Magasin ng Bagong Buhay. Hulyo 28, 1957

Media

Part of Magasin ng Bagong Buhay.

Title: Magasin ng Bagong Buhay. Hulyo 28, 1957
Issue Date: Hulyo 28, 1957
Language: Tagalog
Rights
extracted text: Sa mcp boiOJ ni MqgMJnoy KAIBIGAN NG MAHIHIRAP ni CARLOS C •. MARCELO Mlt.tm1ng ""kildnig •ng noon •Y Killihim R1mon IÍ\ilgs•ys•y ng Kilgilwilriln ne T•nnuf•ng P•mbilnH u P•IPilPilliwilnilg ni Komiilndilnte H•n•r•I George Olmstead, punip ng t•n11ap1n n9 P1nt1gon ie tuJong "• milU1r n1 Est1do1 Unide~ s• lbeiir bimse, "!1"9 dum.1l1w " kempo Murphy noong PebHro, 1953. Hn1 dulon1 ktaliw• si Kom•nd1nt1 .._neol AJHrt Plerson, n11ing pUM ng JUSMAGNoong kendidilto P-• p1gl<1-P•r.1ulo, dumillilw si RM 11 t•li!HP• H Ta')unok, Tall11y, Sebu •t bin•ti ang mgil tinder•. MHMit•na m•riliw nil nakikipegkam•y 1i RM u isang tindere n, mee 1Vl1y, h1b1n9 nHisiyilh•ng rt.1k1mHid eng lb•. ···iiiiáJ3 uhag. Loi..lob<H l11Wio9Lla91•0 "º""'•9• - Mllallp ... poh•T•9<>•9 BAGOKG IUllAT T <ftlft'!JPCJW.: M111>ll11Tlm•• Blclo .. Flor••1lnT0"9•, Sla. CN1. Maynl1a Jloa..,Mootal<ftlt llmi>a9cui: PSP Pr•u, k•.,.IOC' An .• Lu111od Qunon M[ll.C[ DES P.. ).IACA.LALAG H:Tt Vt:"EZUELA Jlilolc·Pon!ohon<on So S ininQ' GREGOR!O 11. rLOflENCIO ICH T. SA.MTOS l:a9<n•o~ o.I ko oulono "" Anun•;yo Polo9111po HALAGA. NG SUS~lllSTQH, T1nl""!J bu•.,o.n . , P).00 Anl!ll na buw<111,.,J'f..OO huq 1aon ••. P12.co Dob!t ong boloq• ku119 !ododoloi JO il>an9 1Han<0 NANG mauwl 1n1 yum1onr P1qulon1 Jtamoa M1payuy • mal11i.rn na sakuaa SI Bun· dok Manuag1t noon1 Mano 17 1y mar~minc dukh1nc ma1namayan1 namigbati nani par..qg naulila sa kHnak. Sapa¡ka't sa kanila, si RM ay hindi !amane isanc mal:mtiñg P unonz-Tag'apagpaganap; manapa, isang m1t1lik na kaibigang handang lumulong nang buong makakaya sa panahon 111 ka_jl:ipitan. Ang kagandahang-loob oi RM ay napatuoayan ni Ever· 11odo Lin¡ueta, 25, n( Lopez; Quezon. Lumall:in.g tuyot ang mga paa, nawawalan na ng paa-asa sa buhay si Lingueta nan¡ sumulat siya kay RM at !paliwanag an¡ b oyan¡ aban¡ kalaga)'an. May masidhing: lunggati si Lingueta na mahpa.g.aral ng pagguhit sa Pamanlasan ng P1Iipinas. lbig niyang malinang ang kanyang llkas n1 talino nguni't dahil sa karalitaan ay l1indi siya makapagpatuloy sa 11agtuklas ng karunungan. Kaya, sa mun¡ltahi ng kan· yan¡ ama ay nilaltipan ni Lingueta n11 icinuhit niyan¡ l:irawan ng "Idolo ne Bay1n" an11 liham kay RM. Merahll, upang ipakilalang karapat·da· pal siy11 sa hinihinging lulonf - palagiang gawain at waJan1: bayad na pag-aáral sa U.P. At pagkaraan ng ilang araw :iy ipinatawai;: siya ni RM. lnat:isan ang 1agapamahala ng l'angasiwaan ng KagalingangBayan <SWA) na bigyan siya ng trabaho. Nakipa1pyos din iyon sa u .r . upaps tanggapin ~iya nan:: watang bayad sa ¡iaarcilan ng pag¡;uhit. Ngayon, si Lingutla"y kumiJ:ila ns tatlonc piso isans araw sa paglilingkQd sa sangay n~ proyckto n:; SWA sa Bilr:u1¡ka, Lunsod Quezon. Digo umuwí sa pinan¡:an¡astrablD 12 G. Tuason, Sampalok, May11il1 •Y nattututoy slya sa V.P. a.t na¡-ural sa gabi. Suball't kay Lingueta, hindi i'Í)'I laman¡ ang natulung1n ni RM kundi maging ang kanyang anim na kapatid na nali.apag.aaral sa· pamamagitan ne kinikita niya sa paglilingkod sa SWA. Dahil kay RPl JIY. natupad ang kanyang pangarap na "malinang ang likas na talino sa pagguhit" para sa kapakinaban1aa n¡ sarili at ng mfa kaanak. Nan¡ pasinayun 1n1 sentro sa m11a bular 11 uilanta :ig SWA sa Baran1h 1y m.araming penauhin anc aaakit sa l¡inuhit ni t.ingueta 111 Dl,11 larawan ni RM at ng Tagapa. mahalang Amparo Villamor H SWA. lyon ay ilinangbal na kasama ng mea "likha" ng iba pang salanta. "Lag! kong itinuturing lt1I an.r Pangulong Magsaysay aag nagbigay sa alr:in a¡ pin1kamalaking pagkakataon sa bu· hay," ani Lincueta. "Kung di dahil sa kanya'y hindi ko matutulungan 1ng ali:in¡ m1a m11u.Jan¡ •t kapatid." · MiG.San pan¡ pinal~n ni RH •ni kany1n¡ ka¡anda· hana:·loob nang m1gsuri se mea instaluyon ng Unang Pu· rok Militar noong Agosto 3J. Hl54--!ka-47 kaarawan ng kan)"ang pagsilang. Kasama ang noon ay Kalihim Sot~ro Cabahug ng Tang. bulang Pambansa, dinalaw ng "ldolo ng Bayan" ang mga pasyenteng kawal at Huk sa lk3lawang Himpilang Pagamutan n¡: 11 MA. Doon ay nakatacpo niya si Sarhento .Eu· s-,bio Mendiola ng ill:a.·12 BCT aa nasµ¡atan nguni't nakapa. lay ne da\awaog Kllk H Pa.JIY•,,.Nuweba Esllla. JtJnau a.!' Jl.M an1 ranao al Mtndlola at bia.il)'aa a¡ pab111anc f'O. Sa p1glilibot SI m11 Da1on 1y nakita ni RM sa S1ba, Lubaw, Nuweba Esiha 111¡ iiang mekaniko na nag·aayos ng sirang 11oso-artesyano up•na: masalukan ng malinis na lubig DI mga tlgaroon. At ang mek:inill:ong iyon, dabil sa iplnamalas na diwang-makaba)'an, ay hinirang ni RM na ll:a· patas sa NASSCO. N•ginc: mabilis sa pa¡tulODI al RH sa m11 nari¡ancaila· Jll•D, Jalo na sa mra "bi.ktlma" ng lindol, suno¡, bat>'o at lba pan¡ sakuna. Halimbaw1, na¡tungo siya ~a Kqaym 11nng marainsala rooa anc b:tgyoag Neñcy 11oonc OJrtti· bre, 19M. Sa p-agsusuri sa Alinf·Alin1, Tamawini ay nakipae-usap ang ''Karnpeon .ng Mabihirap" sa mga magsasakang nagpapatu:vo ng kaaaning palay ll mini. lpina.gtapat nina Gtlf;. Bernardino Masindo, balonc may liman¡ anak, at Gn¡. Serapl1 Sa¡on na wala silang nabilinf ano mang peninda sa p.am.ili· h<in. Dali-daling inlutos nt· JUI sa noon ay Ta11pamlhalanc Pacita M. Warns (Sen.dora Gc;nzales n¡ayonj ng SWA na bif)'an ng ruyoug paP:ain si· na Gng. Masindo at Sqon. At sa pagmamasid sa ÍSIDI fl11gay na iwinasak ng b:ono ay nakita ni RM sa itaas ng b\1bong niyon si Espiridion Consul. Matapos kapanayamin nang ilanc sandali, si Consul ay pin~gkalooban ni RM ng tulong na salaping ipagpapnyos ng bahay. Nan: m;i,ckaroon ng mala· king s:inog na tumupolr: ng m:iy P 20-ancawl'laari·arian sa LU!f'od ng Bakolod nooni MAGASIN NG BAGONG BUHAY Allrll, 1155 •Y nangwa& 1¡.. IUI aa punam1bagi ng tuloo¡ DI panustos sa libu·Jibong n1pi11+ salang mamamayan. Kapagltarall:ang iniutos niya ang ·P•I· papalabas ng Pl00,000 bubat sa ll:any1ng guguling pan,gka· ¡ipitan.· · Matapos makipanayam kin• GoberDador Valtriano Gatusbo, Alkalde Manuel M. Villa· nueva, Kinatawan&: Carlos Hilado at sa mga pinuno ng hukbo ay itinagubilin ni IUJ ane madaliang pagbibigay D.I gawain sa mga obr•ro upang malinis u:ad ang mga labi n¡ sunog at masimulan ang pag· sasaayos ng mga tahanan. Sa pamamagitan ng R•h•bi· lit•tion Flnance Corpontion (RFC) ay kinatigan ni RM ang plgpapa,¡awa ng pamilihari.g: ¡;:inugulan ng may f'J35,000 upang madulutan ng ka\uwa¡ an sa pang-araw-araw na p11111an11Uan1an ang mge mamamayan, bukod sa tulong n• panustos ng SWA at Krus n• Pula. Ang ·ganltong pagmamaJut. k;t ni RM sa karaniwang tao ~Y nadama ng mga Musulm1n n<ing lumindol na ikinasawi ne daan·daang katao at ikinapinsal1 DI angaw na pisong arlarían sa Mindan1w noon¡ 19~. Nagtatag siya ne tanging lupong pinangunahan ni :O.fanuel P. Manaban, tag1pa· ngulo noon ng PCAC, upani n1angasiwa sa p:nnamahagi ng tulong sa mga mamamayan sa Lanaw, Misamis Oksidental, Sambuwang&a del Sur at Su· 1igaw. Nguni't hindi nasiyahan ang "Kampeon ne Mahihirap" u bnyang mga kinatawan lamang. Nagtun10 siya sa Timoi. Kasama sina Senador emmanuel Pelan, :rumaonc SeDldor TonµI Cabili, DOOD HULYO 21, 1957 .., Klnat1wang Domoc.o Alon· to, Gobernador Salvador Uuch .at Minaban, nilibot ni RM ang uas1lantang mga purok. Mindanaw. Sa lakl D( pausalamat, ane m1a Musulman, sa pangungu· na ni Hadji Sheik Honaid Mongombaya, ay sama·samang nanalanging pagka\ooban ng D;yos ng mahabang buhay ang "ldolo ng Bayan". Naantig ang damdamin ni RM nang makita ang mga ba· llay na winasak ng lindo) o tinangay ng baha mula sa Jook. Nagpahayag siya ng pa· l:ikiramay sa mga Musulman, hlo na sa pagguho ng may P400,000 111oiqu1 o simbahan ng mga Mohamcdano. Jpina· ogako niyang tutulong ang pa· mahalaau. nang buong maka· luya sa pagbabagong·tatag sa Kaugnay ng palatuntunan.g pagpapaunlad sa mga nayon >iY sinikap ni RM na miiidulu· tan ng mga kaluwagan anc mea nu1mamayan hindi lamang sa mg:a poso-artesyano, p•· (Sundon sa .po'1ilt4 7) Muayang itinuturo ni RM an9 puktl na inih11nda ng "Mar uyur for Prt5idtlll Movemtnl" ukol u k11ny11ng k11ndida· turll u panguluhall noon9 1953. Ang i1inau1d ng titile ay ito; " Umanib •I milkiiH! Si M•guyuy pu• '• mar1n1J1I, malillis at m11h11••Y na p•mah1lun.'' Isang Kaugaliang Pilipino ... "PA6Ll6AW' Se baryo Hinundytn, Leyte, b1'99 nei1 ng iNmg t.l1ki na 111ap•ng11aw1 ang iHng b1bH, hindi siye 111.bpupunt1 1a b•h1y ng baba1 at hingin 1ng bny1ng kan"y upang pak~l•n. S1 h•lip, d1pd 1iy1ng m1gp1punt• ng iwn.9 bibig"' U wng Abay) upang 1Nm1nhik p1ra 11 bny1. S• pagdal- na ito, ang abey ay 1Nglalag•y ng b1ry1 o pi1ong pap91 11 iJC1g plato at ili1handog ito NI m1gul1ng ng babae bi1Mg tande ng p1gn1nais 1c~;g"Y!1in~~~:;:h:: ~'~.!7.~i=~·"!~'b!~:. an1t 1n9 l1l1ki'y 1111l1yaT19 m1Uliligew .. babee. Lu~ n1 mat•nd1 Hysa m•reming bug•li1ng Pilipinong um11ral h1nggang "~'fil" 1y 1ng peghlhendog 1t peg·inom ng - GINEBRA SAN MIGUEL S. loob ng mahigit na isang daang taon, GINEBRA SAN MIGUEL ang p•boritong hin1br1 NI Pílipin1s. lto 1ng nakapagdulot ng higit na k11iy1h1n 11 lalong mar•ming ••pirt1han 1t mga pagtitipon 11 mga nayon 1t b1y111 :; = 9 ¡~:~~~uªru::P:!;'•c:1~E~~.l° s~~ $MiéueL. MADNIQ ._., 1 "Edonr Ma.tJU1;11rap" • DZPl4. Manea, lta-1:00-1:46 ~ pb.J: ·'la Toodd,t. JJrand AIUWlll" Cnnteft" • ozaa. Ltriao. lb-&:ao..f:• ne rsbl. · ísang produkto ng LA TONDEÑA. INC. i YcDcleans as itwaxes! ~~~ ~ M\'H1#1M Á-~~ · :,./ 9f/A- 1 :\' ~I - -<>, . . ,l,c --1 .o ELIZALDE PAINT 6' OIL FACTOIY. INC. Jll r.~d<.11. "'•~·I• • r.t l ·U-71 "lniatas kahapon ng Mal• kanyang sa mga pamahalaang· bayan ang pagpapatupad ng batas :;a pinakamababang-sa· hod (minil:num-wage law) sa pamamagitan n¡: pagbibigay ng PJ20.00 suweldo sa mga bumubuo ng kani-kanilang huk· bo ng pulisya. '"<Hulyo 22) Karami/10:111 so mga p ufis ng tba"I :ba119 111u11isipYo .~a Kopu. luan r.y s1011asohod ng mula sa f60.00 (o 111ababa pa) hong· gong 1"90.00 /011101111 sa isang buwa11. Kopos na kapos! NapGo 1calaki11g baga11. para so ·mga momamayau m:i rin, kun11 gagawirig '1 20.00 ang s1oiwtldo ni la. A119 kolíitan ng sahod ng ttrga pufi.~ ug mga pomo/1a/o011Q·bu11an marahil m1g kasa11utan so 101101111 110 ito: Baki! 1.1ga ·kaga111ad pa 119 NBI na di 11011ii1iraha•1 sa bo¡¡a11g l 1yon a11g 11a11gakahdop sa i.,ouy 1ua/aki11g pal1uwttt11¡¡a11 :loan ya¡¡a11g may mga alagad nomon ug balas 0119 1111misip:¡r, niyon? "Kahil hindi tumatus ang halaga ng tinapay, marami .:mg nagsa~abi, !aluna ang nagsisibiH ns pan de .~al. na ang mga ito'y •·Jumiliil". (Huir o 2:.t) Ru119a uilo'y aa11gkat pa ang Pomolrn«ron ng sopat n.a orina ¡yin1 so mgo pm1odtr· youg µili11i110. No.10.tokot kolning k1mg dwn.oti11'1 11a 0119 aangkating orino 011 rncmoli!ing 1naliir po rtti a11g mga pan de ~a l <1t mamcrhul pa, so sumu.,1111orí 1 ;01110119 dol1i· l'ln: Namul!ul 11uma11 º"l! bakinc ¡1owtkr? Tatanuran ng Konsl:ibularya mula n!layon an¡: mga kai:u· batan sa b1u;ing bansa upang mahadlang:in ani:: labis na pai:· ]'luto! ng m¡.:a k;iboy na na)!i· S:in¡;: dJhi\an ni: m;ilalakini: ~a h a, ~yon sa uto.• ni:: Kampo Cram•! kahapon. ( llu lro 2JJ Kolwy po ri11 iot mula ~a bwuiol: ¡ 011!/ Í!/ÍllU9"<1IOU!1 H<J l!i¡¡it no ,nok<1r;1rnuii11u1t1/1 a· nong pi/ipi110 sa /ol1ur 119 la/o· wi91111. Isa pa riu iro .•<1 mu· lukos na paf¡k<wlm., 111 wuln sa lllgor "ª po¡>1dol "~I "'!/H J>"· nunykuho!I sa a1i11!/ 111911 /;<1911· balou . L'J)(l>lfJ mt1i1ni.'ª" a••!/ p;i.gt:ias ng hal:ip;a l"""'.ª·'º·'·11 1co mi <111!J ""!/!I so/ua .. y 1~.i11 1 ;1!JJXl"!J!l\llV"!J,hl!111¡oarium:J<L pa9boho, dopo! malu!o .tf Td· ta HuwOll. Ang kak.owati at ipi! O!J maiinom no pambokod o 11oilota11im so mgo d1duh.on •ll m.ada!ing magsanga·sanga at lolong mainom n.a pongoato11g! "lsinumbons kahapon ni ~hnud P. Manahan, kandida· to ·sa Panguluh11n ng Pro· yrusivt Port¡¡ of the rhilip· pinu tPPPl kay Brigadycr· Heneral Manuel F. Cabal, puno ng Konst.abularya, na ang mga lid~r niy¡; sa talione: probinsiya ay pinagbantaan ng mga tauhan ng: isan¡ ma· kapangyarihang-lapi:in ng PI• nanakit kung hindi "titigil ng pangangampanya para sa kan· yii." A110 mga nananakol kav Man.a/ton ay mga louhan urna· no 119 isang kalobong partido. Jso pc11g pang¡¡ayaring nako· kotultltf nirO ang n.angyori so: rPP komakailon sa lloilo 110· man nong hamunin si Man1111 cloon 110119 horopon 11g isong togo.J:atabo.ng·portido rin. Ki· 11asusurahan si Monn11 o kinalat.akutan? Sa sabong, kopag 1119 isang tinali tlll' 011ow popon.ahmin, i¡¡on a., tinutyope para '1714nalo ang l:otaban. -GRF MAGASIN NG BAGONG BUHAY ANO ITO~ Sa biglang mah:s ay mag.Hslp ltayo kunr ano ang tila bundok m: tinitin¡-ala ng lalaki sa lnawan. Nguni't ma· 0¡ 1nriti kayo, marahil, ku.1g malan>an ninyong isa Iam1nr mataas na talaksan ng m¡a kahoy si bundok na ga11mitin SI pagyari ng papel sa Koao(1mj Mili u Quebec, Kanada. J(ATA1<ATAKANG TAO si Bill "Pílchy" Cook ng Ing· jatera (makikila sa larawan). Buh;i\ noon~ nakar:i:ing di1emaan ay ayaw siyang manirahan sa bahay-ampunan ng matatanda. Nais pa niyang manahanang f13::!·iisa sa faang di m1gamit na "kublihan"' ng mga kawal Ingl'ls r1oon~ panahon n¡; digma al nasisíyahang rnahuhay sa tulons ng mga m:ipagkawanggawa. Tinal:lngkilik narn:in .sira "!! marami rlahil sa kanyan¡ kabaitan, gaya ng dala· wang dalagang ito na malugoe na nackakaloob u kanya 11~ isanc: bote ng gatas. HUL YO 21, 1957 Sl ''ROCK", isa sa 44 na kunehong gina· gamit sa Veteran's Hospital, Dallas, Texas ~a iung pananalihik sa sakit na kanser. l<atul:id ng 3 kasamang rnga kuneho, si "'Rock" ay nakauuhos ng mahicit sa isang k'ahan¡; si~~riJyo sa maghapon, kaugnay ng pagsubok at p~g-aaral ng mga d;aluhhaS;a kun!l b l1gang ang paninigarilyo ay na· gi¡:in¡ sanhi n: k<inser sa baga . ..... , ..... ........ ¡,,. ... . .. ... , ....... .. ,,.,.,,11<:0 ·•····· ........ , , .. ,, '"""· ..... .... , . . ····~''"' ...... '11..i o.I ... ~ i:~.;~~==: .. • ._ WOLFF & COMPANY. INC. 480 San 1."il, Ermlt•. M•ynila TeL: 3.12-60 176 Jacoul1m, Luntolll n9 C•b"' •J1"1f...u..lep .,.cJJOll .. klil~-· .. PI~º 6 MASASAYANG SANDALI SA "BERNÁRDO PARK" Ngayong sumapit na ang tag. ulan, halos lahat ng mga tao ay napipilitang mamalagi sa kani-kanilang mga tahanan. Para sa mga kabataan naman, ito ay isang pagp11pahirap sa kanila sapagka't natatali si}_a sa bahay. walang kalayaan at kasayahan na siyaní!'. hinaha~ae hanap ng kanilang malihkot na katawan. Kaya ang maaliwalas na hapong yaon ay i.ki· nasiya ng magandang tinedyer na si PILAR ARES~A COCHAGA. Sinamantala mya ang pagkakataong inih~ndog ng panahon, nagtungo SJya _ sa kinagig:iliwang pook. ang Bernardo P<>.rk, upang mamasyal mag-iskeyting at magpalipa_s doon ng masasit.yang sandal!. -Mfl.M lllAGASIN NG llAGONG IUHAY KAIBIGAN NG MAHIHIRAP Karugtong araltn at l1nsang1n kundi ma· ~lng sa kalusu,gan. Batid ni yang ang lr.alusugan ay kapa· tid ng kasa¡anaan at kasiya· han. Nan( idain¡ n¡ alkalde noon DI Sura.araga, Samar na wa· lang manuagamot o nars doon g1yong may 10,000 populasyon ay madaling pinaki· los ni RM ang: PCAC sa pa· mam1gilan ng naging Komisyonado Manaban. At inilipat ni Manaban sa Kalihim Paulino Garela ng Ka· gawaran ng Kalus~gan ang taraingan ni Alkalde Bolok na 90 porsiyento ng n1ga na· mamatay sa Sumaraga, kara· mlhan ay mga bata, ang hin· di nabibigyan ng pangu·nang lunas. Nagtalaga agad ang Kalihim Garcia ng mga man!l'llagamot Tia nqtungo sa Sumaraga. Noong Enero 4, 1956 ay is&11g pambihirang pangyayarl lln¡ DIÍI Dlp sa Mangabol, Bayamban¡, Pangasinan - pinuJong doon ni RM ang kanyan¡ Gabinete. Jyon, sa mga taca-Mangabol, ay nagsilbin¡ ,patutOo 11g pagmamahal mi RK u karHlwan9 tao at ng tianearin niyanc mail•pit ang pamahalHn sa mea mamama· 1111. Bago kumain ay inany1y1· ban ni RM na makisalo H .bnya an¡ isang matandang babae na magalang 111mang tumanggi: "Hihintayin na na. mi.a¡ mü:atapos kayo, Apo Presidente." Hindi gaanong nakakain an¡ ''Kampeon ng Mahihirap" t!a¡aman paborito niya ang mga pqll:lin¡ Dokano. Nilapi· tu niya ang isa pan¡ baha.ing may ha"ü na batane umiiyak. Jtinanong niya ltun¡ kumain Qa ID¡ bata. "Hindi pa po, Apo Ptesl· dente." anang babu . .. Nacla· kad kami nang latlong kilometro sa pagparilo upang maklta layo· a~ hilinging lutasin anc amin¡ suliranin sa lupa." Sa uloi ni RM ay pinakaln JJG' babae ang bata. At nabad· ha sa mt.lkha ni RM an¡ ka· lungkulan nan¡ makita an¡ p:i¡kaing baon ne babae - malamig na kanin at kamat19. Hindi niya natiís na di ita~ non¡: "Jyan lang ba ang P•I· kaln ninyo?" "Mahirap b mi, Apo Presidente, nguni't maligaya na kl· mi pagka't naltita namin keyo. Ang P•1kakataong ito•y hindi Zllmin. malilimot na mag·ina." Dahil sa pagmamalasakit sa bpahnan lll mga dukha, ang bmatayan ni RM ay iniluh DI umbayanang Pilipino. lalo na ng kuaniwang mama· mayan, par?:a't naging isa 5¡. !/ll~g mabuUng Pao~ulo at lmbigaa. Hl:LYO 28, 1957 Nang ip1har11 ni RM noon9 1953 1n1 da· l1w1nt kandidato 11 p11ka·Kirwit1wan n9 Nasytiftllista s• ikalawang distrito n9 Tar· lak, Tarlak. · M1kikit1,. n11i1itna sin~ RM at GoMrnador Ananio Lugay nina Abog• 4o c-tancio Castaiieda (kaliwa) at Abo_.._ T~o U. A11nen (kanan). Mamahin~a muna upang dagling magpasigla Hayaang idulot sa inyo ng C~ca-Cola ang pinakamasiglang sandali Kapag kayo'y napagod at nauhaw at malayo pa ang lnyong patutunguhanmagpasigla sa pag-ine>m ng pinalamig na Coca.Cola. Sadyang kalugudlugod al kasiya-siya ang lasa! Ito'y sadyang nagpapaginhawa at nagpapasig!a! Sa buong daigdig ay walang matatagpuang katulad nito. Uminom nito ngayon ! MAY PAHINTULOT MAGSA80TELYA' SAN MIGUEL BREWERY INIHAW NA KARNE (BARBECUE) Mg1 nngklp: 1h kilong tadyang ng bi1bov 1 kutsarang pulot (honey) 1 kutsuang asin lkutsarangtoyo bpirasong luya (pinitpitl Jh kutsarang katas ng kalamansi P1r11n 119 p1aluh1lo: Punasan ng basan!!' damit ang tadyang, pagkatapos ay putul·putulin ng tig·d.ida1awa ng pulgada. Ibabad sa pinaghalu-halong loyo, asin, pulot, lil.ya at katas ng kalamansi. Patar,alin ng isang oras. Jhanay sa ibabaw ng parilya ang pira·piruong karne. lihaw hanu;ang maluto. Iwasan ang pagkasunog upang hindi pumait ang iniihaw. ;'.faaaring ketsup, o marran ang gawing sawsaw;,11. KARI-KARING HIPON SA KANIN ... Mga un9lcap: Jh taSang bigas ~ kilong hipon 2 butil na bawang :Y. kutsarang pulbos ng kafawag {curry powder) 1 h sang gata ng niyog 1 tasan, tcbig (para sa pa(fsasaing) 2 kutsarang mantika 1 sibuyas (tinadlad) % tasang sabaw ng binayong ulo ng hipon paminta at asir. P1rHn n11 p111luluto: Jsaing ang bigas al itabi muna t1agkatapos. Igisa sa mantika ang b3wa".lg at sibuyas. Kung nangangamoy na ay ilahok ang "•ipon. Timplahan ng asin at paminta. Kung inaakalang luto na ane hipon. isama ang sa· baw ng pinagbáyuhan ng hipon at ang pulbos ng kalawag. Pagkar.aan ng ilang sandali, ilahok. ang gata. Hinaan nang kaunti ang apoy. Haluin nang panglit-sagljt upang mahalong n1abuti. Pagkaraan ng tatlong minuto ay palamigin. Mag:bilog naman ng kanin ~a isang platong bilog. Ckailangang maging guwang ang gitna.) Isalin ang pinalamig na ginisang hipon sa guwang. Hanayan ng siling pula at nilagang itlog na hiniwa nang makikltid al pahaba, u ibabaw al sa gilid. Upang lalong maging masarap ang anyo, lagyan ng dahon ng parsli sa gitn3 (tingnan ang larawan): MAGASIN NG BAGONG BUHAY .. Dr ...... , ••••• w..lloo w T•••••f .. p _ _ ,,.,.._.. ANG PAGMINGA NG SANGGOI. Cu.a.¡ pii;iliJDUH.SdlD DIÜD anc sanccot sa kaDYaa¡ pa¡tu. lbj-, n;,!flat..alr.a t.a10 kuq: m.IJlo PD dabil sa bnyang paghi· nga. Ito'y napapdl1u kuag minsan, .al dumadalaq din 113.IDa.D 1t lumalalim. lla)' .sandali ring tila ang paglünga ay twnitiCil at pagbbpos ay bitlan,g dadalas aa a.ama.o. ADg pag-üba-ibang ito ng P8&bm1a ay taraaiwm u mga unggol Jalo na kung· sila'J ututulo1. bmW"a"11 pa n¡ isip ng santgul upan¡ supilin ang t..alr.bo ng pa¡b.lqa. NcuDi't tapag ciY• • Y m11 2 t.aoa na, an¡ rep)u na pqhinsa a1 W1ti· WJti Da.DI m1papamia. (1( .......... , .:-:.;::,~ ~ ~ª::Uj. ay ma,. bbilisan bpa u IDA ADg is8o,g sancgol •1 baCO lll puguaA: • 1 bllmihiq8 ~· "" be&ee hag p iq al 35 beses tuq oat>1t\1Jog .. Ioob ne lun¡ minlllo. Kung si)tl."y may 2 taon na., a.a& ~a 8)' oq:igiDg 'n, A lilD.IDJ ti.o• 22 beses •l ll:un¡ sampUDJ taon Dll 87 may 20 beses na lanwig s.a iaang minuto. Ang bbi.tisM ng paghinga ay nabab.«o ria IWIWl, ng 181ml, illl.pebboon. pq. iJ.U at 111aw ne 1»1a. Ant ilug satit H bag8 O hillglllan a.e sana:ol •J pin.:i.tmumulan ng malal.as u paggalaw ng tiyan at dibdib Dilo sa paghinc:a. Allg pq¡. tan D,I mga . tadyang 11 i. bu-masok kuq bmnihia&• .ne bata . .K:ung maltd>lu. .., mea &U:it a.a ito, U« aanuol •Y hindi mlkahiq• D.1111 maluw•1 •t pu.a.na: ~ bol q baD&in u si.y~ p~ mumnlUl ne P81hiot• alto. Ana ¡aniton¡ bba:•1an •1 n.ilcikitl. $8 m&• satit 1111 dlpla'J•, broakoDeUm09;Ja irt Iab. PINCKAW - May mt• MllllOI" 1111 ipimap11ganak Qa piqbw U1 pu. S. sirnul .. ilo'y hindi . bpmsill-pmsia n(Uli't IYhMJc: ltimalaon 87 nab&babta na riD. Kuil,g ito'J makiU. sa .-.:ueand: "P8 I• 10D1·•1Mta.~nai P1t ite u p~ o ng bata QI. ri9C sarili. K:ung minsU1 ZllllDl.ll ito'J nanaayui pqka. tapos me paqaaaamk. Ame pingbw mi paa 87 tt.pat rnsto tu,¡MI upanc ito •1di-.oa.palaliui..Sasimah., -...urinl ta:ruu. u.e mp .... 111 ilaria pttUD Dpull maebenisfo UI" pu 8l m;Jwau anc pagpuok nito, uq paloob. IDiw•w.sio ito ll( mh ortoped.ísta S8 p.am• JU&iUa ne pag18la0.J' ag baDgbt o hulm8lwle J l!SO, apaq hindi magal•w. ADg ma.c:an& paglww "AJ nilibubuti upqb't muga ring n• ¡-c.aait ang mg. pu. ANC SAPATOS: - Bago m.gsimulang lmn.U•d ang b> ta. malala.m.bot mi sapates o t>ota.s aoc ipasuSuot lam.mJ". Pumili D& 111.11 gpl.lM DI rHlambot an¡ mwelu upUlg biDdJ. mapidl u¡ pq)U::I DI pu DI b.t.a. Muuia¡ piliia • DI mol.sin o botas. TillllWI a.a maebroon o¡ m&• bJa. hWDI pu1p11aa1 baba anc u. patos kan- •• dtllo ng pu. SAKANG: - Ang mga binti !lg b.t.a 87 ID.Hlliilg sabng. A.na: me• ina ay alllan,g ll.li A bugis ag binti ng b.nilang mga IDM J81o u tung ito'y hlbae.. Ang mg1 binti ª'" sa.. bnc bpq aq m¡a binti 87 na,&bJl:alaJO 8l Q IW magtalapat" kun& pln.aaclad•op aq mea tullod. euaa't hindi llQIU totoon¡ balu.ktot. ilo 8:f bhtcü d8pat .ibbllis8 lllo D& u. 1111"• suiu:oJ H mala· , ..... &le pql:asabng • J ma .. rln¡ bunga q: isang sU:it q me• bulo, maumang tubo o PICk"l~l. no 87 nalulunaAD me m,ga mana11amot ng IMlto sa pamamagitan ng pagbl.q11 sa llulmahang yeso. PIKING TUBOD: - DID lamang aog saqgol na na.gkabroon a.e p ikiag tuhod. Kapag ang tubod ng bat1 87 ~Pi· n.a¡lapit DVLDi't magbla70 pa Ull bint.i, 1a.c bata 8f IDIJ pikinc tllbod. Mada.lu D.8 S8Dh&. Dilo me mahibiQID( Ja?!l.U at ku.q: minsan namaa. HUL YO 21, 1957 ~ halimabty 111' pql:W. 1"000 • paf.Dl-p.lo .. AD¡ pq•benisyon nito s.a pa.munqitan. ne pacdiim a me• binti. patau .. tubod hangganc ito'y aqllapantay, •1' nak8bobuti riD. Hi-lü ilo nangu,gaibnpa ne ..... mue operuiyon. Laklq ll:araniwan ang plkiq luM.d Una S8 abng. DEPUTO SA. BAYWANC: -N~ kupd anr depe>-1to,. ..,,._..., q buomc b.tawa.n ne bata Q nalaihiqpa.n qp.1 ana hita Q i.lrinikilOll 111. pal.Ibas. Sa bpimalUDI ito, aag pl.ub. bulco De buto u lüta (femur) -.y biadi hzmalaci u butas nito a hlabag. s. Pllp1lSUn DI manuae:amot. natutuli:luaq aug isa •J mallaba u,-. A U bbila. lbaaring patibaJUl Ulf ~ ag dolrtor aa PMaama,cilan 111 x.a.1• LaIong ••buti Da m.ü::ita anJ depektong ito nang lal!JD.1 m.ut"I Up&ll,&: hi.ndi lotooug mabpinsa.J.• u mea bulo ng b;obbcf. . KU111.atiaa ~amudu 8111[ paghi.nca ne Nta tuq siyl'J DltaUhiailt, m.ü.ikita natiaeana.....,.._••1&111 .bDJu¡ ÜJUI. Ngwü't ti.bue. siJa'y lumaJU::I, aag bnpag Pl&hinl• ., siatitita na u pauai.w q: b..n,an¡ dihdib, b ya't Bal8Slbi nating a¡g: pagb.inga na: isang sao¡. .gol 11 sa U,•11, 1t ang sa malal.d:i naag bi.ta al m.ga IQtanda ay sa dibdib. Ang lilli.m, dal.as •l bills q: pagbinga ng u.nuot ª' llAbaba¡o a bu.a.Une ll:apins> Jun. lto'y nanooari da.bil sa AD¡ pagbabq o ria DUDU nz pagbinga •Y nqgya1.-i dahil sa ibanc: dabilan. Aac mababaw at madalu u pq:binga ay aatitita blag u.c saauol ay nllaluo•. K:WI.&" ang .ungol I)' 11110UUll:;a lit natkukurso by.a, aa1 tan>·~ ~-illca ay madalan¡ at malalim. Iapag aac sua ol ª' nau kalubhun. aa meninpitis o ihtnc uldt, aQ&: pachia¡a •J" 1:J•billa. mal.lµm a.t parare ma!Unp, u sia"'11Ddaa ng: ¡w.gti¡il aaac matac8J. S. IJallUO} Da may bJubbaan,. may Dl8bah•ban.g u.ad.aliqito'y biadi bumÜlillf"a. ADg pagbia,ga ne sanggol ., ÍUDC palatandaan DI kalubhaaa DI sakit nito al n1gbabad)-a ·ria DJ mga nararapat u kagamutan at IUllU. PA.GPAPAWIS:-ll.vaming ID8"a ina an.c nagialaaoq tun,i ~Stmdatt m ...... l l ) Tutungo sa E°IJropa ang isa kong 'kaib1g1n. Ang aking 5uliranin ngayon ay kung ano ang maiaibigay ko sa k.anya sapagka't sa alling palagay ay mayroon na siY a ne labat .ng bagay ... Ano anl!! nararapal kong gawia ? Kvng kapol4g:iyan9·loob mo o:ng to:oftfjl' iyon o isang matalik na ko:ibigan ko:ya, bakit hindi pero a;ig ibt:lU!.' mo so: ko:nlftl? Lakipcn1 mo no i.amg card al i.svl.ai O:ftfil' pa1tiio: " Paro sa i.saftg hapzu ao:n sa isang tonyo:g na restatoran JrG Euroiia. Ipokgalf mo na. lamoftg no ka.. .samn mo 11.lr.o . . . " · K1.1n9 salwli numr.n of siya'v hindi l1.1bh.artg molo:pit so: iyo. si:: pogbiJi mo ng alaola, i11·o.so:11 ong pagbibigc~· ng mga bagalf no. mo.bibigal sopo¡ ka't t1>111 JWt ng mga do.f4.dal4h~n1 ng mga. m.so:k.;r11 ~a aeropl.o:rta 011 ti11ilimban11. Maaaring mt!dyas 4"41' i11o:rig biUiin, bu· kod !"O: go111itin ay magao11 111 hindi ll1bharto Ml:okabigai sa ka~yang 1nQ4 gtimit. Ka1hmg1n bang basbuan aag isaDI b...,;on c labll.DUI! Sa !JClnong 11~; 11. o:ng go:nyang kai&go:!Mlft ª• hindi l-.bhan(I' maliaiiq,a, maJim.i! ft90 lam• 11g ta~ m.olwsaksi no 01111ong uri ng porinolfO dahil .so: pagnonai.s ng 111911 kaibjg<m na mo:gko:roon ng masayang rim.ula ano ponirtiro:hart doon ng mg11 bagong lipot. Kvng miNan 11arnon, o:ng mga nagrilipot ang lcvsong ft49'o:G• lfGllG sa klmilang mga koibigcm NI dumalo sa konilang ioibjgoy no pasinaya upong moki&a mag llcmilang bagong COhanan. Sulir.anin ko ang isa sa aking mga panaubin. Wala na siyang ginawa kundi ang ilanon«i ¡ing h1la1a ng l:ihat ne mga bagay ( upa s.a bah.ay, ng m1a silya, ng lampshade, albp.). Papa.ano llo siya ma~:>!:ansala nao¡ hindi ko masasa.ktan ang b ayang k.alooban? Hagpopa.lr.i lalo: "º ltalcapw:a11 so kaalo:ma11 hlngkol so maoo:ndanp asa:I o:ng iyo-rio pmt.o:uhin. \'Jalo: .lc.cng dopol got.Oift kun.di ong mogh bil ng baltkal o:I sab~hill 0119 go:nito SO isang poraa1tg h iiuii ka ni!{G mahahalo:ta11r1 ng pagkainU: " Hindi /;o M mo:ton.dai:l11 . . . .. o ibt: pang d4Jail.a"g m.ogiging koporti·poniUIGfG o:t m.ogpapa.hiwaiig so: kO:nJIC ng hindi mo p.19ka· Ju:lo4 ~ koJ•¡ra11g inga kmong. Wala Na Ang Aking DíPagkatunaw! Ako'y laging umiinom ng PHILLIPS' 11111 DF IAUESll BANAYAD SA MGA B A T A G A N AP ANG BISA SA MGA MATAN DA! PHILLIPS' MILK OF MAGNESIA ~._--.:W10.a(lp:~..,._..IN ' KASUOTANG PANDALAGITA MALAKI ANG NAGAGAWA NG MGA LASO SA PAGPAPAGANDA NG MGA TABAS NG DAMIT NG KADALAGAHAN. ITO"Y PINATUTUNAYAN NG DALAWANG KASUOTANG MAKIKITA SA MGA LARAWANG NASA GAWJNr;. ITAAS. ANG MAKIKITID NA PUNTAS SA LEEG NG NASA GAWING KALIW,\ AY SINULUTAN NG LASONG ITIM SAMANTALANG ANG NASA GITNA NAMAN AY SA LEEG AT SA MAY BAYWANG. ANG C:HECKERED NA TELA SÁ KANAN AY ·GINAWANG PALDA AT BLUSA. MAY PELEGJ.j ANG PALDA AT ANG BLUSA NAMAN AY MAY MAKITID NA KVWELYO. BOLGANG MANGGAS AT KINABITAN NG MAGAGANDANG BUTONES. 10 - MAGASIN NG BAGONG llUHAY "Parada" ng Kababa1han Gng. Angelina Abad-Zamora ULIRANG KAWANI NG PAMAHALAAN Pakikipanoyom ni M. Salome Tonsay LairawaA ng mag·aanak na Zamora na kuha sa •anilang tahan;ai~ noang Paskong Ra9• d;aian. Ang t;1tlon9 b;1t;1 ay sin;ai Francisco, Raul, Jr. et Chuie. NOONG PA.NAHON 111 P euMDCtulaa ng yumaoo¡ · Paqultinc Qua.oD aY mabibl· ba& sa daliri Ull lll(a ~ba ing Dq]ilillg).od sa m¡a taoc,capan ng pamabalaan, at kuag :nayrooo man ay bilang karaaiw.ug kawaoi laman¡. Nguni't INJ' ilang masisikap na bbabaibaq aagkarooo ng la1:.as ng loob na ipaglabaa ang t.vapatan Dila. Kal\llad din ng ugb.ihi.m.qsik na dam.da!aio ag ilang bbabaiban sa iba.ag bama. nais ng mga Pilipicu.ng ilo na m.aipaki.lala s.a m1a piau.ao ng ating pamahala.aa na kahit anong tuncku· 1ia sa aliA rnang t.anccapan ~ byug: gampana.n na bl· b.ae, ¡aya ng aa1a1awa og m¡a WU:i. Ang tababaihang ito a, 5iyanc nagiog: tagapag~imuJ1 sa tilusaog nagp.apat.ilala nc angk.ia oilang Iatu, kal:ayabao al kaalamao aa maraming ba,gay na dati'y ginagarupan1.11 lamang ng m¡:a lalaki. Al sila'J nagt.gumpay. Sa bbaba.i.hang ito na tinataJaltay nalin ay nllkakabilan¡: ang pangalan ni Gng. Angelina Abad·Zamora, an¡: Pan¡:aJa. wan¡: Hepe sa "Foodstuff JOetlioa" ng A.ppraiMn' Divlsiot1 sa AdY.tua. Si Cn•. Zulora ay 1u¡tapo11 ne Parmasya sa Unibersidad 111 Sto. Tomas noong laoog 12 1935. NfUAi't u balip aa lpac· patuloy oi)'a Hg bDYA.QC pr~ pesyon l#llaoe parmasyoti.U. ay kabilang: si.ya a .mi• na1situha ne ebamen sa SerbisJO Sibil, al nooag taoag 1939 .iy iu ~i1a h liman¡ babaing aablgyaa ng gawain n.. Adwaaa. Aai ~aroon nila og gawai• sa pamab.a.lun aJ ma!"UlblDC .. Ulpilitan" sapagl:a't kinailangao panc nukuha ng !loon a1 Kalibim Manuel Roxas ng Pananalap¡ {naging Pangulo rin ng ating bansa ang pa¡:sa.ng.ayoa ng Pangulong Quezon bago sila tinanggap. Na11g mapalagay sila sa 1'Jqgk11lla ª' sinim11lan nUa ang labat ng Uparauan upanc i'DaliDr Urapat~a~t 1il1 u -'l••ain.: ipinacJ¡ali"ala sa b · Di1<1. Al SA puoilDla(itan og pagsisi.ltap, tiyaga at waJang ligiJ. na pag·aaral, balas rnagl:akasat:ay na napataas sila naac l!ilpalaas sa lungkulin. Anc AppreiM"5' Division ng Adwana ay nababati sa limang seksiyon: (l) Foodstuff, (2) Te1tlrilo, (3) Machinerin, (4) Hardware at (5) Miscell•-llS. Sa mga seksiyoQg ito ay tallo sa bnilang limang babae ang n1gb.11hawalr: D g maLataas na tunclnllia, at si Cng. Zamora nea ay P.11ngal1wang Hepe sa "Foodstull Sedion." Si Ca¡. Z;uuora ay may 18 taon na ngayoq na,¡IUingkod a. A.el- . •aoa. Twaigil bm.tq siya &a pagliliq¡kod aanc sumWab .me cligmaui al aaq muliDt magtrababo ª' aitoac liberas>'ºª· Noo•, a1on sa l:aQyang Pa&kllatanda, ay Agosto ng UM5 al ang pansamantalang tanaapan ne Adwaaa ay bi· ?iuksan sa isang pool:. sa Binundok.. Utang .. pmesisikap ni Gng. ZJmora at ne ilan pana: tababailluc oagsipagsak.it u i:atulad ni7a ang pagkakaroon ng malataas na tu~ulin sa pamabalaan ng ilang Pilipina, tatulad ., atiJll naauabiba.n. .igayoa.. SapaP,.'t iilaD luoaoc ang: mga babl.iDg nasa tanuapu. n.g Adw;am, ünanon1 IWDÍD si Gag. Zamou tung sino ang man.miQlf lalating naroroon. Sinabi oi1&111 hum.iban sa mga iyoa ay mga tauhan sa piyer at ang iba aJ mga inuutusao lamaag og mfa kompanya upan¡ ayusin ang mea papeles o Waao ng m¡:a kar,,¡adaog inilalabas sa Adwana., Babagya siyan& oapatawa nan11: paliiron,,¡ sabihio namio bine hindi sila natatalr:ot n.11 ifü1n lamaoc . silang babae roo o. "Bakit kami malat.11kol o mangi.ngimi. ~ h nila! Nabab,¡fita nga lamang H ang mga tauban a.a piJ'cr q P709 at ,amto, adali't. _. tutoo a1 mababait aila at ma.gag:aJaq sa ami.o.. E.ami q 15 b9baiuc oa¡lilía&kocl aa t.aauapane ilo sa lasaluhyan .e: uhlluhu i~ila l:amiJlg pacpuuadu al ra,gpatitaan DI mabut;," pa1¡ . .' wao~ ni Gnc. ZamorL A,Jor. by c.;. Zamora. aq bbabailt.aD sa Pilipioa: •Y bi.m.banpan aa ibaac bansa Jalo na sa A.merih na siyaq buaa-ua&Mac hamaag DJ1¡big1y ng malating brapatao al~~ .. bbaba.ib.a.n. upa,pa.'t i.nilWd ni1• aJll iba't ifaan¡ tulatau na tWlgku)ing IWl&bawllbn ne mea Pillpiaa aa taa&raPao ni p.imalWua. Ddail db'u. ,¡. nabi DiTmc IWtdi aahuhuh ;.na: mga Pilipiaa sa mia Ameril:ana, al a.ng bagay H iyan ay aap.atuaaya. DIYa DUg siya ay makasama DI' lHJaDI kabiyak, ni lnhinyem Zamora, sa paglalakbay u Estados Unidos oooag 1951. {Si c . Za1nora ay iSa sa malataas na pUDODI \agaparpaganap n.c STANVAC at sila ar naglakhay noon sa cu.gol ag nasabing !r.ompanya buena,. nc tungkulin .ni G. Zamora). Sa pagIUalbay oa nabanggit ar nag· hrooo DI papU:at.ao• si Gng. Zamora oa madala• anc iba't it:illlC AdwaDa 'sa A.meri· bataal!'mopa.. A.al~bas*7•Upu& Din a maa bable • Amerib, aa wila Din"J li7aQ dapat ''p11hdiD'" ag ating blJa. baihan, .,. .... pacici.¡ IUliksi sa pqtupad sa mp pwaiL Magia¡ sa pa¡lalabd ay ruto ang mga ulo al ••bilis UC mga bakbaq at biDdi _,.. uutoI ag panaboa aa. pakimlam SI buhQ" DC 1U7 ~ Sa bn..nDI pqmallUISid ., ubatid Diyaq ~ Jiq Dg mp ito SI taagppu <manmi a mea cinanc • Ameribu an.c ~ JinPocl dia sa IM't lburc tanfgapan) Q' buh• aamae MI loob al paaahoa u mp e• wain. s., bhana.o. Billil'uc-* ~ aog may btul-C aa ba· bay pa&ta't madalan&: aq pumapasot aa btulooa doon. ba¡a1 a.a aag-uatoa s. mia maybab111 11.1 mapibp sila 5' tanil.mg sarili upan.¡ aabarap ang rnga gawai.o sa tabaaaa. Karaniwan sa bnila a1 m., 1.1ga Waang sinw;uuod, magiag s:i mga cawain dapat tapusia u loob ni magbapoa, s.a mga b.11¡:ay na dapat - bilhin al sa pagbabadyet n¡ tanilall&' tiU.. Sa LaUoiig bt(Wang Jnlla:;i ni Gag. ZIJJ\ora u Estados Uni· dos ay '9ala ra1f siyan¡ Dilki· (B11hat m pahinc 17) MAGASIN NG BAGONG BUHAY · pa1<i1<ip11oa~11m (<1a..i) ,,,.;.., MARiO l'lif.VES HAWAK·RAWAK ni lDgkong Ando 1ng kanyang tabak. JGnakalawang na ang tabak nguni't sa talas niyoo, ay mababakas pa ang naging kalupilan nang Paoabon ng Kastila. Tumayo si Ingkong Ando. Iwinasiwas ang lab:ik. Kuog ilang ulit siyang nagtataga sa h:mgin. Ulos dito, ulos doon. Nasugatan marahil ang hani;:in. Big\a iyong sumalpok kay Jngkong Ando. N.:apaupo si lngkon: Ando. Kun¡:di tumilainpon .sa mal:iyu-layo ang kanyan¡: tabak ay nahaitip u na siya niyon. N¡umili·n&iti na si Ingkong Ando. Bakit Ji_ ay::a? Siy;a kaya'y aahlhibang? At kung nahihibane:. macigbabol kaya ng t¡iga? Kailangang siya'y makap:mayam. Kailangang lrnlllulas ang misteryo ... o kaya'y maliwanagan mao lamang. Maka-en\u1da na nga; T. Ano po an9 dahil, at kayo'y m;1y ngitngit? IAl•moro-"'°ro lng himig ng pagt.11t1nont-) S. Hoy, hoy, tumabi-tabi ka riya't bak.11 sa iyo ko iald.abis ang itak ko! T. Huw1I po k1yong m11111it. M1l1l19.1y ito 11 dly1ryo; b1kit po kayo hga n1ng t.1g1 u h1· nttln? S. Bu la. . ~ali! na galit ako Alis di}·l'.ln, ¡:11it ako! T. K1nino po? S Diyan s& katabi mo. T. Sino pong k1hbi? S . . lyang si Wenily. Naku, Wendy kll~ T. W.1111 po 1kon11 n1kikit11, 1? S. Talagang ganyan 'yan. HiDdi napakikita! Traidor. 'yan. Tumingin ka sa itaas. \\'ala na ang d1t1ng bubong namin. Tinangay ng Wcnding iyan al bmg saan dinala. T. Nu11n np po si Wendy? At ang bubont? S. Report.r ka, e hindi mo al.am kung sino si Wendy! Siya po ang ba:yong nagdaan, ginoong rlfMlri•r. (Panunuya.) T. A, 5Jy1 b1 ant ibig ninyong tulcuyin? S. Naku, hindi mo laman¡ nalalaman. Daming ka· pi¡ batian an¡ idinulot ni ya .. . T ·K1limut1n na ninyo iyan. Di po b.1 kangina'y nlkita k11t na kayong ngumiti? S . Tama, sapagka't sa wairns ay nah1 ga ko rin siy:i. Hayan, nanan1himik na si We¡¡dy. T. E, di ng.ayon Po'y wala nil kayong g11it? S. Oo sana. Nguni't tuwing maaalaala ko'y . . T. Ano pof S. O, Wendy, Wendy, bakit mo kami pin:u usahan! Hindi namin akalain! T. ly•n po ba 1ng l1gi ninyong inu wit? S. Hindi awit 'yao.. Umilyak ako. T. lkhll Po 11 ano? S An¡ ulit mo naman, c. Sinabi oang ploarusaban bmi. Tin• nf•Y ana: bu.bong namin, at saka. at saka .. T. Ano 111 po? S. llarami pa. lisa-isabio. ko sa iyo. T. 54nd.li l1m1ng po, K1yo ba'y may k1Mm1 rito nHhay? · S . Kas ama iyao sa kuwento ko. T. Paldkinggan ko po. lyen po ba ang n1t1t1ngi nlnrong karanasanf S. lto nga ang n1kat1tan5is kong karanasan: Alam mo, kamakailan laman-: ay dafawa kaming nananahanan dito - ako al ang akinc si Mcly. E. Sino po si Mely? S Ani:; pinakamamahel kong lula. T. MAuva po kayo1manhil noon, ano p;i,? S. lifalia:aya kamin¡ nai:sa~ama. H.ingg:inc sa n.110.g kamakaila'y matunu¡::an kong dar:itin¡: da"' iyang HULYO 28, 1957 b.inong si 'WcndJ'. kita mo s.11111.11 an1 pagkakawa¡ nila! P.arant ta· T . Ano po 1n9 ginawa rllnyaf tul.id ni Mtly. S . Siyempre, humanda sa p1kikihamok. Plnatata¡ T . Ang lu"fkot pila "' , 1n1plt nin.,o, ano pet ko an¡ bahay na ito. lnilubog ko ang h•ligi sa S. Kah.angkut·lungkutan. Uipln mo na Ja mane anc lupa upang hindi matan¡ ay, aniko, kung sakalia¡ aking kinabukasan! Saan ako tutungo? Marpabumaha. Napuna mo marahil na wala ka nang linK1$? Umasa sa Kn1s na Pula! IJan kaming inakyat na ha¡dan. sinaw¡ ni Wendy? Mabuti kung m1tulungan klT. P1gkat1po5 po? S. Malayo pa ang katapusan, iho. E, di lumibay na nga ang bahay, at naghintay na kami ni Mely sa pagdating ni Wendy. Ang hirap kamo nito, sumala ang aming kalkulasyon. T Bakit po? S Dahil sa walang nagbalila kung gaaiio kal1k11 si Wendy, inasahan naming bumaha man ay ' hindi labgpas sa sakonf ang tubig. Kaya, wala akonc k.imalay-malay ay n1sawl an_e unan: bilctim:i - an¡ •kin¡ si buli.k. O, Wendy, Wendy, Bakit Mo Kami Pinarusahan? T. Ano po naman an1 lk•l1w1 ninyon1 p1gduru11? S . Ang pa,gkaanod ng mga kasangkapan ko. Walang natira sa akin bbit ano, maliban sa aking tabak. T. Kung gayon po'y m1lelti na noon ang bah•? S. Hanggang baywang ko na nllDn. Abot na rin sa dinding ng bahay ko dahil n.ra sa ibinaon ko ang mga halifi. Naog lumalalim na ang gabi ay napu· na kong tu.mata.as pa ang tubig. Nafsuspetsa na ako, kaya dali-dali akong nagtindig. T . S1an po kayo n.9,.,maf S. Wala. Buta na¡hlntay·hintay pa ako. Kinarga ko na si Mely d'abil sa hindi na siya rnakaarok sa tubig. Nang m;iclaon ª>' napuna kone kumakawag na siya. Han" ª " "' dibdib ko na pala ang tubig noon. T . Slyan91 po? S . Hindi bito ito. At nang hindi ko na rin matagalan ang ginaw ;iy biniliwan ko na si Mely. T. At n111k1w.1f1y na po ••ye? S . Hindi pa. Lumani;:oy siyang palabas ng bahay, at ako nama'y nag-u~is:I u. nangyayari sa lab1s. Nakita kong rnay ilang baihay nang naaanod. Nahulaan kl' na ang mangyayari noon. T. Ano po •n11 hui a nift)'ftf S. Na tataa5 pa n.ang t•laas an¡: tubif. Ang gu1.awa ko'y umakyat na ako s1 aking bubonc. T. Ano po n1m1n ang Nging kl.-lar1n ni M1lyf S . Nagkita kami sa bubon¡ . Nakalangoy pala ,¡ya han¡gang doon. Ncuni't sandali laman¡ kamln¡nagkaniig. Pagkuwa'y humabol sa amin ang baba. Tinangay si MclJ. T. At inulila na kaYO ng lftyon11 tuta? S. Oo. Nakita ko pati ang unti-unti niyang paglu· bog. Nakahihindik. Sa kalungkulll.n ko'y hindi ko tuloy napunang nalulunod na ¡mi.a ako noon. T. Bakit po buh1y pa kayo nt•yon? S. Salamat na lamang al nasagip ako ng isang namamangka sa kalyebl)n. T Ano po ang nangyari se iba ninyon9 kapltb1h1yf S. Tulad ng makikita mi) ngayon, hicit sa k•lahati ang nab•wu sa amín~ populas)•on. Ang nabawas na iya'y nangalunod nana: gabll'.lg 'ª"º· Kung na· ming lahat! 1 T. Sino po nt•von an11 5ln11i1i nlnyo? S. Ewan ko. Ayaw kong sumisi ne mga tao. Maru· nong silang manti¡atuwiran. Mabuti pang si Wend1 na lamang ang ,babulin ko ng taga. Kung ilan¡ beses ko pa siyang mauutas! T. E, adiyos n• po, lngkong Ando. S. Huwag ka na sanang bumalik uli, pagka't . . T . P1gk.1't 1no po? S. Pagka'l luwing m1gu,unita ko'y . . . (0, Wendy, Weñdy, bakit mo kaml plnarusahan?) 13 pata n ¡; ANG /IJ<IN& Jl/(D4 11 .Isa si Ramon sa mga naatasan ng kanilang guro na guruawa ng isang kuwentong p.ang~tudyante na isasali sa timpalak na idaraos ng kani· l:ang paaralan. Kaya, hanggang u uwian nila ay parang wala siya u. lr:anyanf sarili. Napan~in iyon, ni Lety kan nan.gu· sap. -Mahirap ang tuntuain na· lin, anq, Roimon? -Oo nga. Ang b.irap, e. May ri.aisip ka na ba? -Wala, magpapagawa na lag ako si Tatay ko. Ikaw, mayroon na! -ang nakangi· ting tugong-patanong ni Lety. -Fint honor ka e, w81a? -Nakakahiya nga, Lety, kay Mlu Anselmo. Baka isipin 11.iya na hindi ko pinag·aaralan rng .. subject" niya. · Na,gpatuloy ang . dalawa sa ;.a¡lal:.kad habang nag-iisip. Si Rarnon anc hiniblnuhan& roagbabalediktorlan sa kaai· laac klase. at siya ay nahihi· ya s. l:anilang curo. kung waIanc takdang-aralin o anuma11¡ i~inagagawa sa kanila. Madalas .da makagalita11 siya ng kan· yang ina sa hindi pagtuloog :sa mga gawaing·bahay, at pa. n.ay pag·aaral aog kanyaog Mui.l'na oamang masiglang pwnas<.k sa aming silid·aralan si Bb. Tagala. Pagkalapa,g ng ka.nyanr Balarila ay nagsimula na11g maepaliwanag at magtalan.on¡. Labis akonc naet<11taka 11.unc bakit biglang·bigla ang pagbabago niya. Dati"y walanc sigla siyang magtu.ro. N¡ uni't neayo'y l'nalaki ane kaoyang ipinagbago. Lagi si· yaog masigla, ayos, at nakangi· t! pa l:ung magpaliwanag al mas:tanong sa ka• yang mga t1nuturuan. Bakil nga kaya biglang-big· PAG-IBIGNG ISANG GURO Ja anc kanyane pa¡::babago? "ºC: binala ko lamang ay lisa: marahil ay umiibie na si Bb. Taeala. Ngunl't sino naman kaya siya? Buhat nang lumipat sa iming paaralan si Rudy ay naging kapansin-pansin na para sa akin ang ikinikilos sa araw· :iraw ni Bb. Tagala. Siya pa ang napagtanungan ni Rudy kung saan ang tanggapan ng punong·guro ng aming mata.as na ~aralan. Madaling nakapalagayangloob ko si kudy. Mabait siya, :n.ay·kagandabang·lalaki, ma· runong at masipaf mag·aral 14 inaasikaso. Kaya, hindi siya m,akapagbigay n,g tiyak na sa· got sa klniyang guro kung si· ya ay makagagawa o hindi ng ?cuwentong panlimpal,ak, sa· pagka't sabi ng nanay niya ay wala naman daw makata o ma· 11.unu\at sa kanilang an¡:kan. Hindi niya namamalayang na· karaUnc na pala sila sa tapat ne bahay Dina Lety, kung hin· ái pa siya niyaya ni.long mag. ilaan muña. - Hl11vag na, Lety, mag·iisip pa ako ng .. plot" para sa aking kuwento. Mapapasubo yata ako rito, e. Di1a11. ka na, ha? At naog makarating siya sa k;,inila, ay pahagis oa inilapag <11ng m.ga aklat u hapa"g at umupong patalungko sa ha¡::· d<11n. Gulung-gulo an: kanyang isipan at hindi m<11ubos m<11isip na sa isang kuwentong pangc~tudyante ay mapap<11hiya siya k<11y Miss Anselmo. Naka li;:ung kaya'l nakagiliwan siya at lagin¡: pinupuri ng aming guro. Kung minsan ay nani· nibucho kaming mga kamag· aral niya dahil sa tuwina'y s.iya nang siya ang tinatawag ni Bb. Tagala. Kapag hindi lamang niya nalalaman ang !agot 3} saka kami napag. uukulan ng pansin La¡¡i kong kasama-sama si Rudy al napabilang pa siya sa ~ming barkada ng mga binatilyo. l'ilabuti siyang makisama ;;.t malapal na makipag-kaibi,:!an. Minsan ay ipinagtapat niyanf ... "'ina:imo ako ni Miss T1gala na huwag daw akong makisama sa inyo. Mal:ikas daw kayong mff:ahawa at hindi raw m<11buti ang makipag· barkada ako." Bigl;i.ng nabur:i sa aking gunig:uni ang mga larawan ng m1kalipas na pangyayari nang tumayo si Rudy upang suma· got sa is3ng katanungan ng a•ning ~uro. Nguni't hindi pa siya nakapagbubuka ng bibig lY nakarinig kami ng taUong mahihinang kalok u pintuan. Dahil sa malapit siya sa pinto ay siya na rin an¡ nagbukas. !sane kaakil·akit na dalaei· pangunot-noo siya sa pagkakatalungko, m111.g sa-lalapit ang isang .. matandang pulubi. -Ato, maawa ka nang mag· limos sa akin, hindi pa ako kumakain, -ang naemamaka.lwang samo ng matanda. Padabof na manhik si Ra:non ;it hindi man ¡ang ph1.an· > in ang kaawa·awang pulubi. -Nakakasuya naman, may naisip na 'l!:o e, nawala, tuloy, ltiJ! At s<11 binlana n<11man &iya n.angal11mbliba. Hindi siy<11 mapakali. Naroong sulyapan ang r.1atandang tumatawid n<11 noon sa daan, naroong mag-isip ng ;:iaksa ng kuwento. Nguni't pamayamaya•y nangislap ang niga mata al ang nasabi sa i.arili: -Kung ang nanay kaya ang matandang ito, na ma.ghahanap ng makakain pagka't :tko ¡y maysakil, paano kaya? At naalaata niya ang kasabi· han~ mahuti 1ng rnagbigay karsa tumancgap. Kaya, a¡:ad siyane nagtindig at hinabol ~ng pulubi. Dinukot sa kao· yang bulsa ang diyes na natin ~a kanyang baon. - Lo\a, pa.gdamutan Da po ninyo ito, nabigla po lamaog ako kanina. -Al ini<11bot sa tang naka·pon)''' tail ang bumungad sa pinto. Umaling<11w· ngaw ang bulung·bulungan sa silid. Siya ay ang , maalindog na si Linda, na kamaklilan Jainang ay ··napasagot" ni Ritdy sa aking lulon¡ bilang · isang "tulay". Ako anc ta¡aabot nr ~ulat at tagabigay ng balita lungkol sa isa·t isa. "Rudy, maa3ri bang mabi' am 'yang pen mo? Hindi mo l;a gin~gamit?" "Bast<11 ikaw, Ling, ali the timel" Kinind.atan ni Rudy si Linda, at n:iglanong: "May theme ka na ba?" "Wala pa e," sagot ni Lin· 1lang ntikangili. "lgagawa kit.a." "Filamaya na. may kla.se kayo, e." · "Hindi bale," pagmamaga· ling ni Rudy, " malakas tayo kay Miu Tagala, e!" Dabil sa labis na pagtint:in ni Rudy kay I.inda ay dali·daling Jumabas •·t nak;ilimulan tuloy na magp.aalam kay Bb. Tagal<11. Hal;i.lang-halata ko sa anyo ng rnuitha ni Bb. Ta.gala ang kanyang pangingimbulo. Tila ib1g niyang tawagin sina Rudy, nJ!uni't panng naumid ang kany.ing mga labi. Matagal na napako ang kanyang tingin sa \Julwagan. Nakita kong masig13ng tumatakbo sin:i Lind3 at (Su11da11 sa pahina 24) •• KABATAAN: Jpadala sa pitak na ito an¡ "uaaa¡ bunga ne foyone panitik" at. . . ahan¡an. Kunr .. maa.ari" rin laman¡ ay tiyak na malalathala. AD& karampatanc pabuya sa bawa't malatbala a1 mui· singi\.ng ~y·akda sa tan¡gapan ng "Bagone Bubar, Gusallng T1mrs, Florentino Torrr~. Afaynila. hu~~~ª~a~~w~i~~~u~:D~!:•t 5ka~=~~~f1~1 \tf :~ lang (space). bun't fdoubJe .... .... Ang bawa'l akda ay ·kail¡¡ng;i.ng lakipan ar. tu. pong nasa ibaba. Maaaring magpadala ng kabtt Hang akda kailanpama't ang bawa't isa ay • m111 kasamang kupon, alalaong baga, kung dalawan¡ akda :r'ngd~~::~ :~r:kd!~:'!v~a~:1~~1akr:ªn:y""~ ay hindi isasaalang.aJane. Jpadala an¡ iny~n¡ akda, sa: 1"1tak n1 "ITO ANG AKING AKDA", M19Hln nt 8a9on9 luhay, Owt· lint Timff, Flerentino TorrH, Maynlle. inatanda ang pen. -Salamat, Ato. Diyos na ang bahalang gumanti sa iyo -At umalis ang mal.toda. Bi.glang naiaramdam ng kasiyahan si R<11mon at habang pumapanhik ay binabalangkas ang, paksa ng kloyang kuwen· tong "Kawangg:awa". -LOURDES ·S. CASHO 16taent..,,•"t Pan1hula, UINnde Bulakan A WIT NG LAGALAG / l.akad, l.okad, tulu11-tulo11, walan" iigit kahtt dilhn, Bawa't hakóan11 ay patungo Sa kung .saang di ko talos ang /1anggahan at dctnlttrin; Pu11at, pagod, guto1n, uhaw, ah! hindi ko pinapnsíJJ, Patuloy d in ang paglakadPanata kong ilon g mundang sakdal latuak a11 lakb4vin.. Kapag ako'11 nagdaraan sa lansangan" sad)IQng ha~, Oh, sa· aking abang Wga¡¡, Mapanuring mga mato a11 pakut11ano nak.amat)l(lQ; At ka11-limit kong marinig matutunog na halakhak, Kas1111od pang sinasombit: "'Hayan, ha11an: ang palaboy . . hayan, haJ1Qn, ang lagaloo! Ngurii, ako, .sa konilang pag.aglahing masasakit, Sa palakad, ulo'y tfUkO, A.t para bang ang pog·u¡¡om ·a11 hindi ka naririnig, Maano óa kung ako man ay lagalag na ma.rambit, ( lio nom.cm an9 tuloo't Sa óuhay kong nping óuhay sivong gawad ng doi(Jdig . . . ) Lakad, lakad, tulu11.tulo11, wala1lg humpay kahft dilim, Bawa·i hakbang av patun"o So kung saang di ko talos ang hanggahan at donrtnin; Maawaing Panginoon . . . ! kahabaga.'t ih'wag itaktoiJ.-(Sa aba ft(1 o1 cing palad . .. .4ng pinto 11g lrolangil6n kaylatt ko pa mararatin9 .. ' ) -Fernando · M. Callntas•• San P•ble Coll .... San Pablo Clty Pitak ng " Uo An.it: Ak.ing Akda" Magasin ng_ Barong Buhax. Gusaliag TimH. Florentino Torres, Maynlla G. Patnugot: Kalakip po nill! ang Isa kong akda na may pam:tgat na . Pangalan: Edad: Tirahan o paaralan· . . ........................ • MAGASIN NG IAGONO IUHAY tlk..., L•bH) L u:':.~apa':"~O:::ba::: t•a¡ umul1D. Ng1yo'y llhirnik Ofl •DI VJlla Montserrat pil¡katapos DI m1gbapong klsa}'&Mint ldln101 SI pagdating ni ~oet.errat, ang anak ni Don Allouo Noriel. Sa paminsan· mluaq pagkidlat ay nababa· ftUJH ni Angelito ang puting tuirahda sa itaas ng pintuanfbü:al. lisang sllld sa pangal•· W•lll: pal•P•1 an1 may Jiwa ..... Ai&c kamalayanf na¡saubla.t &isint pa si Montserrat .., moimulan¡ fumiyacis u. kablpu ni An¡elito. Ano ang .cioa¡awa Di Montserrat a:a kl· lallmm DI 11bl? Baklt hindi pa b°tlD natutulof rayon¡: ma¡ - hlpoJtc n1p11od u. pagbiblya· tr.e at sa kaaayabang idinaos u Villa Montserrat? Pagkata-· po1 ni Jranilang pagbibiwalay, ma&kill pa kaya sila? Kailan? .... , Naag magtama ang kanilang p.11Dingin nanJ ialay nlya ang 1t9pabyaw nita ni Tere!,a ng TlnHd*e ay ibl& nlyang sabillin IDI Jab.at-lahat nf kan· JH¡ nadaratna - an,g pag. Unp niya sa 1:aa.mula·mulan¡ baltol nito, sa mga matang aq-ugaw b¡ kabughawan at blulltlan, sa maputi't mallm<tftl mulchang bu¡is puso; qa.a.11 biglang·bigla 5iyang a.aumid, at pati ang pag:aalay f>7 . waring ayaw magdaan sa kanyaug laJamunan. Subali't tlllndl atya masisisi ang sarili. Kd& si Scgundong anak ni M1ng Kurne ay hindi magagawa iyon.. O bbit si Tirso, na bib.'asang-bihasa sa panliligaw. At. h1lq11111 walang binatan1 b .. ta na hmg makaparsualib .,. Uanr dalaga at sabihing atlfanda ang buhok nito, ang mp labl, an¡ mra mata. L•· luaa't hng SIHbihin iyon sa isang dalagang mayaman, at iu.ng Espanyola. Kung masasabi. nga. lamang niya iyon! Malayo na siya sa Villa MonbeJTat nang gulantangin liba 111 lsang marahas na ti· ni¡. Sa -tatahimikan ng gabi'y nariaig aag pagkakasa ng i~rlple. · -Alto/ Si110 'yan? Pum.uok sa kanyaag isip lnt hinala: ka.saQ.ores! Kaub~ aiyon ay biflang J1:aalaal1 niya si Man.g Apyonc. ilinuU si Maac Apyong Pechero 11 paflelakad nang wala MI oru al lpiDiit sa karsel sa ~in1leng INSUREKTO. Nang ll•UWlin si Mang Apyong ay hindi na makapagrarasyon ng ¡¡:atas kailanman. Laganap ang b.ulihan dahil sa libim na ki· l11S11Dg unti-unting namamaya. ni sa bawa't dako. Nagpallnga-linga siya. Papal<1pit ang mga yabag. Mahigµit niyang natanganan ang pululu.a ng itak sa kanyang bay· tvaD&'. Sa loob ng bayna'y may mu.m. para kly Koronel Ba lantok na lpinadadala sa kan· Y• n¡ Supremo. An1 kany;ing HULYO 2', 1957 ni R. E. BAUTISTA KO\abay Ng Pagkakadama Ng Kakaibang Damdamin ni Angelito Ay Til<> Si•iklab Naman Ang Himagsikan . , . misyon ngayoni:: gabi'y makipagkita llay Koronel B1lantok ~a Mandaluyong at ibigay ang liham. Hindi niya maipapahamak :ang Supremo. Pasibad siyang tumakbo. lsang putok ang kan· f:iDg narinif . Dumapa siya sa Jupa .at narpagulung.guloag. Isa pan~ putOk ang suma¡itsil ~a kadilirnan ng ¡abl. Turuayo ~iya at paekis-ekls na nagtatakbo. Sumasakil anc kanang baha¡i ng kanyang tiyan nang i-,apitin niya ang ilog. Iyon ang h.angganan ng Santa Lucia at J.1andalu}'ong: mula roo'y mga dalawang kilometro pa aag kanyang J1lakarin. NAGULANTANG sa pagka· kahiga si Don Alfonso Noricl nang umalingawngaw ang mal'iing tiling nang¡:aling sa silid ni· Montserrat, packalapos ag unani putok. Patakbong tlnu· ngo niya anf silld ng anak. Al kasalukuyaag bi1lubuksan ni Montserrat ang pintuan nang muling umaliogawngaw ang pangalawang putok. Nakita ni· ya ang mukha ng anak; namumutla si Montserrat, na,gsisipanginig anc mga labi. Niyucvoc niya iyon sa mga balikat. -lha . . iha ... Naog matauhan si Montser· rat ay umiiyak na sumubsob ;;a kanyang dibdib. Yumuyu&· Y:Jg ang maliit na katawan niton¡:: nakakulong sa kanyang mga bisig. Hínagud·hagod niya ang buhok ng anak. - Tah¡m na, l ha .. . tahao " · Bahagyaog lumaro si Mont ~crrat. - Papa, ano iyong mga pu. tok? Mga bandido, Papa? Tumawa siya. - Hindi, lha. Walang bandido rito. Tahimik dito an,g mea mamamayan. Sa bundok laman¡ may m¡:a ban· tlido. -At iaakay niya ang anak sa kama nito. -Si ya .. •nahiga ka na"t allo na anf rnagpapatay ng ilaw. Hanggang sa makllabaa siya r.I( silid ay nagtatalo ang kan ~·.ing kalooban. Ano nga kaya Mig kahulugan og dalawang 11utok na kanilang oarinig? Mea man\oloob nga kaya? Mea tuüsan? O mga. . insu· rektos? Nahica siya. Pilit na pumikit. Sa ¡ising niyan.c di· wa'y sari·saring pangitain ;.ne mabuo-mav.·asak. -Insurckto nga siguro ang pinaputukan. - Hindi niyamapag!abanan ang pagkababafong ngumangatngal sa kan· )'ang puso. - Pero hindi. Gu· niguning takot ko · lang iyon Tahimik ang bayang ito. Kila· la ko aog lahat ng. tao rito !:a~~:~!i\:.asisiyahan sa pa· Ang alaala ng matagumpay "ª pag1 uhanda sa Villa Mont5.:rrat sa pa¡dating ng anak ay saglit na pumayapa sa kan· ;-ang inaalong dibdib. Doo')· nakita Jtiya ang kuiyaban n.i kaoyang mga kauma sa butid. Nakita niya ani: ubus·kayan¡ pa¡ tulong at pa¡damay, paU na si Kabesang Arabo, baia· nia't ang Kabesla'y hindi Di1• kasama. Yao"y isa pang katu: nayan na minamaba¡ siya Df buong bayan,g Santa Lucia. Gayunman, batid Dl Don Alfonso Noriel na isang pa&Jra· kamali ang kanyaog nagawa: ~ng pagkuba kay Montserrat· sa Madrid, ngayon pa naman.1 sumusubo sa kalnitaa an&-li· him na kilusan ng tnga hiDdi 11asislyahan sa pamamabaJa 111 Espanya . lCUMATOK si An¡•lito » nabpin.id na pintuan. Tabi· n1ik na tahlm.ik ang tubo ni Mang Andro. Madilim at mapanglaw ane kapaligirao, nguni, batid niyang may aangagJ!lªmatyag sa kanyi. sa SiD.llpupuoan ng kadiHmang nakalukob sa kaburulang kioatatayuan ng kubo ni Koronel Ba· lantok. · .:....Sino 'yan? -Tinig-lal11li ;1ng sumagot sa kan1ang pafkatok. -Sino 'yan? Kabisaduqi-kabisado niy1 ang isasagot. Walans p.\fitan an¡ m¡a katafang namulaDe· gos $1 kanyan1 mea labt. -Isan¡ w.11lan1 malay na ka· patid 1u galíng sa pafllaaJipiD. Maingat na oabuksan ang pinto. - Magtuloy ka, Kapatid. Mulin¡ naglapat ang pin luan, kasabay ng pagliliwanag ng kab~hayan. Nakita ni1a ang 1lang lalaking nakapaligid SI kanya. -Sino ang kailangan mo•t ~aang balangay ka nakaupi? Tumingin siya sa lalalring Jumabas buhat sa nahawing kurtina. Tulad n¡ m11 Jala· kinc n¡,kapaligid sa kaoya•1 watang kakurap·kuraP anr 1011 in:>ta ng lalak.i. JlinloaJa ;i:gad niya na iyon $i Koronel Balantok. --Sa tabak at Kalayaan po, Koronel. - Kinalag niya ang l¡¡Ji ng bayna at iniabot sa la· laki. -Kalatas po bubat sa Supremo. Nagkatinginan ang mga la· faki nang abutin ng Koronel ang lala,gyan ng itak. Hinugot ng lalaki ang tabak at kinuha ¡ng kalatas na nakasilid sa bayna. At sa tulont: n1 liwanag tinghoy ay tinungbayan ng Koronel an¡ kalatas na ipl· nadala nf Suprell'lo. -Tioyente Paflay'a baling :Dg Koronel sa isang katabinc lalaki. - Tinatawag ako ng Supremo sa isaog pubalangay sa Biat -na-Bato. Alam mo na ang iyon,g tung· kulin, Tinyente. - .Opo, Koronel. - Mga Kapatid. .. -balin& ng Koronel sa mga lalalting m1kapaligld, - alam kong ibiJ ninyong malaman aag dahilan ng akin¡ pa¡tungo sa Biak-na· Bato. Ang maiiwan koaa: pa· (Su.nd4n N pchina 20) 15 w~y~~. :::u:~ki!:~ª~:~ k:is na durungawan. Nakaupo ~iya sa papag. Nakasaodal sa palarlodin¡ an. Nakakatang aag kanan.i= bisli sa palababahan. A!lg lunyang k?mao, na sa ctala1Yang dalin ay nakaipit ang may sinding sigarilyo, ay 1ila 1111> - ng isang bulag na pusang nagbabantay sa karimi:m. MadO'llim na mad.ilim ang gabi. 'hon ang ikaUong gabi ng paJdidilim. - Tuwing tac· u!ao, kapag sumasapit ang 16 buwan ne A¡:ostn, ay na¡didi· lim nanc ¡ayon. Humaban.gin. l::lumaba¡ yo. Bumabaha. Nos· !'l(angalit anc acns ng mala· king ilog ua katabi ng kan· yang kubo. May •pat iia oras na ang pagkakaupo niyang yaon. \Ka· ya Iamang siya kumikilos ay kung nangangawit na sa pag. kakadanlay ang kanyang mga paa. Sa gayon, ibabaluktot ni· ya ang isa niyang paa, o ang iu naman ang ipaiibabaw nl· ya sa p&gkakadantay ng isa. Neuni'~ malahimik ang kan· y1ng mea pagkilos. Al wab.ng ipinagb:.baf o u kanyan¡ pac· kakaupo. Tan¡:inc ang mada· las macbq:o n¡: blagayan ay omg baga ng sigarilyo. Lalo na kapag napap<ilaas ang sigaril· yo: kapag kanyang hinihitit. Al sa ganito'y nagliliwanag :ing baga at lumilitaw sa dilim ang kanyang mga Jabi, ang dunggol ng kaoyang baba, ang tungki ng kanyang ilong, ang lcat.ambukan D_ ( kanan niyant pisngi. Lumitaw din u dilim aog buo niyang kaanyu1n kapag LINTIK lli Mar. R. Punongbayan kumikidlat nang m1tatalim. pan¡ pagkid.lat ay n.andidilal Al sa pagkidlat nang malata· ang k~nyanc mga mata sa lim ay nandidllat anc kanyaog p11¡titig sa matayog na tore rnga mata. At rnapapalitic slya ~a rnalayo. An¡ tor~ng yaon H na¡:-n¡ an¡z-alit na agos n: ay tulad sa isang ~lalon¡ ilog. k;ipaogyarlhanc naÍ;habamon Um.aali•i• •rtt nwlago at sa dumarating na daluyong. mataas na t1l1hib1n. Sa k1bi· Yaon ang ika~awa naq bu11 ng falahiban •Y nagdidilim wang pag-upu-upo niya sa pa· 1ng kad1wa91n ng m9a puno pag kung gabi; simula nang ng 11ntol, ipil 1t n<1gtataa1ang mabalitaan niyang namall)' si dimo. Sa gltna ng hd1wa91ng 'Hosanna. Hindi na nagisinc yaon •Y n1bulittmak •ng kinaumagahan, tulad ng b · mat1ndang guho ng 1imbahan. matayan ng sarill niyang ama; 51 l11ng 9ilid ng lwho ay n•· may dalawang taon na. Ang bt1yo ang 11109 blbl n1 ka· kanyang ama ay binaril ng lawanging kru1. Sa p11nan isanc kune sino, isang gabing ng kru1 ay n1 .. hl'lt1y ang pauwi buhat i;a paltikipaf· dalawal'l9 putlng"PUtlnt1 bu· ' i:yos sa may-ari ng malawa)c: laklak. na bukirln at siya rla1 ma1· N1hi9plt 1iy1 ª"' pagkl· :ni ne babay na cil.11 mat1yoe: kukbay •a k<1n1n9 b1llbt ni na tore. Ang kall1'1DI ama, "ºH nna. kung bagaman an¡ bullid ng ~05anna, hallmbawang mitrang .ari ng simbahan an¡: ikavr ay naklbabeu "fil islp ng ~inasaka, ay siyaog napill ni t10. Nl.iglalak1d tayo. M1y na· mga magsasaka upang ma· uilubong tayong isan9 dala· cing Jider. Sa paanan ng ka· gang m1gand1 rine tulad mo, lawanging bak.al na krus na· mablllt n1 tul1d mo, masala· l~gutan ng bininga ang tut:•· ping tulad ninyo. At u iisang t~n niyang ama. Sa paltok na saglit ay naisip ko, higit akang yaon dating nakatirik aoc ka· mapalad kung ang dalagang nilang kubo. Nguni't nang ilo 1119 iibfgiri ka. ly1'y u P•t· mapatay ang kanyang ama ay iisip ko l1man9 lt isang likh• {'linaalis siya roon ng may-ari ng pang1ngal'lp. At nab11a 11g babay na may tore sapaf· mo 1nt lniislp ko 11 \¡ang 119· ka't ang lupa raw na yaon I)' 1it na yaon?" :ori nila. Wala siyanf nagawa. ''Ml9a911it 1kol P1kasusum· Jnilipat nlya ang kaayaog ku· paín kítal Paku usumpain kl· i;o sa maluwang aa pampao¡ ta .. . " ng ilog. Ang pampanf at I D&' Nang muli niyan9 t unsh•· ilog ay sa gobyernO . . Nanei· yan an11 mukha ni Aosanna •Y n¡¡isda na J.amang sfya upang .may luha na "9 kagalitan H mabuhay. Nangaagarit. Nanumga mita nito. Nayapos nlya nulungan sa pag-aani sa ibaii1 nang mahigpit at buong ku i· inalayong nayon. Ni tunto11g yahan ª"' kasintah1n. sa - lupang sakop ng may-ari GUMUHIT nang mabilis sa rg bahay na may tore ay di karimlan ang baga n~ sigaril- ~ iya tumutuntong. yo. Umarko ang guhit ng ba- Mak.apangyarihan daw, sabi ga. Nawala ang baga sa dilim. ne kany.ang ama noong nabu· Yaon an¡ ikalima nang si- lluhay pa,. ang mag-amang 'arilyong n:.sisindihan, ni»:. 1nay·ari ne bahay na may tore. ~!mula nan¡ siya'y maupo sa Kahit nakapapatay daw Jil llO papac na yaon: simula nang o.t naiimbistigahan naman ay r.agngalit ang a¡ os ng ilog; hindi rin nabibilancco. Naka· simula nang bumagupit sa kamit daw ang labat ne mal· mga pa\apa ng saging ang ma· bican sa lakas ng kap11ngyaril::ikas na han!lill. l>an. Kay.a piDapag-iingal si.ya. Kumidlat nang napakatalim. Nang mapatay n¡a an¡ kan· Nagliwanag ang kanyang ka· yan~ ama ay iniwasan nlya paligiran. Bigla l'iiyang napa- maging ang anino ng puuong· lindig. Napatanaw sa malayo ir:aho.y na nasa Jupa ng m1y· - sa dako ng paltok na kin•· :•ri ng babay na may matayog anag·agan sa anino ng bakal na tore. K.aya lam1ng siy1 na krus. Nan.g gumulong sa nangahas na tumungo miman 1nalayo aog malakas na kulog .~a paltok na may krus na b•· ay muli siyang naupo. Muling knl, ay naog matanawao n.lya pinacdi.ntay ni}'a ang kan· ang isang ibon¡ luma(pak u yang mga p.aa. Muli niyang -hi· kadawagang · yaon Mala.kas 11itlt nanc sunud·sunod anf din noon ang hangin 11 uln ' siaarilyo. At sa rnull't muli Al dala nf hanfin at uJan MAGASIN NG BAGONG BUHAY ang ibQn. Nang puntaban niya ay isa palang kulasisiog lulu· g•.1-lugo na nagpipilit maka· pangan!ong sa isang lungga ng guho. Iniuwi niya ang ibon. Pinagpala niya ito; pinakain at iginawa ng hawla. Kinaha· punan ay nabalitaan niyang !llmatay nang umagang yaon si Rosanna. MULING kumidlat nang napakatalim. Bigla na naman si· yang napatindig. Dilat na di· lat siyang napatitig sa may dako ng paltok. Isang kaibang butil ng liwanag na bigla ring nawala ang napansin niyang tila saglit na naiwan doon ng talim ng kidlat. At bigla ni· yang itinapon ang sigarilyo. ngalit na ilog Sulat na lamang ito. Hindi ko n:i.lllimutan an9 slnabl mong mi11san, na kung ako'y nakababasa ng lslp. Ngayo'y naluray ang putin9 bulaklak sa paanan ng bakal na krus. Plnakallblg kit a ... "Mandong, lumitaw ka! Rin· di ka mabubuhay sa likod ng punong kawayang iyan ... " Tatlong sunud-sunod na buga ng apoy at putok ang SU· munod sa sigaw na yaong nag· buhat sa kabila ng anino ng isang mataas na pilapil. NagJagi-lagitikan ang mga siit sa punong-kawayan sa tabi ng ilog. At matunog na halakhak ang tumugon buhat dito. "Hindi umubra ang lnyong ng apoy at putok ang tumugon buhat sa mataas na pilapil. Isang paikpik na katahimikan a!lg hindi nainip sa isa pang putok. Isang anino ang umigpaw na tumayo sa mataas na pilapil. Ang anino ay dahan· dahang lumapit sa punoog-kawayang katabiil.g·katabi ng m1gngangalit na ilog. Nguni't i-;ang lalong makislap na bu· ga Qg apoy at malakas na putok 11ng nagbuhat sa likod ,ng punong-kayawan, Tumila· pon ang kumislap na bagay sa k:imay ng aninong lumapit, Nagtawa ang isa pang anlnong lumltaw. Sa kaliwang kamay ng an-inong ito ay nakabitin ang isang hawla, at ang ka· nang kamay ay nakakabit sa Talagang Sa Buhay Na Ita Ay Marami Ang Taong Lubhang Makasarili Al Walang Habag Sa Kapuwa - Gaya Ng Isa Sa Mga Tauhan Sa Kuwentong lto Pahaklit na binitbit ang riplen,g n~kásandal sa dinding. Nagma'1nadaling tinungo ang hagdan;n. Kinuha sa pagkaka· b!tin sa babayan ang bawla. A.t bago pa gumitaw sa katahimikan ang alingawngaw ng isang malakas na putok ay nawala ang kanyang anino sa l!:abila ng punong-kawayang katabiI"g·liatabi ng nagnga· S3lapl at kapangyarihan sa kamat.ayadg nagmamadali sa pagkuba sa iyong ama. At may nakapaghatol na atay lamang og kulasisl ang makapagpapagalin,g. Nakakatawa ang sakit ng iyol!g ama. Baklt di mo itaas sa tore ang iyong ama at ibuluso~. mo na lamang sa lupa ... Dalawa pang sunod na buga may gntilyo ng ripleng bitbit sa kilikili. "Huwag kang matakot! Hindi kita papatayin! Bakit ka naparito .• , ?" "Ibigay mo sa akin ang ku· lasisi. Atttin lyan! Nakuha mo sa gubo ng simbahan sa pal· tok ... " Isang matalim na k.idlat ang pumunit sa dilim. Nangintab ULIRANG KA WANI ••• (Buhat ,. pahfoa 13! tang isa mang Amerikanang hindi laging abala sa gawain. At kung hihlngin ang kanyang kuru-kuro sa ikapuputol ng bisyong "mabjong" ng mara· ming kababaihan natin, ang laD.'ging maipapayo niya ay ang pagsisikap at pagharap sa mga gawaing dapat pag-ukulan ng mga oras sa looh at !abas D.( tahanan. Dahil sa maraming bagay na nail.abad ni Gng. Zamora kaugDay ng kanyang gawain at ng iba pang bagay tungkol .~a kababaihan, hiningi naman namin ang ilang ulat ukol sa k¡¡nyang buhay na pansarili. Dlto ay nabatid naming siya'y islnilang sa Pasig, Riz{l.1 suba· li't lumaki sa Nuweba Esiba. Ang gayon ay hindi naiwasan pagka't ang kanyang ama. si lnhinyero Abad, ay nakatalaga a mga gawaing-bayan sa mga lalawigan. Bumalik sila sa Maynila noong lamang 1927 upang sila'y makapag-aral. Isa slya sa 12 magkakapatid, at pinakamatanda sa mga ba· bae. Nakasal slla nl Inhinyero Zamora noong 1942, at ngayon ay ma\Toon na silang tatlong HUL YO 28, 1957 anak, dalawan¡ lalaki at isang !Jabae. Ang pagtatagpo nlna Glnoo at Gn,g. Zamora ay pangkaraniwan, at hindi akalaln ng si· no man aa kanlla na ang pagki.kilala olla ay magwawakas sa altar. Magbabakasyon 00011 · .c:i Gng. Zamora sa dakong TI· mog, taong 1933. Sa barkong kan1lani: nllululanan ay katu· long na inhinyero si G. Za:nora. Doon slla nagkakilala na madaling nauwi sa pagpa· palagapng-loob. Kapuwa pa sila nag-aaral "IOOD kaya't bihira silang mag· kita, subali't hindi naman slla nagkakallmutang magpalitan ng Iiham, Jalo na nang magpatuloy ng pa¡-aaral sa Estados Unidos si G. Zamora bllang "marine englneer". Ang kani· Jang psg-iiblgan ay tumagal ng maraming taon sapagka't nals ni Gng. Zamora na ll:apuwa sila maging matat.ag al handa bago lumagay sa tahlmik. N.1ng sila'y lkasal ay pa· nahon ng pananakop. Bilang lsang karaniwang maybahay, si Gng. Zamora ay blndl gaanong dumadalo sa mga kasayahan at pagtltipon, at sa balJp ay glnugu,gol niya ang kanyang mga oras sa pi· llng ng tanyang mga mabal aa buhay. Dabil sa ang kanyang kablfak ay lsang taga. pagpaganap ng malawak na kompanya ng Standard Va· cuum, kapag may dumarating na mga panaubing taga·ibang hnnsa an:g kompanya ay maüalas na sa kanilang tabanan iilinaraos a"ng mga pagtitipon o panayam. Ang pa¡harap 11 mga ganit1mg ptgkakataon ay hindi gawang biro, subali't para kay Gng. Zamora ay itinuturing niyang lsang hamon ito sa ka· tatagan ng pagpapasiya ng isang ginang. Si Gng. Zamora ay masigJang kasapi ng iba't ibang sa· mahang sibiko, at isa rito ay ang Women Auxillary to tha Phlllpplne Eya Bank na siya ang nahalaJ na ingat-yaman sa isang pulong na iilinaos kama· ll:ailan. Sa kanilang mga kilu· san ay nakakasama niya sina Dra. Ocampo, dating Zenaida 1~uezon at kung sinu-sino pang rnga litaw na kababaihan sa larangan ng mga pagkaka· wanggawa. ang bubad na katawan ng lafaking may ripie. Kasabay ng p:t,gkulog ay bumuhos ang ma· Iakas na ulan. Humagupit nang walang lubay sa palapa ng sagingan ang hangin. Umakmang kumilos ang aninong huling nagsalita. Nguni't isang buga pa ng apoy at putok ang nagbuhat sa ripie ng aninong hubad. wak sa pagluha ang mga pu ting bulaklak. At ngayon ay kukunin mo naman ang kula· ~:si ko ... " "Wala kang habag! Kinuha mo nang lahat ang mahal ko sa buhay. ·Pinatay ninyo ang aking i.ma. Ginaga ninyo ang Jnpang mitra na tanging ika· bubuhay ko. Ginahasa mo sa valtok si Rosanna. At nilason mo rin ito nang sa kabila ng pagkak~pakasal sa iyo ay ma· pansin mong lagi pa ring haIsang nakaduduling na ta lim ng kidlat ang tumanglaw sa ilaJawang anino. Kumala· bog ang ripie sa bigla ring , pa,gdidilim. Tumilapon ang hawla. Gumulung-gulong. Hi:1.abol rig issng aninong tuluytuloy ding nilamon ng duma· da~undong na agos ng ilog. At, sa pagkidlat pang muli ay natanglawan ang pagbabangon ng isaI"g anino. At ang matunog na halakhak ng hubad na ¡minong yaon ay sumama sa paggulong ng malakas na da· gundong ng kulog. (X) kabilang- buhay nang ako'y mapuyat sa pagkahilahil, ito ang nalamay - basahi>i mo, giliw; arig malabo't di mo m.ananmam ang ti11i11g -lakdawan- kung oyaw itanC'11g sa akin. isa-isahin mong buklati11 ang dahon at ang mapupunit ay huwag itapon; ku1111 may malanghap kang amoy ng kabaong, gunitain lamang an~ aking kahapon: ... isang nakadamít ng habing-liwanag ang naging dalaw ko sa silid 11g hirap, napukaw ang aking hangaring-/umokad sa kanyang anyayang sadyang hinahanap. naging pangitaing n!llu.saw sa bubog bawa't malagusang salabid 110 sapot; ang sasakyan namin habang kumikilos, maraana'y pawang lumilipad halos. hirnmtungan nami'y pinto ng umaga at dini tumuktok ang aking kasama; ang unang sumilip_ sa siwang ay tila mukha ng kariktang sanggol ng ligayo so loob, may isang sumino sa amín, malamig ang tinig at kagiliw-giliw; so sinutlang labi ng aking kapiling, · nagduyan ang sagot: "akong ·walang-maliw!" "sino naman iyang akay mo sa bisig?" "isa pong nalw.bog sa pan::moginlp." "at, ano ang kr.myong dito y ninorn1is?" "nasa pong tmnonggap ng il.aw sa langit." "anong katangia1~ ang toglay na boong maaaring dini'y tuw(l.ng pasalubong?" "isang bungkos lamang ng mga natipong awit na napulot sa huni ng ibon." "nauri mo 110 ba sa dapat itawad ang kimyang sinakit sa mga pangarap?" "makalumang tugma - sa nagsisihamak; madamdaming awit - so nakatatatap." nabuksan ang pinto't sa bu11gad pa lamong <..'y 11adama ko na ang sinag ng ilaw; (dito napamulat sa kototohonang hindi bungang-isip a11g kabilang-buhay.) 17 <lh·l2 Labas¡ G u!~~~.·G~~~ s~::~s:ac~~ wa up:ing maamuki si !ltaria tui.u ;ia pa)·agan na nitong n1akupkop nila si Tinoy. Hin· 01 niJa niaubos·malsip kung ltak.it si Maria Luisa pa na:uan na kumahtawan sa pa.gi:;ak11wanggawa ang hindi lila· i;;aunawa na bilangan ni Tinoy an1! isang tagapagkandili. liiula nang huling pag-u~sap nilang iyon. ang tun.gkol kay Ti11oy ay hindi na nila mu::ng napag-usapan pa. Kun¡: rlumadalaw sí Raíat l kay Mari, Luisa o kung magkasama kaya. ~-ila • sa mi::a kasaraban, ;.y mmnsan ni ltaíael na b:"tngcitin niya kay Moría Luisa ;1ng tungkol kay Tinoy. Si Ma· w ia Luisa nama'y hindi na1,1ta· lanon; tungkol sa bata. An¡! madalas na napag· 1rn~ap;rn nin¡¡¡ RiilfaeJ :.it Maria Lui5a ay ang tungkol sa ginagaw:.ng bahay. May pagma· ?llal:.iking ibinabalita ni Rafael :ia ang lahat ng pagb;bago~ 1.'l1inungkahi ni '.\1aria Luisa ay nasusunod. Al P"'fl:kara;in nang may da lawani:: línggo ay n"ahusto na :.n~ pagkakayari ni:: bahar Js;ing Sabado ng h¡¡¡pon ay n1auyang nat tungo si Rafael kina Maria Luísa at ibinalita niya anJt pagh»ari ng bahay. 18 Tuwang·tuwa nam<1n ans da· laJ(a. -E, maillaalil ko nga p;ila, -p;iibang ubí ni Mari:>. Luisa $a pag·uusap nila ni Ralael.'t'un;kol sa batan: 'yon . . pi· uaahs mona ba siya? Hindi nakasagot si Rafael - lii!'di mo pa pinaaalis? --nang;1tal ang tinig ni J'otaria J.uis:.i, pagka't bigla na na mang inabol ng p;i.gkayamot - Sinahi ko nasa irong kung .:indi mo .siya paaalisin ay. :·a pal¡¡gay ko'y talagang mil· i1al<1ga sa i;,·o ang batang iyon J.;.¡¡ysa akin. -Hindi SOi gayon, Macia Luisa. -ani Rafael. - Alam mo namau¡¡ pinakaiibig kita ::1 wata akon"- hindi gagawin ::1;i ikaliligaya mo. Kaya lang, wilu ko'y ~ka nabibi; laanan k<1 lamang . . . pagko't si 'fi. noy naman :I)' hindi m¡1kabi· higat sa ating buhDy - Tungkol sa bagay na iyan :iy nasabi ko na sa iyo ang aking 1 ;iloloob, - sabi ni Maria Lui.sa. - Hanggang hindi mo napaaalis ang batang iyon 1 .y limulin mona r ing muy !Jinag.usapan l.lyo lungkol sa ~tins: kas.al. - N:ipakar:ihas n;iman ang ri;isya mong iran, Maria Luisa. - nagugulumibanani; pakli ni R;ifaeL -Kung p3aalisin ko si Tin()~· ay kawawa naman ~·lya . -Wala akong magagawa .. ., talagan:; maraming: kawawaog nag:kalat diyan sa lansangan llinói mo ma.aampon an~ la· hll, k;ihit pa nga sabihin mo s;i aking ikaw m>in ay natln:: isang k:i.wawang ulila. Hindi .1ko makapapayag na ampunin rno ~ iya hdungan mo na hmang siya, kung ibig mo! - Walang halai;a ang ano mang pagtulong kung di kalakip an:. puso, Maria Luisa! - Hindi napaglabanan ni Ra· fael na ipahayag niya ang kanyanF"" nadarama. na an¡{ pagkakr.wanggawa ni Maria Luisa, ang pagigini; social worker nilu ay ¡:ina!:awang hindi kalakip ang damdamin. irnndi cinai;awa lamane: na inn¡;: paglilibang paglta't wa· l:i nan.c:: iba pan¡:: in:i¡:aw;i. - Si Tinoy ay napamahal nasa akin. . pagka't ako man ar ·nahal din niya. Malulungkot ~ iya k1.1n:. paalisin ko, at ang ~ayon 11y masising malungkot .:lin para sa akin. -Kun,g: gayo'y hyo nang U alawa ang magsama sa babay ;13 iyon! -At biglang tinalikuran ni Maria Luisa si Ra la el. Tuluy·tuloy na pumanbik ng bah¡¡y si Maria Luisa. Naiwan si Rafael sa hairdin. Hin· di niya malaman kunc ano ang kanyang füipín nang mga sandaline: iyon. Paalis na sana si R;dael nao¡; manaog mula sa bahay si Do· r:i na kasama sina Susana at Diana. SI Dora ay n1kablhis ne: bestidong panlakad at muk110.ng paalís. Lumapit si Rafael sa tatlo. -Ano ba ang nangyari, Ra· iael? -nakatawang wika ni Susana. -Mukhang pinagalit mo yata si Maria Luisa? Na· kasalubong nami'y parang hindi kami nakikita, al sapaJagay ko ba'y igigiba ang bahay sa papadyak na pa,glakad. - At nagtawa si Susana. -Alam mo naman 'yang ka· putid mo, - sabi ni Rafad at nagt:iwa rin upanc ikubli an¡ pa¡kalicalic. -Huwai: na di ino masalansang ang ¡ usto ay nagagalit na. May pina,::-uüsa;Jan lamang kami na hindi napagkasunduan . . . - Talagang sumpungin i1an, -- ani Susana. -Jkaw na ang loahalang magpasensiya sa kanya. Ngumiti si Rafllcl al tina· punan ng tingin si Dora -A.alis yata si Dora~ - ani Rafael. -Uuwi ako pa,ka't Sabado ngayon, · -sagot ni Dora. - Tuwing Sabado ng tlapon ay 11muuwi ako at LUnes na ng umaga an¡:- aking: balik. -Sumakay ka na sa iiiking :iuto, Dora, al ibabalid na ldta, - anyaya ni Raíacl. - Aalis na r m lamang ako. -Siyanga, Dora, sumaba)" ka na kay Rafael. - ayon na· man ni Susana. Yumuko si Dora kay Diana na nakatayo sa kanyang tabi. - Aalis na ako, Diana ~aba.y na ako kay R.a:Cael. Hinagkan ni Dora si Diana ~a pisogi, at sí Diaoa ay burna\ik •lin ~a pisn1ii ni Dora. - Baballk ka u Lunes, Tita Dora, -wika ng bata. Magillw na tumango si Dora kay Diana. Nakuakay na si Oora sa :nito ni Rafael . ay nikatayo pa sin.a Susana at Diana al kumakaway kay Don. Naram· d1man ni Rafael ang malakiug pagkagiliw kay Don ng mac· ina. Nang lumakad na a11g auto ni Rafael ay saka lamang pumanbik ng bahay aog mag·ina. Dinatnan ni Susana si Maria Luisa na nakatayo aa tabi ng bintarua ng salu. Lala.¡pasan nD sana ni Susana ang dalaa:a ;1t tututoy na siya sa silid ni Diana nanr: magsalita si Ma· 1ía Luisa. -Susana, iyau banr: si Ra· rae¡ at si Dora ay dali nang magkak.ilala? - tanonr: ni Ma· r;'I Luisa. -Noon bang waJa ako na makuha mong tagapagalaga n1 Diana si Dora ay madalas pumarito i;i Jta[ael? •.. Madalas ba silan,g magkausap? -Si Rafael ang nakakikilala kay Dora, -wala sa loob na tugon ni Susana. -Hindi ko nga pala nasasabi sa iyo, iyan. Dati na silani maghtilala. · -KaYa pala gayon, -ani Maria Luisa na makallulugan :ing himi¡ ng tinig. -K1y1 pala nap~pansín konr ma¡illw s1la sa isa't isa. Kuog hindi ;nan sila nag·UUSllp kung naririto si Rafael ay nahuhuli t one parang may kahulugan ang ;?ag·uukol nila ng tingin sa J!;a'tisa. -Ang taong ito. . kuog ""º Pa yata ang iniisip sa 1li1lawa! -W:.ila akong iniisip ... n1g· tatanonf lamang ako. Nilisan ni Mari<1 Luisa an¡: tabl ni blntana at pumasok na sa kanyang silid. WALANG kibo sí Rafael h.abang nagpapal¡¡kad si)ta ne iuto. Walang kibo rin si Dora. Sa katahimikang nakapagitan ~a kanila ay parang mala.yungmalayo sila sa isa't is.a gayong magkatabi lamang sila. Nakagugulo sa isip ni Rafael ang di nila pagkakauna· waan ni Maria Luisa. 1'.iibig niya si Maria Luisa at nata· :alos niyane hindi niya mai· p.lhihintulof na may maka· pamag;tan sa kanilanc ano mang bag:iy. Dapat nlyang MAGASIN NG BAGONG 8UHAY snndin si Maria Luisa. PaaaliJ>iD niya si Tinoy. Nguni't nararamdaman naman Di Rafael na hindi makakayanar. ng kanyan,g kaloobang sabihin kay Tinoy na umalis ito at magbalik Da uli kay Aling Senday; na tutulungan na lamang niya ito at piapag·araJin niya, gaya ng s·abi ni !llaria Luisa. -Dora, -ani Rafael na pumukaw sa katahimikang Daghabari ~a kanila ng dalaga, - hindi ko malaman kung ano ;1ng aking gagawin .. -Anong hindi mo malaman ang iyong gagawin? -napatakang tanong ni Dora. -Tungkol kay Tinoy. -Bakit, may nagawa bang !undi mabuti si Tinoy~ Umíling si Rafael. -Ang 1big ni Maria Luisa ay paaliko siya. Iyan ang dabilan kaYa nagalit siya sa akin nga_von. Ang sabi Diya'y hang· g;ing hindi to pinaaalis si finoy ay limutin kong kami'y may pinag-usapan na tungkol ;;a amln.g kasal. NawalaD ng loob si Dora al Jalo nang natigilan. -Naipaayos ko na ang ¡¡king bahay, -wika pa ni Ra· fo.el. -Ang usapan namin ni Maria Luisa ay pakakasal kami pagkaayos ng babay, nguni't ngayo'y batid kong uurong siya sa aming usapan kapag hindi ko nga pinaalis si Tinoy. Nagbuntung-hini"nga si Ra[aet Muling nagbari sa kanila ang katabimikan. _:_Hindi ko yata m.asasabi ka.y Tinoy na umalis siya, - sabi ni Rafael. -Parang wala akong mukbang masabi sa kanya iyon. , 1110 ay. kakausapin ko si rinoy. Ako ang magsasabi sa kanya tungkol sa inyo ni Maria Luisa. May isip na bata s1 Tinoy at mauunawaan mya .mg iyong kalagayan. Hindi sumagot si Rafael. Jfaban.o;: minamaneho ang kol· se ay sd pialayo nakapukol ang tanaw. Waring malayu rin ang l;maror(lonan ng isip. -Kung ibig mo, Rafael, ay 1daan mo muna ako sa inyo, -wika pa ni Dora. -Kakaus:1pin k<.' si Tinoy. . . at nang s1 pag-uwi ko'y maisabay ko na siya -Mabuit nga yata, ano? Sa h.ilip na ituloy na nga ni ftm°&el si Dora sa tinitira· han nito sa Timdo ay sa kanyang bahay na sila nagtungo. Nang ipasok na ni Rafael ang kanyang kotse sa bakuran ay r.akita nilang nakaupo si Tinuy sa hagdanan ng i;alkon. Pagdak11'y twnindig ang bata ul sumalubong sa kanila. -Dora! Dora! -galak na ;:alak na wika ni Tinoy at niyakap ang dalaga. Napatingin si /)ora kay .Rafael. Parang sinusugatan ang puso m Dora, pagka't mamaya laman,g ay siya ang mag,;asabi na dapat umaJis· sa pi· ling ni Rafael si Tinoy. Nga· yon nadama ni Dora na napakahirap din para sa kanya rng gawin. ang bagay na iyon. Nagpatuloy silang pumanbik sa babay. Nakapagitan si Tinoy kina Rafael at Dora, nakayakap ang tig-isang bisig ·'ª ba)'\vang ng dalawa. Naupo sila sa silya sa balkon. Nguni't ~¡ Rafael ay nagtindig at nag. patlam na ikukuha niya ng mumin~ pampalamig si Dora. Sa Malimit Na · Pa9kikita Nina Dora Al Rafael Ay Nagkakaroon Ng lbang Hugis Ang Pangyayari Nadama ni Dora ang ma lungkot na kaJagayan ni Ra· iael. Iniibig nito si Maria Luisa, at dabil diyan ay batid niyang hindi matatan,ggap ni Rafael na makipagkasira sa minamahal na kasintahan dahil lamang kay Tinoy. Ma· pait man sa puso ni Dora ay hinangad niyang matulungan ;ing binata. -A-ano ngayon ang ibig mong gawin, Rafael? -itinariong ni Dora. -lbig mo bang ¡"Jaalisin si Tinoy? -Sa dalawang bagay na llapat kong pagpilian, sa palagay ko'y wala akong dapat i::awin kundl ang gayon, -ani Rafael. -Iniibig ko si Maria tu isa. Libim na napangagat-labi si Dora. --Siyanga, at kung iblg HULYO 28, 1957 llinigyan niya ng pagkakataong masabi ni Dora kay Tinoy ang !tanilang napag-usapan. -May sasabihin ako sa iyo, Dora. -pabulong na wika ni Tinoy sa dalaga at sinundan !lg tingin si Rafael. -Ano iyon, Tinoy? -Ayaw ka ba kay Rafael? -pabuloog pa ring sabi ni Tinoy. -Ano ang ibig mong sabi· ltin, Tinoy? -Ayaw ka bang siya ang 1yong magin,g' asawa? Ayokong si Mang Tomas ang mapangasawa mo. Salbahe si Mang Tomas. Si Rafael ay mabait. Biglang parang sinaksak iing dibdib ni Dor;i. Hindi siya nakasagot sa bata. (lTUTIJLOY) w' .~ ,o.h •'~··'•>·•'- ..,_!,,,,,•;' ~'.M.qg~ .Tét9"o ,.,.:, 8A Arm. ,,., ,. •. ~~f..,. ANG MILAGROSANG BARAHA Nar1to ang 1~ang milagr_o na magagawa ninyo. Buhat sa isang pakete ng mga ti:iraha ay kumuha kayo ng sampu. Piliin ang mg:i may ;i1agkakaparehong pigura lahat ay l"l~a '>USO, o lahat ·•Y mga bulaklak, atbp. Ihanay sa magkakasunod na bilang ang mga baraha. . . 1-10. Buhat sa l¡anay na 'llabubuo ay papagtandain ninyo ng isang barah~ ang isang kaibigan. Sabihin s;i kanya na iy!:n av magagawa ninyong "milagrosa" s;i pamamagitan ng pagbulong. Itaob ang mga barah~. Isa namang kasama ng kaihigan ninyo ;ing papagsabihin ng Jsang uumero n;i hinrti !alampas sa sampu Kasabay ng ilang "milagrosang" kilos, bumulung-bulon? kayo. Pagkatapos ay iabot sa inyong ka1bir,un ang salansan ng mga baraha ;it pabila'Ogin siya sa mga barahang h~wak. h'.apag 1•atapos siya n'.':" pagbilang, at itihaya ang hinintuang haraha, ITliikikita oiya nng tinanrhan niyang l:iaraha. "Nakapagmilagro'" na kayo! Ang mga "milagrong" kilos: A. lsalansan ª1\1:'. sampung baraha nang sunud-sunod, isa hanggang sampu. Mapupunang nng 1 ay nakapatong sa 2, ang 2 ay ni!kapatong sa 3, at sunud·sunod na sa gany;mg pagpapatong. Halimbawang ang tinanda''° ng kaibigan oinyo ay ang b.lrahang 3. B. Pagkasabi ng kaibigan nmyo na siya ay may natan· daan nang baraha, itaob ang ~alansan. Huwag babaguhin ang pagkakasunod ni ang pag· kakapatung-p;itong. Sa baha· ging it<.'y papagsabibin naman ;;ng kasama ng kaibigan ninyo ng isang numero. Halimbawang ang pinili ni ya ay numero 7. Kuoin ninyo ngayon ang pilong baraha buhat sa kaliwa, at ipatong ang mga iyon sa likod ng barahang 10. (Hu· wag babaguhin ang pagkaka;:unud·sunod ng mga barahang ;nilipat.) Ang magiging unang barahang nakataob ay barahang 7. K. Tipunin ang mga baraha. Sa isip ninyo'y dagdagan ng sampu aog numerong ibi· nigay ng kasama ng inyong kaibigan, kaya 7 at 10 ay 17. Iabo~ sa kaibi,gan ninyong 111gtanc'!a ng numero ang tini· pong mga baraha. Nakataob pa rin ang salansan, pabilangin siya nang hanggang 17, na nag~isimula sa bilang na tinandaan niya. Sa ganitong pa· ;-aan, ang barahang 7 ay bi· b:Jangin niya nang "3" sapagka't iyon ang tinandaan niyang numero. Magslsimula si)'&ng bumilang nang sunudsunod: 3, 4, 5, 6, 7, hanggang umabot siya sa 17. Ang ba· wa't barahang mabilang niya .iy ilalagay sa ilalim ng salaosan. D. Pagdaling sa ika-17 baraha, titigil sa pagbilang ang kaibigan ninyo. Kapag itini· haya niya ang barabang iyon, :nakikita niya ang barahang tinaod~an niya-barahang 3. Tandaan: Laging 10 ang idaragdag ninyo sa numerong 1bibigay ng kasama ng inyong !rnibigan; at sa pagbilang ng kaibig;in ninyoQg nagtanda ng nun1ero, hindi siya magsisisimula sa numero 1 kundi sa bilang na kanyaog tinandaan 19 1. Kung saan masik.ip, doon nagpipillt 2. Naligo ang kapitan, hindi nabasa ang tiyan 3. Tinaga ko sa gubat, sa bahay umiyak 4. Naghanda ang a lila ko, nauna pang dumulog ang tukso 5. Sa · pitong magkakatoto, lima lang ang nagíng santo 6. Maputi,JJ.g parang bu~ak, kalihim ko sa pagliyag 7. Kabyak na suman, magdamag kong binabantayan 8. Ang dulo'y namumulos, ang huli'y nagagapos 9. Isang tingting na matigas, nang ikiskis ay namulaklak 10. Tubig n~ sakdal linaw, · nadadala sa kamay 11. Tintang puti, papel na berde, sumulat .ay babae 12. Aling bulaklak ang kahit na uminit ay ba.sa ang gitna? 13. Alin dito sa mundo, an~ inilalakatl ay ulo? . 14. Alin bagang hayop. ang malaki pa ang mata sa tuhod? 15. Ako'y may kaibigan, kasama ko saan man, mapatubig ay di nalulunod, mapaapoy ay di nasusunog (Su ... n-:bn ang mge s11got se p11hlna 30) Ako po ay lubos na nagpapasalamat sa ginawa niny(mg paglalathala sa aking sanaysay noong ika23 ng Hunyo. Iyon po ay nagdulot sa akin ng lubos kasiyahan at higit sa labat 20 ESP.4NYOI. 1 (Buhat sa pahina 15) ngungusap sa inyo'y ito: Magkaroon kayo ng pananalig, una sa Bathala, at pangalawa'y sa mga namumuno sa inyo. Ina· asaban kong ang aking paga/is ay nangangahulugan ng •-ting paglaya sa mapanikil na pananakop ng bansang kaaway. -Ni::aron na ba kayo aalis, Koronel? -Oo, Tinyente. Binalingan siya ng Koronel -Sasama~ ka na ba? -Opo, Koronel. l\lagl:asunod silang nanaog ng pinuno at sinagasa ang kaiiliman. Wala silang kibuan habang matuling bumabagtas sa makikipot na sabana. Habang naglalakad ay sakbibi ng sari-saring alalahanin si Angelito. Ano ang kahulugan ng pagpapatawag ng kanilang Supremo kay Koronel Dalantok? Ano ang pagpapasyahan sa Biak·na-Bato? Pagbabangon? At, halimbawang :bunsod ang himagsikan, pa1>aano si Montserrat? Siya? Ang kanyang Tatang? At, kung mapatay siya sa laba· nan? KAIDT ANO ang gawin ni Kabesang Ambo ay hindi siya makatulog, Mahiga-magbangon ~iya, manaog-pumanhik. Makailang marinig niya buhat sa malayo ang matinis na tilaok ng labuyo, at batid niyang mag-uumaga na. Wala pa si Angelito. -Nakaalpas ang ... -sinansala niya ang sarili na manu· n.~ayaw; isang utos ng simba· hang huwag kang manununga. yaw. -Pagdating na pagda· . ting niya'y ... ! At, hagama't batid niyang wala ang anak sa higaan ay tinungo niya ito. Nakakabit ang kulambo sa lúgaan; naroon ang kumot, ang unan. Kung bakit lang hindi siya nagbangon nang marinlg ang kaluskos nito. Natutop sana ay ng lakas ng loob na gumawang muli ng iba pang matatawag na "bunga ng ak.ing panitik". -Rogelio Sanchez, Del Pilar, Lu.nsod ng Kabanatu.an. ls11ng pasasal1mat din ang naisusukli namin 1a pagpapa. salamat mo, Rogelio. Nalihil• yahar. din kami pagka't n1bir yan Ka pila namln 011 lakas ng loob ... Magpatuloy kal - ED ;\falaki' ang iginanda ng "ating" Magasin ng BB. Maünam ang nilalaman at :mg bawa't pitak, laluna ang mga nobela. Magagan· da rin ang mga larawan at dibuho na kung hindi kam1 nagkakamali ay guni ya ang lin .. , Muli oiyang Jlinigil ang sarili. Masamang manungayaw - isa iyon sa S.lmpung utos. Saan nagpupunta ang kan· ¡ang anak? Ano ang ginagawa s:i gayong oras ng gabi? Nagunita niya ang kanyang kilbataan. Ilang ulit siyang na· lutop noon ng kanyang Tatang. Kung baga sa bulaklak ay kabubuka pa lamang noon ng ina ni Angelito. At, siya'1 kahuhunab lamang sa kamusmusan - bagong singki, 'ika uga ng kumpareng Bosyo ng l::anyang Tatang. Buhat sa malayo'y muli ni· yang narinig ang matinis na tilaok ng labuyo. Dang oras !la siyang naghihintay? Duma· ting pa kaya ang kanyang hinihintay? Nawa. Nawa. Naka· dama siya ng hapding umiwa sa kanyang damdamin·. Turna· fagos sa kaibuturan ng kan· yang puso ang dalanging inu· sal ng kanyang mga labi: Na1Va. Nawa. At batid niyang may puwang din sa kanyan11 puso ang pagmamahal sa anak. Subali't kailangan niyang tu· ruan si Angelito. Kailangan! Tinungo nlya ang kinasa~abitan ng lanubo. Isinapalad uiya ang pamalo. Matagal nan.g hindi niya iyon nagagamit. Pinatay niYa ang ilaw ng kingki, at nagbalik siya sa higaan. Matagal bago niya naramdaman ang yabag ng mga paang pumapanhik sa hagdanan. Ma· higpit niyang sinapo ang puluhan ng lanuho. Nagbangon r.iya mmg maulinigan niyang 10aingat na umawang ang plntuan. Papasok na ang isang anino nang kwnawala ang tillig sa kanyang Jalamunan. -Angelito! Ipinatda sa pagkakatayo ang ::mino. Sinindihan niya ang kingki at nakita niya ang pagkagitlang nakalimbag sa mukha ng kanyang anak. --Saan ka gallng? ,hit ni G. Pete Venezuela. Sino po ba si G. Ve~ezue la? Siya rin po ba ang Pedro Venezuela na nag. aral sa Jose Abad Santos High School? -Melita Cruz, llaya. Tundo, May· nila. Slya na n11a ho, kung m•Y· roon kayong fpalJ"Vutos. -ED Lakip po ng suü.f na ito ;~;al~~f s!°:!~~~k!1i~J:: la ng aking akdang ''Tim· bulan" na lumabas sa in· yong magasin noong Hun· yo 30. Iyon po ang aking 1mang pagsulat ng kuWento, at ako'y binigyan ninyo ng pag·asa sa sining (Sundan sa pahina 3J) -Sa kabayanan po, Tatang. -Nang ganitong oras? Nang ganitong oras? -Sunud· !Unod ang paggitaw ng salita sa kanyang mga labi. -Bakit? Hakit? Ano ang ginawa mo sa kabayanan? Ano? Sumagot ka! Nang hindi sumagot si Angelito'y para siyang piqagsikla· br.tn ng galit. ltinaas niya ang lanubo, at narinig niya ang paglagapak niyon nang humangga sa bisig ni Angelito. Hmdi siya nasiy"ahan, tulad kaipala nang di pagkasiya ng kanyang Tatang sa paghagupit sa kanya nang minlinsan; at, di·tqabilang na hagupit a(ll k.inyang pinadapo sa katawan ne anak. Humihingal siya nang tumigil. -Ngayo'y magtatapat ka na ... magtatanda kang magtapat! -Hurhinga siya nang ma· Jalim na waring hinahabol ang 9anghinga. -Saan ka galing? -Sa . . sa kabayanan po, Talang .. Sa kabila ng pagkautal ni Angelito'y nasinqg niya ang katatagan sa pangungusap, !sang katatagang nagmulat sa l:anya ng isang nakasisindak na bagay: binata na ang kan· yang anak. Na, ngayon, kahi'I ang pamalo'y hindi na maka· pagpapabago sa simulaing na· kikilala nito. -At, ano ang glnawa mo sa !<abayanan? -WaJa po, Tatang ... nagpunta po lamang sa isang lrnibigan. Nang tunguhin ni Angelito :ing sariling higaan ay hindi ~iya nakaimik. At nang makita niyang ito'y lumuhod sa uiu' nan at mag-antanda'y sinagffa hn siya ng pagkahabag sa anak. -PataWarin Mo po ako, Di· yos ko, sa aking nagawa, - úniya sa sarili, at isinabit sa lalagyan ang pamalo. -Hindi Ko na ito magagamit kailan man. Pinatay niya ang ilaw at na· higa. Sa balintataw ng kanyang rnga mata'y muli niyang nakita ang ginawa niyang paghagupit kay Angelito. Muli niyang nadama ang katatagan :1g kanyang anak. At bagaman ibig niyang paniwalaan ang ~inabi nitong pagtungo sa isang kaibigan sa kabayanan ay may hinalang nagbabangon sa kanyang .isip, isang nakapanghihilakbot na hinala. -Hindi na siya bata, -mu· ling bulong niya sa sarili. - M:ay isip na siya upang mahu· lo ang mga bagay-bagay. Nang ipikit niya ang kan· yang mga mata'y isang tinig .:mg parang ipinaghiyawan sa kanyang taynga, Biglang-bigla .~iyang dumilat, gguni't nana· llling nakakatnig sa kanyang pandinig ang tinig: INSUREK· TOS. Nanatiling gising ang diwa ni Kabesang Ambo sa buong magdamag. UTUTULOY) l. Si Senador Quinfüt Parede~ ay taga ... a. Jlokos Sur b. Ilokos Norte k. Abra 2. Ang Kamiling ay nasa lalawigan ng .. a. Pampanga b. Tarlak k. Bula kan 3. Si Ferdinand Marcos ay kl.natawan ng ... a. llokos Sur b. llokos Norte k. Pangasinan 4. Ang pagbabangon sa Tayug ay naganap sa ... a. Nueva E cija b. Pangasinan k. Sambales 5. Ang sasakyan ng PanguJd, ang Mt. Pinatubo, ay hango sa pangalan ng bundok sa ... a. Bataan b. Sambales k, Pampanga 6. Ang Carigara ay nasa ... a. Samar b. Leyte k. Katanduanes 7. Tubo sa Bulakan si ... a. Senador Francisco Delgado b. Amparo Villa.mor ng SW A k. Kinatawan Augusto Francisco 8. Ang bayang ito ay bantog dahil Sa kanyang mga pagawaan ng sapa tos ... a. Makati b. Novaliches k. Marikina. 9. Si Senador Gil Puyat ay buhat sa ... a. Nueba Esiha b. Tarlak k. Pampanga 10. An.I! yumaong Pangulong Quirino ay isinilang sa. a. Sta. Maria, llokos Sur b. Bigan k. Urdaneta. Pangasinan q ·o, " ., " ·a • 'l q .., 11 ·s 11 • ., 11 ·e 11 ·i: >i ·1 1 ·40.&n eew MAGASIN NG BAGONG BUHAY ICAGABl'Y urilllg t.oq Dlrl:íMalo u.a mac-auwa ni T»J"Utl NDPOI u pq-aaral ac and: nilan,¡ ci Pulloy. JpiDag· pipilitan ni Pato u. buw.C u ftÜUI pag-araliD aQ& uú aWi. ~·· aamu SWJIUC· yo~ JÚ 'J'Qulc. Guto raw N 111.i. Perto u m.pilris .sa tan. 11'ac •nak Dila a&·•alu.I: - · lalamu kwtdi mqbumabad g¿ ~ at m.aebimu; DI' m• aó.ae. - lle bl)'Q Da tuloy "1allC mp bm:17 IDO N bbi· JUmas ne ma• liNli d'Ju. 'Ala namana: Daaanalo ll:ahit isa, -'1lhi pa ni TiJ•ng. Nahiwatigu. toq na.p.iit si Perta &a pqbbban&rit ni T.-Qáq sa tu.Jua papasabMt al tila mq...a.lftl' Pl.'DI dalawa. NapadDqbal tul~ ü:o .. batalu: -Ano ........ ... . t. .,.., IWllJ&,Jui aea"f'o, U. 'h.Jaoc, hno7 'Ku. aq . . baLut& i&o'J ••• Noc ni'q: mp kllpitbabQ a! 8Uas D'Jo Da itulOJ 'y~ -fllZU' ko pa Sa, d.al8WL 'Ka, pqbrinig na sa, bos1'S h'1 umiJali: .. si Tayaag. Hwn1g-.ilgol na nang parang iaaapi DI asaw1. ('Yan aD.1 IÑ;sJ'O ni TaJ&Jl&.) N..,rut.aa u tuloy ü:oq: lamlpat Hu. Per'.o. Iamisa ll:o si P8U .. di - aüaltibo UD& iad:itua DIDÜ1Ü na si - -°ltl;"t u mmant -udsa b b Pert.. -AD& mp 1*' taiaa b, OO. Büit. Perlo! ADo .,_ ...-w, ............ Weml •'J'ul tib di D')o DI Jllll.-.liD li Pull:oy! Büit? -"Y• hD'llC lalüiq 'Jul. e. 'Kalli me AJIJ siaoq ma~ s. icHli't nq-aanl ""' bata. e ... G\ISto e. g11...,.asa bn;yaq .•• Siamibot ni Perto alll sasallilila ,. ai Tapq. --0, tine· ... mo,'to,.idadalllaJ na a.a~Dl1DPWWito.1taJ1 'llaq aaaalo la .... '100. la¡I . . . idiudama1 .. mp pmcWale •tia. .. --O, e, ba't IWDUl arw ..q pq....u. aa si PU.01, 1aa. Pt"fto! Büit? - At utllfCIWI to si Pulto7 aa IJIY. manp:...uuqot sa isaog sulok. -'Da. e,siao ha'na dimasa... sa batang 'yan! - Itial.t' ro pa .U Perlo si Pukoy. - 'ICab ko'J tuloa- Da dabil -.. loob u D.I ll:ulambo, e. 'Ba, 'bla1D n'yoq marinig toa.e nqbab&P. Ay ...,, ....... Ay em Pilar, na.ni Ay - P•P"'· Ay .. PHar ,q. luob DI kaJambo. Nahl•a ako't 'bko'y man&DOl.DI na¡¡g bumasa·ng u.· HULYO 28, 1957 ngale, e ... 'ha. e, ......., su· n:•win ll:o sa loob ng tu.lambo, e .•• 'alan& blwak na libt'O. E. di, UbJJOte laag U.C lebt na 'Ju! -Al upah1ra pa sa 1• ba ac bUlf,...,. '&i Puto: Natangi'lrille-muaw•·mw• a hk•7 aang: lingu.Din ll:o. 'YAN nga namuag mg1 bata, oe. c.,a - laDI mtons si Tu· riq na .,. U ke Pilring. N• u lenen erado d•• '1t1. lslJll uaw, e, idlaain& naman ni Pitri ... Madllu d•w bumi· ngi q pamba)rad SI ~-· lahan al pambili ng lipis at papel. Halos, ........... e,. humi¡iDJi sa i.DI .lllll.I pambao 7ad aa. ,.... ll ¡a.o.ito'q d'Juti. Bi¡&)' dnr D&ml.D bacl.1 si Pitrini.. Nqq•lit da• ~¡I ~ pq: di 1:1·11 bi· nigpiO: 119dalu dllw sebibia Di b.toug: --CUto mo blllg mapaldJ• ")aq bata sa me• beskvtrela 0'1•! Nagbabayad a-. labat., e, s'1• 11.Df: uag ·~ 1bi,g91 sa mestn. Aac mt.e mto, mimall e, mm.,.. u 1ntona a tara·,. l7us. (Ganyan si latoq, pq iDublaQ& 1tu11A1 ue- pobWUA S8 111ad;yoq, e. nqdidiJiltem'JI. mUD.I sa mea ll:an.'yJttua,) HJMi PI n.w ub.u· upo si ....... e, twu.Y• oa. PiDIUJpll. u lug dllw sa· ... np q humableis aDJ bnrana u,.. Di DIDWl da-. tu· naiapl• .... laac sa bDJ•"DI MGA PROBLEMA SA P.\G-AARAL hu:malt.ligis. 'Ka1a raw sicm'o'7 w riDI w. anc ....p.qsu: na: t.,... '8a. aaac kuman nw al haabll, •·.. uo ha nw •t~ Dillltoaee aDC lllll • 'JU&.si ',f'l&riDc U1 -........ BiMWi nw ni IDloll& u ;9Ú ug utalen&: iÜDIJ'• al piu.uw' si Twillg. Al iaihatid pa n-. ng isang .. • makwlat n,a suca DI bkawali! no rwnaa -an1 rell:lamo ni Ud)'an¡ tungkol SI bnilang bumo ni lote: -'ltu, Tata Kanor, i;.a'n ba D&mlD kQ"O ... palhaq masp.anal lll anak nng panQ b¡ay1 nito'n.e ai DomiDI: aq pa¡..aanlin n'yo. 1\&m1ada na u ltt)'d waa.. "8a. ~. di ko bu ikioakailuui; D1bapak üo sa p~· salum. pero di DMHD apat BI besa. lliAsan loe: sa baw1't pls.lh811 . ..... 'ya.ags.i ~ :uina ko, e, ¡reyd •an na no'o ran« IEl:rar•üac ac mi• Uno. ti! Sia•bi ko HIDaD bu te Beroq: DI. pati¡ilia Da ... mill DUIJI: '-ha-taba D.IDWI aq blakiu MmiD. Napapabq~ Wlo:r dUU 11 pqaaral Dg Domine DI 'yaa. Ka· i.a,pl-aacot bu u 'kiD, e, PI· h.,.1.111 m nw umiD. •l baino pa nw .. --.. mq.. llll!DUI. si Domiac umin. ·e..e.m ... mpa11 _ .,.ucñ Beroq. lt88lbhlilbi hu na: bi· l·enaa kuc babae, e, tumaada na nw al bllaud1 aq pinaputulaac cup ni Bao11.1 e. di pa riD s'1a aaallis sa geyd wu! Ue-~be. JUNSAN ........_ e, nakaus¡,,p to li MlA f'llesto, IDC bi.sa-i&a at DN1pqpd:asüit ·~ (;ui'o DI mta estitd)'aDle DI baryo. HahWpli nw sifa SI amm at SI loob llC ilaag taoo .. aiyang pChlturo Sii amiAe bu7o. .e, waJa pa siyang Dlri· l'i.DiJ!: na ll.lbt.llpm 92 Urera BaD nw bluc ang klftYU.I mga aaitutwo u •Jll.inl mi• bata b7a '&IUC ub~· -... Pa&ll:atapos da• q pasaban C'1 •utrhdc: • •atlkita IÚ Mill hest41 .. ülu •111' or kapuok SI estu-.elaban sa ............ 'lb to uman ke Mil& Fuesto e. h'ne •'J8:D& IU,f-alala "• llQ(lll. Ana tutoo ·'b to. e. ...._._. ua dahilan haf W. ........ . 'miD& r111 ...a U1 di ulaP:* unl .. ...tus-tus. UDa-UDI 'kab'J __. 511 'm1D ug • ......, ibbllJ'a. ibla.. e, lalalutCMI au.'mill e, lliailtel'b.,._ u magpunl DI &Dak, I• ac amk aa Mbae. K.ltwiraa DC maraminc: magu!an& dito sa barJo, e bai PI 0'71 pq-aaralia aoa: mü n'.J'Ulc hall.e kuq ma.c:_USawa ria lang pqbtapos. Tam• n1'D.1 mabhrulo't mal:l.1Ulat ng t.ac•lo1. N9&1i:altMuli nw bm.i DI ~an.iniwala &a ll:inabubsan r;.g :imillC lllfl uak. Blndi ~ dlPlt. bt.IUDO llo 111.1 ll:at~ toUDID H IDU'&lll1lll ml,ftJ...,-, na pq.unlln llllC ni" roin -. amiq mea aaü ~ bil ll.m.llll: SI mautilll M ......... , .......... _ ilqtod U1 m&a ito M aaiD. Dapat pac-valio ang isuc aak, e sa madalUJe- Alita'y bllJl.D 111 •ICuduc ll:inabull:asan, pan ria a bnilaQC sarili. An¡ 11atsasot to nman e, ito: -'X.u. Mia t'\lesto, sat. g:.y hu'y m~aam 'yu.g sinabi n'yo. pero, ang llirap e, talai:ang di bn a..Ua oalilina~•n "yan. At sapagka't aagsi· taad1 na bu b.ming l•JO• 10¡ paniDiwala, e. . . sa pala:~ ll:o bu'y aac)abhi,..pall na tayo bago •'Yo m1alis Sa 'miD ., ...... N1U11i't· nabial• do sa .sinabi ni Mi• Fuato. K. .. , ... , u:ill• pq:-aaral da• 1111 mp maca· hinc 1ll' UD.yac mea tinutu· ru111 ay maliliwauran din aq 1111• iJon. Al aq tillulull:oy n'y1'y lq pactut\lro SI m•tataada ne ~~ at ¡lag· basa. Tal~a nw tinulUl'Wllll na nt: 1ohJeno ngayoa ang mp memam.,.ang maldda na d¡ manmona: mmul.t al bunwa. Ito. nw ug lalü:lrill ni Mm Fuesto, aa¡ maP:arooo 1ll paua.l.aa DI llLltatandl. sa -·· AT K.AJIAKAIIAN Jaac, e, iae iblillc&.J A sulat sa 'kin angapc:1koll:ePitri.llg.Galiq d:i.w ke Miu l'uesto . .Voil 111 li!alim Di -.. ~.asto, sa pamamac,tu daw liba 17 biJli. !lili.a¡ Di AlbJde Q.I palillsta to l•lll ... lDP .. pstoq mai-araJ sa lcatQo ÜaDI esk'welalu'.'I DI' mMataDda. Jlalqod to --ne lim•• anc bilinc ni Albicie, 1t ito :me isiulot ~ 'tia aitonc rot:• klbu')'o ko mlll.-pos ll:oq Jlllllllpagpali...nacu DI ~ !Wapban . DI pgawio llill.Q pag-aaral. (Inili.rta ko •DI iba't 3AI iba'J tialloclMD ko pan mani•al• si Alblde .t si 'fFuesto.); Ani AaOllJ' Barbero: - 'ltu, Tata Ianor, magpapaseas'J'• na sila O.C sa ll:abutiban man nam1a •ne cac••in nilllDI 'yu, pero tala¡ant di DI ~O m.Upae-aaral PI· E. SI ~ " 1aag aiteac me.a ...... ko, e. kulang PI hn'n.t DaPICID:' ¡upitan ll:o,. e. . Si.nabikoll:eAnollf_ • ..._ ti'J'Q.1 lintiltdibi.q: b8NJvu ;:at IQI lJ~.ILlllllD • . sa .Pbi •t'alaa"Janc;~D. torbo sa PID.&l'IPpil •'J'L lto Dam&ll &De isiaqol: - Natalimutua Da bl D'J'ODC bhit 11bi'J me ~ liq magpagu.pit! Kuari pa 'koa& mq-KaJ. lnlnc .... i\11turo n!la'1 pa'on ll:o .mbba'ng bbin;.t&ant kU!IC M1 SI 11:.abayaun pa p&toac 111.~il lb.twid IWDIB ni lalODC-llq.aaraJ. hu d•. T'lta. luq sa anw l*Al.-.in YC tlaM. NüalimulH D')o U 1».111 sa 1Mi'q: ...,,,.... .. m1Qoo1 dito! Al kait ..on& sugal. e, N &abi ciciaa'n'n&: mUDitaq' lablaM. _ S.bi IWD.ID ni $iMe; -Di ll:o - bu seguro n11app._ ma¡sab SI ara• at mag-aral pa ·SI pbi, Tala lt.aDS. LaJo na bu DCIJ'O•, klil&llCl9C samaaUlahin 1i:o-.. ulan. KaiJaqang paspas.iD 11:0·-c Ple" bahaada SI 'll:int: salla. S.bi naman lli K~: --Di DI bu bale Uo, Tata ll[Mar. TilarustorbldawtMlng.,.. aral lii BusJ'l-DC, e.. A7Ww b hlllll m.d1:11klu.'.q i.Nbtc . .... . .................. """", -E, pa'DD "lo. ~ Kuw, tila litCil Dllll' mq-uiil!Url .... anü: to 11:-c IUCP&Pll" lista 'to. Sabi 111 ba':r ,.. nat.aral d:o, e. ütici.I .... s')'a al pqtanda DI ai;rll s.,.. mq.unl. Sabi.. - ao'DC isa'J,dira••.,..........,.., HUo,e,anJdwuatS'J'a e, '"'1d tu. Jlanmiq ~ . . . n.tudaaa. lliDclibu · .-. 1&111- 'ADI biluc • lli1aac ll:o, e. UI m.p lllD8JisC.a...... SiDI PveltC ....... llilot faoe at si. KarJa._. ... pilit ll:o. Gusto raw ~ 111 Pateq: Nano (ewaa ke hllC nqbib!rp) pq:b't rusto raw n'J'ulg mapuoll: sa tiSpitaJ 11.1 mgi bali'q buto sa Jlandll• yona. Si 1Caf71: UJUD e, d• hil d111r sa s'J'• Iut ~di mabbola u biaQuhan ni Uman. Hindi na ra• tuloy s'ya twaan1.U.ma. Pa'no, di od• k.dilala si Karya 111 blait P'lt """· 21 WHDRAKE ang SALAMANGKERO nmaLEE FALK'' PlllL i.VK 22 1''6 tE5LN>.L,..tí A tJlt.lY OSA.. OAIG• Ol(Íf- p.,.JG A""'~ ~-..:OF' ~ 1S>ÑO f'Vl.U , .. ya~ F"l-Ar-l&f A., MA• /"JIP'llWA.l,..A 8,.,.. Su .. A ~ MAGASIN NG BAGONG IUH'AY ~:~;~~~~~~~~~';~~~· .5A l="Oi:l"T.S,vlO\J-n-1 A¡.J(¡ 1$1v>JfiP ~l!i~ OAt1ir...SA 8',.._1,..1-rA !>JI .JOMNl>JY.,11-1 •.• HlllYO 28, 1957 23 Malayo Kay Riza! ' -Sino .. iD'f'O •l'I ~ Mlc:iklf•f•ftSt f• N .. ya ftl Rlul ne ftllfka.-.. ñf ins.,Orupn u '*"""'-oit-.n rwiu111~iwm.uoh..s.ninen"'t'i--.. 1&.w.nt -t-.ng ni Mba S.rurot M kaft)o.,.. lihM. -Ant Lolo ke;. -.'tri, _ _,. redro 11Nt&po1 ..U. ...._. ns kemay ,at e.wJtt ni MIR Benlrot. -e.ro nal:Ñllbkl hu anr.oLolo 1ro tlehll u ,_.,...,...,, 'yon. '.-..a.adt? -hnont .. MD. 811~. ~ :;1:a::.:.• :.:.~• !aw.;!:: ..... pin.t.y n'rans IW.. -E. IN't Nman ó• mWllbld? • __,...,.. ho, .._. her.tp ,-Y. _." Q l'lilili9nfM ~ •, SAID U IMPIBA8A 1i IJlil&T SI (jFIASPIRINA llpmig ~ 1119 lagnat o s4pon at llllling sumigla. .• ~--~ CiBA~!!B~!! "') ---------~--24 1.:apaki-pakinabang para sa inyo ... PAGKUKUMPUNI NG SAHIG Ana mga se-:nentadon.g sahiC na rnaJ uka ay hindi rn.1hir:ip takpan ng pat;iog na paoacpi. An11 mi::a uka .1\' dapal lakihan al lali.· rnlln. Hug;:s;ion ani l;iohal ni¡: dumi at illika· bok, al takp;ion anr uk:i ng bar,on:; halong scwie-nto. Kung ang buong ibabaw ng sahig na s<'" menlo ay may .:ira, pal;iolirnin nang pantay ang mga ulla na ~n~ ginagarnit ay rnartilyo :it pail. lto an::: pa.gkakaritan ng bagooc scme-nlo. Linlsin ang buonf ibabaw. basain al pa· lungan Dfl Setne!1lor.1! umaabot sa ka.pal na % pultada o mahi(il. An<J pinaghalong se-mento ay •u.a proponiyoni i:!iant: hahagi ng se-rnenlo sa ~ bah•Ci ne huhane:in. Maaari": gamitl?o anc eraba sa halip na buhan¡;in kur.,g r.ais ane: matigas oa sa. !Uf, Par.a sa mi.a ~iihi~ na tabla, pululin an1 buot1g hal,:ao oe: tabl:11 at palitaa na: N1ooi piras.o na ang mg;1 dulu ay nasa l&~l ni isang matib3y na patun~an ~ ilalim na: sahig o s.ulen. KalMDin ang ha~ong tabla upang puman· lay sa kalapil 111 dating tabla pagllatapos na maikahil. Sa pagputol sa mga bblang may ukit, lagariin ang m~a ~ilid nito na ang lagui ay pinararaan ~a u~it. Kailangang ma,cing matalas ang ta:;m ng lagari. 8unulin ang >r.ga pako sa isant:: du!n og labia, ikalan1 sa is'ng p.,¡¡lunr:an Uulad o¡ nablar•wan) at Iaiariio aog isaoc duJoe.c :Qdbtapal sa sulf'ra. Pagkakabit -s ba· 1or:c Labia ay :,alamio ito. ANGLAPAG - ~ NGBANYO ~ Ano m:mg pana'kip na ga!!amitin sa sah1g o lapag ng banyo ay kailangang :li·tinalagos r:g tubig al madaling linisin . .\.ng linolyo ay karaniwang ginag;.mit a•, napalunayang mahusay na pana!lip. no ~Y mainam sapagka t mura al rroadaling ilatag. Ang komposisyoog ito ay ma3ari11g ip1i1tong sa tablang sahig, bago man o lun1 a Nguni•t ang kailangang magsagawa ng pagpapaton~ ng komposisyon ay rnga bihasa sa gawai11.g ito. :1 Ngayon 2y ginagaruit na ang goma na panakip ~ h•pag ¡¡! napapatunayang nap:tkahu.c;ay. Nagsasanggalang sa pagbbulok ng tablang bahagi ng banyo, ang ~oma.n& panakip ay mabibili sa sukat na 3 t:d:impakang haba, 4 na ta. Jarnpakang lapad, ""' ::mígadang kapal. Maam rin ang !Dak.lkitid na sukat para sa rug¿t gilid ng lapa!(. ltip. ~~,:g;a:u~ie:~º7!¡117.ª~:a&mb:::~1~n~:~~k~;~i!~~ ª~!a g;fu~ºfa!:::: Sa p;ighlinis og coma, gumamit ng pulbos n,1. p1.nli11is. sabon al lubig. Pagkatap.>S 11.y patuyuin. Jlt11Yé1g gagamil ng petrolyo o amonya pagka't ang mga ito)• ma¡;;p~pa· Jambot ~a :soma. lwasao din ang mga patak ng g<1tas o maotika. PAC-IHIC NC ••• Budy na magliabawü: pa ang raga Glnay. Naog balingu ko si Bb. Ta¡ala ay aagk.:J.tama a~ amiog inga· paningin. Tu· matikoó siJ'a al di nahila sa akin uc pacpapalúd oiya rig puyo sa mg1 ro.ata. Pagkaraaa n« ilaog sandall ay muling humarap at lu111i· iagia. 51 bulwagaa. l1aJa70 u sina Linda at llucb. Sa namumulang mga mata· ni ~. Ta· ~ala ay paraag natt.sa ll:o ang mga katagang: "E.un: . nalalaman lamaac itiJa ... !" -ltOGIELIO VELAS 16 NI tMftl trufMlll Unibrnlct.HI ne S..... Tamn, ·Mliynila MAGASIN NG BAGONG BUHAY ~,.,2ij<.;;ara1ri: ~~0~~~11 ¡,..¡.,.....ip~p.JJG t-JAP~s....ir.......i~ rJ ..... 6TAl>.l6KANG M~Al..AY'l<:Á.y W~SF'< · OIN~ ~ .i>->.IG SIN.ATA s.oH1,...Pl'-iAN !'G PVi..•~A·l<'•...iAeO l<As.NV, IEtlo.lALlTA ¡JI 1--Ui..U """>JAi;:o,.¡ p1~....,..io:s ¡.l....,..\GYAfll.l.¡..l)¡,AA• t<'APAMGo~ T•YG' UP~ ¡p .... G • PIY~'""I-~· C"fZO·~"""''"""' H1>J~ANAPrJ11JA Tt<~SA AT~6 .A.>JG~1rJ.; Ao<Dl2-PlYON l>IA NAT~l rJ~l"J"'6C>A,AtJG .......s.1. MAY IJ~T AG· • pi.J.-.,..J.SI 1i!E.o.l6' ,.,¡., 1So'r.Jc; KV~>->JOJG e.A.s~ •.. HUl..YO 28, 1957 ~~ KAr18A,YAN r_,.. A_M¡; '"'"""'ARAP # / r~ '4<"AN6 ... veUSN.J5 ~"""'"""'"'""" 5'°''-". s ' ~Aeo ? 8Al<:lr AP'&S~""" Af6 ~M~r AA/6 Qll~ NA /•A(;:-')4S """"6~ .NAf Af¡Ul.A~..W,~· ~~116'rbN6.' /TVTlll-d>I'25 Masdan ... ANG DAIGDIG SA PAMAMAGITAN NG MANINGNING AT MAlUSOG NA MGA MATA ANG ARAW ARAW NA PAGGAMIT NG ILANG PATAK NG EYE·MO AY NAGDUDULOT NG KABABALAG· HAN SA INYONG MGA MATA .n ... c-aa..-••. , .... .....w11,.., ..,__""""""',_...,Zloc'-'"'-"•I••· "·• 26 Ang po.gkakoroon np tsang Nori Do.!isay sa pelikulang Ta: galog Cll/ bungo ng mga pan911ayari11g di ÍJ!(1asohan. SI NORI DALISAY ay itinutu· r ing na Ís.l Sil m;:;i biluin nalin ~a ¡mtinc·t:i.hing na "may 111agandang ipinangangakn·· 1.;;itun;1~·;i n :iy di na m;ihilang napclikul;aan¡,: kan)·ang nila· bas.:1n, ;il patuloy pa r inr! guma¡;awa ns me¡¡ pclikula sa Halim n~ Sar:;pa~u it a Picturcs Suhaffl bihíra' kai¡Ml3 an¡:: n ak.:ibalJ;itid na sí f\:orí ay hin· di man laman: n:ll'l:;;irap n.i magin' arfüta. An;: p:ii.:il!ing híl uin ni;;1 ay l'>un~a ng rn~a pan;i~·aprin;: himJi nip in;ia· sah<Jn. 5¡ !"orí ay n;i¡.:tapos n;:: ·'hair sr:l"n("<.>' ~a Rulistic r·a·.hion Sci1 ool. Sita an~ may· ari n~ .. ,.,farfluwcr Bcautiy Salon" ~a ilaan~ J uan Luna, Tundo . .'lb ynila. A'•<: lumo y na pan<::ilan ni Nuri :iy Jlonorala Dalisay: isinillln::i noong ika-11 ng Enero, 1938 s.:i (;<t;.:;i.langin .. 1'undo, :O.laynil:i: ,1n:1k niná G .. Scvcrl· no -D~lisay at lin¡.:. Trinidad Salnr J>alisay. Si Nnri ay pan ·~a llo sa anim na magka,lo;apatíd: sina Annic, 24¡. Fi1mic, 23: r.ori. 19: flor, 18; Lilia, 14: .;ot Junior, IO Hindi pinangarap ¡ii Nori na :;iy;1" y mai;in¡:: isan¡: artista, Jcahitnasa panai;ini[JO Sagunig1mi kaya. An~ tala;::ang pang;orap ni Nor¡ sapul pa nang ~iy;i "y na!(·aaral sa Lakandula 1-:lcrnf'nl;ory School hani;cang ~;i sum;•pil si~·;1 sa Mataas na P;1;ir;1lan¡.: ·Torres ar ma:ün..~ is:.n¡,:s('krclarya. Subali't di nip naipa¡:pa(uloy iynn dahil ~;• 11a:.:·iis<1n¡.: nai:hahanap·bu· lo:iysu kanilaang hnvan¡.:lna. i'-;»·~ . ~a ~alip. n~ masu~·an na l;.1man: siyan~ isang "mimeo'._:!rapher'" s.a isang tanggapan '<J hangad na matulun11:an ni~·a .1ng kanrans lna na siyang na~sasaha likal ng kabuhayang naiwan ng kanil3ng ama. Hindi niya akalain na ang kHlungkutang idinulot ng ma· J>ait na kabiguang iyon sa kanyang unan¡ pancarap ay isa lan1anc palang h nri011 ng (1agtata.;umpay na talamuhin niya S3 mea darating na araw. Dahil sa angking m!!.:J k:ita· ugü.n ni Nori ay makaillong ulit jj~·ang napiling "Miss Scc· liun'" ng kanilang klas!'. Mali· r~1it din. siyang mahi~ang na "Rcyna Elena"' sa mga sanla· kru~an. Hanggang sa dumating ang pa,J!kabtaong hindi niya .naasahan. lsang araw, bi1mksan n~ kanyang liya. si Dra. Sclgadu Oria na nagin¡: kam:ig·aral ni GN(. Nene Vera Perá, ang r.1agiln<'lanf. pal!h kat;.iong nagh1hintay s~ k;,nya - Nori, bakit l:lindi ka mag· artista'! -wika ng kanyang tiya. -Baga~· na baga~· sa iyo! Ilakit hindi mo s11bukin ang !yong kak ~yah;in sa l;irang;rn ug pclikula? Biglang inag:.w ng malakas na halakhak ni Nor¡ an~ pags;isalita ng kanyang t i~·a, at pagkalapos ay ibinaling ang kanyang mukha sa salamin. - Susmaryoscp! llo bang klasc n¡:- mukhanó ito ani: mag<!a rtisl~ ? Aba! baka malugi anc: ~i nc, e, sisihin pa ako ng takilrcu! - Hindi ako nagbibiro, Nori, - &iil no ti) a nira, -J:uu¡; MalayoAng SI NORI AY MASASABING ISA SA Samantalaag tumutu" to11 ng ukelele ri Lil'cl, kapa· tid ni Nori, tila nagpa:pa-"'charming" naman ri FlM, ang maaonayaw ng "'Ballet'' at himalabCL! na rin sa pdikula. Ati'1 1M1k4salamin a11 si Nori. gusto mo'y sasamahan kita sa C'studyo ng Sampag:uita. llalaJ)it kita kay Dr. Perez. Gusto molla? Anz sinabing iyon ng kanyang li)la ay hindi niya naipag-walang-bahala. Aywan niy11 kung bakil. Nguni't hindi niya sinabi sa katiyang tiya ;1ng bagay na kanyang nada· rlln1a noon. h an: u1na11a, sinamahan ni Nori ang kanyanc nakababat11ng kap:itid na si Flor sa l>remiere Produecions SI paebabakasakalín¡ makah bas ito :;a pclikula: Si Flor ay mahu·~ say magsayaw ng "ballet"', al may tipo ring katulad ni Nori. Nac-:iral si F lor sa Cl.ssinl Dancing School sa pagtuturo ni Miss Anit:i M. Kanc. Nais hlyang ipakipagsapalaran ang "nalalaman" ne kanyan¡: ka· p:itid. Nguni't nang sila ay Oumating sa estudyo ng Prcmierc ay kung bakil siy.a ang napa-extra nanc di niya sukat· a!calain sa pelikulan¡ "Pedro Pcnd11ko" na noon ay kinukU· z:iau n: siyuting al pinan¡vncunahan nina Eí··en llcyes at Edna Luna. Buhat nang makita ni Nori ang kanyang anino sa puling. tabing ay s¡¡mibol na sa k11'!· yang puso ang masidhing ,:~g nanasa oa siya'y maginc isang utista. May mga g:abing nilalamay ni Nori ang magagandang pang;rrap. Hindi siya mal:atulci¡. Labis·labls ang kariyahall.( nadarama niya isipin l:iman.: na 1umagalaw ang i<anyan, larawan sa harap ne 1n·araminc nanonood. :s.a loob ng madilim na dulaan. Kaya naidadalangin niyan¡ {flab ng. gap na sana siyang pir mihan kahit na paekstra-ekstra la· r.1ang. Subali't naisi'p naman niyang baka minsan lamang :.ng pa¡:kakataong iyon at di r~ maulit pa . Kaya isang gabi, bumuo siya ng isang malata¡: na pasya. -Lalapit ako .•il akinlt' liya 1t ip&~tatapal ko na u kanya ::ne buone katotohananf nadarama ko, - aniya sa u.rili. -Uo Jamang anc tanging pa: raarig nalalaman ko upng MAGASIN NG BAGONG BUHAY Mararating MGA "NILAPITAN NG KAPALARAN" ni Ciscar R. fiares m:igfn~ ¡anap na katuparan :n¡ aking m.g-1 pan¡uap. Bu· kas na bukas din! Kilabukasao sinadya ni Nori ;;ing kanyang tiya sa taha· oan nito. Ntuni't hindi niya masabi ilgad ang kanyang paby. Hindi niya malaman kung piano .níya p1sisimulan ang kanyang sasabihin. Naroong i~ipin niyang ipagpaliban na, naroon namang S.11bihin sa sa· l'ili na baka pagsisihan Iamang niya yaon pa¡::katapos ng p.;¡kakataon¡: iy_on. Kaya, na¡:JJlkalata¡ siya. Naglakas-loob na aiyaog nagtapat sa kanyan¡ tlya .. • Ang ¡inawan¡ pagtatapat na iyon ni Nori sa kanyang tiya. ang naibukas ng daan upang :.iya'y makaratin.r sa estudyo ng Sampaguita Pictures. Jsan: araw ay pumasok sila .;a isang malaking tabananf b:ito. Sa kabutibang-palad, natagpuan naman nila ang mag· 1sawang Perez. Sa -unang ma· fas pa lamang ni Dr. Perez kay ?iori ay tila nagandahan nasa 1nat andan1 hubog n¡ .mukha nito. N11patuloy an.s Doktor u pagmamuld. Sinusuri ni· ~·ane mabuli ang bawa't kilos 1u Nori.: an¡ salaw ng kata· wan; !lnf. pajJ-upo al pagtayutayo; ir.ng bawa't hakbang sa r-a¡lakad-lakad sa maluwang na bulwagan; at. higit sa lahat ang ll:anyang tindig. At sa wakas, si Dr. p, -~ ay naka· tuklas na naman ng bagong pr.rsonalidad na lapat sa pan.ntin ng kamera. Para matiyak ni Dr. Perez na siya'y hindi nag-aalinla· ngan, binigyan niya si Nori ng "screen test" sa pamama¡itan ni Direktor Mar S. Torres. Na· iinc mabutl naman ang resul· ta. Ntuni't hindi pa r ln nac· kuiya noon anc Direktor. Aniya kay Nor i; -Upa~ matiyak natin na maaar¡ ka na ngang ma1ing :irtisla. ang mabuti yata ay s1.anali ka sa limpalak na binuksan namin upang pumili ng l:ibindalawang dilag na gagamitin sa isang "dream .~equence"' ng pelikulang Prince Chlrming. Pumayag naman kaagad si Nori bafaman nan.¡angamba siyang baka hindi stya maka· sülít sa puibagoog pagsubok 110'11 isang to:p!)O so: pc!ikulanQ "Pompanggenya". Mokikito so 1orowan sino Nori, Linda Esfre!l.a at Jiuthw Douid. Sa ptlikutang ico Olf motaki 1'IO rin on11 popd na ginainpcmon ni Nori. HUL YO 28, 1957 na lyon. Nanr dumatin¡: ani araw ng pamimill u Jabindalawang isa· sama n r,1nc11 Ch•rming ay kau ma na si Nori sa mabi¡it .11 300 dilag. lsl!·isa .silan¡ ll!makad sa harap ng labin•liilawa kataonit bumubuo ng huradu. At nang ma,gwakas ang nasabing timpalak ay si Nori ang tina11ghal na pangapat sa mapapalad na napili. Ang pa¡::tatagumpay niyang iyon ang siyang ··nagtali" sa k<1n~ a n Sampaguita Pi~tures h.1ban: kontralon¡ tumatagal n¡ apat n.a t.aon Mula noon, nagpasimulan¡¡ 1<"1a1bago na an¡ daigdi¡ 1 1i Norl, lalo na uan¡ dumating sa kanyang mga kamay ang pelikulang Emm.. Lalo siyang :iapatanyag al sumikat pagka't uipahanga niya ang mga kapwa niya artista al gayundin ¡>ng mga direkto.r. Kaya. sa pelikulan.!t ito siya ga_ nap na ipinakilala ni Dr. Perez bilang i~ang mahusly na katulong na bituin. sunud·sunod na ane k.anyang ~nga pelikula: tulad ng Kontr• P1rtido, Lydia, lh1tl•lu, A:odor•. P•mpan9911nya, Movio F•n. atbp. Sa kasalukuyan. si ~orí ay patuloy pa rine nagsisikap .ot r.agpupunyagi upang makara1ing sa lalo pang maayan¡:; kinabukasan sa daicdig ng ib · pitong-sining. At ang lahat r.ang nakakikilala sa k:mya ·~· uagsisiasa namani:: hindi siya mabibigo at "\ubhan_ i; malayv s .. pamamagilan Dg isolcg ma- Pagkatapos noon, nagka· ang kanyang mararatin:." ,, ,, VouUe T -- PANAWACAN! 516 Oel P.iin, M•riila Teh. 2-9)-49: 2-tl-52: 2-65-76 27 NANCUNGULILA ang aking pus<1. Hinahanap·hanap ko ilng isang ligayan¡ nagtampo sa akins buhay na kalp1la'y di na magbabalik. Suball't wa. la akon¡ ibang sinisisi. Ako na rin ang may sala. Ang na· ,awa kon¡ malaking pagkaka· inali ang nlging dahilan ng lahal. Al ilu"y isang magan· tlang aral na di ko na malili· •1101 kailanman. Hindi pa lubhang nagtatagal. p:irang kailan lamang. ay ma· Ji.i¡aya ang aking buhay. Maraming tbla¡a ang nananaghili $il alun. Di·iilang blnata ang pumupur¡ al huiTiahanga sa t.ncl•y kOl\J mga likas na ka· h1nclan - Kay·e:lnda ne buhok mo, Anila! -malimlt sabihin sa ilfl:in ng mga kakilala kon¡ bi· rnab. -Ang kutis mo ... pambihira? -wika naman ng mga kai· l.••gan kong dalaga. Al alam kong hindi naman ~ila 11agbibiro .. Talagang ma· ganda ani:: aking buhok, na niahaha at alun-alon. Maganda rin ang aking kutis, na ma· kinis al mapuli. Pinatutuna· )'an iyan ni; :iking salamin, al ng ma¡ t•lans ko't mga kapa· ;id. Kung ma;.r kapintann akon¡ niasasabi, ilo'y ang aking pa· .;itin~ "simple"' SI pag·aayos :ti pananamit. lyan ang mada1 .as· ibiro ~a akin ng aking mga kaibigan. Hindi man la· mane: daw ako nagpupulbos al aaglilipstik. Hindi man lamang daw ako sumusunod sa uso ng l:1bas ni; pananamit. Mak.alu· m:i raw ako. sah1 pi! ni: 11:111 1¡.,,.:: ~ak il;..J a Scbali'l hindi " ko si111 pin<: pansin. Kapintasanko manant ¡;ayon. ayon sa kanlla. kata. acian ko namang itinuturing :it ikinararani:al ng aklng sa· rili. Sapa¡ka'I ilan s• kaba· haihan ngayon i>:rg mahaba .'lng buhok, walang pahid na o :no mang pampaganda at ayaw 11mayos nang sunod sa maka· bagon!:'. panahon? Kaya nga nanghawak ako sa 'iati kong paniniwala ... hang. ;::ang sa makilala ko ang isang l;ilalting h1mikha ng biglang•iiglang pagbabago sa aking liuhay. Bu\nn noon ng Mayo, at naging "Reyna Flor~s" ako sa i~ang Santakrusan sa aming r,ook. Kabllan.:: sa mga bina· tJnr: umilaw at sumunud·sunod n akin hannang sa ipasok an¡ pru$lsybn ay si Angelo. Hindi siya humiwalay sa akin al ·kas.ama pang naghatid sa akin .sa aming tahanan. Sa -.inanr, gabing iyon pa lamang ng aming pagkikilala ay nag. vadama na siya sa akin ng ;sarlJ paghangang may · kalang· kap na ibang hangarin. At nang itanon!C niya sa akin !t.ung maaari nlyang madalaw :1ko, ay hindi ako nakatanggi. hang Linggo nf rabi, pa· .,auhin ·na nga namin st Anatr lo. Katulad din na: ib1ng la· l~kinc pumap1nhík sa amin J )' binuksan na a.e.ad niya noon :ing kanyan¡: dibdib al ·nagla· pal na. ako"y kanyant iniibig. - Na.pat;u ga naman yata ng pagtalapal mong iyan . .. - himig·pagbib;ro kong sabi, l,¡¡gaman ang tutoo'y1ihim na nakaramda.m ng ligaya ang .iking puso. - ~raa;ri . n.:uni't mabuti 11.a raw ang maa¡ a, kaysa tang· baliin at mahu.lí sa misa! -tila pabiro rin niya.ng sagot oa nakatilig :;a aking mea n1ala. Yaon na ang naging simu· la ng pagkakl;lapil n¡,: aming mga da.mdamin. Al isan¡ hapon, si isang b kursiyon sa !Jalara na kapuwa namin sin.a· Mahan, ¡y natagpuan ko na laman, ang aklng sarili na nakahili~ sa kanyang dibdib sa i:;ang kublint: popk na malayo ~a karamihan. -Nai9 kong ipangako mo sa akin na hindi mo ako paglaJ,¡ruan laman¡ , Ang~lo . .1ng sab¡ ko sa b n)'a noon. - Nakahanda akO"(IJ iharap ka sa damban1 sa ano mang araw na iyonc naisin. Anita! ·- ang wika naman nlyanc ma· D aghahah1ta ant katapatan ng kanyang pangungusap. At buhat noon, nabuklod na ang aming puso ng isang matamis na pagmamahalan. Mali~ayang-maligaya ako sa tu\ving siya'y dadalaw sa amin. Paran~ nakar• ating ako sa Jangit kapaJ kami'y napag. iisa at buo·ng lay1ng nac·uulayaw. Malimil kaming maka· ~ama sa m¡;:a lakaran at pas· yalan n¡ amint mga kaibi1an. Sa bawa't pagkakataong kami'y nackakalapil 11 patuloy ·uman¡ pinactillb1y namin ~111 amín,¡ Pl 'l·iibigan . Hindi ko nli¡ awanc lllhim u akíng mga magulang ang katotohanan. Al hinUi naman ako nagsisi sa ginawa kong paglatapat. Hindi sila tumutol kay Angelo. Sa ganang kani· :a, si Angeio ay mabait, mar;ingal at karapatdapat maging !!an¡ "ar.la ng uhanan". -Nguni'l ku.~ maaari, - roon? wika ng aking · irta, - ay hu· Hindi na ako sumagot at wac muna kayong pakakasal. nalJpahalata akon.g masam1 .\n¡ ihig ko'y tulungan mo i.ng loob. lnamu·arno namaa 1nuna kami hangcanc sa ma· • 11iya ako, hangganc sa anc kalapos ng pag·aaral ang da· pagkakataong iyon a.y mauwl lawa mong kapatid. sa muli namin¡ pac-uulayaw. -Kayo ;mg masusunod, Na· Subali't hindi na¡ wakas nay, -ang sagot llo naman.- door :mg bafay na pinapan· Anc tutoo'y ~ta pa naman i.in ko kay Angelo. Hindi makami at hindi pa namin na- alis sa kanyang ugati ang lapag.uusapan ang tungkol sa ging pagbibitiw nf matatamis <1ming kasal, bagaman sinabi na pangungusap sa sinuman,g niya sa akin na ·nakahanda babae, na ayon sa kanya ay ~iya sa ano maog oras na "mabisang packuha ng kalo;iking naisin. oban n.g kapuwa". At minsan Al ang mga araw· ay patu· :i.y nasaktan luloy nin ang !oy na na.tinc maligaya para Aking damdamin nanc di niya sa · amin ni An1elo. Lubha si- in:iakala. yang mapag.alaala, mauna· Nam1syal kaminfl mul¡ noon waln at mapagpanya. Wala na kasama ng amín« mt a kai· na akong masasabl sa kanya, bisan. Sa packakatu ... aan na· nialiban sa isang ba&ay. Na· :nin& lahal na kung saan·saan papansin kong ."magaang an1 na nauwi anf pa.g-uusap.usap. klnyang bibig" al llging ma· :iy kung _bakil nabanu il·lnnc· lialllis manfusap sa sinumant ~it ng isa ang tungk.ol sa babae. Nang minsang biruin amin ni Angelo. Pabirong siniyii, ang isa naming kaibigan, r,abi na mapalad da.w si Ange· si Claring, ay hindi tuloy ako !o pagka't nakatagpo ng ;sang nakatiis na di siya ¡n¡salitaan. "lu:1ay na Pilipina". -Ito naman, - ang wika ko, -Sa buhok lamang ni Ani-bala na lamanc ay pinuri at ta ay makapagmamalaki ka 11inan1aan! na, Angelo! - ang wika pa. -Masama ba naman ang -Ito namang si Remy . .. - ~inabi kong ma1anda siya! :ing sagot ni Ange\o. - Kung Kaibigan natin si Clarín& at :1ko nga lamang an1 susundin dinudulutan ko laman.¡: siya ,,y ibis kong paputol na si_ ya n¡ kasiyah1n? ne buhok, e . . . e.aya mo! Hin· - Kahil na. Kun¡ maaarl'y tli ko nra 11man1 n1alam1n ~yaw kong magbibiro ka sa si· dito kay Anita kung bakit numang dal11a. Paano kung ¿,yaw sumunod sa uso! Ni r~a1k1roon ng ibang akala at ¡iyaw magpulbos at maclip:.~iping hinahangaan mo nga slik! s1ya! - Pa'no e maganda na na-O, e maano naman kung mang tal_aga, hindi ba? ;npgkagayon man! -tila nag· Sa pagbibiruang iyon ay bibirong sagot niya. -Hahang· hindf ako nakisagot. Ay.,an 1.1ang sa hinahangaan lamang kung bakit paran~ nasaktan naman, ano aag mauma .¡J(o n liinabi ni A~e.Jo. Al. Tunar 1a Paagrayerf "HINDI NA NAGBALIK" Pagtalapal ng lsang Mananahi Kay BENITO R. CADIZ Minsan Pang Natupad D!to Ang Kawikaang "Naghcmgad Ng Kagitna, 'Sang Salop Ang Nawafa" MAGAS IN NO BAGONG llUHA Y nan.:::: bmi'y ma1·uwian ay bi· nan.a:it ko u. kanya iyon ba· ;o ka1n¡ naghiwalay. - Ano naman ant: ika¡aga· lit mo lungkol tloon? -pali· wana¡; niya. -At sa la¡ay ba e tanggapin ko na lamang la· hat ang pagpuri nila tungkol ~a iyo. Ma&kasintahan tayo, ilt hinihingi ng mafandang asal na medyo tutulan ko na· Jn;ia ang mga pagpuri nilang iyan. kahil na pabiro lamang. -Hu, alam kong talagang "old íashion" ako. At tala· ,:ang mas kinagigiliwan mo ang mea dala.cang makabafo, tulad ni Rcniy! Hindi siya sumagot sa sinahi konc ·iyon. Aywan kuna nais na !amane nlyanc huwaf mauwi sa pa¡hihinanakitan :mg aming pag·uusap. Neuni't j;ang ba:;ay anc nabuo sa :iking hinaJ1. n• lalong nag. lumibay nang minsang muli );aming magkita-kita nina Remy at muH niyang purihin ang buhok nito. llaganda .ªª" mang talaga ang puto! na ¡bubok ni Remy na bumabagay sa maganda rin namang tabas ni mukha. Al nalalaman kong hindi nagbibiro lamang si An1elo. Kinabukasan din noon, naf· sadya ako sa isang tanya¡ na •· bta\lt)' parlor'°. Nagulat P111 .:ing akin,¡ ama'! ina. car undin ang aklnc mea kapatid, nan~ makíta l ko. - A no aog naisipan mo't :lagpaayos ka nang ganyan?:.ng 5ilbi ng aking ina. - Mauma ho ba namang paflulol na ako ng buhok? - ang sagot ko. -Ako lamang ang nahuhuli sa uso, a. Ma· t,imit tuloy akong biruin ni Angelo.. at ng aming mga kaibigan. -B;igay naman sa Ate, e, - u bi n: dalawa kong kapalid na dalagil>ng lc:apuwil> putol din an; buhok. Hindi na nagsalita anf aking in1. Hindi naman nila ;nún•sama al\g glnawa ko. Nagta.ka n¡a lamang sib pagka't biglang·bigla at wala nang sabi·sabi. At lihim akong nagalak. P i· 11ani1bikan ko ang muling pa.g· dalaw sa amin ni Angclo. Ma· tut1,1w:a siya pag ako'y nakita. Hindi na ako makaluma, na :;aya n.i:: malimit nilang sabi· hin. Isa na akong dala¡:ang ma· b bago, hilad ni Remy at ng iba pa naming mga kaibigar1.g dalaga. Nang dumalaw n.ga sa amlo. ::i An::clo nang sumunod na araw ng Linceo ay hindi ako na¡:'kamali. Natuwa siya nan¡ ilko·y maklfa. Sapagka't hin· di lamang putol n:a anc akin¡ tm hok kundi may pu\bos rfa rin ako al may pahid pang Iipslik an¡,\ aking inga labi. - Lalu k:ing i::umanda kaysa rati! _ .,,n.g \\<ika pa niyang walang kurap na nakalilig sa ukin. - ;l.b gilnda pa ba ;iko nga. von kap;a k;iy Rcmy? - ;ing ~ahí ko naman¡; himig paEl:a· l:lmbin¡,'. - Jlit;it h ng maganda kay· !'il ka1l)'a, at sa sinum~n¡; d~· !.1;;<in¡: nakilal.l ko: HULYO 28, 1957 Kto1g hindi kayo mal<a~epil)t>tuwing mata1apos kumain Miasng Pagsesepilyo lamllllJ sa pu1•agitan ng COlGAil DINTAl CREAM ay V' lhf.llaP.,ong Sumusugpo sa Pagkasira ng Ngipin ! ~ K111'0karakang Pumapawi sa Masamang Hininga ! -./ Pinananatiling Mgg,anda't Malinis ang Ngipin! ..S-~..tat (olgate•s ang tanging panlinis aa ngipin na may GARDOL *na wmu•ugpo sa pagkasira no ngipin sa buong maghapon 1 ~~r~ ::: .:;~~~n·t:, h~:dih:::!:.!:m;i~k;1:S;;. ,;n.,.IJ..ida ang ngipin - hindi lamang g•n•p u pinaba!Mngo ang h1n1nga - nguni't 11nu1u1Jpo rin M\f ~Wir• ng ngipin u loob 119 12 orM o htfit ,,, K1rd .. rab"9 n•gk1k1bi.a png Colgate'1 upal\ll muugpo eng mawmang h~ nasslslmula sa blblg sa '1 sa batu.'\ 10 pUlgf•y111rl. Muu;ana: P&I· aeeepilyo 1 .. n• nr lll col11:ate's ay lnlhr1ns ht11t na mallnis at sarlwa 1n1 l.nJoag blbl1 sa loob nr 12 oras o h!11:lt pa. 8adYans naübl1an nr kabataaD 1ns kaslya-sban1 1 1san1 mun¡han¡ n1 Colsate'a. KaJ'a't naübi¡an n.IJ.1111 1amltla la¡I anr Col¡ate's sa p11sesepUyo n1 ~pln tuwln1 matatapos Ir.U· m•ln-na: plna'i:unabutln1 p1raan na napaa-altmans nQ.abab•wM n Pla· lr:u lra ns n¡ lpln. Tandll.n, upani matlyat. ·~ r1nap llll bJlllUl•n n11 qtDin ú ma'i:IPt1-1'i:lta. u 111.JOlla' denUM.a m&ll:alawana be-. a&· la&DC t.aon M i n 1 • n g pagie,wpityo nv Col9•t•'1 •• um11<J<1 -•~ mlA· aa111 passesepuyo w. 1• u•- 1tY oa1b!bl11lY nr m•1h1pon ·~ m11dE1.mas na p&n&nH•l•lll !aban H n1kasisu an1 •~i®. Ao¡ Gardol DI Cot1u.e·1 ay bl.I· mutruo ns panan11aia.01 sa bu· ons m• shapon! Ma1 1r.as1ya11y¡¡n_¡r las&llJI maan11han1 o.a naub¡¡&n llll buons pamllya. ., ........ ,,, __ . 10t$al/,,..H.J...,,.,¡ 5.., .. ,_ f ~Jfl¡,,, "! PHILIPPINE DENTAL ASSOCIATIOM Ang Pinakamaltiling "TOOTHPASTE" Sa Pilipinaa ••• Sa LU.A •••• Sa Buong Dciigdigl Hindi nqt11•l noo11 sa ilmin 5¡ Angelo. May Jalakarin d;.w siyu¡g mahalagang bagay ,iang an w na iyon. Masayang· masaya ako nang ihat.id lto dya sa pintuan, na ni sll guni· guni'y hindi ko inakalang iyon na ang pagwawakas sa l min ne lahat H:ndi na nagbalik si Ango:>lo buhat noon. Hindi na rin siya nakauma sa alinmang pasya· i~ n o J:.hran ng aming mga · kaibi~an. Hindi na kami na1· kih. at isanc araw ay tu• mang¡:ap na lamang ako o¡: sulat buhat sa kany1. A NIT A, . V inaramd(ln¡ ktmg ipagWpat .~a iyo 0119 kalofohanan. ngu.. ni'f kriilrmgan kattg gawin ito. Naur¡ L inggo ng i11on na datnan kilong ibang·ihi:i no si:i rti· li ay parang nagim ba/ ang aki ng kalim /1 011. Hindi lomi:ing ako nagpalia/olo sopogko't i111 m i:ing i ~a sn niga pali:ilrori:in ko sa bulray: trnq logí nanQ mag· r!ulot ug kasi .,afton .ta lrnpuwa. 9a11a 1111 9í11119awa ko ki1111 Remu. Atam mo mi marohil mzg ibig kong sabihin. H i ndi ko sino,~birig masama ang ginawo mo. A ng t u· too'y mooari ngong la/o ka. ;oaug a1 mu111 da l<I poningin sa kaa¡¡uson mo l!.pa!l')ll:. N guni't rrng kogandaha11g nokita .•a iyo 11g aking puso'f lcaluluwa ay biglang-biglang naglaho. Hindi na ikaw ang lunoy na 1lalagrmg Pil ipinang hiuongaan ko n(lng lo.bis al rifldnO hii•ongad l:ong illal id sa harop 11g al!ar. .Ko11a. ikiuolul1111gkot kona rabillinsi cíuotapos ko nasa .:Jtin ang lahat. Ang atiRo pag· iibigan O!/ ituring mong isong panaginip /amang 1UJ di naf1'¡iad sa katotoh11rnm . Patawarin mo ako, ANGELO NGA YON, nangungulila nga ang aking puso. Hinahanap-ha11ap ko ang iu ng Jigayang nagtampo sa akine buhay n1 kaipala'y hindi na magbabalik. Subali't wala .lkonc ibang .:inisisi. Ako na rin ang IDt )' .;ula ng lahat. .. (X) Kamuntik n:mi:: "magkabak· tiakan .. sa mar bakuran ng esludyo ng LVN, kamakailan. At nakatu1u"·ang.nakatatawa ang r,ani¡y.lyar1. Nallalayo .si Direk'tor Frcd Daluz sa ma~· pinluan ng bakuran. nari¡; sa-daraling ang ilang lin-('dycr. Itinanong ng isa k11ng ano ang siyuting noon sa loob ng rstudyo, pag. ka"l ibig )•atang pumasok upan:; manood, kung makaca· gawa ng paraan. "Ang lelong mong panot!" sagot ni Frtd, Namula sa galit ang tinukoy ~t m1gsipandilat ane: mga ka· ~ama. "Bakil Mman ma¡sasalita :igad ko·o ng gah~·.::in! Para nagtatanon¡ Jan¡ kami!" sabi ne iS<1. "KaY• nga sinagot ko namaa kayo n;ing mahusay, a! Bakit kayo magagalit'" Nang magkalinawan, nagsipagkamot na lamang ng ulo ibatlban • ang mea birutilyo. Ang kinukunan pala noon nj? pelikula ay an¡ ilang tagpo sa Ldong Mong Po.1101 na nila\abann nin::. Nenib Vida). Manding Claro. P..,go. Lila Guti~rret, Den Delgado al B~pni Casimiro. fsang .sulat ang lintrngg11p ni Pancho Mogo.lona b111!a! sa Madrid kamokailan. Aug li· ham ay huhn! ka¡¡ Mat!eng Garcia al inaalok si Pancho 114 gumawa ng iuing pdiku!a .<ll Espan11a na la!abasan din 11g biluing si Soplria Loren. Maga11do: sono ong a/ok, danga't ma¡¡ lwndisyortg "kung" ang o!inman so ating "mga ;irodyuu r 011 sososyo at hahari $4 m.agiglrtg halago ng pro.· duksiyon. llo'y pararte di kapani-paniwala, subali'I luloo: si Rosa Mia, ang nag-iiune direktora ng Sampaguita, ay nagsimula nan¡ magsiyutinr n¡ ffahabutliabol kahit hindi pa alam kung sinu-sino ang rna.¡igin¡ mga pangunang bit!Jin sa ¡ inaeawa nlyang pelikula. Kun¡ paano nani ang ¡:ayon - inu· na niyang kunan ang m¡:a lag· pong kailangang laba!>iin Ja. mang ng mga rkslra al katu• long na artista. "At>g kulasi.sing gilito 11g Hurí, lumijlad al d tnnapo kay ... Ruben Rustia~·· ong pasis11>ng sabi ng iso119 laga·Everlastiltg. Nang 11siuiirl namin ay n"akangiting 1togpa/iWC1:!'ag: th1maring do:w kalf R11ben ang isang ma.ga11dang l«tparoron sapo:gka't mo:giging isa. 1tang direkcor. Pomamah41oan fl' R11ben ong Balaraw na Cinto no gagawin "" Everla.sling ríctures. Al an11 IG/ong .maipo11m11ma/akl 1111 ba11c mg dif.ek~or 011 siva ang pinapamimili 11i Kapi. Origpcmco kung sino ong 110.i.s nivang 111ogi11g mga H11/nan r.i11yo: · galil ko11a si Johm1t-' Mon!eiro o "nababo.to· b¡:ilani" 1111 ma9011daflg si Teresa Mendei? lto'y togpa SCI " HIMAGSIK"' 119 Euer/o~fi119 na pincrntamahalaan ni Dint M. de Jesus. Ang ~1ikulofl11 ilo'y IJatbat ng akriyon, oituiii so ka11¡¡an9 11no11g peli· lculct .. H11-wa¡ kay011f ma.1ugulat kung mak.ita. nin)'Ona' guma¡a. law nt n.gsualita •n& lu.n¡ t:i.onc kamukha a1 )'Un:laODI Pan.guion¡ Ma¡saysay sa isani· pelikulan¡ gina¡awa ngayon n¡ Cbamplon PktlD'H. Ka· muk'ha lamang n¡ yumaong Idolo ng Bayan ang taon¡ iyon, si G. Vic Abuel ng Atimonan, Quezon, isa ring metaniko, na 5iyan¡: gumaganap ng papel ng .y• Jmaonc Pan¡ulo sa pelikulang Dbjective: Patqin si Magsaysa11. Ang mga bituing nagsi&ila· l.las sa Ob;ective ... ay sin.a Pempe Padilla, Jr., ArRtMa Francisco, Osear Mo~oo. Carlos Sala:u.r, A.ida Cariño, L)'diai Antoulo, Puga.k at Tu.c-k. u diftlL~iyOD Di Mike Velarde, Jr. Sa isang Pl'lont lcamakail4n n11 mga ma¡¡.ari ng 1 panguMhing dttlaan sa ripdad ng ~1aynila a11 napagka.,arlang magpapalaba! ang ba100't tas ng Uang pelikulang pijjpiJMf .MGA SAGOT SA .. ANO ITO'l" l. Lobong 2. 8""9fco S. Kldlat 4. Lenpw S. Lunu Santo Mngge.ng Bill'•rn.s Senta 6. Sulat 7- Un1n 8. K.lrayam 9. Pospara 10, Vela 11. Ngang11 11. THm¡nk• 13. Suso 14. Tutubi 15. Anino Ano kaya an11 tini!ingruin 11ina Amndo Cortes, Leonor Ver· 9a1a ot Rest¡¡ Sa!"ldal so tagpong ito sa "KALIBRE 45" ng Pre111.ie1e? Marahil o¡¡ isi:mg kabal:alaghan o 1«itaka·taka119 bog'l:V ka114 gan¡¡an ang l«tnilang mga anyo! Sa tagpong ito 1a "MGA LIGAW NA BULAKLA.K" (SarMpag•tita) au tila dinodoo.11 na lamang ni Ton11 Manan so. Jicig ang pagpapahiwalig " " kanya11g damdamifl ka¡¡ Jfarle ne .l!lmden. NapapohiJ(Ottl1 di no.man mal«itingi11 ang dcdaoG. K.1!0.fo.pos lGmang ng siptiflg ng "TURISTA" ( LVNJ at ri Nida'11 ponsanianlolorig nakapoglifibang.liban11. Na11g rn\• "".!f TIOg.risiyaping ri11G'11 11asolubor:a 11g Uang kaprilso,ong ~ poto grapo •.. ae "pinoortt,. .fi11G Mnr. gafl¡¡an bago ki1111.llGll . , 119 larawrm. Talaga"I YMR!lllbiga.y $i Ni4'J! MAGASIN NG BAGONG llUHAY Ad loob no i.ta:ng taon. Kuno .aJr.altno kikito ong itauinghal "° m(ld pelikula 011 soko muliag pag·uu.sapan kung patul.o11 na m.ogtauinghal ng m.go pez¿. hlanq ta~l.og sa kanilang lA(IG dulaa11. lto'y isang hamon so atlng mga -prod¡rUser, dirtktor cu crrtisb. ai iso ring pagsvbok .M mgo: "tuna¡¡ na Pilipino". MakagOwa man ng magogandang ptlikula ang ating mga; cstudro at hindi naman ta· ktltgl.:ilikin ng hayan, "lalanga· uin• dfn M pagtaUll'lQhal.ang mga panguMhing dulaan. Si Cirio H. S1ntiaf() ay mo· línt m1mamah1l1 ng lseng petikulo - 1ng Pwakal, na rangung:unah1n nina Z31dy Zshornack, . Cyntlll1 Zamora, L;iuro Delrado, Amado Cortu Jt Leonor Ver11ra. S1 peliku· lana íto'y l1labu si Leonor bih1ng ganap nang biutin. ~to anc, p1ngatlon1 direksi· yoo ni Cirio, an¡ una'y ang lsang kasaysay1n sa Apat n.o Kcua11savqng Cinto, at ang p.¡ngal1wa'y ang isaq kasaJ· sann sa Bkol E.qwess. Mor iso:ng bagong tukl4.t M bituilt ong Tomaraw Pictuni, 1IO ªWi>" ro mgo unano n41ra.fri.. la.la t'V "bibihog 14 pu.so ftQ kGl.olaltihan". lto'y .ri Millda. Ptña, na n.a.ko!Okd.a.ng luma.bu Jo Sandataor Cinto at Suicide Squ;id. LirCang •·maliliit na bituin" mg hi.nuhubog ng LVN para ». m11 darating na 1raw. HUL YO 28, 1957 Sila'y sina Lou Salvador, Jr., Chona Sandoval, Ríe Mojica, Lina Prieto at Jose Ejercito. Sa kasalukuyan ay binlbit:)'an 111 sila nt maliliit na campa. uln bibmc pa¡bahanda sa pa· bigat-naftg.pabi¡at rúlang mga papel sa susunod pang peliku· la ng LVN. Ku•1g hi_r.di hahadlangc11 ng mga. ¡X1ngyoy11ri, dalaunmg da· kllang momamoyan 11g a.tin11 bama ang mapapanood sa puting-l11bing. SiU.'11 sino G. at Gng. Ezequiel Magsa11sa11, ama•: ina ng yumaong lidn ng oting bo'1$1J. Ang dalawattg mataudo 011 mag.ri.ftlabas sa Objective: Patayin si Mags.a,y. ~)'. at ong ga.gampanong mga papel 1111 Mn110 SCJ k~nilang tuno:¡ M buha¡¡. Sina Luisa Montesa at Lila Gutierrez •Y m_apap1nood bi· lang mga gaoap nang bituin sa Si M'e,or Na.man, ang su· sllnod na pelill.ull ni F. H Constantino pagkatapos ng ·i'l¡risto. Dito'y m1kakuama nila sa pangunang papel si Nestor de Villa. N~ari ValCa.sklo m gj~ 11l11GttQ bagong pe!ikula, º"" Conde-de Amor, so:pa.qk4'1 diro'r ifriaunsod M .~i¡io Jo pGQko.gon.op na bituin. Ngu11i't Uong baga¡¡ lamono "Jng kanrong idin.a.niing: mo1aki ruw ong ibin.a.ba.ba. ng !;anycng timbong buhat n.a.ng gawin nif.a ang pe!ikuf.ang ito c!ohil JG dibdibon niyang pag· g.onap ng kanvang paptl "Ntrtatakot akong boku parJ· 11c4t4pos ng pelikulang iro 011 tum.uloy nomon oko so Que:O't In.stitult!" pabirong sobi ní Val. °'Hindi bole, aat.a"goan ka n.oman nini;i ·Cecilia al Nital" wika ni Peping Coroion da Jesw. Jr., n.o ong linutuko1i1. a¡¡ sina Cecilia IApu ai Nita Ja,. vier, na riycrng mga pangunany bituing bobae sa Conde de Amor. Si Eddie Arenas llY tumu· tupad n¡ayon ni isang papel na ginagampanan din rfiya sa tunay na bubay. Sa Bwobo1 :1g Samp1¡uita I )' isa siyang istudyante, at an¡ ilanc t.acpo sa pelikulang lle• ay kuha 11 kanilang kolehi)oo. Nagiging madali tuloy pan 11 kany1 ang pagtatrabaho al pagpasok, di gaya ng inga abalan¡¡: nanfyayari H kanya sa paggawa niya ng ibang: pelikula. Sa pelikul1ng: ito, sa tuwing mata· tapos ang kanila ng siyutlnt: ay bihis na siya at may dala nanf libro. bya lutuloy na J.I. man« siya sa bnilang uniber· sid1d na pioaf-&U"alan Di)'I Di Komeni10. K.osalukll)'ang n.a&lilibot si Dire~tor Mar S. Ton'U sa .P81· hahan:ip ng 1$an1 mala·p=ilas· yo111 tah1n&0 .na 1a1amitin a pa¡¡:san.pelikula ng Ru.bi· Rosa. Ang malakin¡ bahay a)' siyang magiging "pugad ng pag-ibig" ·nina Ric Rodrigo at ilita Gomez, ayon sa hinihingi DI kasayyyab. MC~ SULAT ••• Karugtong • na tto. Jkinaslsfya n~ mga magulang ko ang jbmigay ninyong "break" sa akin, at inuulit ko ang aking pasasalamat. Kung mangyari po }a. mang ay ipadala nínyo ang. kaukulang pabuya para sa aking akda sa direksiyong kalakip nito pagka't lumi~ pat na k:tmi ng tirahan.Ronaldo Drfa, Sto. Niflo Restaurant. San Vicente. Cala.pan, Mindoro Oriental, AHlka1uhtft i,. namín an9 kahll~ ni~. -'ED Sa mga unang Jabas ng nobelang "Espanyola" ay naakit na kaming bas~hin ito pagka't tila maganda at makasaysayan. Kaanu· ano po ba ng yumaong manunulat na Pablo N. Bautista si R. E. Bautista? -P. R. Reyes, San Juan, Rizal. Wal• i,. 1Jl1a"11 r•lnyon. Mi9k"H1"lyMla hmanp. -ED A \) ,.} \ / . K.Hu<Jlong ibddt ~.ng kan1laJ1tg mga UOf' gol ay na1papawit oan¡ mara· mi, !ala na sa ulo at likod. Ang pagpapawis aY hindi nang;:ngahulugang lagi ne pag. kakaroon ng llanmdamaa. May mga batane madaling tJblan· ng inil al t alagang p¡¡wisin. May paoiwala an11: iba sa rnga matatanda, na ang isang palatandaan ng tisis ay ang malabis na pagpapawis, ito ay hindi totoo sa mga bala. May llan lam&ng karamda· man sa mea bata na pina¡ mu; 1nulan ng malabis na pagpapa. wls. An¡ la¡nat·raywua (rheumatic fever) ay sinaumahaD din ng paf P•IU!Wis. Sa mga .i<IDIJIOI DI mahibiDa, llJJf P•I· papawis nang malami& ay ka· raniwang nakikila. Huw1g diDf kalilímutan. na pagkalapos na rnabigyan ang bata 01 m11 ramot sa pamp:lbaba n¡ lqnat, gaya ng aspirina, piramidon. c:roc:rogellina-, at. ib1 pa, anc 11nggol ay manria¡ pawisa.a nan1 mara· mi. Aa¡ mafinlt at múakaJ,lal na damit ay piu¡mlÍmulan din nf pawli. lilanmiaf rn¡a m~1uJaag ang a1tatalrot H hangin at lam~tlj: ka11't na¡suara nf silid al binabalot lll kumot ang unuol. Ito 11ng nakapafpapap.awis sa ba· ta at piDansgagaliogllJJ tuJoy ng sipon. Mayrooa din n1maog ilan,g ina oa nacsasabi na kahit na manipis anc damit ni kanilang anak o malamig naffian aog panahon. aag mga :1o'y nagpapawis dio. Ka· p1ig ang bata •Y walao¡ sa· k.it, ang pagpapawis ay hindi clapat ikatakot. MGA KA~AY AT PAANG MALALAMIG: - Kar.aniwan na sa mga san.uol na mag· k.lJ'OOD ng kamay al PHD.f Jilalalami¡ kunc an1 panahon aY totoonc malamif o lr:un1 nnf lagnat nila ay mataas. Hindi na man· nangangabulu· ¡:an¡ anc bata ay malapit uzi1 mamatay. Ang du¡o o¡ kan· )"ang katawan 11 nasa ibang bah1¡i ng katawan kaya't an& malalayong bahagi, gaya ng kamay at paa, ay nagkulr:ulang sa dugo. Xapag aog ba· ta ay nagsusuka, ·aftJ" kan· Y•D.f mga pu at kamay ay :.nalalamig. Ang p.¡1kusll.os at pagbaplos dito, pa¡bibi¡ay ng .maiait na 111 o ¡atas, paf· babalot q: mar1mia¡ lr:umot, at paclala¡ay 11.g bolsa ni m.:iioit na tubi¡, ay makaka· tulon1 upan( an1 HDH ol 17 ruacing matiwasay. Kltng 5¡. y1'y walang la¡nat O hindi na· man nagsusuka, ang mga da· hilan nito ay kailangang )pa. suri sa mangga¡amot. MAG-IMPOK para sa pag-aaral ng inyong MGA ANAK Ang pinaklmabulirttJ puhv· n1n9 mapalcikin.INn1an nin· yo ay an9 pag·Hrill "9 inyong ffilil •nak. Al ito'y inyong malcalcamit 111 paman"9ifan ng p•lagiang Pil9·iimpok . .• sa EQUITABLE BANKING C.ORPORATION. K•hit. na P1.00 •Y m•lcap•gbubvkas n1 iHng. "'saving5 ilCcount" H EQUITABLE. Ang, mga la1ak na n•9k.lbh•l.11• ng 1'10.00 p.1taa1 ay lcumikitil nt :Z% tubo ni tinutuos tvwi"ll ibl· long bvwiln. M•y t.1tfo"' H · n9.1y ilng l!!QUITA&LI!! ni han· d tng ma9linglcod •• inyo. M•g-impolc n9.1yon , ,. H EQUITABLEAng bankong nilkalaa"t m•1· lingkod sa inyo u lah•t n9 fqltitabl r iianking Cllarparatton 31