Magasin ng Bagong Buhay. Enero 12, 1958

Media

Part of Magasin ng Bagong Buhay

Title: Magasin ng Bagong Buhay. Enero 12, 1958
Issue Date: Enero 12, 1958
Language: Tagalog
Rights
extracted text: " DIPTERYA SA MAYNILA "NAGBABALA sa publiko si Dr. Ma1fano t '. lcasfallo, punong pangkalusugan ng siyutlad. hinggil sa dumaraming kaso al pagkal)lal:iy sanhi ng dipterya sa Maynila. K;rngnay nito, nagbigay si Dr. Belmonte. katulong ni!. puno ng kalusugan n2 lunsod. !lC sumusunod na tagubilin upang map~g. mgalan ong mga sanggol hindi lumang sa d1p1crya lrnndi sa ibang sakit din na gaya n~ buluto;1g, kolera_, tipus, iti. ''hydrophobia·· a1 ligdas: 1. Ang bakuna laban sa bululong ,.~ kai hmgang isagawa bago sumapit sa isang taong gulang ang sanggol. At ito'y uulitin sa gulang na limang taon o kung may salot; 2 . Ang bakuna sa dipterya ay kung 9 o 10 buwan naman ang edad ng bata at ito'y darn.gdagan pagsapit sa isang taon at sa panahon rig pagtuntong ng bata sa paaralan; · 3. Ang ineksiyon sa dagitdit na ubo ay pagkaraan ng anim na buwang maipanganak at ang ineksiyon !aban sa tetano n !)agka.raan ng siyam na buw:m mula sa ~agsihng ng sanggol; 4. Ang sa Kolera-tipus-iti, sa pauahon ng panganib o epíJemya: 5. Ang sa "hydrophobia" - matapos na maka~at ang bata ng aso o ng pusa. al ang sa tigdas ay sa loob ng walong araw pagkatapos na malantad ang kaso." WELGA SA GUBYERNO "MALAMANG na lumag;map ang malakihang· pag-aaklas ng mga kawani at mangga· gawani kasapl sa Confeder~tion of Unlons In Government Corporations na a<1bot sa may 15.000 kapag hindi maaagapang malunasan ang biglang pagsiklab ng aklsan kahapon sa limang korporasyon ng pamahalaan bilang pagtutol sa hindi pagpapairal ng sama·samang kasunduan sa mga unyon ng mga pangasiwaang kinauukulan. Sinabi ni Emmanuel Clave, pangulo ng CUGC at ng PHJ:IC Workers Union. na ang pangasiwaan ng mga korporasyon n~ pamahalaan ay nabigo sa pagpapaganap ng mga umiiral na kasunduan sa paggawa." l Enero 8, 1958)" Kobilang sa mga cüthila11 ng mga aklasang ito arig pcgbabawas ng numggagawa. gaya ng nangyari su PHHC at pagpigi( sa pagdaragng sahod. Natural, kung isa lea sa mga nabawas o isa sa mga hindi naasensuhnn. magtitipid ka! Austerity! Austerity ~ -- ·GRF Laimiolalxu tuwino t,;.,,,., no"'""'" n• •010•:~ ftll pahoyo9cM9 IAGONG IVKAY Ton91110,..•: Mooilo- Ti"'H lld9 .. r lotenli•o Ton o , s1 ... e.u •. M .. ynil .. p,..,,.,.,.,n,,.l,,.nlJ Ji1nb" ' '"'" PSY Pruo. So,.palK A·1• .. Lun1od Quuon MERCEDES R. MACALALAG Pilol·Panlahanan C lll:COll.IC 11 rLO llEl'C lO Ko go ,..ad HTE Y[NtzUilA So Sinon9 )[ff T. sr.NTOS Pot"')tupo HALAOf.. NO SUSKIUSYOH lllNCCO l .\MANC l ltin•t1f;mga ng bang panauhin H pa"ª"ª'" ang pamvnuang mamamahal1 H buong. panahon ng komperen5i)'•. Mui5ina9 SI '"!I• mukha ng mga mi• nunungkulan ang mH&)'lng pagtangg•p H klni_lang tun9kulin. · Sapagka't •ftt fl:uamihan sa mp nag-aaral u kolohi)'o ,,. kabilang pa 5a lipon ng kabataan, 5ila')' du1111dalo rin SI mga pana)'am up¡mg patunayang sila man a,. nakikibohagi s• tungkuling dapat nilang ~mpanan 11 k1pakan1n ng b1,.1n. lung pangkat n9 k1bat111ng bumubuo So1 iung lvpg.n, umantalang nagh.,h11nd1 ng kap11,.aha ng p1raratingin u matllHl na pinuno ng pa• m1h1IHn. MAGASIN ND BAGONG BUHAY Ans: Mi-1 dalubhlt$a sa iba't ibang Ufl9•'r ng mg• k•buha'(ang p•mbanu ay inHny•yah•ng magta. lumpa~; o mag-uh1t s.a mg• pekung tin1talak•y ng mga kinatawan. Makikitang nags1511it• si Oekano Conn1do B1nilH, pangulo np pamb•n111)9 YMCA. KABAT AAN ... Para Sa Kapakinabangan S. bawa't suliraning_ ta. lakayin al bpu.,ahang pagtibayin, laging nagtr.1. lu1roon fl9 malnlt,mg P•9• tataloangmgamag-aual. Sil ganitong pnaa'y na!li· ging ma1igla 1ng takbo ng mga pagpupulong. Mart1ka·naka, u1 pagitan n9 mga sesyon, ilng mga kinalawan ª' nagdaraos ng maikling ¡ulatuntunan Mil kinabibil•ngan ng katulubong uyaw. Ng Bayan U P.~~~·as~An~1~~ya~~Ka~~U~~::·~~ ~=~!~gp~f~.~=~:=/ª Taglay an¡,: ganyani:: layunin, 5000 kabataan, kinabibilangan n¡: 111¡;a mag.aar¡¡J ac ng m:-:-a tac;anayon, ang nagdaos ni: 52 p~naymi ~a iba'! ibang pook sa kapuluan. Ang mga panayam na ito\ nasa ilahru n;: pamamahab ni: pamhnsang YMCA ng Pilipinas. Sa h.:ilip na gus ulin ng naturang mga kabataan ang. buong pa. rahu11 ng kilnilang pa.gbabakasy9n ~a paglilibang, anim na· araw (IJisyembre 26·31, )957) ang inilaan nil.:i sa pagtalakay sa mga suli raninnJ:!hansa. :ia huong panahonc,: itina¡:al ng mga panayam, pinag.usapan níla J~C pinak~mabibigat ng suliraning kinai<aharap ng pan)áhalHn. nawa·t i~a·y na¡ inc mahala;anc bahaei ni:: pa1>pupulong sapagka't ?ahat ·av tumatalakay sa iiSllnc piilksa: hb•IHn pu• u kap;lk¡.,,.. bang•n ng b1nsa. Batid n¡: kab.ataang nagsipagpulung n;1 malaki ang k<1nilang ma· ga~awa upang mabawasan ang pinapasang pamrnagutan ng pama· halaan sa h yan. D;1hil diyan, na~patibay 5ila ng mga lr.apasyahan niatapos ani;: maingat na pagsusuri al mai nitan~ pagtalalo. Saklaw ng mga kapasyahan ang mga bagay nn maaaring gam· p~pan ng mga kabataan o, hindi man nila mogagampanan, ay nag· mnmungkah¡ naman sa mga pinuno ng pamahalaan ng m~a hakbang na maaaring isagawa. Sa bawa't pagbubukas ne s~syon, may mea dalubhasang nai:· u11 !Jt ukol sa kalaeayan¡: panekabuhayan o pangkalusugan ne m¡::a ~iyudad at lalawican. Dito·y kumukuha ng m¡;a kurukur<i ant mg11 nar~isipa:•pan<iyam na mag:o¡iamlt nila u pa~tal:ika~· ni: iba't \ban¡.; sulir<-nin. Sundan sa Pahina 4 ENERO 12, 1958 ~ ~ -o TANGUAY DISTllLERY, INC. ~ JU T •• ~•oy, M•~~• z llllALDE & CO., INC. ~ G~~. Mu o9or• S• um•t•· b•gti p•simul•n ang 1•1yon, •n1 mg• kln•t•w•n •V rie1pupi.1U y H btndila bil1nsi in$piruyon NI P•st•l•k•y nilt H m1• sulir•nint pamb•ytl'I. lto'y bahagi n9 kabat••n u Baryo K•moh•guín, <;um11ka, Queion iu ba111m•'t hindi nagsisip•g·tr•I KABATAAN, PARA SA KAPAKINABANGAN •.• KARUGTONG NGUNl'T hindi sa pagpapa nlyam homilng oagw¡¡wabs iln¡ mea p:aissusum;ikil ng nis• kabat111ng iyan. Tuwíng bakasyon u buon1 bu· wan ng Mayo. marami sa kanila ang nagsisidalo sa mga sanayan sa paggawa o work umps, Dito'y binabah1ginan nila ng kani\ang l'IJlal:Íman ang mga nagsisip1nirahan sa mea Jlblit- na pook. Diyan nila higit na naipakikita ;ing kanilang llap•kinaban911n. Bukod sa YMCA, m;irami p;uig mg;1 u mahang sibiko ang makapagtataguyod ng mga panayarn kung panahon ng pagbabakasyon. Hangad ng kabataan na sila'y mapakinabangan. Naghihintay lamang sila ng· p;igkakat:iomi: tukbsin ~ne kanilana sarili. -M .. ~ieves. Sa m"h1b1n9 p1n1hon ng b<1kuyo n k ung buwan ng M1yo, ang m11a kab .. tun sa nayon .. .,. hinihik•yat sa p<1glilin•ng ng mga lupain. Dito'y nililimot nil1 ª"11 p•glilibang •t iniuukol 1n9 bnlli.ng m11 oru u m91 f1Wain9 kap1ki-p1kin11ban9. MAGASIN NG llAGONG 8UHAY / KATA KA-TAKANG HAYOPI - A ng nasa larawan ay hindi kalansa~ ng isan11 lmtiki kund¡ ang "mo Joch füan1" ng Au~1 1 al};i. isang uri ng hayop n nak;1latakot ang anyo, n¡;uni'l maamo al mabait. A 1 :g pal-oril OnJ: 11a~k:1in ng ha}op n:i 110 • Y lani.: ;.1am, al n11kaluluh.n u!' 675 sa 101,I;> ng JS minuto ENERO 12, 1958 TALAGANO •AAICn'-AKITI - Sa lauwan¡ ito ni Jane Mansfü~hl ay walang tulutol kuni sabihing siya ang pinaka· seksing artista nc:ayon w Holywood. N<itanyaf si Ja~ sa ¡an· yang katangian na siyane pangun.img nakaaakil ng kalalak ~ han soi pan;;ihonc ito ng "hydrocen bomb". Kuha ang larawaii nang magtungo si Jane sa Tokyo kamakailan. HUWAG KAYONG MAGfGITl.AI - Ito'y hindi iun¡ pa"5alaka1 ng m¡¡:a "taong bakal" buhal sa ibang planeta. Ang ·nasa kaliwa ay i:1anJ:: "mobile robot" na nagbubuga ng apoy at ang nasa kanan ar ist11<1= pilotong may bsuolang pangkalawakan, mea lar u ang nakat:m¡hal sa harap.an. ne bantoe n,a Colosseum at "Are Of Triumpb" !1A Roma (makikit' sa dakoq Ukuran). KAYAMANAN BUHATºSA MANIKA - Si Mrs. Jennic H. Graves ng Inglatera ay nabantog dahil laman~ sa kanyang m.:a manikani! 0Ginnete at Jill. Nagsimulang gumawa "M manika ~i Mrs. Gr3\lt'll ml'.l;.i 20 !;ion n3 ang nakalili~s. na ;ing pinagpaparisan ay ang ~nyo n.i: k:.11.:anc m¡::a a n ~k. Nanc n1am;ihy an;:. kanyang asaw;1. ¡~·ci11 na ;ona:: n.1'.:•RS hanupbuhay niya. Gin~wa niyLJn¡! pabrika :m¡: i~:. 11;: 1\1111:1111; '.:u~;ili sa M.:clfor<.J. N~yun, dahw;i n:1 an~ m:< l :okin ~ pa:::o,\:o:•t: •• ~ munikn ni':\frs. (;rm't's na n;i;,:p;op:•r.hik $,1 \..anp n:: l.;;,~·:un .1 n;u:. Sa Kabila Ng Maaasahang Lakas Ng Hukbo Al Ng Pakikiisa Ng Mga Bansang Kagawad Ng SEATO, ~KIKlfA M Mnd•li nt ~Mwn•y M m1ln .. t na INIMl•k•y u kute "11 kHway arlt mp bw1I ng Huk"°"11 P1ft9k1tihen. Bah .. ! l1m1"1 ito ng pu11n111n ttil1n1 p1p11&n1y •• ,,.W·1r1w •. M~!. ~:::~z~.t:~!~ ft!J Pilipinas upang maipagt:mggoJ ang ating bansa kung takatsakaling may ¡;a.stlllka:v mula· sa !abas? lyan ang pinakam1ha1 .. T.'.7.' .. tanong ngayon ng bawa't ma· mamayang Pilipino habang patuioy ang iJagkakaroon R.( J.ibanan sa iba't ibang panig ng daigdig. Ang pinakamalapit na 7'.i. away ng Pilipimis ay ang Ko· niunistant Tsina na sa loob n!f nakaraang mga taon, at hanggang sa kasalukuyan, ay itinuturing ng ating mi:a pinuno ng Hukbo na isang palagiang banta ng panganib sa },lpanatagan • ;it kali¡tasap ng J>ilipinas. May 6() hanggang 70 milya lamang ang layo ng Komunistang Tsina mula sa pinakadulong hilagang pulo ng Pilipinas. N1pak1lapil nito sa Pormosa, kay1 ang pangamba ng mga mamamay1n ay patuloy, ~apag k a't si.nasalJing kapag nakuha n¡ Komunistang Tsina a1;g Pormosa ay di-malayong pngba ntaan ni nito nang tu· wira n ang Pilipinas. Nang nasdaang taon lamang, iniulat ng pamunuan M Hukbo al ng tangsulangt : nsa na ang lakas ng pala~::in;: kawal na panagupa n: Knmunistang Tsina ay 2,200,· 000. A~ malaking hukbong itv ay tinutulungan p1 ng ti· n:-t1wag na ··militia" na may 6 hanggang 10 milyoag tauhan. lniulat din na may 2,000 an; niga aeroplanong pandigma nt. Komunistang Tsina, al ang hukbong-dagat nito aY may 400 bapor-pandigma, al libulibonl batel na nakatutulong din nang malaki sa kilusa~ n1ilitar. Sinasabing ito ay patulov n:a dlnaragdagan ng Rusya al patuloy na pinalalakas ang Hukbong panlaban cg Komunistang Tsina. Paano naman ang atingHukbo? Ano ang ginagawang pagJlllpalahs nito? May kakayahan kaya itong makipagsagupaan sa mahigit na 2 milyong 11.awal ng Komunistang Tsina? Kung sabagay ay hindi pa n:'man ugbabantang sumalakay ang. Komunistang Tsina sa Pilipinas pagka't ani:: Porn-osa lamang ay hindi pa nila makuha. Nguni't upan8 maka· tiyak ng kapanatagan ang mg¡ mamamayait •Y dap•l n1 mafllos ang bagay na ito. Mula noong 1949 banggang 1~. n:i.ng panahong nea ka· agting1n 1ng kilunn ng mga Hukbalahap o mga mapanligdig sa Kapuluan, ang lakas n, mga kawal oating sandabhan ay 30,000 Jaman1,: Masasabing higit na m•lakas noon ang mga Huk kaysa s:i mga {tawal sapqka't ani sanladahang lauhan ng Tiukba. l;.hap ay 10,000 at tinutulu- . ni:an pa ni may 100,000 ka· g¡¡wad ng Buklod na tinatawag na .. sympathizers" o mg.\ t¡¡gapagmalasakit. Nguni't nang sumapit ang 1946 ay nalansag ng Hukbo ang malaking samahang iyan at walang nalabi sa lakas ni; Hukbalahap kundi ·662 tauh;1ng sandatahan na laman;. Ang karamihan sa mga Huk ay . nabihag, mat:ami rin :i.ng kusangsumukoatmarami ang r.;ipíltay. Ngayon ay iilan ilan na lamang ang nalalabing n.•sabundok. Hindi ba kagila-gilalas ang t:.gump;iy na iyan ne Hukbo? S:.makatuwid ay hindi dapat pag-alinlanganan anc kanilan~ kakayahan. Nguni't hindi nasisiyahan SI tagumpay na iyan ang" mga . pinuno ng ating Hukbo .t ka gawaran ng tanggulang-bansa. Alam nilanc patuloy an¡ b:ant1 ng mg• Komunista mu11 SI Jabu kaya naman p1tu· loy rin sila sa paghahanda, p.igpap1lakas, pagsasan•y sa l;banang sauluhan, at iba pa. Ang sinisikap ng p•muan ng Hukbo ay masing dalubbasang bh1t an¡ bawa't tauhang mi· litar sa mga palihim na pana· n;;Jakay. Araw-araw ay pinagsasana· y;;.n nila ang kung paanOflR •ng islllC kawal ay makapapatay o makabibihag ng sanJMGASIN NG BAGONG BUHAY ITO ANG BAHAGI nt rnal.dling p1ngkat no H1,1kbon9 San· 4atah•n ng Pitipinu "ª"9 rn19katípon H Karnpo Murphy. Sinvluri 11!1 ng Pan9ulon9 Guci• •t n1 K1lihim ng tangg1.1· l•nv-b•n•• H m91' 11nd11i ftfl rtbi1f1 milit1r: PUSPUSAN din •nt tinaglw•ng p1gHsan1y ng mg1 t1vh•n ng Hull:· bonc P1nd•1•t ng Pilipinu. Nagpap1kadalubhau $ila u m1ing•t at m•blsan» p•kikídi9ma 'ª l•ot, H tutong ng tin1taw119 nll1n9 '0fr09· 1n1n" na n1k11i1i1id nang rnata91I 1t n1kuasalakay s.. banor "9 k1aw•y nint di napvp1.1n•. Dapot Maging Handa Ang Pilipinas Sa Lahat Ng SaftdaH •liala l1<m11: kaawa.y. '.\lah1r;, , ¡.:;.win ito. - n~uni'I 111agugul;il na foin,.n~ ang m ga mamilmilyd n ~ Pilipino sa sandaling matalos nil;i na dalulihasa na ~a gani· t<'ng g¡wain 11ng ating mga bwat. Sa kasalukuyan ·ay mahigit J;¡manr sa 'kalahating milyon ar.¡: sandatahang tauhan ng afing Hukbo. Hindi matiyak •.uns ilan ani: bilang n: ating mga ~por al atroplanonc panagupa. Suhali'l hindi dapat hamallin ang kakayahan ng Hukbont;: ito ni: Pilipinas sa kanif;lng mt:a pamamaraan sa pakikidigma. Magugunitang kamakailan hmanft, ang Hukbong Panda· 1;a1 ng Philipina-~ (Philippinc r-.av}'I ar nag>agawa ng ma.lakin~ pa~sa>an a~· sa pakikilab:,n sa ni¡:a kaaway sa gitna ng h raiiat.:in. Piñai:sanayan nilang m~bU· ti kuni; paanong masas~lakay a~ malal.:iking bapor-pandi¡;rr,a ng kaaway nang wal:mg kamalay·malay Marami silang mga "írog r.i.-n·· ku n~ lawai.:in o mga t;.uhang may kasuutang tulad n;: sa pa\aka na silang sumisbid 'ª karagatan upang makr.r;lfin¡¡ sa kinaroroonan ng m~a bapor ni:;: kaaway nang wal.ln:; mak;.papansin. Sila angJJ.1unan)! SUL:l')opaunani: t;ig.:isalakay ng llukbong·d:igat n.'>tin. !fa ~a ndal.ini,: m'4ka3k· ENERO 12, 1958 yat na siia sa mea bapor ay ruagugulantang na \amang ang mga kn way at matululop niJa nang walang kab.hdn·laban. Ang Hukbon¡t Panghimpapa· wid naman natin ay hindi rin t.1miligil sa kanilang pagsasa"'Y sa araw-araw. Hindi lamang ang pagpapalipad ng a<-roplano ang kaniíang pinag· s~sanayan, hindi lamang ang n1abisang panunudta s.:i mga aeroplano n~ kaaway. kundi ane paraan ng pagpapabagsak n ~ i!ang al!'roplanong Pilipino ~~ sampu o higit pang aerop:ano ng haway. Lalong puspusan ang ginll· g·iw:mg p.1gsasanay ng mga tJ11han ng ating Hukbong P;;ngi1impapawid sa pagpapalip3d sa napakatuling aeropla· nung i•t na inihandog sa atin n:~ Amerika biJ¡¡ng tulong sa ¡it;ng l3n.;gulani::·bansa. An.c: i•t ay is:a sa pinak.1• r:•ak;¡bagong atroplanong par.alakay ngayon kaya ·hangad n ¡? ating Hukbong Panghimpa· p;iwiU na maraming ¡¡byador na Pilipino ang matutong ma¡;palip.ld nito. Tlindi rin naman nagpap3. h1~!í sa pa¡:sa~anay ang ating Hukbon¡:·Kalihan. Araw·araw ar isinas;agawa nila ang map;.p3nganih at napakahihirap na pa¡:.een~aro ~a p::igsalakay s~ m:!a l.:ula n¡:: kaaway. Hindi laman¡.: m¡;:a tao an:; ~in;is,.n¡,y ni! alin; Hukbon:; Pang'itatihan kundi pati mt:a aso. Napatunay:,n nila na anl! mga aso ay nakalulupad ng mahahalai;'a al masesel::ing na tungkulin sa mga kilusang militar Sa ,ulong ni{ ñiga aso, makukuhang matunton ng ilang tauhan ng Hukbo ang kinaroroonan ng kula ng mga ka· <iway. Ginagllmit din ang mga aso nf Hukbo sa pa¡;tue:is sa mga n.-kataukas na kriminal. Giugawa ng mga pinuno n~ llukbong Sand<1tahan at ng 1..;,gawaran ne tanggulan an::; l ~hat ng hakbang upang mapashlla ang lahat ng tauhaTI S3 puspu~an,g pagsa~anay at sa maayos na pagtupact ng tung1..ulin. Alam nila na hindi sapat ang magkaroon lamang ng mahihigpit na disiplina at ng marnming ipinatutupad na tuntunin. Ang pinakamahalaga sala· l1at. 11pang maging masigasig ~r.g m¡?a kawal na Ho at upang tumaa~ ang moral. ay ang bigy¡in sita ng malalaking sahod al mabubuting pangangalag1. Dilani: pagkilala nga sa pir.:ikamahalagan.c: hagay na ito ~y iniutos ni llener;il .Alfonso /\rellano. puno ng estado ma· yorng llukbo. na laasanang s~hod ns:: may 500 kawal na p:;w~ n g na!al ani::i Jng mg;i !~· !;1 ng ¡:in;iwang p.:t¡;li!in,skod Naibigan ko_-po ang bilang ng inyong_ ~-~~cfoª J~~~~~::{p~~=: ~ Bahny) at ng akda ni G. Pedro S: Dandan (Wala"{I Bahid-<lungi.!). Sana'y makabasa pa akD sa..inyong magasin ng mga akdang may gayong uri .. ia::ra :b::;'yª~ ~ª ~ i:d~;~~:: gat na "~stsisi"? ~ng n\ayroon po ay ~ar~:ii~ª pafaf~1!~ ik~~:ai:dr po m~i:: laking kaabalahan si;t. inyo ay .ma~ po bang lpadala na lamang ninyo sa akin sa. parµamagitan ng koreo? . Maa.ari. rin po bang magpadala uli. sa myo ng l.S8.11g pang akda.? - Alfredo B~ taTio; Jr., G. Villanu.eva, Lunsod ng F".:Uay. l~leng ho Mmln kine Mang P.clrint at Ml1ter Etphitu "" n1ibl11n nlnyo 1ng 1r:.,.11ane .,... 1kd&. ~ MMln H p11nuna9lt1n ng kor" •na hrrort1 ~buy1. MIHrl "-. lwilclt hlMI. M-1111d1l1 ull kayo.· .• Kalakip po nito ang isa kong '8.kda na ::t'd'.~~ ~~el::~~::~~ han na nlnyo. "L:~ .. k;::~~ºfo n:ia:air=~tik:i.: ng Nobyembf"e ay hindi pa bumabal1k. Nauna. pang btimalik ang kuwento kong may pamaeat na ••pagltmot" gayong huli kong ipinadala kaysa una. Ang hindi po ba pagbabalik ng aking "Paglimot" ay .uaog~nga bulugang malalatbala? -l>iosdado Tolentino Rizal, Lunsod 11g Kabanatu.an. ' N..-,.i,.." i.g1 t.. ftlftlin. 'K1tuMyO'y h-IMplft nhtyo ~ "¡""' "' 11'9 •t 1NIM ........ nlny• (M,... .. h1"",. ~" •nv pema91t). Tlt"'9nan h9 •mln kun¡ 1no 1"9 ,..ngyerl M lnyMI "P..,1....,..,, -ED ~ ...... - ... ....................... __ .,._ ., .. ~,......,...,.. ........ IÑI., ......... "'....,. Mriwe.RI 1 ... re HUI ,... toNll:o. .... ,,_.,. nty.,wl. ~'""' pfno1111M9o •• JalN'll maunled N ~· ng telwtk• ••• W•lanrl lnlhaholonl ldiinll&llL 8 • Ang Pabalat SI MYRA CRT SOL, ang pabalat natin ngayon, ay isang "starlet" ng_ Premiere Prodm. •11ons, lnc. na maramint tagahanga. Nakilala síya sa pagiging "galawgaw .. sa m~a nilai.:lb;:isan lliyang pelikala, nguni't sa tunay na buhay, ·siya'y mab;iil, lahimik, at mabuting makípagkapuwa. Ang mga katangiang iyan ni Miorn, hukod sa kakayahan niyang gumanap sa h.trap ng kamera, ang m1cicin1 puhu;u.r. niya sa mabilis na pa1katanyaf sa daigdi¡ ng ikapitone:·sining. Maram¡ n;i ¡.iyang nalabasang pefikub., at sa kasaluiuyan ay ginagawa ní»::i ang ''Lutong Makaw" na kuama ng Le' Waisl Gane. S::i pítak na ito r.y ipi~kikiti sa ath1 'ni Myra ang isang . m1tlklt na kasuot.ang intsik 112 UJ@"kop isuot sa mga pilin¡ pai;kakataon. Hindi laman¡ iyan. Nais din niranc "lpaemacalin¡" anc taliona uri ne ngiti na m1y iba·iba11g kahulug1n.; ngitini: nang·Hkit. . n¡iting m1y lpinahihiwatig: na damdamin .. pi!gbibigoy·lugod lamang sa pi..nag·uukul1n. Talag;m¡; iba na nga naman ang artista, IDO poi ~iJfJj~ PANTAHANAN • Patun~an o tahian muna ne papel ang iblim ne scdang dan1it na buburdahan upan!'I: maiwasan ang pan¡un¡ulubot at anc hindi pagkakapantay.pant.11y n; ibuburda. • Huwae lal.11gyan n¡¡: eamot ang ano mang punonc namu· bul.11kl.11k o nasa luisaganaan sapagka't makasasama ~ GaWing kola .ang pinaghalom:: b1kin9 iod1 1t tubig, ito ~Y mainam n1 panggamot sa paso. • Map.lldkinang ang mg;i bagay na ginintu;in kung ang ga· g;imitin ay ;ing pin;igh:ilong Vi t3sang amonya al 1 \.'.! ta· sang tubig. ltabatl sa mainit na tubig na may sabon ang walis na linting nang tumigas ang bawa't tintin~. ' Howa¡: maglitimpla ng tsaa sa tubig na nanatili n3 sa is~n; sisídlan na11¡ magdamag, kumuh.11 ng bagong tu· big (sa gripot ~ Ibabad ng ilang sandali ang kamay sa malamig na tubig kung nahihirapan ka~·o sa pag.aalis ng singsing ~ Alisin :ing mantsa ~a 11gipin na likha ng ano mang bungangkahoy, ng a~in . • Mapapuputinc lalo a'ng m~a puling damlt knng ibababad sa tubig na may isanc kutsaritanc cr••"' ef t1rt1r. • Jsablt ang marumin¡ sapatos n1 ''" sa isan¡ sabitan. Kuskusin ng prañelang inilublob sa tubig na ma)' saboD . Tuyuin ne malinis at tuyong basahan. Kuskusin ng ,.._ lin• jelly o c1stor oil. Kapag tuyo na ang ipinahid, hugl· san~ muli ng tubig at sabon. Bu<lburan ng bunling: arina ang ipipiritong patatas nang lalong sumanp. Kung kayo'y lubhang mataba, iwasan ang pagkain ng matatabang pagkain· at ugaliin d/.l ang paliligo ni;: mainit na tubi_g. Huwag ding iinom sa pagitan ng pagkain. • Huwag ítataob 3ng botcng pinatutuyo, hayaang nakalayo at matuyo nang kusa G11wing panapin sa diban o sa planls.Jhan an2 siran~ bian¡ ket. MAGASIN NG BAGONG BUHAY ~ ANG PALAGlANG PAGSISIPILYO n2 buhok, mahaba man o maikli, ay kailangan upang ang langis ay . maikalat sa buong anit. Maaaring gawin ang paa:s_isipdyo tuwing gabi o tuw"ing umaga. Makikita an¡t m·ag-lna sa k'anitang pagsisipilyo ng buhok sa pamaroagitan ng pa¡gamít ng malinis na brush. ANG PAGDADAl.A ninyo ng mga '1klat ay may kinalaman sa inyong tindig. siyang ipinakikita ng babaing nakalarawan. D.apat na ituwid ang ka!awan namane: dalhin ane mga aklat sa kamay, subali't..,.kailaogan ang pammsan· sa kabilang kaniay- upang maiwasan ang pamimih_ asa n~ hilig. Iwasan an¡; paghilig sa. ¡ianig na may aklat sapagka't baka mag.Cabilan ang inyong bah Ang wastong paraan ay at ang ulo. Maaari rin minsang paglilipat niyon pagsama sa bigat o ang kat. ~~niM. R. Macala/ag -· uliran ha ang inyong kabiyak? Sundin limang :ing p11n¡;um1hing b•g<1y na hinihingi 511 paglu1 k11laong ito - a ng p•gig.i"I lubo9 n• t•pat sa iuyon¡: sarili .sa pa~ -ai:o! sa mga katJn·1o; ang sumu:;unod - upan¡: magin¡:: Juho-~ nil ·nak;,buluh:in ang ji,: "'"g n~ <.:a sa~ot. >A MGA LALAKI.. 1 Kung kayo Cikilw at ani;: iyong a~aw:u ay na5a isan11 pagtitipon. m¡;dalas ka ba nl! n11hp¡¡¡µn~1n n¡: lalilkinA tumitini:in ~a kan· ya sa pac·aakalart; hindi mo 1i)·a naltikita~ - · Lu bo~ ba an11: paniniwal;, mong siya. higit kaninuman. anl( piUiikamasn ap ma¡i:luto~ :1 . Sin1 ba an:;: unanl( bumabanl!on ~a ¡¡:abi kung nagiJ<isini: ;ini: inr oni;: anak? -\ Xara)!:d;igan ba n.i: liman:: 1ih~;r ,an_:: limbao:,: n.c iyon:: );ahi. 1;,k bysa rati ~ l lindi h;, sira 1um.1t<11 w1v s:o i~·on!.! 11p1~ i na h<1il:,:.:;i"I hindi k;•i l an~:i n.i: kaiJ;mJ.!an" .' Hinct¡ mn 1';1 h;1 "."'' n;illikit:on:.: r11ag;.Ji1 "l makalirnol ~" kl.ln · ENERO 12, 1951 yang Siilrtli sapul nani.: kayo·r k:iulin~ Sinusupil ba niva .ing in)·on,:: mga anak ;:it hindi na nag11w;wnlxing pasa i~·o upang ikaw an1: maitb.pat ng kaumpatang parusa.? O lhndi mo ha nauulit ¡;a kanvil a ng ano mang balilang naririnig mu sa p;iti;ü1l·li¡:id <t..1hil sis al:im mon.c: ayaW niya ng Lsismis! 9 llindi ba siya nahuhul¡ MI inyoni: lipanan. lit kapal: ikaw 11• man :anR hindi dumaralin~ sa orH. hindi ba siy• nagaca.lit? ll!. Pumapayag ba siyan¡ m:.kipa~a)'IW ka sa ihang baabe lrune: kayo ay dumada\o ~;a m1:a uyawan~ 11 Maa}'OS ba niyan¡: itinataco an¡: rn.:a kai;ul.at.ang nauukol sa ba· tio·. tulad ng i;a ilaw. tubiJ:. lup;e. atllp.? I ! lnaayo~ b11 niya ang kanyang ~aril¡ ba~o du.mulog sa a;:ahan? SA MGA &ABAE . 1 Kina~awü1n ha niya ;in¡.: .\"ilYilin kayong miu ~-iinan~ kumain sa J aba~ o d i n:rnrnn k~1.•·;1 ay ~b·il an;: n~.c:pupumilil na ma~l ut u nlf (Sundn SG pollina 2 .. ) 10 A"91 pa991w1 "' plor•r• - paghanayhanayin ang mga 15 patpat ng papsikcl. Patungan ng walong patpat n'a pualisalisi at Iumilikha ng walon( sulok na ang bawa't dulo'y may palabis, mahaba sa simlila at Jumiliit ang palabis habang tumataas. lTingn1n ang . nakalarawan). Ant p1911wa ng wishio9 wtll - maghana1 ng 12 palpat. P3tunga~ ng apat na paipai sa bawa't paligid. Patungang muli ng ap:til pang paipai na salisihan. Jpagpalu!oy ang paggawa hanggang sa umabot sa nais na taas. ldikit nan( magkal¡ipat Cpalindig) ang dalawa pang pa\pat. upang siyang inaghawak sa tubungan ng balon. Ang bubung1n - maghanay ng pitong patpat. ldikit, pagkatapos ay dikitan pa tin ng dalawa pang palp• lt na pahalang sa magkabilan.s: dulo, lagyan ng palabis :rng maSkilbilang dulo. Gumawa l'g io pa, pagkatapos ay pagdikilin ang tlalawang pntpal al ito ang gawing gitna ng pagkakabitin¡: bubong. Tularan ninyo ang nakalarawan. MAGASIN NG BAGONG BUHAY Sa Mga Patpat ANG MGA PATPAT ng pa~ikel, na karaniwang pinaglalaruan ng mga bata, mat_apos magamit ay maaaring pakinabangan. Sa pamamagitan nito ay maae1ríng makagawa ng plorera. sisidlan n~ prutas at kahon ng alabas. Ang paggawa ay napakadali. Linising mabuti an~ tangkay ng papsikel, patuyiJ.in sa araw, saka' maghand~ ng kolang siyang magdidikit sa mga patpat ayon sa hugis ng nakalarawan sa paligid. Upang maging makinang ang binuong kasangkapan (al in man sa apitt na huwaretn l barnisan nang manipis. ENERO 12, 19SS Ang p1ggawa ng sisidlan ng prut11 - Ang paggawa ay hindi na rin nataJayo· sa paraan ng pagbubuo ng mga ibang bagay. Ang .mahahiga ay ani: pagsasalans;an nang salisihan. llo n;una'y .s:inagaw:a nang p:ipalayo ·upang huwac m.-.,inc m:ilallm ang loob. Sa pagtingin Jamang sa Jarawan n¡:: bagolcta o luuan. ma\alaman ninyo kung puno i)•on bubuuin. An9 P•H•W• "" k1hon "' a l1hH - Maingat n~ pa,Jhanay· hanayin nang walang puwang ang mga patpat ng papsik'I rhuwag kukulan$in sa sampu) al idikit sa pamainagilan ng dal¡¡wang unang patong ng ~tpat ¡¡ng inga dulo. Isunod pagkahpos anig salisalisin,g p;igpap;;itun¡i:patong ng palpat sa magkatapat na gilid hanggang sa umabot s a karamtamang kapal. Kung nais ninyo, maaarinc: ihifü nang kaunti at gawin ang 'ª· ''º" hahan¡i: idinidikit 11 MGA PAGKAIN NATIN Ensalada119 ltlog &Wlet H STAR RECIPES n1 C:AL TEX (PHIL.) IN.(':, llal.ang May Malunggay &vh•t n STAR RECIPES rig CAL TEX tPfflL.) INC. Ms• n"gkap: 3 lcutsar.1.ng manlika 3 hiwang luya (manipis at pahaba) J t11sanl! halaan (hui;:<isan at ulain) 1 lasang hinimay na inalunggay >,;. kut~aritang pamínta 3 butil na bawan( (dinikdikl 3 kulsar.ing hiniwa-hiw21ng sibuyas a hsan, hueas-bieas 2 kutsaritan, a~in Pu11n ng p19h•lul•: lgisa ang bawanf, luya, sibuyu at ang halun sa hunting mantika. luma ang hugas-bigas. Takpan at haya:mg Kumulo nan~ lilltlong minuto. lsaho<_! ang dahong malungay al pakuluin pa ng tatlong minuto. Timplahan ng asín al paminta. lha· ir.~ mainit. Pinaltok ni Adtlafda $1nto5 Mtl Urttk1p: Mfol Hftlkep: 8 nila.gane itlog nt manok k'!iunting asin at raminta pimiento dahon ng letsugas P1r11n n9 1t•fhah1.W.t: gatas o mayonesa klta~ ng blamansi "muslard" "cayenne" Hatiin ang nilagang itlog. Alsin· 1ng pula ne bawa't i~a Durugin ang pula ng itloe: SI kaunting gaus o m iyonen. Timplahan ne kaunling asin, p1minta, katas ng kala man.si, mustard al cayenne. La¡yan din n¡ kauntin¡ pimit:ntong hiniwa nang pinunt·Pino. Lamnan anc bawa't halj ng illog (putil ng pin.i¡ halu·haloft.f mu S1ni;:k1p. lhanay. S3 ibabaw ne dahoc1 letsulb p11 kat•pos. P•r11n nt p•9luhlfo: 3 tuang binola·bolang malagkit na iala· pon~ (sinlilaki ng holcnl Jul:lng ang 111• a.t isama anf binol1·bolan1 mala~kit. .Pakuluin ~aka isama an11 asukal. Patagalin ng mga sa1npung minuto anc pagpapakulo saka tik111~11 al haAA1.li11 Ito')" inih3'111ing kasama n~ suman, 12 11 ;2 t;isang as:ukal 6nacasan¡:¡i:ata Bibingkang Kamoteng-kalioy ni A....... ····~ M1111111k1p: l t.as.ing kin.iyod na kamoteng. kahoy fni\aga) ~~ tas.in.: cata \':t t.1san11 asukal 1 tasang kinayod niyog 2 itlog ng manok lkutsarang mantikilya Pnun nt p11h•h1nd1: ~lihin ¡,ng itlue. saka isama an~ asin, kamoteng kahov, kalahati ng gata at asukal. H:iluin~ mabuti ang mga santkap · saka ipasok sa pugon. l.utuin nang balu•g:va saka alisin u p\l~on. !sama ane kinay.od na niyog. J..s;1nu1 an¡ kala!l¡¡tj pang taHng cata al asukal saka pahiran ng m.intikilya <1ng ih•baw. Ipasok ni' muli sa hurno. Han!!:uin kap11g kulay ¡into na .in¡ ib•hw. MAOASIN NG IAGONG BUHAY 11i Jl'lario Nieves ----- -. - -·. ··-· ··-·S A JSANG SULOK sa simba· han ne. Quiapo ª>" mapayapang nakaupo ang isang babae - 57 taong gulang, pisak ang isang mala, gus¡usin ang suot, at may kipkip na isan¡ bayong. Siya'y si .Cng. Gua1lalupo Sta. Jglesi1 Felhc. Hindi na islnasabod ni Alin& Upen¡ ang kan.yang mga palad. Sa kanyang pananahimik.. sa kan.yang pagtingin-tingin sa nangagda:raan ... ay malitiyak ninuman na siya'y isang pulubi. Si Alinc Upeng ay um:i:ilis t'\i· wing Jkltlo ng umaga sa kan.yang linutuluyan 11 1639 Dakota, Lun· sod ng Pasay, patungo sa Quiapo upang siya'y maagang makarating sa )un.yang puwesto. Nilalakad laman¡ niya ang layone iyon. Hindi Siya maaaring sumakay. Kailanga.n pa muna niyaog · magpalimos. Al kung may pera man s:i kanyang porlamoneda, hindi siya ga¡asta. Malta$ na ang araw kun¡ npitin niya anf Quiapo. Doon na niya uubusin an¡ kanyang maghapon . . naghihintay ng awa ng kapuwa. - Kung hindi nagumon sa paglal:ising. pagsusugal • . at pambaba· bac aog aking asawa, marahil ay hindi ko dinaranas ang hirap na lto. Hindi sana ganitong • kababa ::i.ng .:iking -kalagayao ngayon. Jyan ang madalas niyang naibu· l·ulong sa sarili kap::i.g napapadako sa nakaraan ang kanyaog alaala. . Oalaga pa si)·a noon. labimpitong taonc gulang, nang lisa.nin niya ang kanilang lalawigan. Sa Leyte ay isa slyaog ta,apaglingkod ac inng mestlson: · nagnganga\ang D¡,lmacio Costas. Tumataaggap &iya ng lablnlimaag piso isang buwao. Ito'y nakatutuloog sa kanilaag mag.anak. Kaya nang un1alis nga ao¡¡: kanyang pinaglilingkuran, walang pag. <'.ialala slyang sumama sa Maynila. Ani)•a: -Mabuti na ang nakiki· pagsapalaran kabi't papaaoo. Nguni'I hindi niya inakala, biglang na¡bago ang kanyang amo nan,c nasa siyudad na sila. Uoti· unlinc nabalam ang pagtanuap niya n¡ suweldo. Hindi nasuklian ang pagbihlrap niya sa pag-aalaga ng bata. Sa huli'y napllitan siyan.g lumlpat tig pinaglilingkuran. Isatig Amerikano ang tumauggap sa kanya bilatig Isa rlng yaya. Doon niya nakatagpo si G, Cirilo Felix, isa ring katulong. Nagpabay.ng ng pag-ibig si Man_g Cirilo. -Nguni't ... -pangangaluwiran ni)·& , -naipangako kong tutulotig ako sa aking ma:a kapalid H lala· wlfat1. Hlodi pa ::i.ko makalalagay sa tahimik. -Hindi kaYa magl¡:ing higit na magaao para sa iyo kung makakatulong mo ako sa ba¡ ay na iyan? Walang naisagot sl Aling Upeng. Hindi na niya nailihim ang pagtatangi rin kay Mang Cirilo, Al napakasal slla nan¡ taong 1918. Dahil sa naataog ¡;¡a pananagut.ang may-anwa, unti·untlng na· puto! ang padalang-tulong ni AJing Upeng sa kanyang mga kapatld. Humanap sila ng muran¡ ba· hay-paupahan sa Ermita at sill'y nagsarilL lyo'y tiaragdag sa gu. ENERO 12. 1951 gulin uila. Sumigid ang kanilang pangang;,ihmgan n:ing i~ilang am: una nilang anak. Nabahala si Aling Upcng kaya hinimok na nly:ing pahanapin n1' ibang trabaho si Mang Cirilo: - May n:ilalaman k::i rin lamang n pa¡ mo.mantho, mabuti pa'y mag. tsupc.r ka na lamang. Napahlnubod ang kanyan¡ &!11· wa. Nak.ungal sila nang bahagya pagkakapaangat na sinabay::in ne p::i.gbal>ago ni Mang Cirilo. Nag¡inom no iyun n~ alak, n:igumon sa sugal, al natutong mambabae. Bahagya na siyang mabigyan tlf kinikita ng kanyang asawa. Kinallangan na niyang maglabada, !a· lo't n:in.., m:.~il'l~ tallo ang kanilang ani k. Para kay Mang Cirilo. hindi pa sapat ang gayon¡; pagpapabay.t. Kung dumarating nang gabi, sini· ~igawan pa al sinasaktan si Aling Upen f. -Abng-alang sa amina: mglt. anak, an1 lahat :iy pinafliban ko. - ar.I Alin: Upcng. Dumatln¡ ::i.ns ikalawan¡ dit:· maaug pandaigdig. Lalong na¡ pa· baya si l\lang Cirilo: hii;:it na pa· ¡:akit ::in¡:; pina~an ni Aling Upcng. At, dahil ~a s::ikil 111 pagdarahop, iH·isanr blnawian ng buhay ::ing mga anak ni Aling Upen.g . Yao'y ipinanlumo niya nang labis. Samanlala'y ¡sa na namang bu· hay ang naramdaman niya sa kan~·ang sinapupunan. Napawj nang bahagya ang kanyang mga hinanakit, ncuni't yao'y may pag·aalinlangan. Nagkatutoo ang kanyan¡ iplna· "111\Plnba. Ang pananakil H hoya ni Man¡ Cirllo'y na¡ha1 sanhi ng di niya pagsisilang DI sanggol. At sa pagkakataong yao'y naglubha ang kanyang kala¡ayan. Nalumpo siya. Matagal siyang namalag¡ sapa· ~amutan. Nalunasan naman agad ang kanynng pagkalumpo. Pagbabalik niya sa k::inllang l1..1hay ay natuklasan naman ni· yang may sakit si Mang Cirilo. Sarisarin,- sakit an¡ dumapo sa kanyang asawa, kabilang ang al· maranas at tisis. Sa panahon ng pananakop, isa pang trabedya aog naranasan ni A1ing Upeng. Sa isang kublihan, natamaan ng isang kortadilya ang kanyang kanang mata, - Nagdilim ang aking paningln; malinding kirot ang oaramdaman ko! Namulat siya sa pa¡:kakañdi.ll ng isang pa¡amutan. Wala na ane: kirot-wala na rin ang kanyang kanan.g mata. Mahapdi para kay Allng Upen¡¡: an¡ pani:rayarini: lyon . . . kulng- . hapdl ng mea pasakit mi tlnans· gap ni}·a kay Mang Clrllo . . Kaya r¡ga hindi nlya labis na ikinalungkot ang pagkamatay ng kanyahg asawa matapos na iyo'y maglubba sa dinadalang mga sa· kit. At noong ar:iw ng paglaya, U · 1 mantalang lplnagdbti.wang ng hansa ang natamong pagsasarili, s; Alinc Upen1 at ang ibang k•· mag-anak ay nagluluksa SI harap n¡¡: nakaburol na ban.gkay ni Mang Cirllo. 51 Aling Upeng ªV Isa H maramin1 nalahr.ro man SI kanyang kapuwa'y m• l1pit naman sa damdamin nt Lumlkh1, . . u k.1nyang pananahlmlk . . sa kanyang pagtin9in-tin9ln sa nan1111daraan ... •Y matitly.1lc nlnuman ria slya'y lsan1 pulubl. • Sa Kanilang Daigtlig KINABUKASANG PINADILIM NG ALAK, SUGAL AT BABAE Dahil 5a Tatlong "Linla" Na Sumipsip Ng Kanyang Mayamang Dugo, Dinaranas Niya Ngayon Ang lsang Napakaabang Kalagayan Maging sa pa1kakataona: yaon ay bindl natiyak ni AJiog Upe:ng an¡ kanyang nadama: sarnauta· lan¡ oagluluksa slya'y wariog ipi· nagdirlwan1 ng kanyang kalooban ang pagwawakas ng kany~lll mga pagbibirap. Ngayon, sariwa pa sa isip ni Aling Upeog ang nakaraau¡ mra pangyayari. NgunJ't wala !lyaiic panahong malungkot. Abala slya sa pagtingin·tingin sa mga nagpaparoo't parlto sa simbahan. Tuwing tanghali, pagkatapos ni· )'ang rnakalikom ne dlyes o bein· te sentim0$, tutun¡o slya u bau¡ maliit na re&tawran at d!NID ka· kain nf pan·de·sal al w.tlan¡ 1•· . tas tll ll:ape. Kun¡ napagroamudan niya aog maltlm na kapc, pilit na s11masa¡¡:i sa ka'tlya ang kulay n,: nagin:;: ma· panglaw niyang buh:i)·. Ang ma· palt-pait na lasa ni~·o·y tulad pa rin Dg mapait na alak na nagbuyo sa kanyang as:::wa 53 niapaminn· lang m¡a bisyo. Wala nang malapilang kamag· anak, si A!Jng Upcng ay naklkl· sukob lamang sa tir:iban ng lsang kakilala. Doo'y bumabarad siya ng d.tlawancpiso~ upa isang hu· (S1mdan sn pnl1 ina 29) (lka-27 Labu) A NG KASUNDUAN SA PARLS na nagpapatibay sa pagsakop ng Amcrika sa Pi!ipmas na nilagdaan nang il;a·IO ng Disycmbre, 1898 ay isang rnariing hampas na Iumatay sa damdamin ng mga Pilipino. Lumikha ng alingasngas u bawa't pagtitipon ang "kasakiman ng mga Puti". Naglagablail ang dat!OJ: inll sa puso ni;: balana na sadyang nagh1hinlay .. nagmamatyag .. At, ang unang putok ng himagsikang Pilipino-Amcrik;ino ay umallngawngaw sa kadiliman ng gabi nang ika-4 ng PebrC!ro, 1899. Isang Amerikano ang unang na.gpaputok NAGISING SIY A nang umagang yaon tulad ng bawa't umagang sumunod sa mga· gal.Jing putos ng kadilinrnn, ng p<1ngungulila. Walang-waJa sa kanyang isip na isang pangyayari irng naganap nang gabing yaon. Tinungo niya ang tokador, tulad rig dating ginagawa, ~t sinuklay ang mahaba't alunalong buhok. Maganda raw ang kanyang buhok, ani Gclay, nalslp niya. Isa~ tuyong ngiti ang namuyo sa kanyang m¡fo labi. -Montserrat! Napallngon dra sa pinagmulan ng tinig. Sa bi~lang bumukas na pintuan ay nakatayo si Gelay. -Bakit, Gelay? Ano ang nangyayart sa iyo? Sa halip tumugon ay tlnune:o ni Gelay ang binlana at bi,nuksan. Sumunod sira kay Gelay. -Gelay ... , -nalunod sa kan· yang lalamu11.1n ang iba pa niyang ~asabihin. Napakapit siya sa bisi¡ ni Gelay. -Sila ang labi ng mga kawal Piliplnong nak~sagupa ng pangkat ng Amerikano sa tulay o¡ San Juan. Nanat!llng nakatllon sa pangkatpangkat na mga !alaki ang kan yang panin'.lin. Karamihan sa mga yao'y sugatan. Labi i~·on ng isang lakas na ginapi. Bahagi iyon ng isang datlng lakas na iginupo ng isang lalong makapangyarih;,ng kaaway. Umurol!g sila, naisaloob niya. Itinalaboy sa Jupang karapa· tan lamang na mapasakanila. Napatalikod siya ~a bintana. -Saan ka pupunta, i\lontserrat? -l\lanan;io~ ako, Gelay. Isang al:i.mpay an;~ ibinalabal ni Montserrat at·nanaog na kasunod ng kaibigan. Higit na kahambal· hambal ang pangkat-pangkat na mga Ja!aking naglalakad sa nae:i.iSang lansangan. Ang kaanyuan ng mea yaon ay lalong tumitiyak n,g isang makaba;:bag-pusong katotohanan. Pagkagapi. -Pumanhik ka, Gelay, at kumuha ng 11.no mang makakain! Jtinulos sa pagkakatayo si Gslay at matagal na napatitlg H mukha ng dating panginoon. Tu· malikod si Montserrat at binuksan ang pintuang bakal ng bakuran. Hindi kumilos ga pagkakatayo si Gelay. -Montserrat ... , -mullng hu· marap si Montserrat 6& kaiblr:an. -Ba-bakit mo gagawin .. Nang maramdaman ni Gelay 01 lbig umiwas ni Montserrat sa kanya ay tinangnun iyon sa iaang bl· si¡. -Bak!t, Montserrat? Bak!t iblg mo ltong gawin ~a ... kanila? 14 -A.ywan ko, G.iay, ~maM.ilAag ullt n1 umllln¡ 11 Montserrat, - marahil. . . dahll kay Papa .. , o sa pagkahabag ko sa kanilal -Sa kabila ng katotobanang ~ila'y mga Pilipino? -Isaog buntunghininga ang hinugot ni Gelay sa dibdib. -Hindi, Montserrat. Hi· 11:'.it doon. Napataas ang mukha ni Mont· so?rrat kay Gelay, na, warln¡ na· higla sa tinuran ne dating utusan. Sa kanya nakatitlg ang hindi kumukurap na mga mata ni Gelay. -Nang una'y sinapantaha kong kaya ka nagbalik ay dahil nga sa iyong Papa. Nguni't hindi, Mont· serrat, batid ko. At buwag mong ikagalit.. pinakikiramdaman kita. Hindi ka ..• Isang lagapak ang narlnig_ ni Montserrat. Nasampal niya si Gelay. Hindi niya iyon sinnadya. Hindi. -Gelay .. -Hindi ka maligaya sa iyong pagbabalik, Montserrat, -patuloy ni Gelay, na hindi inalumaaa ang pa¡¡:sampal sa kanya ng datlog panglnoon. -Hindi, Montserrat. Kahit sa pagtul~ ay umliyak ka. At lag¡ na'y ibig kitang tulungan. Nguni't papaano? -Gelay. . -Baklt, Monl•llrr&t? Baldt mo nlfa ilo gagawin aa kanlla ... slla na dahilan ng iyong pa¡luba? -Aywan ko, Gelayl A1wan ko! -Alam mo, Montserrat .. Napatungo si Montserrat. Ngani· nganing sabihin na niya ang la· hal. Si Gelay, sa kabila ng kan· yang pa¡kakasampal dito'y isang mabutlng kaibia;an, nalaaloob niY"'!.· Hindi siya pababayun nito. Tu· lulun¡an siya. N¡uni't papaano pa? Paano pa? Mahigpit na nayakap ni GelPy ang katawang bumagsak sa kan yang mga bislg. -Montserrat. . Montserrat .. -Gelay. . . lena, nakaraan na sila. Nang mag-angat og mukha si Montserrat sa pagkakasubaob ii8 dibdib ni Gelay ay tinapunan ng tanaw ang buling pangkat ng mga lalaki sa dulo ng nag-iisang Jansangan. Nabuo sa kanyang paningin ang kaanyuan nlyon: isang lnlaking halos hindi na maibak· ban.g ang mga paa na nakaakbay aa dalawang lalaklng ang ila'y may benda sa ulo't ang 19a'y may tali sa balikat. Kasunod ng tatlong la· laki'y isang mallit na kanyong deguion¡ na hJnihila ng lr:ttlo pllng lalakl. -Tena, Gelay, pumanbik na tayo. NAKATAWID NA RAW ng tula)" San Juan ang mga Amerikano, narinig niyang sabi ni Aling Juanang nagrarasyon ng gatas sa kabayanan. Katatangkad daw at kapupula n¡ ilong, pagbabalita ni Allng Juana. Ayaw maniwala si ln¡kong Pitong na nakakita nga si Aling Juana ng mga Amcrikano. Sabi 1 aw lamang iyon ni AJing Juana! Ni si Mang lkong ay ayaw maní· wata. -Ku; iton¡ si Juana, -Hbi pa ni Mang Ikong, -kun,g nakakJta ka nga ng Markano'y di hindi ka na nakauwi rito! -At bakit hindi, -sagot naman ni Aling Juana. · -Di kinain ka niyon! -Parang kulog ang tawa ni Mang Ilr.ong. Bumiling sa pagkakablga si Gelay. Hatinggabi na, naisaloob niya. Tulog na marabil s1 Mont6errat sa kabilang silld. Kung baldt laman¡ hindi siya makatulog, kahl't iplklt niya ang mga mata. Ano ang dámdamlng sumasapu· Espanyola MAGASIN NG BAGONG BUHAY so Di. Montaerrat &11 bawa't aandali, aa bawa't araw? Bumillng uli ai Gelay. Bakit iyon nagbalik 1a Santa Lucia, gayong na1-üsa na't nangangabulugan ng pan¡an.lb ang pagbabalik niyon? Hindi dabil kay Don Alfonso kaya iyon na,gballk, hanggang doo'y batid niya, Isang bagay ang iplnagil.:lblm sa kanva ni Montterratl Pumlklt 1i Gelay at plllt na ltinaboy ang labat ng ¡unl¡unl.lllg naglalaro sa kanyang islp. Hatinggabi na. Ibig na niyang matulog. Subali, nanatlling gising ang kanyang diwa. Dumilat aiya. At, una'y naramdaman niya ang pagbubuku ng bintana. Makallang ullt siyang pum.ikit-dumilat. Gising siya, Hindi slya naaalimpungatan. Kanglna pa siya glslng. Tina· naw nlys ang blntana ng kanyana sllld. Nangakalapat ang mga i)'on. Sa sllid ni Montserrat nagmula ang pagbubukas ng bfntana, kangina pa niya talos Jyon, danga't nlininiyak slya. Nagbangon si Gelay. Malngat niyang tinungo ang plntuan at iyo'y binuksan. Pinakiramdaman nlya ang katabimlkan ng silid. May gising na nllikha sa allid ni Montserrat. -lDndi siya makatulog, -naisaloob nlya. Nanatili siyang nakikiramdam sa may pintuan ng silid ng dalaga. Tahimi.k na tahimik ang buong silld. -Ano ang ginagawa niya't nanunungaw sa ganitong oras ng gabi? 1-Naisip niya. -At. ako, ano ang ginagawa ko rito? Ibig niyang mapatawa sa kanyang naiisip. Tinangnan niya ang seradura. At pipihitin na niya iyon nang maulinigan niya ang maingat na yabag na linilikha ng dalawang bubad na mga paa sa sahig. Parang napasong blnitiwan nlya ang seradura. Jnilapit · niya ang tenga sa pintuan. Humangga ang mga yabag sa kinaroroonan ng kama. -Mahihiga na siya, -naisaloob niya. -Nguni't ang bintana .. Parang bombang pumutok sa kanyang pandinig ang tinlg na nagbangon sa katahimikan og si· lid ni Montserrat. Kinilabutan siya. May tao sa silid ni Montserrat! 15ang lalaki. Tinatawag niyon si Montserrat ... na waring isang dating kakilala. Mate.gal bago niya napigi! ang panginginig ng kanyang katawan. -Montserrat. . . Montserrat .. Parang kilala niya ang tinig_ -Diyos ... ! Tinlg iyon ni Montserrat. -Huwag kang matakot, Montserrat. Ako'y si ... -Huwag! Huwag kang lalapit! Hindi niya bubukHn ang pin· tuan, naisaloob niya. Maaarhag yaon ang magbukas sa labat ng lihim na namamagitan· sa buhay ni Montserrat.. upeng ;>·1m'y Ju· migaya. Nanatili si Gelay sa may pintuen. -Si. . si Angelito eko, Montserrat .. Ang anak ni Kabesang Ambo! -He? Tulad niya'y hindi makapaniwaJa sj Montaerrat. -Ano ang ginagawa mo rito? Tinig uU DI Montsernt, datapwa, ngayo'y payapa na. -Ibll kltang makau.sap, Montserrat, bago ako tumungo sa laran,gan. Noon pa'y iblg na kitang makausap, subali't .. -1-ikaw ang u-umakyat dito noon? -Oo, súbali't pinangambahan kong baka ika"!'Y mata.kot. Ngayo'y hindi na a.ko nangangamba. Montserrat. . . na-nals kong bago ako umalls ay sabihin sa iyong i-iniibig klta! Noon pa'y inübig na klta .. pinakaiibig kita! Montserrat, sabihin mong ikaw'y gayon din. Sabihin mo, Montserrat. -Noon .. Hindi si Montserrat ang nagsalltang yaon, naisaloob ni Gclay. Si Montserrat ay hindi makatutu11on ng gayon. Kay Montserrat ay higit na mabuting maging lihim ang isang bagay na tulad niyon, na wala nang lunas upang maging i~ang katotohanan. Si Angelito'y may asawa na. At, dapat ngang lumuha si Montserrat noon. Subali't hindi maaaring maging si Montserrat ang kausap ni Angelito ngayon. Hindi. Kaipala'y isang pusong naghihinanakit, isang kaluluwang nagnanais lumaya. -Kaya ako nagbalik ay dahil sa pag-ibig na yaon. Ibig kong magkaroon ng katuparan ang pag-ibig na yaon. Subali't nang ako'y magbalik ay hindi na maaaring mag· karoon kailan pa man ng katuparan ang lahat ng pangarap ng pag-ibig na yaon. --Hindi Montserrat! Pinakaiibig pa rin kila sa kabila ng katoto· hanang .. -Huwag, Angelito. Ipinakikiusap ko. Makapagtitils ako. At kun,g ako'y iniibig mo'y umalis ka na ... baunln mo sa iyong pag-alls ang pag-ibig ng iyong kabyak. Sa ganyan mo lamang ako maiibig. Napattfngo siya. Pinilit nlyang huwag makagawa ng anumang ingay, at kahl't parang sinasakal ng damdaming humahalang sa kanyang paghinga ay nai::"tiis siyaog lumuha nan_g bhimik, n~ng siya lamang ang nakaaalam. At, hanggang sa muling magia· _ pat ang bintana ay nanatili slya aa may pintuan ... nanatlli siyang umiiyak sa pagkakatuklas sa lih\n1 ni Montserrat. (JTUTIJLOYJ Sa Hullng Pagtatagpa Nila N.1 Angelito Ay Nagawang Timpiin Ni Montserrat Ang Kanyang Pag·ibig Sa Kabila Ng Pa!;!luha ni R. E. BAUTISTA ENERO 12., 1'51 • Mga Alamat Natln ni Maria Salomo Tonsay ANG KAINTA ay pangalan ng i~ang hayan sa Rizal na nadaraaoan . . patungong Antipolo. Katulad ng: ibang bayan, ang Kainta ay m•~am1ng alamat na natJapaugnay sa kanyang kasaysayan at isa na aog ;rl.'.lmat sa pagkakaroon rMya ng pangalan. . Sina~.abi_ ng,,ñiatatandang nakababatid ng nalurang pook na an¡ sal1t11ng Kamt~ ay nagmula sa pangalan ng isang babaing nagin¡ huwar~n ng kaba1tan, kagandahan at iba pang katangian sa pook na iyon. ll~ag108 bata at matand~ ~ dlnad~Jit-dalit ang pangalan ng babaing iyon, h .. nggang sa wakas ay 1p1nasya n1lang ang pangalan niyon ang gamitin¡ pangi.lan ng kanilang bayan upang ang naturang babac ay manatlling buhay 68 alaala n,¡ labat. . KAINTA Umano, no~ng unang panahon ay sumilang ang isang napakagandang bat11 mula sa 1Sang pinakamayamang angkan doon. Ang batang iyon ay nakilala sa pangalang Jacinta. Bagama't bata pa, ang kagandahang ugali ni Jacinta ay napansin na ng marami. Kaiba sa dapat maging ugali ng isang bata, si Jacinta ay mapa.gkawanggawa sa mga pulubi at ~::a 1;.~_:a~8a~g!::~~:ga;=~!~ii~a:haS: a~iy:ak~:;~i~o::g~n~g~i~~~~~~i~ at kaap1han sa buhay. Kung minsan ay nakakagalitan na ng mga magulang si Jacinta dahil sa kanyan,g ginagawi sapagka't ang kanyang mga magulang ay aristokrata. Subali't wala silang magawa pagka't bukal kay Jacinta ang pagkak11wanggawa. Mahal na mahal naman si Jacinta ng kanyang mga ma· r.ul:ing, kaya't kapag umllyak ang bata sa k"anilang ginagawan" pagsansala ay sila rin an,g nabababala. º Ang likas na ugali ni Jacinta ay tinaglay niya hanggang sa kan~~:;; ~~31~~~dsa~a!~a ~:~i:;n:ªa~:~. ~u~~·~i~~~oma~m~~n~~dagna~ ¡~::su~~ ng ha.hay ang dalaga, at sa halip ay nililimusan niya ang maraming puhi~11;~in::a:::;:n::u~::11~1~!~:;g s~~b~=:a:an naging kaaliwan ng kanyang mga kanayon si Jacinta. Maging ang mga may suliraning pan~anll na dumudulog sa kanya ay umuuwing nasisiy11han sa pamamagitan ng l1anyang mga pagpapayo. Si Jacinta ay nakakatulad ng isang balong Linubukalan ng panlunas para sa mga may karamdam:m. Ang kanyang kabulihan ay paraog gamot na sa minsan :Oiyang pagtlalaw ay gumagaling r;ng maysakit. Ang buhay ni Jacinta ay itinalaga mandin ng tadhana up:ing fukol na iaman.g niya sa kanyang mga pagkakawangga\t>a. Naganap ang isang malungkot na pangyay'ari nang sapitin niya an::? panahon ng. kanyang "11aglagay sa tahimik." Ang mabulaklak niyang landas ay hinadlangan n~ tmik nang ang kanyang kasintahan ay bawian ng buhay may ilang ~raw bago ganapin ang kanilang kasal. Palibhasa'y isang babm1~ matapat s¡ Jacinta, lpinasiya niyang huwag nang umibig na mu!¡ ba;:am . .'t n.•pakaraming binatang dumudulog at nagbahain sa kanya ng p .. i;-i'11g . a: kaligayahan. Ano mang amuki ang gawin ng kanyan~ .nga rnagulang ay rasayang lamailg, hanggan¡ sa siya'y tumandang dalaga. , Dumating ang panahong nag-iisa na lamang si Jacinta ~, liuhay. Ang k1rny:rng mga magulang ay suinakabilang-buhay na, ngun_l't kailan man ay hindi namanglaw sa kanyang tahanan ang matandang dalaga. Araw-araw ay may panauhin siya. Dinarayo siya ng mi::a kaibigan at ng k1my¡¡ng mga napa_gkawanggawaan upang si~·a ay aliwin sa kanyan,g pagiisa. Ang pangalan ni Jacinth ay napabantog hanggang sa rnga karati¡Mynn. l\flnsan ay maf nallgaw na taga-11.Jaynila na iplnagti!tanon¡ an¡ pan~alang "Ka Iota." Nabatid ng lahat na ang hinahanap pala ay si Matandang Jacinta, at mula noon. ay kumalat na sa bayan ang tai\lrln¡¡: "Ka Inta". Sa paglakad ng mga araw ay la\ong napapamahnl sa kanllang bayi;.n si Ka Jnta. Walaog dumudulog sa kanya na umuuwing bigo. Ganap 11a 11iyang inlukol ang kanyang yaman 'ª pagdamay sa mahihirap at nangangallan.gan, hanggang sa ang kanyan¡ pangalan ay maging sa¡;:iaag ng "kd.ligtasan ng mga sawlmpalad". Tuwlng uma1a, si Ka Inta ay dlnad11law ng mga bata. llfay na¡dada.(SuWn ~a pahfM 21) 15 NAGBALIK NA PAGMAMAHAL ni na T eodorico C. Santos at Pedro Reyes Vlllanueva J 8~a~g~~~r:lIT ;~fe1:n~ta m~~ n kanyang Tiya Isabel. Pagkaba· sa niya ng telegrama ay nag-unahang buma:t;is sa kanyaog m¡;-a pisngi ant: luha. Patay na ani:: ama, :ing pinakamamahal na ama na siya na lamang inaasahang n1akapagtataguyod sa kanya sa buhay na i(o. Ang kanylni:; ina'y may tntlong taon nang n.imam'I.· tas, ;it an'.! Tiya Isabel, na a~a wr,n_~ kauli D'.! k.inyan~ ama, Jy hindi mya mahahanapan ng pagmamah:il, sapagka't subok na niya ang rnasaman;; pag-uugal¡ nito. Samanta!ang nagpapahid pa siya ng luh3 at haw¡¡k ng nanginginig na 111ga daliri. ang telegrama, ay siyang pa'.~lapit sa kanya ni Glory. -Eakil. ano ang nangyayar¡ sa iyo? -Ay, Glory, wa!a na si ama. Narito an;: telegrama ng Tlya ,.salll'l na nagbabalitang.. ~t hindi nn naipagpatuloy ang sasa· bihin sapJgka't napahagul¡-ol ng iyak. Namutla si Glory at ilang saglit ding hindi nakapagsalita. Hi· naplos ;rng nagusot na b:.ihok ng kaibi:;an at saka binasa ang telegrama. J\¡¡malisbis din ang luha sa kanyan~'. pisngi. Ang damdamin ni Fcmy ay damdamin din niya, pa\ibh¡¡sa'y nagtuturh1gao silang magkapatid. nagmamahalan at nagmamalasakitan. -Fcm_y, dinaramdam ko. Naklkiramar :iko sa iyong mapait na bpal¡¡ran -G!ory, ako yata'y iplnanganak vpang rna.::clanas ng kahirapan. Ang aking in-l'y maagang suma· kabilang·buhay, at ngayon naman ay ang ilking ama. -Ipaubaya mo sa Maykapal an.g l<!hat. Dumaing: ka sa Kanya na aliwin ka sa mga kalungkutan. Ako'y karamay mo, at hindi ka aalis diton . .:: nag-iisa. Sasama ako sa iro sa Sebu. l\!agpapaalam ako sa atin.:: ~uro. -Salamal. Glory. Mapaglaba· mm ko nawa ang dagok na ito ng kasawian, -ftt si Femy ay napa· }"apos ~a kaiblgan. SINA ll'EMY AT GLORY ay nasa 16 ka&Jbulan lamang ng pa¡:dadalaga Sa kariktan ay nakahihlgit nao!( kauntl si Fem·y sa kaibigan: Sa ka¡¡andahang-asal ay kapuwa sila mapapupurihan, al sa katalinu· han ay hindi nagkakaungusan. Nguni't si Femy ay may isang ka· tangiang kan.va lamang. At lto'y ang kanyang marikit na tinig at ang kasanayan sa pagtipa ng mga teklado ng piyano. Kung siya'y umaawit sa mga palatuntunan ng kanilaog paaralan at sa malalaking pagtitipon ay walang hindi nagpupukol sa kanya ng paghanga. Labat na'y bumabati sa kanya at nagsasabing mayroon siyang magandang kinabukasan sa siníng ng pag.awit at musika. May tatlong taoo nang magkasama sa isang dormitoryo sina Femy at Glory. lisa ang kanilang pinapasukang paaralan Sll Uoilo, at sa taoni yaon ay sabay silang magtatapos ng haiskul. Sa loob ng panahong iyan ay nagkamahalan sila, nagturingaog magkapatid at napapatan sa lsa't isa. Sila'y kapuwa taga·Sebu at ang kanilang mga magulang ~Y mga mangangalakal. Si Mang Reno, ang ama ni Femy, al si Maug Pablo, ang ama ni Glory, ay magkapalagay¡¡ngloob din at sila'y tanyag at pinag· pipitaganan sa kanilang lunsod. Panatag aog kalooban ng magkaibigan banggang sa dumating nga kay Femy ang malungkot na balita. Nang oras ding yaon ay naghanda slla, nagpaalam sa ka· nilang guro at mga kamag-aral. Nang sila'y dumaling sa bahay ay sinalubong sila ni Tiya Isabel. -Oh, ang pamangkin ko! -ang pahinagpis ni Tiya Isabel. -Sino ang mag-aakalang aa araw na ito·~· patay na ang lyong ama? -Tiya Isabel, -ang halos pasigaw na S\lkll ni Femy. -Hindi yata ako makapaniwala. Hindi tayo iiwan ni Papa! -at mahigpit na yumapos sa kanyang tiya. Si Glory nama'y umalalay sa kaibigan. Nang magkahiwalay ang magtíya, sí Femy ay pasugod na lumapit sa bangkay ni Mang Reno. Yumupyop sa kabaong at parang baliw na klnausap ang bangkay ng 11ma. An:¡ maraming taong n;¡. roroo'y nagslsipagpabid ng luha. Isang malun~kot na tagpo ng buhay ang kanilang nasakslban. -Papa, bakit mo ako iniwan? Bakit hindi mo na ako hinintay? Sino pa ang titingin sa akin? Sino pa ang daraingan ko sa gitna ng mga kalungkutan? Inulila mo na akong Jubos. Papa, paklnggan mo ako. Tugunin mo ako. Maawa ka sa iyong anak! Halos mapatid ang hininga ni Femy. Walang tila ang kanyang mga luha. Nagsisikip at glnigimbal ang kanyang dibdib. -Oh, kay pait na katotohanan! Diyos ko, ibalik mo po sa akin ang aking papa! -at unti-unting nagdilim <1ng kanyang paningin hanggang sa mawalan ~iya ng ma· lay-tao. Pina~kaguluhan si Femy ng mga tao. Si Tiya Isabel ay nag. mamadaling tumakbo at kumuha ng cter. Si Glory ay madaling su· maklolo sa kaibigan at ito'y kanyang pinaypayan. -0, eto, eto ang eter, -humabangos si Tiya lsabcl. -Ipaamoy ninyo sa kanya. Naku, sinasabi ko nga ba't mablbigla ang aking pa· mangkin, e! -at si Tiya Isabel ay napapanangis na rin. -Magsilayo kayo, -ang sabi ng isang babae. -Kailangang makasagap siya ng hangin. Hu· wag kayon,g magsidaluhong. . . sigi. . . magsilayo kayo. -Femy, Femy, -ang tawag naman ni Glory na hindi bumihiwa· lay sa kaibigan. -Lakai;an mo ang iyong loob. Hala, singhutln mo ang e ter. . . huwag ka sanang mai¡:pakarupok sa lyong sarili. -Siyanga naman, pamangkin ko, -ang ayon ni Tlya Isabel. - Alalahanin mong hindi na natin maibabalik ang bubay ng iyong papa. -Hu. ang mga taonj: ito kung magsasalita, -ang sabad ng babah1g na¡papalayo 9a mt:A tao. - Talagang masakit ang nangyaring iyan kay Femy. Wala na nga na· man si yang ina, at. . . ngayon ay nawalan pa 11..!t ama. -Si Aling Rusta naman kung magsalila, -ang sabi ni Tiya Isa· bel na parang hindi naibigan ang sinabi ng tinukoy. -Ngayon pa isasabáy ang kanyang pagsariwa sa nakar¡¡an. -Huwag ka nang magdamdam sa akin, Sabe!, -ang pakli ni Aling llusta. -Ang lagay ay na· sasabi ko lamang ang katotohanan. Tayo man ang lumagay sa kanyang kalagayan ay talagang ganyan na rin ang mangyayari sa atln. -Huwag na po nating pag-usa· pan ang bagay na iyan, --ang pakli ni Glory. -Ang slkapln natln ay magballk ang malay ng aking kaiblgan. Maraml ring mgii sandali ang nakallpas bago pinagsaulan ng ma· lay si Femy. Pagdilat ng kanyang mata'y nakita agad si Glory. -Glory, anong lungkot ang ruaulila! -at siya'y napasubsob sa kandungan ng kalbigan. -Ito na nga ba ang itinadhana sa akin ng panahon? -Femy, pag-aralan mong labanan ang pighati. Manindigan ka sa harap ng kasawiang ito, sapagka't ang nagtatagumpay sa kasa· wian ay Jalong maligaya pagkatapos. -Oo, Glory, nalalaman kong aaliwin mo ako sa aking mga ka· Iungkutan, -at nagpatuloy sa pagbikbl na warlng batang hindi ma· runong magpigil ng luba. MADALING LUMIPAS ang ilang t,uwan. Para kay Femy, ang mga buwang yaon ay pawang kalungku· tan at kadiliman. Ngayong mailibing na ang kanyang ama, nga· yong hindi na nlya · nakíkita, ngayong hindi na niya oadaralngan ay lalon¡ na11ing madalamhati an_~ MAGASIN NG BACIONCI BUHAY kanyaag kaluluwa. Hindi sfya makapagkain at mapagkatulog. Parang may anino ng kasawiang nagbabantay sa konya. Warlng may naril'inig siyang nagsasabing. "Eufemia, mula llgayo'y lapos na ~a iyo ang kaligayahan." -Diyos ko, -ang kanyang maibubulong sa sarili. -Tulungan Mo po ako. Ako po'y ulila nang lubQS. Pawiin Mo po sa akin ang nÍ.alulungkot na guniguni. Nang matapos ang imbenlaryo ng mga pag-aari at pagkakautaag ni Mang Reno ay malungkot na lumapit kay Femy si T:lya Isabel. -Femy, isang malungkot na katotohanan ang naging wakas ng imbentaryo. -Tlyang, ano ang iblg nJnyong sablhln? -ang tanong na may pagkamangha ng dalaga. -Huwag ka sanang mablgla. Walang naiwan sa atin ang iyong Papa kundi mga utang, -at si Tlya Isabel ay malungkot na nangaluinbaba. -Tiyang, hindi ako makapani· niwala, -at halos manglnlg ani: kanyang mga labi. -Natltlyak kong marami pang pag.aari a.ng tata:Jdp sa pa¡kabatan¡ na Jyan kundi an¡ babay at lupaag klnalalagyan natin. -Tiyang, kung gayo'y mahirap na rnahirap na tayo ngayon! - at napayupyop si FemY sa kandungan ni Tiya Isabel. -Oo, Femy. Malabis kon1 dinaramdam an¡ paugyayarin¡ lto. Sa aking palagay ay lyan an¡ da· hilan ng pagkakasakit nlya sa puso. o, k'aawa·awang asawa ko! -Oh, Tiyaag, paano an¡ ating huhay ngayon? Hindi na ba ako makapagpapatuloy ng pag-aaral? -Hinihingi ng pagkakataon na ma.gbanat ka ng buto-. Dapat kang tumlgll na muna 61 pag-aaral. -Tiyang, ipinanganak ba ako upang magdusa lamang? -Talagang ang buhay aa ntundo'y mahiwaga, Femy. Jya'y par1ng takbo ng panahon - lrung min· sa'y mariklt, kung mlnsa'y pangit. -Tiyang, hindi ko yata mat.atagalan! -Walang hindi mapagtltiisan. Ang kamatayan ma'y bindl nattn matatanggihan, gaya nang slnapit ng iyong ama. Walang nalabi kay Femy kundi gallt na tanon1 nl TI.ya Iaabel nan¡ maldt1ng dya'y narmumuk· mok at nagmamaktol na naman. -Tapos at tapos na'y wala ka pang tigil nang kangangalngal. -Ang Tiyang naman, -ang sa¡¡ot ni Femy na pinasaya ang mukba. --Sariwang-sariwa pa sa akin ang pagyao ng Papa, e. -Ke barbaridad, kung may dapat manatill sa pag-iyak ay walang iba kundi a.ko. N¡uni't bakit ako'y nagpapakasigla na ngayon1 Sapagka't walang mangyayarl sa atin, kundi ang magpakabuwislt pang la lo. -Tiyang, kayo'y hindi naulila. Ang naulila'y ako. Ano nga ba ang inyong ipagbihJnagpls? -Ah, ganoonl Ang ibi,g mon¡ sablhl'y hindi ko mlnahal si Reno, at ako'y lsang sampld lamang sa tahanang lto! -ang may hlgtt na gallt at hJrni.naklt na sabt ni Tiya Isabel. -Hindi po sa gayon ang lbig kong sabihin, Tlyang. A1am kong mahal ninyo ang Papa, nguni't ngayong malaya na kayo, ay ma· dali na kayong makakaklta ng ibang tltingin sa inyo, hindi po ha? iyan! -minsan na naman ay pal!'illit na turing ni Tlya úabel H pamangkin. -Kailangang magtrabaho ka sa bahay; magluto, maglampaso at maglaba! Ano, hindi mo ba alam na ikaw ay palamunin ko na lamang ngayon? -Tiyang, hindi ako makapani· wala sa inyong pamamansag na iyan. Alam konll: binubuhay pa tayo ng mga kapakanan ng aking ama. Paanong sasabihin ninyong ako'y palamunin lamang dito? -At ang palagay mo ba'y maya· man ka pa? Hindi ha sinabi ko sa Jyo na mahirap ka pa sa daga? Dapat mong tanggapin ang katotohanang iyan at humanda ka sa pagbabanat ng bulo. -Oo, hahanda ako sa pagbabanat ng buto upang kayo naman lllDi magpasasa sa safopl ng aklng ama. -Lapastangan! Palabintangln! Eto ang iyo! -at sinugod ni Tiya Isabel ang pamangkin at binlrahan ng mariihg sampa!. -Bakit ninyo ako inaaplng ganito? -ang nasambil"' ni Femy. -Ngayon ba't sinabi ko ang katotohanan ay sasaktan ninyo ako? -Jyan ang mnbuti sa iyo, lapasNang Mamatay Ang Kanyang Ama Ay Nada ma Ni Eufemia Ang Kalupitan Ni Tiya Isabel Papa. -Ang balang ito, -ang malumanay na lu,gon ni T:lra Isabel. -ano nga ba ang malay mo aa takbo ng pamuinubay. Hindi mo ba qalalamang napaglugi ang iyong Papa nitong mga huling buwan ng kanyang buhay, at dinar:.mdam kong sabihin na iyan ang dahilan ng madali niyang pagka· matay. -Tiyan.;, kawawa naman aog akiog Papa! Diyata't pagkatapos ng lahat ng kanyang pagmamalasakit sa kabuhayan natin ay sa utang lamang matalapos ang lahat? -at si Femy ay napalyak na naman. -Talagang ganyan ang buhay ng isang negosyante, pamangkin ko. Ako man ay hindi halos makapanlwala, ngunJ't i;iarito an,g "report" ng kontador publiko. Pagkatapos na maslyasat ang lahat ay nagkakaroon ng utang ang iyong ama sa iDang mga bahaykalakal at sa banko na umaabot sa PS0,000.00. Walang; tanging makakaralitaan at kalungkutan. Maging ~ng kanyang marikit na pal!,g8rap ay parang umagang inabot ag matlndin¡ ui:i.os. Ang naglng ka· tulad niya ay isang lunday 58 gitna Dg maalong dagat. Hindi niya matiyak kung saan siya ipapadpad ng panahon. Talaga sanaog magaaral siya ng karunungan sa pag· awit at sa musika, sapagka't naroon ang kanyang puso at damdamin. Datapuwa't ang lahat nang pag-asang ito'y parang balangkas lamang ng panaglnip na biglang bumagsak. Magbuhat nang malaman ni Femy ang ga)•Ong masaklap na katotohanan ay hindi na siya plnatahimik ng kabalisahan. Saanman niya ibaling ang kanyang panlngin ay pawang pagluluksa ng kanyang pallgld ang nasusulingan. Nawala ang sigla ng kanyang katawan, paano'y lniibig na nlyang mamatay na rln upang sondan sa kabllang daigdig ang kanyang mga qia,gulang. -Bakit, Fe.my? -lllinaa'y pa-Ma(UPJ ka, Femy. Binibigyan mo lamang ako ng sama ng loob! -ang mailgas nang pangungusap ni Tiya Isabel. -Tlyang, totoo ang aking sinasabi. Nguni't sa katayuan ko, wala nang magiging pangalawa ang aking ina at ang aking ama. Ang !na ko'y iisa lamang at ang ama ko'y iisa lamang. Hindi na sila m_a· papalitan sa buhay ko, Tiyang. -Tse, hinabamak mo yata ako, Femy. Wala kang pagtltiwata at pagmamahal sa akinl -at mabilbl na tumalikod si Tiya Isabel na okibat ne: pagkamuhl. MAGBUHAT NOON ay na,gkal'oon na ng malaking pagbabago H tahanang yaon. Si Tiya Isabel ay palaging mainit ang ulo at madalas magparinlg ng nakapagdaramdam sa kanyang pamangkln. Hindi na lsang pamangklo ang pagtuturing kay Femy kundi lb11n,g tao, isang paka1nin o isang utusan kaya. -Hindi maaari ang kilos mong tangan. Tingnan ko Jamang kung sino sa atin ang dap11t maghari sa tahanang ito! Ano, nauunawaan mo ba ako? -Oo, nga~·o'y malakas na ang inyong loob na manakit sa akin, sapagka't nalalaman ninyong walang magtatanggol sa akin. Ako'y lubos nang ulila - iyan nga ba ang ak.ing sinas·abi. Nangyayari na nga yon sa akin ang kinatatakutan ko. Talagang iisa Iamang ang ak!ng ina at iisa lamang ang aking ama sa ibabaw ng lupa. -Tse, marunong ka nang sumaeot ngayon, ha? Iyan ba ang natu. tuhan mo sa pag.aaral? Hindi mc> ako pinagpipltagana.n. Kung ako'y itinuturing mong ina o pangala· wane: ina mo rito, hindi mo pasa:;amain ªª« aking loob. -Tiyang, huwag ninyong damdam[D ang aking pangangatuwiran. Sinasagot kó Jamang kayo aa inyon.e: pagmamalabls sa akin. Bakit ninyo ako gagawing utusan sa tahanan¡ ito na tahanang naiwan sa (Su~n sa pohina 24) 1 . Umaabot sa ganitong halaga ang mga kalakal na ibaha· yad sa Pilipinas ng Hapon ayon sa napagkasundu:an sa kalakal tungkol sa perlas .. &N&R.O 12, 1"8 reparasyon .. a. 840 mllyong dolar k. 800 mllyong dolar b. 820 mllyon11 dolar 2. Ang "cherry blossoms" ay napapanahon kung buwan ng ... •· Abril b. Mayo k. Hunyo 3. Ito ang sagisag na bulaklak ng mga Hapon .. •. Chrys1nthemum b. ukura k. 1ppl1 4. Ito ang pang11lan ng pangunahing daan sa Tokyo ... •· Glrua b. Mll1ubl1hl k. Zalbeflu 5. Ang matandang kabistra ng Ha pon ay ang ..• a. Kyolo • b. Hlrothlm• k. N~guakl 6. Sinabi ng Alkalde Lacaon o¡ Maynila na magka.karoong muli n¡ di¡maan sa Plliplnas !aban sa mga Hapon sa suaunod na .. •· 20 taon b. 30 t.an k. 40 taon 7 Ani:: isa sa m1a ito anr na¡pasimula ~a Hapon n¡ b. Matsumoto k. Mlklmoto 8 Siya .ang kinikilalang "Tigl'r ng Malaya" .. a. Hen. Homma k. Han. Kurod1 b. Han. Y1mashlta 9. Ang Korea, bilang isang teritoryo ng Ha pon, ay tina· tawag na .. a. Manchuokuo b. Cho11n k. Karafuto 10. Nilagdaan ang pagsuko n¡ Ha pon noon¡¡ ika-2 digmaang pandaigdi¡ sa Iook ng Tokyo sa aasakyan¡-dagat na ... '•. USS Enterprlu k. USS Sar•toga MGA SAGOT. q 'OL q '6 .. ·s • ·tr q .• .. , b. USS Mlssouri .. , .. , . ., .. , 17 • ni Mar R. Punongbayan Ang Guhitang Tungkod Ang Nakikita Ng lsip Ay Higit Na Malinaw Kaysa Sa Namamalas Ng Paningin, Pagka't Ang Anumang Malimbag Sa Diwa Ay Hindi Mapalabo Ng Karimlan 18 H INDJ mapasusubalian¡ sila'y mag-ina, 11ng dalagita at ang ginan1 na magkatabin( nakaupo sa isang malaking tipak na bato. Kapansin-pansin ang pagiging biyak-bunga ng · pagkakahawig ng kanilang mukha. A.ng ina ay nasa gulang nang 30 taon at ang anak ay w.ala pa sa 16, Nguni't sa kasiyahang nakabadha sa kanllang mukha ay tila magkasinggulang lamang sila. Matuwid ang kanilang pagkakaupo. Bahagyan¡ nakaklling sa kaliwa ang kanllang ulo. Matapat sila kapuwan,g nakatitig sa tahimik na karagatan. -Payapa ang dagat at ang pannho'y tahimik, Ina, -bulong ng dalagita na tila nagsislwalat ng iung llhim. -Pamaya-maya pa'y sisimoy na ang hebagat, -mahina ring wi.k11 ng ina, -at lilitaw ang mapupu· ting hibla ng ulap at ang mumun· ting alon. Nguni't sa kasaluku· yan ay maganda ang kapayapaan. Naalaala ko tuloy ang Isa sa bago nating kainang plato sa bahay ... -'Yon ba, lnang. putiang-lun· tian? -Oo .. Huminga ang dalagit.a bago niu· ling nangusap: -Kagabi ay nada· ma ko ang kaluntian ng mga plato sa paglalarawan mo, Ina. Nap11· kaganda ng kaluntian ... -Oo nga, maganda ang kalun tia11g pon ng mga plato ... -Para kong nakikita ang ka· ;.;andahan! -Ngumili ang dalagita ~a kasiyahan. -Walang nakapaglalarawan sa akin ng mga bagay hilad ng nagagawa mo, lna. Sa iyong paglalarawan ay nagiging inga mata ko ang sa iyo.. Na· kikila ko sa aking damdamin ang \ahat }lapag sinabi mo sa akin ang iyong nakikita .. Nagdaan ang ilang saglit na llatahimikan sa m;ig-ina. Na.kaupo silang tuwid ;it walang kilos. At pamayamaya'y napakislot nang tiahagya ang dalagila. -Habagat na yata, Ina, ang simoy?- tanong ng dalagita. -Oo nga. . napaaga ngayon .. Sa malayo, sa malapit sa hugpun¡an1-guhit o}: dagat at langit ay sumlpot ang ilang hibla ng rnapuputíng ulap at mumunting along naghahabulan. -Wala pa ba, Inang, hibla ng mapuputing ulap at naghahabulang mumunting aloo? -Wa ... wala pa ... yata .. Parang nakaho¡ ang tugon n& lno. -Sa. . sa malayo, lna .. wala pa ba? 'Yong mumunti? ... - May malaking pananablk sa tinig ng dalagitn. -O .. e .. oo ... ayuuuun .. malayo lamaog .. malapit sa bugpungaog-guhit. . . mumuntiog puting ulap at mumunting alon ... tila nagkakatuwaan sa paghahabulan ... papalapit dito ..• -O ... ,- nakang.iU nguni't higit na malaking pananabik an& nakapaloob sa Unig ng dalagita. -Nak.ikita ko sana ang naghahabulang mumunting alonl -Naklklta ko sana ang mUDlun· ting along naghahabulan at mga hibla ng mapuputing ulap tulad ng pagkakak.ita mo, Ina ... -ulit ng dalagUa. Mata¡al na natabimik ane ina. Napagalaw ang ulo ng dalagita. At sa pagkakahawak sa bisig ng ina ay napapisil ang dalagita. -Ikioalulungkot ko, Ina ... - rnahina nang wlka ng dalagita. -Napakalaki ng pagnanais ko .. nagiging masakim ako, hindi ba, Ina? Mapagmahal na nakabig ng isang bisig ng ina sa balikat ang dalagita. -Hindi. . hindi k;lsaklman ang gayon Nauunawnan ng Mar kapal Nababatid Niya ang lahat. . hanggang hindi mo Siy¡ nulilimot ... -Sinisikap kong huwag maging walang-utang-na-loob sa Kanya .. Mabait naman ako, hindi ba, lna? Liban lamang nang hilingin ko sa Kanya na ipakita sa akin ang iyong mukha. ang lyong mukha, lna, kahi't ~<tglil. Nguni't hindi Niya ginawa. . Palagay ko'y naghina· nakit ako sa Kanya noon ... -Pinatawad Niy'a yaon, natitiyak ko .. -Palagay ko nga, Ina, ay pinatawad Niya sa akin yaon .. At dapat naman ... - parang biro ng dalagita. -Hindi naman aog sarili kong mukha aog hiniling kong makita ... Hindi ba, Ina7 -Oo nga ... - May garalgal ang tinig ng ina sa pagsagot. -Maganda ba ang mukha ko, Ina?- biglang naltanong ng dalagita. -Aba. . . oo. . Maganda aog iyong mukha ... - tugon og ina. -Maganda ang mukha mo .. _ Ma· 1anda ka. . Ikaw na aog pina ka· maganda sa lahat ng babaing nakit.a ko. Halos pabulong na ang huling pangungusap ng ina. Nguni't ang gayo'y higit na na¡bigay ng liwanag sa mukba ng dalagita. -Alam mo, loa,- muling wika ng dalagita sa masiglang Unig. -Kahi't hindi ko nakikita ang iyong mukha ay nalalaman kong maganda ka rin.. Higit kang ma1anda sa. lahat ng babain1 maklklta ko .. MuUn1 nakabig ng isang bi1ig sa paikakaakbay ,ng ina ang ballkat ng dalagita. -llindl 1aanong mahalaga •DI naklldta ng isang tao,- sambot ng ina. -Ang naghababulang mumunting alon ay bindi mabaIaga; maging ang nagkislap-kislap na bula sa dalampasigan. Magtng ang kaluntían ng karagatang ainasalamín ng bughaw na langit ... sapagka't mayroong lsan1 hl¡.it na maganda at mahalagang makita .. Ang lsent ito ay napakahirap ma· kita. Ang maraming bagay, maging ang mga matang nakakikita, ang nakahahadlang na malimit sa pagkakasumpong sa lsang ito .. sa Kanya ... sa Maykapal. .. -Sa kalagayan koog ito, Ina ... sa kadilimang aking kinal;llagyan.. Mak.ita ko kaya Siya, loa? -Sa karimlang iyong kinalalagyan ay hlgit na malaki ang pagkakataon mong makila Siya ... - tugon ng ina at nabapit na naman ang balikat ng anak. Napangitl ang dalagita -ngiting nagbabadya ng malaking ka¡alakan. • -Hindi na ako nangangamba Nadarama ko, loa, na matata¡ na ang aking kalooban ngayon ... Maligaya ako ... huwag ko mang ma llita ang magandang karagatan ... ang naghahabulang mumunting alon .. -Nasisiyahan din ako ngayon, anak. . . Kas ama mo ako sa iyong daigdig .. -Sa daigdig na nalikha mo para sa akin, loa ..• Nagagap ng ina ang mukha ng anak. Mapagmahal na sinahod ng kanyang dalawang palad ang baba ng dalagita at maingat na hinalikan. Basa n¡ luha an¡ kanyang mga mata nang muling magtaa& ng ulo. Sumimoy an1 malakas-lakas na ha baga t. -Tayo na, anak.. gUDla¡abi na ... - masigla naug ganyak ng ina. -Unti-unti nang na¡sisiti· kom, tulad ng pagdaraop ng mga (Sunda11 sa pahina 25) MA9ASIN NG BAGONG BUHAY • Pangkabataan "ITO ANG AKING AKDA" S A SDIULA'Y MAHALU;\llGMIG ang simoy ng hanging dumarampi sa katawan ni Dony. Ngunl't nang lumao'y nadama niyang uminit nang umir:1it na wari'y m1kikitalad sa kapighatiang di11aranas niya. Ngayo'y wala na siyang nadarama maliban sa madalang na pintig ng kanlyang puso. Binalak niyang ígalaw ang kaniyang katawan. ·Nguni't hindi man Jamang natinn.1~ ang dating ayos. Wala na ang dati niyang lakas. Naglaho na rin ang liks1 at siglang hinangaan ng kaniyang mga kasamaban sa larangan ng digmaan. Naparam nang lahat. Ang humalili'y karamdaman - karamdamang wala nang lunas. Siya ay may tama sa kaliwang dibdib. Ito ay. naganap nang gabi ring yaon nang looban nila ang isang mayaman sa nayon ng Batitang. Sa ¡imula'y nagtagumpay sila. Halos kalahati ng kayamaDan ay nakamkam nila. Pinagsasaktan pa nila ang bawa't tumutol sa maütim nilang hangarin. At nang ma· kuha nilang lahat ang kani· )3ng nais ay mabilis silan¡ lu· misan. Tinunton nila ang Ian· das na patungo sa kagubatan. Ngunl't lihim sa kanllang kaalaman ay may nagsuplong sa inga kawal ng bayaD. Ka· ya't sila ay lihlm na tinultu· Jan, hanggang sa maganap ang kahindik·hindik na sagupaan. Subali't nakatakas pa Mga Gunita Sa Tabing Dagat S A ISANG DAMPA sa tablng·dagat ako IBlnl· iing. Doon ko ginugol ang masayang araw ng kabataao. Doon alto natutong mangarap, umibig, at mablgo. At Dais ko, sa tabi ng dagat Da lyon mall· bing aDg akln¡ katawan pagdating a¡ akln¡ takdang panahoD. MagaDda ang kapallglrang iyon Sii tabl ne da¡¡at. Ma· gandang tulad ni Nella, ang aking kababata. Mayumi ang slmoy ng bangln. Malamblng ang awit ng alon. At si Nelia ay kiml. . . mabiyain. Ang ENERO 12, 1958 rin ang mga taga-labas, mali· \Jan kay DoDy DA naiwan sa madawag na1 gubat. Tlnamaan siya ng Jigaw na punlo sa ka· liwang dibdib. Napahandusay na tamang siya. Nawalan siya ng malay. tao. Nang panumbalikan siya ng ulirat ay pinilit niyang idilat ang halos wala nang ningning niyang mga mata. Una niyang namalas ang Jangit na natatabingan ng kulay· luksang ulap. Sa kabila ng pangangapos ng kaniyang hi· ninga ay nakuha pa rin niyang ling ng kaniyang ina "Iiwan mo na ba akong na¡¡::-iisa?" ang sabi ni Allng Maria nang si Dony ay nag!JJpaalam, 10 taon na ngayon ang naknlilipas. Matamang pinagmasdan ni Aling Maria si Dony at napabuntong bi· ninga. Batid niya na ang samahang sasaniban ni Dony ay pinamumunuan ni P ir i n g. Kilala si Piring - maitim ang budhi. Nguni't si Dony ay nagpumilit pa rin at naging mapusok. "J',laganda po ang pa.ngako 6AMU6AMO igala ang kaniyang paningin sa paligid. Wala siyang na· banaagan kundi ang nag· aalis~i.sang dahon ng talabib na sinasaliwan ng mala·aJ:"UD· yas na bugso ng hangin, Wa· b ang kanyang mga kasama· han na naghatid sa kanya sa malagim na pook na iyon. Iniwan na siya sapagka't wala na siyang lakas upang maging g11bay nila sa pakiklbaka. Nagiisa na lamang siya. NaDg mga sandaling iyon ay islnumpa niya ang kanyang samahan. Nllinlang lamang si· ya. Sinllaw sa mapang-akit na simulain. Mull niyang lplnlklt ang nanlalabo niyang mga mata. Sa di kawasa'y gumitaw sa kaniyang Jslpan ang makulay na tagpo ng kahapon sa pi· kau.yang mukha ay puno ng kawalallg-malay. Kun¡ pagbahambln¡in ay halos magkatulad ang ganda ng kallkasan at ang ganda ng aklng kaba· bata. Madalas na kami Di Nelia ay masa¡ang nallllgo 1a dagat. 9a nakalatag na bubangln ay mallmlt kamlD¡ magbabulan. Kung kaml'y pagod na, SUSU· lat kaml aa bubangln. "Nall1, 1 love you . . . Nardo, 1 love you ... " Suball't di magtata. gal, tatangayin iyon ng alon. Magkakatinglnan kami Di Nelia. ni Piring sa akin," ang sabi pa niya. "Maganda ang kani· lang simuJaln. Magtatamo raw kami ng llmpak-limpak na sa· lapi, kabayanihan, at pagga· lang, na di ko maaaring mat:;.mo kung ako ay manaDatili rilo." Iba na ang hlmlg ng pangungusap ni Dony. Pallbhasa'y mahina ang loob ni Aling Maria kaya't lumuha na lamang. "Pakinggan mo sana ako, anak." Patuloy ang paghikbi ng kaniyang !na. "Si Piring ay masamang tao, li:aya't kung masasama ka sa kaniya ay magiging masama ka na rin at iya'y hahantong aa kasawlan." "Ngunl't ... " walang naging ltarugtong ang kaniyang , mga pangungusap. ''Huwag kang maaklt ea Tuwing hapon ay napaparoon kami ni Nella sa may puno DI niyog sa tablng-dagat. Mula roon ay masaya namlng hinahagod ng tingin ang mga ibong naghahabulan sa pagli· pad, ang mga along naghahabulan sa paghallk sa dalam· paslgan, ang paglubog ng araw. Subali't an¡ mga tagpong iyon ay matagal nang naganap. Nag-aral si Nelia sa magulong tunsod ng Maynila at natutong makalimot. BinayaaD ni· yang tangayin ng alon ng buhay ang lslnulat namlng sumpaan sa buhangin. ningning ng kanilang pa· ngako," ang patuloy ni Aling Maria na di mapigil ang pagdaloy ng masaganang luha. "Pagmasdan mo ang gamu· gamong iyon." ltinuro ang ti· nukoy na wala nang buhay sa tabi ng ilawan; gas. "Dahil sa ningning na likha ng Jiwa· nag ng ilaw ay naakit siya. Lumlgld nang lumlgld. Matagal din siyang naglalaro na tila naliligayahan. Ngilni't sa wakas ay ano ang nangyari? Sa llaw ring iyan nasunog ang kaniyang pakpak hanggang sa magwakas ang kaniyang bu· hay!" Hindi natangay Si Dony ng ipinamalas na halimbawa ng kaniyang !na. Wala siyang sinunod kundi ang sarili. WinaMay asawa na ngnyon si Nclia. At ang di niya milimutang ibalita sa akin ay ang pangyayaring iyon. Anang bahagi og kanyang sulat: "Marahil ay udyaq hindi t1yo 1ng magkapalad. Nag. tungo ako rito •• M1ynll;1 upang mag-aral, ngunl't iba ang aking nasumpungan, al hindi ko lyon natakaun. Naglng marupok ako 11 pan9ako. Nalslp ko ngayo1111 huwag nang lang-halaga ang paalala ng kaniyang ina. Lumisan siya at di na muling dumalaw. Napukaw ana: ka~iyang pagdidili-dili nang kumirot ang kanyang sugat. Napapanglwi siya sa sakit. Nais niyang bumalikwas, nguni't wala siyang magawa. Pinagtiim na Jamang niya ang kanyang m,ga ba¡ang. Marahan siyang kumurap-ku. rap, at pagkunwa'y pumikit ~a. lamang upang hintayin ang pinakahuling pintig ng kan)'an,e: buhay. * • • -MARCELO LAGMAY 18 taong 9ul1n111 314 Bacood St1. Meso, Maynfla bumalik sa atlng nayon. Ayaw kong mamuhay sa plllng ng rnagagandang 9unlta ng atlng k 11h11 pon. Maun11waan mo sana 11ko. Paalam, Nalla". At sa kaakuhan ko'y waling nalabi kundi mga gunita ... sa tabing-dagat. • * * -Dio.dado C. Tolantlno 116 Rlul Lun1od ng Kablnaluan Pitak .ng "Ito Ang Aking Akda" ~:f:iJ~g ~!~7º;fur~~~~~ Torrea, Mamila G. Patougut: Kalakip po nito ang isa Jr:on.g akda oa may pam•· gat oa ... Pan¡alan Edad: •.•••••• 1'irahoia o paaralan: ...........•......•.••..••••• 19 Dalawang Pangunang Suliranin Ng Bansa ltau: Marami u m91 w1l1nt 1ukat pa1klkltHn 1n8 n1mum1o1let na S...."9 ng eno m an¡ b11ay na m1t.tt1wa9 n•nlil ''besure" upan1 m1ip1~ll H """' rang h11l1gan1 m1ip1nf,1f1wld.buh1y ng klnll1n1 m91 k11nak. lb1ha: An1 Naric ay siyang tangin9 lnaeuh1n n1 m1hihirap n• mamamef"' u.,..,. maktbili n01 mureng bigas. Gayunm•n, mareming blga1-N1rlc 1n9 ...twhvlff SI mga m11pag,amantalang d1,uMn . . ni Ar. T. Gola Cruz TAPOS NA an¡ llalat .. .rt ang lapl1101 nu1 k~ van¡yai·ihno ay ni!Dian pau;; pina:tiwalaan n¡ bayan up~ng mak;ii)agpatuloy sa pa>:liiingkod sa mga mamamay;Ht sd ~usunod pang' apat ild ta'>n. lto'y nagpapatunay "" m:iy pagtitiwala pa sa kanila :111~ bayan, Ialung-lalo na sa ran;;u· long Carlos P. GarCia n.) nan111koo1 ipagpapatuloy an.:;. magagaodan¡ ¡awalng naiwan ng yumaong Panculong M1¡::saysay. Ngunl't SI kabila nt panini· w1Jang aog kasalukuyan1 pa· r.,gaslwaan ar may malakiag klbutihang naidulot sa oaghi· hikahos DI samhayanang Pili· pino, ay hindi naman m•ikl· kaila na tutoong napakarami pang malalaklng sullranln& kinakaharap ang hansa, unang· una na rito ang tungkoJ sa diJeríl.pleo o kawalan ng paf· kakakitaan ng lihu-libong ma· mamayan at ang kataasan ng halaga n,g mga pangunahini: pangangallan¡an sa ·bu hay. Nan¡: nakaraan¡ · halalan, anc dalawang panguoahing suliranlng \to ne ba0$I ang una-unang naciuc: isyu u pa· ngasiwaan ng Pangulong Ga.-. cia. Nguni't sa kabila ng kato· tvhanan¡ ¡to ay pinílt p<i rlng rnakapanungkulan S& SUJU· ncd pang apat na taon ang lap:ang nasa kapangyarihan U· pagka't bagama't hindi nila gi.nap na nalunnsan ang dala· wang nabanggit na pan,gunahing suliranln sa loob ng apal n1 taong pamamah.ala ay na· nlniwala narnan ane hayan na sa susunod pang apat na taon ng pan¡angaslwa nih1 1y mabi· bltyan na !to ng kalutasan. Ang kalutasao sa dalawang p2ogunahing suliranin ng snmbayanang Plliplno ay na· sasalalay hindi lamang sa ba· likat ng Pangulong Garcia kundi sa knnya na ring mga katulong na bumubuo ng kan· yang pangaslwaan. S1 bagay D:t ilo'y lalong may malaking m ag¡,¡¡11\1·11 ana mea p1uuL1úhh katulona na: Pao:ulo 11 p11· ..irlt u daona: n¡ banu, uuanauna na ang mga mambaha1as at m¡::a tagnpayong may m;,. k king karanasan sa kabuhayi.ng !)ansa. Kaya nga, sama· talino nilang isip11n nuasala_ · lay ang ating kaligtasan sa ~ipit na kalagayan. Ang Disempl10 Kung pac-uukulan laman& ni: masusing pag·aaral, hindi tnyo dapat mamuhay na tulad s:a isang puluhi sa sarill nalinl! bayan. Kung nakapa¡papatayo ng. naglalaklhang gusali ng b1· h1y·kalakal ang mga dayuhab. s:i. ating hansa ay bakit hindi rin natin ito magagawa? Lalo pa't kune: aalagat.iiing tayo')" nasa sarili nating bayan nasagnna sa mga likas na kayama· lliln? Kataka·takang makita na i.ng isang dayuhang dati')' no.mimiH lamang ng bote ay makapagpatayo sa loob lamang nf; ilang taoni! pam1m• l~i sa ntinc llansa 1;:~ naglala· klhang mea pagawaan. Gayon· UID ang mesuabl s:i mga mar· ari ng naglalakihang basu al mga tindahan ng iha't ibang k;;gamitan sa pOlmumuha~'. Anupa·t kung magkakarOon la· mang ng matnpat na pagsusu· migasi.g ang aling mga mainht'batas upang mais:intabi ano: kapakanang personul at sa ha· lip ay lubus~ng pag-ukulan ne pansin ang pagh3hanap ng lunas sa gipit na kalae:ayan ng bausa, ay hindi natin sas.a· pitin ang ganitong aba at ka· habag·habae: na katayuan sa pamumuhay. An.r na11gyayui'y PD g mga dayuhan aog siY,aD¡ nagpapasasa sa kabuha)'ang hansa natin samantalang ta· yong mga Pilipino ang siyang tnmatayong alipin nila. Sa· mantalang ang niga dayuhan ny mapayapang nahihlmlay S.'.J kanilang malapalasyong taha· nan, fayo namang mga Pilipi· r.o'y naglisaw-llsaw sa lansa· MAGA$1N NG BAGONG BUHAY ngan sa paghahanap ng gawain. Al kadalasa·y nagtutulog na lamang sa mga ~ang keta kung di man mak1tang riakikílayo lamang sa isang sukat na ¡upang ari ng -pamahalaan bilang iskuwater. Kasakit-sakit na makltang ang isang Pilipino'y naglala· kad sa lansar¡-:an na pasan ang tiklis na may lamang boteng pinamili samantalang ang mga dayuhan namang Intsik ang siyang namimili nito sa napa· kababang halaga lamang. At kadalasan pa, upang makatav,id lamang ng gipit na katayuan ay natututuhan na ng maraming walang gawain ang magpulot ng basura upang ito'y n·.aipagbili sa napakababang haiag& sa mga dayuhang may pagawan ng iba't ibang bagayna gamit sa ating pamumuhay. Ang ganitong takbo ng patrgyayari sa ating bansa ay masusumpungan din sa mga tinda71án-bayan. Samantalan:;: naglalakihan ang mga Lindahan ng mga dayuhan ay makikita namang halos namumu· Jubi ang tindahan ng isang Filipino, Jalo pa't kung ito'y matatabihan ng isang tindahang banyaga. Bakit sila nakapagpapatayo ng naglalakihang mga tindahan at tayo'y hindi? Puhunan kaya ang san· bi? Maaaring tutoo, nguni't nariyan nga ang suliranin na kaila1'gang malunasan ng atútg pamahalaan. Sa mga bansang mauunlad l'.I tulad ng Hapon at Ameri· ka, ang m¡a dayuhan ang sl· sa isang dip:ing lupa ng p:iMaha\;ian at upanl! mabuhay ;w kai\angang rnagpulot ng sirang lata al ibang kauring niga "basura upan~ ito"y mal· p:igbili sa mga dayuhang nan1umuhunan samantalang ang mga dayuhan namang ilo'y kumakain ng masasarap at na· r>atutulog nang payal?a sa kanilang naglalakihang tahanan r.a sa lupa rin natin nakati· rik. At samantalang sila'y nakapagpapatayo ng iba't ibang uri ng mga pagawaan na dapat sana'y sa mga Pilipino la· mang mapaukol, ang karami• han naman sa ating mga ka· bbayan ay makikitang nagtu· tulog sa mga bangketa at ha· Jos mamalay sa gutom dahil sa kawalan ng gawain. Ang isa pang bagay na na· kapagpapabigilt sa suliranlll ug Disempleo ay ang pamamaraang kinagisnan sa sinapupunan ng ating pamahalaan sa pagbibigpy ng gawain sa isang nungangailangan. Ito ay ang "Tayo-layo Syslem" na halos Jq¡sintanda na ng panahon. Tila hindi na ito malulunasan sapaiKa't ang pulilika ang si· yang nagpapatakbo ng isang p¡ngasiwaan hindi Jamang sa aling bansa kundi sa iba mang hansa sa daigdig, at ang tao'y natututong magpangkat-pang· kat dahil sa pulitika. Kaya na111an, sa simulang mañung· kulan ang isang bagong pangulo ay hindi naiiwasan anq magkanya-kanyang tauhan at dilo nagsisimula ang suliranin n~ mga taong walan,g malaAng t<awalan Ng Hanapbuhay Al Ang Mataas Na Halaga Ng Mga Paninda Ay Siyang Nagpapahirap Ngayon Sa Marami. Paano lto Malulunasan? s·ang manggagawa lamang sa halip na siyang nagiging ma· mumuhunan. Nguni't sa ating hayan ay katumbalikan an¡; nasasaksihan. Samantala.ng naritong Jahat .ang mga sangkap ns maaaring magamit sa pagpapaunlad ng kabuhayang l>ansa, ang mga dayuhan na· man ang siyang namumuhu11an at tayong Pilipino'y manggagaWa lamang. Kahambal-hambal ngang makita na ang 1sang Piliplno'y r.&ninirahan sa isang barungbarong al halos hindi maita: wid si kabfrapan ang kanyang kaanak dahif sa glpit na kata· yuan samantalang ang isang dayuhan naman ay hindi natitigatig sa kanyan.g malapa· lasyong tahanan at ang kan. yang m_ga anak ay nagsisipagaral upang tumuklas ng karu· nungan sa matataas nating m:a unibersidad. Nakahihi~·ang pagmasdan na" ane: isang Pihpino'y nakikitayo lamang ENERO 12, 1958 kas na kaugnayan s;l mga puliliko na nanganb.!1l;mgan ng r;awain. Jto ay lu~-h<.ng kapinS3-pinsala sa P"'llo; nr, mama· mayan at sar~i;ka't lubhang kllpin~a·pin,JL.·. in<1asahang ang pang11 n'• t<1kbong ito ng paman;:iraan sa pamahal:ian ay bih1gyan ng bagong hugis r.g Pangulong G3rcia, yaya· ma.ng may malaking pagtiti· wala sa kanya ang hayan. 51 mga p1ngun1hing p1n11•· n111il1ng1n sa buh1y Pangalawa ilong suliranm ng sambayanang Pilipino na kailangang malunasan sa lalo.ng madaling panahon. Mga dayuhan dn!g Intsik ang Jaging nakapaghahari sa sangay na ilo ng ating pamumuhar. Napatataas nila ang halaga ng kanilang mga paninda sa sa~ cl~ling ito'y ibigin nilang n•~n~yari. Nagagawa nila lto (Sundan sa pahina 27) Ang fuyong Kapalaran Sa Linggong lto •-n-D..an ll'f TAURUS ..... , _..,. .. ~.11-a • .,.11 ....,.u-......,a ._ .. U-lqt.U hlJ>, H- Oldén Q McrPC1lad na ~~!~? =-t~~H at Lln1n10 Maglglag mapalad ka ~~;11 m~ba~~::r • .:;:; baqo va•ln. Mapalad na bllang - 1 kula1' - kcrpto uaw - M"11U at L11111110 =::t:.\...'i" .. ~""\ª Mw~:~ ~ .. 3 ~""..~ 1~=11 Tli.,:!ª~t~i ~~ -:._ ... ~,;~~~:~~ 1a m11~ baqa1 na daat Bl11n1u ~=~~; 1~: :F"::: ·==!_·, ===-kula1' - -.i• ......, - Mart11 at Bi11t11u lllai>alad lia:ng""""""" bcl11toP 11garo1111 lln11<1011.11110. MC1DG]<1d llCI bJlcng - 7 kula .. - murcn>ll •u1 ~:11~~~: ... ~;:;:~ - - - - - - - kapalar..,, l""="'---Ma,,..lo:d n" ~~11~~Q" ~ r~Jrn "'i.::,.<;- Huwob .. a! An<;r ivoncr •a~l01a11 ,. .. _._ .. _· ,.-' __ •• _ .. _._. _ ;::t:E":ªi~~:: .. = !·:~: 1----~... .,. ..... U-Dh1 H Dl_....ll-Eae.ol9 ._u-.....,,11 ...... 11---11 M,....,lad 11.cr t~:o'!."vª_-,.,\_.,,,, ~-~~;b;¡o "'"~~b .. a• """" lvona ,,,,,¡.,¡¡;, ~,. :;:;:J.;;~~~ a11.11 iyong ltCI· 1 M,...,..lod 11a 1'!1anc¡ - l kulC1y - ¡¡1,. "'~';' s,;b;.doMl11rkoa• t~~:!.jjI~~;ª~ labio 111.PCfo:tka't crna "'ª""ndann "'"'ula "ª'ª aa "'11" baaona ~a•al ~fr::.:~oan'ef .:C,~'!;!.ltna~ ~h~cr no:inlibla •ai•an11••· lturoivon Mcraadng anc¡ "ª""ª"'ª"'º"ª"ººkn.::r noon 1110 lcr111crncr mcrraralin<1 aq.q ma11biqay •a ; .. o na i•Gn" idova Cl!.,.",';.:~. kcrvo ma11· 21 Peri-i (Q) Salig sa katha l ~ !ALT!)t$NE'l' ni,FELIX SALTEN llfay-akda ng"BAMBI" 22 -GASIN NG BAGONG BUHAV ANO li...fl,I "SORRY, BOSS, HA6tcAQ11ur AN& • ENERO 1'2, 1958 23 A NG PINAKAMAGAGANDA at kaibig·ibig ca mga bituin ng puting-labing sa Hapon (itaasJ ay n::ikunan ng \arawan sa isang makasaysayang pook sa Tokyo. Ang haw'lo; nila'y mga raketang ga¡:amitin nila sa ~sang palig.sa han ng larong ··badminton" na gi naganap sa naluran¡: siyudad minsan sa isaag taon. Mula sa hliwa: Momoko Kochi. Kyoko Aoyama. Keiko A1uji. Kaoru Yachigusa. Yoko Tsukasa, Michiyo Aratama, Izumi Yukimura, Chie Ogi, Kyoko AlltOIÍ at Yumi Shirakawa. Si\ang lahat ay pawang mga hituin ng Toho Studio!¡.. Ang nasa kanan ay si MiH Ko WeHan. 19 na taon( gulang n;i tlilag n1: Hongkong, na siyang nahiran¡ na ··Reyna" sa isang t imp~lak-kaga nd ahang idinaos kamakail?n kaugnay og pambansang pagtatanghal r.g mglli produkto ng Honi:kon¡:. Si Ko ay nagtamo ng l(inintuang cslatuwa bilang gantimp;.i',., bukod 24 sa walan11 bayad na paglalakbay sa Sing¡¡apur. (P.,~·Ati•" Phot. Newt.J Ji = -~ = jnyong hapunan minsan sa isang linggo? 2 tubos ba"ng kaluwaan an~ iyong nada,..ma dahil s11 siya ang napangasawa mo al sa iyong pah1gay ay da· pat kang llainggitan ng lyong kapuwa b;bae? 11 . Sapul nang kayo ay ika· sal, hindi t.a niya nakaka· li,rtaang maalala ang pagsapit r.g iyong ltaarawan 1t ang a.nibersaryo ng in· yonc kasaJ? 4 Kung iaaiiwan man niya anc kanyang mga pinagbl· hisan, ilo ba ay bihira lamang? 5. Nag-uhit ba siya ara.:... araw? 6. ltinatanong ba niya mu· na sa iyo kung may nals kang puntaban ba,~o siya maklpagtipan ta kan· yang mga kaibigan? 1. Kailanman ay hindi pa ba slya dumaraling ng bahay na mainll aog ulo? 8. Sa lnyong pagsa kay sa sasakyan, ikaw ba ay ípinagbubukas nlya ng pinto al madalas na ikaw ang naudt'.11? 9 K11ng mayroon Ji:¡¡yong de· posito sa bangko. at sab· Hng nancailangan kan o: blgla ng pera. nakakakuha ka ba agad nang hindi na napasab¡ sa kanya? 10 !tung lkaw ay kasama niya, hindi ba .siya nagkukuwento ng malalaswa? 11 Madall ba niyang matan· daan ang mga bagay na iplnaga!1'awa mo sa kanya at hindi na kailangan pang ipaalala sa kanya sa tuwina? l!. Hindi na ni~·a pinipinh san ang iyon.:; mga nih•· Julo? Ru11ra¡¡ kayong mabibigu k11n¡¡; sak~l'.ng mababa ang ma illng antas ng iny(lng mga h· biyak. Walang taon'{ perpekto, wika ug.; ng marami. Ang ka tuparan ng labat ng inyon;! 11,ga pangarap ay sa diyamant1 l ~mang matata~uan. Tumbaun ng,limang t-ilang (5 points) ang bawa't sagot nu M .. Mga antas: S0-6G-napakauJirang asawa 40-45-napakabuti upang maging totoo 2535-pinakamainam na anta, na sukat maabot ng b ~ wa·1 kabi-yak · 0-2G-ang paghihigpit sa bawa't bagay a.y hindi makasasama! NAGBALIK ... KARUGTONG akin ng aking mga magulang? Hindi ba ang táhanang ito'y akln? Hindi ba ito'y m&na ko sa akinj' ama? Bakit ibig ninyonc maebu· bay-reyna al ako'y ma&buhay-utu· san? -Tingnan mo ang mga salita rnon¡; iyan! Sino ang hindi magpuputok ang butse sa canyang hi· mle ng iyong pangungusap? Sina· bi ko ' basa iyong akin anc taha· nang ito? -Hindi alto maaaring manlwala .sa mea sinas8bi nlnyong lyan, I)'a'y llkba lamane ainyo upan.e agawin ang aking kalieayahan sa labam1nJ ito. Ano lnJ masasab,i ninyooc pag-aaring inakyat sa ta· hanang ito magbuhat nang kayo'y mapangasawa ng ak.ine amar -.--Ah, nalimutan mo DI ba na 1ng mga bagong:-ltas1ngkapan1 DI· ririto'y napanhik nana dahil 11 ak.jn? Ano HI iniibot kong ni.ga kasangkapan nillJ'O rito? Hindi ba panay na luma na karapat-dapat laman¡ sa apoy? Ngayonf mal1yo1 ko ang pamamahay na üo ay su· &umbatan mo pa ako.1' -Oo, hindi ko ba nalalamaa na. dahi( sa' iyong napakaramin1 ka· pritso, sa inyone pagbububay-ma· yaman nanr kayo'y mapan¡uawa ng aking Papa, ay limpak·llmpak na salapi ang nagugol sa lnyo7 At marahil, kunc totoo ngang mabi· rap na karni ngayon, kayo ang DI · ging dahilan. -Ba't talagang . .. Hindi ka ba maglitigil ng k\Sasaeot? Basta't ako ang nakapamamahala rito. Wala kang dapat gawln kundi su· munod! -at lniwan ni Tiya Isabel ang paman¡king halos sumabog ani dibdib sa matinding sama ng loob. Si Tiya Isabel ay bihis na bihis nang umalis. Ayos na ayos ang "make-up" at mabangong katul-ad og lsanc rosas na namuni.ukadkad. Sa kanyang gayak na yaon &y daig pa niya ang isang dalagan,g· kasibulan. Sino ang magsasabing si '!iya Isabel ay hindi dalafa? Sino :in¡: hindi magpapako sa kaaya ng tingin? Sino ang lalaking hindi niya maaakit ? Siya'y nag-aan¡kin ng pambi hinag kagandahan al may sariling katangian sa pakikipag.usap. Sa gulang niyang tatlum· p11't dalawa ay masasablng nasa katanghalian pa lamang slya ng buhay. Samantala, s¡ Femy ay naiwang lumulUña. Hindi niya malaman kung ka"nino dapat ihln,ga an1 tanyang mabibigat na suliranin. Madilim ang kanyang hinaharap, al sa pagkakatlkisan nila ni Tiya Isabel, ay lato pang DUagdagi n •DI kanyang mga kalubgtutan. Ano bp .,. , ... wln ni F-yt MQhlgaritl kar• 1ir•? MakllHllfl: .. t11ndo kara .. kanr•ne tlp? Sino •n1 u..-1 matita A tahanaftll y.an? Ane by• "" k&Hwian PI ... nathibinlllr .M d41ap? Huw .. blistaan •"9 RWl'lrndt H fMpG U IUIUned na lalNI ftl no1Mlart1 lto. (l'l'UTULOY) folAGASIN NG IAGONG BUHAY u~i~~~~sannag ~:::~ ~ial~0~ sa eskuwe\ahan. Punung-ptmo n¡;; putik ang damit at · •may blak-ay pa sa kaliwang mata. -Bakit? -nabiglang usisa ni Nana Sela na napapasok buhat sa kusina. -Si Beto, Inay .. sinuntok .ako sa mata at itinulak pa 'ko sa kanal! -E, bakit? -usjg naman ni Tata Doro ña napasugod din nang lapit buhat sa pagbaba· ¡¡a ng peryodiko sa tabi ng bintana. -'Ala naman akong ginagi1wang masama, e. Humihlngi ~a 'kin ng babol gam .. nang -Ta1agang hindi ko slnasadya, Inay! Peks man! -sagot ni Totoy. Matiksing hinubaran na ni Nana Sela ng damit ang ahak at matapos papaliguin ay pin2pagbihis. -Hindi bale, pasensiya ka na, anak.. -wika ni Nana Sela nang makitang nagngunguyngoy pa rin sa isang sulok si Totoy. -Me araw din nr.. malalaman ng Betong 'yan na masama ang ginawa n'ya sa 'yo. . . at hihingi siya ng tawad! -Basta. . ga,ganti 'ko sa kanya! Susumpitin ko naman s'ya sa mata! Ano, parat¡ na lang palotoko! -sabi ni Totoy. pat. e batutain nang husto, l'ara madafa! Nagkasagutan ang magrsawa sa tinuran ni Tata Doro. Nguni't sa dakong huli, si Na· na Sela rin ang nanalg at nai· giit ang kanyang paniniwala. -Tandaan mo, anak ang muling wika kay Totoy, - yakapln mo lftf lyon_g k1-1y, at katutuwaan ka ng Diyos'. Natutuwa Siya sa mababait n& bata .. Hindi na umimik s¡ Totoy Muling suminghut-singhot al pagkuwa'y naupo sa baytar:ig ng kanilang hagdanan. Tila may malalim na lniisip. Kinabukasan, nang umuwi s1 may kapilyuhan din naman si totoy sumunod si totoy sa pangaral ni 11ana sela, nguni't lalong masama ang nangyari, sapagka't ... ayokong bigyan dahil sa ¡isa Hinaplus-haplos ni Nana Totoy buhat sa eskuwelahan sabi kahapon ng lnay .•• mo Iang! Mat11tuwa pa iyon ••• ja~ e inagaw sa 'kin! ·-Suminghut·singhot si Totoy. -lnagaw ko uli sa kanya. _. pero hindi ko natantiya ang babol gam: . . at nasundot ko .Sya sa m:ita!. . . Ta pos. . . si· nuntok na 'ko at itinulak! -Kow, baka naman talaJang sinundot mo! Alam kong me kapilyuhan ka ring tulad ng ama mo, e. Napairap si Tata Doro sa ENERO 12, 1958 Sela si Totoy. ~Huwag, anak... matuto J:ang magpatawad para matuwa sa 'yo ang Diyos. Sapagka't sabi Niya: y1ka~ mo 1ng iyong k11way. Muling ifl.irapan ni Tata Doro ang asawa. -Dumale ka na naman! - ang wika. -Iba na ang panahon ngayon! Hindi na makukuha sa yakap-yakap ang tala;:ang salbaheng tao! Ang daay nagulat sina Tata Doro n&ng makitang dalawa na ai:ig b!ak-ay ng anak. Ngumangal· ngal na naman si Totoy. -Ano na naman ang nan,gyari? Ba't ka nagkaganyan? -·11andidilat na tanong ni N• na Sela. -Sinuntok uli ako ni Beto, lnay ..• -11akil nga? -usig naman n; Tala Doro. -Niyakap ko lang, p:iris ng -Niyakap mo, e sinuñtok ka pa? -hindi makapaniwalang sabi ni Nana Sela. -Oho, sinunod kó Iang ang sabi n'yo ... Kumurap-kurap si Nana Se1a. Napatiti!I naman si Tata Doro sa anak. Patuloy sa pagiyak si Totoy. -Hindi ako makapaniniwala. Nagsisinungaling · ka! - sabi ni Na.pa Sela. -Bakil ka susuntukin uli kung niyakap -Kasi. . -kinusut-kusot ni Totoy ang dalawang matang nanlalagkit sa luha, -kasi ... pinuno ko muna ng alkitran ang dalawang kamay ko bago ko siya niyakap! Sa ulo at sa mukha ko pa hinawakan nang yakapin ko .. Hlndi malaman ni Nana Sela kung magagalit o matu· tuwa sa anak. Tumalikod naman si Tata Doro at ngingiti-ngiting lumabas sa kusina ..• -E.V.R. ANG BARAHANG "NEVER MISS" SA LIGHTER .. pag sinabing "never miss", ang ibig sabihi'y walang mint1s ang pagsisind1 niyon. Sa baraha n.aman, pag sinabing iyo'y "never miss", walang mintis ang paghugot doon. Kumuha kayo ng isang salansan ng baraha <kahit gaanong karami) at iladlad ninyo nang nakaharap sa inyong kaibigan. Papiliin ninyo siya· ni¡; isa roon, lpakuha, at patandaan. Sabihin ninyong nabunot niya ang barahang "never miss". Pagkatapos a)' ilapag ninyo nang pataob ang natirang m.ga baraha sa inyong kamoy, ipapatong niñyo nang nakataob din ang barahang "never miss", saka ipahati ang salansan. Pagsamahing muli ang mga salansan, na ipinaiilalim ang inangat na salansan. • Hindi tinltingnan, isa-isa ninyong iti_ha~a ang ba~~'! tiaraha ng nakalaob na salansan. Madah n1nyong map1p1h ang barahang "never miss", o ang barahang pinili -ng inyong .kaibigan. Nahugot ninyo iyon ·nang walang mmtis. Simple l:imang ang pa.a:aang gagamit.in ninyo: Bago ipabunot ang isang batahll sa inyong kaibigan, tandaan na ninyo ang unang b.araha ng salansan (pag itinaob, ang barahang ito ang nasa pinakailalim); halimbawa·y alas na puso. lpaghalimbawa naman ngayong ang binunof na baraha ng kaibigan ninyo ay ailg king. Ito ay ipapatong ninyo nang pataob, kaya siyang mapupunta sa ibabaw ng nakataob na sa· lansan. Kapag pinagdalawa ang salansan sa A at B, ang pang• ilalim na baraha ng A .ay alas na puso, al ang pang-ibabaw na baraha ng B ay ang King. Ipatong ninyo ang salansang A sa salansang B. Sa gani· to. ang barahang "never miss" (king) ay mapapasailalim ng olas na puso, o ang barahang inyong tinllndaan. Sa inyong pagtitihaya nang isa-isa, sa sandaling makita ninyo ang tinnandaan ninyong baraha, matiliyak ninyong ~usunod doon ang barahang binunot ng irtyong kaibigan. Walang minfü ang pagkabunot ninyo ng barahang "never nlis." -M.N.N. 25 26 H APON NOON ng buwan ng Septiyembre. Sa lsang silid og isang mataas na paaralan sa siyudad ng Maynila ay nagbabasa ng sulat si Remigia, isan& magan· dan¡ guro. Katabi niyang nakiki· tunghay sa liham ang kaibigan niyang matalik na si Selina, isa ring guro sa naturang paaralan. -Kawawa naman, -inay pagka· babag na naibulalas ni Selina ma· tapos buahin ni Remigia ang sulat. Galing ang sulat sa kasintahan1 sundalo ni Remigia na nakadestino sa Amerika. Sinasabi sa su· lat na ang sundalo, si Quintin, ay may sakil. Ayon sa. manggagamot na tumingin kay Quinün ay may ~:i-I~king dipire_nsi~a ang baga nito, at kung hmd1 mapanganga· lagaan ay maaaring lumala. Kaya si Quintin ay kasalukuyang namamahinga sa isang pagamutan ng hukbo. Kung gagaling ang karamdaman ni Quintin ay hindi nito masabi. Kung makababali.k pa sa sariling hayan, ay hindi rin malaman. Ang pinakamabalagang nasasabi sa sulat ay nanaualig si Quintin sa awa ng Diyos, gayundin sa pag-ibig ni Remigia, na siyang "lakas" na tutulong sa kanya upang gumaling at makabalik sa Piliplnas ... -Siyenga, kawaW'll na.man siya ... - nasabi rin ni Remigia pagkaraan ng ilang saglit, al napatanaw sa malayo. -Nguni't kung tutooñg may sakit si.ya, na isa pa namang sakit na dilikado at nakakahawa, ay hindi tnaaaring magpatuloy ang dail naming pagkakaunawaan. -Anp ang ibig mong sabihin?usis.a ni Selina. -Hindi ako maaaring pabsal sa kanya. Hindi kaml magiging maligaya kung sakaling magkatuluyan kami matapos kong mabatid ang kanyali.g karamdaman. . -Nguni't maaaring gumallng si.ya, --sabi ni Selina. -Kung magaling na ang kanyang sakit ay walang dahilan upang iwasan mo siya. ---Oo, nguni't gumaling man ang kanyang karamdaman ay maaaring uIDUlit. Al maaaring kung kasal na kami ay saka ako magpasan ng hirap. At iyan ang hindi ko matitiis. Kaya nag-aasawa ang isang babae ay upang magkaroon ng ka· tuwang sa buhajt, hindi upang magalaga at magpakahirap sa isang asawang may sakit. Maaaring hindi ka sang-ayon sa aki.og paa.inlwala, subali't iyan aug paninlwala ko .. lnndi na nakasagot si Sellna n iba pang ipinaliwanag ni Remigia na pawang nauukol sa sariling pa· niniwala at kapakanan. At hindi naman masisi ni Selina ang kaibigan, lJa¡ka't tungkulin ng sinumang tao na bangarin ang sariling kapakanan at kaligayahan. Bubat noon.. napansin na ni Selina ang malimlt na pagsundo kay Remigia ng isang lalaking makisig at sa ayos ay mapagkikilalang maykaya sa buhay. Nahalata rin ni Selina arrg mainam na pakikitungo ni Remlgla sa lalaking iyon, na nang lumaon ay nakilala niya sa palayaw na Tony. Sa mga nasasaksihan ni Selina ay hindi niya mapag-aalinlanganan ing isang katotohanan: ganap nang nabuhos ang loob ni Remigia kay Tony. At ito'y napalunayan niya nang si Remigia na rin ang mag· tapat sa kanya, isang hapong sila'y pauwi .buhat sa paaralan. -Nakatagpo na ako ng kapalit ni Quintin, Selina ... - sabi noon ni Remigia. --Si Tony ay higit na makapagpapaligaya sa akin kaysa isang lalaking may sakit na di ko malaman kung makababalik pa' sa 11riling hayan. -Ang ibig mong sabibi'y. nabltin an¡ pa¡sasalita ni Selt:D.a mubha artg sakit nito ¡¡,t tuluyang hindi na gumaling, kapag natuklasan ang katotohanan! Minarapat ni Selina: na gumawa ng paraan upang huwag namang lubhang masaktan ang damdamin ni Quintin. Hindi niya malaman kung bakit nagkaroon siya ng sang pagmamalasakit sa lalaking .yon na hindi pa niya nakikita man lamang. Ang tanging nalalaman niya ay nais niyang maka· tulong sa isang kawawang ,nilikha. Ang paghahangad niyang makatulong kay Quintin ai isatlg bagay na nakapagpapli.ligaya sa · kanya at sa palagay niya'y ikinalalapit niya sa kalooban ng Diyos. Hinangad ni Selina na kausapin si. Remigia. Sasabihin niyang huwag munang ipaalam kay Quintin ang katotohanan. Kung maaari'y gumawa si Remigia ng isang kaparaanang magtatakip sa ipinalalagay niyang kataksilan nito. Sa gayo'y hindi nga naman ful!hang magiging masakit sa kalooban ng nilimot na kasintahan. Sapagka't ang higit na masakit sa isang pu· song umiil:!ic ay ang mabatid na nilimot ng isang minamahal sa sandil.ling lalong kinakailangan ang tulong at pegdamay! At isan.!'.( umaga nga, nang duma• Tunay na Pangyayari Maganda Pa Ang ¡-~ at napatltlg kay Remlgla. -Oo, magka.sintahan na kami ni Tony. Pagkatapos niya ng pagaaral sa darating na Marso ay pakakasal na kami. Iyan ang aming us11pan. -Tila may pagmamalaking napatawa pa si Remigia. -Hindi mo ba ako babatün; Selina? Sa mga katangian ng lalaking ipinalit ko sa una kong katipan ay masasabing nasa akin ang karangalan, hindi ba? Bilang pagbibigay ay marahang napatango lamang si Selina. Subali't sa kanyang puso ay nakadarama siya ng isang pagtutol. Hindi niya minamabuti ang ginawa ni Remigia. Para sa kanya, ang gayo'y isang kataksilang dapat ikahiya ng sinumang babae. Buhat noon, parang bumigat ang loob ni Selina kar Remigia. Malimit maalaala ni Selina ang may sakit na kasintahart ng kaibigan na di nakatatalos ng kalotohanan. Awang-awa siya kay Quintin, lalo't kung nagugunita niya ang bahagi ng huling sulat nito na ganito ang nasasabi: "R•mlgi1, m•· W ko.,. s. kablla ng w1lan9 k .. ~akan kong kal191yan IY m1ll9aya pi rln ako SI pqkabatld ni may isang blbaing umilblg at di n1kalilimot 11 l'kln - ikaw, plri1kam1m1hal kong R1migi1l Ang pag-ibig mo ta •kin ay sly.ng lakn na m19i9ing katig ko sa ak1"9 k1r•mdaman ... " Di mapigilan ni Selina ang pangingilid ng kanyang luha sa tuwing maaalaala ang bahaging iyon ng sulat ni Quintin. Gaanong sakit ng loob ang tatanggapin ng binata kapag nabatid na mayroon na siyang kapalit sa puso ng da· hivng pinakailbig! Maaaring Juting sila sa paaralan ay nllapltan ni Selina si Remigia upang kausapin tungkol sa nais niyang mangyari. Subali't ang gayo'y hindi na niya nagaWa. Sapagka't sinalubong siya ng isang balita ni Remigia na hindi niya inaasahan 58 araw na yaon. -Kasal na kami ni Tony, Seli· na!- pagbabalita ni Remigia. -Sa papasok na taon pa sana ang usapan naming pakakasal, nguni't pi· nilit niya akong pak:i.sa! na kami nang lihim. Mabuti na raw ang kapuwa kami nakasisiguro .. Nabigla si Selina, nguni't hindi siya nagpahalata. Hindi na niya hinangad na sabihin pa ang talagang nasaSaloob niya. Kunwa•y nakangiting binati pa niya ang kaibigan, ~t pagkatapos ay nagtungo na siya sa sariling silid. Makalipas ang mahigit ·na isang linggo mula noon. isang sulat ang lihim na binabasa ni Selina sa isang silid sa kanilang tabanan. Ang sulat na iyon ay sulat ni Quintin para kay Remigia. Si Selina ang tumanggap ng sulat na iyon na hindi na niya naibigay kay Re· migia pagka't ito'f tumigil na ng pagtuturo at hindi na -pumasok kinabukasan ng araw na · pakasal kay Ton)'. At nang araw na iyon, aywan n! Selina kung bakit hindi niya naP:aglabanan ang hangaring basahin ang sulat ni Quintin kay Remigia. Anang bahagi ng sulat: u • •. Matagal kong hinint1y ang "'kasagut1n mo, .fnahal ko. Slubali't ako'y nablgo. Hindi ko mala1n1n kung bakit hindi mo na ako ,;,... gol. Kung ito'y n1ngangahulu91n ng pqllmot mo rwi sa akln ml'I .. pos mong m1batid ang ket1tciha11<1n tunglcol u 11ki""' kalaaav-n. MAGASIN NG BAGONG BUHA Y •.Y lkliw ang muu1unod. Sub1li't \to l1man1 ª"' muuabi ko: pina• tay m., mahal ko, ll'lf k•huli.tiullh1n9 p•f·IH at lit•Y• ko H lllu· h1y .. . 1 Gayunmo'y hindi ako m1g. b1h10. Jkaw p1 rln •nt mahal kong 11 Romigla, M tangint libi· gin h hÍnn1n1 H oras nt aklng kamatayanl" Gaya ng dati, hindi napi.gil ni Selina ang pagpatak ng kanyang Juha. Awang-awa siya sa lalaking Jyon na hanggang sa mga sandali ng kabiguao ay nagpapakilala ng malapal na pag-ibig sa kasinlahan. At kinagabihan, hindi rin lubusan1 m11ipaliwanag ni Selina kun¡ bakit nasumpung11n na Jamant nl· ya ang sarili na ¡uma1awa ng isang sulat para kay Qulntin. Ang ltham ay sinulaf niya sa makinilya at nila&dHn niya ng pan¡alan ni Remigia. Natitiyak ni Selina na hindi ma· bahalalang huwad lamang and sulat na iyon. Kabisado niya ang Jagda ni Remigia: pag~a't matag1J silang nagkasarña sa paaralang kany11ng pinaglilingkuran. Alam na alam din niya anc: ilang pana:· yayari $a kasaysayan ng pa!·iibi· gan o.in• Rtmigia at QulntJn, &a· pqka't kaibi.¡111 n¡a 1iya ni Remi· gia Dll katapatan na: m1a lihim Buhay nita. Al sa sulat na iyon n1 ipi· udal• nlya kay Qutntin; mapani· niwala ni.ya aag biaata ftil kay ltemiJi• i.yon · ¡alln¡. Bitli.D1cit Diy;i se 1ulat na i.yon • DI ilang ba1a1 H makapagpapaligaya sa bi· o.atang may sakit, ¡ayundin ang ilan pug pangyayaring sa p¡dag1y n.iya'y nararapat Diyang banggitin. Ganilo ang sinasabi pa niya sa da· ~or¡c ))uli ni sulat: .. . HINM rin kit• n1llllmot, ti· llw ko. Hlnihlntay ko an1 madall ""'"' paqali"I •t idln•d1IH1ln ••· aa Dlyos n1 mull k. Nlr•nsi llNi· lllc N 1kll'l8 plll,... Hindi laman1 klte nlNlet kHfld H,ttka't di· ~ din ake nt ·IM"9 m~bl11t n1 karundam1n, lkln1rat•r leo """ nMhigit -ne laant1 tluwan· ... " May lihim na kaligayahang na· darama si Selina nang ihulog ang sulat na iyon: At may pananabik na tunintay ilin niya ang susunod rta pangyayarl sa ginawa niyang kapan¡ahasan¡ tulak ng magandanc layunin. Hindi n11man nabi¡o ang kinyaq p11g-asa. Makalipas anc: mahilit na innt buwan, dumalibj' anc i.san¡. 1ulat par.: kay Remi¡:ia na ptdala .ni Qulntin. Slya rln 8111 twnang:ap ng sulat na iyoa pag. ka't araW-araw ay inaabea¡an niya ang kartero sa klnilanc paanlan. Ang &liüt ni Quintin ay puno 111 buhay at pag-Asa. Di makataila ang taligayaban ng bin1ta Hng sinwulat ang liham n1 lyoii para lu1 Reaiigia. At binuo ni Selina na muling sacuUn ang liham n1 iyon paa:kl· lipa.s 118' ·na111 araw, na aiya DI• ru1ana gi.naw•. Bubat ifo.on, si Seliu. na anc la· ¡inc tumat.anaap at sumasa1ot H mga tulat ni Qui,ntio. Paa¡&laa ENERO 12, 1958 din ni Remigia ane: kanyang lni· lalagda at kunwa'y !llagan¡ si Remicia pa rin ang Ja¡ing sumusulat sa,bin:ita. Naging maligaya si Selina sa p<i· kikipagsulatan kay Quintin, hant· gang sa dumating ang araw na masumpungan niya ang sarili sa isang alanll'.aning kalagayan. Dumaling noon ang isang sulat ni Quintin para kay Remigia na nag· sasabi,,g babalik - na sa Pilipinas ang hinata. Magaling na ma¡aling na ang karamdaman ng binata, at SI' uriling kahilingan ay · pinaya.,tan ng hukbo na makauwi na 1a uri.ling bayan. " ... Hlntarln "" ako, at 1• P•t· Jat.ollk kO 11 iron1 plll,,1 ay "ª'" oubuklurln na l'Ntin ant a11ntl m~ ,v•• upang huwag na t~ rong m•1kahiw1lay kailanmanl" anang bahagi pa ng sulat ni Quin· tin. Noon napag-isip·isip ni Selina ang kabigatan ng kanyang glnawa. Ano ang gagawin niya kung isang araw ·ay sumipot na lamang si Quinlin sa kanilang paaralan at banapin si Remlgia? Paano lrun¡ malaman ne binata ang katotoha· n10- na si Remi¡ia ay nia.y 4sewa na, al siya lamang an¡ · fta¡p1111· gap u Rtmi&ia 1a pa¡huwad sa Pagtatapat ng isang Guro kay B. R. Cadiz tarda. ng ltan.Y•hf 1r:aibi.¡11n? A1ll uaw na tl.natata.kutan ni Stlint ay . dumatin¡, nan¡ l.s1n1 bapoDI p1uwi na eiya ay masalu· bonz niya 11 may b1kman ng pa· aralan ang isang makisi¡ ni lala· king nakasuot-kawal at hinahanap si Remigia. Siya ang napagtanu· ngan, at sa kusang pagpapakilala ng bineta ay natiyak nirang iyoq. nga si QuiRtia, ang kasiatahaa Al kanyang kaibigan. Maaari pa sanaRg makagaw1 ng paraan ang dala&a upahg iwasan ang bag~ • klnyang pinangane:ambaban, subali'I hindi na nan(· yali pagka't napabulalas ng lya.k, blcay oa ilúnagulumihanan ng ka· harap. - B1kit po ... ? --nagtatakang nasabi ng binata na napatitic: kay Selina. Sa balip na sumagot ay napa. takbon¡ pabalik ai Selina sa kan· y1ng silid sa paaralan. Sumunod sa kanya ang binata na laraw1n. pa rin ng panggig:ilalH, 1t makari.1111 .an¡ ilang aandali 1y muli na um.an¡ m1gk1barap ang dalawa. -B.aklt lr:ayo n.apalyak, birti.bini? -ubi ng binata 11 iaan¡ masallng oa Unla. -May malubha po baa¡ kad.abilllaan'! .. S. sandaling iyon ay binuo na ni Seliaa na harapiD ID( kltotoha.nan. Hib&rap niy1 anc: binata at matatag n.a tinitigaa ito habaag pinapa. bid ni.ya ng panyolito aag h1ha ,. Uoyang mga mata . . . · MAAANTIG ANG INYONG DAMDAWN SA llADULA AT PUNO NG PAG-IBlG NA KARUGTONG NG KASAYSAYANG ITO. HU· WAG XAUGTAAN! (TATAl'tlSll<) DALAWANG PANGUNAHING SUllRANIN NG BANSA KARUGTONG sapa¡:ka't s1lang m¡,:a lntsik ay may matibay na buklod ng pagkakaisa <it pagsasamahao, sa pakikipactulun¡an na rin ng llan sa mea - pinuno ng ¡ifing pamahalun. Ang ganitong takbo ng pa· mumuhay sa ating bansa ay sa mga mambabatas r¡,atin dapat isisi. Bakit hindi lu.mikha ng mea batas na lalon1 'ma¡iging n>abisa sa ílr.uusugpo sa ganitcng pac:mamalabi1 ng mga dayiihan sa atine lpnsa? Kun¡ mayroon m~nl mga batu tunckol dilo •y blkit hindi ito isakatuparan nanc buong hil· pit alang-alanc sa libu-libon¡ Filipino na · lagin¡ nagiging t-iktima ng pangit na kaasalan n E; mga banyagang ito?-Bakit ~ii tuwing mai;:talakda ng ha· laga ang ating pamahalaan sa mga pangunahing pangangai· langan sa buhay na karani· wang hawak ng mga lnlsik ay lalo naman.11,, tum2taas ang ha· la¡:a ng naturanc Tñ¡:a bilihin? Bakit nea ba hindi nila ma!Unasan ang ganil<lne par:mam:i· la bis? Ang karamihan sa mza panindang ito n<i. lubhang· napa. btaas ang balaca ay dilo na rin sa ating hansa ani. Katu. lad na laman¡ ng bi¡as at nukal. Bakit tumatHs ang halaga ng mga panindang itQ u mga sandaling mapasakama1 ñe mga dayuhan? Lalo na ang bigas na tutoong napatatau na ang hala¡a. Oo· nza•t maka· bibili ng bigu sa mi¡a tind•· l\an ng NARIC s-- hala¡an¡ P.85 sansalop, ncunn ,. mea saod•lint sa tindehaa n1 i.sanr dayuhan bumili nito ay n1ciiba na ang ha!<ifa al llanni· wa'y hindi Pa makabili o¡ SI· pat upang mabtustos sa pangangail¡ingao ne- isaa.g Slffi· bab17an. Yayamang ang dalawang pangunahing suliranin .na aahn&1it sa unahaa ay na· nganeailangan ., tagyat, na lunas, inaasahang sa muli111 paa:bubukas nt pulon1 or kont· ruo ay una il<ln~ p:!J·11uktil-''~ n1 pansin n1 atine mga mNI· b<'!batas. Hindi dapat ipacwa· J;,n¡-bahala anj bacay ~ ito sapagka't sa anw·araw n;i Ji· nawa ng Diyos ay libu·libong mamamayan, Jalo n1 aog mga walang gawain, ang nagdurusa at naghihirap. Kung ku· lang pa ang ating mea batas tungkol sa paghihigpit 11 mga dayuhan¡ mapags.imantala sa ;iting hayan ay kailangang luniikha pa sila al ipatupad ito nane: buong hi.!pit, sa pamama· ¡itan n¡ pagpapalapon sa U· rilin¡l lupain ne iunc dayu· han¡: nakalabaf at lurnalabag i.a aUng umiiral na m¡a batas. Ang pagbubungkal ni ating nl'katiwangwang na lupain al pagpapatayo . ng malalaking p:igawaan ay isa rin sa mga unang gawaing hindi dapat kaligtaan hinggil u ikalulu· nas ng dalawang suliraniftg ito sa ating kabuhayan. Kung paano magagamit anc mga Jikas na kayamanang ito sa Wl!S· lung pamamara2n na mn k.1ucnayan· sa kaunluan n~ hansa ay siyang dapat pa¡. ukl.flan n¡: pansin sa mga unang araw p<i laman¡ ng kanilang pagluklok sa katungkulan al pagsisimula sa gawain. Sa bagay na ilo'y hindi ria d<ipaf maghalukípkip ang ating mga dalubhasa sa kabu· l1ayang.bansa kahiman walii sila sa palingkuran ng pama· halaan. Bilang mabuling in.a· man1ayan ay makapa¡:bilrigay sila n¡ magagandang payo at halimbawa sa atine p;imtha· l:ian sa parnama1itan n¡ buong puso nilang pakikip-ctulunfan. Sa mga s.andali n¡ alinf pa¡bibitahos at kagipitaog dinaranas na tulad s.a ngayon ny kailangan anR: pagtututu. ngan ng lahat al bawa't isari¡:: Pilipiilo, alang-.alang sa ika· !ululas' ñg dalawang pa· ngunahing suliraning ilo ng buone sambayanan - ang disen'ipleo al malaas na hala· fa ng mga pan¡unahing pa· n¡angai!anran natin ~a bu· ha~·. ,. • • Z7 P ARA KAY DOLPHY, 1D¡:: tanyag na komikero n¡ Sampaguita Pictures, ay niasaya aag bubay sa harap ng "gumigiliDI na klmeta". N¡uni'l 1yon din sa kanya, ang lunay na buhay ay bigit n;i· masay1 at puno n1 nakatu· tuwaog maa karanasan. Hiodi pa artista sa pelikull a¡ Dolphy at lumal1bas pa la· man1 s.iya u entibiado sa SiH Slar sa daang Ar:cart.1· ca. nan1 111.a11nap an¡ !sana nakatu1uwan¡ pari¡yayl.f~ aa k1nyan¡ buh1y na biadi pa Dl· )'a nalllimot. Isang hapong katatapos la· m;in¡ niyang gumanap ni isang bilaag sa entablado 81 nilapitan slya ni:: isang magandarÍg babae. Binati siYa at pinuri sa m·ahusay niyang pagkakaganap sa katatapos na pactatan¡hal, at sinabing iyon ay isang malaon. na niyan¡ taa:ahanga. Mata¡al 1;11 kinausap itlya ng babat, at palibbasa'y m111ad1 n¡:a, tila na¡m110a¡Alin1 pa si Dolphy sa mea ka· :iama. Sa dakoog hull, nabigla si Dolphy nan¡ hilingln ng ba· liaing samaban niya sa panc>oood n1 sine sa Sine Ideal. Nakikiusap ang babae, at hindi siy1 nakatanggi. Wala siyang masamang intensiyon, nguni't nagpaunlak siya sapagka't naniniwa.la siya Ja kasabihang "kabanalan in¡ magbi¡ay sa "lukarlt" na takat u Manda· luyon¡ at ilanc uaw nan¡¡ pi· na1bah11.nap n¡ m¡a maykapaagyuiban! Tilas na tawanan al slstibt,o ng m.g:a kuama ni Dolphy nang slya na rln l\ng magbalita ne pangyayaring iyon. lfinsan naman, bago pi la· mane tumalabas noon si Dol· phy sa pelilrnla, nan¡ maganap ang isa rinf nakatutuwang riancayarin( muntik na nlyan¡ ikapablya 111 isan¡ han· daan. Hapan din nooo at umllnom ~¡ Dolp~y nf kape sa lsang restawran n Abenlda, nang kpitan siya ng isang lalaki't isang babaini nagpakllalang maf·asawa. Sinabi ng dalawa na sila'y mg1 tagahanga rin ni Dolphy al malagal nang nais slyang makila nang personal. -Naglakas·loob kamin,c: !apitan ka pagka't ito na ang paekakataon . .. -naka111:itiu11 u.bi pana lalald. -Isang kuangalan namlne makakilala ka. tuloy hilin¡an ne isang bagay kun¡ pauun· h!kan mo hmi, --dugton¡ na· man. ng bab;ae. At ipinagtapat ng mag·asa· wa ang hnilang nais. Iniim· bita si Dolphy iUnabukasan ng umaga pagka't may handaan daw sa ir.anilang bahay. -Pinagkayarian naming mag-asawa DI ikaw ang ga· v.in,c "tampok" sa idaraos na· ·hanu. n¡ mag.ua.wa sa hk· t1aa1 ar• a.a kanyang !pina· n1ako. Ang tutoo•y pinanabi· kau dtn niya ang sinasabina ao¡presa para aa kuya. Af talagang b ang sorpresa nga. Sapagka't ang lilnalu· b<1ng lea)' DolphJ ng mag-asa· wa ay isang sanggol na lillmabifll buwan larn.ang. Siya pal• an1 gagawing Nlnong sa binya¡ n1 -batane lyon pa¡ka't ibig , siy.an¡ hmparihin D,f ma1-asawa, -Jto an¡ sinasabi namlng sorpresa, Kumpa.dre. . -na· k.ilawan1 wika pa ng lalaki. Ang nangyari, muling napasugod nang uwi si Dolphy. Wala siyang dalang sapat na rera para sa "palist1" al sa "pakimkim" kaya kutnuha slya ng kuwa1ta· s;i bahay. Mabuti nama't kab.abale niya na~g sinundang araw. Kung nagka· t11ong "broke" siya. . . kabiya· hiya ang nan¡yarll N¡ayon, maHmlt nilanc ma pag.usapan ng kanyane ku mare't kumpue ang: nakatutu· wanc paneyayaring iyoD. At masayanf nacJ¡:akatawanan na lamang sila. Ang sumusunod na pangya· yari ay naka¡tutuwa rin 1t ta· Jagang malimit ikatawa ni Dolphy kapag naaalala niya. bang umagan¡ dumatln¡¡ .tjya sa estud)'o ng Sampaeuita ke~n1hng l1laki ni Dolphy u larawang ito, ª"° IN? Katfma niya si Daisy Romual· dez at an1 Js•ng sikat na bituin ng Tsina. nakatutuwang mga pangyayari sa buhay ni dolphy ·•• • ang pangunahing mapagpatawa sa puting...tabing na isa rin sa pin<ilcamahuhusay na mananayaw na lalaki sa buong PUipinasl kapuwa.'' Naklliyad pa an¡¡ dibdib ni Dolphy nan1 lumakad na kasabay ng babae, hab~ng sinusundan ng lin(in ng mga kasamahan niyang artista sa Sine Star. N¡¡gmamalak¡ siya pagka•t "si.kat" nga naman •sin u pangyayaring iyon. ?ilaganda an,ii kasama niyang b;ib.ie! s.a madali'l sabi, nanood nga sila ng sine. Tu'Vang-tuw:t a.1:1g babae. Mabait daw si Dolphy al kabalytro. Hindi marunong manchiya ng kapuwa. Talagang "tunay na Ialaki'• al kung aou-ano pan¡¡ mga papur l. Natuwa rin naman si Dolphy at nakaliya~ pa r ln ang dibdib nang lumalabas na slla ng pinasok na dulaan. Nguni't bigla na lamang nagkagulo. . . at nakita na lamang niyang pigil ng . dalawang matipunong labki anf kasama niyang babae. Al napatun¡ang,:i ·ua lam.anf .ci Dolphy nanc malaman kung b;i~it. Ang pinagbigyan ni· png baba~ ay Isa palang ming kasayaban. - sab¡ n¡ ba· ... - '.!ay sorpresanc inilalaan k: para sa iyo na bukas mo r ; 1- · ~lalaman, --dugtong nan;.¡¡,a u.g lalaki, at ibinigay ang óireks:yon. -Aasaban ka namin, ha? Hihint.iyin ka namin sa· "ganap na ikasiyam. Mabibii:;:o ang am1ng. mga panauhín pag hindi ka dumatine! -malam· bing na wika pa ng babae. Nan¡ ako si DolphY na sis!· pot sa sinasabing bandaan ng mag·a~awa. -Karan¡ :dan kona: ,maklha· t1 sa ldaraos ninyong kasayahan, - ang pahabol pang sabi nang paalis na ang dalawa. Buong·bliO s;i isip ni Dol· phy na ipagmamagaling la· m;i.ng siya ng mac·asawa sa rr.ga bisita niyon, gaya ng ibang a.rtistang naaanyayahan s:i mga pagtitipon. Dili kaya'y hihilincan slya ng sayaw sa · 1.11eanapin( palatuntunan. At napakadali niyon upan, siya'y "'""n~·•11l11k K:w:i kfnabuk:l· u u, dua1alinJ: nga siya sa ta· upane ma~siyulln¡ ng ¡ lnl· ;::o:wa .nilanc pellkula ay buma· hani::os na nifapilan $iya ni Amalia •·ucnles. Namumula ang n ni Amalia al tila galio: .,ag·iyak. - 1' .' ? ano'ng nangyari! - tan• ;. ni Dolphy. -Si Panchilo.. ..:.,.t suminghut.singhol si Amalia na tila mapapabulaLas ng iyak, -N~~ai:-as:i;m si Panchito, Dolphy! -Ha? -n2biclan¡ sambot n: Dolphy. -Kaeabl Jane • ma§kasama pa kami, a! J<ai· lan nasasasaan7 - Kanína lang. di.yan sa m2y P"'Fhlabas ng bakuran ng estudyo. . . bago ka duma· ting! - Talagang 'yang disgrasya nga naman, paxang kamata· yan! -dugtong ni Eddle Garcla na tila maiiyak jlin. Nanlambot si l><liphy. Nap:iupQ sa ka1abing bangko at putJ>iu:·putl;i. Ki.ndi nakapaJ· salifti. -Bl¡yan mo rnuu ako DI diyes E'U03 kung mayroon ka at wala lanc akon1 dalan¡ peo ra bgayon, - ani Eddi, . . - Suundan ko s.i Panchito al baka masama ang lafay. Dina· la Jiya nina Títo, c. Parang wala sa sariling du· mukot sa bulsa si Dolphy al iniabot kay Eddie ang isang só!sampuin. Patakbong .nakaa· alis na s¡ Eddie ay hindi pa rin m:.kapagsalita Pa parang natuka ng :.hu. samantalane slsinghut·sln; hot P3 ring na· !::.ata.yo sa tfll:ii si Amalia. - E, paano naman ang n:mgyari't nasagasaan? -pagka· raan ng ilang sandali ay pabu Jalas na nai!anong ni Dolphy kay Amatia. - Ano ang nakasagasa? ....,...Bisikleb ng tallo ang gulcing! - at biglang nagtawa si Amalia,saka binínhan ng tak· bon¡ patunga sa kanlina Qa k.i naroroonan ne iba pang kasa· mang nagsisipagt~•·a rin. Hindi nata¡a!an al duni¡ lin;: s¡ Eddie, kas.ama si. Paocbilo. M11y dalanr dalawanc balot aa 'pansit-ka.aton at lsanf Nlot n:1 "fried chkkea" ang dal~·• -Tena, pagsalu·saluhan na· tin ito, mga kasam.11 ... ~ag tatawa:ng anyaya. ni Eddie sa mga kasamahant! madali nam¡ng naglapitan. Noon lamang nalam:.n nl Dolphy na.naigudbym pala si Y<' nlna Eddie at Amalia. lka2R n¡a pala noon ng Disyem· bre, at siya'y nartinyos-inosen· tes. Napatawa na rin slya, at ba¡aman nadale n¡¡ sampung piso ay bumawi na lamang sa isan111 hita ng priton.g' manok na siyang nap:.nggigilan nang busto. Sa tuwing maai laala nga. yon n( Dolphy ang nakatulu· ~ang mga pangyayarin..( iyan ay .n:ingin¡¡it¡ siya k;hil na' - iisa. K:.salukuyang gina¡awa ni D"lphy an, Tafaflt Edy" nf Sampaguita Pletures. - NESTOR REYES MAGASIN NG BAGONG BUHAY Ang Hukbo . . . 110 :ir n11:anap nang nagdaang Sephycmbre. Pagblapos makipagpanay1 m kay Kalihim Jesus Var· gas ng tang:gUJang-bansa, ini· ulos din ni Hencral Arellano nang nakaraang huling linggL sa Septiyembre (1957) sa p:imunuan ng estado mayor nG Hukt-o na pag-aralan kung muaring gawing mga pinuno an¡ mea tauhan n¡ Hukbo na malapil nanc mamahinca, may mahahabang taon ng maningninc na paglilin¡kod at kabil1n1 sa tinatawac na "reHrie commission." Nats ni Heneral Arellano 111 bq"o mamahinga ang mabubuting tluhang ito ng Hulcbo ay gawin muna silang pinuno al nang sa gayan ay tumanggap sila ng karampatana: pabuya kung namamahinca na bilang gantimpala H bnilang katangi-tan.cin¡ mga nagawa. Anc ca.nito, ayon kay Vargas al kay Heneral Atdltno, 1117 hi¡it na m1kapagpap11i1Ja s• m11a bl¡::ong bwal upang magsumi1asig sa ltanilan¡ pa.glilingkod at upan¡ huwag agad humiwalay sa Hukbo. Magugunita. na kamakailan -íamang aY nagharap .si Sc;nadOf' Claro M. Recto ng dalaw&ng p·anukalang-batas sa Sen:aclo na pawang nahihinggil sa pagtataas sa sahod at lliyaya ne mga kawal. Baso natapos an.r karu.í'u ng sHyon ng Kongruo sa nakaraang taon ay nagpatibay din sila ne bill n1 ukol ~· kabutihan ng: mg11 sundalo, at 11ilagdaan naman ng Pangulo. Dahll si mga ¡yan. masisii;:Ia ang kara1nihan l'ia bt11nuhuo n,; atin~ Hukhong Sandillahan kaya n;iman may maluwid na umasa i;a kanila ang 111~;¡ mamamayan n i;. k;irampatang paglilíngkod al pagta\;inggol laban J;il mga kaaway na magmumula u lnob man osa !abas ng alini: bans:i. Hindi. masasabi nang may p.~gmamalaki na kayang-kay¡ng maipaglanggol ng Rukbnng Sandatahan ng Pilipinas ang bansanc llo kung may sat i lakay mula . sa· labas. Ngurí'l mahihirapan muna sila b~go sila makayapak sa lup~ ng ito ng mga Pilipino pagka'l i ilg alii;ig mga kawal a)liyak na tutulungan ng mga mamamayan, babat' man o la· laki, knnc darating na ;:ing ganyang pagkakataon. Bukod diyan, kaya hindi makakayan¡ igupo agad anl!! Hukbo ng Piliipnas ay dahil sa tulon1 n¡ mga kawal ng Amerlka. na may· mga base militar dito. J).an ang pangunahing dahilan kunc bakit pir ahihintulutan¡ ma.malagi rito ang mga base militar ng E.U. May samahan pa rin sa tanggulan ang mga hansa sa Silangang Asya, ang tinatlwag na SEATO, na binubuo rrg walong bansa. Kapag sinalakay ang Pilipinas, ang pitong bansang b111ib ng Pilipinas ay tiyak na tutulong al ma¡papadala nr k• ni·kanilang mea kawal. Samakatwld. walang daP,at ipaugamba ans: m1a mamama)-;on¡ Pilipino pagka't mahirap lv.pigin an¡ Pilipinas. Gayun· man; dapat tayong ma¡ing banda sa lahal ng sandali. n-• Ali!! Cuhitang f9illglmd KARUGTONG palad. ani mea dahon 11g akasy11 al pamaya.maya .. . sa dahan-dahan na ngayong pauapang n: dilim ay tutue· 10( na ang An1•lus .. - Hieit kan¡!: maramlng 1 nagagandang nakikita kaysa lbang lao, !na. At ane: lahat ng nakikita mo ay nakikita ":o u p<1mamagitan ng iyong mga mata .. . Al nasiil ng dalagita ang bisig ng ina. na noon nama'y nakatungo na at kinakapa ~• pamamagitan ng isang kamay ang isang guhitang tungkod na nakahiga sa kan· yang paanan .. At ang mag-ina'y magkasabay nang tumindie:. Ka¡¡uwa may n~ili sa mga labi. Samaot.alane taas ang noong inagkak1wil-kamay 1ila ~a paglakad sa bayb.aylng-dagat, bihnang kinakapa ng isanc kamay og ina ang daanan sa pamamagitan ng guhitang lun¡:kod. • ., • Kinabubsang Pinadilim ..• KAlllUGTONG 'un. - Sa pag-uwi ko sa ~abL nagtal3bi ako ng ano mang halagang naiipon ko sa pagpapalimos Diyan siya kumukuha ng pa_ mbayad sa hahay, Al nabang::;it pa niya: - Mabuting makisama ang pinakikitu· luyan kon11 :oi Aling Auring Di tul<1d ng una kong pinakisamahan. Ang unang pinakisamahan niya sa linuluyang baha" ll)' isan¡¡: mal.andan¡.: lasengga kalUlad ng yumao niyang <1sawa: mapags.alita ng masa kit, . maplltbinlang, pabaya. Hindi niva nat<1galang makisllm3 u is:10¡: katulad .ng naging rnalupit u kanya. Matagal na niy• n.!I nllisumpa (Sunda.n ao pohiño 31) ENERO 12, 1958 - .KAINTA KAIUClTON!I }¡¡ sa kanya ng prutas, m.ayroong gatas na sariwa al mayroong mga buhlklak. Ang mga batang ito ay na¡m;1mahal sa kanya pagka't kun~ dun1ar"'ing ang araw ng Pasko at Tatlong Hari ay masaganang piging Dog ibinibig.ay sa kanila ni Ka Inta, hukod pa sa regalong kanilant: tinatanr:gap. Js:1ng uma.g.a, halos magkakap.anabay na dumating ang mga bata sa kanilang dinadalaw. Taglay ang kanilang mga pas.,lubong sa matanda, umawit pa muna sila ng isang mauyang aWitin bago sabay-sabay na tumawag sa matanda. -Ka lnta, Ka Inta, naririto na po lcami . •• Nguni't ang tinawa¡: ay hindi sumagot. di tulad n¡ datlng naririnifl 11ila :oi¡ basas na tinig nitone: sumasa1ot ng "Tuloy!" mata111 na nanatili sa may hai¡danan :mg mg;:i bata, at nanc: malnip ay saka oagsipaohik. Ng~ni't ano ang kanilane: nakita sa itaas! Si Ka Inta ay· nakah•ndus.ay na wala nang buhay. Nang igala ng mga bata sa loob ng bahay ;ing kanilang paningin ay nakila nilang marami pang na!iabalot na panglli;inaldo si K1 lnta na sadyanf nakalun 'para sa kanila. Iyon aog huliug aginaldo sa kanila ng minamahal na matanda. ;\ni pagkamatay ni Ka lnta ay walang iniwan sa isang talang naglaho s;¡ kanilang pook. Tinangisan ng lahat ang kanyang pag:panaw pagtca1 nawaJa na ang butihing matanda na naging gabay ng marami. Sa la.hat ng dako ay maririnig ang panangis na .. Ka Inta, O Ka Inta, hakit mo kami iniwan!., Namatay nga si Jacinta, an¡;: babaing nag-ukol ng kanyang buha)' .sa p:t¡"liliR.!kOd sa kapuwa. Nguni't an¡ kabanalan ng kanyanc alaala ay • inarinie: hyamanan ng mga· taga-roon. Namatay siya nguni't nanQtillnC J"1hay ani: kanyane: pan¡alan sapa¡ka't buhat noon, ang pook na lyon ay tinawag na . •• KAINTA. • • • Pagdating Ng Kasame - Oras Ng BEER Tlyakin, mteo' ... • t ltayo nt 1Ml1111i9 ne Ser· ... MlftSI $111 Mltoiet p.1gd1ti"t nt panauhh' - lle 'y 111agpapet,.... "'" lnyO"f b 91ndah1n ........ panlaaa . ..• u.·., la•lnt hlnihlntay:. GAWA AT ISINAaOTl.lr.YA. NG .tan Jllígutl ~n'altr¡ 29 Jsa11g fogpo so miong ka~av.•a yau »9 ··OBRA MAESTRA"" (Peop!t".' l'ichcrt s) 1HI gi11ogomp<111m1 .11iua Tes~ie Q 14ÍnhHHt Qf Fernando Por:. Jr. al pi11amomaholaa1• 11i Direktor Teodorico C. Sc111/(>s. A.119 p.di/;11/0119 ito ay binub1w ng limang kaso!,m1yan al nilalabasan ng halos /ahal "º"" biruin ug Premiere, Apat na artistan:g lalaki ni: LVN ilng naggudtaym kam;ikailui bilang pagdiriwani: sa pagigiog canap na nila~g mi:a bituin. Sih:1'y sina Eddte Rodrig:uti, val C;isttlo, Willie Sotcla al R' y Ruiz. Kumain silil sa isang lanyag na kainan sa Dewey "Boulevai::d at nag· ¡Hllipas ng buong magdamag sa iung "night club ... Kinabukasan, nagtungo naman sila -sa Angeles, Pi;.mpall$a, na _ siyang hayan ni Rey. Masaya ang ginawang pag. salubong sa apat na artista ne m:a taca·Angeles. Dinatnan oilang niakabanda na ang malutong na Jitson, m•l•lakinc sucpo, matataban¡ alimango at lillilbil na pinagsaJu.salu· baa ng lahat. Tumaga} ne h¡¡r.ggang ika·apat ng hapon ;-ng kasayahan sa tahanan ni· na Rey. bago nagbalik sa Maynila ang tipat. Hanggang ngayon, nasa lsip pa nina Eddie ang kaslyahan¡ tlnamasa nila nang dalawan¡:: araw na yaon, na b2hagi lamang ng pa~lcing g:anap ftil nilan~ mga bihdn. Si Eddie ay ginawang ganap na bituin sa 10,000 Pag. ibig, si Val ay sa Conde de Amor, si Rey ay sa A leinbong na iinagawa pa sa kasalukuyan, al si Willic ay sa Zare:i: na slnisimulan na rlng isapelikula. --oOoSi Gloria Romero 011 tumutupod ng naiibong popel so Pagoda n g Sampaguita Pict11r1"t. Dito·~ i$o r1yo11g prin· 30 sesong nokipaglaba7t so balho· Ja 11g mg1! kldlo.f ot kulog .. upa1111 pagkatapos· ay mato11pt1on lomong 01111 sarifü1g uml· tbig sa isan11 m.akisi11 no lal4· kin11 11Cno111tm?"1non naman ni J114ncho Gutierrer. Nokotuluwa a11g papel ni Dolphy :a pelikidang ito bilang " bikfi1114" ng kapangl/(1rihan ni Gloria at 119 k11patid nito .(so pclikula) na sf Lef!! Mti, lonlfO!? na bitui11g i11tsik. Si Barb1tra Perez ay mapapanood diri di!o sa pape[ M anok. namari. rrR i.;ong rriour. mang .inutupad ni Pnrzelti~o Alba. Sa ko.nmduan rz9 kori. long mga m.agularzg. rzopat.J/;. dm1g lk1 n o1 -~Ínrl nrri. •¡¡ " ' Jr11•1• eho.. . pangyayari1111 naginu had lo. -ng sa pag·iibigan ° ni>i« JllOrn:ho al Gloria hanggang so mabunJl(IQ na ang prinsesn'y "hindi isong !un.ay na tao." Naiiba nga Ong mga papel na tinupad 11g naba11ggit 114 moa bitui11 so Pagoda na úoirig ~ li1m1o11g 11oiibo koranitoan. · -<>00Nabiliñ a!'lg pagsasapellkula n1 Bloz~ of Night ne C. Santla10 Film Organi:utlon dabil sa iS111ng di-inaasahang pangyayarl. Si Paul Herber, ang ma· nunulat at artistang Amerika· kanong lumutupad ng Isa sa m¡;a pangunang papel sa Blo.zr . . .. ay dinapuan ng big· lang nkll. SI Paul ay dumainf ng panan.akit nR ulo al pamamanhid ~ dakonc !baba ng kata.· wan noong lka·23 ng Disyem· bre. Nanr: malaman n¡ prodyt~scr na si Cirio H. Santiago 11ng kalagayan ni Paul ay ipl· 11asuii sa mga dalubhas01ng man¡agamot, at ayon sa kinal;iba.san ng pagsusuri ay Polio ang umatake sa Amcrikano. N¡ayon, ~¡ Paul ay nararatay sa American Hospital sa Port Area. Ang mga doktor na tumitingin sa kanya ay na¡:pahaya¡: na matatagalan pa bago siya makabangon. Dahil u malubhanc pan¡ yayari. líndegumahan ni Cirio an¡ ina ni Paul. Maaaring dumatin¡ dilo 5.1 Jalone madafül& panahon si Mrs. Herber upang pangasiwaan ang kala gayan ng .anak na binata. Si Direktor Eddie Romero ay nabilin sa ginagawa nilang p<'likula. Humahanap siya ng paraan u¡»ng ang mga bah<'ll(in¡.: ginagampanan ni Paul sa Blim: o/ Night ay maalis 11an~ · di masisira ang kasayMJ.yan. Ant artistanc amnika· no a.)· ma.y mea 15 tagpo panc ya ng marartti buMt nang lumaóas !.it1a $0 Ate Barbara. oy m<1/aki 11<1 ang inilusog al ibinigat ng timbang_ "ª Ji~ang unang-unang idinadalangin ni yang man~11ari. Ngayan, mahigit nang JIO libra si Barbara. K ava hindi im siyo /agi11g malkkso 11g po. lobirong nipa kasamah.:zn so r.<f11dyo. Malakos na ngo na· mi:rn si11ana manuntok . . ut mahirap na. A11g JU)rmulo sa pogpapataóa ní B<1rbara: n14lulog narig maaga at m.ogkako.in rrg aorbt· · tes at 111./~a. -oOoIsa sa mga bítuinJ: "nasaid ang pitaka" nitong nagdaang Paska ay si DeSia Razon ng l.VN. Hi11di naman kataka-ta1!.ang magka'gaytin. Malayo pa ang Paska'y wala na siyan.i tígil ng kasisiyaping al namlmili pa rin siya bangi::ani:: ni· long Bagong Taon. Hindi namili si .Delia para sa karT)'ang sarili kundi para 11ig naming soói ni Dirt ktor Artemio Marquei nong mln· ·'º'19 rn4kita namin 1i11a JO Jai Alai. Medyo napai!ag komi sa pag-aakalang kung .qno nan¡;i kagalit ang pinagsobiMn ni Temiong. Ngu11i't hindi pala. Pinag.umapan fci1114ng nila ng i/0119 kakilalo. ang bagong pt· !ikulang gin.agat(la n1 Temiong s1: est11d¡¡o ng LVN .:._ ª"" PataY Kung Palay. Jlo on11 l•.nong pelikulang pamiimaha lai:in niua so tVN pagkotapo$ nif¡ong 111owala roon nang mah:'9il na opat na taon. -<>OoIsani bagon¡ balita ang nas¡i,gap namin nitong mga nakaraang araw. Um&DO, si ·Lant Oteysa ay "may litlfm ·na par· Ungin" kay Zaldy Zshornact . Hirídi kami makapaniwalL Aog billit.ang iyon a1"maaartng gawa-iiat.oa !amane q tun¡ SIJIO, bal:am1't hlodi oaman masam11 kunc rna¡tr:akatuloo. Binata si Zaldy al dala¡a d iWtiba'l!I kulay sa ~ A "~ lta¡-11 nug lbi11ifiida ni Normll Lcdes1tia 1.·ov Eiúlit.! Rodrigue: at gmrvan "''f/ rm¡¡o 119 hiuuw $(UH<1•.'C(l/dHg NOJ.>Gpoi.~ip unmm• ~¡ Liudo Ro.t<1s~ Jf,;!, ~··•, ··J· . :J.>VIE:, J llN/Of{ DETECT/Vt:·· 119 L VN ; d 1relr.~i!!t"' 11i Tou¡¡ Sa1110. •. dapat labasau na hindi nata· t.itpo~. - • OoK v.ng 111u11 urfi$!O ang Sa.m· pogifQ 11a liigi! 11a masaya at tow.~igla ku11Sll ,rati, ito'y ,-l Corbaru Pere:. Sapagko't ri Borb<1rO, o ii " Ate Barbara," 9011<1 H'1 n<i" ing towou &a ku11· sa kanyang mea inaanat na dumagsa sa kanilanc tahanan nitong kapastuhan. Ang mga inaanak niya sa binyag al sa kumpil ay di·biru·biro kun.c bibilancin- mah;¡ it na isangdaan! Lani, al kapuwa sila mga "sj. kat" nang biluin na a aglilin¡· kod" sa isang sam;1ban. Ang hindi namin malaman ay kung may lihirn na damdaming ini· uukol din si Zaldy luy Lani. Pnno"l paano man, anc lcalotohanan ay mahihiwa1i¡::an sa pelikulanr piaagc.acambalan ni· MAGASIN NG llAGONG IUHAY fino Gloria Romero at Ríe Rodrií/O . .<-a íso ny kai119gil·in9gil •10 togp-0 .<o " fff:J.OVE:D"' 119 Sampaguita Picture.•. Siuuf<ll ai Dr. F'ausru Gafouron ar )linamaha/aau 11i Direl.:!or 'roui1' Ca!IOdo ang pelikulany ira·11 nagfolttra>(!(IU 119 isang dakilang pa9-iibigaug ma10111n i111 so alaal.a ng mgo "wnouuod. fa brl•ng mga pan¡unanc bi· Win, ang Botong Piyer. Sa ni1a !tilos at anyo nlla s.a p .. likulfnc ito, laluna sa rn11 U.gpo ng paJ·iibiran, ay mll· kahalata an¡: tunay na dam· damln¡ lniuukol nila sa i.sa'I isa, - -oO~ Si Tuny Marzan av fousyoso komokoiktn sa isang dako ug San Juon, Rbol sapagka'l na· kita sfta.n9 naglalakad sa ait· 110 ng Ülnlongon. fMll bitb1t 110 bo..fke! ng mga prutas a.: may minong no bilao ng bi· l>:ngk4, pufo ot k1dsintfl. Ang p~al.o n9 maro.mi CI" kto19 O · : 1rn9 .~<1b! 1"1 '"' 17 ~1tmumpong l:uy 1'01111. kung hliidi nokitang kanint>d si Direktor Jose de Villa at ~i Barbara Perez. fi.inulrn•1on lomong pala 11aon t.ng 1S11ng _ ti:igpo so Pulot·eata "ª 111lolabasan ui11a Barbara, To11ti. Dolvh11, Carla~ Snltizur •1! Morleru Do11dtn. Sa tug. pong l;i"''"º" uy_liinrli lo111ang 11 Ton11 Ortq kinailoni?o1117 mag. tirtd<l ng rmro ot kufsinlu kun· d1 pa(i 1ia si Harbura. Mo9lolopos 110 ang .<iy<1liuy "º"!1 d11mating si Dolphy. ut 1rnng 11111kila r111g katawa·fa· u:ang OJIO. ~ n11 dalawa ay •iapu· bulalas 119 lo1uu. -Hi>1di polo ~·ayo dop.1! 111ag.o/aolu fruuigil mun kayo sa paglabos sa pr/ikzdo, - 011i Dolphy. -Magtindo long ka¡¡o11g dalowo ng p11to at k11!· siuta O!if magi'1i119 u1il?1011ar110 110 kayo popka·1 pi/1011g ¡x;.gku· kogubha11 lw¡¡o 11'1 mg,i momimili! Nakila na l.amang ng /ll/1at 110 kumakuripn 119 to/¡ba 5j Dolph.v ·habang liiuol1Ubol ug i·urnt toi RttrbnPT .•• Ai11uf111li.a. "a11g... 1o: A 1 wG1 0 N r an:.? alak. tularl n1 sugal al pamhal>ac -Hindi na ako uma;is;mg m<1kaahon sa k al;i ~ayan kn nga>·un; nguni. hincli mapapawj >1ng gaiit ku sa t a llon~ linb sa ~king huhay, - aniva Ang tan::in:: mi:" k aramdaman~ pangk;,i1awan m Aling Upen¡: ;iy an:,:: pa::~umpun:: sumpun:: n:: kanyan¡: rayum" ill an:: kawaJ;,in niya n' is<1ni; mata. Mabubuhar pa ~i>·a kaipala nanj!. mataF:n.I nap~ aawll. . .. wal:on;,: saya. . l'lang::ans u lisanin niya a n ~ dai&dig al mamuhay s:i ~;inap na katal'limikan. ~ ENERO 12, 19SS ••• Á(.t. rJAD'/0 -~ [.,..V~ ;;.godo '· í\1 J 1 (/V\.I 1 1 florencio TULOY ANG PROGRAMA! APAT 11a ifl;i~yon ne: Radio Cenler a.a~ n:Higii bttn.:;'.;i ng bang s~ina;i na di· mal::1n:io1 ang pina¡!'llUlan - an¡: DZMB. DZllt'. DZllll at OZPI. Alig DZHF ay W3la Jlil sa llimp;oipirnd~I ~a m¡::a sandalírig sinusula1 ito. N~unn :ing DZRH at ang DZPI ay nalrnpa~patuloy paekanan ng madaliang pagkukllm1)uni sa "transmittin¡:: S(ation·· ng RMlio <.:cnh'r sa PolQ, 8ulakan. Sumunod na sumahimpapawid ang f'ZMB na na· 1>11k~an noon la111:1ng ika·1 ng Enero. Sa p;o;::rapatulu~· ne DZMB ay muling narinig ang linig nina Jor Salatar. ani: \cniOI' •nnounnr; Willie Hefnandez, ang walang kapantay na' an;iunser sa palakas.an n sporo, Lito Gorospe, Jack Henson, Putor Cortrz al Fauslino Lapira, Jr. MKIT SI "TITA BETTY"? NOONG Enero 6, auw ng Sabado. si Bctty (Tila Betty) Mendel ang narinig sa oras ng 'ºTiya Dely" u DZXL. Dahilan: ínabol n¡,:: sill:Ull<.I si Dely (Tiya Dely) Magpayo Na¡:anitp ang aksidente sa pag-uw¡ ni ~ly buhal sa CBN. 1'ao'y mga ikalabindalawa na n¡ tan¡:hali. Nab:wigga arig kan· pn~ kotse sa isang kotse rin al na¡ umo siya ng bahagyang ka· pansar¡an. Surni1nrlaling natl¡iJ sa pa¡amutan si Dcly at nakauwi ti11 siya n11ng araw na yaon. 8!LIB IT OR NAT! .,Tiy• 0.fy" A Y(,N k11y Kl.'roe Dalogdog ng Publk Re4tio~ Dept. ni! MBC. halos \ahat ng :ma:!fN!r n; iiani\ang mgll istasyon ay hindi kumuha ng ano mang kursong may kin;.lam;,in ~;¡ r"dyu; nguni't matatagumpay sila. GA~~ tt.~A~~~ ibinigay sa amin ni Bert Trinidad, ang batang~· :~0a1:E1t~::i p~~!tu~l:ª:aª:gakil~nugsi~=lbi n:ª i:~~~P~;"~-s~1:ya~ª~~h:~ ~ · h.• .lang humah . •w•.k_ l\l pro~otlons ng CBN ay lumilitaw na Sabll· . , !\Ita·· ··Hosa Ros..:il Sho1V" at .. Oh. Susana", anc: hagoni:: procrama ~a .hhnpapaw1d n1 Susan Roces. $uun BAGO HINIJI I':\ natatagalan. nll.paragdll~ sa m¡:a himpilan n;: radyo sa Pilipinu :ir.• ! DZ:\I r. ni; ~lanil¡¡ Time~. 1380 sa dayal. popular na mga tugtugin lll piling mi;a b:ilit:i an.:: isi na~;ihi mpapawid ng bagan¡;: himpilang ito. DI NAKILALA NAKITA nami,;. isang araw sa kantina ng CBN si Bessie Castañeda. Sa una·y hin(•i n;,111in ~¡~·a twkilala a¡:ad al naitanon!! namin sa amiw~ kasamang si Ding Ding. :a ... 1n. ld;itinfl tar:1 BB at ngayo'y na'ª CBN) kung iyon nga si Bessie. Al si Bessie nc·1: ··s1endrr·· ~í) a ngayoni T AASAN NG PUWESTO 1'001'!(; 11._ca un;;.n¡: araw ay nakíkita siya n MBC niri l\akatsinclas (daw) lang, Jrn111ikíl;1 lflt Pt'iO b anR" huwan at lnaliit lln¡: tungku\ing hinal'lawakan. Ngayon ay siya au¡: 1ctmininr;,ifro offiur at direktor ng departamento n ~ public r•lationt ng nasa· bin;:: konip;im·a. i\ni¡ kany:ing pangahn - Rafael C. Yahut. KA~AMA rin sa mga natal ~ ng puwesto sa pa¡:papanibagOn!:· l ~fill! ni! MB(; ang m¡:¡¡ sumusunod: Jc55 Fernandcz. katulong na admlnisl~•tive officer; Cris de Vera, coordi"ator of public rela· tions; Angdo Cii~\ro, dircktor ng mga ist a~) oni:: DZRH. DZPI. D7,;\IB al DZHF' at si Phil DeUina ang ka11yang katulong. al íl ~y Cordova. puna ng 111g., anaunser Ang pan::ulo n~ kompanr~ ay si Dan Federico Elizaldc ;1t si Don Manolo Elizalcte ang pangalawang pangt:lo. Crh l .1anobohagi1ig k i/alaug "Tila Bet!¡¡'s Chi!dre11 S llow·• 11a isi1rnltimpupowid ng DZXL t uwing Linggo mulo sa ika-9:00 /11mggang ika.JO:OO ng 11maga, A.no pa/aruutuuang ito'll ' ·posikatau .. ng mga rctasonc may kakayal:an al 1wgtnbigay ng mga gan!impafr1ug k11gondalla11gloob ngiba'! ibaug Kompnnya. Nasa mikroprwo si 8et111 (Tira · ¡¡,· rr~o ,\JcuJ1•:, 31 "Starlet" Ng Sampaguita