Magasin ng Bagong Buhay. Hunyo 9, 1957

Media

Part of Magasin ng Bagong Buhay.

Title: Magasin ng Bagong Buhay. Hunyo 9, 1957
Issue Date: Hunyo 9, 1957
Language: Tagalog
Rights
extracted text: p r f r ' f. i o ' . - " ; ~ e ' Mga Sula\:. _ Sa Eclilor May sinusulat po akong artikulo tungkol kay Gloria Romero. Ito po <1Y ang magandang kas.:iysayan ng pagk~ katuk!as sa kanya b1lang hituin. Maaari po bang ipadala ko sa 111 yo'! Magkano po naman ang bayad. kung saka\ing ito'y malal~t hala? - Elmer F'idel, Kum101i·r1n. Siyudad Quezon. - M•sy•dong m•rami n• hong n•l1th1lil tungkol u "p19k•k1tuklH" k1y Glorho Romero, k11y1 hindi n1 ho lubh1ng ma9ugustuh1"'9b11Hhinngatin9m9.1 nnmbabas11. Hindi n1min k1yo mn19ot tungkol H P*1l1h1lht l• niy1n . ti lalo n1 tungkol u b1y11d, -ED. J\lainam ang inilabas ninyong lathala tungkol sa yumaong Pablo N. Bautista na kasa. ~:~:a~f!~~i n:;r~:1~: nong Mt. Pinotubo. Kasiya·siya ring mabasa ng madla ang k11saysayan ng mga tao~¡;: iyon na nagkaroon dm miman ng malalaking pangalan d ah i 1 sa nangyaring sakuna. Isa pa'y kinikilala si G. Bautista na isang bati· kang manunulat, at katunaya'y inarami na siyang tinamong kara. ngalan sa pagiging kuwentista. Lalo sanang mabuti ku.ng ilalathala rin ninyo ang buhay o kasaysayan ng iba n g taong kasamang nama· tay sa malungkot na sakunang iyon na ikim~sawi ng Pangulong !\lagsaysay. -.4.lbil1n F. Mo 11!eninyor . Ecoirornia. Sampalok. May11ila. M.lb11ti nen,.n al nag11,. tuhan pila ninyo ang ini· lalathala namin tungkol 11 yumaong PNS. Titing. nan ho namin kung mai· la l1thal1 rin nai'nin ang iba pang binanggit ninyo .. EO. Hinabati n<unin karn sa p;iglalathala ng inga tunay na pangyayaring 11;ikap<1gbihigay:i ral. S;1 11ga ~·o11 a ~· bi· hira n;uig rn;1kabas¡1 sa ib;rng babasahin ng mg;i ku•.1tn!o o la!hab in).! n:1 k;1p:1gbibig;iy l) 59 NA TAON NA NGAYON ... Si\ 1'JVERKULES, lka·12 ng Hunyo, ay minsan pang gugu· nitain at ip:;::diriwang ang ka<>rawan ng pagkakapahayag ng ating kalayaan sa Kawit, Ka· Lite, nia» lin1ampu't siyam na t<.on na an:: nakararaan. Ang araw na ito'y lubhang mahalaga sa ating kasay· ~¡y.-.n, ~! itinuturing na isaa¡ sagriildOnf> aro-:• :tg m1a makabayan at bay¡,ning Pilipluo. Kaugo.ay ng paggunita u dakilang araw na iyan, nara· rapat ding isama naling gunl· tlin ang m.ga pangyayarin¡ 1imiikot sa ating .kasaysayan bago naganap ang pagkakapa· hayag ng ating unang kasarinlan, oa masasabing si Heneral Emilio Aguinaldo ang siyang gumanap ng mab.a.lagan: pa· pe!. .. Noon 'Y panahon p-. hC ka· diliman. ng ating hayan. Si Henenl Emilio Aguinaldo al l!ng ltanyang pangll:at ay nasa Hongll:ong, nang si Primo de Rivera ay hi¡lang magtaloi.ira sa ll:anilang bsunduan tungkol sa Pakto ng Biyak na Bato. Gayon na lamang an¡ sama 11g looh ng heneral. Sa muna:• kahi ng" ilang matataas na pi· nunong Amerikano SI HOit¡· kong, si Aguinaldo at ang kanyánf pangkat ay muling na&bali.k sa sariling hayan. Sa Kabite ay buong galak n:a: sinaluhong siya ni Almirante Ceor1e Dewey . at ipinaP•loob sa kanya ang mga nararapat na parangal al pami· mitagan na dapat iuko\ sa isang matus na pinunu n¡: hayan. Sa kanilang pagtatagpon1 yaon ay napag-usapan nina J.guinaldo al Dewey ang tungtol sa paglaya ng Pilipinas. Nuabi pa ni Aguinaldo •• aDO man ang mangyari ay ipagpapatuloy niya ang pakikipa1t. ban sa mga Kasti\a, kung SI 11anitong paraan !amane maaarin¡¡ matamo ang kalayaan ng kanyang bayan. Nagalak si Dewey sa .slnabing raon ni Aguir;i:ildo. Sinahi pa ng una, na ang kalayun ng Pilipin:is al ang ka· rapatan ng bnyang inga ma· mamayan ay ifagalang ng ban11ng Amerika. ldinugtong P• ng mataas na pinunong Amerikano na sa kanilang usapan ay hindi na k¡i]angan pa aq kasulatan, sap;·gka't ane lk• sulatan ay nababago tulad aan.c nangyari sa Pakto ng Biyall: na Bato. Matapos ang pag~uusap na yaon ay ipinahayag ni Hene· ral Emilio' Aguinaldo .sa m&• mamamayan na muling ipal!'· patuloy ang kanilang pakikidigma laban sa parnahalaan ng b1n.sang E!panya. Sinabi pa ni Aguinaldo sa mga taonl b1yan m. sa kanyang pakiki· p1gkasuñdo sa mga kinatawan ng bansang Espann sa Biak na Bato a)' inaakala Difaq ···~uhil!! tufllolol><H ~~h~~~g!;";:'gHB ... ®llGª\UHA y ka\alr.i¡i •9 Fl!~::.!~:°T~ .. !:~"~~:. ~~~~ J~~~·;'1 .. ""S:~;:r::1"A: ... ~~~~~~~"~~ ... ~~~··· N~rnamata..,gol: EDDlE RANOLA GRECOJUO R. FLOffENCIO PEl E VE:NE7.UE1A P:r>gowc:d Sa Jinin!J Ang lka-12 Ng Hunyo, 1898 Ay Lu6hang Makasaysayan So Mgcr PÍlipino Sapagka't So Araw Na lyan lpinahayag Ang Unang Pagsasarili Ng Ating !layan .,,¡bl:aroon ng t•~P M magbangon •DI m&a P~ipiao lapeyapaao sa Pllipinaa al an¡ ay Jalo nam111g nasasabtk •a& •linl kalayaan ay kanilan& mga mangbihirnagsik. Samlll· lp .. kakaloob, nruni't siya IJ tala, ang hutbo ng bansan11 na¡kamali. Ans mga kinata- Espanya ay Jalo namang n. w:in og bansang Espanya ay b•balisa at hindi Dila mal• hindi turnupad sa kanilana man kung ano ang kanilan¡ b!Unduen, ka)'a't walang ita- gagawin. ~alabin¡ paraan kundi ang fa.. Si HeneraJ Peña ay nagp> bos na pakikirtigma laban ga hatid-kawad sa Maynila na hu· 11111 nianlulupig na Kastila. mihingi n¡ tulon¡ .sa eober· Pagkatapos na manaw11111. udor-heneral, "111\llli't •n& Pl,¡,y ilinakda ni Aguin.aldo a.na: haüd-kawad ay biDdl sinagot i•a-31 ng Mayo, 1888, na. ~ at wal1n1 ila mane bwal u yang araw na dapat ipag..aJN dumaling sa Kabite. 11 bayan. JpinaJiiusap din DI Nug aumaplt 1111 ib-28 !lf IU~neral sli mg1 mamamayan Mayo ang hl)'ID DI lmias ay na klilansan& Nglr.aisa sila halos naliligid na ng r.i_qa 11pan¡: s1 gayon ay' mabuo di mangbibimagsilr:. Nang malalabs liihan :;11 kaaway at ma- man ni Sarhento Camaebo ang tamo natin ang ganep na ta- gipit na kal1gayan ay agad tiJUmpay nipon an¡ kanyang m¡a t&u-Kailangang igalang natin han at noon din ay sinalak:ay ang mga kabubayan al karapa- ang mga mangbihima¡sik, Datan nn mga dayuhan dito sa t1pwa'.t ang mga tauhan DI <iting °hayan. Naipangako ko, Camar.ho ay madaling napipihimli Jamar.g $a Almirante ng Jan ng mga Pilipino. IJ;insang :Amcrilla na ngayon Yaon tnl naging simula n¡ ;1y naririto sa ating bayan kun- muling pakikipaglaban ng mga di pati sa mga m:itataas na ki- Piliplno elang-alang sa kalan:itawan ng ib:ing bansa, na' yaa'n. Mula noon ay naging an¡;: d~maang ito ay alin¡: malimit na ang rananalakay ipakikipagl:iban ng naaayon sa ni mga manghihimagsik. Sa batas ni: m;;a h:insang sibili· mga sagupaang n.lgaoap a)' ~;.du laging sa panig ng mga PiliA ng t:ilumpating yaon ni pino ang tagumpay. Hrncr;il Emilio Aguinaldo ay Bunga ng sunud-sunod na ipin;1ghun.\·i ng mga mamanÍa- kabiguan, ang ginawa ni Hey;in. Sa k:inil;in;.:: ..tamdamin neral Peña ay naglatag ne "·'' inulin;.:: n;i;.:-inll an;: hanga. illang matihay na hukho na 1rn;.: 111;1k1digñ1;i ;il;in¡,:-;ilan~ sa hinubuo ng tatlong daang kak.ni!;iuc nap"·"mubn n;ing pa· t;io. Ang pangkat na yaon ay k1kq1";.:IJ;,ka 11;1n ;: dJl11I ~a ka- ipin;iilalim niya s<+ mat.alil;oy;1an nong pamumuno ni Koman· ll:iloang n;.,J;,!;ipit an¡; d:iki- dante Pagos. Noon din ay ! l.on;.: ;.,r;.,1•· n;1 1 11n¡ik<la ni He- iniutos ni Hencral Peña kay n•-r"I ., · •111n~ldu up;in;: 111ulin¡ Komandante p,.gos at sa m~a MAGASIN NG BAGONG BUHAY Sinulat ni ARTURO MA. MISA tauhan nito na lusubin ang nll sa ilalim ni Paciano Rizal kutang pinagtataguan nina Hl· ll.lpatid na matanda ng ating polilo Sakilayan. Nguni't tulad· b1yaning' si Cal Joto11 P. Rizal), T!& mga uakara1ng !abanan ay 11g Tarlak sa p:imam:itnugot Di r.iuling uabigo ang mga Kas- Francisco Makabulns, ng Pam· tila. Ang pangkat na yaon ni pangga sa ilalim ni H~nMal Komandante Pagos ay nahulog Maximo Hizon, ng Batangas sa na lahat sa kamay ng mga tau· pamumuno ni Miguel Malvar, b.lln ni Sakilayan. ng Bikol sa ilalim ni Vicente Muling ipioagdiwang ng mg;a Lultb:ln. at ng gawing timog manghihimagsik ang kanilang ilg tuson sa pamumuno na· ta,gumpay. K.inabukasan .::r.y man nin:i Miguel Tinio at Pab· t-uong pagkakaisang nagba- !o Tecson. ngon ang buong lalawigan ng Mul:I sa himpilang pangka· Kabite. Sinalakay ni Jleneral lahatan ni Heneral Emilio Mariano Noriel at ng kanyan¡ Aguinaldo sa Kabitc, ay wa· mga tauhan ang hayan ng Ba- lang patid ang dating ng mga cuor, si del Rosario ay nagtu. pahatid·kawad mula sa iba't r.go sa Kawit, si Lucjano San ibang lalawigan na kinaga. Miguel at ang kanyang pan¡- ,anapan ng m~a !abanan. Ayon kat ay sumagupa sa Nobeleta. sa mga pahatid-kawad ay masi Cailles ay sa Salinas, si daling napipilan ng · mga Pi· Jacinto Pulido ay sa Tanza, at lipino ang mga Kastila. Ang sina Ricarte al Trias ay sa pagsuko ng bawa't pangkat ay S;in Francisco de Malabon na- nilalagdaan ng kani-kanilang m.an sumalakay. matataas na pinuno ayon sa Ang naging wakas ng mga patakaran ng digma. p;.;nanalakay na yaon ay p:ini· ,Nang mga unang linggo ng t-agong tagumpay sa panig n~ Hunyo ay nakipagkita si Alruga manghihimagsik. Bago mirante George Dewey kay natapos ang buwan Dg . Mayo, HeneraI Emilio Aguinaldo sa ang buong lalawigan ng Kabi· tahanan nitong huli. Malugod te ay nasa kamay na ng mga na binati ng" Almiranteng man¡:::hih'magsik. Si llencral Amerikano ang heneral. dahil Peña, sampu ng kanyang mga SI!- pananagumpay ng mga matataas na pinuno't kawal na manghihimagsik. Pa'gkatapos ugkapalad na mabuhay, ay . ay iniutos ni Almirante Dewey pawang naging bilanggo 11g ang pagbababa sa katihan digma. mula sa kanilang sasakyangBunga ng lagumpay na yaon dagat ng dalawang libong baay agad bumalikwas ang mga ril na binili ng salaping naglalawigang nakapaligid sa May- mula sa komite ng mga mangr.ila. Ang unang nagbangon hihimagsik sa Hongkong, sa <'Y •rng Jalawigan ng Ba!l!an. pamamagitan ng tanggapa.n ni lto ay sinundan ng Bulakan Konsul Wildman. sa pamumuno ni Hener~I Grc- Ang mga sandatang yaon ay r.orio H. del Pilar, DS: La¡:.i- malaki ang naitulong sa panig HUNYO 9, 1957 llan H matat•ndang beterano ng Una'ng Hímag· .sikin na laging nakikipagdiwang kung sumaupil ang mak.,uysayang anw ng pagkakapahayag ng Unang Republika n9 Pilipinas. Hindi nila nakak&· ligtHng dalhin ang mga bandilang sagisag ng ka· nilang kabayanihan na nagsisip1muh1 na u kalu. maan at karamih¡¡;'y tadtad ng tarn11 ng punlo u kinnuun911n nil1ng mga labanan. Ang Kawit, Kabit• •V iu sa pinakam1ki!IHyuyang pook u Pilipinas, ~•pagka't dito ipin1h11yag i rig atinsi unang pagsasarili. Kuha ang lar11wan sa ibaba nang ipagdiwang •ng ika.56 anibersaryo ng Unang Repub. lika ng. Pitipinas. Makikita sí Hen. Emilio Aguinaldo sa balkonahe ng kanlh1ng tahanan samentalang nag daraan ang p1r11da ng mga bandila at ng matatan dang beterano. pg mga Pillpino. Hindi nagta- matataas na pinuno. Sa mga gal at 1ng mga lalawigan ng pabandong yaon ay kanyan¡ Laguna, Batangu, Bulakan, itinakda ang tiyak na araw ng Pampangga at ang mga puroJt pagpapahayag ng ating kas• na nakapaligid sa Intramuros .rinlan, yamao din lamang ay, nangahulog na lahat sa ka- sumapit na sa wakas ang kamay ng mga manghihimagsik, lupitan ng mga Kaslila. Nagalak si Heneral Aguinaldo Ang proklamasyon ar ininang matanggap niya ang ma- banda ni Ambrosio Rianzares gandang balita. Bautista at pinalagdaan t>a Mula !ia kanyang tahanaq. ir..atataas na pinuno ng hayan. sa Kawit ay itinaas sa tagdan, Nagpasabi rin si Heneral IHI kauna-unahang pagkakataon, Aguinaldo kay Almirallte ang watawal ng bayang Pili· George Dewey upang dumalo pinas na ginawa pa sa Hong• al maijing panauhing-panda.kong. Ang paglataas na iyon ngal sa dakilang pagdiriwang S'l tal?dan ne bandila av si· 11a iyon ng bayang Pilipinas. yang hudyat sa nalalapit na Nanawagan din si Aguinaldo pagpapahayag ng ating kala- sa kanyang mga matataas na yaan at pagsasarili. Nging Iu- pinuno upang dumalo at makl· bos ang kasiyahan ng bawa't hati sa pagdiriwang. Pilipino nang araw na iyon. Nang dumating ang daki· Mula sa Kawit ay muling iti- lang araw ng pagpapahayag naas ang ating bandila sa ma- ng ating kalayaan ay gayon tus na tore ng simbahan ng na lamang ang kasiyahang nage~.coor, Kakitc. at mula roon hahari sa buong hayan ng Ka· ay tinaglay ito ng mga mang- wit. Ang bawa't tah;.inan ay hihimagsik sa parang ng laba- napapalamutihan ng bandi· nan. lang Pilipino. Madaling-araw Isang Iinggo, bago sumapit pa lamang n;ing araw na iyon ang ika-12 ng Hunyo, ay mu- ay pangkat.pangkat nang nag. ling nagpakalat ng pasabl si sidating sa Kawil ans magigi lleneral Aguinaldo sa kanyang ling na anilk ni; bann. SUNDAN S.A. KASUNOD NA PAHIN.A. PANGANGASIM NGSIKMURA? TUNAYNA DAGLIANG LUNAS SA PAMAMAGITAN NG MGA TABbETANG PHllllPS' MILK OF !ifAGNESIA 59 ~a T aon ~a Ngayon ... Ang tahanan ni Rener:il Emilio Aguinaldo ay n~puno ng matalaa~ na pinunong Ame· nkano, kahilang ang kinatawan ni Al1nirante Dewey na hindi nakadalo rlahil sa lsang malaking kiidahilanan. Mula sa balkonahe ng tahan~n ni Aguinaldo ay magagaung nakatayo ang mga panauhin¡:, ~iyang sasaksi sa pinakamahalagang sandali sa kasaysayan ng Pilipinas. Bago frnpnsimulan ans paluntu!lll.I· Gumamit ~u nan ay dumating sa Kawit sl Arolinario Mabirli mula !la Bay, Laguna upang makipn¡¡<Hwang at tu\oy ihandog anlf kanyang tulong bilang paMariling kasangguni ni Hcncral Aguinaldo. Ganap na ikasampu ng umaga nang simulan ang dakilan1 palatuntunan. Sa kauna-unahang pagkakataon ay noon ipinarinig ni Julian Felipe •DC kanyang kathang tugtugin, ·aq Pamb-1!l!:ane Martia n& ~ KEROSENE l--A--Mp AIR PIESSURE . • Ukol sa maaasahan at matagal na paglilingkod Tfl'Jl.glng K illato>l.llin. F. E. ZUELLIG. INC. C.bu nas, na may llang panahon ding pinagsumika¡ian niyang g&win. Pagkatapos tugtugin anl Pambansang Tugtugin ay sclc:a n;1gsalita si Heneral Emilio A;::uinaltlo. Nagp¡isalamat siya sa mtia mamamayan dahil sa mga tulong na ipinagkaloob sa ikapagtatagumpay ng atlng kalayaan. Ipinahayag niya mula sa ftalkoaahe ng ka"'11ng tahanan 'ang kasarinlan na malaon nang pinagbuwisan ng buhay ng mga naunang bayani ng ating lahi. Sa mataginting na tlnig ay sinabi pa ni Aguinaldo na kal· Jangan,g inratan 1t igaI11ng 1ng ating ,kl!-layaan, sapagka't iyon ay sagrado. Sinasa¡isa1 ng kalayaang ito 1r1g maramina buhay na nasawi sa iba't ibanc Jarangan ng digmaan. Matapu¡; makapag¡ialita at maipahayag ni Heneral Emilio Aguinaldo ang attng kalayaan ay gayon na lamang ang kagalakan ng lahat. Ang pagp• pasinaya sa kasarinlan¡ iyon ay ginawa sa simbahar:a llJ Barasoain ·sa Malulos, at si Heneral ·Emilio Aguinaldo 1y 1iyang naging unang Presidente ng· atin¡ Republika. Ngayoo ay n1lalapit na 11.aman ang kaarawan ng dakilang pagkakataon¡ iyo11 sa 1ting kasaysayan. Al upan¡ higit na maging mahalaga ang gagawin natlng pa¡diriwan¡ ay nararap1t na tasamao.g ¡unitaln natin ..ang mga bayaning nagsipagbuwil ng buhay sa pagtatan_gol ng ating karapatan, gayundin ang lahat nang namuhunan ng pagpapakasakit sa ikapagtatamo natin ng kalayaan! -·0·Mqa Sulet .•• (Buhat sa pah. 2) ng magandang halimbawa, laluna sa mga kabataan. Ipagpatuloy ninyo ang ganyang mga lathala upang makatulong man lamaJll Ana P11Ht ... Sa pook n• ito 5;i K•l•p•n, lmu5, K11bite un11n11 iwin1g•yw1y ang b;indilanq Pilipino noon0 ika-28 ng Mayo, 1891 bilan11 !;inda n~ muling pakikidigm• ng mga kawal-Pili"i,1J l1h~n 5il mg11 K:1stií;i. Makikita anq makauyuyang panan· dil. umantalang pmagm•masdan nina Hen. Emilio Aquínaldo 11 ng naging Gober.-udor Dominador e.merino ng Kabít1. SUNDAN SA KASUNOP NA PAHIN.A sa paghubog sa ating mga kabataang kara!Jlihan a)' "naliligaw sa landas". - Josefa Reyes, Hagunoy, Hulakan. Kung hindi ho kami r1agkakamali ay si G. Ma-· nuel P. Manahan ang unang publisi.sta ng "BAGONG BUHAY." Nguni't nagtataka kami kung bakit bihira kayong maglathala ng mga balita o ano mang ha.gay na nauukol sa kanya. Mabuti pa ang ibang mga kand1datong kalaban niya at malimit naming mabasa s~ inyong pahayagan. • Nguni't ang kay G. Manaban ay bihira. Maaari bang maglathá.Ia kayo ng mga "nagawa" at "gagawin pa" ni G. Manaban sa paglilingkod sa bayan? Isa ni ya akong tagahanga at naniniwala akong ang katulad ni G. Manaban ay karapat-dapat itampok dahil sh kanyang katapa,tan sa paglilingkod sa hayan na ·pinatunayan niya nang siya'y Komisyoriado ng Aduwana. -Demetrio Erolas, B'inundolc . K1iu rln ho ninyo bml ng pan.inlw1la, G. Erol11. N9unl't si G. M1nah1n ho •Y "1mln". et hin'di ho n1mln ugaling "m1tibuh11t n11 aarlllng • ben¡.. ko", G1yunm11n, p1g m1y m•J. l1l1th•I• ho kamlng p•dyo nararep1t i11th1l1 tungkol kly G. Manahan, 1y 9ag1win ,, .. mln. -EP. Mainam ang mga bago ninyong pitak, laluna ang tungkol •sa madyik ni Ba Aryo. Kapanapanabik basahin ang pitak na ito, lafuna sa aming mga nagnanais maglibang. Sino po ba si Ba Aryo? (Sundan sa pah. ::i1J Si Emm1 Al•gre ay kil•I• 111 n11 maremi. lu siyang tany1g n• bituin ng LV.,. na lubh•ng mar•ming t119•h1n9a. llan i1 mg1 pelikul•ng nilab•san niya •ng na9tamo ng kar11ng11l1n, na dito'y di maikakailang n•k•tulong nang ma!•ki ;1n9 mahusay niyang p1gkakag1nap. K•p•g walang 11•w•in u ntudyo, maurap paora kay Emma ang m•n•lili u bahay m•gb11s.e "' malulog. Kung min1an nam•n, n•kokatu.,...Hn niy•ng m•muyal sa m1h1h1nging pook up•ng doon m•w•lipH ng kasiyasiy•ng mga Hndilli. Ang larawan 51 ;iming p11b•l1t •Y kuh• n•ng magplknik 1il• 51 iung bukirin na kHam• ng k;iny•ng mg• ki1ibi91n. Kun9 5ino ant nginin!lifian ni Emmi1 ay siy1n11 hindi natin m1l1m1n, MaHring •h•ml MAGASIN NG BAGONG BUHAY_ Stt. arnw-11raw ay nnpaknramiu,,· su~-¡ m1g pi· 1wr.lili11g/0<rau 119 ··.,/w¡¡·· 11i Liro. Gaya U(/ "wkikil<l, -~ª liirno•a1' . . <i1J<l m10 pe-rsoua! ua nao· Uli!/OS .rn hi:uiuq .<i L(J)ii 011.'y~íl. SA isang '''beauty shop" o tahanan ·ng pagpapagan· da sa daang Espaila, ma· lapit sa Lerma at Moray· ta, ay hindi mabilang na mg;:i babae ang nagluluma· bas·pumasok sa buong maghapon. lto'y isang ma· liwa.nag na tanda na· ang pook na ito ay maunlad at maraming suki. At kaümitan pa, ang mga nagsisipagsadya rito ay mga ba· baing kilala sa pagiging pihikan sa ngalang pag. aayas, na ang; karamihan ay mga bituin sa putingtabing. Ang tahanan sa pagpa· pagandang tinutukoy namin ay ang pinangangasi waan at pinamumuhuna· nan ni .Lita Ria, ang kila· lang bituin sa pelikula na hangga ngayan ay marami pa ring tagahanga. Tutaang maraming nagtatanong kung bakit ayaw uang turnabas sa pelikuJa !-i Lita. Hindi naman masasabing kinupasan na si· ya pagka't ang katotohanan ay higit na maganda ~iya ngayon kaysa noong ~iya'y lumalabas pa sa pe· tikula. Bukod diyan ay hindi siya tinitigilan ng mga kompanya sa pelikula i.a alukin ng papel ng pa· giging bituin. Nguni't <1yaw nang talaga si Lita na humarap pa sa gumigi· Jing na kamera. Higit ni· yang kinasisiyahan ang kanyang gawain sa kasalu· kuyan - an2 pamamalakad ng ka_oyang "beauty shop" na pinaggugulan niya ng malaking puhunan upang maidulot sa kan· yang mga suki ang lalong mahusay na paglilingkod Oo nga't si Lita ay naging bituin sa pellkulat subali't sa kanyang pag· uugali ay masasabi nating WALANG HINDI MATUTUPAD ••• Pakikipanayam kay Lita Río ni IJ'laria S. Tonsay to.-r11•·nn ; L.i:11 Rin ~"""' "'"y/:-11 .. 111 -"'!'U 11<! l:<1J'{ll1<1u/u,1. '"'''"J)(!/(I/: ¡J(llll)-ll"O<l!J<! ,.,.,,,,g J.951. Jrr¡ ri,, < :'"'I"''' ••O ng 1w1111 u1abi· HUNYO 9, 1?57 nakalalamang pa rin ang kanyang pagiging makaluma kaysa makabago. At bilang katunayan nito ay minabuti na myang mama· lagi sa lilim ng isang bu· bong Kaysa mamalagi pa sa !abas, gaya na nga ng hinihingi ng gawain ng isang artista. At ito ang unang dahilan kung bakit hindi na lumalabas nga· yon sa pelikula si Lita Ria. -Parn sa isaf!g babae, aniya, - ¡¡y lalong bagay ang nasa loob ng tahanan at hindi ang pagala·gala." Marami ang ibig maka· &lam kung t .. va:Maynila nga si Lita. Nguni't ang tutoo ay buhat siya sa ~15i~1~901~ua¿aun~ip3a~g~~a~~ sila sa Maynila pagkaraan ng digmaan at ngayon ay rianinirahan sila sa Siyudad Quczon. Si Lita Rlo ay unang napatanyag nanli!: pasukin 11iya ang larangan ng pini· lakang-tabing. Noong una BY naging mahirap para sa kanya ang larangang ita pagka't tutol ang kanyang mga matatanda. Nguni't buo na sa isip ri Lita na siya'y pumagitna sa !ara· rigan upang "makilala" balang araw, kaya't gina· wa niya ang paraan upang r.1aging katotohanan ang kai1yan~ hangarin. 'futo1 ang kanydng mga matatanda sa b<iJak na ito, namayani rin ang kanyang gusto kaya't sa tuwing si· y;i'y tutungo sa estudyo o kaya'y !alabas ng bahay ay J~ging may kasama siya. ,;\'lins:m siyang nabigyan rg mah<11<tgang papel sa bakuran ng Sampaguita Picturcs at dito s1ya na· pag·ukulan ng pansin ng yumaong Hukom Jose Ve· ra hanggang sa <ya ay big· yan ng papel ng pangala· wang bituin :.a ilang pell· kula. Naging g.map na bituin si Lita at napatunayan ang kanyang k.?nusayan sa pag. ganap nang lumabas si· yang hituh sa "Lagrimas" na lubhang madula ang ginampan;m niyang papel. At hindi lamang ito apg narating ni , Lita Ria sa ~~nlaª~fsikf;r;:gnrs~~~r~· higan ay napalahok siya sa isang r- laking timpalak na itinag:1-1yod ng isang pahayagan, bagama't siya, sa kanyang sarili, ay ayaw. Nguni't naging mapal:ld si Lita sa timpalak na ito at bilang gantimpala niya ay n<1glibot siya sa ctaigdig. Ito ay noong 1952. Sa paglihbot na ito ni Lita ay narating niya ang Amerika. Europa, Asya at iba pang mga bansa. Sa bawa't bansang • narating riiya ay ipinakilala ni Lita ang k,1.nyang hayan sa mga taor-~ di nakaa_alam na maJ roong Pilipin<1s sa Dulong Silangan. Pinatutu· nayzn sa mga rekord na labis siyan~ hinangaan sa mga narating niyang hansa. Isang magasin ng mga mangangalakal na may pamagat 11'1 "ALERT'' ang gumamit ng kanyang la· rawan bilang pabalat at inilathala pa ang kanyang kasaysayan. Bilang isang ;:irtista, nilibot din niya ang Hollywood. Dito ay na. kadaupang.palad niya ang í.alos lahat ng mga kiniki· 121ang bituin sa pinaka· maunlad na siyudad ng pelikula sa buong daigdig Naging kaibigang matalik r1iya sina Bnb Hope, Poan Fontaine, Joan Crowford, Jane Wyman at kung sino·sino pa. Nang dumating siya sa Paris na siyang sentro ng mod;: sa daigdig ay dito nabuo sa kanyang sarill (Stmdan .sa pa/1. 29) PAGPAPALllAN PA NG PASUKAN ''Tinawag ng pansamant.alans Kalihim Martín Aguilar, Jr. ng Pa¡;tuturo a.ni': mi::a pinunong pangkalusugan sa isan¡:: •pulong ngayong ika-2:00 n« hapon (Martes, Hunyo 4) upan¡ tiyakin kuns dapat ipagpaliban pa hanggang sa Hunyo 11 ang pasúkan ng mga nag-aaral." Mal.aki 11a ang pin.sal.ang uogagatva ng tni:nglc.zo. Lahat n11 nababa/am (11 TU1tvawalan tlil kM11t1.S011 dahil sa sakit 1UJ 'ilo. lilaH ln1111rn9 ang nolal.aman Mming nal1drm10 ro pamumulr.sa ug tr1111gkaso, 01..g mga n(lflbibili ng gnmot oc bm,gangkt1ho11 rm rnaau.>im. l.•m1g ""sunki.,t·• - f.80! LUPANG ARI NG MGA INTSIK "Mahi¡:it na 100 lnlsik sa mga hayan ng San Nat'ciso, Quc:zon. Bondok Pcninsula, Katanawan, Malang at Aurora ans iniulat ~a Kagawaran ng Pagsasaka al Likas na Kayamanan ng Kawanih-.n ng Panggugubatan na nagtataglay ng Inga ka· tibayang na¡.;bibigay ·ng karapatan sa kanila (lntsik) na pans.an1antalang magmay-ari ng mga lupang pastulan sa nabanggit ."ª mga hayan." Tala m,wan. giunising tayo. "Ba. magmula so bote garapa ha11ggang sa ati11g lupang tinubuan ay may koropatan na ri Ako"'1 so ali11g ba11a11! Pakyaw na niyong taha!! Baka duma· ting ang araw na maging T.sina Ottijl Pilipina..t! GAMOT SA TRANGKASO NA PINIGIL SA PAGPASOK DITO "Tinuligsa kagabi ng PhilíppinC' MediC'al As~(IC'iation ang ulo~ ng Pamahalaan na pum1¡!1I s¡¡ pagb11h11kas n¡¡ unang cfating nt: mi,:¡¡ gan1nt l:iban sa trangkaso n;, dumating dilo mula ~a Es!aclos Uniclos bilan¡! handog ng World Medica! A~~ur1;1l1on ·An¡¡. mga dumating n:i gamot na 267 librang E:mpitill f.aloln., ay pinigil kagabi ng mga tauhan ng :llalakanyang at Aduwana s:i pagtutol ng mga ilo na "paligtasin" sa kau· kulang buwis ang n:ibaniigit na mga tabletas." (llunyo 5) Knsnllllrn11a11g piuag-aarala11 ni Kaliliim Hernandez '1g 1'rwmrnlapi aug ka.,o ug mga Empcrin tablets kung nararapat 11!/lfll!/ ])(1/ig10.,i11 ·'º 1>111ris. Saun'y molapo~ agad 011p pnp. uur¡1/ m. Kuhhim H1>r11oude2 sn kasoug ito al wala rin S<lrnl•IO' 111u¡¡1>c11t'!lº·'!Iº sukn/iuq f1rnri~ nga nng Emplrin. MGA BUTO NG ISANG HrGANTE ".-\11;,: m;,?a lahing kalansay ng isang higanteng may taas n;i 11•, tal;11n1wk;•n a.v nala¡.:puan kahapon (Hunyo J. 19571 n:: i~an~ p<ingbt u:; inga mang;in)!aso ni: San Jose, Nuweba RZ'c/z. <Vl$!l!aramnaZ/,,/ RJ'DSHEJJ BRAND J)E #JLO MENG Wb-IR --·~1111LI ,._ l.0."U ~C "o.M~'-''"'"''"" u 1 .. " ' ~.:.:~·:~. ',',"·~·:. ,,·.~::~ ,, •• ,. 1'• - ••• P••I ?" º"'"• "•, .... ,"""· Sa mga bakas ni Magsaysay HANDOG, DALANGIN NAGIN(.; m¡¡lJUtH ulirani: l1agay na nagbubuhat sa pupimmo ang yumaong Pangu· ~o." \unµ Ramon Magsaysay hindi At sa pamamagitan ng Kalil;11na11g sa pambihirang kasi- him Pampahayagan J. V. Cruz pa:,:;111 sa pagtupad ng tuns- ay ipinagpauna ni RM na mak11lin o pagsii;ikap na 11rnpa- papahiya ang sino mang mag· uril;id a.ng hansa, manapa.·y sa plpilit magbiga' sa kanya ng 11agpapairal ng marangal na handog. slmulain sa buhay. Nguni'I sa kabila l!C gayong llindi sinamantala ni RM babata:y lsang mllyonaryong "'r!J; bpangyarihan sa maim· maqgangalakal ang nafpada· bol na hangaring pansarili. l• kay RM ng lantay na ginK;ihit notira sa palasyo, naaa· tong orasang panggalang na tili ang kanyan& 'makapay.ü nagkakahalaga ng P2,000. At mi ugali "natuki;o" kaya slyang tangKun11 hmwngga.p ng handog gapin iyon? Si RM sa mga pulitiko at k:o- 1niutos ni RM na kunln ng tHiwan~ mga mamamayan, Plllyonaryo sa Malakanyang n1ar¡¡hi1 ay nakapag1amasa (Í· ang orasang Rolox na may kaya ng malaking kayam;inan lendaryong dayal. Kung hindi b1J;in¡; Pangulo n~ Rcuublika. ku.tunin ~a loob ng sampung Mar;.ilul .lY natulad sa ibang araw, ipaghibill sa subasta na;ting Pangulo na nagkaroon ang orasang iyon at ipamama"!I riansarilir.~ mi:a ;iri-arla hagi sa mga dukhan& pamilya \t k:i;.¡amitarig nagkakahaJa- ang mapagbibilhan. IJG n;.: miiyong piso. Ang pasiyang ilfl ni RM, na N~uni't hindi naghangad si islnahlmpapawid ng tagapagMl\1 nang higit sa sahod na balitang. si Vic Paz sa pala,30.000 hang laon, alinsunod luntunang "Tinig ng Mamama5a t.1dhan;i ng Saligang Batas. )'an" ng DZBB, ay pinuri at K;itnnayan, bago magpasko ikinagalak ng maraming manoong 1953 ay hiniling ni RM mamayan. n;i huw;i¡:; pad;:ilhan ng ano Sa pakikipanayam ay sina· m;1ng aginaldo· o handog ng bi ni Felipe A. Santos, kimiko :;ino man siya at an;: kanyang ng Philippine M1nufactu ... ing m~a ka;mak. ltfnagubihn ni- Company, na hindi ~iya bumoran¡:: sa halip na sa kanila'y to kay RM, nguni't dahil sa sa mga samahan sa kawang· pa¡¡:papasauli nito sa orasan ay ~«111·a ihi¡¡a~· ang lah-.1 11)! han nagkaroon siya ng ganap na do~ na nakal;1an sa kanila paniniwalang "ililigtÍs ng PaapanC' makatulong ~;1 mg;1 ngulong Macsaysay ang kab11••11kh1:og hi;:1t 11;.. n:411g;;1111;1i hayan ng hansa·· Jan,,,.11n lpinahayag naman ni Grc!llO· l(ny~a m;i:a :l¡lÍ1131flo, ~mahi rio l.c~·va n:.: 5 J,;1:1n¡.; L"an ui IUI na d11.langin ¡¡f alaala Lunsod Que~on n;i am! Jl<I/!· na l.in.•n¡; a~ it1k•1I ~a kanil-.. tanggi ni RM sa mga h;,nflo1; Da•k.'f ª''on i;a kan)·a: ··Pina- ay "katunayan~ tapat ;,ng kamabalasa sa akin an¡ mg11 llanvanq pangakon~ h.i1uli i;iv:t magpapayaman s¡¡ pagliling· kod sa hayan kundi )la¡:awin an,e lahat ng pagsisikap para '>t. hai;¡alingan ILP, hansa." Subali't !':1:.i1·Ju" nng iba't ibang handog n¡¡ "•.lmu-.g_sa .. sa Malakanyang hUhat sa mga pulitiko at mangan~alakíll na "nagpapalapad ng pa¡Jer· kay RM. At pinangatawanan ni RM ang kanyang h:1l1;1lu1g hindi'' tatanggapin iyon. Bago na¡tung., sa pagamu· tan ng V. Luna upang nu1gpuuri ng ngipiD noong Marso 8, 1954, iniuto~ ni RM sa kanyang unang ayudante, ~¡ Koronel Napoleon D. Valeriana, na tipunin ani: mga han· dog na iplnad111a sa. kanyang pamilya at ipagbili sa suhasta. JtinagubUin din ni RM na •ng mapagbibilhan ay bahaginin sa mga san1ahan sa ka· wan¡gawa at ipam:iha¡:i· sa mga dukh;i Ani}·a: "Ganito ang aki11g 11alakaran noon pan,!! ako'y Kalihim n~ 'fa1igJ!Ulan." ' Nguni't pina~igla ni RM ;in¡:: mi:a kilusa11 ~;i. kawa.ngga.w¡¡. gaya ng ahult1yan sa p;ig¡iapatayo ng n1;:a poso-artcsyano, pagtulonJ¡; ~a mga nasa.lanla ng ba,!!yo, ~1·nog o iba pang sakuna sa ¡1am;imagitan n1-: Krus na PuJ;i at Pangasiw;inn ng Ka¡:alingang-f>ar;in. Halimbawa, na¡:::lak si Rlll nang mal;.m;in!! nag-•1lluloy n~ P500 si Lucio tiabriel ~a pinaglilingkuran~ mataas n;i. paaralan ng Arellano Univer· ·•ity "tl:ihil ~.1 malaking P<bOI· •>.da111al sa \';in;.tt1long J\l;igs;iy~•Y na nagtaa~ sa kaJa¡pyan n;,: •1;¡iro.r1litang y:in." J ~~~!:.D Mul,, 'ª tribunil iil Lunetil, tin•tJnilw ng noon ay l<alinim R•mon M19~•ysay ng T•n99ul1n, Pn"9ulonq Elj:iidio Quirino. Kom. Hen. C•lixlo Duque ng Hukbong S•nd1teh1n ng Pilipinu ~t Al~~lde M~nuel de la Fuente ng Maynila ang pagdnaan ng m91 k•w1I ng ik•·lO BCT n• pinH•ng;il~n dahil );¡ ipiMm•l.t• ri.o kilgitingilri sa la11n9iln ng t<or1.1. MAGASIN NG BAGONG BUHAY ni CARLOS C. MARCELO AT ALAALA Sumasahod ng Pl35 laman¡¡: umagang iyon," sabi ni Ga. bung buwan bilang tagapag· bricl. "Nakiklni-kinila ko p1 linis sa Isa sa matataas na nang lagdaan niya ang Jan· }iaar:ll:m ng AU ~a Maynila, si wan sa ibabaw ng tapalodo ng 1..aont1 ay unti·unhn& na¡- k1nyang awto." impok sa loob ng maramiD,I Minsaro pang pinatunayan ni taon. Ang P500 ay inihando¡ RM ang kanyang patakaran niya sa AU para sa proyet. na hindi siya tatanggap ng ton¡: pambayan sa hangad m• bandog samantalang na sa pa· kal~long sa pagtataguyod llJ mabalaan noong ika-47 kamakataong simulain ni RM - 1rawan nlya - Agosto 31, pag·lbig sa mga dukha. 1954. Ang mga bandog na pa· Si Gabriel, kasama ang kan- dala ni!; mga pulitiko al mayang anak na lalaking may ngan¡¡:alakal ay ibinigay niya 16 na taong gulang, ay na.1- H mga samahan sa kaw11n1· lungo sa Malakanyang nobnll gawa at sa Liberty Wells. wnaga og Marso 14, 1954. Ang Liberty Wells, kilusan Nais niyang makita at maka· sa pangingilak ng abuloy ukol mayan ang "Kampeon ng Ma· sa pagpapalayo ng mga po~o hihirap" .. Sa kanya, ang ilan1 artesyano, ay nagtamo ng kasaglit na makapiling si RM buuang halagang P363,372. ay isang natatanging karana- Sa kahilingan ni RM na ang san. mga handog na nakalaan sa Dinatnan ng mag-amang Ga- kanya'y ipagkaloob sa mga bricl sa bakuran ng Malakan- dukha, masiglang unwbuloy sa yang ang maraming taong ka- Llberty Wells ang mga ~ama· tulad nila'y ibig makipagkita hang sibiko at Jitaw na mr¡::a kay RM. Naroon, sama-saman1 mamamayan. na,ghihinlay ang mayaman al Subali, minahalaga ni RM mahirap, ang marunong at ang lahal ng bati at alaala ng man¡:mang, ang matanda at mfa branlwan9 tao, lalo na bala. yaong buhat sa mga lalawiNguni't hindi nabigo si Ga· Ean. Marahil, sapagka'l batid briCJ. Nang manao~ si RM ay nlyang mataos ang pagbibigay kabilang "Sira sa pulutong na niyon - hindi bunsod ng hinati at kin;imayan myon. maimbot na Jayun.ing maka· 11 ina~on~ ni RM kung ano lugdan upang. magkamit ng an~ kaila~an ni, Gabriel. kalinga balang-ar:iw "lsang ni:iy Jagdang lara· At noong Agosto 31, 1954 wan ninyo, !'residente," ani •Y hindi nasaksihan sa l\lalaGabricJ. kanyang arig nakaugaliang . .\\ dali-1l:iling in-utusan ni pagdiriwang sa kaarawan ng Hl\I ang kanyang ayud;intc na naunang mga puno ng barisa. kumuha ng larawan niya sa Walang mauganang salu-salo palas}'O. Nilag<:faan niya sa Jj. roon ... wal~ng sayawan ng kod ang larawan at ibimgay matataas na pinuno ng pama· kay Gabrícl. halaan ... walang nagtitimpala "Hindi ko m•l.lilimot ani; kan.it pnlamuti al ilaw-rfal?il¡¡h Noong n.igkak.ihidwaan 1n9 naging Kalihim Osear Castelo ng Katarungan al $Í Alkalde Lacson, 5i RM na kandid.ito pa noon s• panguluhan ay dum•law sa tahanan ng pvno ng lun\od <>I n11kip•niyilm. M1kikitang inihah.indog ni Alk•lde L<lCIOn ang kanyang Pl9·•11kbay sa p•9pan109 si RM. HUNYO 9, 1957 ltinu~ur<1 ng panS1manla· lang Kalihim Raul Mangla· puz sa pamamagitan ng map1 k•;ng H•ng mga pu. rok lalong"m•lakas"si RM, kandidato pa noon u p~g· ko-P1ngulo, Hm1ntal1ng n•kamasid •ng ilang ta11•· pagtaguyod. Si M•n'glaput •Y naging 'pambansan9 ta. Sl•P•lt"V9DllY ng Magsaysa)" tor J're~i1lent Móvcmcnt. ITO'Y KAALAMAN NG FIRESTONE SA MAY-URING PAGGAWA AT PAGLILINGKOD SA 50 TAON Magsadya sa i11ynr.9 bilihan o paku.mp1miha11 119 goma at igiit a11g FIRESTONE NEW TREADS Tnyong Kaligta.\un anq Amin!1 L'ly1111i11 su f'iresto11c Jlrtttont TIRE & RUBBER co. OFTHE PHILIPPINES MGA PLANTA NG PAGRl·RETREAD AT PAGKUKUMPUN~ ~ llAVAO MAYNllA • CEBU <@;;>·~"''"' -~ MAl\INIG 8A ··vo1ct or TUWJNG llAB~'Tl1'G l~llAY LUNES l,JO •. 9;00 N 0. SA DZFJI ' ni O.. Fe ••I Mu11de hh,.lln ta T•t•'-1 ~• P•rolu"'º" S. Aoplllor• Ang Pogloki ng lnyong Anak Habang tinitingnan ninyo ang inyong anak sa araw·araw, nag-aalinlangan kayo marahil kung siya ay lumal¡ki ng ayon Sil nararapat. . lnihahambing ninyo sa ibang mga batang kasinggulang niya o sa iba ninyong mga anak. Kadalasan, bin(i kayo nasitiyahan sa kanyang ayos na tila nai· iba sa mga anak ng inyong mga kaibigan at mga kapitbahay. Nagtataka kayo kung bakit hindi siya kasintaba ng iba, o bakit wala. pa siyang _ ngipin gayong 8 buwan na, o kung bakit hindi pa siya nakakatayo sa kanyang sam· pung buwang gulang. Jpi~~:1~::kak~~~~~~ a;a¿~ hJI kulang siya sa pagkain kaya at ang kanyang unang ginagawa ay ipilit ang ano mang pagkain sa kanya. Kung minsan ay binibigyan pa ninyo ng bitamina na nasa511.bi sa inyong mabuti o naririnig kaya sa radyo o ng mga magasin. Nalilimutan nin· yo na ang inyong anak ay may sariling kaibhan at hindi nangangailangang lumaki nang gaya ng ibanJl: bata. Ang inaakala ninyong makalulunas sa hnya ay karaniwang nag~ d\Ululot sa inyo ng pagkasiphayo. Dahil dito, kayo na ang lumilikha ng mga kalagayang hindi normal sa inyong anak. Kadalasan, ang ganitong agam-agam ay walang ka· tjahilanan. Ang isang sangóol, na malusog naman, ay maaarin~. lumaki sa pa· raang nanba sa karaniwan lB;IO na sa mga unang tao~ ~to. Dahil sa katltingin nmyo sa kan ya,. arawar~~". kaya't para kayong n?nmp sa kanyang paglak1. Kung sa bagay, may mga magulang din naman na nagpapalagay na ang kapayatan ng kariilang anak ay dahil sa talagang mga p~yat ang kanyang mga mnuno at ang i!:lang kaanak, kaya't tum~talaga na lamang ~a paagy.ayaring talagang dap!lt d.i.lJg mal ~:!ng payat anl!: kanilang mga an·ak. Ang dalawang kapisa· nang ito. ang pag-aalala ng labis, at ang pagpapabaya ay nalalayo sa nararapat ipalagay. Makabubuti sa inyo na malamang may mga siyentipiko -na naghanda ng ilang batayan sa paglaki na ma· aaring ninyong isaalangalang tungkol sa inyong mga anak. Kung hindi tumutugon sa mga batayang ito ang inyong anak, saka na siya patingnan sa maru· nong, at nang kayo ay ma· tahimik at maligta'S din naman sa di-kailangang labis na pag-aalaga. Maraming babasahi!T at mabubuting aklat tungkol sa paglakitng mga ba~a sapagkB;'t anR bagay na 1to ay ptnag·uukulan n,1. ng masusing pag-aaral ng mga nakaraang taon. Si Amold Geesel ng Yale University ay may nasulat na mahuhusay na aklat na mahalagang basahin. Si Elizabeth Harlock ay may isinulat ding isang madaling . basahing aklat tungkol d1to. Ka ya 't pilitin ninyong makabasa ng alin mang sinulat ng da. lawang ito sa oras ng in· yong pagpapahinga. Ayon sa mga siyentipiko, hindi lahat ng matatabang bata ay maluJusog. Sa pagkilala sa kalusugan, bukod sa pangangat~wan ( na binubuo ng t1mbang, taas, ulo, ngipin at mga _bu to) ang iba pang batayan sa paglaki at mga ;!\~~a~Bat~~:n 8~i~,ª~~~~ hah~bawa ng kanyang k~b.!11san, damdamin, pak1k1s_~O:ª• pagsasalita, at pag-11s1p. Ang lahat ng ito ay dapat isaalang.alang upang mapahalagahang tu· nay ang paglaki nito. l\faa_ari~g. mahuU ang pagngmg1pm nguni't mauna ~aman sa paglakatl kays~ i~ang bata. Maaari ring hmd1 pa rnakaupo sa ika-6 n.a buwan nguni'l nakab1bigkas na ng ilang kata· ga sa kauyang ika-l buwan. Maaari namang hindi pa nakak .. gapang sa ika-7 buwan nguni't marunong nang kuniilala at makipag· tawanang higit sa isang taong bata. Kaya't huwag ihati.ambing ang inyong anák sa iba. Magbibigay lamang ito ng ligalig sa , inyo. Huwag ding bubuo ng ano mang palagay o kuru-kuro na walang tiyak na batayan. Alalahanin ninyong ang mg:l nahahandang bataf¡;i~o u:~1\~gg:~~ 5fla~t Jang mga pagmamasid sa libu·libong sanggol "at mga bata at ang kanilang pa¡~ukuro ay hango sa kala~~~~n.ay ~~~~¡ ªt~;~~~~~~ sa kanilang batayan, hindi nangangahulugang siya'y hindi batang normal aa iba't ibang paraan. Sa pa· MAA YOS KA BANG GUMASTA? Ano ba ang pakahulu1an mo s .. salapi? Ipinalalagay mo bang ito ang ugat ng lahat ng mga kasusutan? do rin ba, 15¡¡ iyong palagay, ang nagbu· bµnsod sa maraming tao upaD,3 magbula<1n, m¡¡gnakaw, at pagkaminsan· ay kal;ikalin ang kani\an¡: ~<1rili? Ang pagkauhaw mo b;.; 5a kasayaban ilt pai:;hahangad ng ka· pan¡¡yararih;rn ¡il k~r;mgalan &ng nagtutulak sa iyo :.ipang sambahin mu ang k<ipangyari· han ng sahipi? rara sa iyo ba ay salupi na :ing JahiitJahat sa bl!irny, o niwawalangbahala mo laman¡¡: ang ka· pan¡;yarihan ng si.tapi? . Piira sa isang taong husfu na ~~ kapiis~·ahan. ang salapi ny mangar1.i(nhulug:m ng na¡n1k:uaming bagay subali't higit sa lahat ay ho ang katiw11s;.yan at san¡:Jipn s~ buhay sapJfka"t a1.g ~a\;i¡,¡ ay nar,Uu· du!ot sa 111(• ng ro1arami1;;;¡ pil, d~<l ni.; tJ;,.. :1~ ~Í);; <;i kl'llU~ll· mamagitan lamang ng ma· susing pagmamasid sa kan- . yang mga gawain -at paf· laki sa araw-araw, at sa buwan-buwan, at isang palagiang pagsusuri ng manggagamot sa takdang panahon, maaari kayong maging maingat at masuri, hindi naman nangangai· langang kayo'y mangamba at mag-alala, kaya't kung kayo ay nag-aallnlangan tungkol sa ba_gay na ito, laging sumanggunl sa Ja. long marunong na mata· pagpapayo. Ang timbang, •• Ang pagtimbang sa s¡mggol sa takdang panahon ay isa sa pinakamadaling paraan upang masu~aybayan ang kanyang paglaki. Kuug nakagawiaa gan. Ang Jyong pa¡tuklu n¡ ka· runungan, paghanap ng kati· wasayan ng kaJuluwa al pagpapahalaga sa agham at 1ining ng kalinangan ng ating ban· sa ay nakakamlt mo 11 tulong din ng salapi. At sapagka't ikaw ay isang karaniwang tao lamang, nahahanda ka rlng gumawa upang kumita ng sa· pat na halaga upang madam.11 :mg kasiyahan ng loob, kasa· ganaan at ginhawa. S<1gutin ang mga sumusunod nakatanungan.Italaang lahal ng sagot na pasang-a~·on e• aw· Jah;it ñg oo: na ninyo ang pagpapasurj · sa mga takdang panahon sa inyong manggagamot, ang pagtitimbang sama· katuwid ay ginagawa na sa kanf11.ng klinika. Ang ibang ina ay bumibili na ng kanilang sariling timbangan para sa kanilang paggamit. Nakasasama rin, kung sa ba¡:ay ang m¡gtimbang sa bahay sapagka't ang mga ina ay ~:~~;:g-~~~~~.n,:;::~i~ ang iyong anak minso;n isang linggo hanggang ito'y dalawang buwan na, dalawang beses isang buwan kung siya'y anim na buwan na, at minsan na lamang isang buwan kung siya'y may isang taon na at kalahati. Mula rito, maaari na siyang timbangin tuwing ika-2 o 3 buwan' hanggang maging dala· wang taon na. Pagkaraan 1ng dalawang taon, maaari na lamang siyang timbangin tuwing ika-6 na buwan. Ayon. sa patakaran, ang malusog na bata ay nagdaragdag tuwi-tuwina sa bi· gat. . Ar,g bilis ng pagda· ragdag ay nangyayari sa kanyang unang taon. Ang karamihan n~ mga sang· gol ay tumittmbang ng 6 t,í hanggang 7 libra sa panganganak. Naclodoble ito pag siya'y lima o anim na buwan na, at tatlong beses nito kung siya'y may lsang taon pa. Sa kanyang t. N1k1kabili ka bang madalas ng mga bagay na hindi mo nagugustubim pagkatapos dahil sa kakulangan mo sa pagkabatld ng bagay-bagay tulad halimbawa ng tungkol sa uri niyon, pagkakay;ll"i, at ang iba't ibang tatak? 5. Nagtitipid ka ba sa pagkain, damit, pag-aaliw at paggashukolsapag-aaral. samilntalang gumagasta ka naman ng lahis sa pagbili ng sasakyan .al mahal na mahal na bahav? 6. Ginagamit mo ba nang walang pakundangan arig l. N;ig-iisip ka ba náng la· irong mga kagamitan·sa bis at nahihirapan ka ba paniniwalang k11ng masisa pagbab:.iyad ng mga ba- ra man ang mga iyon ay ¡¡ay na maaari mo na- makabibili ka ng pammang maiwasan? palit? 2. Gumaga~l3 ka ba nang 7. Ang kakulangan mo ba lampas ~a irong sinasahod ng sapat na paninill'.1113 sa upang magmalOLici lam;ing? i;·ong ~ari!i ang n;,¡.:<ludu· 3. :Eindi mo ba nas;i$unnd lot ~a iyo ng kalund '.l!:in ¡,¡,g iyong gina¡pwang pagkatakot na 1~1ab:d1ay, ''budgt't"' dahil .;:a w~lang m;;g>:.y~ ~a rlai.i¡;dig ,·a j¡r sc.ysay na pagb'.li n;;" mga :;; ''ª'mha)' r•ang k:·pak;. •·~alan~ 11·;,lnm! i<n!l""ª· ($'tt"dmt. fflJ P'f.I:' .• 20) ,MJ>.GASIN NG BAGONG BUHAY MGA PAGKAIN NA TIN ••• "fruit Salad" IP•d•I• ni Glo Mor1111 "9' M41ynil•l Mg111,,P:1p: 4 na s11g{ng na lakalan 1 maliit na mdon 3 sunkilt o kahel 2 kalamansi 2 J;ingkay ng pusley 24 na .~trawhcrry (maaaring wala nito) '"11n ng pagluluto: Jliw¡¡in nang paµutol ang tlalawang kahcl :it ang isa naman ay pnayon /'ia lihú. o pahaba. Hiwa-hiwain din nang paputol ang mga saging at pag· kahiwa'y ibabad agad ang saging sa tubig na pinigaan ng katas ng kala· m:lll~i upang maiwasan ang pamumula. Biyakin ¡rng mcton. Gumamit ng "scuopcr" upang maging bilug-bilog ang anyo ng melon na tulad ng na· k11J¡¡rnwan. Kung walang "scooper" ay i1iaaaring gawing kudra-kudarJ.o :111;:: hUl!.is. Jlugasan ans stnwbcrry. Jayos ang lahal ng bungangkuhoy ~a h;1ng pinggan o bandchado. Tlagay sa ralnmigan o sa rcfrigcrulor. SALSA ~í tasang arina 3/1 tasang .:atas 1.~ tasang .:isukal ;;, tasang tubig 3 pula ng itlog ng manok p¡¡¡.:haluin ang arina at ang asukal. Unti·untlng isan1a ang pinagha· Ion~ gatas at tubig. Haluing mabuli upang maiwasir.n an~ pagbubuu-huo. JsalMlJ? ~" katamlamang apoy ang pina1:samang mg¡¡ sangkap, ipagpatuloy an; JJ3:lh.lllo at hangui1t kung malapot na. Hintaying lumamig nang kaunli at fJa~k&raa'y isama ang tatlong pula ng itlog. lpagpatuloy ang paghalo llp<'Jl;· hindi mam110 ang pírla ng illog. Ilagay sa palamigan osa reíri¡wratcr. Davat li>nclHn na ang salsa ay hindi ihinuhuhos .~a mga nakahan;.iy IJy b11n:_:;•ngkailoy. Sa halip ay ;:in¡¡gaw.ll _Jamang 11a SilWsawan o s11 hawa·t p:igk;i.in n¡¡ isilng piraso ay sak11. 111.mang sin¡¡~;rn1<1h<t11 nt! ,11b¡¡ HUNYO 9, 1957 "Green Salad" Ms1 san9bp: 1,2 gulaman l tasang tubig Vt kilong abitsuwcJas PllrHn ne p•gluluto: (Pad•la ni Auror• Jeclel) 2 latan~ gisanlcs fpinak;im;i!iilJ 2 langkay ng sclcri 1 carrot maliit) l piplno (katamtamang laki) llaga ang abltsuwelas at ang C'arrot Pal11mi¡?.in. Pagkahapos ¡¡y hiwa·hiwain nang maliliit na kudrado ang Cilrrot al ::mg abitsuwclas ay sa tatlong puto! naman. Hatiin sa dalawang baha¡;i ang pipino. Ang kalahati ay hiwa-hiwain nang maliliit na kudrado at ang k;ilaha· ti ay hiwain namim nang maninipis na paputol. Samantala ay kulayan ni: luntian ung gul;iman. Tlagay sa isang sisidlang katamlaman ang bilog ang carrot, pi¡¡inun;,: hiniwa 0;111:.: ma· liliit, kalahating lata ng ~i~antes al ilang abitsu\\"ctas. al saka salina¡¡ ng pinakulong g1•!aman. ltabi hanggang sa tumi~as ang gulaman. Iayos ng tulad ng nakalarawan ang mg:) gulay na natitira al ilagay sa gitna ang hinulmang gulaman. SALSA \í tasang suka 2 knt~anng asukal % ·1as¡¡ng tubig kaunling :i'sin at paminla l;~ Wesson oil o kaya'y M•yon cooking oil Pagsarr 1-samahin ang lahat ng mga sangkap na nakat;,ila at kaf'"~ 1~mn n;i nne l:.s" n~· ih11hn< -"" m2" ""k"h"n;i" 1u 1?111:"' ·--~CAi 10 TAG-INIT o tag-ulan, ang mga guhitang damit ay maaaring isuot. Hindi lubbang mahirap ang pag·iisip tungkol sa tabas ng mga ito, lalong payak o simple ay 1along mabuti. Jlan sa mga tabas para sa gu· bitang tela ay ang mga nangakalarawan. Ang b1usang nasa dulong ftaas ay maganda at madaling parlsan. May kuwelyo at manggas na "taitored" at ang palda naman ay "pencil cut" na Unampukan ng dalawang malaking butones sa baywang. Ang nasa itaas ay isarig qbas na nakapagpapaliit r.g kata· wan dabil sa pagkakahalang ng mga guhit. Ang nasa ka· nan naman ay ane m;iy kalaparang mga guhit na tinaht nang pahalang, walang. manggas at bilog ang lee~. Ane: ~a nitong tabas ay bagay na ba· gay para sa m~a pumapasok sa upisina, maginhawa at masarap sa kabwan. A ~~ .... ,, ;-, '.~ HUNYO 9, 1957 kayo sa mga MA!"ILI na magagandang naktkitang a tabas na huwara~ ~gp:::.! sa inyong: ~~ª~~:~. kapaUd 0 paman¡kio. Ang lah~t ng ~~=o~: nagnanalS na at manlniP:" m:igfginhawa mga dam1t. na p:m~arong aggalaw at ·Sa karula~g . P ay kallaagkilus-kil.os malaya ang ~gang magmg katawan. at kanilang mga aüwuan ang sa g:ayonp ª~:amawis. lablS na 11 lstudyante: ."Gusto Ko Ng Pasukan, Nguni't Ayaw, Ko Pang Pumasok" NAl;SJMUJ.AN(; rn:i:.:t1pon IH! rn;:w ga:,:;mulin s:< pasukan si Dayunyor. \'i!it n;1 pili1 ;in:,: kanyang pa¡.::kilO$. Bag;1m¡¡'I hand;1 siy;1 nang hm1du. n¡oi~ niy;m¡:: kung mnaari'y huwag munan¡: 1uma1'ad ;,n~ mg;:i araw. Kuni: nurnari"r huwas n1un.;in:.: uuoalb O'.lllg tr;;ingkaso µ:ira patagalin ang ar;iw ng piH!p¡o·ul' Kun)! ma;i;iri'~· n1arsakil ¡Jano: foh«I ani.: kan)"~ magigini: !ilser. Kung maaari'y umulan nanJ,! ma· ta¡.::¡¡[. bumag>·o, bumaha-nang ~a gayo'y isara ;m~ mga paaral<1n. !\¡¡:uni'l may n;.rini¡.: :;¡¡ radyu ni Dayunyor: Que ser•, sen. Nasiy;:hun .!<ana siy11; subali't nat;:unita rill niy<1ng kahit ¡¡¡¡ano an¡: mangyari, talagani;: cla· ·:ating ang pasukan ... ang p¡isukan ... ans pnsubn: T. Ano an¡.: iniaayaw mo sa pasukan? S. 51 ay1w b1. Gusto ko l1m1ng m•1 m1h1b1 p1 1ng b1kasyon. T. Hindi ka pa b;i nugsaW;J sa iyung haka~~·on~ S N1ku, kul1ng 1ng d1l1w1ng buw1n. T l:faki1'' hilsatr1ngkno,e. 'l. Ui mah<.1h;i pa r.in ;.inl! n;ipa~pasa~aan mo? S Hindi rin e. Ni hindi p1 ako nan1n1lo H holeno hindi P• 1ko mm1n1lo H binggo; hindi ko pi naib1b1.,.i 1ng bukol koH ulo. T /\ung g¡¡noun. tal<.1¡,:ang ll)<"aW mu pang J)lHllasok? S. Hindi u t1l1g1ng 1yaw. Guito ko l1mang m1k., pagh1nda p1 '""9 kaunti. T. 1\110 anl! µ;igh¡ohandilall 1110• S Di •ng giyera u iskuwel1. H1iskul na ako b1ka akal• mo. K1il1ng1n •Y lagi n• 1kong m•k•H· segot. Hindi 9ay1 n•ng m1liit p• 1ko. T. Anu-;1no n;1man ¡¡ng ih;1h;¡ nd¡¡ mu" ~. Un1ng.un• ang aking ulo. lp•h.,,haH ko pua tu m1l1s-t1l.s. B•k• hindi pa sap1t 'yung pag,.aral ko h aban9 na9bab1knyon 1ko a. T. N.1:?-:i;irai ka hah;ing haka~yonY S Wal• kang baht• e. Noong bakasyon, n19-aar&I din ako p1minsan-minsan, pag 1inisipag 1ko. S. Para H p1Sukan, k1unti na l1mang ITISI p19• '\',\la\ m1tutuha11 k:i ha naman·; S. Ang h.ir1p nga, wala 1kong m•intindihan. M1hi· r.p p1l1 a.n9 nag,.aral n1ng walan9 kah1rtp n1 tiher, T. Bukod sa ulo mo, 1:.!:JO pa an:! ih:ih:intla mo'! S. Siyempre 1ng mga k11sangkap1n kong 9191mitin. lto 1n9 k111lukuy1n kong in11yos. T. May nabili kci na hang mfW kuwadcrno? S. W1l1 p1, pero baka bumili ako ng in. Ang ib1ng hindi ko m11y1dong n191mit noon ay puw1d1 T .\lav mga lihrO ka na~ S Wal1 pa rin, piro manghihiram ako H mg1 m1• 9i9ing bklaH ko. T. L, ano <.1ng pin¡¡g-aabal:ihan mong ayusin~ S. ln11yos ko ang m1pa9lalaru1ng d•m1h1n H iskuwela, 1ng m11 terno ko, lal•gy1n ko ng baon, 1t ang inng kuw•d•rno. T. Ano TI.!!:! p¡¡la :ing ikinailyaw mo sa pasukan agad'.' S Ab•, P•9 m.u91 1ng p1sukin, mHg• rin •ng pagd1ting ng problema. T. Anon~ probh•m;i'' S. Ang pag-1ar•I; iing p1gb1b111, 1ng pag5usul•t, 1ng p•gpunta s1 libr;iry, at •ng P••uwi n•ng ~•bi "'· T Kung ganoon pala\ na,c:pupunla ka sa libruy, ·ha·• S. KHi p19 hindi kami nagpunta roon, snabihin ,111g tiHer n1min n1 t1m1d k1mi. Ng•yon, P•ll n•gpunt1 kami, w1la n1 siy1ng m1sasabi. T. Siguro naman, ka hit bahagya. may ikina~ugufü> ka rin sa pasuk;m? S M11ari b1ng wala? Gusto ko rín 1ng pesuklr d1hil ar•w-.1raw may baon akong peri; 1nw· ~raw, libre •ko sa amin; 1raw...anw, e. tl,ung minsan pila. nakapapauk •ko sa sine nang hin· di na m1gpapa1l1m. T. Kailan mo ha tal;igang ib;g na m;igsimula :ing klase? S. Hindi ko m•tlyak. Par•ng guito kong pu1ng 1y1w ko. T. Pa.ino nagka~anoon? S. N1ubi ko n• u iyo kung b•kit guito ko 1t kung btklt ayoko. · T. Gusto mo bang mag-ar .. I o hindi'.' S. Siyampre p1. guito. Pero hindi ko n1 kasal1n1n kung p11-unl 1ng uma1y1w H akin. T. Baklt, inaay2wan ka ba ng pag-:!aral? s. Hindi naman. K1y1 l1m1n9 a, til• lum1l1yo u akin 1n9 hilig. T. Ano ang ibig mong sabihin? S. N1, sa tuwing .b190 magp11uk1n IY binab1l1k kong mag .. r1I n• m•buti. Sa tuwing m91 1nw nam•n ng p11uk1n, tin1t1m1d na 1ko. T. Ano ngayon ang r@solusyon mo? S. Tul ad din ng dati. m111 .. 1r1I akong m1buti n taong ito. T Sigur;ido na kayang gagawin mo iyan? S. Kung ub191y. m1y kahir1p1ng i1111111w1. N9unl't sisik1pin kon-9' m1tupad - 'kung hindi. mag~ hihigpit 1ng litser ko, kung d1ngd•111n 1n9 bton ko. kung iblbili 1ko ng m1r1ming baro 11 kung hindi 111lisi1> •ng sine H tabi ng iskuwel1han n•min. Ang Tonawin Sa Kanilang Kopitbahoy Ay Nagsilbing lakas Na Nagtulak So Kanya Upong-Gibain Na Ang lsong Kototohonan ... ni GENOVEVA EDROZA. MATUT.E s~~~~!~~?: :: ~:1~~~n!L~ tinitipa niyan.g makinily.a. Tu· mieil siya sii pagtipa. Nagp3· 1uloy :ang langitngil at ngayo'y r.aliyak ni)•an¡ nangga¡alinl( iyon H daang kalapat n¡ ka· nJlani: durunr:awan. Jsang karitelang lumang-lu· ma na ang buong paghihirap na hinihila na: isane payat na paya! na kabayo. Ho.. ho ... o.. o .. ?\aticit ang aagpang.agpang na pag}\akbut¡ ng payat D3 l:abayo. Lungayngay na ani: uJo nito. kahit na nan,s: maib· san nf sakay 11\( karilela SI maslglang paclundae: ne lsanf lalaki. Jpinatong niya ang siko sa Gilid ng makinilya. Sinalo nt kanang palad an.g baba. Pini· plgil niya anc bahae:yane ngiU na nagpipiglas sa labi. 9a panahona: ito ng H-bomb :it ng jet . . isane- karitelang m11Rkakahiwa·hiwalay na fa. mang at isang kabayong aa¡:"· pang-agpang an¡ panghakot ng mga taong Jto ... Ang hardlnero nila'y tuml· eil 53 pagdidilig ng mga halaman. !tina.as an.g isang paa H ikatlong baitang ng hagdananf balo at kak.amut-kamot ito habang tumitingala sa kanya. Palipat·lipat ang ting1n ng hardinero sa karltela at sa kanya. Ine:inuso niya sa hardinero <1ng karitela. Mabilis lyong tumapat sa durungawan at ~'."ahang sinahi sa kanya ang 1b1g niyang malaman. Pamangkin daw ho ni Mr. Ma, 5lr. . . galing sa purbinS)'a. Noon Jamang ni)·a napagukulan ng pansin ang !ala· king masiglañ¡ lumunda¡ bu· hat sa karitela. Nasa lima't kalahating talampakan niyon an¡ sigla ng kabataan. Maga· caan at mabibilis ang m¡a hakba~g niyong patungo sa may hkod ng nakatl¡il na karit~la. Nakita niyang may di· r.ukwang iyong kung • a"no sa i~abaw ng bunton. Bigla11.1tb~gla, naging mahagal ang kilos ng lalaki. Mu-aban. Mal· ngaL Buhat sa durungawan, ploagmudan niyang mabuti kuog ano ang kinuha ng laJaki 53 karite!l3. lsang ubod tanda nang makinily3. Naka· P•long sa kaputo¡ n:i tabla, r..guni't Walan¡ taklp. Kilanc·kita niyang pinupa. HUNYO 9, 1957 sau ni: alikabok n~ lalaki ang makinih·a. Jlinipan pa nang 111~3 ilal\,::' ulil. flin3gud-hagod, p1gka1apus a)· payokap n3 di· r.al;,n~ pa1ungo sa m:alaking ¡>int11;m ng n1ga Isla. Katulart ng isang kababa· gong ama s11 unang supling ni:: ipinunla niyang pag-ibig. !'iagb.1lik ang pagkakapa· long ng siko niya sa gilid ng makinilya at ang pagkakapa. toni;: sa kanang palad ng baba Ang mg:i ilang titik ng m:i· kinilra'sa puling_ mukha ng papel ª>' inanod ng sunud-sunod na alon ng mga alaala. . . katulad ng isang katiab:.gong a1na .. ng isang kab.ahafong ama . .. Ano an,s nalaliim:in ni)·a tungkol sa isanf{ kababagong ama? S..glit kang nakadaramang 1kaw ay isang munting diyo.s. • ng sabi ng naging kab;ibal'a r.iyang si Jding. Matatakot ka muna. Kakai· bang uri ng pangamba, ngu. ni'I ¡:iagkatapos ay para kang ilalaas ng kung ano sa ala· paap, doon sa kinaroroonan ng mga bituin, 3ni Cirio, ang map2nguapin. Kaganapan. ang ubi ni :\faning. Paano niy3 mauunawaan an, kanilang niga sinasabi? Ang sampung táon ng paghihintay, pag-asa, pa¡ kabi.go, pag-asan¡ muli, paghihinta;muli, pagkabigo, ay nagpapangimay. nagpapalabo sa isang p1ngarap. Ang langing malinaw nga. ~·on. ang hindi napaJabo ng s11mpun!i: taon ng panganga. rap, ay si Ched. Si Ched at ang kanyang mga kinakattt· wan: apg maharlikang tah;!. nanJ? ilo, ang dalawang awto sa garahe, ang harding ala· 1:·ani;,:·.llaga .. •.. ant hardin.. Naging munti't kiming baha~i nga pa. l.1 ne kanyang pancaup nooog araw ang damuhan s3 isang .sulok ng hardin. Damuhang hindi alaga . .. damubang Unutubuan nr. karaniwang damo, hindi ng mainahali't talusaling na mg3 damo . . ano nga ha ang law~ Sil mga iyon ni Ched. . Be,muda? Doon sila magbahabulan ng kanyang unang supling. . magtatapak sa paghah3bulan ... doon sila llll S3 bawaºt t> a¡,:-ugoy n~ kan· yana: 3nak ay ma1eak3rinig ito n¡: e ... e ... ek ...• 1 ... e .. ak . t;ara '· ~ dupn:{ cinawa ni Tatang noonl( 3raw para su :ikin Matlnis 11ng hah1khak ni l:hE>rt. Bakit ganoon pa? p;1. hayaan mo't ako lllll( bahaJa. Ang pin;1k;11nabuli lamang 111 :-ng pCnakamahal - para sa ,,ting magigín_g ;inak. Nguni"l . ... hindi p3 nr,:ayon .. Hindi pa n}!a)•on . labis labisan.i:panahon. Al -"1 halip ng damuhan_~ tinut-ubuan ni( karaniwang ~amo, at ng duyang yari s3 k:aho~· al nata!nlian ni;:: m;,ití· hay o• lubid na sa bawa't pag-ugoy ay Narito ng:iyon si Ched. isa sa pangunahing babae s11 lipunan, an¡,: maharlikan~ tahanang ito. ang dalawang awto sa garahc• io.ng,hardinR alagang·alaga Al an~ kanyang makinil· yang sa bav.•a't pagtipa'y s31a· pi, kalaoyai;:an,. . kahungkagan. Saan naroon ang nagkapi ra-pirason: bahagi ng isan:.: pangarap na n<1gp:iligaya sa kanya noong kanrang kab:itaan? Saan ka>·ang m¡ ¡¡ Panu· lukan nic :11r.:a land3s n~ bu· bay maaan p:ing m3tlulanr.: an¡:: mi¡-3 h·on? A r kun,¡: m11· ta¡puan n111)· rn3a3ri p¡ k:i· yang p.:i;·ugn3)"·•1i::oayin upan¡,: bumuong muli n:.: mi:a li¡ara. ng llli;:a P:IJ!·asan:.: lat;inaw·\:l· naw1n? Bigl;ing nabuksan ang kata· pal aa durungawan ng me:a Isla. Ang lalaking masiglani:: lumuodag buhat u karilllla ¡;.v sabiknanakani::itisakan )O. N3kapatong u isang mesita .:ng ubod tand3 nang lllakinil· ya ng bafong daling. Napako S3 makabaJ.lo nirani: nJ.lkinilra 3ng panini:in n" l;ilaki .. E .. P3man; kin ka raw ni Mr. Isla Opo. · . inanyayahan po akong magbakasyon dito ng ~kín.g amain ... Pabalilf.belik sa makaba;i:o m)_-ang ~akinilra ang p~ni· ng1n ng lalaki. Tumikhim muna siya n~n;: marahan b3go nagsalit:inJ;! mu· 11 .. h,h1p3sa}-. magguguluncan. F. .. At sa isa pang sulok, ang du· 1·;n . n13y 111akinil~·a ka yan~ yari s.i kaho}' na si ya :in¡,: Opo .. OpB . . athin;1¡,:udnagputol al nagkat2m. Tat:i· Jian níya ng matibay n:i Jubid (Sundnn sa pnh. 18) 13 ENRICO CAR USO ni MONTANO C. DECENA M'":o~~A~a:~::a:: ~:~:; na iyon sa loob ng isang taberna sa Napoles, isan¡ maunlad na lunsod sa Italya. Nakatanaw siya'sa malayo at waring hi,ndi pansin ang pagkakatuwa ng rnga tao sa kanyang paligid. Iisang bagay ang naglalaro sa kanyang isip; ang pagpapatiwalr.al. Sa paanong paraan? A,' kahit sa anong J:araan! "Patuloy. ang pagkakaingay at pagtatagayan sa kanyang pali1id. -Kay-papalad na mga nilikha. Tila sila walang suliranin sa buhay. Di-di tulad ko . . . -at sa panggigipuspos ay marün niyang· nakagat ang Iabi at iiling-iling na napapi· kit. At muli niyang nagunita ang mga naganap nang sinundang gabi: -Hoy, ulot,. lumayas ka riyan! BuUu ... buuu ... buuu ... Siya ang sini¡igawang iyon ng mga taong nagkakatipon sa Joob ng tanging tangbalao sa Napoles. Nahirang siya, naog gabing iyon, na umawit doon, pagka't maysakit ang tenor na nakatakdnag magpana magkamayaw ane si1awan ng inip at galit na· mga tao. Nguni't nang lumitaw si Enri· co buhat sa si!.id-bibisan ay saglit silang nangatabimi.k na waring nangabigla. Hindi iyon ang tenor na kanUang inaasahan. Nguni't gayunman ay hindi sila nagsikibo. Nagpakal:ipat lamang sila sa pagkakaupo. At sinimulan ng simponika ang pagtugtog. Pinalaki pa muna ni Enrico ang kan· yang dibdib at bum inga. nang malalim. Tinitigan niyll. ang mga tao; tahimik na labat a.ñg mga 'b•on at sa kanya nangakatingin. Kung gaano katagal siyang nanatili sa gayong anyo ay hindi na niya nalaman pa . Ang natatandaan lamaa.g niya ay ang kanyang pag-awit, ang pag-ikot ng buong paligid, at ai:ig nang-uuyam na sigawaD, ng mga taong nagtataboy sa kanya. Sa katapusan ng pagtatangbal na iyon ay natatan· daan din niyang buong pagkapuot na plnalayas siya ng tagapamahala. -Hoy, lumay11 ka· rly1nl Buuu ... buuu ... buuu Ngayon, sa kanyang malun¡kot na pagkakaupo sa hap1¡ Ang Buhay Ng Dakilang Mang·aawit Na lsinasalaysay Dilo Ay Lubhang Natatangi Sa Kanyang Pariahon rinig ng mga awiting italya- na iyon, 1y para pa niyanJ no. Sa kagustuban ng taga- naririnig. At may bangis na pamahala na matuloy, kahit biglang nalarawan sa kanyang papaano, ang pagtatanghal ay mukha. Nanginginig ang lanapilitan itóng ipatawag sa mang nakuyom niya ang da· mga mens;ibero si Enrico, na lawang palad at buon1 lakas noon naman ay kasnlukuyang na idinagok ang mga iyon sa nagpapakalango sa isang ta- Iamesa. Napapamulagat na be.rna. Nang malaman ni En- nangapalingon ang mga taong rico ang gayon ay patakbo na n<ingakaupong malapit lamang siyang sum¡ma sa nagsisikaon sa kanya. Saglit lamang na· kahil siya'y Iangung-Iango. Sa man ang pagkakapalingong loob ng silid-bihisan ay ina- iyon, pagka't pagkatapos ay yusan siya kapagkaraka, sa- mabilis ding nagsibaling sa mantalang sa Jabas ay hindi kani-kaoilang kaharap at pa14 kutyang nagkakindatan. Nanini11gkit ang mga ma· tang natitigan ni Enrico ang kaharap na lumbong may la· mang alak, binawakan iyon al inilapit sa labi. Bahagya pa siyang napapilig nang suma' yad sa kanyang labi ang alak na laman niyon. • -N91yon •na! -ang buloog niya H sarili. May kakaibang llwanag na nagsayaw sa kan· yang mga mata. At nang titindig na lamang siya ay Jsang lalakin.g huma· hngos ang biglang pumasok H tahernang iyon. Pasigaw niyong Unatawag •DI" kanya.nt: pi..ngalan. -Enrico, m1dali ka! Tinatawag ka sa tangbalan! -bu· mibin,gal pang wika ng Ialakl, 11a isang mensabero ng tlnghalan. . -A-1yaw ni11:1.ng pa· kinggan ani umaawit m , tenor doon. Sinisigawan laml.og iyon. Ikaw ang gusto olla. Ikaw lamang. -A-ako? -nanlalakl ang mga matang bulalas ni Eurico na hindi pa rin makapar.iwala. -Pero, imposible iyon! Kagabi lang ay. . . at Sl!lka, hindi man lamang nalalaman ng mg¡¡ tao ang aklng pangalan, el -Hindi n¡a, -tugon OC mensab1ro. -Pero lk•w ang t.alagang ¡U1to nUa. Iyon daw lasen110. Sino pa 'yon lru.ndi ikaw! · IYON ang pinabdakllaq gabi sa kanyaog buhay. Naa:· "tagumpay siya sa p1g-1wit sa teatro ag Napolles. Noma Da nagsimula ang kanyaag 1D11bllis na pag-akyat sa rurot n¡ tagumpay. N1uni•t bago niya utamtan ang ta1WDP•Y na iJon ay nagdanu muna siya og maramhag kabiguao at tasawlan, at isa Jamang doon ang D&· banggit sa dakong unaban. ( Sundan sa pah. 21) MAGASIN NG aAGONG BUHAY (lkltlong L&basl 01 r~~g n~li~~=. ~:n:::: linf, n kanyan¡ ruga pagatlinlan,gan, ay nagtangkang mahhulagpos. . nagsikap makataJr:as. ADg isa· SI kanyanc mga pinag·aallulanganan na inihabaya¡ ng kanyang illnoog na: "Saan naroon ang Diyos nang lliudi pa Niya nalalalang .a,g santinakpan?" ay 5illikap niyang oiaihanap ng hlutasan .. At masasapantabang nuagot na ang illnong niyang iyon 511: pamamagitan na rin ne &&riling pagpupunyagi. Ka· tunaya'J malaon na ring hindi naririnic sa kanya ang gayonc tanong. Ang paJ"aan: bumill siya ng Banal na Kasu1atan. At hang¡a nrayo'y nao kan.yang akll1bn an.c banal na ··-----··- - ---· ------ - , lipino ang pamagat, hunligitlrnmulang ay Baklt Ka N1l1l1mant1 M;ay lung · Diyos? . Nang mulin,g magtungo sa kanila si Pabling, ang una nirang isinalubong ay ang nnsabing aklal. Nangiti si Pabling nang mabasa ang pamagat. Nahulaan nilo ang kan· yang pa.gmarnalasakit. SubaJi't sa malabis na pagtataka ni Bb. Nicasio ay tinanggih11n ni Pabling aog aklat. -- lyo na, baka kailangan mo rin iyan sa pagtuturo mo, - li¡los ng pagkaunawang tanggi ni Pabling. -Bakitf masama bang basal1in ang slnasabi rito? Nagtawa si Pabling:· -·Mayroon na ak& niyan. At nabasa ko na, from c.o+•r lo c.o·Hr. Subali't sa kabila ng ganranf puspu.un niyanj! pagsiaiSinisikap kong pumuok w simbahan upang doon ko h•· napin ang naw•l•n11 katlwauyan ng loob ~guni't hindi ko matagpu•n. Hindi ko maiwak~i sa aking k:ilooban na ako'y pinagmalupitan ng ladhana." \\lay dahilan ang makupad r.:i pagbaba~on¡.anyo ng kanyang kaluluwa hinggil sa pa· nanalig. May tanging dahilan -ang masidhing diwa ng nasyonalismong talamak Sii kanyang katauhan. lyan .ay Jpinahihiwatig ng isang bah;igi sa unang Jabas ng kanyang sinulat na "Idolo Ng Bayan". Ang lranyang turing nang ipinipintas dito ng mga kalaban sa puiitika na ang isa'y sinasabing: mangmang ang nasirang Pangulo: Hindi napakarunonJ; si An· dre5 Bonifaeio. Nguni'l itak Kaliwa: Na.,. m11ny.,1y1han ng p11n1h1lun ng ln9l1t•n an1· ilan9 mam1mah1y19 na Pilipino k1u1· nay n, papah1ndt H p1guHrlli ng Mall1y1. Bu· hat ta kaliwa, p1k1n1n: Juan V. Saez, J. V. Crur, Nfffor M•t• 1t ane yumaon9 P1bto N. Bauti1t1. lb1bu. l11n9 lanwan ni Pabling na pinak1iing1tan n1 kanya09 m11 magulang. Kuh• ito n1n9 siya'y m1gt1pos ng 8.S.E, h Unib1rsidad ng S1nto Tomu. DALAWANG TALAMBUHAY aklat na iyon - 8ibli1. Si Bb. Nicasio man ay naka· hiwalif din SI kabina·hfnal111g kilos ni Pabline tungkol SI pananampalataya. At siya man 11y nakatiyak no nagsisikap din si P1bling na makaigpaw sa l>daltid na kinakaharap nito ukoJ sa pananalig. · Isang araw ay may magandang balak na r;wnilid sa isip ni Bb. Nieasio. Bumili siya ne isanf aklat ni Fulton OursJer, ang fanyag na mayakda ng Th• Grutest Story Enr Told. May pamagat na Why 1 Know Thara Is • God? anc aklat na kanyanc binill. Kung isasalin sa WikanJt PiHUNYO 9, 1957 kil.p na magtagumpay sa k:iwa1angi.pananampalataya ay ang p~g·aalinlangan pa rin an,¡: nakapanaig.. pag-aalinlar.gang siyang napasa kaisipa!I ni Marina· sa ikapitoog kab:inati.· ng nakamatayan niyang nob(!lang O, Slnt1ng .Lup1. Anang dal1ga kay Padre Matias: "Hindi po ba parusa ang sabay-sabay na mawalan ng ktipatid, ama at ina? Jyan, Padre, ang Jumilito sa akin snpuJ pa nang ako'y dumating. (Galing: si Marina sa Amerika.) 8inisjlr:ap kong humanap ng Xaliwanagan. A1:1c rn,ga paliwanag ni lngkonc ay hindi makapafpatiwasay sa akin. Sinulat ni CRESENCIO GER. CLEMENTE ni Bonifacio ang luma¡ot sa k2Jawan1ing l3nikala ng pagl:3busabos ng mga Pilipino. Katipunan ui Boni(aeio ang dumurog s;i dlyutldlyutar19 putlk na kung ilang d1nt•on111 umalipln H m9• Piliplno.", Gayundin, sa ikawalong kabanala og nakamatayan nlyang nobelao1 O, Slnt1n1 Lup• ay binanggit niya ang sumusunod: "Natatandaan ni Padre Matias ang b.ang pangyayari nang palitan ng iSang bago at t.atang paring Kastila ang isang kaibigan niya al kapanabong pari sa parokya ng Kabite. Sa kumbento ng nahalinhan¡ par! a~ nakapalamutl ang iginublt na larawan ng tatlong paring Pilipino. Nan1 malaman n11 . Pf1rln1 K11til1 kunt slnu-slno ant t•tlong parlng lyon, ant l1raw•n •Y lpln11ll1. lyon ay nabalilaan ~la m~-:~:: ~:',a';~:~w~in~ llagong pari. Ipinipilit nilang muling ilagay ang Jarawan. Upang maiwasan •D.C isang malakiog alingasngas, kinuha na ng mamamahinfang pari apg larawan at sinabing sadyang inalis na niya upang ila· gay sa kanyang sarlling bulwagan. Gayunma'y hindi nakapa,gpabutl iyon sa pagsasamahan ng mga mamamayan at :ig bagong pui." Jyan, ang diwan¡ iyan ang nasyonalismo, ang datulan ng diwang lac:i°" gumigitaw hin· di Jamang sa kanyang pang.:iraw-araw nti pamun:iubay, kundi maging sa kanyang pagf'Ulat, lalung-lalo na ng nobc· lang itinuluring niyang hindi ;:iara sa panabong ito, tundi para sa mga panahong danting - sa panahon ng salin,n.c lahing magsisirating. S!.yanc 111 nakamatayan nlya ang oobelang iyon .. ang O, SlntM1 Lup• na sumasalang sa mara· (Sundan so pah. 20) 15 (lka-5 Labasl NAPATINGIN si Tino~ kay i!Bfacl al naramdamnn ng ba· ta na nngagalit na ang binalang kanyang tagapagkupkop May fokot na nakapamayani ~a kanyang dil:!dib na dating Jacing pinamamah;iy~n ng ta· kol noong magsimula pa J;i. mang siyang humakbang sa pakikitalad sa daigdiC: ng ka· palaran. Ang totoo, b;itid ni Tinoy na pinaglalalangan nga niya ang rnabait na binatang hindi niya inaasahang nagbibigay sa kanya ng isang pagkakandiling hindi niya natatandaang naibi¡ay sa kanya ng isang 1nas<1sabi.ng ibang tao. Ang kabulihang iyan ni Raíael,;mg kina· tatakutan niya ngayon na mawala pasa kan.ya. Maging ang kanyang Lola Senday ay hindi niya kina1asapan ng ¡~·ong pagtingin. Na_____ .. · 16 r:.nasan din niyo ang sira"y palaging kinagagohtan nito. l'agkatapo~ pi! nga'y isinangl;i siy¡¡ kay lllang Tomas. Kaya. magin¡: sa kanyang Lola Senday ay ayaw niyang bumalik na mu!i. lbig n;:i niyang mana· 1ili si~·a by Roíac!. kahil na ~iya maging alila na lamang nito, pagka't ang m;iging alila n!an lamang sira ng i~ang mah111ing tao ay magondang kapalaran na para s:1 kanya. Sa pook ng mga pangit na bahaynanlraanann;inila,ay alam ni Tinoy na naroroon ;:ng munting silid sa isang ~i long na linilirahan nJ! kanyang Lola Senday - n:,:uni"t hindi r.iya maituro iyon upnng mag. halik na 111uli sa kanyang Lola Senday Ang kanyang Lola Senday ay kasamJng tinakasan niya nang tu111akas siya kay Mang Tomas -Bueno, Tinoy, bibig~·an kila ng is;1ng pagkakataon, - wika ni Rafael mi \'t"alang kangili-ngili. -Babalik tayong muli sa pinagbuhatan nalin :>a daa~g ito. Pag ~u~atmg. t_ayu ul1saduloathmd1mo1tmuluro sa akin ang bahay ng i:ong Lola Scnday, ay talagang p11bababain na kita ... Hindi sumagot si Tinoy. Sa rnurnng isip niya'y hindi niya n"!alaman kung ano ang kan· yang 1papasya. -Ano, Tinoy? -Untag ni Rafael. -Ta\aga pong nakalimutan ko na, -tugon ni Tinoy . . -Ang pagsisinungaling kailanmnn ay hindi ko kinalutuwaan, Tino~-, -Pagk:iyamot ;ing naghahari sa damdamin m Rafael. -Ang isang batang t.~pat ang ibio:: ko. Talagang 1~agagalit na ako sa iyo, TiÍ\oy. At ipinihit na ni Rafael ang Y.:inyang minamanehong kotsc. -Bibigyan kita ng pagkaka· laong ituro mo sa akin ang bahay ng iyong Lola Senday ~a pagbabalik nating ito. Marahang-marahan din ang pagpapalakad ni Rafael. Dika· wasa nga'y dumating sila sa ]Jook ng mga bahay na mali· liit na nakatayo sa malusak na lupa. Sa sarili'y inisip ni flafacl na maaaring sa pook na iyon naninirahan si Tinoy. -Sa isang bata. ang ibig kong katangian ay ang pa¡::i¡dng matapat, -sabi ni Rafael. - Ang isang batang kakiki· tnan ko ng pagsasabi ng lotoo ay hindi ko mapagkakaitan ng ano mang maitutulong. Jsinama kita upang makita ko ang h·ong 10!11, pagka't sinabi mo i.a aking 1nay Jola ka pa. Kung t.indi ko makikita ang iyung !()lo, maghihinala akong nagsisinungaHng ka sa akin al :>yoko sa bata ng ganyan. Ang pangungusap na iyan 1,i .Rafael ay parang may nalawag sa rlamdamin ni Tinor. Tila may Jaka5 ng loob na nagising s1 ubod ng dibdib niyang nagkikilnkim ng takot ~a mga bagay na maagang na· papaharap sa kalupitan ng mga pangyayari sa kan)·ang buhay. -Do-,doon po ang babay ne !ola ko, -pabigla ang pagka· kasalila ni Tinoy at itinuro ang isang eskinita na tumutumbok sa daang tinutungo nila. Nakahinga nang maluwag si Ra!acl. Naligayahan siya. N1palingin siya kay Tinoy at nginitian niya ang bata. Itinigi\ ni Rafael ang auto sa tapat ng isang eskinita. Sa kanto ng eskinitang iyon ay inay Undahan ng intsik al doon ay maraming nag-umpok na~mga batang kasinlalaki rin ni Tinoy, marurumi at nangakayapak. f Su11da11 sa pali. 19) May Nagaganap Nang Mga Pangyayari Na Tila Magpapatutoo Sa Mga Sinabi Ni Maria Luisa Kay Rafael MAGASIN NG BAGONG BUHAY UPOS NA ang sigarilyong Nang muli akong sumungaw isinindi ko makahapunan nang ay pumapasok na sa tarangmagdaan, gaya ng dati, si Sin· k11han nina lnday si Tino. Patong Sintu-sinto. (Marami an~ rang binibilang ang mga hakna!inaman sa pangalan m hang na unti-unting \umapit Sinto.) At hinulaan kong hin· sn hagdanan. At makailangdi matatagalan at sa-daraan sandali pa'y narinig ko na ang naman si Tino. Gayong anw tila inaalalayang Mag•nd•ng at oras sa gabi kung pum•nhik g•bi po niya. ;it pumormal si Tino kay In- l'inagbuti ko na ang pangaday na aming kapitbahay. • ngalumbaba sa palababahan Si Sinto al si Tino ay wala ng aming bintana ni gabahid mang pagkakaug· Dalawang ulit pa uling luuayan. Taga-Sulok si Sinto al mawag si Tino. Hinihintay t;:::ga-Kabilang-ilog naman si kong itawag niya ang pangTino. Ni hindi sila nagkakaki· apat na magandang gabl po lala. Malimit ko tuJ.oy mai- n;mg dumungaw ang mamang tanong sa sarili kung b11kit ni Inday. Nakakunot-noong malimit silang magkasabay o c1.umun!l"hlll al sinino si Tino magkasunod ng pagdaraan sa na nap~tungo sa mar makapa<>ming tapat-bahay. naog nang manundaruang may Humuhuni ng isang himig tlumungaw. ~i Sioto. Malungkot ang tono: -lkaw man 'yan, Tino? - '"'Basan¡:: Sisi~'.". Yaon ang tanong ng mamang .ni Inda~· magpapahiwatig sa sinumang Bigla nguni't bahagya ko n11kakarinig ng malungkot ni- nang narinig ang opo, mlsis yang buhay. Si Sinlo'y nauli- ni Tino. lang Jubos sa gulaog na m11y- Nawala ang pan,g:ungunot· isip na siyang sapat upang noo ng mamang ni lnday. Pi· rnakaunawa sa kapailan ng natuloy si Tino. kanyang sinapit nguni't may Pumapanhik na si Tino nang napakamura pang kalooban marinig ko naman ang sinabi upang mabata ang lahat ng ng mamang ni lnday. Malakas :;aon. Nahagip ang kanilang Parang sadyang ipinaririnig bah11y ng isang li9aw na "sh•ll·. kay Tino. At naririnig ko tu· lng" ng ruga Amcrikanong sa· loy. Gayon nang gayon ang salta at sinam11ngpalad ang sinasabi kay Inday ng kan· icanyang ina't ama al ang tallo ~·ang Jnamang kapag gayong niyang kapatid. Nakaliglas si· dumarating si Tino. lnd~y, mfy ya sapagka't nagkataong naki· bi1ita k• man. Si Tino man. kipaglaro siya noon sa amin. Dilo ko malimit maisip an.i: (Maliliit pa rin ka~i noon.J ginagawi ni lnday sa pagpanNang makalampas si Sinlo') hik ni Tino. Napupunta sa minsan ko pang nahitit ang :>min si lnday at kapag nagnakapapaso nang sigarilyo ko. bida ~iya ay si Tino ang naPagkatapos ay ipinitik ko nang didiyaski. lnis na inis daw siya malayo. Pinilit kong mapaabot l.ay Tino. Kapag dumaraling iyon sa gitna ng ka\sada. At na raw iyon a~· nagtutulug. 1nuntik pa akong mapaigtad tulugan siya. Nakasusuya din sa pagkakaupo nang sa pagta· d;:w ang kanyang mamang. taas ko ng tingin mula sa su- Ginigising daw siya. Pilit daw malipadpad na mga aHpato na pinahaharap siya kay Tino, 11g ipinitik kong upos ay ma- kay Tinong nakaiinis. kita kong sa-darating na nga Minsan ay napasagsag si si Tino. Puting-puti •si Tino. Inday sa amin Hanap ang Kungdi iamang alam kong si· nking kapatid. Palibhasa'y taya si Tino ay inakala ko na higa namang muga pa, pu· sanang siya'y isang kalulu- pungas·puogas pa ang aking wang naglalakad sa dilim ng kapatid nang lumabas. gabi. Mangyari'y kakatwa ang May dala-dala palang di•ry ayos ni Tino k11pag nakaputi, si lnday. Iyon daw ay diary !aluna na sa dilill].. Sa biglang ni Tino. Walang iniwan (o tingin ay ang mga baro la- !yon na nga) sa tigtrclreynmang niya ang naglal11kad. tang nabibili sa bangketa. Tul'lindi ko hiniwalayan ng wang-tuwa si lnday na ipina· tingin si Tino bagaman alam kita iyon sa aking kapatid. ko na ang mga ikikilos niya. Tuwang-tuwa rin ang aking Nang mapalapat siya sa ta- .kapatid nang binabasa na rangkahan nin11 lnday ay ilang sandaling nagpalinga.Jinga. Bigla akong napaullat sa pagkakaupo at sumandal sa sandalan ng. tumba-tumbang kinauupuan ko nang mapadako sa amin ang paglilinga-linga ni Tino. Umugoy aug tumba· tumba at nakubli ako sa isang nalulsarang pohas ng aming hintana. HUNYO 9, 1957 i~·on. Pagkatapos na mabasa ang diary ay nagkuwentuhan na ang dalawa. Tungkol sa nilalaman ng diary at ltay Tino ang pinag-usapan ng dalawa. Lumitaw na talagang malaki ang pag-ibig ni Tino kay In· day. Bagay na ikinainis ni Inday hanggang sa ma,ging kainis-inis para sa akin ani:: ka ·;1NDAY, IKAWAY NASAAN? ..... nilang usapan, !aluna ung mg<i ~inasabi ni Inday tungkol kay Tino. Iyon at iyon. Inis na inis siya kay Tino. Na, kapag dumarating si Tino ay nagtutulug-tulugan siya o sadya niyang ginugulo ang kanyang buhok at muli ·"ñiyang inaayos. At tiyak na ngayon ay nai· inis na naman si lnday. Kani· na pa oakaupo si Tino sa sala ;:.y hindi pa siya lumalabas. Baka hindi pa nag-aayos man l:::mang. O kaya naman ay ayos r.a ang buhok ni 1nday n·ang dumating ·si Tino at ngayon ay ginugulo uli upang malin&i: ayusin. (Upang mainip si Tino, ¡¡ng malimit niyang sabihin sa kapalid kong dalaga.) Sa wakas ay natanawan Y.ong Jumabas si lnday. Hindi na nalalayo ang mukha ni Inday sa madalas kong marinig kay lnang; isang bakol. Padabog pa nang umupo. Pahablot na kumuha ng isang. magasin a! nagbasa. Si Tino'y walang kakiluf.;kilos sa pagkakaupo. Nakamata lamang siya sa mga ikinikiloS ni Jnday. Wala sa mukha niya ang pagdaramdam o pagkatigatig sa ginagawi ng dalaga. Parang isang aliping buong katapalang nakabantay ~ a kanyang panginoon, hindi niya inaalis ang pagkakatingin ~i'. magandang mukha ni Inday, sa ayos ni Ind11y. Nnpag-ukulan ko uli ng pansin ang ayos ni lnday. Sa pagkakatitig sa kanya ni Tino ay parang sinabi niya sn aking litigan ko rin si Inday. Kaiba sa lahat ng gabi, hiGit na maayos ngayon si In· day. Kungdi lamang masama ;mg hugis ng kanyang mukha at hindi siya nagdadabog ay masasabi kong baka nagkakaioon na siya ng pagtingin kay Tino. Kailanman ay hindi Siya humarap kay Tino n.g gayong kanyos. Pa.rang sisimba si Iuday. Gayong k11gara ang kany;,ing bihis kapag siya'y nagsisimba. Nagtaas ng mukha si Inday nang maluwatang nakatanaw !.!kO ~a kanila ni Tino. Sapat na iyon. Kahit hindi ko nari· rinig ay nahuhulaan kong nagsasalita na si Tino. Bakit kumunot pa ang noo ni lnday. Marahil. ay sinasagilahan na naman siya ng págkayamot. Patuloy na bumuka-tumikom ;ing bibig ni Tino. At sa pagkakatanaw ko'y namumungay pa ang kanyang mga mata. Dumidiga:, marahil. Hindi na· man nagbabag:o ang masamang l•ugis ng mukha ni lnday. Nguni't natatanaw ko ring mana· ka-nakang kumikimbot ang Y.anyang mga Jabi. Sumasagot din siya sa mga sinasabi ni Tino. naisip ko pa. Sayang, nauulinigan ko ang kanilang ruga pags.asalita, hindi ko la· mang mawawaan. Mararui na marahi) nasasa· bi si Tino at nangangawit na ako sa pagkakapang11lumbabo nang makarinig ako ng sipo! 111ula sa di·kalaymm. May Plll!· kllkahawig sa sipol nina Unte, r,g buong Botak Gang, ang himig ng sipo!. Hindi ko sa· na pa¡-uukulan ng pansin ang sipo! kungdi laman.g nakila kong parang nakapuk11w kay Inday. Napalingus-lingos na tila kinakabahan si Inday nang marinig anf sipo!. Nguni't para kay Tino ay waJang anuman ang sipo!. Pa· tuloy kong nahihiwatigan na nangungusap siya kay Inday. Muling pumailanlang ang sipol. Lalong natigatig si Ihday,. ayon sa pagkakakita ko sa kanya. At hindi nagtagal ¡¡y nakita kong humingi ng paumanhin si lnd11y kay Tino. Tumayo si lnday at pumasok saloob. Napag-ísa si Tino sa sala. Hindi nagtagal at Jumabas r:a muli si Inday, nguni't hindi umupo sa supang kaharap ng kinauupan ni Tino. Nagtulo~ si Inda)' sa Jabas. Dinig na dinig ko ang pagpapaalam sa hnyang mamang: Mamang, may bibilhin man ako undali. Magbaballk m;an ako ka'gad. At pumanaog si loday. Nasundan pa siya ng aking ti· ngin habang sa makalabas ng k.iiniiilng tarangkahan. Naaawang natatawa ako sa nangyari kay Tino. Naisip kong iyon ay malinaw na pa· 13tandaang wala kahit ano si Inday para sa kanya. Marahil, maliban sa pagkainis nito sa kanya. Ni hindi man lamang napasama si Jnday kay Tino sa pa(Jabas niyon nang gabl. Kung s11bagay 3y maJimit na· mang Iumabas si Inday at nagtulungo sa tindahan kahit gayong gabi. Minsan ko nan¡ nakitang ginawa niya ang gayon. Naroon din si Tino. Lumabas si Inday at bumuli ng manl saka nagkukot sa harap ni Tino. Kaya n11ng sumunod na pagpanhik ni Tino ay nagdala na siya ng ilang balutang maoi na hindi naman ginalaw man lamang ni Inday. -NGUNI'T muli na naman akong nakaramdam ng panga· ngawit sa bagong ayos ng pagkakaupo ko'y hindi pa Clumaraling si Inday. Kitangkita ko ang pagkaioip sa mukha ni Tino. Napapaalumpihit s¡o upuan. -Wala pa man si lnday, Tino? -anang mamang ni In<lay nang mapasukang nagiisa pa si Tino sa sala. Umiling lamang si Tino at pilit na ngumili. Nagmamadaling nanaog ang mamang ni Inday. Nagtungo sa tindahan. At lalong nagkukumahog nang magbalik. Hindi kasama si lnday. Sa isang iglap Jamang yata'y nakita ko na sa sala at kaharap na ni 'Jino. -Wala man sa tíndahan, 'lino. Ano man ang sinabí sa imo"? Saan man daw siya mag1 Sundnn .~a pn.11. 19) 17 Mag ~Y!frJJL T~o ,.,.:, BA.Aii'lo ANG MAHIWAGANG LAPIS Al SILO KUMUHA kayo ng isang tapis na binutasan at sinuutan llg isang silo ng pisi. t Tingnan ang larawP.;1 A.) Walang sabi·sabi, lumapit kayo sa isa ninyong kaharap, iyong may kamisadentrong de-bµtones. Bigla ninyong itali ang silo sa suutan ng butones, gaya nang pagkakaayos sa larawang B. Siya'y magrataka pagka't mahirap mapaniwalaang maitatali a~g silo sa lapis · · · n. itc. pinuputol. Ganito ang inyong gaKung ang silo ay ipapak sa suutan ng butones, ya ng karaniwang gaga. · ng di nakababatid, g lapis· ay hindi mailu· sot sa silo. lto ang dan kaya naging "mahiga" ang lapis at ang o, at kaya maraming di makagawa. Ang sikreto ay ito: mais na tanggalin ang bu18 ang inyong kaharap pag sinubok niyang tanggalin . Pagkakataon naman upang kayo ay dumalll. Lutanggalin sa isang kisap-mata ang silo nanf, hindi tones sa uhales at ipaligid ang silo sa uhales. Hilahin ang uhales kasama ang telang nakapaligid dito ?rnng pinadadaan sa silo. Sa ganitong paraan ay maisusuot na ang lapis sa ~t~bi~~; ~~l~r:!t~lf ~ª!~~ tulad ng nasa larawang B. Para naman alisin ang pagkakatali ng silo, ang kabaligtarang h~bang lamang ang: kailangan. Ilabas ninyo sa silo ang uhales at ang tela upang muling humaba ang silo. Unang Habas ang hulihan ng lapis sa uhales. Ang haba ng silo ay magiging sapat upang mapalabas ang buong haba ng tapis. Ipinakikita sá larawang D ang paraan ng pag-aalis sa Iapis. ( Susunod: Ang Magdarayang Silo) Kaputol Na ... (Buhat sa pah. l3) hagod ng Ialak.i ang ubod tanda nang nakapaton,g sa isang mesita. Akala niya'y gagapang ang pagkapahiya sa tinig ng kausap. Akala nlya'y magdadabilan iyon upang pagtakpan ang pagkakadala n:g gayong uri ng kasangkapan. Nguni't wala siying narinig na gayon. Sa halip, nakita niya ang pagbagud-hagod "ng lalaki sa ubod tanda nang nakapatong sa mesita, tila paghagud-hagod ng isang kababagong ama sa kanyang unang supling. At sa mga mata ni· yo'y ang walang hanggang pagmamahal. Kinabukasan, sumalit sa nag.aagaw-tulog niyang diwa ang kakaibang tunog: dumadagundong, naghihirap, mabigat, at matinis na matinis sa pandinig. Sa simula, akala niya'y tunog lamang ng pagkatok ng lranilang utusan. Bakit. ales nuwcbc' na ba't ginigising na tayo para magalmusal, ang lanong niya kay Ched. Aba, hindi pa ku,makatok si Maria. Nagpatuloy ang kakaibang tunog na sinundan njya hanggang sa matunton: nanggagaling sa katapat na bintana ng l:anilang aklatan. Nakababa pa 'ang bllnd' ng kanilanJ akJatan. Hindi niya itinaas iyon. ISa pagitan ng mga panabi niyon ay pinapaglae:os niya ang kanyang paningin. Ang pamangkin ni Mr. Isla ay nasa harap ng ubod tanda nang makinilya. Tumitipa siya nang sunudaunod at buhat doo'r nanggagaling ang kakaibang tunog: dumadagui;¡dong, naghihirap, mabigat, at matinis na matiniS sa pandiniR". Kitang-kita niya ang paghi· hirap ng lalaki sa pagdidiin sa kanyang pagtipa, ang pa,glalaban ng balikat at bisig sa pagtutulak sa kanan ng roller ng mak:inilya: ubod nang big@.t ~ng makinilyang yaon. Ngunl't ang paningin niya'y napako sa mukha ng Ialaki: nasa buong mukha niyon ang anag-ag na liwanag sa pagsaplt ng umaga. Ang mga labing nakabuka nan.g bahagya ay kasabikang sumusunud·~unod sa mga namimigat na titik na unti-unting nasasalin sa kaharap na papel. Ang mga mata niya'y malalalim na balong inaapawan ng pananabik, ng pag-as11, ng paglulunggati, ng mga panagimpang nagkakakatawan .. Hindi niya naitaas ang blind nang umagang iyon. Buhat sa pagkakababa niyo'y nanatili siyang nakikinig sa dum:idagundong at naghihirap, sa mabigat at matinis na matinis na mga tunog. At nanatili siya sa pagmamasid sa kaluwalbatlan ~a mukha og pamangk.in ni Mr. Isla. Alam na niya ang isasagot ni Mr. Isla nang sabihin niya ang ganito kinahapunan: Manunulat yata ang pamangkln mong bagong dating .. Isang ngiti sa lsang sulok ng labi ang sumabay sa sa¡ot: Manunulat na .. ¡ganoon .. mga tula-tula.. kuwentu-Jcu.. wentong walang makalntindi . .. Jlfalayung-malayo sa iyol Malayung-malayo sa kanya. ... sabi ko nga ba sa batang iyan. . nag-aaksaya laman¡ siya ng panahon. . . Ayan, ni ribbon ng makinilya, hlrap na hirap na makabill. . Malayutig-malayo sa !yo! Malayung-malayo sa kanya. Tinisud-tisod nlya ang ma· mahaling kabiblng nakapaligid sa mamahali't talusaling na mga damo ... ano nga ba ang tawag sa mga iyon nt Ched?. . . Bermude1' Nakaakyat na si Mr. Isla sa kanilang bahay ay tinitisudtisod pa rin niya ang mamahaling kabibi. Ang isa rito'y higlang nawala sa maingat na pagkakahanay. Biglang-blgla, tinisod niya ito nang buong lakas at ito'y napatapon sa gitna ng mama]l:ali't talusaling na mga damo. Napatingin si· ya agad sa paligid, sa mga durungawan sa itaas. . • kay Ched, sa kanilang hardinero . . . na baka siya naklta sa kanyang ginawa. At tuwing umaga, buhat sa likod ng nakababang bllnd, ay sinusundan-sundan nlya ang· mga silahis ng kaluwalhatiang gumuguhit sa mukha ng lalaking buong paghihirap na twnitipa sa ubod tanda nang makinilya. At kung minsaQ, kung gab1 nang siya'y nagbabasa sa aklatan habang humihitit siya sa isang pipang may ginintuang dulo, nagpapatuloy 'ang ka• kaibang ingay na iyon· buhat sa katapat na bintana. Nguni't hindi napapansin ni Cbed na ang mga dahon ng kanyang binabasa'y halos hindi nabubulat. Paano mauunawaan ni Ched ang paglalakbay , ng kaJl!'ang gunita, susunud-sunod, hahabul-habol sa ,mga tunog na iyong kakaiba? Kasingga~da ag pangarap nguni't kasing-ikli, ang mga r;unitang iyo'y biglang naputol. Biglang tumahimik buhat sa katapat na bintana. Isang umaga, kumátok na si Maria sa silid nilang mag-asawa, na· kapag-agahan na sila, nakapagbibis na si Ched para sa pulong ng kanilang samaban, ay tahimik pa ria buhat sa katapat na bintana. Twnanaw siya buhat sa nakabábang -bllnd ng aklatan. Bukas ang katapat na bintana. Nakapatong sa mesita ang ubod tanda nang makinilya. Nguni't walang kakaibang tunog na nagmumula roon. Itinaas niya ang kanilaug blind. Tumikhim siya nang marahan. Nanatiling walang MAGASIN NG BAGONG BUHAY PAGKAKATAON PARA SA INYO ... ! Ang Magasin ng BAGONG BUHAY ay nag-aanyay'.l sa mga}rn~a taan, nagsisipag-aral o hindi man. na ma.gpadala ng kanilang ma~ling akda (maaaring kuwento, sanaysa;r, art1kulo o iba pang lath_alam) at ilalathala namin kallanpama't maaari. lto'y ibinunsod namm upang bigyan ng pagkakataon ang mga kabataan na makapagpalathala ng "mga bur.ga ng kanilang panitik." Ang bawa 't ipadadalang akda ay b~wag kukulangin _sa isa at huwag namang hihigit sa dalawang karamwang papel-makin;ilya at makinilyado sa dalawang patlang. Maaari rh1g sulat·kamay, katlangan nga lamang na maging maliwanag ang pagkakasulat. Ilagda Iamang ang inyong buon,¡¡: pangalan, at isulat ang edad, tiraban o paaralan. Ang bawa't malathalang akda ay pagkakalooban ng P5.00 pabuya. tunt~~~~n~~a;~~i:i~~ ~~~:~t~~~~n;¿~¡~~::~~!!~a~·d:p~~ fa~i~a~ lin¡ kuwcntista o manunulat. Qon/~~~·~:, 1G~1a~i;l~n~,:i~~~ ;f~r:~~,!'º n.¡o~:~,ª~~i~~gasin ng Batao sa katapat na silid. Humilig siya sa diban, ngu· ni't pinagpatoog niya ang da· Bawang almohadon sa uluan upang matanaw niya ang kp· tapat na bintana. Isang marahang tawanan ang pumukaw sa bahagya ni· yang pagkakaidlip. Bigla si• yang napaupo nang tuwid sa diban. Mabilis siyang tumayo at ibinaba ang bllnd. "'Sa katapat. na silid ay ma· sayang pumasok ang pamang· kin ni Mr. Isla at ang isan¡: babae .. Naka-dalawang tula rin ako at isang kuwento, darling, an¡ narinig niya.ng sinabi ng pamangkin ni Mr. Isla. Limang beses kong inayos ang mga tula e, at tatlong beses naman ang kuwento, ang patawang dugtong. Tama, na iyan. . . layo nang umuwi sa atin, ang sabi ng babae. Buhat sa nakababang blind ay piuagmasdan .uiya ang ba· bae: bigit ni bata kaysa pa· mangk.in ni Mr. Isla, maamo ang mukha, may paghanga't pagsamba sa mga paninging nakataas sa kausap. Ang mga tula mong lyan ... at ang kuwento ... tungkol ba sa ... tungkol ba ... rito? Tuml.ndig ang babae sa ha· rap ng ubod tanda nan,e ma· kinllya. Bu.bat sa nakababang bllnd ay nakita niya ang itlnuro ng babae: ang namimigat ni· yang slnapupunan. Umupo ka, darling, huwag kang magtatatayo ... TJmuwi na tayo, ha? Oo ... uuwi na tayo ... Ang karitela ring naghatid !la pamangkin ni Mr. l9la aa¡ ::,apat 9a bahay kinahapuHo ho ... o ... o ... Tumigil ang aagpang-aJ(pang na paghakbang ng payat Da kabayo, Unang umakyat sa karitela ang babaing may namim.Jgat HUNYO 9, 1957 na sinapupunan, Nakita niyane: sumusunod nng pamangkin ni Mr. Isla. Payakap na dala niyon ang ubod tanda nang makinilya. Maingat na maingat na inila· pag sa likod ng karitela at pagkatapos ay tinakpan ng isang Jumang periodiko. lni· angat nang bahagya ang ma· kinilya at inipit ang mga dulo ng periodiko. Maingat at ma· giliw ang lalaki sa kanyang mak.inilya: katulad ng isang kabahagong ama sa unang, supling ng ipinunla niyang pag-ibig. Umakyat ang lilaki sa ka· ritela at umupong katabi ng babaing may namimigat na sinapupunan. Magkapanabay silang kumaway kay Mr: Isla at an,g payat na kabayo ay nagsimula na sa aagpaog-agpang na paghakbang. Napatingin siyang muli sa katapat na silid. Wala na roan ang ubod tanda nang makinil· Ya at ngayo'y inililigpit na n¡ 'isang utusan ang mesita. At naisip niya: Bakit nagbalik buhat sa hukay ang kaputol na pangarap? Saan naroon ang mga . nagkapira-pirasong bahagi ng pangarap na i.yon na nagpaligaya sa kanya 'noong kanyaog kabataan? Saan kayang mga panulukan ng mga landas 11,! buhay maaari pang madulang ang mga iyon? At · lrung mat~gpuan ma'y maaari pa kayang pagugnay-ugnayin upang bu· muong muli ng mga ligaya, ng mga pag-asang tatanaw-tanawin? Biglang umalimbukay ang makapal na alikabok quhat sa lansangan. Ang larawan ag lumang karitela at ng payat na kabayo ay hinigop ng ali· kabok. At nakita niyang papa· lapit na sa kaolla ang maga· ra't makintab na awto ni Ched. Malalaki at nakatitiyak ang mga hakbang niya sa pag.sa· lubong kay Ched sa pagbaba nlyon buhat sa magara't ma· kintah na awto ... Magiging mababa nguni't matatag at may lakas ng ka· r-angyarihan ang tinig niya sa pagsasabi nito sa bagong dating: Ched,' hindi na maka· paghihintay pa ang naghihingalo kong pangarap. . . (X) Ulilang ••• (Buhat sa pah. 16) -Si Tinoy! -pagulat na b)gkas ng isa nang mapagmasdan ang batang kasama ni Rafael. -Naka·auto pa! -pamang. hang nawika naman ng isa pa. --Sikat ngayon, a. . . -u lit pa ng isa. Dinig na dioig ni Rafael ang mga pangungusap na iyon. Sinutyapan niya si Tinoy. Na· balata ni.yang tila nag·aalaaJa ilo na maltipagbatian sa mga dating kakilala, marahil ay ipinangangambanlÍ mapintasan niya ang mga dating kasala· muha. Ngumiti si Rafael. -Tinoy, batiin mo ang iyong mga kakilala, -wika n.i Rafael nang mabuksan niya 'ang pinto ng auto na malapit kay Tinoy. Bumaba si Tinoy. Naglapit· lapit agad sa kanya ang mga bata. Nakatingin kay Tinoy an' ilang bumibUi aa ün,dahan at ·pati ang inbik na may tin· dahan. Kilala si Tinoy sa pook na iyon. -Magaoda pati ang damit at ang sapatos mo, Tinoy ... -sabi pa ng isa. -Sino 'yong mamang kasa· ma mo? ....:...agaw ng isa. -Muk· hang mayaman, may oto, 'no? -Sa kanya ako pumapasok r.gayon, -sagot ni Tinoy. Nagkukunwari si Rafael na may binahanap pa sa kanyaog kot· se, pagka't ibig niyang mapakinggan ang usapan ng mga bata, at talastas niyang sa mga iyon ay marami siyang matutuklasan. -Anon~ pumap1umk? ~Alila niya 'ko -Atila? -Oo, ibig kong maging ali· 11;, niya 'ko. . . mabait na ma· bait siya, hindi gaya n.i Mang Tomas. -Si Mang Tomas ... -sam· bit ng isa, -galit na galit si Mang Tomas noong umalis ka. Nagnakaw ka raw sa kanya at saka ka lumayas. Biglang kinabahan si Rafael. Nagunita niya ang paalaala sa kanya ni Maria Luisa. "huwag kang magtitiwala ... bigla na l;,mang aalis ang mga iyan ¡:agkatapos na makapagnakaw ng ano mang mahahalagang bagay sa bahay." -Wala akong ninanakaw kay Mang Tomas, -mañina ang tinig ni Tinoy. -Dalawampung piso raw ang ninakaw mo! -Wala akong ninanakaw. -Ipahahanap ka raw sa pu· lis! Oras na makita ka raw ay ipahuhuli ka .. -Hindi ako nagnakaw sa kanya ... wala akong ninakaw na pera sa kan)·a. . -Ang Lola Senday mo·y galit na galit din sa iyo, - wika pa ng isa. -Mabuti nga raw na makulong ka. At huwag ka raw babalik sa kanya i.t papatayin ka sa palo. Hindi na nakasagot si Tinoy. Muling nagulo ang isip ni Rafael. Panibago na namang pag-aalinlanpn ang sumiwang sa diwa niya. Totoo nga ka· yang nagnakaw si Tinoy ka31 Mang Tomas? Napakamot si Rafael sa ulo. Lumapit n;i siya sa mga bata at níyaya na si Tinoy sa ba' hay ng Lo la, Senday nito. Pumasok sila sa eskinita. :-\Iakipot na makipot ang es· kinitang iyon. Sapat la'mang na lumakad na magkasabay ang dalawang tao. Ilaku·bako pa ang eskinita. Kung miosan ay kinakailangan ang luntakad sa patlang.patlang na mga ba· to, na nagpapakilalang nagpu· putik iyon· kung umuulan. Kasunod nina Rafael at Ti· noy ang mga batang nakatag· po nila sa kanto. Di·naglaon ay dumating sila sa isang bahay na pawid, mababa Iamang iyon, nguni't may entresuwelo sa silong. Sa tingin lam~ng, ma· hibinuha nang mga dalawang c!angkal ang taas sa lupa ng cntresuwelo. Sa paligid-ligid ay mak.ikita ang pagpuputik ng lupa na likha ng pusalian ng ibang mga bahay. Sa pinto ng mababang en· tresuwelo ay nakatayo ang isang matandang babae. Mabt· gil. pa lamang iyong limam· ¡:ung taon, nguni't may mabi· nang pangangatawan. Payat at may bahagyaog pagkahukot. Higit na marami ang puting buhok kaYsa itim. -:-Magandang ar~w po, - nakangiting bati ni Rafael sa matanda. -Sila po yata ang Lola Senday ni Tinoy. -Opo, ako nga po, -walang ngitlng tugon ni Alinr Senday. -E, bakit po ba? Bak.it ninyo kasama ang aking ap ~Natagpuan ko po ' 1!>ang gabi sa daan, -sagot Rafael. -Malakas po a ulan ñ.oon ... hindi po a makatiis at isinakay ko si sa aking auto at dinala ko si sa bahay. -Sigu!"o po'y noong lu )as siya sa kanyaog tinif lrnn, -anang matandil.ng b .bae, at nanlilisik ang matang tumingin kay Tino -Salbahe pong bata iya Umalis po sa kanyang tini rahan. . . kinuha pa raw a dalawampung pisong n J¡ahon. Mahait namang t "yong si Mang Tomas, e ku bakit ginawan ng gayan. -Hindi ko kinuha, Jo 'yong dalawampung piso, tutol ni Tinoy. -Ang kinu ko lamang ay 'yong sing wenta sentimos. --Sinungaling kang bata k Rung singkuwenta sentim l~mang ang iyong kinuha, bakit sasabihin ni Mang Tom na dalawampung piso. Tal gang salbahe ka! Hindi. makakibo si Rafa Nak.ii.tingin lamang siya Aling Senday. Hindi niya ccaramang may p•gmamah kay Tinoy• ang matanda. P • rang hindi !ola ni Tinoy Aling Senday. -TaJaga poog hindi ko ~ nuha, -ani Tinoy. Sa bintana sa itaas ng1 bi ~:~aymu;ª:. ~:~~:~wa~ paningin ni Rafael at ang naki ta niya'y maamong mukha isang babae. Marahil ay isa dalaga na bahagya pa lama ang lampas sa dalawampu t~on. Ngumiti iyon kay Rafa :it pagkatapos ay tumingin k Tinoy. -Tinoy, dumating ka Aling Senday, -dugtong p katapos, -dito na po nin tanggapin sa itaas ang bisi hinyo. Tinoy, tuloy kayo ri . . . -at ngumiti kay Rafa Ngumiti rin si Rafael. -Sila po'y si Dora, -w· ni Aling Senday kay Rafa -Anak na dalaga po siya aming kasera. Tuloy po ka sa• itaas, Mamang ano. . . p ra rin pong aming bahay itaas,e. -Rafael po ang aking p ngalan! -Tuloy na po kayo .. Kasama si Tinoy at si A · Senday ay pumanhlk na Rafael sa bahay. (DURUGTUNGAN) - lt~B~~ ~5~~~ ; .. j runta? -sunud-sunod na nong kay Tino. Napamaiing si Tino .at w lang naisagot kundi isa iling uli. Muling nanaog ang maman ni Inday. At muling na¡bal u Ngum't hindi rin kasami¡li sí lnday. PaLibhasa'y sanay na sanay sa gayong bisyo ng anak. Hindi ko man Jamang kinahalataan ng pagkabahala ang mamang ni' Jnday. May pagkapahiya lamang na humarap na muli kay Tino. -E, pasensiyahan mo man siya, Tino. Baka man may nagl'Untahan lamang siya. Alam mo man, talagang ganyan ang bata na 'yan kung l'(linsan, Basta man nag-alis na Jang. Malungkot na nagpaalam si Tino. At kahit nananabik akong malaman, hirati na rin ;11ko kay lnday, ay hindi ko napaglabanan ang aking malinding pagkaantok. MAAGA akong nagising. lliguni't para sa balitang na'gisnan kong nakakalat na sa ngayon ay · tanghaling-tangta.ugbali na yaon. Madalingaraw pa lamang marahil nang kumalat ang balita pagka't nang magising nga ako'y halos nalalaman na iyon ng la· hat. Hindi pa ako naaalimpungatan ay narinig ko na ang balita. Nagtanan.r daw kagabi si Inday! Iba, hindi si. Tino, ang kasama! Iglap na nagsalimbayan sa aking hinagap ang maraming bagay. Ang pag-iblg ni Tina:. Ang pag-alis ni In· day habang pumupormal si Tino. Muli kong nadama ang pagkaaawng pagkatuwa kay Tino. At ngayon ay tiyak nang hindi ako magtataka kung sakaling magkasabay uli snia Sintong Sintu-sinto at Ti· no sa pagdaraan sa aming tapatbahay. At hindi rin ako magtataka kung parebo na silang humuhuni ng malungkot na himig. Tonong "Basang Sisiw" ang kay Sinto at "Nasaan Ka lnday?'.> nam'a!n ang kay. Tino. (X) - Kayo At. .. (Buhat sa pah. 9) ika-2 taon. an2 bigat ng bata ay dapat maging apat r:a:::~!k.ª A~~~fillit~~ sanggol sa panganganak na tumitimbang lamang ng 4 o 5 libra ay maaari ring makasimbigat ng karaniwan2 sanggol kung ito'y maging isang taon na. Ang pagtaas ng timbang ay nababatay sa pagaalaga sa sanggol. Ang talaan ng timbang, kung sa bagay, ay hindi naman patuloy na lagi sa pagtaas. Pagkatapos ng pagsilang nag sanggol, nawawalan siya ng bigat na mga 10 o 11 onsa na nababalik din pagkaraan ng: mga dalawang linggo. Habang malilt ang bata, ay lalo pa ring matagal na mabalilc sa kanya. Sa panahon 20 ng pagngingipin, tag-ínít, yon ay lalong sanay sa o kung ang bata ay sinisi- mga gawaing panlabas ng pon o may lagnat, o kung tahanan kaysa sa mga namaglilingkot na, ang pag- kagawiang mga laro sa taas ng timbang ay naba- loob ng bahay noong araw. balam. A ng tnas 119 bata . .. Pagkapanganak sa bata ito ay may habang mula sa 19~ hanggang 20 pul· gada. Nararagdagan ng 9 na pulgada ito sa isang taon. Gaano ang inilalak1 nito! Sa buong bu hay ng tao ay hindi na siya magdaragdag ng ganitong kaJaki sapagka't kung ito'y magpapatuloy siya'y lalaking parang higante. Sa kanyang ikalawang taon, nararadagan ang kanyang taas ng 4 na pulgada, at 3~2 sa ikatlong taon. Tauntaon ang mararagdag sa kanyang pagtaas ay pa1iit na nang paliit. Mµla sa kanyang ikalimang taon an2 itinataas lamang ay dalawang pulgada sa bawa't taon hanggang sa iyo'y maging 11 taon, kung babae, at 15 kung lalaki. . Marahil ay mapupuna mnyo na ang mga bata sa mga panahong ito ay lalong: malalaki kaysa mga panahong nagdaan. Ito ay maaaring dahil sa higit na karunungan ngayon tung kol sa wastong pagkain at pagsunod sa mga karunungang ito. At higit pa riyan, ang mga bata nga!lng ulo. Sa sandaling ipanganak ¡1ng bata, ang ulo nito ay may kalakihan para sa katawan. Ang sukat nito ay may 13~ pulgada, samantalang ang dibdib ay may 12'h o 13 pulgada ang sukat. Ang ulo ay Jumalaki ng apat na pulgada sa 1mang taon at isang puli:ada lamang sa ikalawang taon. May nahihipo kayong cialawang malambot na bahagi sa ulo ng bata. Ito ang mga tjnatawag na bumbunan sa harap at sa likuran. Ang bumbunan sa likuran ay nawawala sa ikalawang buwan samantalang ang sa harap ay nagsasara sa loob ng 18 buwan. Ang hindi pagsasara o pagtigas nito ay nagbabadya na ang bata ay kulang sa wastong pagkain o may sumasanhing sakit ang bata sa utak. lto'y natutuloy sa meninghitis o sa tumor sa utak. Paminsan·minsan, may mga batang malulusog na rnay matataas na bumbunan Jalo na't kung nmíiyak. Maaari rin namang maging malalim ang bumbunan kung ang bata ay hindi tumatanggap ng mga wastong pagkain o o, buhay! hubad na sa daho11 ang puno ng kahoy na hindi miminsang nagbigay ng lilim sa ulilan11 pusong lubhong marmndamin; labi man ng pugad ng btgong pangarap, sa sangang kalansay ay walang nabitin. tuyo na ang batis na kaibig·ibig; wala na't naparam ang mahinhing agos na limit hnbulin ng aking pag-irOgisa nang larawan ng maputlang hukay na wala ni bakas ng tubig na bttbag. wala nang liwanag ang tala ng palad na tinitingala at inaamutan ng nagpapaningning sa hiram kang ilawnaglahong Jrosama ang huling ligaya. (maulap nang lubos ang aking konluran!) kung nagkasakit ng pag kuku~so at iba pang pangyayarmg nagpapabawas ng tubig sa loob ng katawan. 1\119 mga buto 11g sanggol Malambot ang mga buto ng isang sanggol nguni't ito'y tumitigas habang cng bata ay lumalaki at uakakatanggap ng wastong pagkain. Dahil sa kalambutan ng buto ng sanggol maaaring magbago ito ng hugis kapag nadadaganan. Halimbawa, kung ang sanggol ay laging nakahiga na{lg patagilid, ang ulo r.ito ay mapipipi sa panig na nadadaganan. Sa kabilang dako ang buto ng sangg61, dahil sa kalambu· tan ay hindi naman nababali, isang malaking kapalarasg maituturing dahil sa kadelasan niyang ma· hulog o marapa, na mahirap maiwan habang siya <1Y nagkikikilos. ( Sa susur.od na kabanata ay matutunghayan ang tungkol sa pangangalaga ng ngipin at mga unang buwan ng inyong mga sanggol) -•O•Mga Payo ... (B11hat sa pah. 9) pakinabang? 8 Naghihirap ka ba ngayon nang labis dahil sa nais mong makaipon para sa kinabukasan? 9. Gumagasta ka ba ng kaunting halaga upang mabago naman ang nakababagot na buhay at makatikim ng kakaibang nakapananabik na mga karanasan? 10. Dahil ba sa kagustuhan mong magkaroon agad ng salapi ay nakagagawa ka ng hindi mabuti at pagkaminsan ay nakikipagsapalaran ka sa sugal? Mga katumbas ng iyong kasagutan (ang mga sagot na oo Jamang): 7-10.. nagpapakilala ng kakulangan mo ng wastong pagtitimbang:timbang ng mga bagay-bagay ukol · sa wastong paggasta. • 2-6.. kailangan pa ang k8unting pag-iingat sa paggasta upang Jalo kang maging maligaya at matupad mo ang iyong mga hinahangad. Kung ang iyong sagot na oo ay mababa pa sa dalawa, ito ay isang pagpapatibay ng karunungan mo sa paggasta. Oalawang , .. (Bul1at sa pal!. 15) ming sakit ng bayan - mga cii-pagkilala ng pamahalaan sa nararapat kilanling paglilingkod ng maraming namuhunan ng buhay sa ikapagtatamo ng kasalukuyang kalayaan. mga pagsasamantala ng mga ganid ~~. kapuwa nila Pilipinong na· sa panahon ng kagipitan, mga pang-uupat ng mga diwang mapanligalig upang samantalahin ang k'.ahinaan ng mga n11api at ñang sa gayo'y makahikayat ng mga bulag na tagasunod sa ibinabandila ni\¡,¡~n~d::~e~~~a~ nabanggit a~ nasa pag-iingat ngayon ni G. Romeo Galang, isang pinsan ni Pabling, at umano'y ipagpapatuloy ang pagsulat sa Rc.bela. Nang minsang hiramin ko upang basa}!.in ay buong pananabik na sinung~aban ng isa kong kaibigan. Maagap niyang inisa-isa ang mga kabanatang nasulat na ni Pabling at nang makita ang huling kabanata ay napailing sixa, at binalingan ako. -Talagang marami ang nalalagot sa ikalabintatlo, ano? -angbulalas. Hindi ko agad naunawaan ang ibii niyang sabihin. Ma:.gap kong linunghayan ang huling kabanatang kanyang linutukoy. At parang hindi ~apani-paniwala. Nasa ikalabintatlong kabanata ng nobela si Pabling nang siya'y malagak sa kanyang pinagmulang O, Sint11n9 Lup.1. Mapapansing lubhang maingat si Pabling sa pagsulat ng nobela na di tulad ng pagsula.t niya ng maikling kuwento. Subali't gayon ma'y sa maikling kuwento siya nagsimulang magkaroon ng pangalan sa panilikang sarili. Hinggil sa pagsulat ng maikling kuwento'y may naiibang ~amamaraan si Pabling, isang parnamaraang tumitiyak na makaiisang kuwento siya ~u isang upuan lamang sa harap ng makinilya. At maidaragdag pa ang katotohanaag sa pag-upong iyon sa barap ng makinilya'y wala pa siyang tiyak na paksang susulatin. Paano nga kaya iyon? Di-kalalabisang banggitin na si Pabling, habang naglilingkod sa U.S. Embassy bilang tagasaling-wika, ay sumusulat pa rin ng script para sa isang palatuntunan sa radyo ng P.M.C. Sabihin pa, kalimitang ang mga dulang panradyo ay sinusulat n. a n g madalian upang huwag mahuli sa de1dline. Ang madaliang pagsulat n:a iyon ang bumubog ~a isip ni Pabling hinggil sa mabilis n:a pag-iisip. Dumating nga ang pagkakataong hindi na siya sumusu(Smtdan sa pah. 31) MAGASIN NG BAGONG BUHAY Enrico Caruso (Bu~ '° palo. 14) Ang g1noong ito, na itinu· turmg na siyang may pinaka· magandang hnig sa buong daigdig, ay ismilang sa Napolcs noong 1873. ~alawam• pu't isa silang nagmg mga anak iig pag-aasawahang kavuwa mahirap. Ang labingwalo ay nangamatay noong mga bata pa, at tallo lamang 1~ilang pinalad n.a ma,ngabu· hay. Namatay ang kanyang ina noong siya ay 15 taon pa Jamang. Ang kanyang magandang tinig ay masasabing hindi kaJoob sa kanya ng langit. Jyon ;iy kanyang nakamtan sa pamamagitan nang walang humpay na pagsasanay at pagtili· yaga. Napakaliit ng kanyang tinig noong bata pa. Kadalasan ay pumipirak o kaya ay nababa· sag :mg kanyang bases kung dumarating sa bahaging mataas na mataas. Dahil dita a)I pinayuhan tuloy slya ng isa niyang guro na tumigil nasa pag-aaral ng boscs at musika, pagka't talagangwalanl mangyay:m sa kanya. Nguni't hin· di sira napanlupaypay ng ka· totohanan~ iyon. Lalo niyang '1ina~dagan ang kanyanp: pag· s1sikhar. At hindi naman siya n;ihigo Sa gitna ng kanp11~ •~/lll>'t· pay ay minsang naluluha siya, Jalo na kung nagugunita ang k:myang mga pinagdaanang hirap Mahal na mahal niya ang ~ ... nyang ina, mi. pinagkakaut::ngan niya hindi Jamang ng kan)·ang buhay, kundi maging r,g tagumpay man niya. Noong nabubuhay pa ang kanyang ina ay natatandaan niyang walang sapin ang paa niyon na naglalakad sa lansangan at yuko ang ulong naghahanap· buhay, mayroon lamang maitustos sa kanyang pag-aaral. Al yayamang palay na ang kanyang ina ay maipakikilala niya ang pagmamahal at pagdakila rito sa pamamagitan nang paggunita sa pagpapaka~akit ng babatng itong pinagkakautangan niya ng lahat Al upang saglit man ay hindi na n1ya mal1mot ang kanyang 1na ay lagi niyang dala-dala ~ng Iarawan nito saarunan si· ya pumunta. Lubha siyang mapamahiin. Hillding-hindi siya mapararaan sa ilalim ng hagdanan. Kung araw ng Martes at Biyer· 11es ay bindi siya mapagagawa r.g kahit ano. Hindi rin siya nagtatawid-dagat habang hindi muna naisasangguni ang gayon sa isang astrologo. Ginawa na niyang patakaran sa sarili na itala ang lahat ng kányang mga gugol, maging iyon ay nagugol sa pinakama· liit na gamit sa katawan o kaya ay ibinigay bilang pabuya sa mga nauutusan niya. Malinis siyang lubha sa k• tawan. Halos araw-araw ay 11agpap;ilit siya ng kasuotang panloob al panlabas. HUNYO 9, 1957 Pambihira ang kanyang ka· hu~ayan sa pagtilok at pagga· \~a ng karikatura. Linggu-linggo ;iy nagpapadala siyu ng icanyang mga karikatura sa isang malaganap na pahayagan sa Jtalya. Sa kanyang mga pag-aaring ;>ansarili ay ipinagmamalaki niya ang koleksiyon ng mga •elyo at mga salaping pilak ng iba't ibang bansa. Nan,g siya ay sumapit sa kanyang ika-40 taon ay waring nagsawa na siya sa buhay. Gmugol naman niya ang kan· yang mga oras sa paggupit ng mga lathala at ulat~pam· pahayagang ukol sa kanya. Ang mga iyon ay hindi niya pinagsawaang basahing paulit· u lit. Malindi ang kanyang hinar..akit sa sariling bayan, na tinaglay-taglay niya maging sa mga huhng sandali ng kan· yang buhiriy. Sa ilang ulit na pag·uwi niya sa Napoles ay hindi miminsang inanyayahan siyang umawit doon, nguni't hindi niya pinaunlakan ang rr>ga kahilingang iyon minsan man. Ang pjnakamaligayang sanclali sa kanyang buhay ay su· mapit isang araw nang taong 1921. Pumasok sa kanyang estudyo ang anak niyang si Gloria, samantalang siya ay nasa harap ng piyano. Ang pagkakataong iyon ay matagal na niyang pinakaaasam. Napalindig siya at mahigpit na nayakap ang anak :it may lu· ha sa matang nasabi niya sa kanyang kabiyak: -Natatandaan rno pa ba , ang sinabi ko sa iyo? ito laIJlan;: ang aking p1n<ikahihm· lay! Isang linggo pagkaraan niyon ay nalagutan ng hininga ~¡ Caruso, sa gitna ng paglu· ha ng kanyang maybahay, ng anak na si Gloria at ng bu· ong mundong tapat na nagmamahal sa kanya. Namatay ~iya ~<' gulang na 48 taon. Kabilang sa kanyan~ may apatnapung opera at mga awitin ang sumusunod: Pag. liacci, Vesti !a GuilN, Matinata, Because, Celeste Aida •t Serena~·, de Don Juan. NAPATUNAYANG PAGSUBOK! Kapagkayo'y lumunok ng pamawi ng kirot nakailangandumaansa~rahanngs1kmu· ra bago makabut1, ang pa¡¡:kakamit ng gin· hawaay naantala hanggang ~a magbukas ang sarahan. Napagalaman ng mga mang· gagamotnaang1lansamgasangkapngka· raniwang pamaw1 ng kirot ay bmabalam ang pagdaan sa pahgid ng sikmura. -Datapwa't paglunok mnyo ng may tatluhang bisang CAFIASPIRINA. ang pagka-' balam .:!)< napaparam. Ang mga katibayan sa panggagamot ay nagpapatunay nasa sandahng magsimulang malusaw angla· bltlang CAFIASPIRINAsa tiyan, angbisa 8)' lumalagos sa paligid ng sikmura at smusugpoang kirot saan man nagmumula ANG J KAGllAGllALAS NA "PANLABAN SA KIROT"" NG CAFIASPIRINA AY NAG· DUOULOT SA INYO NG 3 Ulit ng bisong pomowi-ng· kirot ng ospirin ! WAlA NG MAKAKAPAR1S SA BAGONG PORMUlANG MAY TATlUHANG BISANG CAFIASPIRINA UKOL SA OAGLI, HIGIT NA MATAGAl NA GINHAWA Allll:ihanm. ang CAFIASPIRl:'ll"A ay n,_u:~<l11dulot hmdi lanwng isa kund1 dal<l\\ an.c: daglmg nagliaknbi::.;ing pam;iwi 11g k1rot.a1 may pangatlo pan¡; ~ang• kap na nagb1b1~ay ::;1gla. pmapav.1 ang panghihma. na rmliinur ka.igibat ng ki· rot. Ang 1atlong-sung"kapna !lo') ~a hay· ~:ibay na nagkakabi~a up¡¡11¡; magduJot ng mab1l1s nagmhawa. Bago nmyo maluman. ang kirot a) 11apa\.\ 1 na paLi ng n<ikababagabag na kaagibal ni10. Nopotunayon ng 1ien1ia no ang bagang pormulang Cafiaspirina ay napakabilis magpaginhawa .. ita'y mapapotunayan din ninya. Subukan ang Caliaspirina ngayon, ukol so dogli, bonoyod, ot liyok na 9inhawa sa sakit ng ulo, sipon, t1an91<010. toe~ 1ob~• con101n• Acety!o<ihcyhc Acid .380 Gm · Phnocelon on Gm .. Co!leone 02~ Gm 21 'MAHDRAKE ang SALAMANGKERO mnaLEE FAUC" PHIL "'VIS 22 HUNYO 9, 1957 [J!J~PA:MAL.AS NG l<:A5/PAG/\N 5" (/AGclYG GAWAJN !;/ AANIAftlll'O, GAGl..Y NA H/NPI NlttGING MA&ANPA 5,4, MA.71\ NS ,NlGA KAPIJWA NfYA EM• Pl.EYAT?01 Ll\L.O NA KAY MR. FJ-AVI01ANG CHll:OF CL.ERK.NÑSKA.· fi'LJCN /""3 MA6A61\KIT NA PA#fWA.7fG KAY "-RMANCPS! /Al?.Fl-AVft:J. rw·y P/N>.Mf'AN\. NAHS /...IH(M foil M.M,1.N/70,NA 11/loJ/7/ NA k/JM/BO· KJNA.• BUM6J.N, Y/JKO SA !Q,J.J. VNJG SAWAIN 51 A.RJM.NPO,WJG ••• 2-1 Kapaki·pakinabang para sa lnyo ... SABITAN NG SAPATOS Vpnn~ n1;1gotw<1 an~ sahi1n11g 110 an;; mg<1 k1n,~lam ll:i kahoy na n111y lh<d ibang h.1ba ang kail1rng:m 2 pirl'lscrng 3 · x 34" x 2·3" haba ;) pitllSon.a J 11.!'' X :Y1'' X 2r haha t na piraso11g I 1/2" x o/.&" x 1· haba 4 na pirasong %. " kabilug<rn. 21-:. ... hab<i . .\ng mga pirasong ito'y .. --. J rag.uugpungin g<1y'1 11ang 1p1nakik1ta sa guhit. Lki1in ang l1kod <1t harap mi l.:ig_ihn:m al hilugin ang l":arap na tagi!ira.n. Rarenahm an¡;i likorl para sa pagkakabit sa dinding sa pamamagitan ng turnilyo Ang mga sabitang baha· gi ay magkakatulacl. lbutas sa pamamagitan ng ba rena ang mga s<lhitang bahagi sa mga kinauuk1¡lang ~ugpungan nito nang nrny 1 ,2·· dimnctro ang lmrang íll nrny lalim na :i:i .. Pagk<ltapos ay isugponr. ;¡niz mga dula ng sabitnn sa %'', WASTON·G PAGGAMIT NG LAGARI Ang un;Jng d11J;iw:a11~ b.i~lil1 F\11 d<t p;i.11an1l.1!111.se p.igldli'lg11r1 .1'1 aug pag:¿,11mt !:.<1 huong hrth(I 11~ 1;1lim ,¡! :\11g 111agam1e 1)n Ptl!WftJl,1l1.l:td 11¡.: l11gan. lu.s.id <lílS \~ari nang p;1,.ulonR et p.1b.d1k ~<1 Liganng may 2fi. n:i pulg.idr. an.2 h<rba ay k.:it;nnlnman <1ng an1mnupung usad Si! 1~rlllg m1nufo: l(i1ran1wo:tng n<1h1h11~¡:>an ang. smuman sa. pag3is1m11la ng paglalaga~ HUNYO 9, 1957 l\J;1riar111g umangat angat ang" l;igari ;i1 nwk:1iikha ng baku-bal;ong hl\\a :;;i gilld 11.~ L1ho.v S;i 1sang Jar;l\\an ay ir111.1k1h.1t;1 ang pa1aan ng 11,1.\to11g p;1g\hi111ul,1 :\11g kali11J11g hu1l<1lak1 a.v in1l;d;1g.i.1 .\.I 1baba11 ng k,1ho~· at idin:ui:'1t1 \;1 lagari upang ito·y hu11<lg pum:d111g :'ll:1~l.,g;1n 11111 11<1 Masdan . .': ANG DAIGDIG SA PAMAMAGITAN NG MALINAW AT MAGAGANDANG MGA MATA ANG ARAW·ARAW NA PAGGAMIT · NG ILANG PATAK NG EYE-MO AY. NAGDUDULOT NG KABABA· LAGHAN SA INYONG MGA MATA 1 f1 o .. '"""'" Ch!.....,.,.,.¡ 1.,., ª"'" ¡i.,..¡ 10 o•., e.,o...,,, s,1oi.." 119 9', z,oc ~.·~~·'• 1/~ •· 26 MAGASJN NG BAGONG BUHAY s;.,,. /:1 .. 11111 ,11e.qr1', Delia R11.:ou ni Nida nlm1co .~a· ""'"'"/""'/ m1¡¡lul11/;srdurn so /rnrnp 11i Ne.,/or <le 1'1/I". ''"º !:11)/'I 11110 .~i110.<uh( 11i Nida «f gan"au 11a /""'"'"' '""' tri" .. ,,,,,,,,,,_.,,,m·· ug d{l/au•n? ANG kislap ni:: rnga bituil'I 11y nagkaroon, ng isang ka· 11angyarihan sa aking, ~atau han. Maliit pa ako ay kmaluJugdan ko nang pagmalas-malasin ang ku'titap ng mga bituin. Tila baga naliligayaban aka kung piñagmamasdan ko ¡1ng mga bituin sa langit kapag mga gabing sila ang nags,isilbing tanglaw sa 111adilim m; kali.wakan. Ang sabi sa akin oi lna •Y ioinaglihi raw aka sa bituin. Kaya hindi 1ko nagtataka kung ang mga bituin ay n:.1gkaroon ng isang lakas at kapangyarihang hindi mapaglabanan ng aking katauhan. Nang ako'y unti-unting magbineta, ~aka lamang unti-unting nagbago ang kapangyari· hang taglay ng mga bituin sa ;iking buhay. Hindi na sila gaanong napag-uukulan ko ng i:ansin. Hindi ko na sila lub05 n11 hinahangaang tulad noong ¡1ko')· nialiit. Nguni't pamin· to pa nakai:adaupaq-palact man lamang! , Ang pagkikita namin nanf harapan ng bituing iyon ay naganap ilang aniw. PiMI noon sa aming purok, sa Sam· ,palok, 11.t siya'y isa sa m¡a na~nyayaban ng lupong naag• ogasiwa sa pagdiriwang. Naging panauhin siya .sa mala· king tahanan ng isa namlq katapat-bah1y. Sin1dya koDI pumanhil: sa tahanang iyon upang siya'y mak.ita nang ba• rapan. Sa pamamagitan ng anak na dalaga 11g maybahay, 11.1 ll:aibi· ¡:an ng al:iog mga magulant. ay nan¡yuing maipakilala ako sa kanya. M.agiliw siyang ºmakipag-usap at malugod matiharap sa kapuwa. At sa -sand• ling iyon ne aming pagkiki· lala ay nabatid ka na agad na kami'y magigiog magkaibi.gan, kun¡ siya kong nanaisin. Hindi alto nagkamali. Buhat noon ay nagin& mqklibigan "ANG AKING BITUIN" Pagtalapat ng isang Estudyante kay Nestor Reyes s.1n-minsan, hindi ko rin mai- e.ti nga hn1i. ll:ilos hrí.vinj¡'. Kltalapos magtaliunpatl ni! wa.~anii: ragmalasin ang mga bituin. lalun"a kung mga gabing hindi pa ako dalawin ng antok. Nailatanong ko sa aking !-".irili: ano n.r;a kaya an,ll: kapangyarihang taglay ng mga Jiihlin? J.inJgo a}' nal!tutuni:o ako sn k:.nila. Kadalasa'y ·dinaratnan ko naman ~iya sa bahay sapagka"t bihira silan~ magsiyutin.ti kung Linp;go. Nagkukuwentuhan kami. Naglalaro ni .. Chincse ch<'Ck<'r". Nakakasama pa nilíl.. ako kung mins .. ng Al ... ganyan 11ing katanu- i.ila'y namamasyal sa mga n!:(an ang namayani sa akin ¡¡ook-liwali~ang dinaragsaan nang mamalas ko ang isa pam¡: r.t maram~n¡¡ tao kung maa l:ituing hinrli sa Jangit na.e:· • araw ng L1nggo. ) u.naong Pangul•ng Magsay- , ~¡¡y, ni talngan¡: pauwi na kamí, r:•n(.l maganap ang isang pangyayari. llang mga pilyong tinl'tly<'r na nakapaligid sa i.n1in ang n::rgpJrini¡: ng may'lkagasp¡•n~wng mga pangungui;ap. ha ang n;ighiliw µa ng sali1;1r;.;: Juhh<1n(.l "bcrdc'· al halos i¡ii1wnliit nami11. Nahalala Y.ong nagalit sira. clanga'! hin11i n;1 lamang lubha/'11; nagpahJlala. Sul)ali"t hindi ko pinalulunini:ning kum}i sa dai.Jt· dig ng mga pelikulanr,:. tagaJ.1g. Buhat nang mapanood ko ¡,ng isang pelikula ng bit.uing ilo ay labis na akong huma11ga sa kanya. Natangay din ng kanyang ltapangyarihan ;.11~ aking puso"t kalooban. H;inggang sa makadama ako ug di pangkaraniwang damriamin sa tuwing panonoorin ko ang bawa't pelikulang niJ¡¡Jabasan niya. At maging sa n~ga sandali ng akioi pag-iisa ;ir ~iya ang laman nl( aking alaaJa. Lagi akong balisa al hindi mapala¡:ay. Pinananabikr.n ko ang araw na ~i)·a'y l•1lrn~an kong makilala, ma!<¡111.<;1[1 .. atn1;1k;ipilin¡.:kung ni<ia;iri. llindi kn naikaif¡¡ ang 1:;,totohannnc n::rncyay;iri sa akin: ako'y mniihi¡::' t:miihi.r:: akn .<il hihrinC! iynn na hincli · HUNYO 9, 1957 At habang nagtataga( ang 11anahon ng malimit naming paSkakalapil ay Jalo namang r,agtutumiim sa aking puso sng lihim na pag-ibig sa kan)'a. Mahmda siya sa akin nang m~a tatlonR laon, ngu:1i'I ang ¡.:ayo'y hindi ko ipinaJ;,]ai;ay na hadlans 5a akin!! damdamin. Binuo ko sa sarilamra~ ang pai;kahtaong l)"'On. Upang ipaJ.'ilala an~ ra~mamalasakit ko sa kanya <'Y hinaraii ko ang mga nam· bab;isto~ na kal)ataan at pi· n;:1i,:~;1bih;1n k•1 -l'a~~111taganan naman ninl'U ;1n¡.: isang babac! Mayroon "'"r.1tiil k;iyong ina at kapatid n<i baba<' .. Hng ipagtapat sn kanya an¡.: S;ip;il ;1ng sinahi kong iron katotohannn sa kauna-unahan.r:: up;ing ako llll¡! harap1n n;; da ~andaling magkaroon ako n~ J;iwa sa akin.~- mga Onukoy. mainam na p;i¡;:kak;itaon. r\t munlik nau,~ mauwi sa Dumulog sa :ikin ang pa,t!· uw;iy ;in~ . a1111n~ pa;H111~ap. kakataong pinakahihintay ko, "'.1-"i t 11n;1J 'n;im;_ii;1lan an:; ~~:::::::.;;i~;,:;;:·~~:;;¡ ;~E0·;::.::~· ~,:::.'.'.'. .. ':~"':, Ligan. Nanood kami noon TIJI pauiri '.1ª nn aku s".'Jtntn mar•;rad;:in¡.: k~ugnay ng pagdiri· ~ªPº·' _ .1kon~ 11wna11h11¡::. mga ~~~i~v:i~~. !)ansa sa Araw ni ~;~l~~'.~-~t~~~ k:~·~1~~a~~1 ~~-:11:~·:. -Dahil sa akin ay muntik ka nang mapasubo sa basas· ulo. . -ang wika ni ya. -Dahil sa iyo ay nakalaan akong ipain ang aking buhay ma!ing sa kamatayiln! -maliksing sagot ko, at pinakatitigan ko siya sa mga mata. Nang mga sandaling iyon ay ibig kong madama na niya ang katotohanang malaon nang nagpapahirap sa aking JlUSO. Aywan kung nahiwatigan niya ang kahulugan ng aking linuran. Nakangiti rin siya rang magsalita. -Dapat mong alaming kung masaktan ka o mapahamak ay unang-una na ~kong malulungkot at magdaramdam .. Ang salita niyang iyon ay nagsilbing isang ligaya sa aking dibdib na hindi humi· walay sa akin sa loob ng matagal na panahon. Naisip kong "may pagtin1:in" din siya sa, akin. Na, marahil ay may li,liim din siyang P•F;ibig sa a~in. sapagka't kung hindi ·ay 1:1 s1ya magsasalita ng gayan. Ibig ko na sanang sabihin noon pa na siya'y aking iniibig. Nais kong malaman na niya ang tutoo. Nguni't hindi lw nagawa sapagka't lumapit flt ;imin nng kanyan¡ ina at dnabing baka ateo abutin n:z ulan. Nagilidilim oga namau noon ang lu11.1lit. ltit'luturin¡ ;iko ns kanyang ina na paran& hindi na iba sa kanil.i. At ang gayon áy lalong nakapagbigaypag-aSa sa akin na ibunyag na ang "laman n.g aking dibdib." Nang minsang sanlahan ko sila sa istudyong kanyang pi· naglilingkuran ay nagkaroon kami ng pagkakataong magkausap nang· sarilinan. Nagla· kas-loob na akong simulanc baoggitln sa- kanya ang bagay 11a nais kon·g ipabatid. -May ipagtatapat ako u iyo.. nguni't huwag ka sa· nang magagalit, ha? · -ang wika kong aywan kun1 bakit paran,g nangangatog ang ak.ing tuhod. -Bakit ako magagalit? Ano iyon ... 11abihin mo? Subali't nang mga sandaling iyon ay hindi ko. nagawan1 sabihin sa kanya ang malaon ko nang binabalak ipagtapat. Aywan kung bakit. Talagang (;anyan na nga lamang yata ang malabis na pag-ibig: nakikimi at nawawalan ng lak:is na lumantad nang lubusan sa harap ng kinauukulan! -Ano iyon? Bakit hindi me (Sundon sa pah; ~) 27 Bu[IO ;ua17¡xr.<i1.,1•/o ;1g f/110 11·1111g aawai11 a11 l1fllrnmla 11111~11'1 ui U:a aw1 /a/u.JI ''fl k.a11yo11¡1 '"!'1'1 Ho'y isairg bar11111 "ª iki1w¡mp11r, uy mria .~uki w1 '''l!IJ/llll~ "ln!lluh¡ .~/1op", K11lw oug larawan sa kaliwa. noong tao11g 1952. nang si J.ifl: Rin 011 maglakbay so Amt rika. Sifiadya niya ang Pammou11t Studios sa Hol{t¡ioood. at ,dito'y i11abutan 11iya11g may .~i11uti11g si Bob Hope na 11ta.~aya11g pumi· loug -'<' lwn~11 upang pak11/ia 11{1' lllramai1. WALANC HINDI MATUTUPAD ... {lluh•t" pah. S) ang di na paglabas sa peJikula upang ang hara pin naman ay ang sining ng pagpapaganda. Si Lita ay may nalalaman na noon .sa pagpapaganda sapagka't s!ya'y sadyang kumuha ng "beauty culture" sa Realistic Academy. At ang mga paaralan sa Pransiya ay nilibot niya upang mag. ~~~:d;!~~~~~a!~ ~º;:~: f'apaganda at pag·aayos ng buhok. Kaya nang magbalik siya sa Pilipinas: walang unang sinikap si Lita kun· di ang magtipon ng sapat na halaga upang makapagpatayo ng i s a i1. g "beauty salan", at hindi isang "basta-basta" ang ibig niya kundi de-primera klase. At ito naman ay natupad niya. Bukod sa pag. papaganda ay mayroon na rin siyang patahian sa isang bahagi ng kanyang "~hop" at dita ay mabilis na dumami ang kanyang mga suki. Tagumpay ang mga pags!sikap ni Lita Rio. Nguni't marami ang nagtataka kung bakit siya'y hind.i pa "lumagay sa tahimik." Ang daliilan ay sapagka't siya sa mga kaibigan, paisang mabuting anak si labati at magiliw makipagLita. Alam niyang siya'y .nsap kahit Miminsan pa · kailangan ng kanyang mga lam:ang nakakaharap ang magulang upang katulu· isang tao. Subali't gaya ng ngin sa pagtataguyod sa kanyang sinabi, pihikang ~~~~ªr:Jin mff¡a li~~~t~in~aª~ ~~~~; ba~a~~an;;:~ !! ay dinalaw nalnm siya at pagkain ay taglay niya ng inabutan naming nagpi· pagkapihikan kaya't kalipinta sa isang . panig ng mitan ay siya ang naglulukanyang "shop". Kung to ng kanilang pagkain sa minsan at mahirap mapa- "shop" (hindi na sila umu¡.,unoct ang kanilang mga nwi sa bahay kilng. tangkatulong ay siya na rin halian) kung ibig niyang ang naglilinis ng kanilang kum:ain nang magana. kotse at siya na rin -ang P.inabalak ni Lita na nagmanianeho. muling maglakbay sa EuNang abutan naptin sa ropa upang lalong magpa· kanilang tahanan si Lita kadalubhaj:a sa larangan na nagdidilig ng kanilang ng pagpapagand.a. At kung, halamanan ay birtiro _na- ano man ang iba pá ni yang· min ng -ganito: -Kung halak na kaugnay ·ng mukumukuha ka na ba na· ling pag1alakbay na ito, man ng "ehem", e di hin- ay siya lamang ang naka· di na ikaw ang gagawa ni· aalam. yan. Iyan si Lita Rio. Ang -Naku, dear, -ang sa- kanyang pananagumpay sa bi niya, -hangga ngayon buhay ay lubhang mahalaay wala pa tayong napipi- ga at may magandang iniJing katapat ng kursuna· hahalimbawa. Sa kanyang da. Kung hindi ko rin la- mga na,l?ing karanasan ay mang matatagpuan ang hi· ipinakik.ilala niyang wa· nahanap ko ay mabuti pa lang hindi matutupad kanga ang huwag na. nag talagang matatag ang Talagang ganyan ang han¡?arm at kapas1yahan ugali ni Lita. Malambing ng isa11g tao' MAGASIN NG BAGONG BUHAY Ang Akíog .... ~ /;" lull < ,¡ ¡ ~1J¡ . 27 ) :ihihin~ - w1ka nip. -Aleo 111:1n ay ma~· ipaguupac Jin .•a i)'o. t'. lsólnll. baga)"_º." m:l· 1 ;1~:11 ko na n nang 1b1~ saluhin. n¡¡uni'I hindi ko rin maJ.:awa. l\'.an.;!isla p ang akini: m~ii mala. Hininal:i kong bak;,i oinl! n:iis nirnngip.:lgtapata)· k:i.ugnay nr.:. salit;1n:,,: binitiwan ni~·a ,;1 ;,ikin nang hapong n1iln ~ ~aling kami sa Lunet:a. Al niltc .. damil ako ng pananahik. -Ang bagay na ip;,i¡:u1np;:it l:CI sa iyo ay nais kong n1alaHUNYO 9. 1957 man 1no sa oras na Jalonl( ma· h;iJtl;:a 11a1·a ~a at in . -nlala· l'n;!haga niyan:? wika -Ano ang ibig mong sa.bihin? -S;i Lin~¡,:o mn na malala· r:1an. Pumunta ka uli sa ;,imin sa Ling,::o n11. hapon al doon ko silsabihio sa iyo. Pihonc matutuwa ka, pag nalaman mo .• • Hindi ako nagpilil na ma· laman noon din ang bagay na ipagtaiapat niya. Al pinanabi· k:.n ko ªºJt pagsapit ng Lina· conghapon. Suot ko ang isa sa pin.11k1 n:iagara.kong damit nang mag lunRo ako H kanila kinalin¡ pban. Masayang-masaya 111:0 at parang ibig kQng umawit n kali¡ayahan. Ano kaya an¡ ipagtatapat niya sa akin? Ka· tulad din kaya ng bagay na nals kong ipagtapat sa kanya? P ~g nagkataon, ako ang magtatamo ng karangalang n•· liDg mapalad sa pag·ibig ni isan¡ bituing may di-mabilan1 na tagahanga. At ang ¡ayo'y maipagmamalaki ko sa akiDI kapuwa! Dinatnan kong may kaus19 siyang isang maltisig na I• loiJd sa kanilang salu. Mari· liw niya akong sinalubong, at ba,go ako nakapagsalita ay . . • .,...-Jpinakikilala ko sa iyo IDJ magi(ing Mista llo! -aq wika niya sa akin, na ang tinutuko~ ay anp makisil!! na I• bk im: nitk:rn)!ili r1n sa akin. Sa lwhilin;.:an ko a~· . pum;,i· .•a;.: s1pn;.: 1kaw an;: nrn!!ing · hl"' t n1;in" namin. Naluluwa l.;;i h ;1'' ll1111li ;1ko n:ok;ipa;,! ~ ahlit. Sa 1mkl\\:1ri ku · ~· par:i akon;! na· ~in;: l>illl;.: t:iu-lauhan¡! · hindi 1•1;1kakilu . .;n;1n;: rngasandalin¡: 1 :·un. - )lati.;:al kon;.: inilihin1 ~a iyn <1n.~ tun:,!kot s;1 amin, - 1nul1 ni~· ;1 n;.: \\"ik<1. -Ang ibi)!: ku · ~ 11w;.:in;.: m:>11yo~ n:i muna ; 1n~ l;1hal bago namin ibun· _ •-a!! .A\ ngayon . . ay ikaw ;1n¡! hmi .f.:~· an n:imin ng kara· n ~¡¡ lan ; una"*un:in;: maka:1l<1m n;: ha;;a,· na ito. Ano, 1•ól,n1:; k.;i b;¡og maging "but :.1¡¡n" n:1min~ Ni1p:lli1n¡:.o n:i lamang ako. ,\1 p:i ¡;k uwa·~· n:iRpaalam na alrn. ~il pit nanilhilang masakít ¡,n¡;- akin~ ulo. llind1 n¡¡ :iko su1nipol s.., i.:an1lit boh:il noun. Al ma~in¡: ;ong m)(a pC'hkul;on¡; nil¡¡ l¡¡b;,i~a n my¡¡ ay hindi ko n:i rin pinanood. lniwasan ko nang makil;,i kahit ang larawan ni· ya sa pelikula sapagkil't nala· b man kon;.: lalo lanung a:in· tak ans,: susal ng aking puso. lliin¡;sang ngayon, hindi pa rin n~lutuloy an~ kasal nil a n::: la/ak in: iyon. Al may ba· lit a akong lila hindi na ra w matutuloy, l)'\\'<ln kung si 11nong kadahilanan. N¡;uni't wala nang kabuluhan ~il akin r.iatuloy man u hindi ;ing kanilans kllsal. Ang tanging mahalaga ~il akin ay ang makali~;;, ~a ":;~~:~yo :o0n1~,n':~'~ nabalid ay w:ila palan; tilla· m11hin~ langit s .. hilbaing llin1uukul;1 n! Ano man an¡,: mangyari sa ¡,kin ay Wala ak<>ng hlnibigyang-i;is1. 11<> ani: aking kapal;iran. at narara¡¡;,;· kong pag· '1isan. Nguni"t anq mga ¡¡raw na nam;,i~itan sa amín, anc rasanda·samfalin1i /ig;i}'ilng tir.ilnio k11 sa magiiiw na pakikilu~go niya sa akir\o ang "'mahng akala" ko nan¡:: mga ••akaraang araw na paano"t PJa~o man ay nJgsilbing Jiga. • Yl:D Cleans as it waxes! ELIZALDE PAINT "- OIL FACTOR Y INC 378 h"du•y M~nl• • Td JS671 \'a r1n ng aking puso, ay isanc raman ng aking buhay na ba· ' - - - - - - - - - - - - - - - - - bahs·bakasin ko sa aJaala. Al n:ititiyak kong kahil sa gan (S1t11rlm1 so pal1: JI) Nol;aii11ggit si Pauclw sa avos niya11g ifo sa piliuf/ ug wuum1 d1rni1 :<i cvnthia, a110 po? Ngmrft h1m>40' kavo11u mouau /lilt. 110·11 tagpo la•1ia11g sa "PABO RE'AL .. ~tU Peoplt':< l'iclHrt.t ua pi1mmal'lohakro11 11i Direktor Ntme.sio Cum1•0110 Tilri nwv rwkatatakot na rmkita .tina Delia af Carme11cila •trfo. ipinoghim.o.ta11 tulOil ,j¡ Nofv Btn1ordo! lsa11Q togpo so .. TOPO· TOPo·· ug LVN no iti1101a111pukatt di11 t1i Mario Mo11tt11ruro. tsn11r1 .rnalimgkot na tauuo sn ··vn;osA .. 11g Sm11pa~111M. «IJll{I tmatawngmr mRic Rodrigo crn9 1111rnkumo1uohnl 111vu11g Ni1•1¡xr R(I plllll(llll('!71laJ1 !lfj IUU/>111¡¡/;o! HU 11191119/U SU bl)lrt /i;1. ,\.«Pf1-<nha1• .~ri p.1yldli~ crny "1a11gkul:ulam 11a si Bmtfl<'llgt. ibat lban warang ano mang na1t0uaV11• ri ... ! A11g nakikita ninvo S4 lararvflll ª" bahagi !amano no paWbas 1wi ltitianqhal nQ 'mga taga-Sampaguita bilang "abulott" so isa11g beuepiSlfO. para sa pagpapata110 ng sttnbahan so Dimasalang, Maynila. Ang totlo'11 sino Rudy Frat1riscoJ Rosa Mia at Pepito. Villa· franca. na nagpapamalas ng ''º"" ''kakutoanan" sa harap ng inga naJ\onood. Ang labis na pagcawa ay nagiging sanhi ng pa&ka·JT!aka· k111imutin ng isang tao. Nang milSlungo sa Hapon si Dr. Larry. Santiago noong na· karahn.g buwan ay nakalimutan niya arig ilang mahahalagang ~agaY dahil sa karamihan · ng krmyang mga gawain at isipin. Akalain ba naman ninyong nang ihatid siya sa paliparari ay nakalirriulan niyang' iwaD sil kanyang maybahay ang SU• si ng kanilang kolst'! Kaya ang nnri.gyari, umuwing naka·bus lamang si Gng. Sanliago. Ma· ll\lli na lamang ü m~~, rl!rr· Jikado namal'.\ pai;;;ng nai'A.an ~• kanilang bahay .. Ga;.ounman, i1atinggabi na nang maiuwi ::ng kanilang kotse na salamat na lamang al "walang guma· hw". Nasa Tokyo na si Larry nang makilang nawawala naman ang kRnyang 111atc1a de viaje na kinalalagyan ng kanyang m¡a damH. Inakala niyang naiwan din niya iyon sa Maynila, ka· )1 lumelegrama sa asawa. Ipi· nahanap namlan agad ni Gng. Santiago sa paliparan ang ma· Jeta pagka't hindi natagpuan ~a bahay. Sa ginawang pagsi· siyasat. nabatid na ang ma· leta ay "kasamang mlialis;; ni J,arry, nguni't ma:wring nai· wan niya sa Oklnawa o sa IIaneda Airport. h?1~1i~:;•::ta::,;~~~~~:a~a~~~ flng kanyang maleta. lsaug sn/ot 11(1 1mda/a nina Dr. at G11g. Jose p(.rtz, Mari· t•hu, Pepito at L11fa Go11zale.~· t:11(j ti11a11¡;¡gap 11g mga tag"· Samptlgnita. Nast1s(lbi sa .~lat omg ka.~iya/rcmn tínalamasa ng llflia so lca11i/a11g pogd"law sa Hollywood, /111!1110 cmg p"gtu. ugo uila .Ta t 11t!ldyo ug Warncr /Jros. Kabila11g .ta mga arfis· f(lng 11akat"QP<1 raon at naka. . <mna-soma "Y silla Gary Merlll (k(lbya/; 11i Bettr Dar•is), )(lck Gar·er. Ala11 Lado/. V1>tmne ''" C"rlo at Nar.alic lrood. "Nllgkakondw<hdi"ll .~i Lui~ sa pugtitig kay Natalie!" pabi· ro pang pamamalito ni Dr. Ptrez. "Natofakot tuloy ka· 111ing bako hindi na ·umuwil:ri· von so atin itong .si 'Paltng· ke', a!" H'illdi naman. katako!akat1g w.agkagayon .si Ltiis. Si Natalie ay· 'isa sa kanyang pinakapa· l)orilong artistang taga·Holl11· wood. Tungkot .ta mga Ptrez, · ibinalifa ni Gng. Ntne Perez na no~kita . si110 sa esfudyo ng Wan:~r Bros. ng mga· ro.ro.t na :~sinl"laki tlg pi11gg'an. .<!.ng iubltong hinangaan nila ay ang isang malaking krasi· pihoug nakatanghal sa ba!i· tang Forest Laum Cemetery, na ang haba a11 11maabot so 11}5 talampaka11. Ang · pagusapelikula ng T11rist" sa Tokyo ay nagiging kasiyasiya sa naroong pang· ht na taga·LVN. lnaasahan r.ilanc matatapos sa madalinc pam1tion ang ginagawa nilang peiikula, dahit sa "pakikiisa" ng. lahat at magiag ng pana· hon. han¡¡ bagay laman¡ ang ina· :"laala ni Felising:Constantino. ang direktor nt Turista: na ba· ka magkagalit na nilman doon sina Nestor al Nida, sapagka't malimit niyang marinig na 11agkakantiyaw1n. .. Hayaan mo sila .. tala· gang ganyan ang dalawang i)·an: Parang mg- aso't pusa!" s.llbi ni Rebecea del Rio, na :i1a1n· na ang ugali ng dala.wang kaibigan. Nguni"t hindi nila nalala· man, ay talagang sinasadya raw_ lamang nina Ntslor al Nida ang laging pagtutuksu· han pagka'I diyan sila lagin'g nauuwi sa pagkakatuwaan. isong kifaja\'lg onglcon. .so Ga• pan, Nuweba Esiha. Si Abu· godo Manoling Vis.tan, na J)Q• tungo so Singgap11r upang gu• inaWa roan ng pdiku!a, ay .fi." Yang Wma11ong isa so mga Nino11g. Na114 matapos ang kasolan ay napansi¡i ng marami ang pan:mmu!a ng mgo mata 11i •·e:hat". l.ta ang pabirong pu. mansin doon, •guni't na11giti iam<in.g ano direktor. Ga11unman ay hindi makokáilonQ na· :r.1a11ani rin lw.y Dir~klor da· ilardo ano damdo.mino 11adont· ma ng sii10 mang m.ag11lang ~u sandali11" ··paglagau sa M· h11nik" ng i1mng anak. Nakahanda ria ring pumasok si Pempe Padilla sa "ibanc larangan" Ayon sa balita, dibdlban na ang ginagawang pagkampanya ni Pempe para sa pagka·kongresisla ng Bu· lakan. At isa sa pinakamalala· kas niyang lider ay ang pal mangking si Sonny Padilla, Si11imu/.a11 ngng Qilit1gin so komera ang Basla lkaw 11g LVN, na pina¡;¡lnlambalan ni• na Emma Alegre "t Leroy Sal· vador. So. nnang arOlo ng pag· .o;isiyuting ay 11agkarom1 11g iso11g 1mkat11rmoa11g pa11gya11a· ri: Nana11a11ghali<111 110011 si Leroy nang hiwnl611 sa mga ka.toma, bago pa lanumg nag' sisi1nufa at ganadong.ganado c!ah.il sa matarap ·,,a rtlam: a/imango at h1iha10 11a baba1i1, saka SOll'SOW(lflg $ltk011g 111ay bawa11g. Sa·lalapit .~i Emma, na ria· k·angtting t1m11po so /ulrapa1i ni L~roy. Natigil so pagkai11 u11g üa. "Pahingi namm1 diyan. o ... " marfy pabiro11g s"bi ni Emma. 6i Direklor Cesar Gallardo 'Arcglado, basta ikaw ... !'; (!!f rna/apit nait,g m(lginJ ••/o· agaran nmnang sagot ni Ltroy . /-;-'', krmg sakali. Noon huling Nagt11too pala si Emma pag. Linggo ng buwat1 ng Mayo ay k::i"t siya·y tiuakam ng ulam ni ikinasa/ ang kanvang anak na :.eroy . • 4.ng 1mngyari: Poto.~ lii Marivela .ta isangJOgnga· a11g alimang<l at i11i/111•1;1 ,,,, r!'ia1 :::•T R"c!dfC', kabi/mrg .$0 babo11! MAGASIN NG IAGONG IUHA'll Ang Aking .•. (IJuh:i• ~:1 11:1h. W) ¡..an:,: ('araan )amang ay maka· rlar;1111a ako ng b:r.tlagyong k;iligo~·ahan s:i Jr.abil:i. ng aking lui~awian. Kun¡:- sino ilng hituing ito 1111 noong mgil nab.NUJ anwa)•tin.aguri:inkQl'.''1111 ;1kin,.: hitui11.": •-._...., fü1~·:ian ain)·ona ilihim ko I•• nng kanyaag p11n11alan, dahil sa- il:m11 p:uuariling katl¡1hilamm. Nguni't .nalalaman kung kilah1ni:-kilala ninyQ i;iya. Jdaa1.rin.g pinanonood din ninyo ang kanyang m.i:a JICJikula. Maaaring ltaltih1la u·bibi.:an din ninyo siya. '.\h1.aaring isa rin kayo ~a mea humahanga al t1miibi11 sa klnr;i n¡¡n¡; lihim,- subali'I pagihi!l' na katulad din ng d:in ;oy m1n:matili sa dilim at hintii mak;isilay sa Jiwana¡f Nahilainan kong kilahm¡!kilala ninyo si""'• - ang biruing ito ng '};;ulangi-palad knng pag-ihi;.:'. 1Xi -•O·Dalawang , .. IM SI r:ulyo ~•p;.gh't n;.i¡:l1· /•n;.:knd na siya sa LiwilfWilY l•ililn;! kagawad ng- pamatnu;,:ntan. Subali"I sa ling~11h;:in awn a~ makapan¡!Ftrihan pa 1·in¡.: ta~apag-uto.~ ang multong dr1dli11e. Kaya. uupo siya sa h;:ir;1p n:,: makinilya. N~uni't hindi ang t,11n.;hay o~ maik· lioé! kowento ang' buo sa k'.an¡'an)! 1.sip s:i pa¡::·upong iyon J..umli ;:ing mabisang pagkuJ.nnwaring ~iya'y .~usulat ril! script sa rad~·o, :"lt sapagka't 11ara ~a radyo kaya kailang;.h r:irang makilsUJat agad. Al ~a linagaJ.t;1gal nr; ini1.igi niya sa Liw1yw1y ay hin~¡ pumaltos kahit min~ao ang ~·mr1m niyang si~ten\a. Tungkol .~a pagigin!J milk<ot;i •;iy nabanggi! n.il an::i pa¡::b. kapilik;,yJfaulisliln;.:pinagli HUNYO 9, 19~ Jingkuran ni}·an¡! ling~uhan l'.'il;:in¡: ··Mak.,\a ng Taon·· S;i p:i¡:-;wral pa Jamang s;a nrntaa~ na paar:.lan ay aagsimul¡:i na siy;ing sumulat n& tula. Al dala ¡.oalibilasa ng ma· bigat •11 krus AA buhily na natutuh..i na niyang pas1nia.k• hit u murang gulan¡: pa lan:1ne, ang kanyang ml!!a tllla ;i,y kalimjtang lunu1lundo ta Ja¡:inc katalil!: niyang me• p1ksa - mea pU:sang sadya11& kinahihiligan ng mga mak.a· t;.ng sentimental: l!:aralita.an, )ralun~kulan, at kamatayan.. Katulad ng bayaning si Dr. Josc Rizal, si Pabline mil.D ay sumulat din ne tulang m1y piimagat na Hullne PHl1rn, <:anga"t ang tula ng D1kll•n11 M1l•yo ay sinul1t i5ang gabi J:omang bago siya barilin sa , Ba.1;n11nbay¡:in, s;i,mantalan¡: 11ng kar Piibling ay n¡:isulat nang ma~· il;mg taon bago siya sumilkabilang-buhay. Lihim na inilagay ni Dr. Rizal ang kan· _v¡:ing lula sa inalisan ng J¡. mang h1ngisan ng kanyan_g Haw.:in al kunwa·y padubog na 1niabot sa kanyang kapatid; ;1ni::: ka~· Baulista ay Iihim na ipin;igkatiwal;i nitong huli ¡¡;a k;imag-;iraJ sa Mataas na P;i,aralan, kay G. Jose G. Franeo na Bise Alkaldc ng Kabyaw ~;; kasalukuyan. Kung ano ang d;1hilan :it kay G. Franco Jamang ipinakita ni Pabling ang tulang iyon, maging ang kanyang mga magulang ay hindi nakababatid. Ang pagkamamamahaya¡: ;•ng naging dahilan ng maatan¡: .. kamóltay.an ni Pabt.¡ng, ~11bal1 l 110 rm ang pinagkakó111\a11~an niya ng. maagang pagt:.lagla)' ng hinog n¡:i kai· ~•pan a1 malawak na k;,;ilaman hindi lamang sa,. kanyang ba· 1 .in kundi maeing ~• mÍa karil~i¡i-OOnsans sal!:law 11g Ti• n1ug-silangao¡.: A~)·a, Ang una ni)'UM! p1ngi11Rlh&ng-bansa ay nang tumuni:o ~ila sa Saigon upang magma· sid sa Timog Biyctnam sa 1ny;riya ni Primier Ngo Dim.b Dicm. N1gi111g bpak¡,._ltiuHar u. maO:abila~ p;mi, rae l!:anilang palr:ilcipanayam N 1111lataas u pinu.ao .. Sailon, al mcin& isa rinc P. r&gtlapn 11 kaal1maa s1 ... usaU sa Pilipinas ang kanilani:: pagklbp1gm1Sid u bla1ay1n na mga m121a11k·in1.g: Biyelnamis. Noon ay kainlt111 ang pak"ikipagtugg;i,JI ng O¡tff1tloR Brotherhffd laban sa ib1't ibang sakit al kapi11S1laan ng mga k1tutubo. At noon iin naislpan.g dum1l1w ng isan¡ mamamahay11 n• Pillplno sa mea Pilipinong dolrtor 1t ntn ne nasabing operasyon. Ang di111l1w 11 binalalr: at pib1m11nunan ng arkitekton: si G, Ost.r AreDaho. Ang dumalaw r.1 · m1m1m1h1y1g ay si P1blo N. B1utlsta. Pa¡kltapos noon ay naa~u· nud.sunod na ang kany1n1 p1ngt_ngiba'rlg-bayan. Nakaraling siya ng Pormo~a nang makabilang siya sa mga mamamahayag na Pilipinong inanyay1han ng pamahalun ng Nasyonalistang Tsina para sa ltapakinabangang pangka. linangan o p.:mgkultura. At isa rin siya sa m~'ª inanyayahan ng pamahalaan .>lf Inglat(·fa nang inihahanda 111J pagsasarili ng Malaya. Tungkol Sl k¡¡Ayang pagiging mama1naha)l~ ay ganito cr.ng banggit ng Jinggui1ang umani ng malakin~ kapakina· ~~~~an sa kanyang pagliling"Nalibot ni Bautista ang Kaliioa, ittUU: LaralDClflg kuha sa taPuman tU Donva Sdano n Broad1ua11, Si11udad ~uezon. Tila ipim1Qpdpan1ngalan ni111J Ltroy, Nida, Luisa, Charito, Carmencita at DiHktor Avellana ano tatlono pandaiodi" na tropeong natamo ng "BADJAO" sa nakaraang Arlan Film Festival na "inano:p sa Tokyo, Rapon. Jtda.s: Si Adcilpllc JfcwJou, 4ttg· ll.ttilt4 "° H~llvaoood M pabori10 ng marnwd 1Mklft pa. mano be"° nagkakodig"'4 n ~"g tag!>O • "l"lll'IDLI OF JOY" "CI' RICO, ietg peiibilang. telmikolor-tMlital. "1-odM¡krilfOtl 11i l'dtlUltld CraiRgtr, ifinatampot • pdilcuJq.Q Uo G1lf pitollg .ftlCo tabagong awifin. DircbfWott ni Horwaa T'""'8'. nalos buo:io Tlml'.lg-silan•••« Asya. ·N;i,karating .~iya sa Por· mosa, Malara. Hon¡¡:Kong SinH:ipur, Kan1bodya al Thai· l;ind. Nasa kan)":l an.i:. mga k3· tar:11:ian ng isang tuna~- na per· )'l'.ldist.ng trutrunun11 human1p ng m11 balita." Bago naganap ang sakunang Rilgtanyag sa aeroplanong Mt, Pln1tubo ay di·miminsilnl!! nagpah11y1g si Pabling ng pangamb1 sa pagyayao't dito SI pamamagitan ng aeroplano. Sub1li't higit SI pangambang iyan, dalawaag araw lamang bago naganap ang sakuna ay sinariwa niyang minsan pa 1ng malagim na panaginip P.iya noong taong 1953, isang pang:arap na nauukol din sa kapahamakan sa aeroplano, na noon pa'y muntik nanl!! pumuti sa kanyang buhay kahil pa· naginip lamang. (TATAPUSINI "Sinabi ni Raymundo Munlly&e, puno ag mga mangaqaso, na ang Japad Al 111lpin DI nuabing higa1ile ay IÚy d1lawang dali at · tatlon¡ Ali kahalla." · ~~ "" dapaf 1iati11g llS(f. Mn. ang mgia k91ama11 1211 ipaakaka.loob &a a1in" pamb1111&ang museo. ha 1112 i!oiig katangiian ng ating 111VS"t'O Plll ftaokotaon. Saan pa. ma11 hi. oante? , -GRF -90·Mga Sulat ... (JlllMl 10~ f) Maaari ho bang malaman namin ang buo niyang pangalan? - J-ose Dimaculangan, Legarda, Maynf.o la. Buhat Sa Mga ... (Buhat sa pah. S) lkinalvlungkot. he· narnin, Esiha sa isang bundok sa hila- pero •YIW Plkllili •i a. Aryo gang-kanluran ng Tuao, K.aga· P•11kl't n19f1t190 r•w ho Siyl yan. H mtll• kul>radorl -ED. • DEODORANT BEAUTY SOAP NA MA Y 01iodin. nakasusugpo- so am~-pcu.u~ pilYlagaga.vtClet OJng Vv1~cm9 k-Lilis ! \ ,';7~¡ ~ 1 ! r:)¡} 1 fr&SCO kahalaga la~ang ng rnga karaniwang sabong pampaganda !