JF~AtJG ~W:, AT o.IJ>,G.TAPAT rJAM.Af'O """'W 9 1 1JAl'A """"t;;u . .Ay rJAc:Ol-(AICA• 151&1>.N.JA,.il'fe~. Mll'JDI tJAPl~IL. SI i..E~PROBA~lhol• ,.. ..... ~TIU'ts.-\. 1 ~~=0~~~6 26 ~......,_NW8'..4;,A.Y, .SA 5A~T t-11 ...Ul..U A.Y /V'<AY ,.JAISIP i.iA ""A• ~s..i...~ ••• 1 :u o AT ANG INYONG SANGGOL Karugtong t:akulan¡an n1 isu¡ urt alto ay pln1nua¡1lia¡an DI mea t;.qin1 sakit na n1kat11nt• la sa pa¡luso¡ at pa¡lall:I n¡ unuol. May mea 11 uri na bltamlna anc naklkllala na _ at pina1·aaralan ng m¡a siyent .. plko ngual't an1 pln1klmabab6la11 lamang ang pa¡·uulnt ltn dilo ng paula. Ang kakulangan n¡ m¡a bi· lamina ay nagmumula sa Pll· kain n¡ di timban¡ na m¡a ~an¡kap o kakaunlian ng pag. bing tinatanggap. Maaari rin c.amang ma¡mula sa mua· mang pagtunaw n·g m11 bita· i:r.1na u loob n1 bitukl hilo r.11·1 may kurso o aakit sa bltuka anc bata. 1s11Jusl.lMf">- toeci .s;.o.. ivo ... K>-1'\l¡,,,o..0 Plt.I fJlói suMPA l<Of\16 tcU~ .....,.:c·Y IPA8•91L.AIJWl50 MO ,,.._.,,p.o..• p,A.T,A.YloJ ...C $1 1.. 1!.ANP~.r T"f'JPl*o.• ""' MO Ao.IG $\IJ.Oo..&I ICO, "T'EitESA •• ,. A"T"l'J~.........v.N""ól"G l-lltJt>IMO \ISl<:ING PAf.-..Y1iJ ..:O At-IG ._,,.._,_.., - ,.:1MG t'>t>NGIJ'Jl 111J!&,r Bltamlna A An¡ bltamlnang Jto .ªY m" balata pan sa lsan,- mlilusoa ;,t makinis na balat al para sa p;;igpapaliwana¡ ng panlngin, Ang mga plnacm11mutan nito ay ang m1• bunganf·kahor n• dllaw 111a na papaya, d•· ló.ndan, manga at m¡a gula1 na remolatsa o htabasa. Nlll · btaglar rln alto ang m11 ¡::agkaing buhal sa h11op U• )'a n1 fatas, mantekll1a, keso, pulan¡ ltlog, al ata7. Kunf kulang sa Bilamina A, aa¡ balal ar oagiglaf h110 al magaspan.¡. Aa¡ ll'l(a n11ta ay naplplnsala rlo. Sa mga bahaclng nasa harap ns mata, anc korneya,,. dapat ·rtaglnt: manln.tlng, m1llw• n~a. at malinaw ay nagigin¡ r.iilabo at nangan1apal. Kuo¡ malubb.a na, na¡ltakarooa ne mg.a bulil·buti1 aa nakak• pinsala sa panin1i11. ADI p1,. k.\bulag sa gabl at malabon1 r;anlngln kun1 d1pit·h1pon 11 n;,gmumula kung m.i81H sa hkulangan ng Bltamlna A. Ant palagiang kakapusaa nito ay nakapagpapahlna ria u sanggol. l<ung malllt pa an¡ sanuol. aai pan¡yayar1n1 lto ay •'iiwuan lalo na'l na· l'.:>hinom ng sapat n1 fatas. M¡,ramlng lna ang na¡blblgay na ngayon DI m11 inlha. dan¡ Bita.mina A cara n¡ '" c-od liver oll" o langis n1 alay n.11 isda o iba panf dalisay na ni(• lancJs n• Jto. Ruwac kalillmutang ali¡ rnJ• batlt pi(IDenlong dilaw ng aao man¡ pa¡k.ain •1 nagt.atag.la7 nt ~ahala¡ang bltamlnaq ito. Ana: kailan¡an n¡ bata sa araw·araw 11 mga 1,500 unidad o pamaata1ang-billlf, S> manlalang 11 mga malalakl ranc bata 11ng kailaagan nito ay mga 5,000 uaidad. lltamlne 8 Sa bansanr lto, mi bi(it na rinab.ahalagahan •DI Bita.mina B-1 kaysa •• ibantt: bansa sapagka't na(karooa n¡ isalll p11aahoa na libu-libona: bata ar.a: mca aangamatay dab.il 11 kakulangan ng bitamlna B-L fMaylll•~ MAGASIN NG BAGONG BUHAY AGOSTO H . 11S7 1. Kiu1:igiliwan¡; kainin ng 1nga bata. maasim o ma· tamis man. lalo na kung. may kasamang b11gooni:: a . wntol b. kaymito k bay•b•• Natatagpuan sa lahat ha· los nG m¡;a bakuran. na~· tabglar ne napakuamin~ butong maliliit na na· babalot u tubig-tubi¡; na manipis na balat ... 1. ,.,..,, b. lqing k . b11y11)1, Sa Tsina pa nan¡;gag111ini,: •ng pinakamasarap na bunga nilo noong bai;t• maghd1gm?. suhalft nea· ~-un . makaka11t1s al m;1sa· sara¡¡ din an;! 1n;ita<a:.!· puar.di\v3<t:•tin¡;b;111sa. 1 . pomqnn•tl b . pom•· lo k . •~mor• 4 . Jto ay isan-: tiun:;angka· hoy na kasinlaki ni:. itloi: ng manok. ku/ay hpl· an~ balat. malaman. ma)· ma· laki. makikinang at itím na mga tn-10. a . malloulo b. tsiko k Jilntol 5. Na pa¡¡agilnaa.n ng mani· pis na balat al i:nalaking bulo an¡¡ masarap na l~ man ng bungangkahoy na ito. :"\anlalao;:as ang kan )·ang mr.:a d;ihon kunl! malapit nani: m;i1nuni:.a ... a . •inie-1-. ':» . -kop1 k . 11nn.od1 € Malalaking loun¡:;1n:.:k:1h"Y nakula)' lunli an!> n .. ,,.,. Aiol<.0 1s.uJ6 MAP\/i.-ANG 1~<:>9'1. ~YSA.Y.AJ.IG ITO~ ,s.1)"~ .......,,....""""' _,......,.;~1~ "6""PVS:::ING """""° PAi..AM.oA.~ """'""""""""""""'·'" panailon kung bg-1nit. ma· minabuti nila ang magta· puJ;i ;ing laman al pagkil· yo ng isilng pabrikil upang minsan n;ima·y dilaw. mai~;i\ata ang lilman at a . H1w1ii1n p11p1ya b . katas nito. pakwan k . granada a . pinyl b. m1ngottMn ' · Sil ilang t;iganayon, ani: k . dvry•n. , bungan1:kahoy na ito a)· lú . Til;i mahhil nil kampana i:inagawa nilan' ~ular kun~ malasi n sa kanyang ~ ubafft laloiaí manrap paj!kilkabilin sa puno ang l<uni: kakilining ntnog o m¡:<1 ito m1natamisan an;; laman. a . rn•liop1 b. liayrnito k. 1 . timH b . lan11k1 li . m11bulo 11 !'>1<1J;·3a'!a"· an:.: mi:a kula~· na pul¡¡ ·1 ~~u l ~a in~·on~ dilil malilpos kilyon¡; ku· 1nilin ni: ilan laman~ ni10 • . duh•t b. wwnt-liala· b1w li . t1m,..i . . ' 01 " . , " .. • " • .. • " . " . 1 S:. i::iwmi: till"I01! 111alata:: pu.in :in;: marilmi oilQ, •• . .LO~'lfS 'lf~W 21 f11uitablr ila11ki11!J Glurpuratiuu ...... 11 ...... INe "''"'• ,.,,., ... ~~•·n' ~ .... 1 ...... M••"'• • "·'· ?·M-111 Jln"<l•n1 ,;~·, "'· •lf' " •"'"'· p ¡,.¡,,,, ;, o ··r .. 1. i.o;t•ll ~:11 t:<louu. 11 .. ;., ,.. o T t l. ~.!lf<.fCI ~n T . 1 u .... ,~ . "••. n·w• • .,,.,_ :1.u.~ t · .. .,,..,.u.,.t .. nt~ i• ,-..,,1~ ., . .,,,..~ •I ..,. M'••'•' TUNAY NA PANGYAYARI ''NAGKAMALI AKO" ANG NAKARAAN KARUGTONG HALOS di kami humihinga ni Susana. At «iayol'I' na la· n1ang ang panliliit namin nang tumigil ang mga yabag. -Tama ang hinala ni lpU! -narinig naming sabl n,g faong Jumlkha ni!! m¡a yaba& buhal sa aming likuran. - Kayo nga pala ay mga tak· t-il na di dapat pagliwalaan~ Al ba¡o kami nakakiloa ay naramdaman kong itlnuon 11 aking Jlkod ang dulo n¡ ha· wak n1 barll. Gallt na plnata· yo kamlnf mar·HIWI . . . at r.akita nami¡11 si Slxto ang ~mina kllharap, ang tanod n¡ aming panekal nang gabing J)·on. -Sulong!. . . Burullk ktyo ,;. al huwa1t kayong magia· IP.ngkant tumakas kung hindi ninyo custong mamatay na n1a}'on pa! -pa¡babala ni Six· to na sumunod sa amln¡ llku· ran habana kami ni Susan1 ay humahakban¡ n1nc pabalik sa amine P!nan¡¡allaeao. Galit na calil si lplJ 111 n¡ malaman ang tlnangka namlnc 111gtak1S. Di mabllang na SUD· tok at tadyat ang dumapo 'ª akin¡ katawan samantalang si Susana'y tumanuap n1 k• takuMakot na simpa!. -Sln.bi ko na SI IDYOnt "°'ª'ª"' slnumang mikapact• traydor sa ·akln! -nan11igiglj na sabl ni lpil. -At n¡ayon na walang .makasusuway H aking kalooban! Jpinagapos ako ni Jpil- sa isang pununglllhOy Hmanla· Jang s¡ Su~ana ay iplhakulong sa isang mallit na kubonc sad· yang pigilan ng m¡a nablbi· hag nila. Mahigpit 11.amillg linanuran hangcang sa kinabu, kasan. Ma1·1alas-diyes na ay hindi pa lko plnatllikim ng ka· hit .anona: pa¡klin. Nanan•tlll akong nakagapoa sa kJnah\•· Uan kon¡ punun¡bhoy. Ay· w1n kun1 si SuS1na ay katulad kon¡ hindi rin nlla pina· kain. AD¡ tanring nalala~an ko'y naklkul(ln,g siya p lsanc l:ubo at mahigplt pa ring tina· tanuran. Sa ¡itna ng paghlhlnp n1 akin¡ Joob ay nakita kong lu· .mallk ay naJdta kon,g ltinaka· l:idkad halos si Susana. -Bitlwan ninyo siya! -P•· .sigaw kong wika. -Ako na ang ¡;.J:tan ninyo huwag Jamang ang aí<ing asawa! . Nakangising muling hinarap ako ni Jpll at ang parang na. i<akatuyang sabi: -pagbibig. yan kita . . . hindi ko sasaktan an1 iYOJU asawa! Sa halip ay palillJ?ayahin ko pa siya sa D•A'I i=andaling llo bilan1 gan· .u~alasn iyong kataksilan! At H hara11 ko, pilit- n11 tJ. nanglutng halayln ni Ipil si lSUsana. Nanlaban ang akinr asawa .. suabli~ walal\,1: nansyarl. Natupad din ni lpll ang makah3yop niyang nasa. Nagsi1d~igaw ako sa malabls na palhihirap ng loob. Nahl· tlng kn-sa Diyos na magunaw na an¡ mundo nang m¡a san· ~allng yaon upang ,huwag ko Sa Nago wa N1yan9 Pogkakamalt Ay N a paka~ a h a l malapit si Jpll. Hub1d na anr kanyang diyaket na suot nang naednng eabl, at :i.atakamise. . . makikila ninyon1_ dalawa ta't pantalon na Jamang. Nan! mapaharap sa akln ª' muling nandilat at ang pagalit na wika: -Humanda ka, lflY· dor! N¡ayo'y matitikman mo 3ng lupit ne aklng parusa! 01 l:lmani:: masaksihan ang na pakasakil na tanawini:: Jyon na hindiko n:i malilimotsa buong bubay ko. Nap°aplkit na la a1ang ako. Halos magdu¡o an¡; 11kins mga labi sa mariine pag· kakakagn.' Nane panumbalikan ako n¡ kamalayang saglil na naglaho dahll sa naganap na tagpo •Y aaklta konc nakalugmok 1111 -Hindi kami nagtatraydor ülng asawa. Halos mapu1:0 sa iyo. lpil! -pagmamatwid DI an¡:: hlnlngo ni Susana sa 1<0. -Nais Jamang naminr. bu· _111agkahaloni:: paghihirap ne n1alik na sa kabayanan upang loob at ng damdamln.· Hindi takasan n1 ang nakapanghihi· •o na•agalang pa!!mala~in ang lakbot .na pamumuhay dilo na nat1ah1hambal na larawan n& halos wala na kaming nasasak· aklni:: kabyak, al muli okoo.I sihan kundi ang pa¡mamalu· 111p1Slgaw nang malakas na pit ninyo ~t pa¡patay sa in· paran¡ ibl¡ kong paratin~in ,tone kapuw1 . , . 11 Jan¡lt 111! aklng pagtuhl' Kitan1·kita kone panng nagliyab ang lllfl máta ni lpil at binirahan ako n~ •untok s• sikmura na halos ikln.awala na ng -1i:ing malay. -T1l11ang mati11s ka na, walanghiy1 ka! Naekalakas ka IÍ• n1 loob na· ma¡nlita n¡ ¡1Dyan sa huap ko! Hlnudyatan niya an1 dala· wan1 kas1m1. M1bilis na um• lis ¡i,ng mg;i J.von. at nan~ ht1· n1kdal at pagbin¡I ng klltaru· n.11n! A)IWln tun1 sadyang niloob ni{ Maykapal na bigyang·wa· las ang kanmaan ng isang pan¡kat ng mga taonc nallgi w DI landas, o kunt bilall( lt• tugunan · sa pa¡tawa1 leo sa Kanya, hindi gaanon¡ nagta. c•I 1t nakarini¡ allo ng mal•· laku na putukan. Pa¡kuwa·y bum•hangM na dumatlng ang in sa m1a tauhan ni lpil. MAGAS IN NG BAGONG BUHA 'f Pagtatapat Ng lsang Naging Huk Kay BENITO R, CADIZ 1 L~·-Mga alagad· J.ll b1tul ll· nasalalr.ay tayo! Na(i.111 m1bilis ang sumu. nod na mra pan~y~yari . Naki· tt Ir.o ni lamang na na;:papan1kbuhan slna lpil 111m11nta· Irng n1lr.lklp1gpalit1n ng putc-k sa tumutugis na di!i iba'I m.ga alagad nga ng kataru· ngan. Walang naiWan se pook na aming kinaroroonau kundi 1ko, si Susana &t dal1wan1 t:.uhan ni 1pll na U11am1an DI punlo at nang1hllíbug w1l1 nang buhay. Ayw1n kuq sacly.1ng b· lnoban na rin ng Lla('it up1ng bigyang Wakas an¡ pa&hihir:ap DI hloobaft ng aking uawa, 111nc llgaw na punlo111 hindi ko malaman kung kauinon¡ panlg nagbuhat anr tumudla sa dibdib ni Susana. Kilana· kita kong sl)'a'y nabula¡ta at hinukala.n ng dugo 1nc tina· mong sugat, kasabay ng muli lr:ong pagkapasigaw nang ubos l11ka.s na halos ikalagot na ng: ating hininga. Pa¡apang na lumapit sa akin Si Susana, at buong pag· hihirap na nakapag-iwan pa rin sa akin ng pahimakas na pa.ngungusap._ -Asawa ko.. huwag na· tln¡¡: itangis ang naging ka· lc;oban ng Diyos sa atin~ ka· palaran. Ang pinaglupit11n ag palad dilo sa ibabaw ng lupa ay ginantimpalaan sa kabilang buh~y . Jyon larnang an¡¡ kanyang nasabi. Nalagutan na siya ng hininga $a aking paanan. lbill kc- siyang duhapangin al ku· lungin u aking dibdib n ka· buli-hulihang sandali, subali"t hindi ko rnagawa pagka'l ako'y nakagapos. 'Kahit na isang lalaki a)" hin· di ko napaglabanan ang tindi n:. damdaming namayani sa akin& katauhan. Aywan, ngu. ni't nawal:ln ako ng ulirat. . . al nan¡ manumb;dik ang 1king kam::layan ay pinagya· vaman na ako ng mga kawal ~a nagtagumpay sa kanilan~ AGO!:t TO 2S, 19'7 rñisyon. N1p1tay nila $in1 Jpil al nabihag ang ihJng kusan,g n::gsisuko nang ganap nJ ma· pipilan. Sa mga ban~ .... ~ n;1 'makatambad s11 aming pan~ ngln ay kabilang an;: kay Su· 11na, ang kapusralJd kung lrabyak ng dibdib~ :ioQn la mang Jubos kong naibulala ~ anr matinding nma ng loob. Nb-akap ko ang bangkay ng aklng asawa at buong laya kung iniyakan . . Dlyan nagwabs ang kasay· isayan ng U,ang p1n1kat na aagpanggap ni may itlnata· fuyod na magagandani simu· Joln upang mapagt11kpan ;in¡; tunay nllang .mga hangarin al k,¡sa\,aan At dl)·an din na~;iku ang mga hi:-ap na dinanas ng ;;ikiug asawa simu la pa nang kami'y ina¡: , ~ma at mamuhay s~ gttna ng kahi· rap1n. Nl!'•)'On, mapa)·apa na na. man aknng n¡¡mumuhay sa pilln.i: ng hatas. Ka\Jilang ako sa mg1 pinalaya n¡: pamahalaan malapos mabatid anf! malungkot na kapalarang sinapil naming mag-asawa. Bagam1't may ilang r>ana· bon n11 rln ang nakalilipas bu'hat nang hulin¡: tagpong iyon ao kabunclukan, ay hindi kc pa nalllimot ang mga pangy1yari. At paano ko n1alaimot ang tanawim: ¡~· on na han¡:. ¡ang ngayon at magpakailanman ar m.aJ:~i~ilbing tila mul long liligalig sa akin¡,: mga p1ngitaln? Subali'l sa lahat nang iyon 11y kasama na ring binibi§)'ang-sis¡ ko ang aking sarili. Sapagka't ako'y nagken1ali. Na1· patangay ako sa upat ng mga t:.ong m11y matatainis na diJ• . na di ko muna pinag·ar;tlang mabutl ang kalotohanan at anR m~a bagayba¡ay. At H minsang packakamali konf lyon I)' ~apakamahal ng na· tlng kabayaran. Kung mag-iisip-isip muna ang tao at matamang maglilim¡ bago gumawa ng ano mang hakbang, koiipala'y hindi SI· s11pitin ang malungkot na ka· palarang lulad ng siMpil namlng mai:·asawa. (X) ~hindi~ mal6t,11Jgsepil)O~ matatapos kumain Miasang Pagsesepilyo ..... sa pa11111agitaa 119 COlGATE DENTAL CREAM ay Y M9!1.'10R!!!!f/ Sumusugpo sa Pagkasira ng Ngipin ! Y"' Karakaraka!J9 Pumapawi sa Masamang Hininga ! ~ Pinananatiling Mggtlllda't Ma/inis ang Ngipinl Karaka-ra~ang nagkakabisa ang Col9,.te'1 up,.ng muuqpo ano mas11m""9 hiningang na¡¡slslmula sa blb!g sa 7 sa bawa't 10 pan¡yayari. .M!JlSur.g p.,~· aesepi\yo laman¡¡ na Col¡ate:"s ay lnllw1m1 hl1lt na m1lln1$ a. sanw,1 :ma tnyon1 blbl¡ sa loob n1 12 oras o bl¡¡lt pa. 811.dyanr naUbl¡¡an ng kal>~ t~an an1 kaslya-si:Janr !asan¡ maan.-hanr ni" co11at1f•. Kaya't na!.bl111n r,J110, ramltlo lael an1 Colcatt's aa Pa1se:npllyo nr nglpln tuwloe n,atarnp kumaln-«nr plnakunabutlne paraan na. napa1-al1.man1 ne.kababao;i.·11.>. '···· na11tastra nr n¡¡lpln. T1ndaan, upan¡ matl.Jalr. anr 1an1p na kal~u~;· ·• n11 nrlpln u ~sir.Ita aa lnJoni dmtlat.a m.a.talawaq bl'..SPA s. l.\li.1 taon ~~¿.Col9ate1• ang tanaing panlini1 •a ngipin na may GARDOL *na 1umu1u9po •a palka1ira ng ngipin IQ buong ma9hopon J° ~mi:;! ::: n~~~n41~ h~Jdih::!an~m;i~~•il:,~::~ pina9a9anda ang ngipin - hindi J.man9 9•011p n.1 pin1bab•n90 ang h1n1n9a - nguni't 11nu1119po rin •ng p19W1ira ng ngipin w loob ng 12 otH o h1git "' M in'• n 9 ,.gsnepilyo ng Coig .. te'1 w um119• -•' mllllll.DI Pll"WaepUyo u. 111-u1-ay na.1blbt1111 n.- ma¡¡hapon ai m&l"damll" na panau1111an1 labio sa nahsl.slfan¡ uldo. Aoi Oardol 01 coi.-ar.o ay bumubuo n1 p1nao11e.11n1sa buºR&' m11hapo11! Ang Pinakamabiling "TOOTHPASTE" Sa Pilipinas ••• Sa IE.U.A •••• Sa Buang Daigdig! 2f Si Val Ca~lelo. 11a mapapaut>od b1iong ua.· tiap nnug tntum .\11 "CONDE: DE AMOW' 11g LVN. 1·1mrnt11pad duo si l'al ug pn¡¡cl na 1.1anp 1nongrnuibig at 1nandirig1mwg Konde. Ha1:!:;,~'t~~!r~g ~!mªpna~ ~~~~F~~~!!~.as;~a~g~ Gutierrez at Dolphy. Ito ang iltatlong pelikulang pinamamahalaan ni Direktora Rosa Mia. Si Ch.arito Solis ay iscÍ :so mua bituin sa Pilipino.~ na U:inuturing na may pi. 1&ekamagandang mukha. f;t::;ar:~~n~!gm~~~ hanQa sa kanuang kaganda:han. Sa mga bansang nararating ní Charito av ma.rami siyong nobibighani. Isa sa mga humanga nanq labis so ktlnyang kariktan ang bituin ng Hollywood na si Gene Kelly. Ngayon, ong bduing amerikano ay na1rlkipagsulatan ka:v Charito at nakikipagpahtan ng magagandang larawan. lsang bituing lalaki sa ~~~: t~Yo~~zg a~~b s:; pangyayo.ring iyan! Nabaijtang si Zaldy Zshornack at si Sbirley Gorospe ay nagkakaibigan 11 tunay na buhay. Subali't n@:ayon, may lumitaw 1 ang rial:o11ouig-dumolmuiug la¡¡¡>O sa 'BATA.V(; HA.\'GKt"Sr\Y riu sa,,,¡111ymla t>u pin1my1111u1uml1UH uiuo F'red .\lo111il/<1, Rita Gomt at \"au de Lro11 IQ il1rek~111on '1Í Co11raJo Cu1u:lr. 30 na iba namang balita tungkol kay Zaldy. Umano, ang bituing ito nk Prenarire· ay may ibang •'napupusuan". At hindi rin iba sa. kant~~~g J:r::~ª~y s1ª~~~~: Vergara. Tutoo nga kaya, o isa na namang paltos na balita? Sa loob ng maikli pong pn nahonu pagloba.~ sa pe1ikuta ni Lani Ote11za ay tila ma11 natftipon na si11ang malaking halGgia. Ka. tnakoilan 011 ípinagporangalan n1va sa kanyang tngra katbfgan na naghahanda na siyang magpata)'O ng sarilino tahanan. -K?:n pala napakati:noni pina!~Yaa~~,:!: aabi tuloy ni Lauro Delgado, na maltmit 11iakakita ko.11 Latt.i na aumasakay '" Jeep. Sa pag.alts nJ Nenlta .Vi· ~~1di: Pn~~:º"L~~d~; buwang kasalutuyan ay nawalan apg · pelitulang tagalog ng l.sang bltuin. Slnabi ni Nenlta bago sfya lumisan sa sariling bayan ni mula nang araw na yaon ay hindi na slya' si Nenita Vidal kundt si Mi' lagros Eraña. -Sa pag-alls kong lto ay namamaal.am na ako sa daiBdig ng lkapltong siibat lban ~:S<s -;;:1 11::~~ª ::i~f. gan sa paliparan. -Pag. katapos ng mga tatlo o apat ne. taong pag-aaral ko sa ibang hansa ay haharapin ko ang aking propesyon. Sa Unurang lyan ni Nenlta, matitiyak lamang na mangungulila nang lubusan ang kanyang mga ta· gahanga at hindi na siya muling mapapanood sa pu. Ung-tablng. Bidang-bida ngG~ si Luis Gonzales so mga kasumang bituin sa estudyo ng Sampaguita. Hiitdi sfyo nauubusan. ng balita tungkol sa kanilang masayang poglalokbay sa ibang ban.sa na klna.tumpungan ni· ya ng mga natatangi at kasiyadyong kararnuan. Ang masugid na tagapakinig ni Luis sa. kan yang mga pagbibida ay sina Gloria Romero,. Lolita Rodriguez at Barbara P.erez. Maraming bituin at dlrektor sa pelikula ang na· hihilig sa pag-aaral ng sayaw na "Rock 'N Roll". Sa mj?a lalaki ay maba. banggit sina Eddie Garcla, Armando Garces, Mario Montenegro, Tony ·Marzan, Juancho Gutierrei:. at Tito Galla. Sa lca)tbaihan ay sina Bltbara Pe-. rez, Amalia Fuentes, Már· lene Dauden Nakahanda na ang lGhot sa pagsasapelikula ng Sharlna, na gagawin ni Manuel Vistan, Jr., sa pakikipagtulungan ng isang 11\alaking samahan sa lndonesya. Nakatakdang magsisiganap R!J niga pangunong papel sino Danilo Montes, Pancho Magalotia a& Olivia Cenizal. Si Bino Garcla ng Premiere ay isang masugtd na manunuklas ng mga =~~g a~~u~°atp~fa b:~ niya sa Premeire na pawang nabiuan na ng "break" sa paeJ.abas sa pe· likula. Sa kasalukri1yan. patuloy pa rin slyang nagmamanman ng mga "ba· gong talino" sa' puting-tabing na maaartng sumikat at pakin~bahga!I. Lahat nang nakapanood ng pelilcttlang Turista ay pawang nosíyahan. Anila'y porang nangakarating no rin silo sa Hapon "ª pano. nood ng pelikulang ito. Ang Kalibre 45 ni Premiere ay inaasahang mapapabilang sa mga pamb.atong pelikula ng taon. lto'y ayon na rin sa mga nakakapanood ng mga siyuting nito na ang karamiha'Y klnunan sa· Sta. Maria, Bufakau. MAGASIN NG BÁGONG BU.iAj' Si }l<wbara Ptro•: aw isa M rnga paboricon11 bituin nga11on n11 m110 tin·tdittr. Moki· kitang lroNmo !'iya 11ino Ro~ Vasqiuz, Ton11 Morzan, MorltM Doudtn, Btllo Flore~ et 1-:dcüt Gnrcio 1<amar.tol.on9 naglilibot so loob Jl4 ko.nflang ntud~. Si Bll'Mn p.,. 11 bbi· lang DI SI lft81 bituJDe din• daltila at hlna.han¡:aan .or madla. Ana Plliline bituln nlya s• puting·hbia,¡ •>' d1 matututulut laant t•swnP11 .. llanyaq sarUJ at ne sam.ahan¡ ._,ltll pinqliliqkura'D. , Mll'arnin1 mababuqit na ma11n.dlD! Pllll>'IJ'lri H p.. Ci&in1 bituln ni Barbara Perez. katulad ne aum~unod na pangy1yaring hindi na nlya malilimol. ltO'J ma1 kaugnayan SI innc pulubi, Da na&ail· billg IHDI lnaplruyoo. Hindi PI DOOD D.IPIP•ns• rap m.tn lun1q ill Barbua na slya'y mahtan¡hal bil•DJ bituln. NaDOf:C) 1ila a1 sine a¡: bnyana 1t111111·aual ·na dala· es nani pabirOnc ..Whin sa kónya ne laa: -Baklt hindi ka m.,.....lsta? Kunakbang-h· multhi ka al Audrey Hepburli! -Ku, malayo! S.b magk• bt h1ng:•ako ... -pa~iro rinl: ualugot ni Barbara. -Balr.it, magar.da Ita naman, •• At tagJay mo ana mea Ita· tP_ ngian ne laaftl bUuin .. Sa salijan¡ iyari 11 parang n1pun1at si Bubua. Hindi na nlya sinacot an¡ kaibi¡an. Nsuni't pagdatiq na babay, m11kail•D1 ulit na huraarap siya aa salamln. At pa:an¡ lun¡ mum~ na naitanong aiya sa sulli: -Maaanda n¡a koya ako? ... Mayrooa n1a kaya alr.on¡ ... ltatan¡laa? Masayan¡ nalr.atulog siya nin& 11bing lyon. Suball't ti· B1bub1111 • . 1anap na Eliyao.r n~ot aa¡ siaabi ne kanyaq kaibigan at ang muliq DI· pagbubwian n¡ isip ay ang kan1ang P11·aaral. ban¡ araw 111 Linuo. 11· llng siya sa 1imbab1a nang n11lr.akita siya na isaag baba· In¡ ~ulubi111 may kalong na malUt na 1nak. Bagama't -hin· di 1lya nakita ng pulubi pll· ka't nalratingin lyon 11 lllna ILAN G MAKASAYSA YANG : •• babain1 hinlhinaan ng limot, a) rllPltlail ng paglakad si Barbara. Tinubuan siya ne habag sa ma1-lnan1 pulublnf lubhang aba ang kaayuun at mukhana kuwaawa. Tiningnan niya SI kan.yang pillka kWll mayroon siyanc barya. Al nang p1altaklla ng beinte IY bumalik at ibini&•J' se pulubi. Mata¡al na napati111in u kanya anc pulubl matapos abu· tln an¡ pera. Naklta ni1a'ng bahaoang namumula an1 mea mata niyon. -Kay·ba:lt mo, lnen1. Ga· 1anUmpaJaan ka ne langlt sa ü-ong kabuUhan . . . --aabi ng pulubi. Sa hallp na tumallkod na ang pulubi matapas magpasa· lamat )lay Barbara ay patuloy siyang tinitl¡an. Paran¡ may kung anong nakiklta sa kan· yang mukha. -Bakil bo .. ? -n1itanong ni Barbar•. k arugtong ...... ~~~~~~~~~~~~~~~~ .mimg kamatayan! Noun din ay suma101 ang pinak11mamahal na giiiang na toimagsiklln, .'\i Melchora Aqui· no, n:i hiait na kilala SI ta· f¡uring ·"randang Sora, ang l ~\il ng Katlpunan," s.i mala· g¡Ating na tini¡ ay sinabi niya ¡rng ) i;anilo: -Hindi kayo da· pat \ miintamba tungkol SI ~;r~~:1~~5ª~1~~ngn:ª::~1:11~~ m~bigas sa pagtululu11gan ngJ~hat. Sa pangalan ng kapi· san,,1n ay ipinagkallaloob ko l!n~ \ kahull·hulihang butU 11g :~~r a;:ns"·~~~~~~g~~~~~::: kaka~langanln íl)º buung-~uso ko ri~1¡: ibah•ndojj:. Dapat nin· A..Go..;1'0 2S. 1957 yon¡:: mabatid· n11 a.ar;: labat sa 41kinc buhay ay pag-aari n,; kiluiang ito al nahahanda akong magpakuakil at mama· lay ng dahll sa ikalalaya n¡ ating bayan ... " Tumimo SI puso ng mga ka· sapl .ng mga p1ngungusap na iyon ni Tandanc Sora, at pag· llat1pos ng 01ng aealit na t• tahlmitan ay ipin.agbunyl DI lahat ang pangalan ng dakl· lang lna ng Katipunan. Muling tumayo si Bonifacio sa harap ng nip.:akaingay na mga kasapi at anr sabi: -Dumating na ang pagkakataon upang putulin ang m.ga pag. mamalabi11, mga pacsauman· tala at ktlupitan DJf ms;!41 Ka~ · tila u atint: b¡¡yan. Ang p1gl.,ili¡anli1\5 kay·lagal na pa· nahong hinihintay -natin ay 1lu· ma1 .. 1g din sa wakai. Naka· banda na ngayon an..-::- bawa't isang anak ng hayan upang magbubo ne dugo alang·alaug sa atlng daki11ng simulain. Na· rinig n:111yo ang sinabi ni Tand111g Sora. Hindi suliranii: ang pa¡kain. Tungkol sa san· data ay mayroon tayong mga tabak, matutulis na sibat at ilang pu.sil. Ano pa ana hini· hintay natin . . Kailangang ngayon din ¡¡y magban¡on ang bayang ap¡ laban sa kasamaar¡ ng mga m¡¡nJulupig . . -Wal:t naman .. nagagan· dahan laman¡ ako sa iyo. Ang kagandahang ng Jyong kaloo· ban ay kasingganda ng iyong niukha! -sagot ng puiubi. - Bakit hindi ka mag-artisla, lneng? Sa palagay ko .. kung papalnubayan ka ng mahal na Birhen ay diyan ka magtata· mo ng magandang ·Jcapalaran. Nang makauwl na si Bar· bara ay parang wala sa Joob na napah11rap uli siya sa sa· liin1in. Muling naitanong niya s:i sari\i kung siya'y talagang maganda, gaya ng sabi ng nili· musan niyang pulubi. Al noon, naalaala níya an'.!: sinabi rin ng kanyang Uibigan nooRg manood sila n& sine. Ang sina· bi niton ay katulad din ng slnabi sa kanya ne pulubi. Aywan kung bakit buhat noon ay lagi nang naaal~ala n! Barbua ang sinabi sa kan· ya ng pulubi. Hindi katulad ng pa1k11banuit ng kanyan,¡ ltaib\llan, nagiA:g matlmbanc 13 kan11 an¡ salita ng pulu· bing ·1yon. Maaaring ang sinabl ng lr.any11n¡ kalbigan ay pabi· ro laman¡, o !sana pa1bibi1ay· kasiyaban laman¡. Ngunl't ang ilan& pulubinc tulad Eliyon na Taraw1n ni lc~hirapa.n, a7 malapat sa bawa't bitlwa111 p1ngungusap. Hindi malpaliwahag ni Bar· toara ltun1 baklt ang S11itan¡ Jyon 1\1 pulubi ay puan1 n•· 11n1 iS1ng iHpirasyon niya sa pagkakaroon ng Jihlm na ha· ngariog ma¡tamo ng iung "maaandang kapalaran". Kuna ancng "kapalaran" lyon ay si· yang hindi rln naman nlya maipaliwanag. At hindi niya inaasahan, naglng mabills :ing mga pang· ,.·ayart. Dumating n¡a sa kan· yang buhay an1 pagkakataong mapabilang s• mga alagad ng ikapiloaa sining ... bangganc -Rayo, bawa'l isa SI inyo •Y may taglay na sedula pt>r· aonal na •i~ ar1~ canda na. tayo ay napasasakop sa kanila. Pag. punit-punilin .Unyo ang mga &edulang iyan :..:Jad na aklng gagawln. Bayaan ninyong dal· hin ng han¡in ang mga pira· pirasong sedulan¡ iyan upang paratingin sa kaalaman ng mgii laong- nasa pamahalaan na mula Sa mga oras na ilo ay hindi na muli tayong pasa· sakop sa kapan¡yarihan ng ibang bansa, al bago nila layo sakupin ay magdaraan sila sa ibaba.w ng ating mga bangkay! !lunga ng madamdaming ta· lumpali ni Bonifaclo ay ini· Jabas ng mga Katipi1ncro an,g k:inilang sedula per:o!lal al sa u nt1-u n ~1ng umamo sa kan· ya ang "magandanp kapala· ran" . .. al siya'y miibilis na matanghal bilang isana bituin. Ngayon, hindi pa rin nalili· mol ni Barbara ang pulublng iyon na natupad a11g magandani hangarin para sa kanya. Sa pala¡iay niya, aRg sinabi sa l:anya ng pulubing iyon ay t><.hagi rig mga "'lakas" na nag· tulak ia kanya upang makara· ting sa kasa\ukuyang ka.Jaga)'aJI. ~ung sabagay, hindi pa rin tinatanggap ni Barbara na siya'y Isa nang maluningning na bituin. gaya ng palagay al paniniwala ng marami nlyang lagahanga. Subali't sa ganang kanya, ang pagkakataong lu· mapit SI ltanya upanc map¡¡· bibni sa mea bitiun ng Sam· paguila ay Isa nane :·malakine kapala.rain,'',. . • at matatawag na isa nane malaking tagum· pay. Al an¡ mapakumbabang paniniwala niyang iyan ay si· yan¡ nagbubunsod sa kanya upang patuloy na ma¡sumlkap na lalong mapaunlad ang sa· rili SI dai¡dlg na -kan y a ne gina¡alawan. Suball't sa kablla n¡ mga gawaínc blnaharap at alna· 1ampanan ni Barbara sa kani1,on¡ tahanan at u kanilan¡ utudyo, ay hindi slya nakali· Jimot SI lsang panata. Lagi si· yang naglillmos sa mea pulu· ~i at higit siyan¡ naging m• u:aln sa 11111 kulma·palad. fil bawa~ puJubin.f malimu· san niya, laluna kung babaing may kasama o kalonc na anak, ay parang nakiklta niya ang mag·ina"' - p_ ulublng iyon na han¡¡ang ngayo'y ipinalalagay niyang isa sa m¡a n?iaing ins· plrasyon nin sa pachahangad na ma¡ing b1tuln. -Raynoldo Gamboci pinagpunil·punit ang m¡a Jto. -Mabuhay ang bayáng Pili· Pinas! -sl¡aw ni Andres Bonifacio nasa kanar.¡ kamay ay hawak "ang tabak al SI kall· wang kamay naman ay tangan an1 bandlla n1 Katipunan. -Mabuhay! -siaawan nt lahal al ilinaas din nila an1 kar.i·kanilan¡ mfa tabak na sa mukha ay mababakas anc ci.· nap na kasiyahan. At ito an¡ tagpo ng Unsn1 Sl1aw M laHntawak na sa laun-taon ay ipin11diriwan1 DI S1mbayanang Pilipino bi· lan¡ alaala sa pa,gbalikwas r.g aling bayan tung-o sa kala· yaang tlnalamaSI nalin n¡::a· yon. 31