Magasin ng Bagong Buhay

Media

Part of Magasin ng Bagong Buhay.

Title: Magasin ng Bagong Buhay
Issue Date: Marso 9, 1958
Language: Tagalog
Rights
extracted text: "DIGMAAN'' SA SllANGANG LUSOH • Ang Romansa Ni a Zaldy at Shirley , . 2.J "DIGMAAN'' ~A ~ILANCANG LUSON Minsan pang gumawa ng pagsasanay an~ hukbong Ameriké:tno't Pilipino bilang paghahanda sakaling magkaroon ng pagsa'lokay buhal sa lobas; al ang ipinamalas ng ating mga kawal ay noging kasiya-siya so mga pinuno ng hukba al sa lahat nang nakapanood L11111dl,.ba1 tuwi11.0' li11990 11q \lmCIO'" flcr li.G\"011' 11.9' pohoy<19•119 BAGOMG BOHAT To119gapo11: Monil" Ti•u Bldg .. Flo1•nlino Tono, St• . Cr .. r. MaynilCI Pa111cr,.11nlola119Ji.,bGgon: PSf'Pruo. S<1mpal.,..Av• •• Lunaod Quuon M•"'•"'"'"•tol: .CDD!t llAÑOLA, MERCEDES A. MACALALAG Pi10~-Pan101'dnon CllEGORIC 11 1'L011[1'CJO IC09<1w"d H:TI: VEHEZUCLA Sos;.,,.,., JtH T. Sf,NTOS Polog•~po HALAGA NG Sl:St:IUS'fON tllNCGO '-.0.MAtlGl 1 ~ 1long b ~ •oo . . n . ~O Anom na b""''"'., h<111.g '"~" Doblo <1119 ll<1L119d kun; ipadad<fl11 111 ibGng bo114o; lSA PANG pagsr.sanay na milit=ir ( digma·digmaan l ang ginanap sa Dingalan Bay. Silangang Luson, si· mula noong ika·l 7 ng Pebrero at natapos nang linggong ito. Ito'y ang E:reTcise ''Strongback", pinaka· malaking maniobrang pantubig ng Hukbong·dagat ng E_ stados Unidos mula noong ikalawang digmaang pandaigdig. at isinagawa nang ka· . sama ang ilang pangkat ng hukbong Pilipino sa layuning "maipakita ;1ng kahandaan ·ng Estados Unidos sa pagsaklolo sa isang kapatid na bansang nasa ilalim ng pananalakay ng mga kaaway." Layunin pa rin ng maniobrang ito ang paghahanda sa Hukbo · ng Pilipinas. Sa ilalim n,I? pa·mamahala ni Kom. Hen. David M. Shoup ng Ikapitong Piola ng Esfados Unidos sa panig ng mga kawal·Aml'rikano at ni Hen. Tirso Fájardo na siya namang namuno sa mga kawal-Pilipino ang Erercise "Stfongback" ay tinampukan ng sumusunod na mga pangkat: 3rd Marine Division, First Marine Air Wing, ng ·mga Amphibious Squ<1dran,_mga helicopter na gumanap na mga tagapaglunsad ng mga kawal na sasalakay, isang ant'isubmarine carrier tnsk group, mga underwater demolitio1! units, regimenta! combat te<lm ni:: Fir.~t Bolo Div., First Marine Rifle Company ng Hukbong-dagat ng Filipinas, isang iskuwadron ng mga F-86 sabrejets, F-51 Mustangs. mga helicopter at aeroplano. Ang nagsifahok sa pagsas:may ay umabot sa 80.000 katao, GOO m2a sasakyang panghimpapawhl at ?00 \IAGASIN NG BAGQNG BUHAY mga sasakyang·cla,?at. Ang mga ito'y hinati sa dalawang pangkat, ang una¡'y mga "1m1na11alakay" o "k.aaway" at ~.ng ikalo1wa'y mga ;"sínasalakay" o "tagapagtanggol" J\t sa pacmarn;i, ;id ng m¡p kinatawan r.g maraming ba n.sn, ka.;ama ang Pa111wlon;; Gn:·ci.J, ~y natang;hal ang i.m1~ digma-digmaan -ang pa~luns;lcl ng mg.1 "kaaw.:iy" sa dalampasigan JI~ Dii1gr.To :m at pagtatanggol n;imai1 ng mga "sinalakay" ( an~ bah<igin~ ito na siyang pinakatampok "R pagsasanay ay ginanap noong Marso 1, n1 binansagang "D-Day"). Ayon sa mga nakasaksi sa mga jpinamaJas ng at.ing hukbo sa m<1.· niohnnc "Stnngback" ay k.asiyaRp 'll&~"".-.-b ""~·-Ülli1'i!uafa>llll:-karaang mga pa~sasanay na isina· gawa na rito, gaya ng "Bea.con Hill" ( dito'y naging mga tagapag· masid lamang ang mga kawal· Pilípino). "Operntion S e a 1 in k" noong. Mayo na nilahukan na ng isang bahagi ng ating Hukbong· dagat at nng "Operation Phiblink" noong Nobyembre at Disyembrc ng nakaraang taon na dito'y gumanap na rin ang ating hukbong-dagat sa isang paglunsad buhat sa tubig ka· .sama ng United States Marine. Anupa't hindi matututulang ang ating Hukbo'y nabibigyan ng malakin!! ~ahandaan sa mia pagsasanay n:ii ito. At ifo'Y. kailangan la.1o'l fü;inin( a riP Mosku ay nagbabanb. sai sancWi.og magbroon ng digUQ9. se ~Y sa mo -~- "º" "'Sii' - q¡ llúdos Uni\lms. Ang p•n•klol.nt p•ftfk•t ni Ko11t. H•n. D•vld M. Shoup n• "ht Muine Expedltion•ry floree,'' u11t•n· t•l•nt lumulunu.d u¡t4onJ l•lo p•na P•l•kHin .,.. iHng lu111uluHb n.a hukbo n• n•n k•P•t• .. n n• na C•ron•I ltlv41r. Ant hukltont it11'y inilunHd s• ~· m•m•tit•n ng IHftll ._l•ndlnt cr•ft'' nt "Am.-hlbiout THk F11rc•" ni AlmirMll• F. C. St•ltor, Jr., n• 1\1· bd11on9 ... Dlnt•t.n ..,., •t n•k•t•l•g•nt sum...· Hyi,•'t H ltka M p•ntk•tlh11n: Han H rnp plltOftt pt,na-jet "9 Hukbo"9 P•nt· hlmptp•wid "' PlllpinH Hm•nt•l•n• n119-uuupuup H hulir19 ufltbli "lll k•nll•n1 P•th•h•nda u c.•'ll•wÍn-¡ p•aliNd laban H mo11 ""'•n• ... 1 .. i..v". Nu• d•lcong lilcuran •"9 mt• Hropl•nont bnil•ng MHilyMI. Ar19 m,.. Hropl•nong ito'y bllh•ti ns; task force na pinMnumunuan ni Kor, M. l•,,_nt.,.. Kuh• H &itn• nt m•ltkH "8 ul•n, umtnt•lang 9'1· fl"l•t•w• "• iu ptng " p11JMl1k•r" •ng "US Mtrina" . Mga Deboto Ng lsang Santa SI SANTA BERNARDITA. ang Bab:iing Pinagpala ng Oiyos. ay ginunita ng maram.ing mananampalataya nang ipagdiwang sa Lourdes, Pransiya, noong ika·l 1 ng Pebrero ang ika-100 anibersayo ng araw na unang napakita sa Santa ang !i.fahal na Birhen Maria. Humigit·kumulang sa isang milyong deboto buhat sa iba-ibang hansa ang nagkatipun-tipon sa harapan ng Basilika ng Lourdes. Dito'y nagsipak.inig síla Dg Banal na Misa at taimtim na nagsipanalangin sa pamumuno ng Mahal na Papa na nagsalita sa radyo buhat sa Batikano. Marami sa mga nagsidalo sa makasaysay~ng araw na ito ang nagsipanggaling pa sa Estados Unidos, Inglaterra. Irlanda. llalya· Kanlurang Alemanya at Timog-Amerika. Ka· ramihan ay mga may sakil. pil;i.y, lumpo. buJag, pípi, at iba pang kapansanan. Nagsisama ang 1 .ahat sa mahaban.I? prusisyon patungo s~ Basihka 1 Jarawan sa itaas ) na siyang pinagl!punan ng makapal na taong naJ!'pakilala ng Jubos na pananampalataya sa pinipint;:ika"ing Santa ( kanan) . MARS('I 9, 1958 .. WANTED:HUSBANDS" - Ang nasa larawan ay SI Nadinc Tallicr, artistang Pransesa. May isang magandan' balita tungkol sa kanya para sa inyo. Si. Nadine ay nagpahayag kamakailan na nakahandil. siyang pakasal sa walong lalaki buhat sa walo ring nasyon. Nguni"l idinugtong naman niyang isa·isa l,;imang - isa sa isang panañon. Ngayon, kung may inieres kayo, naito iln1 ilan sa pagpipi!ian oiya -na maaaring mabago, para may pag-asa ang mga Pilipino: ·Amerikano, Pranses, Ruso, ltab•ano, Arhentino, ~leman at Kastila. TINGNAN N'YO ULI - An¡ nakiltita ninyo'y :no, opo a·s-o, no. ·Tingnan nin yo uli. Siya'y si Sparky, isang asong Aleman. Ito ang naging ayos nlya nan¡ suutan siya n¡ .Pangginaw n¡ kanya.ng amo dahil sa lamig ng panahon. Nagyeyelo ngayon sa Amerlka, para malam~n ninyo. ISA PA SA MGA "SPUTNIKITIS" - Ang m!!a ayos na ito ng buhok ay itatanghal sa pagbubukas n~ karnabal sa Frank· furt, Alemanya. Ang nasa kanan ay tinawag na "Sputnik" at ang nasa kaliwa ay "'Footpad". LARUAN? - " ... Noong unang makita ko ito'y di ako ma· kapaniwalang ito'y lilipad. Ang akala ko'y laruan lamang,'' pahayag ni Ten. Clydc Schindler, nasa latawan. Nguni"t nani:: sumakay siya at paliparin an~ ~cropl:ino ay naói~la siya Tinatawag na ~guided mis&ile wilh a man'", an~ sllsakyanl! itong urtng F-1CMA SfMfi•hter ay oapakabilis! ANG MGA TIN-EDYER: NOON AT NGAYON Nagiging mapusok ang mga tin .. ecfye~ sapagka't labis na tinatalakay ang kanilang mga ginagawa. Huwag lamang silang gaanong pansinin, ·silo na rin ang kusang tltigil ... ni Edilberto Bagnes A NG MGA T!N-EDYER - ang kanilang kasigabuhan at ang kanilang katangiang umakit ng paghanga at pagkamuhi ng madla-ay isa nang luma at karaniwang kasaysayan. . . hindi bar.ong paksa sa kasalukuyang panahon. Panay an2 pagkakalatbala ngayon ng mga tinedyer sa mga dahon ng pahayagan, magasin, komiks at iba .pr.ng babasahin. Sila ang tampok . . sila ang tumatawag ng pansin. Sa mga pelikula, sa iba-ibang paligsahan, ay siia pa rin ang pinagtatapunan ng tanaw. Sa mga pagkakataong iyan, si\a ang matlalas haugaan. Nguni't sa napakarami ling pagkaka· taon, ~i\a ang madalas kutyain. ilaboy al pangilagan. anitp!~1s~~ni~ag n~~~it~~~ na pinuno sa pamahalaan . . . ng mga samahang sibiko. . ng "matatakuting" mamamayan. Ngayon ay abala ang lahat s::a pag-iwas sa mapanggulong mga tin·ed'yer. Paano'y mga tinedyer ang nangunguna ~a talaan ng mga pag<:away, pananakit, panghaharang, pangungulim· ba't, pananakot. Sa kanila nakatuon ang pansin ng buong bansa. Kapag ang isang tao'y uapagawi sa isang maykadilimang pook, hindi niya maiwasan ang mangamba. matakot sa isang pangkat na maaaring sumulpot sa ano mang sandali. At sa paglila\\' ng pangkat na iyon, hindi na siya makilkikilos. Dalawang bagay lamang ang maaari ni· yang isagawa: ibigay ang "hiling" ng pangkat ng tin-edycr, o umuwi siya nang pasa-pasa ang katawan. Kung minsan, ang taong makakasagupa ng pangkat ay hindi na na· kauuwi kahit "mapagbigyan" pa niya ang mga tin-cdyer. Kinabukasa'y malalathala sa mga pahayagan ang pangyayaring iyon. Sa susunod na araw, da· lawa pa o tallong gayong balita ang maaaring lumitaw. At sa pagi-pagitan ni:!: mga araw, may malalathala pang mga kauri niyan: pilit na pang-a¡igaw ng mga maaaring maibcnta, pagbasag ng mga eskapilrate, at iba pang masasamang gawa. . sumilang sa Pilipinas fa. Diyan nahirati ang ba- mang. kundi sa buong }'J n . Sa mga nalalatha· daigdig. lang karahasan ng mga Katunayan· noon pa tin-edyer ay nabuo sa mang 1954 ay nagdaos • isip nila na ang kasalu- na ng Panayam na Pankuyang ka'bataan ay ku- daigdig ang 21 banS"a sa mikilos nang di-ayun sa Asya na ginanap sa kanilang edad. Kaila· Tokyo. Ang layunin nito ngan !lilaug m(1tuto, mai· ay talakayin at bigyangpapas1ya ng mga nakau- lunas ang mga suliranin unawa sa kanilang pana- sa kapu:>ukan ng mga ka· nagutan. . bataan. Ginaganap ang Luma{fanap n o o n g panayam tuwing tatlong 1954, ang pangkat ng taon, at ito'y dinadalu· mga tin-edyer ay m1.1?ing han ng mga "nakauunamapusok sa bawa't kilos wa" ~a mga tin-edyer. nila. Naglitawan ang mga Ang ganitong pagpupu· James Dear.. sa iba't lone: ay tinatang~ap na lbang katauhan. Nagka- mahinahon at mabisang 1 ·oon din ng mga Jesse paraan ng pagtuturo sa James at Daltons. Jahat ng kabataan sa la· Ang mga hinuwad na hat ng bansa. katat.hang iyan ay taga· Kung E?ayon. hindi Iaibang hansa. At iyan ang mang Pilipinas ang may magpapatunJy na ang mabigat na suliranin sa mga tin-edyer ay hindi mga tin·edyer. Nguni't MAGASIN NG BAGONG BUHAY bakit nagiging popular dito ang karahasan ug •':mgkat ng kahataan? Dahil kaya sa "pagsuko" 1!g mga may-kapangyarihan? O dahil sa pagtangkilik ng hayan? Ang mga · may-kapangyarihan ay hindi sumusuko sa karahasan ng mga tin-edyer; at l\ng hayan ay hindi tumatangkilik sa mga mapanggulong pangkat. Walang tiyak na pananagutan an~ ha- : yan. Gayunpaman. ang mga mamamayan na rin ang sa isang paraa'y maaaríng tukuyin sa paglacanap ng "sakit ng kahl\taan" .. . dahil sa lahis nilang pagpuna sa pangkat ng mga tin-edyer. Noon pa mang panahnn n~ Llberasvon. naE9.ni? rna.nlus na llg mga tin~dyer. Noo11 pa'y ruMA~SO 9, 1958 nanakit na sila, nangungulimbat. pumapatay. Nguni't nang panahong yaon, silá'y hindi g·unong iniino ng bayan. Kung lumilikha man ng _ gulo at alingasngas ang mga tin-cdyer, sapat na ang iyo'y malathala sa maliit na pitak sa pahayagan at pagkatapos ay limutin na. habang sinisikap dakpin ng mga alagad ng batas. At sapagka't hindi gaanon~ pinapansin noon ang" mga tin-edyer, hindi madalas maganap ang kanilang karahasan. Ngayon ay iba ang pagpapalagay ng hayan. Naging labis ang pagpapahalaga sa mga gawain ng kabataan. Ang isang karahasang maganap ay malalathala ~• ma1'1aL:ing titik. sa mga paliayagan. maisasahimpapawid sa radyo, mailalara'Wan sa mga magas·in, magpapasalin-salin sa bibig ng nakamasid, nakahasa o nakabalita. Hindi masasabing higit na mabahait ailg mga tin-edyer noon. Ang_ tutoo. kasinggilas din sita ng.mga tin-edyer ngayon. flpmamalas n g isang pangkat ng mga es:tudyante nooug Oktubre--14, 1946 ang pagnanais nilang lumaktaw sa ka·pangyarihan ng batas. K_ agagaling sa isang liga· ang mga manlalaro ng Arellano Colleges sa Pa· sig, Rizal ay nakasakay sa kanilang sasaky~ng pamp;¡aralan. Sa hindi sinasadyang pag-atras ng wagon ng mga MP na may sakay na anim na pre.so. nabundol anf ka-· 15.&.NG PANGKAT ng mga batan9 "ª15\ISUl•I H pamamagitan ng m .. b1raha. S• simul•'y mga "tek5" la· ma"g ª"9 kanilang pin1gkak1talunan, hang9an9 5• mauwi u p19pupuda· han ng, ¡Mn at maging unhi ng inng maumang Eiisyo. SINUSURI 1'19 '"'ª m1y-kapantyuihan ang du9uang kahoy na ipinamalo n9 d•l•w•ng magnanakaw na tiitedyer ta dalawan1 biktim6. kaU!l'l•Y "8 isane haran1ane napnap .. 1lyudad ng Maynll1. nilang \sasakyan. Lumusob ang mga estudyante at nakuhan( agawnn ng carbint anE mga alagad ~gg~b~P.· Binugbog ang Bwnga ng pagsasagupaang iyon ay nakatakas ang dalawa sa mga pre· so. W a 1 a n g pinag-iwan doon ang mga pangkat ng mga tin-edye,r ngayon. Wala silang habas sa pagpatay ng mga "napag-iinilan" nila. At kadalasan. mga tin-edyer din ang kanilang sinasaktan. .Sa Baryo Buenavista sa Heneral Trias, Kabite, kailan lamang ay d a 1 a w a n g bata ang "nakatuwaang" pau:.1nan ng punlo ng isang pangkat ng mga tinedyer. May kaalit na pangkat ang mga tínedyer na iyon at, upang mapalipas ang kanilang galit, napaghalingan sina Victoriano Almazan. 13, al Alfonso Primero, 17. Nasa tindah~n noon ang dalawang bata nang si-· ~~·r, ::1~~r~~nsan~i~k~~:: yuan sa tindahan. Hawak ang isang ripleng Garand. walang awang pinaputukan ng pangkat ang kanilang_ biktima. Si Almazan ay namatay at si Primero ay nasugatan nang malubha. Sa kalupitang iyo'y hindi _nakakilos ang mga. nakak1ta. Ang . namuno s~ pangkat ay tiniyak na s1 Rosendo Ocampo, 19 na taong gulang, ng Barro Buenavista rin. DahiJ· sa pangyayaring fSvnd1n H pahina 8) ANG MGA TIN-EDYER ••• iyon, iniutos ng PC ang puspusang pagtugaygay sa mga salarin, at pagpapaputok sa mga ito kun"g hindi susuko nang mahinahon. Ganyan na kabagsik ang mga ala"gti.d ng batas ngayon. Anjl isang tin!edyer ay .itinuturing r.ang isang ka.raniwang kriminal. Hindi lingid sa mga kabataan ang gani~ tong pagtuturing sa ka. nila· 1taya, hin.di man d2· pat sa kanilanJ! gulang, kumikiloe sila nañg parang tunay na gangster. Pinagtibay ng Sangguniang Pambayan ng Bulakan, Bulakan, a n g íSang ordenansang nagbabawal sa mga tin-edyer na magpunta sa mga sayawan at pasugalan, at sa pag-inom ng alak. Sa lahat halos ng pook ay mayroon ng ordenansang iyan. Nguni't napipigil ba ang mga kabataan?. Hindi. f\!¡mapa. Jalo silang nagiging masigasig s:i paglabag. Sa kabilanl! dako, ang gnnoong . mga batas ay nakatutulong din. Danga't hindi sapat upang ganap na limutin ng mga tin·edycr ang mga 'kakila]a.J•ilabot 'llifang gawi. Kung paanong hindi isinasaalang·alang ng tin-edyer ang kanilang KARUGTONG ikinikilos, hinGi rin nila pinapansin kung sino pa ;mg kanilang masah:tan. Isang batang lalabingisan,g taong gulang ang s¡naksak ng ice-pick sa sikmura noong Nobyembre. 1957. Sapagka't hindi nakadadaloy ang dugo na nasasaksak ng icepick, si Manuel Jacob ay agad namatay. lto'y naganap sa Makati, Rizal. Jsang pangkat ng kabataan ang - may pananagutan sa trahedyang ito. Ang pangyayaring nabanggit ay. halos kasabay ng ilan pang nakapangingilabot na kalupi· tang ipinamamalas ng mga pangkat-pangkat ng mga tin-edyer. At iya'y sanhi ng labis na tiwala sa kanilang sarili. lniisip nilnng nasa gulang na sila upang gumawa ng gayong kalapastanganan. Kung iuugnay sa na11gakaranng pangyayari, makukurong ang mga tin-cdyL'I', maging noon pa mang panunungkulan ng Pangulong Manuel Roxas. ay gumagawa na r i n ng wal:rng-awang pagpatay. !'Joong Oktutbre 28. 1946, tatlo katao ang napatay at isang pu· lis ang nasugatan <lahil sa paglusob ng tatlong sandatah~ng tin-edyer sa perokaril, sina Fidel Rayala· 18; Miguel Esguerra, 19; a.t Ignacio Ahilado, 19. Di nagluwat al nadakip din ang mga tinedyer na iyon. Subali, noon, ang gayong mga pangyayari'y hindi gaanong binibigyang-halaga, kung ang lutukuyin ay mga salarin. Hindi . naging popular ang mga tin-edyer dahil sa gayong pangyayari. Hindi sapat iyon ' upang p:ig-usapan sa lahat ng dako, ipakila sa mga pelikula al lalakayln ~a mga lathalain. Lum¡mg kasaysayan na nng paksang tin-edyer . At kaya lamang labis na napabantog ngayon ay dahil nga sa labis na pagtalakay sa kanilani mga ikinikilos.. dahil sa pagpapalagay na rin ng marami na ang kanilang mga karahasan ay dapat asaban ( sa kabila ng pasubaling ang gayon ay dapat sugpuin). At ang kabataan, haban~ napapansing ang paningin ng madla ay .nakatuon sa kanila, ay Jalo namang nagsiSikap magpakita ng gi!as sa paglalasing, pambubugbog, pangingikil. pagpatay. Sa hangad ng mga may-kapangyarihan na masugpo nang puspusan ang mg:a tin.-erlyf"r, nagtakda sila ng oras sa dapat na ilagi ng mga ~a b a t a a n sa lansangan (curfew), nag-uutos ng shoot-to-kill, kung makikipag-iringan nang harapan. Habang nagpapatuloy .i:ng ganyang mga bagay ay hindi titigil ang mga tin-edyer. Tulad ng sino mang nilikha, kapag sila'y sinahmgat- ay Jalo silang Jalaban. At wa1_ang marlgyayari sa mga pagpupulong. pagpapatibay ng mga ordenansa, pagbabawal sa ginagawa nila. Noong mga nakaraang panahon- maraming maJIUpusok na tin-edyer, nguni't hindi lubhang mapanganib. Ang panahOf!'! yao'y maaaring mabahk, kung hindi gaan.ong papansinil). ang mga tm-edyC'r. Sila rin ang magsasawa sa kanilang kapusukan. • • • P1nahon IN ng yvmaong PrHld•nl• Elpidlo Qvirino ay hinerap na n1 mta pinuno no p1mah1!a1n 1n1 lvmvbh1n9 sulinnin •• 1tln9 m91 k1b1t11n, nguni't h1n991n9 n11•· Yon •Y hindi malut.s-lutas. Kuñg ano ang tu!1•Y na d1hil1n ay siyang kailangang h1n1pin n9 m91 kin1uukul1n. M1kikit1 H ib1b1 ang w11on11 mfyambro "19 d1l1w1n9 p1ngk1t nt m11 tin-edyu, t1tlo buh1t u Jntnmuros 1t lim1 buh1t 11 P1nd1k1n, na n1111s:up1 SI may monumento ni RIHI SI Luneta isang araw noong n;. karung taon. Kas1m1 nil• s• lar1w1n ang htlo H m111 pulis na n19sid1kip <¡a klni11. Kung ;ang m;alimlt na "p19p1pasikatHri" ng mga "g;ang" ng mga tin-1dy1r 1y di 1•· 1non9 panslnln at m1h1l11r.1hin ng mp m1m1m1y1n, hindi klya sila na ang kusang magsitigil 11 kanil1ng mga in111ul1 1'/ga Payong Pantahanan " Balutin ng dam1t ang mga lumang plaka ng sasakyan al m<tinam ilong gamitin bilang panang:ga sa mga aklat o ang tinatawag na book end. mga pagkain natin "Meat Loaf" Buh1t u Star Recipu ng Caltex (Phtl:) lnc. Mg1 s1ngk1p: 2 tasang giniling na baboy 2 lasan¡: giniling nabab 2itlog (balihin) 1 tasan~ ':tomato sauce" lkutsaritangasin 2 pimiento o pulang sile parsli 'h tuang hamon 1 tasang bin;¡yong tinap;y f4 tasang P•~llf 4 na kulsarang manlikilya l nilagang itlog ng rnanok Par11n ng p19luluto: Paghalu-haluin sa isang mangkok ang baka, baboy. hamon. tinapay, pasas, .. tomato sauce" al ang bina· tlngitlog. Timplahan ng asin at paminta. Pagkatapos ay isalin sa isang hugis pahabang sisid\ang naipapasok sa pugon. Lutuin sa hurnong may 400°F ang !'nil. Pagkaluto, isalin sa pfo'ggang malapad saka gayak~n ng hiniv.:a-hi· wang sile at nilagang itlog. Paligi. ii.~ din ng ilang dahon ng pars¡¡ ang pinggan nang makatawag na lalo ng gaoala.. • Na!to ang napakadaling paraan ng pa~·aalis ngtintaopintasasupot ngarin;i: kuskusin ng maraming mantika ang mga titik, ibabad sa mainit na tubig al patagalin dilo nan~ ffi!:I ilang araw. Pilgkatapos ay paku· luang ma>· kasamani; sabon. Ulilin ang ga· nltong mga hakbang hang,i:ang sa maalis na Jahat ang mga tatak sa supo!. Cinisang Pinya ni Cit1 M1rl1no 4 na tasang kinudradong pinya 1 tasang pinakuJong tubig o \/l tasang hiniwang baboy, baka o inanok • Upang lumaki-laki nang bahagy:i an.i: tapon, pakuluan sa kaunting lubig nang ilang sandall. 1 tas .. ng pinaglagajln ng manok 1 kutsarang mantika 1 m;¡liit na sibuya~ • Ruwag kailan man magbababad n~ marumin;¡, damit sa mainit na tubi!:: s;ipa,i:ka"t an,i: gayo'y mada;ing nakapa11p;ipahinn o nakapagpaparupok ng damit. P1r11n ng p1ghah1nd1: • Ang matagal na pagkaratay sa bani!? ay nagbubu!lga sa panlului:on n<o: buhok n'.! isan~ tao. Upan~ makatulon¡: ~a p;¡g~ugp_o niyon. sipllyuhing madalas an,I! 11]0 nang matanggal ang ano mang sagahal na na~ a anil. Talupang · mabutl ang pinya saka kudra·kudraduhin. J-lugasan ang karne lit hiwa·hiwain. Ila¡::ay ang mantika sa kaw;¡\i, igisa ang sibuyas riang mga·2 minuto. lsama ang pinya. karne, at ang tubig saka bud· huran ni: asin at paminta. Takpan at pakulu;in nang mea sampung minulo pa, Halu·haluin paminsan.minsan. saka hanguin. TAHANAN NG KAGANDAHANG·LOOB MABUTtNG ASAL SA HANDAAN An¡; b;¡la11'? !lindi pa natuturu:m n~ wastong asa] na d~p:it ip:iklt~ ~~;;¡f¡~~~-n1\aªn°i: 3~~: .. ~:~~n7tn~ª~~n~~a~~~~iy;~ril!s~.n~~.~~1~;~,1·"~'lfu~~-¡ cÍ~g m;a)o sa mga ~alusa\o sapa'!ka't la~inl! iniinLin(li ng k:: 1ilan!! m~a ina na b;;k:i marumhan ang bago r.iJ;ing baro o natatakol n<1 bak;i maka· ilMog sila ng baso Sn k;¡bllang dako. may ilang batani:: wala nani: ~inawa ~a handaan kundi ang sumi~aw al tumakl:>o. hipuin ani,: mga plorcra o magdiklt n_::! Jl<psin sa m~;i silya. Ka)•a. baf!O !lumalo ang mga anak ~a isani;: hilndoan o bago siya magbi!!;i~· ng handaan. ip~alaala an o;: mga narar;;.p31 11iyang gawin. Kung magpamalas ~ i ya ng masaman¡:! ugah. ito'y mai· tutur;r.¡: na k.-is;1Jan;1n ng m·!a rna~11\ang. ~aito an~ mga tuntuning itinnla ng isang dalubhasa s;i pagbibigay ng h;;nriaao: ' MARSO 9, 19S8 Mgil tunlunin p•ra u batang p•nauhln 1. D11mating ~3 takdang o-ra~ 11!! paghah:inda. !l!agln';' maayos an·~ bihis al malinis ang mga kuko. 2 ~.l;ikipaglaro sa ibang mga panauhln 3. llmi-ag sasama ang looh kung matalo sa Jaro 4. Tlu\\a¡:'. gawin ;rng hindi mo gagawin sa iyong lahanan. !'i 1\1:,¡;:paalam a! magpasalamat >a mga n1ai::ulnn;: r.g na~-anyap al s;i n;ir.anyaya sa iyo. 6. lüm~ tuman1:gap n,e¡ m<:>a rC':::nlo an1: nai::·anya\'a sa h·n. land3ang rr,;i rnga regalo ay para sa kan}·~ · T'ag.¡n;::atan an!! mg.:a iyon. MGA TUNTUNIN PARA SA MGA BATANG NAGBIBIGAY NG HANDAAN: 1. T .· ni::gapin an~ mga panauhin ~a may pintuan. (Sundan Sil pahir.a 12) 10 PUTING PANG-ITAAS MAGASIN NG BAGONG BUHAY Pawang manipis na puting tela ang gfnamit sa apat na naggagandahang blusang nakalarawan sa pitak na ito. Ang -mga ito'y maaaring gamitin ninyong huwaran para s~ mga kasuotang panggradliwasyon ng inyong mga anak. PRINTED MARSO 9, 1951 W A: lsan~ telani~ JT AAS, KA~Iki at malilut na bat may rnala a may kuwelyoiba't lug-b1log. Maisusuot sa ani· manggas.gkakataon an~ g :~~~\!;adan. . . Kulay na puh ITAAS. KANAN inamit na komat pula ang ~ang-itaas up~~: ~~=f~~~kas:ulay ng mga pa ng dam1t. . le lamang . Napakasimp uhitang G!J:~~gkak•/¡"0basp~~si~in ·~~ kas~ota~~ gilÍd ng mangg fti'::i~~ ne pang-itaas. 11 t>c.J/ ;::;ºDQ (/'<) D o9 L3Cly~ ~~ ¡:i.!:I ~= ~c:j~ ""3º DCl . l~Q'G~g <lº<::x p """'== TAHANAN NG ••• ~ ~· 1~~'¡··'f ';;';,',1 :i' \.;~:.: ;;\.~'¡·~, 11;:','~~·~·.~·,: ~ '.! ~ ;i ,'.~'~ 1~ :'. ;:'.'.: 1~1 e~ ~n~~º r.1110~1 u'h~~ª ~,i 1"'"'" ~ lin ; n". l';o:.:J..;,r.1" '' ""''"'ri n,111c· ;,.,·k-an ''":! 1nr.:;1 i; nn at pa· ~:. l ~ mal;in!!: m11!1 ;in :: 111~' .1 n :•~ h i ~:I\" L. ~•.; , 11 ~ )<; •• i.1;,h,111 :. 11c' " " "~ ll\C . .> p;o t! .• uh in h ,.;.:<> :m:: ~. or i l1 mo. 4 !!n· ;o: 1;,1_,,'- c'<I ' ll ·; 111 ::;, p1· 1· 1r..'" "'"' ; 111.10:11.1 l;;o "' larn )>nnr ].: ;, •;, 11 1.1\ p i!:!L>.>ll ~11 " ; n .. 1c:>;op;.:.l.1111 n:t ;1t1·: m r.::1 ¡1;1n;iuhi11. M ']:J l<•l'llunin pa,. §.J mga magut11ng: 5 . " r.in':'ol;in ;in':' io<""ln'! mt'~ &Mk ~n p~m;im~~it:in n.:-: p:i:::su,uol n~ '• · < •l"«J'"I C\ ,, >,. _,,11,. l,HJ !' :.! Disenyong Pamburda Mga simpleng titik na pamb~rda s:i. mi?a kagami· tan ng mga mag·;isawa an.g nasa gawing kaliwa ng pitak na ito. Ang mga cfücnyong ito'y pawang madaling gawin bukcid sa· naiiba naman sa kar<iniwan. Sa susunod na linggo ay m:;¡?ial:ibas din sa pitak na ito ng mga titik na MR. al MR.~ MAGASIN NG BAGONG BUHAY ni Vito C. Santos H INDI KO ala1n :mg nga\an ng batang babaing iyon. Ni ang ngalan ng kanyang mga magulang. Nguni't araw-araw ay nakikita ko si· yang naglalaro sa kalsadang katapat ng babay na aming inuupahan. Nakiki· ta ko siyaD,.'{ nakikipaglaro ~a ibang mga balaag kanyani,:: kasin1:gulan1t. N;ikiklta ko siyang nakikipaghabulan, nakikipagtuksohan, nakikipaglaro ng luksong-tinik, ng tubigan, ng taguan, piko, tatsini at ng iba pani;: larong kinahuhumalingan ng me:a balang tulad nh•a. Siya'y isan.c: batnng dapat sana'y pumapaS(lk na º!! paaralan, nguni't sa di ko n.iia malamang dahilan ay lagi siyang naroon arnw·arnw, Ja,ginc nasa labu. At kung siy.11.' ~· walani: makalaro, pagka'I pun1apasuk nng ibang .mga bata, ay naglalaro si· yang mag-isa sa Jilim ng malaking punoni: santo! na nasa tabi n.E: bahay na kanyang tinitirahan. Mins;in ko laman.i: nakita nang ma· Japitan ang batang iyon, nang 1Uma11lt ~iya sa tapat ng aming bintana sa pa· mumulot ng mg.1 bibingan¡: g.1gaw1ng pamato sa piko. Noon ko namastlan nll siy;i pala 3y maganda. sa kabila ng marnngis nirang kasuotan at kaw.alan ng ano mang sapin sa mga paang dahil sa dumi'y kakulay na rln ng lupang kanyang tinatapakan. Mahawa.S ang kany¡¡ng mukh1ng miatlsahln, nguni't slya'y payat, di katulad ng mga batang kan)·ang kalaro na pawang may malulusog na katawan. :\laputla ang kanyang kulay al hindi man tamang nag.aa~·os ng katawan. llarumi ang kanyang damit al ma· ¡:ing ang kanyang buh9k 3y malimlt na di man b.man,g nasusuklay, taya sa kanyang paglalaro'y yumuyungyons Jyon sa kanyang mukha. na mada)as tuloy hawiin n¡: kam•r upang makítt ang glnagawa. Aywan ko kung baklt an&. batang iyon ang aking napag-uukulan n~ pansln sa araw·araw. Marahil, dahil sa kapalarang ako'y matali 11J bahay san· hi ng aking pagkakasakit na ang na· glging tanglng allwan ay manung3w sa bintana al manood na tamang ng inga taong nagslsipagdaan al ng mga batallg nangagsisipaglaro nang mt.ig· hapunan. O, marahiJ naman kaya, a)• dahil sa anyo ng batang iyon, na ka· gaya ko ring waring doon itinalalfa og kapalaran upang makita siya sa buong maghaoon, araw·araw. Bakit kaya?, mallmit kong itanong sa sarill. Aywan ko, ako D3 rin :ing sumasagot. Ang batang iyon ay masaya sa ka· bila ng kanyang kalagayang mukhang taawa·awa. Ang palagay ko tuloy ay Ju slyang ulilang lubos na w;ila nan¡ tumitingin sa kanya, kaya napapaba· yaan. Ang ganyan ay mga pala:pata· gay ko lamang naman, sapagka't wala naman kong napapagt.anungan ng tungkol sa kany'a. Minsan o makalawa, natatandaan ko, ay naklta ko ang bat.ang iyOn na kasabay ng isang babain,g alangan ni. yang maging !na, na tumungo sa tlndahan ng intsik. Ang babaing iyon ay maganda, mabikas ang pananamit al sa pagkatanaw ko'y ang gulang nlya'y nasa katanghalian pa. Nang bumalik anlf bata mula sa lindaban, ay ·may dalanf pandesal na kanyang kinakaln htbang lum.alakad, nm.antaMARSO 9, 1958 lang m1kita ko namang sumakay sa taksi ang nasabing babae. Naging kaaliwan ko n.a ang panoo. rin sa paglalaro ang batang iyon. Pa· nonood na bagaman nagdudulot ng kaaliwan sa akin, dahil sa naklltita ko sa kanyang masayang pakikipaglaro na waring hindi alumana ang kaawa· awa niyang kalngayan, ay naroroon din naman at nakakarama ako ng ka· kait:ang da1ndamin: ang paglr.aawa sa isong niHkhang katulad ko rin na waring pina..:kaitan ng kanpatanit rnabuhay nang m.:i.ligaya. An-; hatring iron, gaya rig ibang ha· ta, ay may karapatang matuto al ma· ging karapat-dapat na rnamamayan. Nguni't sa nangyayar¡ s3 kany.1 ngayon, ano kaya ang kanyam:: maglginll' binaharap? Kaawa·awang nilikhn! Ang babalng minsan o makalaw1 4 nakita kong kasabay ng bata si pngtungo sa tindahan ng lnbik ny hindi ko na rin nakita mula noon. Nguni't ang kanyang ayos ay hindi ko malimut-limot. Ang kanynn¡ ma· rangyang pananamit. Ang kanyang kilos at buhay na waring nakaririwo sa, sapagka't kahit ako m3Jayo a}' nakikita kong kumiJr.Jnang sa lama ng sikat ng araw ang m.ga alahas sa kanyang katawan. Sa aklng pag-iisa, lalo't ako'y nak3· higa na at namamabinga, ay malirnit kong iugnay sa bata ang babalng ¡yon. Nguni, gaya nan:g una kong makila. ay hindi ako rnakapaniwalang ang bata ay kanyang analr. Walang lna~ rnakatitfü na makita sa gayong kala· gayan ang kanyng tunay na annk. Ang kapalaran ng ~atang iyon s.1 loob ng rnag-aanim Da buwang pag· kapanirah1n namin sa m.ataon~ da· kong iyon ng Tundo. ay hindi ko min· san man nalpalagay na wala nang ka· rapatani:: mabubay na tulad ft....I! iba. Kung siya'y lsang ulila, bakit kaya wala man larnang kahit lsanll' maJ?ka· roon ng haba~ o rnagmalasakit na ku· malinga sa kanh upang magkaronn ng pagkakataong maglng karapat.da· pat na bahag¡ ns lipunanr sa malao'I rnadali ay kartyang kabibilangan? Da· kit ng:.i? Baklt? Jyan anf rnalimlt kong ltanong sa alr.lng sarlll. Al lsang araw ay nap11na kong wala ang bata. Sa pagdungaw ko ng bln· lana p11gkagislng ko nang uma,~anit .lyon, ay napansln ko a!Jad na sl}'a'y wala. Dati·rali. p3gbubukas ko na ng hintana ay nakikita ko na siya roon, kundi nakaupo ta bangket,a ay nagplpikon\:' mag·lsa. Nguni, nang umago ng1 ing lyon ay wala slya. Saan kaya siya pumaroon? Baka kaya lumip.at na siva ng tiraban? O baka kaya may naawa na sa kanya at siya'y inampon? Salflmat, wika ko, kung magka>cag:iyon, sapagka't mahahango na sba sa kaawa-awang kalagayan. May titlngln na sa kanya ngayon. Hindi na slya sa kalye ma11ha·maghapong maklklta at hindi ~!ya ir.amamalag:ing marungl!. Ngunl't pagkaraan ng lsang llng,go, sa akinl! pagtataka at malakinl! pagkahabag, ay nafoman kong kay¡ pala wala ang bata, ay sapagka't nag. kasaklt at matagal na na-ospltal. At nan¡ muli ko siyang makltang nula· laro ay lalo slyang nag:ing buto't balat. Lalo slyanc na1tn..g maputla at bawa~t buhay ... "Siya'y isang batang· dapat sana'y pumapasok na ng paaralan, nguni't lagi siyang nasa fabas ng kalsada at naglalarong mag·isa." hlglt na naling marungla an¡ kan· yanc katawan at pananamit. f.tay lsang buwan pa ang tumacal. Ga)·on din siya áraw·araw. Magha· maghapon¡ nasa kalye sa paglalaro. lsang kaawa-awang batang wtlang turnitlngia at nagmamalasakit. Ngllnl't hindi nagllpat·linggo, an( lahat ng pan11yayari sa b.ata ay nagwakas Da blgla sa kanyang pagka· matay. Ang bata'y umakyat sa puno ng sa.ntol upang rnamitas ng bunga. Sa kasamaang palad ay naball ang sangang kanyang kinakapitan at siya'y nahulog na una ang ulo. Sa pa1kakagulo n¡ rnaraming taong nag· ,td1lo, ay may Wing talr:slng napa. taong tun1igil at humaba ang isang mabikas na babae. Ang babaing iyon ang nakita kong minsal} o makaia· wang nagbigay ng tinapay sa b3ta. Lumapit .:i.ng bab:ie sa nagkaka_~U· long mga tao at nang makita 11ng hatang wala nan11 malay.tao ay big· tang hum3gulhol ng panangis, agad pinangko ang b.1ta•t mabilis na isi· ll-llkaysa taksi. Noon ko lamang nalaman sa usa· pan ng mga tao, .na an~ batang iyon :iy anak ng;i pala ng t>~baing uag. bigay s;i kanya ng linapa~·. Ang ha· ta'y anak sa pagkak.:i.sala al .:i.ng kanyang ina'y isang rnanana)·aw sa i~ang pangg11.bi~g • k!ub sa Maynila Ang ku•lukuy•n9 p•gfuli9H ng Pangalawang Pangulon, .M•UP9• gal hinggll sa p•l•luntun•n n1 pangasiwHn ukol H 11•1fltlpid 1y kau9n1y n1 bnyan1 p1n,.ko n• p.ab•INlb1in ang h•I••• ng blllh!"· Diosdad_(l_~~~~pagal : Sugo ng Mahihirap Mga Unang Pagsuhok Sa mga unang taon sa kanyang buhay ay naranasan ni Dadong ang pumasok nang nakayapak, mangisda nang nag .. lisa at matulog nang hindi kumakain. IAUS NC KAU.LUN (KARUGTONG) M AAGANG NAMULAT ang batang si Dadong sa kahalagahan ng pa.gtulong sa mga gawaingbahay. Habang masikhay na naglalabada ang kanyang ina at paalis-alis naman an,g kanyang !ola upang manghilot at magturo ng kaleslsmo sa simbahan sa kabay:anan, siya nama'y nagsasaing o namumulot ng mga panggatong. Da\awa o tatlong ulit lamang itinuro kay Dadong ang wastong pagtutubil ng sinaing. Sa karaniwaQ(I daml ng bigas na isinasaing niya, ang taaa ng lubig ay dapat umabot sa ikalawang buko ng kanyang blnlalaki. Iyo'y para sa kufang-kulang-9a-punong lata ll~ salmon. Nguni't kadalasan, kusang dinlragdagan niya ang itlnutubig sa sinaing. Yaon ay kung marini1 niya ang utos ng kanyang ina: -Hindi ta. ya magkakanin ngayon.. nilugaw flng isalnn¡ mo! " Kanin lamang ang alam lutuln ni Dadong, nguni't siya ang inuutusans magparikit kapag nagluluto na n¡ ulam ang kanyang !na. Bago pa dumatal ane oras ng pagluluto ay namumulot na siya ng mga nagkalat na papel sa bakuran at mra tuyong dahon ~ saging. Kapag madali siyang nakapagtillpon ng pamparikit, tutulong naman siya sa ina SI pagsasampay ng pina· litigas na mga pan\•1elo. Hindi lamang kay Romana siya tumutulong, Bagama't maliit pa, plnipilit niyang tuwangan ang nakatatandang kapatid sa pag-lgih. -Kuya Israel ... -isisigaw niya kapag nakitang papaalis na ang kapatid, -iwan mo na 'yacg isang balde. Isa na lamang ang punuln natin at tutulungan kita sa pagbuhat. Kalimila'y nag-iisa lamang umllgib si Jsarel. Jyon ang kanyang tungkulin. Al kung umaalis siyang mag-isa. na¡:dadala siya no;;: pingga al dalawang balde na kalahat¡ laman~ ang kanyang inilalaman. Ang gayoºy kinasanayan na niya, pati ang paglakad sa 200 metrong layo n11: igiban. Suball, ang pagtulong ni Dadong ay hindi niya tinatang:;:ihan. Kahit paano'y naiisip nlyan'? dap&t maihanda ang kapalid sa higit pang m:ihihigal m1 i:¡awaln. SA GULANG na pltong taon, nal[• aaral na al Dadong !a Lubao Ele. mentuy School. DI tulad n¡ mga Sinulat ni Mario M. Nieves ba.tang kailan.g:an pang lhaUd .sa paaralan n~ kanilang mga' magulang, nag-iisa lamang sa pagpasok si Dadong. Bitbit ang ilang kuwadernona: iniingatang ma}uma, nilalakad niya ang may kalahating kilometrong baku·bakong llaan. Napapangiwi lamang siya nana: libim kapag napapayapak siya o natitisod sa nangakausling bato. Hindi na niya inlinda ang nakapangingirot na.init ng araw na pumapaso sa kanyang mga paa. Nagiging kapuna·puna ang kasuolan ni Dadon¡; kapllj: napapatabi sira 9a ilang kaklaseng may-kaya. Ibigibig niyang Jumayo kapag napapalapit siya sa mga r.akakamisadentro al nakasapatos. Alangang itabi ang sulsihan niyang kamiseta at salawal na korto. Lalong wala siyang m1ipakiki· tang suot na sapatos. Nguni't hindi sapat an!: m~a iyon upang siya'y layuan ng kan} ang mea kaklase. Lahat :ay nakakakilala sa kanya. Siya ang tin:itabihan ... siya ang laging pinassasanggunian, ¡ayong siya an{! pinakamallit. -Dadong, pupunta ako se lnyo, ha? -karaniwang bilin ng mga kamag-aaral niya kapag pap:mwl na sila. Hindi naman siya t~tanggi. -Sige, basta dalhin mo Iamang ang mga libro mo. Nakapag-aaral lamang siya nang rn1y aUat kung rnay nagpapabiram H kanya. Bagamo.'t hindi kllaaNn 11n1 upa S.!I mea \ibrong iplnahlhlrarn D! paaralan, hindi na 1iy11 umuupL Kung naaari na slyang mala¡ay sa honor roll nang walang aklat ay bakit pa nga siya uupa? Guro nlya ang nagpapatunay na siya ang pangunahin sa bnilanc kl•· se. Hindi siya l.inatawag niyoai kungdi sa panghull na. Dabll doo'J naniwala anc mga k1mag-1aral 11171 na si Dadon,g anc kanilang ran1· rHerb•. Kung nagk.akaroon n3 p::lltS11ba11 sa loob ng klase, slya lamang ans inaasahang magtatagumpay. -Talanungin ko kayo at Jsa-lsang magsisisafol, -pasimula ng curo, matapos patayuin ang mga pUJng mag-aaral. -Bawa't hindi müasagot ay mauupo. At an¡ matlrans nabtayo ay slyang panalo. Parang hinihipang nabubuwal nane isa isa ang nangakatayon¡ na¡· papaligsahan. Sa wakas ay dalawa na lamang a!ll matltira .•. si Jeaus at si Dadong. Sa katanungan ng guro, na nanea. ngailangan ng m~tandan¡ pa.glcukuro s~ mga batan¡ lsip, ay bulla¡ narirlnis ang pagpapaliwanag ni Dadona: ,:¡:aya ng ukol sa isang sawikaln¡ alaDi na aJam niya: -A n~ ibltj pong sablhln ne sawl· kaing ••tanglawan mo ang sulok na kinaroroonan mo" ay ang pagpapabuti sa h:iwa•t bagay na gina¡awa •• , maliit o 1nalaki. Sa pa¡sasakatuparan niyan ay malakln¡ tulons: 1n1 n&J•· gawa ng (un¡ tao sa kan.yana urW. r.IAGASIN NG BAGONG BUHAY Si Jesus Razon, nn tinalo níy11 noon, ay 1S1 na ngayoni:: mataas n;i opisya! ng Banko Senlral. Matuwid at walang pag-aalin\angan ang sagot ni Dadong. Kabisadun;::blsado nlya ang "sulok" - an.:: kanyang tabanan al kapali!;iran; al ang tanglaw - ang paggawa ng maliliit :ia bagay na nagagampanan niya. -Kahlt layo mahirap, - anan¡: ma 11iya, --ay mamumuhay tayo nanv '"'"""!. Kalpala'y lsang tunlunin iyon n11 naglalayo sa mga anak ni Romana sa landasing tinatallak ng ama. Ang pagiging marangal na ipinangangaral ng kanyang ina ar hindi 111wawagllt sa bip ni Dadong. Kun¡: paanong ninanais niyang maging ma rana1l ay g11yong pagpapakumbaba ang lpinamamalas .nh'a. _,(•bata! p.-r.s.col Calutal pares(of -madalasltukso ng mga kalaro nira Nguni't hindi siya lalapit upang makipag-away. Siya Pa ang nakakagalitan kapag nakikipagbabag siya. Isa pa'y tutoo ang lukso n,. kanyang mga kalaro. llfalaki ang .kanyang ulo.. parang ulo n; 1sang prasko. At iyo'y pinalilitaw pa ng lr.alklian ng kan~·ong leeg. Lalong kapaki-pakinabang kaysa pakikipag-away ang napag-uukulan rtlya ng mahahalagang oras - ang kanyang mga sawain. Sa m-;a sandaling clapat sana'y namamahinga siya 11r tinutunso ni)•a ang di·kalayuang bukirin. Kung . hapon, pagkapang~aling lllya sa puralan, 6umasa,1?lit doon !I Dadong. Ang kanyan~ layunin: makaipon ng kahit na isang bigkis ng palay. Hindi siya na_gpupunta roon 5a oan· dali ng enihan. Dumaratin·! laman¡: 1iya kung lapos na ang pag.aani ng mga magbubukid. ))"on laman'! ang pagkakataon mya upang makapallimalay n.,, mahahalagang butil .. m11:a labing uhay. Anl! bukid na iyon ay pao;-aari ni Dr. Jose Punzalan. may·arl ng l~a sa ma\alaking lote sa Lubao. Walam~ pagtangg¡ sa an~ o ng man¡:ga~amo1, palibbasa'y talos niyan';! i ~ an~ maganak an¡! pakakainln ne maliit na bigkU na naiipon ni Dadont? -Dali na't ipakibayo mo na 1yan kina fidel~ Pagkarinig sa utos na iyon n~ tna. niabilis na pupuntahan ni Dndong dng k:tnyang ka\a-kalaro. :O.lay bayuhan sina fo'idcl Dabu. Isa iyon 5a mga ma~·-ka~· a sa Baryo S1in Nicolas l. Sa kauyang pagbabalik, maklklta ni D:iciong angina na naglilinis ng in ~ a palakan;-bukid. Ang m¡:a pala· k:ing iyon ay matagaJ ding binanl11yan ni Romana bago 11ahuh. Haban¡;: nagsisignpas ang mi::a magb11bukid, namimiu¡:wil ni: mga piiilll.· ka si Romana . Sa mg:t bahogi ng bukid na may k:iputikan 11aglmumai:;1 an_; mga palaka. Doon Mgmamanmao si Roninna al, sa pamamagitan ng dala ni~·ang pumansing. nakapamimi:i~wit sira ni: mga palaka . .. sapat upang iulam sa ha o dalawang araw. Hindi panmikit lamnng ng pu\'¡ ang sar;abal sa panghuhuli nt pala· ka. Sa panahong pon ng ~ar:1san, di makailan_: ulit na humailampas sa mukha ni Rom:1na .m¡: mi;;utaasang uhay ng pal;iy . . h11bany pinapaso siy;i ng init ng ¡¡raw. Yaon ang pagpapatunay og ka11· yang pam:ntunan: mMn1.H11uh1y t•yo n;ing m;inngal. lro"y pinatunayan niyfl kay Dr. Pnn· zalan nang minsang dumatins i)'on na kasama ang kapatid na d11lagn at si Dadon,~. -Ilakit ho? -usi ~:i ni Romana. Tiningnan nira ang Doktor. - Itong si Darlung mo. Nakita raw ni E~iang na ~umur.;kit ng aming rnurnn;: myog, :'-!abilis na nanialiwana~ si Dadun-;: -llindi poakn ang p1J1n1tas, lnay. Habang nag~asalita siya'~· kinuha ni Rom:ina aug nakasuksok na yantok na lalagang nakah1an para sa yayong pa-;:kakataon. Tiniligan niya an-; anak .. -Dadong ... ! -Hindi po iiko k:isama. Slla la· man;! ant: nauungkit. Isinam a lamang r.:la .iko nang kainin na ang mga huko' -Dark.:ig ... ! -Talal!a pung hindi. - lbig n~n!( maiyak ni Dailong Nad:tmll no:: in:i ang katapatan sa 1ini·! 11!! :inak. Binalingan niyon an.g 111an!!é'll '~ .1mn\ -Sa Nla• .. ay ko ho'y nagsasabi ~ in n;;: toloo. Hindi ho ako na~ku k\J!an~ nr: p~ngaral sa kanyit. Kahil k;uui mahirap a.\· hindi niya maga(Sund;in u p11hln1 11) Si Oio~d.:ida, sa gulang na 18. Ang sc.w¡ang aoya n11 kanyang mukh;i ay nagpapahiwatig ng plg·lisip niy;i nsi tungl<ol Si hin~hanp. MARSO• •. 1958 • M Al t N t" u:.: vrnmy º' ~· Pt!JLIPPINL, ga ama a 1n • • • LUJ aria Salome Topsay S ANG·AYON sn alamat ni mga Bis:iya ay mag-asawll diulnano an¡: Ar;iw 111 2ng Buwan, at aog matamis na 11a¡:5asama nz fll{a lto ar nabi· yayaan r.g maram:ng supling u anyo ng mga bitui11. Bil1111g isang ama, si Araw ay n1aglliw sa kanyang mg:i anak. Nais niyang makipaghiro lit mayapos na l•gi ang kanyang mga anak, tulad ng ginagawa ng karaniw;1ng ama. Nguni'I malimit liilang nag·aaway ng kanpng kabiyak na si lluw;in tuwing makikita nitong huli na niyayapos niya ano;: kanilang mga ~nak, sapagka't nat utunaw ang mga bituin dahil sa 1natinding init na ta.:; lay ni Araw. Dahil doon ay nllipagknkail kay Ar:iw ang karapatang '.p:id:mu int kanrang pagmamahal sa kanyang mga anak. Ni hindi siya makalapil sa msa bituin pagka't pa.J nalapit liiya sa mga lto ay nangadadaranlf <1l nll~k;1karoon ng k;ipansannn. Nguni'I wala siyang magawa maliban sa m:i·~tiis. lsaug 11ro1w, naisipan ni Buwan na maglaba sa batis na di kalayuan sa ANG MANTSA SA MUKHA NG BUWAN BAKIT MAY PARANG MANTSA ANG BUWAN, AT BAKIT Hl. NDI ITO MAKANllG NG ARAW SA KALANGITAN? kanil;in.:,; pook upan~ malinis niyang Jabat ang kanilang maruruming damit. ?\'guni't hiiCD siya umalis ay ipinagbilin muna niya kay Araw na subaybayan ng linl}in an;: kanilang mga maliliit na anak pagka't ang mga ito ay hJtoong m~lilikot. Al mahigpit din ang tagubilin ni Buwan na huwag paka· \al;1pit si Araw sa kanilaog mga anak upang huwa,g madarang sa kanyang m:itinding init. Sa !tJo1. ng ilan::; sandall ay nasiyahan na rin si Araw sa panonood sa kani\;in~ mga sup\ing na naghahabulan at masayang nagsisipaglaro. Nguni't an~ (l:m;damin niya bilanc: isang ama ay naghari sa kanya~~ katauhan at ~anap nipr.g nalimot ang bilio ni Buwan. Dahil sa pananab1k sa m\!a ana~ ay hindi uiya napi!'ilan na lumapit sa mga ilo at buong pagmamahnl n:i m· ~'11pos an~ isan'! pumpon ng pinakamusmos na mga bituin. Subali'I nang j!a~:iwaran na niya ng halik ang mga iyon ay paranq: bulan~ nangawala na loman? al sukal ~"pat?!·a't natunaw na Jahat ang niga bituin. Nan<.:: maghalik si :Ruwan av inabutan ni:vang malun~kot na malun!!kot si Arn•v ~" na!'tataroal na rin ni Araw ay nalaman ni Buwan ang sanhi ng ikir.al1>lun. 1kot nq a•awa. Dahil .•a mal~his na pa¡¡mamahal ni Buwan sa kanilan~ mga nnak ay hindi ni~·.1 roapiailan ª"" kan .. ane j."allt. l\1uling inaway niya si Araw, na w~• , n1>m~111 11a<'aw1 pa"k~'t tinatanel!ap niya an'! ma\aking pa!!kakamali. N"uni'l ;in!!" oaewawalan'"'·kibo ni Araw a~· hieit na ;kinai;:alit ni Buwan, -k¡¡1·a·1 an'! rimiw. 1 a.v hil!lan .. bionnnl ang isang maliit na puno no;: saging at inih,,mh:ilos sa na!?s~~1>walan"-kiblln<? asawa. - M:i!it•;.s n:i tulno ¡ .. ~n<:! ulo mo! Kabilin-bilanan ko na sa i••nn .. huw;1" ~- .. l'l<"n 1~'" '"!? lalapit sa ating mga anak, e hindi k:i rin nakinig! - anc: ~a~i 1i~ ni Rll'l'an. Onhil .•a n11tinrlin-r s~l--it na likha ne hambalos ne: a•awan<:! hinrli niva niluh:iw• i"'?•~n. 11y n1•\\".,l?n ne: ll;l"titimpi si Araw, at upan'! ipa"tan"?l!Dl :in'! ~•·ri lf hlpn q pa'!"al:'al!t n., kabh·nk av d1•mamnnl ng isanl? dak<>I na huhw"in , t ¡,¡., .. i.n .. ;fr¡ •a mnkha ni Buwan. Matagal na nag-:ilumpihil si Buw;•" <bh' i sa hnpdi ne: mata. ,\t mu•~ ooon, ;o"" ).>a;o~'ªª''"l'I" mukh:i ni Buwnn ;iv n:im:ib!!in" mar Pl"l <a n,, 1jld1·• n·• ~l;).>~hl"k l'líl isim1hO\' sa kanvanl! mokha TI!! kan~·~n'! ka· ¡,¡,.ak 11.i ~¡ i\r;iw. ¡\( han•"!an .. n"a••fln , sina Araw al Ruwan ay wala n~ng t"ir:'lw,1 ~· 1• n<li ~ll" 1n~<>halmlan p~oka"t matindi anl!' ealit ni Buv·~n at ihio;i: nh·a n« 1•1 aehi~~n'i . Kl1n'! kailan ~· iln mulini: mag·aahot upanot mnibao;i:sak ni nuwa~ :in;! paghihi¡.:anti kay Araw ;iy walang makapagsasabi. • ~ ' (lka·2 LlbH) T l!\:ANGHALI ng gisin¡: Si Luisi· to. Na:·ayos munasiya ngnrlli b;1;:0 lumabas sa silid. Dinatnan ni· ~·a n·~ na¡:-aal11rnsal na ani: ma.~ulang. - Niikita mu na ang nan¡:yari kung n;i ~pupu~· at ka. -sumbat ni Don Mi· gucl ~a anak . ....:.Tinatangha\i ka ni: :!i ~ in ¡. - lligucl, hindi 1111 ba n¡¡tapos ani: ::;.~'ºs~; ~::~.'a~s~~¡~;i n~~ni:~i~;: 1 luin11logkana. ttm11110 si Luisito at nagsimulan..2 kumsin. llindi siya m::katinitin mmg tull"id sa kanyang ama. · - Hu, ako·y tala¡;¡¡ng suklam di}"an ~a ;1nak n1on¡; h·an. Napakatii:as ng 1 110. -Siya. matigas na kun¡.:: matigas, - pllkli ni Dl'lnya Carmen. - Akala ko ha\ Mgkayari na kayo bgab¡ pa. --An"' bang nagkay11ri? -Sa pa¡;i· t;in n¡: pagsubo ay nasabi ni Don Mi· gucl. - Hindi kami magkakayari niy;m¡: ~nak mong iyan kailanman. Iyan an ~ lagin:! nagbibigay n¡; sakit n¡; u!O ~a akin. Pati negosyo ko tulor ay nagkakaloko-lokQ. Mahuti pa ka· ,.11 ·,. n1akaalis na, -al ~ hindi pa n1an ia;os "lia pagkain ay tuma~·o si Don lli¡;ucl upang pumasok na u kan· .•·a;~n~~~!~t~;n;o naman ang uli ni l.uisilo hahang kumakain. ·- Luisilo, pasensiya ka na sa P•pa mo. - aliw ni Donya C11rmen sa anak. - Alam mn'y laging mainit ani:: u\o niya dala n ~ unti-unting pagbagsak n ~ atinii negosro. - !\'auunawl3n ko siya. lhma, - tugon ni Luisito. -Napag-isip-isip kong ma~· kalwiraD siya sa paoganga ral saakin. - Ganuon nga. Luisito! Susunod ka naman! paminsan-minsan sa kanya ~apa1 ka·1 batid ko riAg ang kabutihan 1M ang hinahangad ns; iyong r apa '.\'an;: hapon¡¡ lyo'r m1a¡:;rng pu1na· ~ok si Luisito sa Y. anilang unibersi· dad. Tuwang-tuwa ans: kanyang mga k;iihii:an nang siya'y makita. - Oy, Luisito, may warnin9 ka na kay Mr. Lopez, -wika ni SC'rafin. - !s an~ pa\ya mo na laman¡.: daw at lnlabnaka oa. - Siy;in·;a, Luisito, - pakikisabad ni D<'ncio. - Mabuli pa'y umisip ka ng mabuting dahil;in ka.pag kumuha b n~ excuse slip, - Ow. forget lt, boys, - nakata· ll";ing paki ni Luisito. -Kay:1 ko .ani: propesor nating iyon. Kaunting pabo· \a.hola lang e lapos na ang kasong i1·an. An:t pakinggan ninyo'y an¡: iku· kuwcn!o ·ko sa inyong hodahil na na· panood ko ka¡;abi. - Tyan an:¡: gusto ko rito k~.1· l.uisi· to. - na¡;agalak naturing ni Fr ... '1.ha.\t~·t nagpalya, may magandan¡; kuw('ntong nakalaan par¡¡ sa alin. !\'ai;:simula nang magkuwento si J.ui.,ito s;i mg;¡ kaibigan. Tawamrn nam;in n~ng tawanan ang m1ia k:1haP " h ~lw n g siya"y nagsasalaysay. Du· rn:rn1i n ;i n ~ dumami an:= nakikini¡: sa k1nn·;1 habang dumar:ian an¡; oras, at ,. n•mangh• pa si Luislto nang pagka· tapos niyani: m:igkuwento ay matunog na palakp:ik;w 1mg isi1111kli sa !<a.tl)"it ng nakapaligid na mga kam1¡!· aaral. - Luisito. m;iga\ing kang aartc, - wika ni l\ta1dmo, isa pa rin niyaus kainag-aaral. -hakit hindi ka mag· •rtlsta? -Alam mo·y tal•!!lan¡: 1nay hiliG akong umartc ;il sumayaw, pero ang hirap Jaman¡; e an!: arte at sayaw naman ang walang hill¡¡: sa akin, -na· katawang tugon ni Luisito na tlnucon r.g halakhakan ng l•h:it. Kay¡1 laman¡; nagkabiwa·hiwalay ani: 1na_.;kakamag·aanl ay nang ¡hud· yat na magsi~imu\a na an¡; klase. :\'.a1ttulov na si\a sa kani·kanilang siJid.aralan. N:mg pauwi na si Luisito, nakita niya ang kapitb~hay nilang si Mcly na nai;-aaban~ ng sasak)·an. W11lang kan1t:iti·ngitlng lumapil sira rito. -Ur. Luisito, ikaw pala, -1111kll.· ngiling batí ni Mely nans: maklta an~ lurnalapit. -Pauwi ka na rln ba? --Oo, -matabang ang pagkakaH.!!ot ni Luisito. -Ano ba ang islnusu· hol sa iyo ng Papa at lagl ka na Ja. manrt na¡;susumbon¡:: sa kanya kung lumiliban ako sa klase? -Wala! -Di¡;lang nal\f\)not ang DO<' n¡ Ml'ly. Nahalata niyang galit ang binatang kapltbahay. -Wala pala, e! Bakit ba nakiki;a· lam ka sa buhar ni may buhay. Hiodi Jyan;:: :;arili mo ang lyong pakialaman. lto ang tandaan mo, kapag nag· suinbon¡; ka uli sa Papa'y n1ay mangyayari sa i)'O, -banta Di Luisito al tnluy.tuloy m111g iniwan ang oababac· hang kababata. - Luisito, sandali Jamang! --tawag ni M1:ly, n¡;uni't si Lulsito'y malayo Ilang araw na hindi n11gawi si Luisito sa dulaang Savoy. Nguni't hindi siya mapakall sa Joob ng kani· lang klase. P:ira siyaog sinisigaang _.knng papaano. Parang may isang ma· hiwagang kamay na humihila sa kan~·a upang muling mactuogo sa nasa· b:1111: <lulaan. Jsang gabi'y nagla)uad·lakad slya. Binuo niya sa kanyang sarill na da· raan lamang siya sa tapat ng sinehan. Gayoo nga an¡; ginawa niya. Mataga\ siyang tunu1tayu.tayo sa tapat ng dulaan, at pakiramdam niya'y maligaya na sly:i. Umuw¡ siyaog nasisiyahan. Tuwing Jalabas slYa .sa pinapasukang unibersidad ay dumadaan laman¡: si}"a sa tapa! ng dulaan. Para bang naliligayahan na sira kun-;: du· 111ara1m lamang siya roon. Maag:a n:i kung umuwl siya. Al loaabot siya ng hatinggnb¡ sa P•C·llt'll. -Palagay ko'y tumalab na ;,ing mg;,i pangan.J ko kay Luisito, Carmen, - jsan~ gabi'y nas11.hi ni Don Mli:uel sa asawa. - Pauay na panay ang pagbahasa n ·~ayon . - lyan din ang palagay ko! - Salamal nama'I 11atl.ito rio sf)''1 sa kanyang buhay. N¡;uni't lingid sa kaalaman ng mga magulang. ang binal.lasa ni Luisito _,y hindi naman mica aklat nlya 911 pamitntasan kundi mga aklat tunckol sa pa¡:.arte sa ibabaw ng tangbalan. Basta't may pera rin lamang_ siya ay bumibili slya n-;: inga aklat sa sining n~ pag-arte al mataman iyong bina. basa u kanyang silid. Pinag·aaralan nirang pilit ang mga nilalaman. lsang araw, nagpapalamig si Luis~ tosa restawrang m•lapit sa sinehang Savoy nan11: pumasok doon si Johnny Cruz. -Hu, napakainit ng panahon, - nagpapaypay na wika ni Johnny. - Clr,ra, -ballng sa lsang eindera, - higyan mo nga ako ng isang ba· son¡: halu·halo. Na;:palinga-Jini:a si Johnny. Puno ~ni:- bawa't mesa sa loob ng muntlne rcstawran. Bawa't kakilala naman niya'y binabati oiya. Sa mesa lamang BABA LIK ... nina Ben Arguelles al Luciano A. Domingue:i: Nang makilala ni Luisito ang ísang bantog na artista, inakala niyang naging maaliwalas na ang kanyang landas, subali't ... "'4GASIN NG BACIONG auHAY PAMBANSANG SULIRANIN SA KABUHAYAN D•hll " kewel111 nt h111ap-llouh1y n, m1r1rnlnt TM"*"'Y'"• 1119 1ne mang ta••ln1 m1p11kWklt .. 11 nt 11l1pl 1 ·,.,. .no m1ng lut.111 ni lpln1mvm'"""i>el nt pemaiNIHn M "' .. tMftl-ltay•n •Y h1IH Pl~ltWlll ............ 1 ... "Ang kabuhayan ng bansa ay maaaring mamalaging walang katatagan o sariling kakanyahan" ni Bmilio Cabigting (KARUGTONG} MAALAB NA PAGHINGI NO PAGBABAGO 1 ~ n~all:!~~;ng li~~a:ª .:~ iba't ib<llng kapinsalaang naidudulot sa bayan ng msa panaklaw na tulad ng "price control" at "exchange con· trol" na siyaog naghatid ng "inflation" &a salaping Pilipino na nagpababa naman s;i halaga nito at H kabuuan ay siyang pinakaug1t ng iba't ibang suliraning pangkabuha!yaf\i nananalol ng•yon sa ati ne liann. Dahil dilo a)" ma\iwanag ngayong mapapaosin na ang pananatili ng mga suliranlng iyan na maihaham· bing sa isang malupil na dambuha· Jang namumuku. sa ka\agayan ng bawa't Pi\ipino ay nar::rapal nang sugpuin at huwa~ bayaan:: makapag· paluloy. SO'lpaska't kung makapag· papatulo'· o pananalol ang mga suli· ranln~ ito, malaman<:?: na Jumaganap an-: kawalang kO'lsiyahan ng mga ma. mO'lma,·an sa ¡:itna n ~ paghihikahos bunga n'l¡ mataas na hala'.'a ng mga Mlihln, kawalang hanapbuhay, kasa· latan sa produksiyon al ani:- paml· mlnsala ng iba't lbang kontrol. Ang pangangailangan ng Jsang pag. habago at puspuung pagsugpo sa mga sulirani n~ iyan ay mapillt nang hinlhlngi ng pagkakalaon sa ka_ 53.· lukuyan. Nararapat na ngayong magbago ng paniniwala at alinluntunin an::- mg;i plnuno n11 Pamahalaan na may malakh1:;: pamrnagutan sa pang;in¡¡alaga sa kabuhayan ng hansa upang mahango ang hayan sa malun7kot na kalagayan. Malawak pa ang mga lupaln sa ka· puluan na hanggang ngilyon ay hindi naipaaayos ng Pamahalaan upang paMARSO 9, 1951 klnabangan ng bayan. Maraml rlng indostriya ang naghlhlnla)' ng pag· mamahal al kallnga ng Pamahalaan 1i.11ang ku03 mapaunlad ay müatU· lung u pagpapasagane sa klbuba· ~an ng bawa't Pillpino. Al may mga ¡.ara:in pa ring nalalabi upang ma~.igkaa n ang patuloy na pagbaha ng halaga ng pisong Piliplno at masug¡i.;i ang paglaas n.g hllllqa ng mga r.ilihin. gayuodin upaog maputol na 1,mg pagpapataw ng lha't lhang kontrol. Pagsasaalang·ala~ sa mga mangarisalakal at karanlwaag mga rnamamayang may mga adhikaing pangka· buhayan, ruO'lsasabiog ang Pamaha\aan ~a pamamagitan ng kapangyarlhan ng iba't ibans koatrot ang siyang sumasagka sa kanilang mga pagka· kataong umunlad! Sapagka't ang Pa· maha[aan, sa pamamqltan ng mga batas, ang nag.uutoa s:i kanlla u ;iy:iw o sa gusto kung anoni: pro1lukto ang clapat nilang tluluwas at ipagbibili sa ibang: hansa 111 kung ano nam¡,n ang hindi olla dapat lluwu: an;.:: Pamahalaan ang nag-uulos kung anong kalakal an! dapat o hindi dapat angkatin al kun! s.aan ilo tim· porhhln al kun!( n gaanong halaga bibilhin. Ang Pamahalaan ang nag. sa5abi kung anong lndustriyn ang dapat o hindi dapat paunlarin. Sa kabuu:in ay naglng makzpan!;;· yari han al malawek ang nasasakl.JW n.i;: m~a kontrol na lto iia slyani:: sumasit'!ka sa ikauunlad ng kabuhiil;!<ln ll~ Pilipinas. Han~gang hindi nalatapos ang ka· pangyarihan ng mga panaklaw na !yan, ang kahuhayan ng hansa ay mamamal;iging walang katalagan at w a 1 a n g sari!ing kakayahan. Hang¡;ang nananatili an.f mababang halaga ng pl1ong Pillplno, on¡ hala¡a ng mga bWbio ay mag. papatuloy sa pagtaas. Hansrang dumaragsa ang "money •upply" ay la· long hindi uunlad ang mea pwaln~ pangkahuhayan upagll:a't •ng s.al.i11i ay mauuwi at matutulog lama~ ~• mga kamay ng Uang tao. Han.1gang umiiral ang "lnOatlon" ay mananalilj ang kawalan.g baaaphubay al kaialatan aa praduksl)'1)n at magpapatuloy ang malakl o tala pang lalaki eng lmportasyon ng baoa. Minsan ay blnlgyang-dlin ni Kon.· ¡!resista Benedict<' Padltla ng unang purok ng Rizal sa Mababang Kapulungan n~ Kangreso ang nauukol sa lsang mungkahin¡¡ magkaroon ng "reallstic rate of exchan.ge" ng U· laping Pillpina sa dolar ng Amerika· no upang malunasan ang patuloy na p:ii;:baba n~ halaga ng ating pisa. Nguni'l ang naglng hantungan ng kanyang mungkahl ay lsani malnitang pagtatalo H Mabablin¡ Kapulungan. Sa dahilang an'( munl!kahi kara ni G. Padilla ay hindi matalotohanan o may mga sanhln'( nakababakod dilo kaya hindi rnal1111gHr•? Datapuwa't nakalipas laman1l ang i!ang llnggo sapul noon ay tblnun· rog ni Gobernador Mi'!'uel Cuaderno ng Banko Sentral sa harap ni! isang lupon nt: Kongre.so ang katatohanang n>ababa na nga ang halaga ng sala· ping Pilipino. Al sapagka't ang Banko Senlral na ngayon anr na.fPapatCiloo ng bagay na llo, hindi kaya !san~ mabuting paDukala kung lsasaalang-alang al pag-aaralang masusi ng mu kinauukulan ang mum~kahl ni K.inatawang Padilla? Sapa1ka't kung hindi gagawa og kablt na anong hakbang upang lunasan ang ba~ay na ilo al pananatilibln na la· m&nl! an11: datinlt' kalagayan, •ne bayaii ay hindi lamo, ma¡ugumon ~A malubbang pagsaealat kundl lalaganap at liral pa rln ang kawalang kasiyahan. An¡ iblg sabihin ne ''realistic rate ol exchange" na mungkahi ni Kina· tawang P.1dllla ay an1 mall:atataha· nang paklklpagpalltan ng salaping Pilipina sa dolar DI Amerikano. Sa ibang salita, bumigiH.umulan¡, ay aft'J pagpapalitan¡ n111alimunod SI tunay na halaga DI s.tapi at hindi sa takdang halaga ng Banko Sentral na hindi tumutugan 11 talagang nang· yayari sa malayang pamilihan o SI sinasabing "free market". AJlnsunod sa mabunying kinata· wan ng unang purok ng Rizal, a ng kanyang munJkahi ay lsang paraan upang inalutas ang suliranin aa mahuwa)' na pananalapi ng hansa. Ga· yunman, ang mga ekonomista ng Pa· mahalaan ay inalamang na may bina· balak ding mira ibang paraan upang malulas aDg bat ay na ito. Sa bahaglng iyan umiiral ang m1a pagtata!u.talo at hindi paikakasundu-sun· do, na nagwawakas sa pangyayariQJ walan¡¡: magagawa sapagka't nasau· yang lamang ang macagandanl' panahon. Nguni't kun¡:: ang gagawin ay pag-aaralan1 mahinahon ang mga pa· raan sa ikalulutas ng mga suliranlng Íyan, marabil ay hindi maglftagal al makasusumponf ang Pamahalaan ne: isang mabuti at mabisaog hakbang !aban s~ maramlng su11ranlng pan1kabuhayan ng bansa sa kasalu· kuyan - mga sullraning masasablof hindi lubhane namimlnsala ng ma· lalakl kundi hlgit sa lahat ay Dg maliliil na mamamayang ang pana· araw-araw na ikinabubuhay ay naghubuhal laman¡ sa tulo ng kanilane pawis. Hindi dapal na magblngl-bin.gl· han ang Pamahalaan sa mea datng {Suftdan a• pahlna ti) Babalik ••• tKAlllUGTONO) na ldnaroroonan ni Luisito maluwagluwag. -Uoon mo na dalhin sa lamesang iyon ang order ko, Clara, -anl Johnny, al nagtungo sa mesa ni Lulsito. Pagkaupo ni Johnny a)' kinuha SI! bulsan¡ panlikod ang lsang balum· bon 11g papel na tila "script" at nagslmulang magbasa. Si Luislto na· ma'y nagkaroon ng paghahangad na makiidaupang-palad ang kaharap. IQlala niya ang bidang iyon ng Savoy Tbeatrc. Makailan pa ·muna siyang twnikbim bago nagsalita. -Este, hindi ho ba kayo si Johnny Cruz? -lakas-loob na tanong ni Luisito. -Ako nga, bakit? -tugon ni Johnny na naJ.t&u ng tingin at tinl· ligan si Lulsito. -A, wala ho, -ttming so,.~ot ni Luisito, -alam ninyo'y isa ako sa inyong mga tagahanga. Gustung.gusto Macapagt;il ••. tawa ang magnakaw. . Nakaunawa si Dr. Punulan. Hindi makap1gkaklil1 sa katotohanan ang matagal na nilang pagk.akilala SI mga Macapagal . . . at an¡¡; matiyagang pa· mumulot ni Dadong ng palay sa kanl-_. llng bukJrin tuwing matatapos arii: ppasan. Nakapagpapaunawa pa rin ang ma· hlgpit na pagpapasunod ni Aling Elcolaatica SI kanyang mga apo. Bl· hlng tagapagturo ng kateslsmo sa slmb¡ihan, unang dapat niyang bubu· gin sa wastong pananalig slna Da dong at Israel. -Sa pamnmagltan ng pananallg sa Lumikha, -ani Allng Escolastica, -lahat ay magiging magaan para sa aUn. Siya ang pumapasan ng baba· gt ng ating mgo. dinaranas. Pa¡::papatibay sa pananallg na yaon, sama·sama kung mag.orasyon &llang mag.anak. At. tuwiug Mlyer· kules hanggang Biyerne.t Santo, na· klkilia sina Dadong H pagrer•lteal sa si1nbahang pambayan ng Lubao. Rasa1na nina Israel at Dadong ang iba pang kabataan sa buong Lubao. Pa111alawang pinakaluman'! simba· bang natatag sa Pililpnas (1:521). ang 1lmbahan ng Lubao ay pinagtitlpu· nen ng maraming mahihirap sa Lu· bao at sa mga karatlg-nayon. Sa pa~ibn ng mga pagdarasal at pagninila}', sumasalit an; buong ti· nig ng r•lrHI master, si Padre C•s· to de Ocampo: -Tayong mahihlrap, huwag n•· tlnt lslpln na tayo'y plnabebayun. Hltlt tayong m1pal1d HSNgka't mi· namahal tayo n11 Maykapal, Kunt hlndl"v plnlll na sana n11 l'anglnoon na siya'y m11ln11 Harl H hallp na maglng anak ng lung karplntero. lya'y nagpapatunay na plnahahalaga· han nlya an"!' m91 m•hlhlrap .. . Ang pagreratreat ay tinatapos sa pamama~itan ng pangun.1\lmpisal, at pakikinabang. (}Ianggang sa kasal11· kuyan ay isinasa-:awa ni G. :Macapa(lal ang kaugallang ilo. Al tuwlng BI· yerncs Santo ay umuuwl slya sa Lu· bao at umiilaw sa prusisyon ng pag. llllbing.J MAGING SA SULIRANIN sa pag· k.aln ay nai:la.gapay ng mag.anak ang pananalig nlla sa Lumikha. Sapat na ~g l.utsip, sa mJ{11 sandaUnA" wal11 •• ko ang inyong pagganap. -A, gayon ba? Salamat. -Naniniwala ako na isa kayo sa pinakamagaling umarte dilo sa Pili· pinas: al ma,? ing sa ibang hansa •Y hahangaan ang Inyong pagganap. N11patawa nang malak11 ai Jobnny. Dumatin.:; ang inord•r nlya, -Kumain ka, binata, -alok ni Jobnny kay Luil;ito. -Este, ano ba ang pangalan mo? Ah1m mo'y gusto rin kita. Matapat ka kung ma¡salita. - Hindi ho ako nagbibiro, Mr. Cruz, totoo ho ang pinagsasab¡ ko sa Jnyo. Muli na namang napatawa si Johnny. -Hindi mo pa slnasab¡ &a akin ang pan.;alan mo. At &aka, illl pa. huwag mo na akon¡ pupupuin. Tumatanda ako kapag plnupupo, c. -Ang pan.ii:alan ko bo'y . . . kuwan, Lulsito Monteverde, -sabi ni Luis!· to. -Mr. Cru¡.. este ... Johnny, marami akong ¡uslong itanong sa (Sundan $1 pahlna 24} (KARUGTONGJ silang makaln, ne may ltuturonc paraan ang Maykapal. Si Romana ang humahanap ng panan. -Matulog muna kayo, Dadong, Israel ... , -himok ni Romana sa mla anak. Xukunln nlya ang banig at !lalatag Jyon ea lung sulok. Noon ay oras n¡ panangbalian, nguni't walang naisaiog si Romana. -Inay, nagugutom na po kaml, e. -llfay bahagyang patanggf sa paghl· ga s¡ Dndoog. -Kumain muna tayo. -Oo, kakain na tayo. Mahlga muna kayo sandali, hane? Ang "sandalin!!" lyo'y katumbas ng apat na oras. Kulang·kulang sa apal na oras na nanchihiram ng biga¡ si Romana sa iba·ibang kapitbahay. Nahihirapan ding magpahir:tm ang mga iyon pagka't karamiha'y katulad din Dila. Nang hapon,f yao'y umuwl .tlyang m1y dala nang bigas - kalahatlng lata ng salmon. Kalahati ng bigas na ¡yo"y ltinabi niya at ang kalahatl'y inilufaw. Saka lamang niya gJnisinll( slna Da· don~ at Israel. . . na nahimblng nang apat na oras . . . upang kumain ng nilugaw na uulaman n,g .esln. Ang g.ayong paglunas sa pagkagu· l?m ay kinasanayan na ng magkapalid. Nguni't sa maraming pagkaka· laon, lniiwasan nila ang gayons IHIIl'?yayari sa pamamagitan ng pa.g· pasyal sa iba't ibang kamag.anak sa mga baryong San Roque, San Pablo l. San Pablo II at Gutad, ang tiraban ng mga magulang ni Romana. Sa pagkukunwaring "pamamasyal". na~raraos nila an~ araw nang hindi ka1Janyang mag·isip nang malalim kung paano sila mak11Jalagpas sa oras ng h;ipunan habang kinalilimutang noo'y oras ng pananghalian. ANG BAHA Y ng mga Pangan sa Guiad ay walan¡:: pinag-iwan sa bahay n.ina Dadong. . . may kataasan nga lamang, ngunl't higlt na mabu· way ang pagkakayarl. Palibhasa'y malaplt na ~a kabnndukan. May labinlimang kilometrong layo buhat sa Lubao, ana masukal na da· ang patungo sa Gutad ay nilalakad lamang ni Dadoug. Kung pinapalad naman slya, naaarl slyang makilmg· k<1s H l~ang may karltoo. An¡ karanlwang punta nlya roon ay kun1 walao¡ kl111e o panabon og pagbsbakasyon. Jsan1 kabawasan sa pasanin n.g kanyan¡ ina ang pagpunta niya roon. Gayunman, bihira siyang pumunta roon nanll! mag.isa. Katulad din ni· ;>•ang umüwas sa p.agkagutom, ang kanilan¡ buong mag·anak ay nagpu· punta sa Gutad. Sa pangyayariog yao'y naglging malaki ang pananagutang tuogkulln ni Dadong. Siya ang nagsusuga sa dalawang kalabaw ng kanyang Lolo Atanacio. Pagkalapos ay dinadal1 nlya iyon sa isang lawa·lawaan upan¡ paliguan. May mga pagkakataong ha· los malublob siya sa paliguan n¡ ka· labaw . . kapag may katarikan ang Jugar na bababaan. Bukod &a tun.gkuling iyon, mallmil 1lyang gumawl sa baybayin ng Ban· querua, ilug-llugang karugtong ng llog Lubao. Dala ang lsang balde ng gaas, pl· nagsasabay nlya ang paghuli ng mga alimasag, "damuko," at paros. Kung sinusuwertc slya'y nakapag.uuwi slya ng mahigit na kalabating balde ng paros at ilsng alimasag, bagama't ka· dalasa'y umuuwl slyang nananakit ang mga dallrl sa pagdukot sa bu· hanginan at pagkasipit ng mga ,¡¡Ji. masag. Kung gabl - oras ng paglabas ng mga palakang·bukld - nagpapallfid· Hgid siya SI kfibuklran ng Gutad. Ba· wa't palakang mahull niya'y maka· papaw¡ na ng gutom, kaya maUyaga aiya u pagmamasld sa mga lubak· lubak sa tabl ng m¡a halaman ¡a bukid. Ang mga palaka, sa sandallng matabihan ng Uaw, ay hindi na kumi· kilos sa kinaroroonan niyon. Ganoon ang ginagawa ni Dadong. Jsang ila· wang klngke aog bitbit niya sa kan· yang payukong paglalakad, sinisikap aninawin ang bawa't matapuan n.'l llwana8'. Sa gayoo nanc gayon ay nallUbaog i;iya, at hindi na nilpupuna ang pag· lal1m ng gabi. Kung minsan ay umuuw1_ siya nang hatinggaDl. Hindi siya kmagagalitan sa P31· uwing yaon. Mangyari'y may kabuJu. bau ang bawa't sandali nang gabing yaon na ilag¡ sa bukid, lalo't kung bagoog ulan. At kahit p1 may babagyan¡ utan, kapag inabot aiya aa ptn¡huhuling iyo11, nagp1patuloy na si O.don¡ . Ao¡ kanyaog kaligtasa'y blndl niya ga. 1111ung in11alaaJa. Para sa kanya, iyo'y hindi kasinghalaga ng panla· mang·tiyan na kailangan niyans mal· uwl. l)•on din ang kanyaog ban¡arin kung siya'y nan¡lngisda. Isang araw, pagkagaling naman ni· ya sa pamamao¡:ka sa Banquerua, ay kusa niyang idinako ang kanyang bangka sa kaougnog na Uog Lubao. Malaku ang agos noon. Sa minsang pagsagwan niya ay tumaob an: bang. ka at napasuot sa isang malaking butas sa gilid ng ilog. Nahulog na labat ang mga nahu!J niyang palo.t. lb1g-ibif niyang sumisid at hagilapin ang mga lsdan.g iyon, nguni't hlgit na mahalaga ang malahon niyang muli 1ng bangka. Hiniram lamanc niya iyon kina Ab• lardo Vitug. Sa ano mang paraan ay <lapat niyang isauU. Kaya,~ sinisid na nlya ang llalim ng bangka at pilit na itlnutulak na paitaa1. Isang slsid, lssng IUaw, 11101 slsid ull. Subali't hindi niya maialis ang banc· k:a sa pagkakasuot sa bulas. N1dedalg, ang kanyang lakas ng bigat ng banr· ka na pinagagalaw-.galaw DI malakas na agos. Sa huli'y nanghina siya at naram· damnng ibig siyang tangayln ng agos ng tubig .. (ITUTULOY) PAMBANSANG SULIRANIN SA KABUHAYAN (kARUGTONG) ng hayan. Habang may panahon pa 11y nar1rapat samantalahin ng mga kinauukula,ng pfnuno ang paghanap ng mga lunas sa ikasusugpo ng m.;:a suliranin¡ lyan. Hindi upal na SI tuwi.tuwlna'y mga pagtatalo at hindi p.agkakasundu·SUD· do ang naririnlg na lamang SI mga pinuno ng Pamahalaan. Ang dapat na gawin níla ngayon, Jalo na ng mga may klnslamiin lit pananagutan sa kabuhayan n~ bansa, ay 'ang lunasan ang ml!"a suliraning nagpapahirap sa bayan. Hindi hinahanap ng hayan na ang m1a suliraning iyan ay malu· nasan nila at masu".'po sa napakaik· !in'?' panahon sapagka't batid din ng bawa't isa ang 'kalubhaan at kahlrapang malutas ng mga iyan. Anc hin!· hintay olla ay ang pag-ukulan lamang n .. Pamahalaan "ª º """hon na din(· <:!in ang m~a idlnarain<? Il'?' hayan ukol sa kanilanl! me:a kalagayan. At na~katapos nilanl!l dint?ein ang mga ito ay unawain nila al lslpin ang tum· pak na hakbang. Bagaman han(!!lnq ngayon ay wa· la pang gina!rawang anuman~ hakbang ang mga ahenslyang may k1pa.· nanal!lutan sa kabuhayan Olf hansa sa pat?lutas sa maramlng sullranln, na· ninlwala ang n1ahihlrap na mamamayan na ginal!awa nila ang kinakalla· niiang mga pal!sisikap upanq matugunan ang kar:iinr.an nR: sambayanan. Bagaman ang Banko Senlral ay wala pang ginagawang hakbang sa barap ng katotohanang mababa na aog ha· laga ng salapin( Pillpino, umaasa PI rin ang mahihlrap na mamamayang hindi nito nakalilimutan ang tung. kuling dapat silan¡ ¡;umawa ng paraan upang mapawi an: laganap na kawalang kasiyahan. Ang mabuting kalagayang pamban· sa ng Pilipinas ay dapat na mala· mang isang batayan:g ginagamit ng inga ibang bansa sa d-aigdig sa pag. .sukat sa lakl at halaga DIC pagf.I· nging iuukol nila sa atin. Ang mabu· ling kalagayan ng .ating hansa sa ba. rap n1 Malayang Daigdig ay huwag nating dungisan sa pamamagitan ng kawalan ng pa.apapahalag1 sa mga bagay na dapat na unang Jsaalang. alang. An1 katatagan1 pangkabuhayan ay· hindi Jamang mahalaga sa kapaka· nang panloob ng isang hansa kuodi talo pa nga sa kanyang kapak1nang panlabas. Subali't kung ang kapaka· nang panloob lamang ay hindi pa natin mapabuti :¡t mapaunlad. ga. ano pa ka~•a ang kapakanang panla· bas? Anont¡ mukha ang maipakiki· harap n>J Pilipinas sa isang maunlad na hansa sa dalgdlg kung layo ay isang hamak na pulubl sa psniogln ng bansang tyan? • • • r.IAGASIN NG BAGONG BUHAY {lkl.9 n• L•bu) M ABll.IS na Jumlpas 1ng mga araw. Ang muaming pangyayaring nakaraan sa buhay ni Femy ay parang mga lanlang dahong aalagu sa tangkay. Hindi na ni)'a ibig pang Jin;unin an¡ maiitim na anino ng k.anyang kahapon. Maging &1 Aling Amandang nagma1upil u kanya al si Rita na nachoulo sa kanysng kapurih1n ay nilimot na nlya. An¡ tanging paminsan-mlnsan1 ' umusurot sa balintalaw ng klnyang mo:o mata ay •ri.g mapanghikarat na mga ngiti ni Donya Paula al ang pangkat nina Gar io, Siso, Esteban et Teriong Pipl. Kung mayroon siyang plnagkakaabaalahan ngayon ay ang makatipon ng salapi upang Si)•a'y mak.iipagsarili al maipagpatuloy ang napatigil na paf-aaral. Napag-arala.n nlya sa buhay na hindi upat • lll kagandahan. manapa'y !to ang nagtutulak u Wng lat. upane mabulid sa kapariwaraan. Dapat na unan!:' masiya. bao w iya 5ill klub Di Mr. Reyes. Doo'y na1karoon siya ng maraming tagah1ng1. Mayroon n:a rín¡ m¡a ílaog ~ng bubuluni::·bulon¡; sa k;inya,tatakam-takam ni1 waring kmagu.;utuman an~ kanyaog k;;ig11:1dahan. Suba· li't ano aog kany1ng malay? Hindi ba maraming Jalakinf nagpapakabaliw sa ibang mga kaodungan gayong may mga asawa 11t :mak? Hindi l>a mara1ning pusong nagsasamanlala sa kahinaan ng mga babu? Siya, DI isang maog-nwit SI klub ay ka· rapat-dapat bang iharap H dambana at ¡:awing reyno. ng Jsan¡ t1b1nan? Ang I•· hat n~ iya"y pina¡;llllmbang. timlu1ne ni femy. Kaya't 11pang siy:fx, makakall! sa ~anyang pamumuhay ay ipinako niy-a ang kanyang paningio sa malayo, na pinasisi¡:l::i ng pag-as::ing balang araw ay mah::ihango niya aog kan)'ang sarili. Dat::ipuwa"t nakita ni Mr. Reyes ang kariktan at kas11riwaan ni Femy. Sa bawa't oras ay nagdaraan sa kan}'ang paningin ang isang larawani:: kabighabigh::ini, na)<.11tutukso at nakapan¡hihi· na}'an: na mahulog pa sa Jbang mga kamay. Kun¡: ma· laki man ang ae:wat ng kan· yang culang: SI d;il:l.ga, kun¡ siya ma'y may pananag:utan sa buhay, m;uahil ay hindi n.11man kalobisang pagukulan niya ng: pag:-ibig at pagmamahal si Femy. Siya'y may salapi, may kakayahan siyang bumuhay kabi't tatlo o ap.11! na bab.11e. At isa pa, hindi ba s¡ Femy ay iniJig. tu na ni)'a sa isang Uyak na k:l.sawian? Hindi ba si· ya'y may malaki nang puhu· nang mai¡usurot kunc s•k•· sakali? K•> ·a·t ang pagtingin nlya k.ly Femy na walan¡: p::ig-iimbot maliban sa pagkasanl!kapan n pa'l:papauolad n¡ ka1:1yang: negosyo, ay naragda¡aD pa ng ¡,ang pag· Hindi inaakala ni Femy ay nagkaroon ng pagtatangi sa kanya ang pinamamasukang tagapamahala, at . .. NAGBALIK NA PAGMAMAHAL nina Teodorico C. Santo• at Pedro Reyes Villanueva MARSO 9, 1951 hahangad - ang pa1baha· ngad na mapakal•sin¡: sa kandun¡an DI dalaga. Taka11J·t•ka si Femy nan¡ bigla na leman1 marinig ang di inaasahang pagpapa· haya¡ ni Mr. Reyu. Dadalawa sila noon sa silld·tanggapan ng tagapamabala at may-ar¡ n1 llub. - Femy, hindi mo ba napapansin ao¡ malabla kon¡: pagtatang¡ sa lyo? Hindi mo ba nadarama na lkaw ay akin~ iniibi.~? Napatingln ang dal.11ga sa mufr:ha ni lk. Reyes. Napa· kunat ang kanyang noo sa pagkabl¡la. Kallan man ay blndt Dlya laauahanig an¡ ltlaklo¡ 111.outurlng Dlyaq lsanf ma¡lnoo a1 mabuyon1 ma,valiu sa kaaya Df ca· yon. -Mr. Reyes, -.ng na· sambit ni Femy p1gkaraa11 Dg ilang saglit, - hindi ko akalalng magkaroon kayo ng hangarlo 91 akJn! -at 1umindig aiya upaa¡ iwan ang tagapamahala. - Femy, huwag ka sanang pabigla-bigla. Alalaban!IJ mon.g naog dahl1 sa aldn ay umanl ka og maraming ta· gumpay sa iyong pag-awit. -Hindi ko ikinakalla, Mr. Reyes anc lnyong kaganda· bang-loob •. at maldll'afda1 ko pa ong gloawa D1111ooa: l)&(IW¡tas 18 Ulll. -Gayon pala ay bakit ipang¡i¡:ilalas mo an1 narlnic mo sa akln? Ku.n1 lkaw'y mapalbanc kam•y a1 hiDdl mo matitiyak anr; i7ong ma· giging kapalaran, n¡uni't kunc 1ko anf magmamah11I sa iyo, ay manana¡ana ka sa kaligayahan. - Nagkakamali IF:a70, * · Reyes, kung an¡ inyon1 p\. nagpaparunan ay aapqka't marami ka10Qf ulapl! ADI pag·iblg ay hindi maaarlng pantayan ng u lapil Parang nasundot anc kap:i· l.11luan n¡ ta¡apamabab n~ 18Y0111 sagot 11¡ tsug man.e• (Sunllan • Plhlftt 20 ,. • Pangkabataan '' ITO ANG AKING AKDA" •• ltA8ATAAN: Jp"d•I• ""pi· ••• - 11• ""' "unaDgbua<1a • 9 h•ron9 panl1i•" .. a1 ... al>oDIUD. ltu•11 •·maurl'' •ID la• a a9 ar tho.k "" maLGlat• •al<>. Ano tc1<ampa.lan9 p:t· ~"""u Hwa"t ma\<1\kal.a ay -•hlaoil Dll mar ... kdo.,. 1-.00~D Dll "'Ba90119 Bu· i..,;· OU8Clli~O TlmH. Fla· rHllao TonH. Moplla. l[w.9 ,,.,.. • .,,..eizi•Lra " ' lpodoclolo IO P-•Q'llOD ll9 hrn. T••<kl-:~11,..g k..tlol~ M IM (IJ DI ll>n• 09 ftCID-S 1o;a,1cp1 n ~ .. ·, • .,1Qa1i (lt) nll lo11ru•IWa DIJ ~t:>ol-111atlaL\• 1~ <199 boba n• b<l.wa't akdo, at aoldailrad" '" dalawan9 p.!Mul9 fdo\IO]o opaee), J(g. - rl 11119111\al·t• .. aT, U.!1111'• ,._ ... , • diW<lllllll <1119 p ... ,,. "4uul91 at mar malalr.L-IC1k11111 1 ...... , ... Ano ~-·1 akda ay·Jiaila· ....,•t1 laklp..1109kupon'l1n•• ""'ol M plt•k na Ita. Na· CM1iD.9 .,..lrJMldah ng kllldt llan9 atda b.llonpama't or19 Nwo't .llWI ar"'ª" kauma119 kupoJ> -al11lu1>9H9a, kun1 dalOWHO 11kol• af olal-8119 • - ·•tll\,10\1 •a•loa9Uola • f .. u. ti"' llll¡ooft. Aq ••· <M"9'"'•1•Q:Jll•loklp " k\ipoo •1' b1H il...-oa11Jon9·al•119, J.,..dolo< <11>9 '"'º"9 alld<1 K : · •1tt1r ª" "'!TO AllG a lQtO AUIA" , ••w•ll• •• ~ ....... GaNila• , ...... n...1111 .. '·- ·· .. , • ..... N ABUNGARAN ni Carlito na·si Miss Vill• ros.a ay na1susulat sa pisara ng ltaoilan1 aralin sa araw na Jyon. Marah~n at malncat M lumakad siya p1h1ngo sa kaoy1111 upu1n. -Cu lito! -Mariln an¡: M ATAGAL nang mag. klsiotahan sina Ben at Liz.a, nguni't hindi matuloy ang pagbarap nila sa altar s.apagka't tutol ang ina ng dal1g:1, si Allng Denang, sa l!:anilang pag·iibigan. Ang pangarap ni Aling Denang na mapangasaw1 ni kanyang anak 1y isang mangga¡amot, hindi gaya ni Ben na i.Sang m.,¡sualla larnang. Si Ben ay Upos ni: hlth u hool at taJacan1 pao¡ arap Wyan¡ m1Jin1 Isa rin1 doktor, neuni't dila ng kabirapan •Y napilit1ng lumlgil na ng paf· aaral. lsang gabi, ang ma,gka. sintahan ay nagtipang mag. kit.a SI dalampaslgan. Sila'y nag-ulayaw sa tanglaw og kabll~aq buwan babanJ ang dalaca'y nllkabimlay· !1111 hUig- ng binata. -KuDg tayo'y mak11al ¡,y ihahandof ko sa iyo aog IHD&: rn.alawak o.a bukirin, -an1 pangako n¡ blllata. -PM DO kun.g twnutol st Inay'f -tuoll( n¡.. dl1a&a. •· tiniG' na narlnlg ni Carlito na bigl1og 1kinapalingon niya. H111di nakaila sa kanya1:1g paniogin 1ng mga ma· ta ng h nyang mga kamagaaral na paw1ng nakatuon lito. Kilala niya ang ugali ng kany1ng guro. Pag tungkol din lamal\,J sa kanilang pag·aaral ay lubbang mabagsik. Lumabas si Carlito upang " Good Morning Teacher " " NANG MALAPIT SI CARLITO SA t<ANILANG TAGPUAN AY HINTAl<OT SIYANG NAPATIGIL" sa kaoya nang buong panu· nurl. -Maraming. ulit nang nangyari na kung pumasok ka ay huli! N1tayon din ay lumab.as ka at . hnmingl ka .og u t"" ,u,. sa atinf Prio· sipal! Hindi 01 sumagot si CarSasaeot pa sana si Ben, ncuoi'l aiya'y napatda nanc ma.kltacg nakatayo aa kaDi· lana: barapan si Al111g ti• lltlli OA 11lU U &alJL magtungo sa tanggapan ng kanilang punong.guro. Ayaw din naman niy11.ng makara· ting .sa kany1ng inga ma¡ulang a11g hindi niya pagpasok sa oras sapacka't maaga nam11n siyang umulis sa kanila. Ang 1uloo ay sinasad· -Hmm! Magaling! At kun¡ kayong dalawa ba'y kasal 1 :ia ay malbibl.gay mo kaya anc Jpl11u¡a11pko mo11.1 bdlrl11? -nabpayu Jam1rn" 01ya .1.nz blodi pa¡pasok nane muga sapae· ka't namumubi siya sa kan· )'ang Ruro, <lahíl sa ar:.w. araw na pagpuna nilo sa kan)•an: mga kilos al pan;i. namit. -Mabuti pa yalang m:ig· hinto na ako ng pa~·aaral , -kung minsan ay nasasahi luloy sa .sarili ni Carlito. Sajlil na n~pahinto sa paglakad si Carlito nang mapuna niyang m1lapil na si)'ª sa nakapinid na pintuan ng tanggapan ng kanilang punong-guro. -Ano kaya an& idadahi· 1111 ko? A, bahala na . . Akmang kakatok na s.:i pinto &I Carlito nang rnay tumaplk sa kanyang kananR l:>alikat. - lkaw pala, Jaime. - ani· ya nanj makihlla ang tinu· kor. -Bakit ka narito, Carllto? Plnalabas ka ba ng inyong Utser? Tayo nga muna sa "canteen" at doon layo magusap sandali, - ang yay8 ni .Jaime kay Carllto. Magkasamang nagt ungo sa kantina ang dalawa. -Alam rno, Jaime, pinaln· bas ako ng amine lit.ser dahil sa hui! na naman daw ako ... kun1 mlnsan, e bi· nabalak kong hu .. ·ag oan& pumasok, e. Alam kong g1lit sa akin si Mb' Villarosa. - Kung gayon huwag na layong pumasok mamayang . hftpo._, -ganting tugon ni Jaime sa sinab¡ ni Carlito. -Mamayang hapon ay hihintayin· kita sa tindahan nina Cheng sa kanto al may pupuntahan layo. Pera ang lalakarin natin. Ano. payag ka ha? -Oo. J aime. Pupunt.:i ako doon .. -Si~c. hlihntayin kita 1111? -A.t masayauJl ~i· wa.lay na ang dab.wa. Kinahapunan, nang duma· tin:,: :.n¡: n nda\i ng kani1an1t tip11nan a)' nagtungo si Carlito sa pook na kanil1nr;:p.:igtatagpuan ni Jaime. Ha· han!'( naglalakad siy-<11 ay \n;iasam·asam niya ang ma~ it!in!( kaligayahan niya sa hindi pagpasok nang hapong iyon, µ;iyun(lin ang peraor l•lakairin nila. Nang malapit na si Car· lito sa kanilang tagpuan ni .Taime ay hint<1kot siyang napatigil nang makita niyani::hawak ne: in ni,:" pufü si Jaime .. Noon nap3; hulo ni C4ir· H10 ane tunay oa kahulugan ng paJUipan sa kanya ni. Jaime. -Salamat po. '-labal na Poon, at ini\igtHs Ninyo ako sa .tiyak na kapahamakan. -padasal na na•1s<1l ni Carlito. Kin<1bukasan, 'maaga pa ª' pumasok na s¡ Carlito. - Good mornlng, Teacharl - magalang na bungad ni Carlito sa kanilang guro nang siya -.y pumasok n::t: sa kanllanc silid·aral3". ~apatigagal si Min Vi111 r '>sa sapa¡ka't ang narini@ niyang binigkas ni Carlito ay kiitupann ni:: malaon n:ot niyang ninanai8 marinig ka)' Carlilo, na kinapapalooban ng lubos na pagbabago nito . -Good mornlntr, Carlito. Pumasok ka... - mabana· ~·ad at magiliw na lugon ni Miu Villarosa nang mapu. kaw ~a pagkakatieagal.• • • -ltogello Sanchea 19 taong 9ul1"9 1219 Dal Pil1t Lunsod ng KM•n1tvl" DAHIL SA PAGHAMAK NG INA NG KANYANG KASINTAHAN, NATUTO SIYANG MAGPUNYAGI maywang na tanong ng matanda. Hindi nakaimik ang binata. Dahil sa kahihiyang linamo ay madali ilong lumisan nang waJang p:ialam. Buhat noon tií Liza'y la&i nang naghihioagpis dabil s.:i hindi pagdalaw sa ltanya rU Den. Maraming kaki\a-kilabol H pangitain ang nasa isip ng dalaga tungkol sa binala, hanggang sa isang araw ay tumanggap siya ng isant: 11· ham buhat kay Ben. Anang liham: Mahal ke. 11.m kene di· Pitak ng "Uo Ang Akin, Akda" ~~::1i~~ nfim8:s~ºFfo~~~¡ªu1o Torres, Maynib G. Patnugot; K.ah1kip po nito anR isa konli! akda na may pama· gat na Pangalan Edad: Tira.han o paaraJan: MAGASIN NG 8AOONG BUMAY Nagbalik na Pagmamahal •••uoroNo aawit lamang sa kanyang klub. Tiniligan niya si Fcmy. -Na!kakamali ka, Femy, Hindi ko binibili ang iyong pag-ibig. A.ng iniluluhog ko sa iyo ay pag·lbig sa pag· ibig al puso sa puso. -Lalo kayong nagkakamali, marangal na tagapamahala, -ang may pagkutyang tugon nf dalaga. -Paanong mak.apaglalapil pa kayo ng pag-ibig sa akin? Hindi ba ang puso ninyo'y bilanggo na ng ibang puso? May asawa kayo at mga anak! -Femy, ipinangangako ko sa i)·ong hihiwalayan ko siya nang dahil sa iyo, :....ang mapusok na pasya ni Mr. Reyes. -Al igigiba ninyo ang isang tahanan upang paluhain ;mg isang asawang sinumpaan ninyong mamahalin? Dinaramdam kong sabihin na kayo'y isang Jalaking hindi karapat-dapat sa papuri kun<!i sa ... -111 Si Femy ay nagdudumallng Jumabas sa silid·tanggapan ng tagapamahala. -oOo-UMAAPAW sa kalooban ni Mr. Reyes ~ng pa,gdat'amdam kay Femy. Hindi niya akalaing pagpakitaan siya ng kagaspangan, halimbawa na ngang nakapa¡¡:pah;¡yag siya ng pag·ibig. Para sa klny1, ang ginawang yaon ng daJag1 ay ta h asan~ paglapastangan sa kanyang pagkalalaki. Siya na igi nagalang ng mal1· taas na lipunan ay hindi papayag na pagsalitaan at humakin lamang ng isang mang.aawil. Susubukin niya ang kaligasan ng loob ni Ferpy., Higit n isang mangaawit n anasa ilalim n; kanyang kapangyarihan ay na·p:-,gtagumparan niya. Diyata•t kay Ftmy hmang ay magpapakabigo siya? Magbuhat noon a)· hinigpi· tan na ni Mr. Reyes si Fenly. Kung minsa'y pinagpaparingga n na rin n~ya ang dalaga ng mga salitang dapat ipagdamdam. Nguni't ~¡ Femy ay natatawa lamang nang lihim, s~pagka't nagugunila tuloy n1)·a si Don Rosauro na nag. J;andarapa sa· paghabol sa kanya. Hindi kaya gayundin ang mangyari kayMr. Reyes? At isang gabi, pagkatapos ng pag·awit ni Femy ay muling tinawag ni Mr. Reyr:s sa kanyang silid·tangga pan. _-Kaya kita tinawag, ang simula ng tagap•mahala, _ ar sapagka'! ibig kong bigyan ka ng pagkakataon sa iyong hanap-buhay. ·-Ano an.g ibig nin,yong sabihin? - ang ngot na p·aMARSO 9, 1958 tanong din ng da\aga. -lbig kong pamiliin ka ngayon"sa dalawang t-agay: tanggapin mo ang aking pagibig o hWTlanap ka na n,g ibang papasukan? -Hindi ko po akalaing mapaghiganti pala kayo. - ang tugon ni femy. - Kung halimbawang tangg.apin ko Y.ayo kahit hindi ko n.am.an kayo iniibig, masisiyahan na· man kaya kayo? -Kaya ang si nas.abi ko s.a iyo ay ibigin mo ng.a ako,ang mariing turing ni Mr. Reyes. -Kapa.11: ginawa mo iyan ay ikaw na ang pin.ak.amapalad sa \ahat ng babae. - Hindi ko nga byo maiibig k.ailanm.an t - .ang lalong n:.ariing sagot ni Femy. - M.ay lumigaw oa s.a aki ng matandang mayam.an. nguni't hindi ko linanggap at pinili ko pa nga .ang m.agpakasakit. Kung s.alap¡ Jamang ang .aking tinitingnan, hind i na ako m.apupunlil SI klub n. ilo. Tumindig sl Mr. Reyes al hinawaka n sa kamay ang da· laga. -Kung g~yo•y pinipili mo na ang umalis s.a kl ub, hindi ba? ;-Kung .ang ipipilit nin· yong s.a .aki 'y ibigin ko kaYQ. kahl't ngayon di'y nak.ahanda akong umalis. -Ako naman ang nagsa· s.abing hindi ka m.ak.aaalis~ -At bakitpo? Hi ndi poba maliw.an.ag ang aking sagot? Diy.an na k.ayo. -.at iniwaksi ng Dalag.a .ang kamay ng tagapama ha\.a. Nguni'l bigl.ang kinabig ni Mr. Reyes si f'emy at mabi· lis na nil.agdaan ng halik ang labingd.al.aga. -Huw.ag~ Bitiwan ninvo .ako! -ang sigaw ni Fem;. Pina.lay.a ·n¡ Mr. Reyes si remy. -Ngayon, -sabi ng ta;>:ap.amahala, -magkano ang da pat kcng iba.y.ad s.a mga halik na nin<ok.aw ko sa iyo? -F.to ang bay.ad! -.ang sabi ngdalaga na kasabay ang mala.kas na sampal sa mukha ng 1 .alaki. Tinutop ni Mr. Reyts ang k.anyang pisngi. s.amantalang si Fcmy ay mabilis na Jumabas s.a silid·langgapan at n.aglun~o sa k.any1ng tutulugan. r.~ht na g.alit .an: dalaga. Prnagbab.alot 1ng kanyang mf.a da;nit .at mga kas.angk.ap.an. N.ang siya'y aalis na J.amang ay nilapitan siya ni Mr;. Reyes. Nagulat s¡ Femy nang magbago ng pangungusap ang l.alaki. -Femy, patawarin mo ako. Kinütilala kong malaldng kamalian ang aking ginaw;i. Huwag kang umalis, umawit ka pa ngayon sapagk.a'i may dumat.ing la· yong mga b.agong suki. - Hindi na ninyo ako m.a· pipigil.an, Mr. Reyes. -Huwag Femy, hindi ne mauulit ang nangyari. Yao'y dala Jamang ng aking kasabikan SI iyong k.a~andahan. Hinahanap ka .ne aking mga suki, al may mga bagong suki pa tayong n.acsidating. - Ginag.aw.a . na ninyo akong kasangkapan sa inyong klub ay ibig pa nin· yong dumhan ng aking J;apurihan! - Paniw.al.aan mo a k o. Femy. lsi nusumpa ko sa iyon.f k.apag inulit ko pa ang gayon ay mag.agawa mona .:ing iyong ibig, -al in.agaw s.a kamay ng dalaga angmalela. Napahinuhod nam.an si Fel1'y, palibhasa~y nakit.a na· man niya a ng pagsisisl ni Mr. Reyes. Sak.a ang toloo'y hindi naman niya nalilimot ang mal.aking utang na Joob kay Mr. Reyes, na hindi maaarini bayar~n ng salapi. Kay.a•t ila.;·ayos na n.aman siy.a at ilang saglit p.a ay nasa harap na siy.a ng mikropono. Nag·umugong ang pa· lakp.akan. Yumukod muna ang dal.aga at ngumiti s.a karamih.an. Nagpal.akpak.an na naman. Sak.a pa lamang siy.a n.agsimula s.a pag-awit. Lalong n.aging kahanga-hanta ang k.any.ang tinig, k.alakip .ang kanyang damdamin at k.aluluwa. Nll!nunuot sa puso ng madla ang J.ambing, kaya't halos m.apigil .ang paghing:i ng mga nakikinig. s·a isang hapag na nasa gawing kanan ng bulwagan ay may isang lal.aking nagma· maSid na mabuli kay Femy. Hindi halos kumukur.ap ani mga mata. Nang matapos .ang m.arikit na awit ni Femy ay si nuk· lian siya ng masigabonf pa1.akpakan, Yumukod siya at n;umiti na naman, subali't Jalo71; lumakas, humaba ang pal.akpak.aa. Kaya•t napilitan siyang umawit na muli upang ma_ l::i_ gyang k.asiyahan ang k.an}'ang mga suki. N.ang siya'y p~p aali s na s.a mikro. pono ay isanc lal.aking may kagulangan na· ang sumalubonf sa kanya. Nabigla si Femy nanc makil.ala iyon. -Mang. . . Mang. . . Pablo! - ang buong p.aik.amanghang nabigkas ng dalaga. -Femy . . sin.as.ah! ko'l ikaw nga si Femy! Habang (Sundan H pahina 23) Mga Sigarilyong Mapag kakatiwalaan ... Wala kayong sukat.ipangamba sa mga sigai'ilyong ita, sapagka't dalisay na tabako lamang ·ang ginagamit sa mga ii'o .. . 21 22 Ang Inyong Kapalaran Sa Linggong lto ·-3.1-AJNQQ fltlll TAllRUS Alnll 21 - .. .,.. 21 MGEMINI • ...,.u-•••r•H Blln H - A•"'- U .... ,.,U- lel'f, 11 Old.U-lle•. 11 ... ,._.,.11-Db.21 º'•-""11-i..,.19 ftAQUAIUUS ..... _,, ....... i.:ni;f!;,',~ n!. 3 !:!": - ~~!~~=~º~~ lliyeroon r.;.',:t.':'l.~ híbiO•ll ""11 Mopal.ul n~ bolang - 4 ~.~y i¿"~i;~~::,~~ "!·•9igi"9 map.olad oa 11namaho"ll ne1101Yo. Mapal • . t n• b1bn<1' - t kulay - itím ~f<IW - HuW• bu O! Sabado ::p..~:~¡~~'~".,. l<atuporan MoPol•<I n• bilczn9 - 2 l<uby - pulí ª'¡'¡',.,-;;::, Mattn al Wa..•• R"mil;hon i1on11 kapdaton, Ma¡i;f~~~ '.'.;'. I kulny - dil11w .. ª'':.':'n11190 Mnr1 .. "' ~~~~ .. li~.~; .r:.~:::~,~~· MopuL-<1 "·' bilang - S :~!".J = t:~~!n al Linlf<ro -lfaoa kaoundua" kap.la1an. M.ipoJ.o<I n.1 bob1>g - 9 h•lay - pu~cr "'~';" Biyoru~yorkoh·• "'ºPiling "''l• PG-, M .• g;q;,,q '·'""ª''"': '" HClnQ lih: . .,, na b<1"0.y Ano pagl<:.hmil "11 la· gumpoy <> kaungal<>a ~~~i+;I d~~f~?i~:~~~ ~::y~ .. ~~:º:~~: .. :~r: :~~ .. ;f.," P;•;¡¡~~~º· ·H~~ w.,g ma<1kakam.>ling pi· ¡,;., """ p~ nlabo& n• kaQondaho u •" kobin•· hinoy . ..,o n.o kol<1ulldn. Ku n<1 l<aoamohan mo oiyo •~ 9aw.!n o m<>· 1.,.,it '" iYonsr Pi"º""" !.~~.~~ha1~uwo"o':"ak:~·k::. :~:~ .:'.~:!:~~~:: .. :~~i::1:: yo,..,1,,ho""" Nagbalik r.a Pagmamahal umaawit ka ay nabubuo sa aking isip na wala na ngan~ ibakundiikaw!-atsagltnJ ng kasiyahan •al pananahik ay nagkadaop ang kanilang mga p3lad. Napatingin ang mga tao sa kanila. Nang lumingon si Femy ay nasulyapan din si Mr. !~yes na sila ang pi· nagmamastlan. -0, Mang .. Ambo, para kayong hulog na ng langit sa akin! Kailan pil kayo tlumating sa Maynila? At saan po naroon si Glory? -May da\awang buwan lamang kami rito, -ang sabi ni Mang Ambo. -Ano ang nangyari sa iyo at hindi ka nakarating sa bah:iy ng aking pjnsan'.' Tigas ang hanap namin sa iyo ni Glory. -I~ang mahabang istorya an¡: naging buhay ko magbuhat · nang ako'y tumuntong ~a Maynila. Ibabalit:i ko sa inyo nang buyng\Juo p:ig nagkasarilinan na tayo nina Glory. -Oo. Femy. lkinatutuwa ko nang labis na ikaw'y na· ~un~ungan din namin sa wakas. Gayon na lamang ang pag-aalaala nmnin sa iyo. Ang hindi mo pagsulat al ang kawaliln ng balita mula sa iyo ay 11agdulot sa amin ng kalungkutan. -Nguni't bago ang l:lhat ;iy Kumusta po ang aking 'fiya f;;1bel? -ang tanong 11.'.: dalaga. Napangiti muna si Mai'l.g Pablo bago m1gsalita. -Siyanga pala, ang Tiya 1~11.hcl at .o;¡ Don Rosauro av ... map:-asawa na ngayon. üayon na lamang ang pagtataka n~ lahat na sila ay napakasal -Sim1sabi ko na hu ba at sila ang lalong karapal·da· pat na magsama. e. Mabuti naman at nan2 matahimik na ang akif!I! Tiya Isabel. Sa-lalapit sa l1anila si Mr. Reyes na ka'nina pa na.gma· masid. -Mr. Rcycs, - ang ·paunang salita ng dala:::a. -ipinakikilala ko po ~ inyo ang ama ng aking kaibigan -An::: bagong lingkod ninyo. -ang sahi ni Mang Ambo, -Pablo Vinar. -Salamat po, -ang tu· gon ni: tagao;imahala, -ako po an~ may:ari ng klub na ito. al nakahanda akong mag\in~.kod sa inyong kasiyahan. ~lagsayaw kayo. Mr. Villar. Kunin ninyo.si Femy. -Saka na po, Mr. Reyes. Nasisiyahan na po kami sa pagb¡ibatian naming ito. Tumalikod ang tagapamahala pagkatapos humingi ng paumanhin na kakaba-kaba ang dibdib. Jnaalaala niyang baka isumbong siya ng dalaga kay Mang Pablo o ma-¡:. karooa na n¡: lakas ng loob KARUGTONG na umalis ang kanyang man!:-aawit. Nalalaman ni Mr. Reyes na malaki :ing isi· :1ulong ng kanyang.ncgosyo magbuhat ming makuha niya roon si Femy. Si Rila ay \1ala na ~a kanya. at marahil ay matatagalan bago si· ya makakuha ng isJng ma· husay na man~·Ja\vit nil k;itulad r.i Fcmy. Nagpatuloy ng pa~bahali· taan sina Mang Amho at Fcmy. Sinabi ni Mang Ambo nakayasila nal'itosa.J\ol!Y· nila ay upang magnegos)'O at nang makapagpatuloy ng pag-aaral si Glory. -Nalalaman kong hindi ka nasisiyahan s;:i buhay mo rilo, -ang sabi ni Mang Ambo. -Jkaw"y napilit la· mang ng pangangailangan. Nguni't ngayong naririto na kami sa Maynila, gap nang aking pangako ay makaiutuloñg ako sa iyo. --Salam;it po, Mang Ambo. Bagama't ako'y kumikih rito nang malaki ay talaga pong hindi ako nasisiyahan. Ang nais 'ko po'y makapagpatuloy n<:: pag·aaral, at da· hil sa mahilig ako sa pagawi:, ay nais kong malfapagaral sa konscrbatoryo ng musika. -Hayaan mo't susunduin ka namin ni Glory bukas na l:ukas din. r>iaaar¡ ka nang magpaalam kar Mr. Reyes. Sa amin ka na titira. Maipagpap.:1tuloy mona ang iyong pag-aaral. Halos mapalundag sa malaking: tuwa si Femy. Nang úla'y ma¡?hiwalay ni Mang' Ambo ay ipinagtapal na niya kay Mr. Reyes ane kan· yan1 pag-alis. Slnabi niyang dinaramtlam niya ang pangyayari, nguni't ;:ala na'siyang magagawa. Pinasalamatan niya ang kagandahangloob ng tagapamahala, at sl Mr. Reyes naman ay nangakong nakahanda pa rin si~ang tumulofl!! sa dalaga sa auumang sandali. -lkinaluhmgkot ko ang matiit na pangyayaring o.ama~itan sa atin, -ang sabi pa ng may-ari ng klub. - lnaasahan kong ililibing mo sa limot ang nangy:aring yaon. Napatawa n"a lamang si Femy. (Mabuksan na kay• •ng b•gÓng l•ndas n11 kapal..r•n k•y Femy? M•ging m11ig•· Y• na lu1y• siy, u p•ninin· · h•n kina Mang Ambo •I Glory? Ano kay• ang n•ghi· hintay pang kapalaran sa k•ny•? Hintayin ang kuunod na labH n• may b19ong kulay •f llabanata u buhar ns dal•ga.) (ITUTULOY) MAGASIN NG BAGONG BUHAV "CALLIN6 1PANAV ASA.NTE úAfi16: •• IWAtflG 'º"""'"""··· .MUNTI $i.,TOJl Ut<IPl:-1'. AYTA.Ck ••• SAl'l.LOt.O,OVEtt!.'" ~~O HU'Ne. ">-KAAGA.W MJTq é,. Al" IT /NAk80 )<0 SA tAPAS. MINA&OL J..IUAKD H6 NDA. 1<A-6Al-l6 ~. 'kALA Nll NAM.A.N NITOM6 !<ALA~Al'f NAMIN'- 6AN6, E, 50"'UW60P NA NAfoi,A.,¡ kAMI -*'.AYA NA6KA~OON Hll UUT N' "RIOT " N&J..Vot.1.'" ( ( -DENAN61 t-l lNQI PA lllN ,MAtcAUUYrll ,A.N6 AlrlAkNATIHé Sl LUPO PA,~TAPOS N6 ANJfrrfl NA TAON NATIWI> 1P1"'1-'6Hl/\ITAY. lilAGLAIU·LAIO SA Pltt ... 6TRATRA8"· HUMAN NIYA $A 80RNEO ~T tS.. $1\IA SA 1'16A p.¡p..suGATAN:'" MARSO 9, 1958 BA'T MlhOI NlllrillM A.6/4.P "AISIP At<ll A~A1 N.6.''IOHf" MOY, l<A~YA, TALA6~6 P'AHAMAk.AN6 ~11.YA H'Yo/81NU6606 NA "'""'Ali N6 ~NAk .MON6 Pff~SO AN6 AMA~ k.ON6 f'(A.8\61J.1910' NJ.""6 "'A&LA1)U-LA80 S'A lo\UNllf.16\.UPA KA6A81!PA6 HINDI NA 1 1t.e NAtc:APA6Tll!> 8A$.A-N,ASIN loCO'N6 .N\.UlWfA N'YO ~'YANf.''' 1.:3 Mga Paboritong Awitin WIIEN THE SWALLO\VS COME BACK TO CAPIS1'RANO rDot Ikcord - Pat Boonc) \\'hcn lhe sw<illows come b:1ck to Capi.!itrano Th<it's the day you promise to come bílck to me IWhC'n you \\lJ\spered forcwell 11\ Capistrano 'T\\3S the day the swallows Jlew out to the sea Ali the mission bells will ring _ The chapel choir will sing \\'hen the swallows come baCk to Capistrano Thal's the day 1 pray that you'll come back to me. ---00~ SWEET SJXTEEN 1Mercury Rc<:ord - Tbe Pli:ittersl Oh it's time that we know Yo\1 are my dream 1 \nd when our teen-ages are over \Vc'll walk down the aisles Ami you'll still see me, s\1 eet six·tcen. J W ANT TO BE FREE (l:aacer Record - Elvis Prcsley) 'fhere's no joy in my heart in this hard world And l'm sad :i.g. sad as can be l sit alone in the darkness of my lonely room And this room seem a l r~~~~ ~p ~i my window and what do 1 see I see a bird ''ªY up on the tree 1 wanna be free, free, free 1 wanna be free like the bird on the tree Oh what good are my eyes s~·ee·i sixteen and nevi!r A~~ ~?a~~~'\,S~~e;º~an't kissed hold you so. tight My teen-age queen 1 can't J ha.ve two lips that are resist kisslng you . yearning Please. please don 't s~op They :.i.re not good to me me Cause 1 know I can't kiss ~~~ y~~u:e~o:~ythaonufht you tonight. poppy v. ill know ali oí -oOo01..;:r plan Sweet sixteen. 1 !ove only you "" \'ou are my queen it's time thal we know And when our ;teen·ages are o-ver \Ve'll walk down the aisles Aud you'IJ still see me sweel !.-ixteen, Sweet sixtecn 1 !ove only yo u BABY J DON'T CARE (Lancer Record - Elvisº Presley} You don't Jike crazy music You don't like rocking bench • You just y.ranna go to a movie show And sil there holding hands YOu're so squarc, baby l don't care You don't Jike a lot oí racing You rather by at night You just wanna park arounrl uic!! and ducked You don't w<1nt to hold me · tight You're so square· baby T don't carc You cion't know any dance stcp that I know No one else can love me like yoll' do, do, do I don't know why my heart beats ~ I o.nly know it does I wonder why r love you baby I guess it's just in the cards You're so square. baby I don'l care You're so square, baby l don't c:lre. -oOoYOU'RE THE ONE (Columbia r.tcrod - Frank Si.natral You're the o.ne now l know that you're the one And 1 know the golden years 1 waited for have just be.i;un J've had som'C foolish !oves along the way Nc.w ali those foolish loves of yesterday Fade ínto dust You're the spring, you're the song the robins sing Love had closed its doOI· to me But you're thé key to ev'rything Until you carne along my heart was on the run Hut now at l3st 1 know you .are !he one. Babalik-.•• KARUGTONG -Alam rno, Laisito, gusto kitang kol s;i. pa,g.arlc 11t sinasagot naman kausap, _ .,.ika ni Johnny na noo'y siya ni Johnny nang maliwanag at nakatayo na. -Malimit ka.. ba rilo? buong katapatan. Al habang nagda· -Oo, dilo ang istambayan ko pag- raan ang mga araw ay naging magk;ipanggaling ko sa unibersidad. kaibigan sila. Nang malauna'y isinaiyo tungkol· sa IM.ngganap. Jl.faaari ba akong inagtanoug? -Oo, b.f,il!;r ·hrmfi.'.. -M,.buli pa'y,_ bukas na u)j tayCl sama na ni Johnny si Luisilo sa kamagkita, may labas na -11ko paglca· nila"ng mga nh .. rul. Na8tanoq: -namm: -sí, Luisito. At sa pzjitarMlg pagQin ·rt¡ l)afu-halo'y sina.s1.1at.1Iµ ni .. )ohJiny . .1t pinagpa li~anagan ~.IJ.flf : . J:!ang~ngailangan n .. paliWana-:i ane kanyang mga itina•:•noni;. Dumaan ang mga sandali. · 24 raan ng ilang minuto pa e, -at m11• Si)':ang-siya naman si Luisito sa pahigpit. na ·ltinamayen ni John.ny si · nonood. Ngu11i't higit sa lahat, ang i.uísllo 'bago tuluyang umalis. · Jtinagigiliwan ni Luisito ay si TsipoB1;1~t . 11oo'y laging nagkikita. &i poy, .~ng pa)raso .sa sine Savo,. n.. Luisito a~ si . Jo,hnny sa restawrang. warig-tuwa li,Í,Ya sa mga kilos at parmillapil sa sinchan . . Madalas na nag. papatawa ni Tsipopoy. Al sa ka.p.apatatanoog s¡ Luisito kay Johnny h:iilg; nOOd niya sa pagsasanay ay naging kabiruan niya ito. Marami slyang iti11atanong kay Tsipopoy tungkol sa pagpapatawa sa mra ·manonood. Pinagpapali.wanagan naman siya nang husto ni Tsipopoy·. Naging madalas na naman ang pa1Jiban ni Lulsito sa kanyang mga klase. Nang malauna'y nagbumabad na siya sa dulaane Savoy. Tuluyan na niyan1 kinalimutan ang pagaaral. Total, naisip niya, b:-.bagsak na rin lamang siya sa lahat ne kanyang mga asignatura ay mabuti pang huwag na siyang pumasok. lsang gabi, dumating si Don Misuel sa kanilang tahanan na sumasa· kit na mabut¡ ang ulo. Pinainom siya ng aspirina ni Donya ·carmen. -Talaga ng patuloy ang pagka\ugi ng rting negosyo, -wika ni Don Mi· guel. -Hindi ko na yata muling ma· patatatag! -May awa sa atin ang Diyos, - tugon naman ni Donya Carmen. -Si Luisito, dumating na ba? -Hindi pa. Siyanga pala, nariya"n na ang kanyang card. Dumating kang inang umaga. -Pakikuha mo nga! Ilang s;i ndali pa't tangan na ni Don Miguel ang card ni Luisito. Subali"t biglang nap~tayo · nang makit a ang mga markang nakalagay• doon. -Mapapatay ko ang lalaking iyan! -galit na turing n¡ Don Miguel! - Bakit puro bagsak ang marka niya! Di ba't panay na panay ang pag-aaral niya kung gabi. Ano ba ani pinas· aaralan niya? Na.~ tun¡;o si Don Miguel sa silid ni Lu isíto. Nguni't Jalong sumiklab an¡ kanyang t:alil nan!: an!j: mga aklat na makuha niya roo;y panay na aklat tungkol sa sinin<.! ng pag·arle o pagganap. Na"g muli siyang lumabas. sa salas 3.y dala na niya ang hnyang bastong luyong. ...:.Malilinbkang talaga sa akin ang lalaking iyan! -wika ni Don Miguel n.a nagpapalakad·lakad n kanilan!¡ salas at patingin·tingin sa kanyang relos na pambulsa. Pipitu-pito pa si Luisito nang dumating. Al nabigla ¡:ia siya nang salubungin ng ama. -Luisito, ano ang kahulugan ng puro pulang card mong ito? -parang kulog ang tini.f ni Don Migu~I ha· bang ipinagwawagwagan sa tapat ng inukha ng anak ang hawak na c•rd. -At ang mga aklal na ito na natag. puan ko sa iyong silid .. ano ito? -A, c .. -Iyan pala ang pinag·aaralan mo! -Papa, alam naman ninyong wa1a sa ·komcrsiyo ang hilig ko kundi nasa pag·arte. -A ganoon! Nasa ilalin1 ka pa ng aking kapangyarihan ay sinusuway mona ang aking mga kautusan. Ang katulad mo'y hind¡ ko kaUangan sa tahanang ito. Wa\anghiya! -at sinugod n!I hampas ng hawak na baston ang anak. -Miguel, huwa!i .. , -sambit ni Donya Carmen. Nabigla si Luisito sa pangyayari. Ni hindi niya nakuhang umilag. Tumama ang baston sa kanyang noo. Nakaramdam siya ng pagkahilo. Big1 .ang nagdilim ang lahat sa kal!yan¡:paningin. (Ano ang mangyayari kar Lui1ito? A_ t •no Pil •n1 gagawin ~¡ Don Migli11? SulNybar•n ang kasavHr•nt ito l\il yayanlt u inyong .. loObM' ........ . .-nod ...... taSP91 M IN-."t ~a,) (lTl/TtlLOY) MAGASIN NG BAGONG BUHAY ~ .............. , .... :::; ...... ~:;::;;:;~11 a~~~:r~ ~'f:;/6!. ¡;tENf?OZA N,N../19 SA,µ-Tu.I N(;M~ TU1..1.s.AN ,u.t;" .SIM84H/<AJ· TWA1"6AY WG M¿¡¡...o. TVl..!&AA.I SI E'ST/6!8'-J-/TA,. NA"""'rAJCAS A,.¡t;~"'°"NANG MJl<G-AW,..,,-5/N>. r~ Arl-"8v10 OAHIL.SA.1'1116-~ W......., .,:1,11, /<ÑJYA • ~1'1NG,S.Y.AG"\ ~.c.~~SIYA. NI iir>G,AJtt;>O,AT /Pl1'1AG~ _,..yA 5' S-A.7" 1'1110 VFMNtS p.4Jé,t,¡,.J¡fl/. NA61"'6 ,MAGIL.IW l<AAGl'o/;> SA /$.A'T 15,J,,, 51NA. ~GTf/<61..1..fT"A, ED<SltRPO Ar ANG /CA.PATIO NA. 1..ll"fflf!J AA:; 81NAT7'\1 SI B•i..E.N. NAG-UCJSAP S{~~SA'-ASN~ .MA.Yct.fiW\11""9 NA Mi;;4.. rAOIVG $ANPA.TAHAN· SIN!t-.!P ~ EiS - Tli:61-UTA • •• '°'T /'Pv<ITA tvlYA/416 .:Mf,11¡ LAll"n>. NASVN/?l'VJSl)f'lo..r MARSO 9, 1951 /'IAGSIA!.15 NA HO.'PEj;i[) pJ-.WIG l"O """""""6 Hli'1171 RA.W 'f°1'flGll.-H~6'A'T P K">1"' NJ'TÁ"f)OGPU"N, ,-J.-ltJG ¡¡:5nq¡l.-ITA.l'rJAPATAY P.Al.A ;:;.~~1¡.:¡MoW6NTO _::;.:z ~ .. ~,•·f·~ ~~-~-1C-'llo~ 'YUtJGíAG.O.. ,......S PAIQ.GA.LAN¡ ~~ ,.,..,,,.,,,, """'"""' ,,., _,. /'IA P'A6"'4.t.1,.,torw1 46nl<~U.ITA "" P1N~1..MJG,,.,V MYANG Olo'<5"'G (4/>.HIL~INA S¡;-u-N Ar ~.V.' 25 ~¿Hindi Kita Malilimot" Pagtatapat ng isang dalagang-nayon kay Benito R. Cadiz Muy mga pusong pinapagtatagpo ñg kapalaron upang lumikha rig malungkot na kasaysayan ng pag·ibig na matititik sa aklat ng panahon! llNC NAUUA.'t: (KARUGTONG) M ATAGAL bago nakap:igsalita ang dalaga. - Anon,I( na~kamali kayo ng ~"al~'! Hindi ko kayo mauna1\'aan. -llir.di pllla ako nakamahy ng tao. 'Saglit lan!l" na nawal;in n~ m.ilay ans aking nakaawav -Sala.mal na lamang. p;.huntun~hiningang n::isabi ni Sdina. - E, ano naman ang ~in;isabi ninyong tulong na hil1ilin;,:in uli ninyo sa amin? --lpakikiusapko sanasain· ro na kun¡; maaari\ <h1mito ni uli Jko nnn~ mga ilal'r; 26 araw. tbig ko hlmang sundin lfna ang kapansin-pansing mga i>ng pakiU.Sap ng aking ina na k!los ni Raut. Malimit niyang lumayo muna ako sa naka- mahuling pinagmamasdan si· a\"; ay kong iyon pagka't masa· ya. Kapag nagkatama ang ka· ma raw ang banta sa akin. nilang paningin ay madali na· Kur.~ ako lamang aY hindi ako niang binab1i,yi na parang innl· n;.tatakot, nguni't ayaw llong iwas na di niya mawari. Min· bi11wan ng intindihin ang aking si'y ipinanguha pa siya ni i1,a. Kaya sumunod na rin ako Raul ng mga bayabas sa kani· ~" kanyang nais. . l11ng bakuran. Nang iab_ ot sa Sínab¡ ni Selina kina Mang. k~nya ay panakaw na hinawa· Tcroy ang pakiusap ni Raul. l:an ang_ kanyang palad, na A: !):aya nang una ay malugod J;;nd¡ naman niya nagawang namang tinanggap din ang bi· b~wiin a~ad sa di rin niya n;:ta ng mga magulang ng da· malam<1ng sanhi. Pinakatitihga. ¡:;.n siya noon ni Raul. nguni't Sa ilan~ araw na ipinanatili p;1gkatapos ay madaling tumani Raul kina Selina ay .1:anap likod at nanaog. Nang bumalik 11.:. nagkahulihan sil a ng · loob. !l}' may dala nang isang bal· Niiging pala;ay na ang paki· dl'ng ~ubi!! na inigib sa kala· kisama ni Raul kina Mang Te· p't na poso. roy. Tumutulong ang binata -Bakit naman nag-abala ka sa mga gawaing kaya niyang ra niyan. . -an-J nasabi na gampanan. l:.man¡: noon ni Selina. Jsang bagay ang ipinagtat:i.· _:wa\ang bagay ito, -sagot ~: ~~!7~~na ~a~:~~:~!r~;ri~il ~~m~~1!lkun-;l~i:ad~o k~k~g~a~:: l':lagkakau>ap sila ni Raul ay caganti 'ª mga kabutihaiig ipi· parang Jabis siyang naliligay.;i. nakikita ninyo sa akin. h;.n. Pinananabikan niyan¡: lyon lamang at wala nang marinig: na Jagj ang linig ni: .sinabj ang bin;ita. Muling tu. hir.afa. lalo't kung na~kuku· m~bas :it naupo sa balkon wento ito n¡: mga bagay na han;:gang ~a abutin doon ng n;¡uukol s;1 si.1·udad. Kung ba- dilim. kit siya nnkakagayon ay SÍ· lsan":: tan~hali. si Sclina ang ~· <in;! hindi ni~· a lubos n:i maU· n:.i:.clal:i r.g pao::kain kina M:ing n"waan Tcro3· sa bukid. Dahil sa mara· Hinri¡ rin nalilin;:ill ka)· Se- m:n;: hitbit si Sclina at may d.;a\a pa'ng isang pitsel ng maJ.1mig na inumin, sinabi ni Jl¡.ul na sasamahan na siya, al hindi naman nakatanggi ang dalaga. Si Raul na ang nagdala ng bask<"I ng pagkain. S. pagdaraan nila sa isang pil<!pil ay nagkataong may IU· mundag na palaka. Nagulat si St-lina at napakapit sa bisig ni Raul. Nahawakan din siya ng hinata. al matagal na nagka· tl!ma a:ng kanilang mga liti"J. Sapat an:-; pangyayarii:ig ircn upar.g malantad an;i ka· totohanang _ nilalaman ng ka· nilang dihdib. Naramdaman na lamang ni Selina na hinagkan ni Raul ang kanyang palad, n:. sa pakiwari niya'y naka· p.::gdulot sa kanya ng walang k<.pantay na kaluwalhatian. -Maaaring sat-ihin mung a1to·y 1uonang pang<ahas o w .. -. l_:ing utang r.a Joob, Sclina .. n ~ uni't kailan~ang malaman mn an~ tutoo, -ang nawika noon ni Raul . -Minamahal l:ita! lnibigna kita nangli· him simula nang unang araw r.it tayo"y magkakilala Hindi naknagot si Selina. Napatungo lamang na malakas ang kaba ng d.ibdib. ~ k.auna· unahani::- pagka~ ulaman ni Selin.a ang írahrlagan ng m~a nadarama niya· buhat nang maki\ala niya ang bi.n11t1. t.:miiibg din siya kay Raul, isang pag-ibig na tumubo sa unang sandali ng ll:anilan1 pagkikita. Hindi nagawang ikubli pa 11g dalagt< ang kanyang dam· damin. Sa loob ng napakaik· ling mga sa ndaling hindi ha· l<'S mapaniniwalaan, ay nag. k<'lunawaan ang mga puso nila ni Raul. -Ng1rni't .. natatakot ako, Raul, -ang na~abi ni Selina habang h:.wak ni Raul ang bnyang palad. -May nagsa· s.¡i.bir.g an<_¡ ano man daw bagay na madaling • nakuha ay madali ri!1g mawala. Natata. k<'t akong baka dagling mag. wakas ang ati ng pagmamaha· lan... • -Huwag kang rilag-alaala, Sf!lina, - buong pagmamahal na sagot ni Raul. -Ang pag. ¡t,¡g ko sa iyo'y bindi magbab:.go, ano man ang mangyari at subuki n man ng panahon· Buhat noon, naging mal imit r.,1 ang lihim na pag-uulayaw nina Raul al Selina kung si na l\;an¡¡ Teroy ay nagtutungo sa hukid al sila lamang ang nai· hvan sa liahay. Wala ng ka1r.alay-malay an¡• kapatid al m,ga magutanc Di Selina sa ,.:~.m a;: mi-a_ Sul'laül t ltitoug mg;;r. fl.uting araw, i.s,;tng bag_a.,y" aD,1 di naMAGASIN NG BAGONG &UHAY hila kay Selina. Malimil ni· yang m11kitanc natiligilan si Raul na wari'y nag:ii~ip nang malalim. Kapag· sila'y nag. uunp. di rin nakatatakas sa k.r.nyang par.ingin ang pamin· sir.n·minsang pa1::kakatlgagal n¡;binata. -Ano ang na~yayari sa i;·o. Raul? -di na nakaliis na usisa ni Sl'lina isang hapong s;ta·y muling nag·uusap almapansin niya ang biglang pag. \\,1walang-kibo ng binata. Wah rin noon sina Mang Ter'oy at ang kanyang ina bmang na may gi nagawa noon sa kusina ang·lcasama nila sa bahay. Matagal na hindi nakaimili: s· Raul. -Napapansin ko nitong mga huling araw ;mg bigla mong pagbahgo. - mulin ~ ,._.ika ni Selina. -May ipinag· Hlihim ka sa akin. Raul. Ngu'fli·t kung ano man ang iyoni:: sulirani n, ip<igtapat mo sa akin upan¡: ikaw ay aking ma· dllmayan. -Walang anuman ito. Seli· n:i. - naha~ot ni RauL - Aywan ng:i ba kun¡¡ bakit m;i [,mit dumaan ~ a ak;n ang i:~ nito. Par:1n:: mat11mlay :.kon:: loind1 ku rnawari. Lik;1 ~ n:i i1•i P :1kin lli n•li napili! ni Sdina nn m:.i.:hubs ~a kan}·a ng dibdih MARSO 9, 1958 ang binal:i. G.arunma'y natili· pk r.irani: m:iy inililihifn nga kaya ~i Raul. Nan¡: gabing iyon ay hindi r:it ulo ~ agad si Raul. Nanalili itong nasa balkon han1;:cang ~:> hitir. ~~abi. Waring nag. ii<ip na naman nang ma· lr-lim. Naldkita ni Setina ang h; nata paf;ka't paminsan·min· sang sinisilip niya buhat sa s:lid. Hindi rin daJawin ng antok angdalaga. Naghihilik na si Mang Tcroy s~. karatig na silid nang n1aingat na lumabas"Si Sclina al nilapitan si' Raul. -Bakit hindi ka pa matufog, hatin ~gabi na.:. -ang pabulong na wika n¡ Selina -Salamat sa pag.aalaala ruo. Sclina. Nguni"t huw.1g mo na sana akoni:: alalahanin. Hin· di p:> ako nag-aantok. Parang r aki kiniki nita ko ang isang malungkot na pan~y:iyaring ma¡::a'!anap t-uk;is. pagsikat r:~ araw. Ewan ko kun-; ano. K.~}· a. ibi¡;: kon¡;: rnanatilin~ gi· ~i ng sa macdamag na ito u¡:-<1ni: ma~tai:al - tagal ang pa~· dar;ia n n¡.: mga ~ aodali .. Hindi mal.iman ni Selin;. ];1111·! hakit <li ni)·a napi~il .11.g k.i11y.1n1: luha. ;..farahan ~ : ) anc n;1p;iilikhi ](;1ul. nal;daman kon~ c1ay i111r.a,;lilihim ka ~a akin Kung ak'1°}' sadyang maba[ mo. ipinakikiusap ko sa iyong huksan mo .~a ;ikin ang iyoni;: ciibdib. lluw;ig mo akon"I pat:irapan sa m;i\abis na pag:>~laala . llindi tuloy ako ma· p;ila{;iy al di matahimik. Na· klaman kong may mabigat kang su\iraning ayaw mola· mang ipagtapat sa akin . -Oo, ipagtatapat ko nasa i~o ;ing ibig mong malaman, --ang wika ni Raul. - Nf;un.n isang bagay lamang ang nais kong malaman mo, Sclina. Ano man ang mang. y;;ri sa atin, saan man ako m11paroon at saa n man tayo ihntong ng kapalaran ay tan· d;ian monc pinakaiibi;- kita! -Bakit ka nagulita ng .i;:ay;;n. Raul .. -pinabid ni Selina ang luhang bumabasa sa kJnyang mga pisngi. -Par:> b:,gang ito na ang huling gabi n ~ ating pagkikita . . - Maaari. Nguni"t inuulit ko s;, iyon ~ ano man ang m:>n<::· ya1i, sa;in man ako narorooñ, l"ndaan 1non¡: 13'.!i na iniíbig k:ta at iihigin magpakailan· man! - RakiÍ nga n11gsasalih ka n·" ganr;in . .. ? Uakil? O. la· p;> lin 1110 o;i sana ako, Raul! lluw;i¡.: ,mo naman sana :ikong p: . hirap.1~ --al muling na· p.1h ikh1 ~¡ S1•lin;i na k:>sabay tl!:{ pagpalak ng kanra11~ luha. Sa h:>lip n;i sum;1gul si }{¡¡u] a:: n:ipahn·!on sa dakon;,: lnoh ng kabah;i>•a n. l\';ing sum unod ang tin!(in ni Srlin~ :>y nakila nihi si M:>ng Tero:;. Na¡:isin~ pJla :ing matand~ al nakit:1 P.n¡: kanilani:: kapansmpansiti¡:: r..1g - uu.~ap Nais mang ilihim JJ;1 ni Sl'lma ano; katotohanan ;iy hi11di na nangy:iri. At noun l~man;/ nabalid ni !\fang Te· roy an~ lahat. -Huwag kayong mag·ala· al;,, - an¡: sabi r.i M:>ng Teror. 1;<1 hindi pinansin :in¡::-. pag· luha ne anak sa pag·aakalang l::•raniwang 'p;igluha l;unan::: iyrn n·.! isang dalagan¡: nag· ~.1sar.g la ni? puso sa lalaking minamahal. -Bin.ibij!yan ko r.~ kabyaan ang puso ne aking n1g;i anak. Kung kayo'y n;1gmamaha\an ay wala akon¡¡ 11.tol. Kaya lamang ay b;.n¡.: .h11r,ay an¡.: sasabihin ko sa inyo: ;iyaw ko '?C mala· g~I na pagsisintahan. Ang ihig ko'y pakasal na kayo sa lalong madalin'.? panahon, ya. y:.ma ng diyan din Jaman!: ka· yo mauuwi kung sadyang ma· l<:pat kayo sa isa·t isa . . Hindi sumagot si Raul, tan· dang hindi ttvnututo\ sa nais ni Mang Teroy. Nguni'l kina· bukasan.l1indi na nil:inagis· nan ang binata. lsang sulat na fam:ing an¡: n;ibsa nila na iniwan para kay' Sclina. S11in1, Mah11I ko: lk•w an11 n_agmulat S1 •kin up•ng m1kila/a ko ang katoto. han•n at •ni kagand11h•n ng buhay. Subali't k•y.lungkot Alh11mbra Blanco - an9 pan,unahing t•t•k 11 mga katutubong 1igarilyo - ay lalongmah\ISIY._YSa d1ti. M1linis at 1uwai,...._ na mey S1rlweng lasa ng likas n• tebeko. Ngayon •Y niy•yari SI b:ping hui¡"' nang dumating ang lah1t . Na¡n inu1f;,aling ako H in.. yo noong una. Hindi tutoo ang rnga sin•bi ko sa inyo noon. An9 tutoo'y iu akong kontra· bi'ndistl, isan9 ularir:g pin;igh•h1n11p ng m•yk•p•ngyarihan, Mnarni akong p11nanagu· t~n u b•t.-s at u lipun11n. lyan •ng d•hilan kung b•kit tum•k111 •ko u lunsod. S• payo ng iyor.9 ama •y bir:uo ko nang huapin an;i kdotoh1n11/t . o1n9 p•ruu SI nag11wa kon9 mga P•9k•kauI ~. Nguni'•I n•!ibllik ako SI i11yo upant harapin din an!J k•toloh•n•ng ibinubulong ng •lo:ing pu10. Sal•mal •t n•ging m•palad naman aleo u iyong pagm•m•h•I. Sub•li't n•lal•man kong hindi fayo muaring rnagpatuloy. S. mal•o't mad•li •Y ma. huhulog din ako H kap11n::i· yarih11ng n•is kong iwaun .t ikaw •Y aking m•iiw•n. K11y11 h•b•ng maa91 •Y· binuo ko n•ng kuung humarap sa ba. Aywan kung gaano k•bi91t •n!I paruS1ng rnagigins ka· timbang ng aking mga pagka· k11S1I•. Aywan kung n pagali• kon9 ito'y muli pa tayong magfcikila. Sub1li't •no m•n .. . 1lal11h11nin monq lag; n11 pin•keiibig kita, Stlin~! Hindi kita rn•lilirnot h•nsgang kaPHl•m, A:aul Habang binahasa ni Selina ang liham na iyon a~· walan;,: til a ang pagpatak ni:t k~nyang luha ... • • ~ TEi... 2-98-"' 27 Matutunghayan na ngayon ang kasaysayan ng pag-iibigan nina Zaldy Zshornack at Shirley Gorospe, mga paboritong bituin ng mga tin-edyer Sinr Z•ldy Z1horneck •I Shlrllf'/ Gorospe, k•Hm• •n1 .•m•'t" In• ni Z•ldy n• sin• G. •t Gng, ErnHto ZshornKk, Kuh• •ng l•r•w•n n•ne tumul•k 1i Z•ldy p•tuniong Tokyo up•n1 g•win doon •ng pellkul•nl ''Tokyo 1960'' 09 C. H. Santl..,. Film Or91niutlon. · "Ang Aming Pag-ihig" Sa pagkakasalaysay ni Zaldy Zshornack kay Josa C. Garcid K trNG MA Y romans.mg Hindi na nii.._!!daan s'i Zaldy sa nagpayanic sa buong pilgigi~g ekstra o "bit piayu" Kapuluan al naging pakSll ng Sil pe\Jkula. "Co-starrlng role" ht1wa't us~pan, hjndi Jaman.i; l·i:agad 11.ng ginampanan ni· Sil mga p~lcngke al bangketa • p ng papel, al ito ay sa Unang ;.;.ondi s;i :oob man ng mg11 ~alik ng PTemierc Produc· U!Jisina, p;,1gawaa n, ospital, pa· tions. a;-¡¡Jan, pansiteria at ih pang Kasiya-siya ang ipinamalas P"ok. iya'.v ang naging roman- na pagganap ni Zaldy sa natusil nina ZJ!dy Zshornack, ang r;;ng pelikula. Ang balanang iflolo ng mga tin-edyer. at r.akapa nood ay humanga at S.hirley Gnrospe, .arig napiling pumuri sa kanyang kakayahan. "Bb. Pilipinas" sa Estados Kaya nar.;- maisipan ni Larry 1:nidos nnon~ 1956. Ang ro- Santiago na isapelikula ang r.•;msa o Pilg·hbigan nina Zaldy Le; 'Wailt Gang, ang pinakaat Shirle~· ay moiaarin g sahi- m11hirap na papel 5a istorya hing shang pinakotampok na a.v kay Zaldy ipinagkatiwala. ··1·umionsa 11!! faon."' Si Zaldy ang·tumupad dito ni:¡: Maganda anl( mga pangya- p.1p1:1 m1 "'Tony"', an~ µilyu at \"aring bumalot sa pag-iibigan harumbadong anak n1t isani;: nina Zaldy al Shirley, buhat s•.•nador, na naligaw sa matu$111 unang sa ndali ng kanilang wid na landas ng buhay. Sa pagkikilalJ hanggang sa ganap relikulang ito nagin2 isamt r.a magkaiJukJod ang kanilang gl'nap na bituin si Zaldy, at mga puso. Ang kasaysayan ng d;to siya hi1it na hinam:aan k¡¡nifang ·pllg-iibigan av mabi- t>~· lahat. Kun_g hindi sa mat-ihira lit maibibilang -sa mga husay na pagkakannap ni ~kilan·l kasaysayan ng pag- Zaldy na siyang hlgit na kin;iibig. Iyan ang isasalaysay na- h.:gclan ng mga manonood, tii. ngayon, na ang maraming l;aipala'y hir.di magiginir "box1Hh1g¡ ay batay na rin sa e-Hice hit" :ing Lo 'Wai1t G• n11 ,.gtahplll ng mga "bayani"' nani: ilanghal sa dulaang Da• kasaysayang ito. hay. Hindi kJlulad ng maraminl! •rtistil sa puling-tabing. an¡¡ r.i~.sisimula n~ kap¡llaran ni Eahly Zsh(•rnack bitan::;: bituin .ty n al ;1l«n~j sa kar.1Lniwan. 28 ~amantalan~ na!?sisimula ~IJI!' magandang kapalar.in ni Z¡¡Jdy sa Pilipinas bilang isan!C a;-tistasa puti n11:-tahir.e.sa sin1dad i;aman ng Los An11e)('s, E~lildo.~ Unid''~- .:w na!.'sL~imula rin ª"!'! kapalann ng isanJt: ka\uluwang magiging kau_i:na:Y n¡; kanyang buhay. Ito'.\· ~ ¡ Shirley Gorospe. anii: nahirang r.a "Bb. Pilipinas" sa Amerika nang taong 1956. Kabilaag s~ mga gantimpalan¡: tinamu ni Shirley sa pin:igwagiang timpal.11k-kaganda. h;,in aag pagliliwaliw sa ibang bansa al ang paflalakbay sa Pillpinas na siyang bayang sinilaogan ng kllny;mg ama. Hindi man lamang nagugu ni· guni ni Shirley na u pagtu nt.,ng niya sa lupang Pilipinn ay masusumpungan niya rito ar.ir,, isllng di-ina11sahang k.1r ;:¡!aran. ?o'Iasayang-masaya si Shirley GCltospe ~ang slla ng kan.)ang kapatid na si Pearl ay lumunsad sa Manila Internatioml Airport, isang araw nang taong 1956. Namasyal silang magkapatid al pinagmal;.s an3 b¡¡gong tanawin sa lupRino:: ma sa~abi na rin nilang s¡;oriJing bayan. - Ganilo pala ang Pilipinu, - ang ~awika (u.wikang ingles) ni Shirley kay Pearl nang sa::·y na¡:papahinga na sa Filipinas ff<,lel ki m1gabihan ng Maw na <lumatini: sila sal.laynila. -·lblos kutulad din ni!: l.os Angl•h•s . mararnin¡: ma L·laking P.usali, magagar a n~ lrntsc. ma¡:-aganclang siocha11 ¡-f rnatalaking ··night club". -Oo n:;:a, pihong maslsiyahan :taro· ·rito. -naisagot n.-.man ni Pcarl. Nakatakdartg dalawin nina Shirle}" sa dalawang linggong ilalag¡ nib sa Pilipinas an¡ maraming tanyag na ¡10ok. Hllimbawa'y aag bantoS na Pag. s;.njan Falls, ang Lalawigang Bulub\l,ndukin, ang Siyudad 11~ Bagyo, Siyudad Quezon, Lunsod ng Tagaylay lit lln.g l•ayllng sinilangan ng kanyang amasa Kllilokohan. Nakatakda ring dumalaw sila sa mai¡lak!ng estudyo ns pctikula at sa rngatanyagnabahay-kalakal, l:>ukod sa ilang matataas na pinuno ng pamahalaan. Subali't hindi nak•1han1 isa:;:iwa ni Shirley ang lahat -nang iyan. Nagtng abala siya sa pagt1lllo sa mga di-inaasahang paanyaya, kayll pata na halos :>ng kanyang katawan pagkaliras ang isang linggong p•mamalag¡ ;IÍ]a rito. Kabi!ang sa mga paanyayang liíndi natanggihan ni Shirley ang sa Young Ladies Association o( Charity na ·inaanyayahan siyang dumalo sa Mala<;:ñang Park upang panoorin 11ng pag-e-:!nsayo ~ bask.t!Wll nK m7a knponaag kasali ~a i~ang b.-nepisyo para sa kawar.ggawa . Palibhasa'y kilala na ng mar:1mi si Shirley Goroape, · na. ~ing usap.usapan ne mga koponang kasal¡ sa paligsahan ang pagdalo.nlya sa paanyaya !-!! YLAC. Kabilang SI mga mmabik na makita si Shlrley ¡.y ang SAM-f'RE, koponan DI!'. m.;a sikat m1 artista sa putinct:i.bing. lto'y binubuo niaa Zaldy Zsbnrnack, Cirio H. Santiago, Manuel Vislan. Fernantlo Poc. Jr .• · Ol!car Moreno. Fddie Arenas, "Boots" Bautislll, Ric Rodrigo at iba pan¡ l>ituin ng Sampagu~ta al Premicr':!. - Kaibngang ma¡:p'akitan:· ~.ilas layo sa :iting panauhia, --wika-pa ni Nanding, Jr.. kay 7.aldy nang magkausap ang da_lawa sa estudyo ng Pre. -Al sino naman siya n.a lrnilan?:an¡: pagpasikatan pa n:1tin? -ang sagot noon ni Zaldy. - Ba, hindi mo ba alam! Napakagllnda raw, e! Ala-Venus daw ang hubo¡ ng kaU\\an! Biro mo namang maglng ·'Miss Philippines" ng Amerika, kung hindi talagang rna, ganda! --ani Nandtng. Hindi ¡::aanon.r- pinansin ni Zaldy an o; pagbabalita ne: lrlibig:uz.. Para sa klln:v:i a.v ano kung ma!fal!da- man d Sllirlev. Bakit niya pagk11kaabalahan. Wala siyang hilig sa mg1 ba· MA(.;.4S~ill NG BAGONG 8UHAV bae, al kumi: sino man si Shirlcy a~· hindi niya pag.aaksayah;on n¡: pan:i.hon!i( isipin man l'lmang Nan:.: dumaline sina Shirlcv ~1• ;\lalacañane: Park upan¡: pa· noorin ;,n¡; pa¡:-eensayo n¡.¡ m~a kopunang kasali sa bene¡..hyo ni; YLAC ay hindi man Jan1;an~ nalinag si Zaldy. Ni hindi sin1 naghangad na sumalubong kina Shirley na gaya r.~ ibane: kasama. -lhlik'1.. huwag ka munang 1~.agbihis. Salubungin natin ~¡ Miu PhilippinH of Amarka. Kamaran nalin . . -ang yaya ni ··ftoots"' ka)" Z~.ldy nang t'lioghibihis na sir:i n¡; danlÍI· pan Jaro. --Kayfl n:i l11ni.:. - pa•a· l'in¡;·biohal.11ng u¡;ol ni Za\dy Hindi napilil si Zald)" na sumalubong !dna Shirley. Naog m~gsisimula nang maglno ang 11agsasanay na mg3 koponan ay napabaling ~ng lingin ni Z<ildy sa dako ng nagsisipanood. Saglit ~iyang n~ti~ilan na mandi'y nakakit& u;; tuno:; anong kababa\aghan. -Ho~· ~.. Bakil par.ang naluka k;i ng ahas? - ang pukaw kay Zaldy ng isang kasama. - Mangrari"y.. nakikil• 10ob., angn .. kikita ko?-at il in uro ni Zaldy ang isa ne ma· eandang babalng kanina pa niya linilifr ~11n. -Sino ba '1un~ An¡ g1mda! -Ang_ hina mo n•m• n. Si Min Shirley Gdrospe lyon! .Uind~ mo pa ba kilala~ - Ha? Siya ba_! - parang ili makapaniwalang sambol ni Zaldy. . Al waring ibig pang maga!i't m Zaldy u. kanyang sarili. Nan¡:hinayang siya kung bakil hind¡ siya nakasalubong kina Shírlcy nanc yayain siya ni ··sools"". Sana'y nakamayan din niya anJ!! dalHan¡: n: ayoni r.~akila_ niya·y . dili ane di mya 1Ulllm¡caan. Tala¡ang maf!;;nda nea naman ni Shirlcy, naisaloob niya. Ang katawan, ª'"'' 1aba~ ne mukha, ang ku· th . . kung kumilos at ngumiti' A.t tulak n~ kung anonv. ka· pani:yarih<tn. nasumpungnn n.:t l~mang ni Z.:.ld~, na na~::i hara· p3n siya ni ·ShirJcy Gnrospc. - lsang kuangalan namin :1n;o nanonood ninyo ng pnc· tice game naming ito. Inaasa· h~n kong karo'y madudulutan n:.man namin ne kasiyahan, - --mikangiting sabi ni Zaldy na pinaiindayog pa ang himi¡: r.:! pagsan lita habang n.akatiliJ; sa dala~a. NapakuMl·noo s¡ Shirlcy, rrnp:ititig din kay Zaldy, ngu,.;·1 ·hindi nagsalita. -Tutoo nga pala ang balita, - -muling wika ni Zaldy. - Ka. y<'I".\' i~ang ka.(andahang fila p:nilas kay Venus~ Hindi malaman ni Zaldy kunf.! bakil naging matamis ::n~ kanyan! dila nang mga ~~ndaling iyon. Hindi siya C:a· tin~ gayon Muling napakunot·noo si Shirley Ngumiti al pae:kuwa'y . .. -l'm souy, Mbtu.. but .1 don't 1.1ndarstond whd you're tallting about .. Noon lamao.g nalaman ni Zaldy na hindi maruMng ng ta¡alog si Shlrley. Huminci s;~·a ng paumanhln al lnulit niya u wikant lnrles · ang kanyanf sinabi. Napangiti si Shirley. Siyan,- paghudyat na sisimul:in na ang laro, kaya naputol ~ ng pakikipag·ustp ni Zaldy klty Shirley. Patakbon~ puma· sok na siya sa ba.ltetb•ll court. Nang simulan ang Jaro ay nakita pa ni Zaldy nas¡ Shirlty at ang kasama nitong si Pearl ay naupo sa dakong gitn~ n.e: hanay og Jt\!I opilan. Ni!o;:inl!: masigla slya sa pigJa1.:ro. Nagin' mabilis an¡ pag. ~c;iw at pagsisiyut niya ne bo· l:a. Nais nlyang magpakitangsilas U kanyaO.il: lnspirHyon. Panay an~ sulyap ni Zaldy s;1 ciako nlna Shirley habanc sila'y na;;lalaro. Subali'I nane matalapos na ang .. firs"I quar· l<>r"' ay biglan! nawa1. 1 sina Shirl<'Y ~a kinaUU!>U.ln. Ginala n~: tini:;in ni Z3ldy ang paU· ¡.;id nguni"l hindi na niya makita. N;iwala luloy ~a luob ni· ya ang paglarno -S3an kan1 na¡!pu nl~? - trinong ni Zaldy sa kanyana s:irili. Bilang kasagulan ay luma· gapak sa kanyang ulo ani bola. Muntik na luloy siyan¡ m11.p11.subsob sa laku ng Plllkakatama niyon na di na ·n1ya nataman kun1 sino an& na¡h¡¡gis. Mabills siyang kumllos ª' tinanckang 11awin ang bola. subali'I hanuang sa mala· pos ang Jaro ay hindi na siya nak.1Siyut minsan man. Nawa. l¡¡n na siya n!( sii:la pa¡ck:f t n.iwa\a anc kanyan¡: inspl· rasyon! Na¡;!lanun~·la non ~ si Zaldy sn ilang dalagaol,! naroroon kung saan nagtungo sina Shir· l<'y. Subali"I walang makapagsabi sa ka.nya. Hinanap niya, n~uni"l na~ala na niya ang buon¡: pali_t!id 3 )' hindi niya 1natagpuan. Matamla)' si Zald)· nang umuw¡ nanf. araw na i}•on. Angiancka niya'y muline kau. sapin si Shirlty packatapos n8 kanilang faro, niuni't hindi nangyari packa'I nawala 1;a \amang iyon at sukat. Kunc h ilan niya muling makikita ang dalaga ay hindi niya ma· sabi. At kunt: s11n, a~· hi11di rin niya m.alaman. Anii: nalalaman niya'y pinananahikan niy•n~ mulíng makih s¡ Shir· Jny. Kung bakit ay siyan¡¡: hin· di naman niya maipaliwanag. Sa 1u1unocl na ltil1nt1: A.ng mulÍfll P•tkikila nin• Zaldy .t Shirley •a lsan• di lnaaH• h•n1 p11k1lu1t.on. at 11111 P•I· k1p1hly1 ni Zaldy 111119 IU· 111an11l 1i Shirlay l"MI maklpo,. HYIW .. \o;anya .. isan, HY•· wan1 kapvwa nila din1luh111. <DURUGTUNGANl TAlllDUAY Ang Pabafat ... Nasa hulinc taon na ng Kom~rsiyo sa Univcrsity of th<! East, si Consorcia C. Buenviaje, anak nina G. at Gnc. Cala· lino Bucnviaje ng Guinayang, San Mateo, , Rizal ay Jubhang · ipasayahin. Katunayan: tingnan l'linyo't n-s:iningitian niya maging ;,ug sariling lar.awan. "BEL('YED".. iy•n ilng pam.11g•t ng pelikuleng mu· ling pin1gtat1mb1l•n nin• Glori.11 Rom•ro •' Ric Ao1 drigo n1 gin•g•W• ng !i1mp1guit.11 Pictur". Pin.11m•· m1h•l1an ni Direktor-•ktor Tony C•y.11do, lto·y buh1t u ~nut1t ni Dr. F1u5to J. Gal.11uren, "'9• biti.ing A"'triklno •I Pilipino " •ng pin•gnm.11 u P• likvl•nlil "MAN ON THE RUN .. ng C. S.1nti1s.o Film Org1nir•tion. S• l•r•w•n u itHs •Y "'•kikil• 'in• P•ul H•r~r ill Am•do Cortu, 11 ;,.,., li19po f't n1b•n99it u ~lílo:ulil na in P•ng dinlniyon ni Eddiir Aomitrli>. ;IO i~tlban ){ay k:it:ikaw1n din naman si o~car Obligacion. Sa isaor :;iyuting n~ Turey •ns Ll1•Y• (LVNI n;i pinamamahalaan ni ]llano\ing 9i1ns ay kinaila: m:ang batuhin ng "cake" s1 Oka ng ¡~;in~ d cslra. Sumaga· pak s~ mukha ni Oka ang "cake". Dahil sa malaki ang "c11 kc" ay hindi gaanon:;: na· clur(Ji,: :it nang matapos ani: t·i)·uting 3)' oak:ttu .. uang dam· putin ni:: mga k;1:s.11ma upang kainin. T;iJacan¡:: hinihinlay din 1iala ni Oka ang oras na iyon. Al nami: rn11kilang lalantakan 11a ng mga kas:ima ang mas~r:ip n:i "cake" ay sumama 11.nc loob. Siya p1 nga naman y:it:i ang hindi nialtakalikim! At m:iy naisip si Oka. Hini· n:.!i kay Leroy ang "cake" at 5;~,1bin1J siy.i na anir maghihiwa. lbin.i¡;;i)· namoan n1 isa. no:uni't n:tng ho nnk na ni Ok1 a;· n:il{·Ub!Hlbuhan at suminga. ~;itil:imslkan ani:: "cake", at mJn¡:yari p.ing " nawalan na n~ g;in.:i·· ane maghah;iti-h:tting m::;::i kasama. An¡; nangyar:i, n;ipunta }r:iy Oka ang "cake". -M11abi/idad ka r in naman, ano! -anc: nnabi tuloy ni fugo, ;it bin;ilukan si Ok:i. · -000-s.1 k.iun;;-unahang pagkaka· taon, sl Alda Carlfio ay tutu-· pad ng n.iiibllng papel sa Za· rin• ng Champion Pic:lures. Sa pdlkulang ¡to'y mapapanood liya na kab:tligtaran ng dati nirang katauhan sa mga nlla· b:isan na niyang ~tikula. Nat .. nyag si Aida sa p.i&(aHp ng nlJ(a papel n.11 mapanukso al mapamih.ic ng kalabkihan, g11ya ng papel n:i llnupad niya sa ObiKtlve: Petayln ,¡ M1911yuy. Anir Zarln1 ay isaog h• mon u kakay:ihan ni Aida. Al na· J::ihanda naman siy.ing patunayan. sa lahal na kaya niy:in~ d11lhin an¡:: ano mang uri ng papel. Malimit tuksuhin ocaron ni Dolphy si Tony Manan. Sa tuwlng magkikita sita ay pinaglllawanan at sinisigawan ng: -Hoy! Magnanakaw ng bibin¡kal Kunc minsa'y lbic macallt ni Tony. Ma~akit nia uamaa ~• tenga ang ·.cayon1 tuk.so H kanya, Nguni't hindi naman siya makatulol pagh't tutoo. ·Z.linsa'y nagnakaw nga. siya ng bibin¡¡:ka! Pero, huwag kayong m11J:1· lit kay Tony. Nagnak3w siyi! ng bibingka 11 pelikul11 13· man¡, sa !sang tagpo ng PulotGat1 n.g Sampaguita. Nagr.11kaw si Tony ng biblngta sa lindaban ng bnyang ina t•pang !regalo kay BarbJ.Ta Perez, na siyang kasint•han niya sa n:.banggit na peliJrnla. -oOo-Nagkagaya-gay.11 na .11nf! ilang estudyo sa pageawa nt.: m~:i pclikulan¡¡: binubuo ng maraminc kasay$:iyan. Nonnri un::. cy 3ng Prcmlerc, LVN at Sarn· p;i1uita. Neayon naman ay .11n¡¡: Larry Santia~o Producllons. lpinahayag k!makailan ni Larry ang paggawa niya ng isang pelikul11n.g may limang k.\.saysayari,na pinamagatang "Mga Liham Kay Tiya Dely." Blitay sa lsang programa sa radyo na may ganyan ding pamagat, ang pelikulang ilo'y pnmamahala1n ng lim.1ng di· rP.ktor - sina Larry Sanliafo, Pablo SantiaJo. Artemio Marquez. Felix Villar .it Armando r\" Gll1lnan. M1g1li.silabas bi· l¡n¡ mea pa111unang biluin <1ina Leopoldo Salcedo, Anita Linda, Cielito Le¡aspi. Chiquik , J,tenato Robles, Max Alva· rado, Bino García, Lopilo, Patsy, Boby Goozales, Francisco Cruz, Dencio Padilla, Alu de Leon, Jose Ejercito al mara· ming iba pa. --000Si Direktor Ramoo A. EitelTila m•y ipin•kikiuup ,¡ Litror s.lwadiw k.ly NW. Bl•nca s. t•gpong ito s.11 ''TULOY ANG LIGAYA n9 L'WM. IC""!f" - ..,, ......,. ...._ ....... n. Mu...-.. . u.liol u tulír.tnin "f ptllO. piftuft..., .... ,u ...... ,.¡¡ m~ ....... Si1'a al kiltulong - 111191 !Mtuift ..;,.,. Lita Gutierr•' · Pu90 . .11tr 0.0.n QJIJl;,ll.ia!Jt, ~ i.-~ ito'y puma ne ..... tt9ponf kat11l•..,.1n•n, ni rn•1111p1Hllit n,. ti.,,.n• ftl) "'119 ~ 1a ay nagk:iroon ng: natata· ilging: karan:isan sa paggawa ng pelikula sa Singgapur para sa Ran Ran Shaw. Samantalting naroon siya al oamama. hala sa ginagawa nllahg peli· kula ay dinapuan siya ng trangkaso. Al napasok siya sa ospital. Sa pagpasok sa pagamutan ay isang ba¡:ay ang lmang na· pansin ni Monching: ang pa· talastas sa may pintuan na n<'gsasabing a11g ospital na i}-on a~· donasyon ng yumaong /Ar. So, isang mayamang In· tsik. Nang nasa loob na slya ng s!lid, dumungaw slya sa bin· l;;na al naklta naman niya sa kabilang ¡bayo ng kabada an,g :;emcnleryo. Parang kinilig aug direktor sa namalas na m~lungkol na tanawin - ang lihingan. , ... ari'y pinagtiyap.tiyap ns pa¡:kakatao!I-, nang suriin ang karamdaman ni Monching ng doktor na tumin&in sa kanya iiy na.gpakilala lto u panga. l<o ng Dr. Coffin CDoll:tor Ka· baon1 sa wlkang ta11lo¡). Kaya ang nan¡y1rl, ninerbiyos 1:t lalong lumala ang sakit ng dircktor • .1t na¡tagal bago tu. luyang gumaling. -oOoPiaananabikan ·na ag maram¡ na malaman kun,c sinusinong pan¡alan al kunf allng m@!a pelikula ang magiging mapalad sa flDtimpalanR FAMAS na ipa¡kabloob sa Sabado ng gabi, ika-15 ng Marso. Naito ana talaan ng maulsipaglaban _ oa pa¡piplJian n hulin& ~¡bobotohan ng FAMAS, ayon sa kani-kaniyanf k.itegoriya; Para sa pinakamahusay na pr.likula: K•llbr• .4S, Kama., ni Cain, Cri1all1, Y•ronica at Sino 'Ano Ma., Sala. Direklor: Cesar Gallardo, Armando Garr.es, Conndo Conde, Gregorlo Fernandez al Susana de Guzman. Artistang lalaki: Van de Leon, Danilo Montes. Efren Re:yes, Rogelio de la Rosa al Jose Padilla, Jr. Artistang babae: Pa!alum:in, Lolita Rodriguei. Rila Gomez, Charilo Solis, Cynthia Zamora iil Tila Duran. Katulon¡¡: na artistang lalal;i: Amado Cortez, Edd\e Garcia, Osear Kcesse, Quiel Sego\"ia at Romeo Vasqun. Katulong na artistan¡:: babac; Etang Discher, Bella Flores, Leonor Vergara, Rebccca del Rio al Patria Plata. "Scrrf'nplay": K•llbre .4S, Hukolft Roldan, Sino Ang Ma., Sala, T• .. •• Bato al Y.ronica. "Cinematography": Eternally, K1libr1 .45, Kamay ni Cal", W1lano Sugat at Ta"a u I• ... "Sound recording": Bu11bo1, !tern•lly, G•bi •I Araw, Kalibre .4S, Rubi·Rou h .. u a .. to al Sino Ang May Sala. Musikil: Gabl al Araw, Yaya N,.,¡,, kamay ni 'cain, krl1 .. lit, at T•1• u ••to. Kasaysayan: kallbr• .4S, k•· mar ni Caln, krlHl!I, T.,a u a.t11tYayaMari1. Natupad Din Ang Pangarap •uuo•naramcl•m mo 1n1 hindi ko p11d1l1w u 1.,0. Ako ay 11m1lit cli.,an H 1tin 11pan1 m1kipapapal1u1n H M1yni· 11 at n1n1 maih1ndo9 ko H lro an9 p1n91r1p n1 iyon1 N1fm1mahal, ª'" Napaha¡;ulgot nang h:ik ang- dal;oga matapos bas-.hin ang libam. Naisip niya kuns ano ang kahihinatnan ng bilmta sa p;isluwas na iyon sa Maynila. MARAMING BJNATA ang lumigaw klly Liza, nguni'l hindi ni)'a -pinansin an¡ ID¡!a iyon s;ipagka't siya•y n11ghihinl<ty sa lumayong kasintahan. Ilang taon ang lumipas. Js;ing araw, si Liza'y nagilla nang mall:_arinig siya ng n11gpapat10..po na kilalang-kila.la niya ang tinig. Manhan niy¡,ni; binuksan ant: pinto, ill .. -l:ll·n! Mah11l ko! Sillam;it .. 1 naghalik ka~ -lumulu.h;on¡: nas:¡¡mhil ng dillagii. -Aku"y iu nane t!Jllul>MARSO 9, 1958 hasang manggagamot ngayon, al hindi lamang mala· wak n:¡¡ bukirin ang rr¡aihahandog ko .sa iyo kundi isa ng mala-pe\asyong tahanan, - naliligayahang sabi ni Ben. ~-Al\g Inay, nasaan? -tanoni;: nito. Si Alin-; Dl'.'n?ng na nalci· kinig 5a da\a1Va ay masa· > ·ang lumapit n¡¡ pin-.ngingi· Jiranng luha. -Patqwarin mo ako. Beo, sa nagawa· kong pagkakamali! -Wala po kayong dapal iohingi n¡: tawad. Ako ang dapat magpasalamat sa inyo npagka"t ang ginawa ninyong pagpapamukha sa akin ~ n:¡¡ging • · isang hamon up:¡¡ng sikapin kong maturiad ang magandang p:¡inga· rap ninyo para kay Liza! - nak angiling ' s;i.got ni Ben. -Ben, O Ben! -m:¡¡Jambing na wika n~ dal:¡¡ga, al )Umapos ito sa binata. • ' ~ -R•dolfo C11tillo Cru1 14 n.:. taon1 1ul1no 1147 F•lia Huw1rt11 St1. Crur. Maynil• ... ~rJAD''O~(~v~ ;: ... "~'· " T l 1 1 florenc10 SA BOSES NAGKAKATALO SA JUGA DULA sa radyo ay mahirap mawalan ng mga tauhmg matandang babae at matandang Jalak.i, mga matandang hukluhan na, ang ibig oaming sabih1n. Nguni't sa mga radio talent, o mga artista n.g radyo, ay imposi~leng makakita ng isang mata11da. Para na ninyong nahulaan, ang pagiging matanda, kahit n.:i gaa nong katanda ay gawa.gawa laman.g o arte ng isang r1dio talent. At isa na sa mga artista sa radyo na matagumpay sa mga ga nitong papel ay si Sergio Andro. Sl?rgio Si Seq;io ung gumaganap ng Tat.i Bino sa ''Alaalang Banal" al Mang Builio· sa "N~~ul10ng P;ing¡¡rap". Gumaganap din si Sergio sa "Dulaang Camay sa Hirn· pap:iw1d'º, "nrtvy Croekelt", "Jlaw ng Tahanan" a! siya pa rin ang U$i5hnl dir•c· tersa mga Ur:ima-musikal na "Cal'i ng She\!"' ill "Magk:ikapit·hahay". SUSPENDED SI EDONG lyOAPANGARAP DAllJL sa isang kada hihmang may kinalaman sa "sponsor" ng '"Edong Mapangarap", pansamantalang sinuspinde ang program<1ng ito ng DZFM, ayo11 .~a napag-alaman namin kay Mr Eddie A\•elino ng himpilang ito. Ang ipinalit nila'y isang palatuntunang tmatampukan ng mga mang.aawit na may mga plakang sumikat o 1umisikat pa. Iyon ay ang ''Thc Big Record" na isinasahimpapawid ng FM sa pamamagilan ng tape recording buhat sa E. AtJldino Est:ido~ Unidos. T11mpok ng palatuntunan ang hinahangaang si Patty Page bilang mun¡; aawi: al :maunscr p3 rin ng palatuntunan. Ang "T-hc Big Record" aY. kasa\uki.:yan;; ilmat:mghal sa telcbisyon sa Amerika. BUHAT SA DZBB NAKAUSAP namin ~a 11'.'lepono si Sunday Trinidnd, operation and traffic- m.inager ng l>ZBB at ito ang mga napag-alaman narriin sa kanya: An!' dalawan¡: pinakapupolar. na mga prt1.!!rama ng Rcpublic Broadea~ting Company sa kasalukuyan ay ang "Mcralco Hour" (9:00-10:00 n g., tuwing MiycrkolesJ na tinatampukan ng mga rru sikam; klasika al 11ng "PLDT Al! Day Concerl" na ismasahimpapawid nila sa pamama· gita11 ng DXZZ mul.i s:i sign on hanggan¡:: s:i sign off. Mayroon din sila ngarong bal<Jgt.isan na pin a~ l alabanan ng mga propesyonal na n1akata sa tagnlog para sa taunnn<! lih•hm~ "llari ng Balagtasan''. Ayon pa rin kay Sunday. l¡ukod sa pagiglng "llari .. ·· ng m;igwnwagi ay mayroon pang anim na ibang gantimpalang nakalaan sa l:lb,rniing itn Ang naglalaban ~a kasalukuyan ay sina Alfonso l. Pagaduan al Carlos Roc11, mg~ kilal.i ri11g kuwcntista sa ating n1ga lingguhang tagalog. Pahabol: hindi panay tuhan i:mrnng ang maririnig sa programang ito ng BB. Ang pagpapalitan ng sagot ¡ia p¡¡tula ng mga nagbabalagtasan ay si nasalitan n~ m.ga tugtugin ng isang pi.11gkal ni: mga esludyante at mga guro huhat sa UP. Ang Balagtau n n¡; BB ay mapapakinggan tuwlng Biyernes nl"ula Sil i~a-7·30 n;: ¡abi. ;,ANG INYONG LINGKOD": PROGRAMA ANG PUBLIKO ay makapapasok nang libre (walang pases) sa Studio Y ng CBN mula Lunes hanggang Sabado sa ganap ika-4:30 -ika-5:00 n.h. upang makapanood rTg isang paJ¡¡luntunang tina· tampukan ng mga mang-aawit al pa11a11hing combo m1 ¡1in1pili p~ra sa bawa't araw. Ang mapapanood: "Ang lnyong Lingkod'" ni Eddie San Jose. Kabilang sa mga palagiang mang-aawit ng palatu11tunang ito Eddic Eina lkc LG7.ada, Coraton Ramos, ang Kayumang~i Trio. Pepito Robles. Julie lhu;1n, J,ourdes G~llo, ant?, Sociely Bobcats. Osear Antonio. Rudy Fajardo, ang Spottch., Eddie Valr111.uela, Nena Valdcrama at CBN Chora! Group. Ang "Ang Jnyong Lin;::kod" ay sinusubaybayan sa mukisa ng CBN Combo. NAGHIHINTAY: P 110! PAR/\ sa mg;i may kakayahan sa pagtugtog ng nu¡a i11strumcn\o -tull'inq J\Jartcs ay may nakalaang PllO para sa in~o (kung papalarin) sa palaluntunang "Pasikal ng mga Talino" n:i isinasahimpapawid kung ika-7:00 ng gabi sa DZXL. Itinatampok pa rin n¡! ¡1:ilatunl11nam: 1\0 ang "'unang pambansang 'sagu:iaJ n' n::: IRL:J 1 ondalya"' at mg .. panauhmg m:in.g.aawit ña karamih;1n <1J buh.1t '"ª Lopito "T .. wa~ ng Tanghnlan". Anl.! 1;.1111amal11u!;OI sa "'Pnsikat . ' ay ~ina Lopito al Pal:lo Vir1usn. SAMUT-S:\)llOT .. Si Domineo l'rin~ipe ang dircktor ng "'llaw ng Tahu11a11" ni ti'>fJy11·;.y Ar~"º .. Ayon kay Ben David. kung am: Jsang ar~isla ng rarlyo ay bin;;hay•irnn ng t'IO i;a i~ang dula. ang isang artista ~¡¡ p~likula ay b1nahiiyaran_ nanwn ng P\00 (ito'y kalimitan). Nguni't gap ng n~papansm ng mga t_¡¡gapakimg, ;in¡! artist11 sa r.idyo ang nagdadala ng programa al kung mga 100 "~akuº" l;i1mm•; ·'" diyalogo ay nakag:igawa ang isang artista sa pclikula pa~a masara ;mg kiltlllang ginaf(amp1tna11 ... Napadaan sa tabi namln si Sii:non Almar1.o. prog.ram man.iger !lg CBN, at bumulor.:; ang amlng kausap: Napakab:11l na tan n yan':! si Mr. Alm_'ITln . • N a 1111so :in.!! ~hocling sa Radio Centcr Kuk11n~ n naman doon ~a lmggong 110 ·111¡;¡ "TuloY Ao¡ L1r,t1y3" na ¡;in;1¡;ampanun nma Nid;i IJl~nka 11\ Leror Salv¡¡drlr. 31 SUSAN ROCES ng Sampaguita Picture¡¡