Magasin ng Bagong Buhay

Media

Part of Magasin ng Bagong Buhay

Title: Magasin ng Bagong Buhay
Issue Date: Marso 18, 1951
Language: Tagalog
Rights
Place of publication: Quezon City
extracted text: B El l A ng SAMPAGUITA PICTURES Hinangaan ng madla sa katangitanging pagkakaganap ng maselang papel sa _.., .... ...._ ..... "ROBERTA". Muli siyang mapapanood sa "BERNARDO CARPIO" ng naban~ ¡.:it na samahan. Subukin ang bisa ng Sabong PM6 LUTO/ "1{c LUTO A.4'6 TA l"AK NA ITO'Y NAl<AUK/T 54 .8AWAT PllTOL N6 TUNA Y NA 5ABONG PMC .;.¿¡,-¡ ! M ,,a,,,,q/¡'//c;lf""' ///</IS 10111:z:~1tn19 17$ ! . •.> 5tlfJl/f1/J (/Odfl , ... 1'at ong bt1lo.af lf'lasagona't · mabisfi/ Ang Pagluluto'y Nakalilibang ni PURITA Narlrito ang nagslpanalo no- , ong lsang llnggo sa paUmpalak , ng Purico ukol sa pagkalcaloob ng mahahalagang kaalaman aa pagluluto: Ang nilagan¡ luya na u-· nlmplahan ng asull:al at lr:auntlng gatas ay lsan1 masarap na lnumlng maaarlnr pamallt M kape o tfokolate. - Bb. Elba C. Manala, Panggaslnan P ro. Hlgh School. Llngayen. Paneaslnan. Sa pagtltlmpla · ng galas na pulbos, ilagay muna ang kallangang dami ng asukal a t saka busan ng kaunllng mainlt na tublg. Batlhlng mabutl. Madal!ng matutunaw ang gatas at mawawala ang pagbubdtll-butll. - Bb. Ana v. Planas. Cebu City, e/o RFC. Cebu Clt)'. Pakulua n muna ang mamatamlslng santo! bago talupan Ibabad magdamag sa h ugas· bigas upan1 huwag pumula. - Bb. Leonidas Malla, 253·8 San Andres, Malate. Maynlla. Sa pag-límbak ng minatamls na bungang-kahoy, pag-llngatang huwag lumapot na mabutl ang arnibal.. Ang malapot ºl!arnibal ay nagpapalabas ng katas ng bungang-kahoJ kaya•t mahlrap lutuln. - Gng. Mardalena T. Ola, Iba, Zambales. Upang masukat ria mabuU anP. arnlln.l o pulot, pahlran ne mantlkang Purlco anr tabl ne tasang sukauut sa ran1to'y hindi manlnlklt ang arntbal sa mga tabi. - Ceclle FeUpe, e/o Abugado Ramon Felipe, Naga City Ang mga gulamang-dagat 1mayama n sa ayodln 1 ay llllonr sasarap kung llulubog sa sukl. at pampalasa nang sandalt Jamang. Nawawala ang kasarlwaan nito pag nababad nang matagal sa suka. Bb. Romana L. de la Cruz, 842 Oroqulela, Sta. Cruz, Maynlla. Up:ln¡ subukin ang ucas ng kendlng lnyon1 ¡ lnagawa. J)atululn ang arnlbal sa han! baso n1 m¡i.lamlg na lub.i¡ . An¡: ugu o lam bot ne bola ns matamLs na mabubuo ang slya nlnyong mapagbabatayan sa gagaw1ng kendi. - Concepcion R. MoJica. Indang. cavile. lto a ng nagkamil n~ Sampuni; P i.';Wl'. G antimpala n ¡: Purfr, ~ . l : \ ;!'UIU' '' llK hal a11t: q : . "' 1 o_:.St:t~ M ar··,1'>:!n:,: : ~1.-.:1 !<::1wal1 , ',· .• :·:~ p :: •F"': ·" i r.: m11•g 1.i.\l1lrk.ily:1 ai;:,: ¡!.,;,,.:.•: !"n •:,JJd A. N:..ir i<'), :?O 3<111'.i" !J\i1 .;' ~:1m pa tok Ave (lu1·i,1: Cit)· liaabaril Ang Mga lbon Alang-alang Daw Sa Kapayapaan . ! Nalathala tamaltaUan sa Ungguhang ··candldo." Roma.. ltalya NalUhala "" "Dallas i.tornJng N~ws"'. Toas. E!t\dos Unidos. lnlla/arawan 1.nc lnnr kav•al na kornunlsta na r akasakay sa is:i.nc tancke u inuklt ang Al,m:.11ya ri:1 sumama $1' ltanyan~ r1i:1kMi1:n1a ~ ptl'lii; ng Sob)'tl. KAWILl-WILllG PAG-UUSAP LA TON DEN A. 1 N C. ; · - '~' F .. ,aeuE M6Nl[I TH j ~6 IC l ak<ft'1,.-"ft oi"'" p..,90 "' To• o '" "t dOft<:I Mo p~M•top' ' s~ DZí M o~wtn• Mo1IH "'~l• H !ka · ~ ·OQ hO"ftO"Oo:>O t ·lO P.M · Moo 11:~ .. ·0010 o; i..1o 9ooron'1" • ~ DZPI •~"'ift'7 8lo1n., .,.,.10 "' •k• · ~.DQ ~OM)170n9 i 30 n 01. Nang Dumalaw Sa Wesl Poinl Si Kom. Hen. Mariano Castañeda ... Sina Heneral Mariano Cast3ñeda, Kom. Rtn. Fnderirk A. Jrving, Ten. Kor. T. L. Fisher, 11 a1 tila may mahalaranc ba~ay na pln.ac-uusapan samantalanr n&I"· slsünom nr kape. Kuha ang larawan nanc dumalaw sa West Polnt anc Pinuno ne Hukbonr PiUplno. Nang dumalaw sa West Point si Ben. Ma.rlano Caai&ñed3., ay nak.atan>o niya ang apat na lla.ddeng- plliplno na nag-aaral sa Akademya MiUtar. Sa larawan a1 maltikitang tib may sinasabinr pabiro anc Heneral na slyang iklnanringiti "' mga k:i.harap na sina <mula sa kallwa) Kadete Florentino F. Magsino, Lope B. RI· mando, Gregorio R. Vlcilar, Kom. Hen. Castañeda, Kon¡reslsta lose Feliciano at kadeteT. P. Sancbe.sni Kapt. Moises Buhain (Punong Ayudante ni Ben. Castañeda) SI KOMANDANTE HENERAL MARIANO CASTA:AEDA, plnuno ng Estado Mayor ng Hukbonr Plllplno, ay dumalaw kamakallan s::i. west Polnt, Estados trnldo.s, bllang panauhln ni Kor. Hen. Frederlck A. Irvlng. SI Hen. Ca.sto.ñeda ay .slnamahan n1 Tenyente Koronel Manuel Salientes, kasanggunl ng Embahada ng Plllplna.s sa Estados Unidos. Kumandante Cesar Jlmenes, Kapltan Molses Buhaln, nt Kongrcslsta Jose Fellclano. Slna Hencral Castañeda ay slnalubong sa Benr MounrnJn Inn ni Koronel Robert Scbellman na slyang twnayong abo.y na uplsyal ng dumalaw na plnunong plllplno. Ang pangkat ay nagtuloy sa West Polnt at doo'y sJnaJubong naman slla ni Hcneral Irvlng, sa Thayer Gate. Bllang pagpupugay sa dwnatlng na plnuno ng Hukbong Plllplno, &lna Henerol Castañedá ay slnalubong ng 17 putok ng kanyon. Pagkatapos ng glnanap na mga seremonya si Hen . castañeda ay r1.gllbot sa Akademya Militar ng Estados Unidos. Dlnalaw n!ya ang Uang mahahalapng pook at plnanood din aqg mga klase sa kastua at ruso ng mga kadete. Ang pagllllbot ng Heneral ay 'dumako hanggang sa pagdalaw niya sa Bulwagang Kalnan ng mga Kadete, sa Aklatan sa "Cutlum Memorial Hall" at sa Kapllya ng mga Kad"lr 11.t Katoltko. Pagkatapos masiyahan sa pagllllbot at sa mga namo.lns sa Alrndemya militar, .si Hen. Castañeda, ang mga kadeteng plllplno at ang bumubuo ng Brlgada ng mga Ka· dete ay m:1.gkahar.a.p-harap sa lsang masayang s:i.lusalo . . Nang lumlsan ang dumalaw na pangkat ay mull sllant: plno.gpugayan ng 17 putok ng kanyon. Nanr marcl&an sa Ronolulu, patunronr Estados Unidos, si Kom Ben. Castañeda at an1t kanyanr mea )la. sama. Nakunan sila nr larawan sa loob nr pabrllu. n1t Hawaiian Pineapple Company. Mula sa kallwa: Kon~ul Reneral Manuel .t. Abate nr Plllplnas, Beneral Castañeda, C.C. Da(•n, panplawanr panculo nr HPC, Koorruist.a Jose Felklaoo at Kapt. Molses Bubaio. SIKLl\B NA PANGWASAK - Ant apoy at. usok &J sumaMmbulat. sama.ntalang anc mga bombang panunog ni "Uacleo Sam" &J bumabagsalr. sa pook na layunin bubal s.a USAF B-26. Anr sa malas &J c.ila goma n1t auto Utinut.uro ne palaso) &J tallip na na.gll:ulr.ubli sa mga k:l.ha nir paralr.aida na rutjthubuloir nr bomba sa marahang pag-bagsalr. at. si1ang nakalululonr sa mga aeroplana upanr tna¡rll:aroon ng pan.abone ma,aiwa.s ... (INP). Mahahalagang Sandatang Pandigma Ng E.U. "PANANGGOL NG KALAYAAN" - Na.ar subulr.in, hindi pa nalalaunan, anr latas at. lr.apangyariban nr "Bamper," isanc malr.ab&fon1 "roelr.et." nr Estados Unidos na may bU.bH na ""V 2" na nakalllípad nanr 3,600 mil1a sa lsang oras. Ayon sa m.&J 1111.ha at &a labat ng naka.saksl sa mabalaganr pa1subolr. na na rin¡ isanir "ranap na tarumpay", anr bagonr sandatanr: pandirm.ang ilo aJ isang- mabisang pamuksa sa lr.aa\UJ at "paoang-rol ne Ula1aan." (INP Soundphoto.) ~ Sa maland•"!I Gusyo, •"!! mababangis na ttro ay pinakawawolansoArtllClat sinasa9upon9m911wola1t9lab1n9 alipi11upartgp1J11noliikin1ng111ga nononood. Ngoyon, ang pa~i~ip119labC111 sa taro ay hindi isa laman·g ma,,.nganib na libanganhndiiso111mg11N1taasno uringlaro(lalu1asemg1Hnsang latina),naang~iglapayma:aoring mongohulugan "9 IUHAY O KAMATAYAN ng bcnt matador! ntnyo? "ARTlAR51N"Styla champion5hiptt11t1it shon ht mga laro •Y mahirop mapagwagilloii H pa!M!Mgiton 1 a m a n g ng ltaltayaha11 11 •esitluWn. Molimitnaangpagkuhangtum,,.lt rw1scntd11io"tiempo"oynagdudulot119 ~ling-sondalingtagurnpaysaisanglialoi tiyak110t1gka1al11n1111. Poro dlyon so moikling sagli1 na poghll11mpa• "9 OJOS, na siyling molimit magbigay ng la!Jllmpay salaro, magsuoinggomongHpotoi noniy1rri upt1ng matagalan ang pinoltamafahát at manfortg p11ggamit. Hingin ong mga Doga"!! mocMong JACINTO! ~-(ó RUBBIR & PlASTICS CO., IHC . .>th ,\,·fn.,t. f;r.>t~ l'.u~. ('ol""' ~"· flipl ••. Patungo So "lupang Pangako" ANO MASISIPAG NA MAMA.MAYAN. lalung-Jalo na ang mga dukhang walang sukat pagkunan ng lkabubuhay, ay blnigyan ng pagkakataon ng pamahalaan na m akapag-arl ng sarlling lupa sa Mlndanaw upang makapagtayo ng matatag na sandlgan ng kan\lang kabuhayan. Ang bawa't mag-anak ay makapag-aarl ng 10 elr:taryang lupa na mabubungkal at mapagpapaslmulan ng kanllang magandang klnabukasan. Sa larawan sa k;anan ay maklklta ang baha!l'I ng 38 na mag-anak na slyang unang plnagkalooban ng magandang pagkakataon, samantalang ma.sasaya ng nagsisllulan sa bapot na magha.hatld sa kanila sa Koronadal Valley, Kotabato. • KALABAW, karlton at kareta ay dala rln ñg mga magbubukid sa kanllang pagtungo sa "Lupang Pangako." Sa pamamagltan ng ma:a hayop na lyang makakatulong nlla sa paellllnang ne lupa, ay nangakatlngln slla sa lsang manlngntng na hlnaharap na malaon na nllang plnapangarap maratlng alang-alang sa. kanllang mga supJlng! . ... ANO PJNAK ABATANG NAKA SAMA SA PAGLALAYAG ng nag· :;illsani:- magbubukid ay lsang sa nggol 11a bininyagang .. Marina· na islnila ng sa loob ng nagla.l3yag na bapor noong lka-2 ng Marso Mak\kita ang sanggol sa plllng ng ina, sama ntalang nangak::apallgld ang lbang kaanak at ang mga Plnuno ng Kaga.Ungang Pambaya n na slyang n:rnganr alaga sa kanllang kalusugan. Ang SakÍt Ni Mang O Eo~~ir~e:~1:i~~g :et =g ~t~=~ngt!:!sanJ~: na lamang nananaclnlpl -su .. mga pruweba. nud-sunod ang pa.g-alog ni ann1 At mangya.rt pa, s1 allng PlPUa tia ballkat ng asaw&Qg la. ay lalong naba.Usa. Bukod sa. noo'y malakas ang pag-uumu- pag-aalaga kay mang Desto, na ngol ng malalabong salltang mallml.t makapuyat sa kanya, Des to hlndl nlya maunawaan. -Des ... bago.y nn lklnararamdam na. thupaluk-blgkasan na idlnnos hing taong gulang ay h1nd.1 rtn to, Destor ... Destol Naku, baktt rln ntya ng panghihlua ng ka- sa plaza Miranda, may anlm napan~lng nakatulog na sa saba nagkaganlre ang taong lre, tawan, ay tumanggap pa .siya na buwan na ang tumlpas. hlg nang walang latag na bahlndl mngtslng-glslng! Desto, ng mga labahlng damlt, upáng Mahal na mahal ni allng nlg. Destol may mapagkunan slla ng lka- Pila ang bustong lyon, pallbha- Kung may nakaklta kay allog SI allng Plla'y nagdudwnallng bubuhay, pagka't wala naman sa'y slyang plnakamahalagang Pila nang sandaling si mang knmuha ng tublg at hlnllamu .. sllang lbang lnaasahan, kundl gantlmpalang tlnamo ni mang Desto'y bumlbigkas sa Pla.sa san ang asawang blnabangu- ang kauntlng klnik.U.a ni mang Desto. Hindi nlya lyon naka- Miranda, hindi malayong slngot. At dlwu'y nakabutl na- Dest.o sa plna.pasukan. kallgtaang llnlsln araw-araw ya•y lpagkamallng naslslraan man iyon, pagka'L kumlloo na Iyan ang lsang bagay na lk.l- sa kablla ng kanyang mara- ng balt. Akalaln nlnyong ea at nagmulat ng mata si mang napupurl ng Iba kay allng Pila. mlng gawalng ginagampanan harap ng radyo'y kay lakas ng Desto. -Naku, salan1at Akala Napakabutl .slyang tumlngin sa sa bahay, kagaya na nga ng kanyang pagpalakpak, na para ko'y di ka na maglgislng a! - kanyang asawa. Mablbllang sa paglalaba ng mga damit at bagang naki.kita si mang Deswika ni allng Pilang noon la- daliri ang babalng maaarlng pag-aala¡;a sa asawang noo'y to sa pagblgkas! mang nabuhayan ng dugo. Hindi nawawalan ng pagNguni, si mang Desto'Y wala asa si aling Pila sa paggallng ring kaktbu-klbo. Ang cllbdlb ni mang Desto. Hindi rln slya ny bumaba-tumaas sa ma\aka.:; nagsasawa sa paghahanap ng at abut-abot na paghlnJal. NAWALA SA KINALALAGYAN ANG BUSTO maglglng kalunasan sa saklt ng -0, umlnom ka ng tubir;:, _ kanyang asawang noo'y anyong anl alln¡r Pila na tnlabot ka~ NI BALAGTAS NA PINAKAIINGATAN NI IHANG bangkay na sa kapayatan. La~~~r; n.::¡~10 ª~: ~~~1~a~~;:r1 DESTO. GAYUN NA LAMANG ANG SAIUT ~:~o~~n:a~~t~gn~a~~:. ~~~~n~ :.~1:.~~1~ ~:!bl::i~ nk~ 1~~~:~,:i: NG KALOOBAN NI AUNG PILA, SURALl'T.. ~:~~~a:un;~· ª:in~:~~f:a'pai;:; tutulog al - ipalnom o kaya'y Hapal, sang-Ewan ko nga l)a! m"ch kr, ªl'On sa sabl ng kanyang mga malaman k.ung baklt ako n-•v.· napagtanungan. Kahl't hindi kakaganitQ! _ sagot nl m~i;g ilulad kay allng Pila kung ang ,~aloni; bmnlblgal ang karanl~· nlya ugall ang magslmba ay Desto na anyong ma:v naklki- pag-uusapan din lamang ay daman. . natuto na rln siyang magslyam tang lsang bagay na klnatata- ~ungkol sa pagpa.pahalaga sa Malhmt masabl ·n¡ allng Pi- sa Kiyapo at. nangako pang slkutan. mga arl o kapakanan ng asawa. la sa kanyang mga kalblgan la'y magslslmba sa Antlpolo -Aba, e ... kapag ganyan Ita Xung iblg nlnyo slyang gall• at kakllala, na sakallng si gumaling na gumaling lamang nang ganyan. ma.Japlt kang' Un, ay sablhln ntnyong hindi mang Desto'y bawian na ng s! rnang Desto. magkasaklt! Tlngnan mo nga tula ang mga tula ni mang buhay, ang bustong lyon ay At isang araw, parang himanng ayos mo. payat na payat Desto. Tiyak na hindi slya pa- k_anyang pakailngatan, pagka't la ang nangyarl. Nang dumaka na ngayon! ¡lllyag, At kapag lnyong inu- .s1yang pl11aka1na1talaga11g ta-' tlng si nllng Pila buhat sa pagGanyan gabl-gabi ang nang- lll-ullt lyon 58 hangad na slya'y gapagpagunltn ng mga. tagum- simba sa Klyapo, na slyang kayayart kay mang Desto. Palagl t11k!iuhln, katlangang humanda pay ng k:rnyaug asawa. tapusan ng kanyang glnawang slyang plnupuyat ng panaglnlp, ria kayo sa pag-llag, pagka't. Tandang-tanda nl allng PJla pagslsiyam, ay nagulat na laMagtatatlong buwan na slyang ang bakya ni allng Pila'y wa- nang IU\\'.I ni mang Desto ang mang slya kay mang Desto: laglng ganyan. Malakl na tu- lang plnapanglnoon. Mna1i bustong 1yon ni Balagtas. Ma-· Gayon na lamang ang ka.nyang loy ang lplnanyayat niya. La- nlny4?ng tanungtn sl n1ang layo pa'y sin a 1 u bon g na \1agtataka kung paano iyon gl slyang uubu-ubo, namwnut- Tomas. Hindi makakaUntut:m nlya noon si mang Desto, nakapanaog sa lupa, gayong la at nanglngttlm ang gtlld ng ni mang Tomas ang nang- ~t kung di lamang nasa bln.J nang slya'y umalls ay hindi mga matang nanlalallm na rtn yari sa kanya, hangga•t na- tana ang kanllang kumareng man lamang nakababangon. sa kakulangnn ng tulog. .sasalat pa nlya sa noo ang Llna at slla'!I'. naklkita, sana•y -Aba, Desto! Bakit ka nanaAng kalagayang lyon ni mang peklat ng lsang sugat na gawa nahallkan nlya ang kanyang O::!:?- tumatakbong lumapit sl Desto ay nagdulot ng malaklng ng bakya ni allng Plh nang tao sa lakl ng katuwaan. allng Pll~. -Naku. ang taong pagkabahala kay allng Pila, ~lya•y Lt11kyaln nito sa hat·ap ng Hindi pa man umuuw1 si to a! Haftka na, umakyat ka. pallbhasa•y lsang asawang ull- b'.lr•,•· ya ni mang Uwing. mang Dcsto noon ay alam na na! ran at mapagmahal. Wala si· Upang manlwala kayo kung ni allng Fila na ang kanyang' -Magallng na ako, Pila! - yang malamang gawin kay gaanong kalakl ang pagn1ama- asawa ang .siyang nagtagum-· wtka pl mang Desto na tatawamang Desto. Tawag doo"t tawag la.saklt_ ni allng Pila ·'ª tung- pay. Bakit nga hlndl, sa lka- tawa. dJne siya ng manggagamot. Patl kol an ng kanyang asawa, ~y anim pa Jamang ng hapon, ay Hindi makapanlwala si Allng na m1ta elbularyo•t mange::aga- dumalaw kayo sa aklat.an ni nasa harap na slya ng k.anJ- Pila sa kanyang naklta kay mot ng kulam ay nasundo na. mang D"sto. Maklk.lta 11L:1y._.,f;' lang radyo? Nallmutan na nlya mang Desto. Klnusot nlya ang :niyang lahat. nirunt't si mang maayos lyon. Ang lahat. l'•ik • tuloy a11~~ naghahapunan. Pa-· kanyang mata sa pag-aaka::::: :~~~~::1' ;::so::llna'~ ~:;~::. ~~g:;::tay k:::~S:~ ti ang kanllang anak na llllma- <Buklatin :sa pabina IZ) nagdudulot ng lalo't Ja.long bt..o ang busto ni Balagtas, sana•y gat sa karamdaman ni mang lyon ang una nJnyong mapaDe:sto. haneean"' dumatfng na pansln doon. Ang bustong lyon an,; araw na hindi na np sin ang slyang nag!ng gantlmpa.la makapasot sa Ungguhanc Ta,.. ni mang Desto aa pe.m.'bansang Katha ni VlfO C. SANTOS UNGGP, MAllSO 18, ll!SI 7 MGA ULAT AT KURUKURO UKOL GA ommRRR SA Pll.IPlnRS fi$ntcf a/: ni 9tUt~ ucp""""tv <KARVGTONG) ngud't. bagaman dapat koñg damdamln sapagka't ang aklng paJlgingllag ay 1plnagkamall nlyang paglo.yo na sa daU namlng Itong nangyari ngayon sa akln, na slyang sanhi ng pagpa- _oagsasama, ay lkinatuwa kong maalaman, na gayon ang kanpatuloy ko sa araw na lto ng pagtatala ng mga ulat tungkol sa yang palagay sa alr.ln sapagk't lkalalayo k.o sa panganganlb aklng nasasaksibang mga bagay; ay katunayan na ng slnabl na maalukan ng ano mang katungkulan. kong ngayon ay mahirap makatiyak ng lsang tuntunlng susun- Datapuwa'l tila ako'y mablblgo sa aklng pag-asa. Noon ladin. Pagkaraka nang ang mga hapon ay makapasok sa May- mang ika-23 ng nakaraang Marso at sa plnagburulan sa yumanila at magsimula ng pag-uutos, ay mlnarapM kong huwag tu- ong kalblgang Hermeneglldo Cruz 1S.L.N.J, naglng tagapatnu¡ot mannap ng ano mang tungkulin. Aklng lnakala, at han¡gang sa l'anggapan ng Pa¡¡awa, na siyang pumalit sa akin sa gayong sa sandali ng aklng pagsulat ngayon ang akalang lto'y hindi nag- Lnngkulm nang ako ay mahlrang na Kallhlm ng Senado; ay pibabago; na hindi mabutlng tumulong sa mga hapon, aapagka't nagpatalastasan ako 11' mga kalblgang mamamahayag na. sbia. slla'y kaaway, na nang dumatlng dito'y agad nagwasak ng ma- Arsenlo Luz at Pedro Aunarlo, ng na.is ni G. Vargas na ako'y lasarili naiil1g pamahalaan at walang pakundangan sa atlng kau.sapln. At sa kaiblgang Aunarlo ay nabatid kong pal1bim lakahapon at rnga pagsusumak.it nang napupuhunan upang ma- mang, na aJto'y aahlkln ni O. Vargas ng Lsanc ~un¡kulln sa iblll glng karapatdapaL :;a kasarinlan, na ang ginawa'y nllansag ang ltayong Lupong Sang¡unlan uk.ol sa Paggawa, na aiyang magbahmgkas na pinagturapan natmg 1tayo at hindi lamang Jio, ni- aaral ng mga. k&paraanang dapat isa¡:awa ng ba.COllJ tangga• lait pa ang Pilipina:. at ang mga plllplno sa pagsaasbiu¡ patl mga pang lt.inayo ultol sa lpagkakaroon ng kand.ill at mga k~lwa.nan. kal..laiLan ay dapai pag-an.1lan pa muna sa kanila. At S&!!!:;.~ka't 11g mga anak-pawis. W.alo ka1.ao aug ilala¡ay sa lupiAJ.g !to na maliwanag naman na ang tangka nlla ay kasangkaparu.n :.imang pangunguluh.a.n n1 Komlsyou.ado Law-el at t.utulUD.j"!lll na.man a11g mga Pilipino sa mapalalong mithi ua magkanlkanly...ig sak- ).li o. Emillallo T. Tirona na si.yang t.agapatnugot ng bagong law allg mga lahi ngayong nabubuhay, almsunod so. taglay na t.angapan .at. maslg1D1 pangalawan¡ pangulo ng Lupon. Dahll lrnlay ug balat, miLhing pangwasak sa kabü:Lasnan at labag sa sa pasabing Ho tl1 Q. Vargas, noong lka-24 ng Marzo ay nagsad.nga u ... k1lang tumunin ng kapanatagau ng katauhan; ay mang- ya ako sa M.alakanyang, ngllfli't. si O. Var¡as ay wala at. napasa yayaring punúta slla sa mga pillpino ng anomang bagay na hin- Bongabong, Nueva Eclja, kaya't hl.ndl kam.1 nagkausap. Nak.l.pagW dapat gawin, at upang mapaligtas man Iamang ako sa suk.at kit.a na lamang alto kay O. Sychan¡:ko ng Malakanyang up~ na aagutin sa aking budhi, ay hlndl ko nga l.Diblg na mapasama ipagbllin sa kanyang sabihJn laman¡: kay Q. Vargas na &ko'y nasa mga turoutulong sa kanlla Bukod sa talaga namang mahJrap paroon upang tumupad sa kan:yan¡: pasa.bi. Ualhi11 sa kalooban. s;l.pagka"t isang katiisang napakalaKl na hin- i-.iapagKllUlalMg maplll ang kanya.ng naia, aapagka't noong di ko kayang bachin. ang pagpapang~ap ng isang bagay na hin- ik.a-26 ng Marso ay isa nang iao an¡ i¡aoyan¡ smugo niya sa •H tunay na dln~rarnciam a.11:ing tananan, ang ka.lb1gang l:>omu:i.¡o !'once, upaug &..11:0 ay Gnnltong mga akala ang nasalslp ko, nang mlnsang pak.lu- suncnun. 8a kawtong !to ay naalama.n ko na a.na 1anaL: tunay .~ap:.m ko si G. L('üll Quinto, Alkalde ngayon ng Malaking May- nga palang a.xo Y tsa sa mga ~p1pllmg 1.laa:ay sa .Lupon at .ang nila, na huwag na niya akong llaban sa paglglng plnuno o taga- mga ma11:a11:a.sama ko, pJm.sunoct aa wuaang 1pl.lla.l'1ta aa kany:.. patnut':ot ng hai;;ung ranggapang ltinayo ng mga hapon ukol sa noong sua·y mag-usap, ay sJna Isidro Va.menta, Jose T . .sanuago, 'PRP,:lal:lgay sa h:Lnapbuhay sa mga manggagawa. Noon ay nasa- .Jose1a Llanes JSSCoaa, Domingo POJl.Qe, at 1ba pang hindl na DlYI• bt nly:i. sa altin . .ca sarillnang pag-usap sa kanyang tanggapan maguu.lla; na a1to'Y lblg na makauaap upang a.ianun ang ak1ng naul;'. :.ko'y lpal.tv.ac: upang kausapln tungkol sa pagblbltlw kong nilo1oob at ang mahalaga aa lahat ay ang pag-uuslS8.Ilg gtnawa ~~lnaw:1 :;a tun,;kuhnt'. Pan~ulo ng Kaplsanang Pampook 5~5 ng sa kanya kung ako kaya ay tatangap o tundl ng gayong tung.ng .• m:.gkakaplt-llahay ~a Balintawalr; na dl-umano'y pagka- kulln, bagay na kanyang slnagot na blndl nJya alam, bagama•t r.:k;,,,~ pagtibriyin ang pagtatayo ng gayong tanggapan ay ako kanyang ipmagpauna na ang pagkakllala nlya aa ak.ln ay hindi anr: 11apagpakuan ng mata ng ilang kngawad na mataas ng Pa- ako ma.nlam manghlngl ng anumang tungkulln. rn'.tlwl:wn np:in¡::- ilagay na tagapamatnugot, ngunl't nang kau- Napag-usapan namin ni O. Ponce· a.ng mga gawaln ng Lu~r1pin nila si G. \''.lrgas. ay na!sagot nitong may karapatan man: pon at sa kanya'y aklng nasabl ang palagay ko't paninlwala, na. aku s.,, f>;ayong ttmgkul!n ay hindi dapat na mapalagay sapag- sa ngayon ay walang gaslnong pakiklnab.angln ang mga mang-. ka'l lrnhat noong Enero n~ l!H2 na makarnling na sa Mayn.lla gagawa s.a pagtatayo ng ng Lupon, sapagka't ang katotohana•y an~ 1r.~p hapon, ako ay hindi na naklpagklta sa sino man sa pa..; anc: Hukpong Hapon ang nakapangyayarl sa lahat ng bagay at m;\halaa11 at hindi m&n famang nagkaloob na magtanong sa malaplt pana ane- kasapltan ay ang Lupong lto ang managot sa kanya o sa Iba ntyang kasama, ng nauuko! i;a nangyayart. May bayan sa mga pagkablgong .sasapltin nlna glnoong Le&urel a~ J1imlg 11a tampo ang ganltong naging sagot ni O. Vargas, kung Tirona, na, .sa kawalp.n ng Jubos at ganap na. kapangyarlhan, na.1otoo ngan~ g-ayon an~ kanyane; slnabln!!' narlnlg ni Q Quinto, nga11:hahawak man ·ngayon ng m.iitat&as n8 tungkullh na may 8 MAGASIN NO BAOONG BUBA1! ti.U.11:thun&1\ sa. kapalaran ng 1J1ga e.nak-pawis, ay walang maga- JamayJn ko lla ang ak.Jng kalooban at baka. kung ano pa ang: gawang anuman ukol sa kapanatgaan at pagkapaa.nyo ng mga mangyarl kung ngayon ko tanggihan ang pagtanggap. maralna. NagKasundo. ka¡:i:u sa gamtong palagay. '.L'Otoo ang karulang ,sina,sab1 ,sa ak.in. Alin sa dalawa: o ang Mae.arlng ako'y mall sa ganltong palagay, nguni't taglay pag-asa n1 Varga na .siya ay lundl ka hUtiyain ay napakalald., ang malaklng sukal ng loob na noong lka-27 n¡ Marso ay napasa annsunod sa aming n1ga plnagsamahan ng nagdaang mga araw. Ma1a11;anyang aKo, kasama si a. Ponce, upang kausapln sl a. o may mga sadya styang dah1lan upang ako'y pagpilltang maVargas. na nagpapatawag sa akln. Sa kabutlhang-palad ay wala palagay sa h1pon, na hindi ko b:i.tld ngayon. Ano man ng.a ang rln slya at nagbilln na lamang ako kay a. Jooe de Jeshs ng Ma- naglng dahilan ng pagkakapabilang ko sa nrngslslpanungkol sa lakanyang na lpakisabl sa kanyang kaml n1 O. Ponce ay napa- Lupong !to, ang ka~otohaua'l' ng~yon pa l¡i.!Jl-ang mangyayari sa roon nang umagang lyon, sa pagtupad sa kanyang pagkakapa- buhay ko, na sukal ng Ioub a~ hmdl kasiyahan ang lbinubunga. sundo sa akln. Hangga n~ayon na ang mga talatang lto'y aklng ng lsang katanglang kung Jbnng panahon manhll at sa lbang slnusulat. ay hindi pa ako tumat.anggap ng anumang pasabi ni G. pagkakataon, ay lpalalagay kon["J'. ~nnay na pagpnpapurl sa akln. vargas, be.gay na naghlhlwattg sa aklng hlndl naman madallan Klnlkilala kong ang kagipit.an kong klnasuutan nang mga. mt>.rahil ang kanyang pangangailangan o baka naman slya'y nagdaang araw dahil sa bagay na lto, ngayon ay naglng tunay nagbagong akala, tungkol sa akln at hUldi na ako llalagay, ba- na panganlb. Tata.wagln pa rin kaya ako ni Vargas? Hindi na gny na pagpapasalamatan ko kung mangyarl. kaya? Ano ang mangyayari? Aywan ko, ngunl't lsang baga.y Sa samantala ay nakapagtanong ako ng dapat kong gawin ang aklng mapatototohanan: na hindi ako maklklpagklta kay sa ilang mabubut.ing kaibtgnn, gaya nlná Ginoong Regalado Vargas upang magpasaJam:l.t, gaya ng sukat mangyarl at gaga~ <Ifügo), caslmlro tPascuaU, at Fernandez (Ramon) Sllang wln marahll ng Iba kong kasama ria napalagay sa Lupon, mata· lahat ay nagsabi sa aklng mabutl sana•y huwag nang matuloy ngl na lamang kung ako'y kanyang lpatawag. At .~usubukin ko rln ang balak na tto sa ~kln, ngunl't sllang lahat ay nagpaalalang kung ang aklng mga dahJJang Jbig na panghawakan sa pagtangmapanganib, na ang gayo'y tnngglhan. Ito ang nangyayarl, gan- glng manungkol, ay maaarl pang panghawakan. yan ang katayuan at aywan ko pa, hindi ko masabl ngayon, Ngunl't kung wal!l. nang magagawa at talagang guhlt na kung nno ang katfl.pusang mangyayarl. Aklng idlnadalang:ln na mapasakay rln ako sa lulubog na lunday, kahl't nn sa paraang makallmutan nawa ni o. Vargas nng paglalngay sa akln. Tlla pasumala famang pagka.'t ang kalalagyan ko ay Lupon na hindi hindi na naman matagal ang lpaghlhlntay upang maalaman lpangangaUangan ng lubusang panunungkulan kundl ng paglcung ano ang mag:lglng tunay na katayuan ng Plllplnas sa dlg- dalo mamlnsan-mlnsan kung may mga pulong; ay tpang-aaliw manng lto. sapagka't sa bali-ballta•y nagsl.slmula nang magapl ko na lamang sa sarill ang nasabi ni Rizal sa Isa sa kanyan.g mga ng KaLwlrnn ang mapalalonS" Lakas. aklat, na "hindi kr:.duwagan r1.11g magyuko ng ulo kung nagdaraan ang punlo." 'l'uJad, nn;1:i.. ng ··kawayan, na kahi't parating na. SAPILJTANG PAGKAKASUBO katayo, ay yumuyuko 1-in kung nngdaraan ang marahas na bagAng S"iplt na katayuang lnilala.rawan ko sa naunang mga yo." Upang huwag maball, ang lb¡g na sablhin, at bagyo naman tala. ukol sa mmgyayarlng pagpllit sa akln na tumani:::gap ng itong nagdaraan, na ang lahat al' pinapalis at tlnatangkang ma· isang tungkulln sa pamahalaii.n ngayon, ay natapos din sa aklng buwag. Hn.nggang kailan pa ka.ya pagUtllsan ng bayan ang gapagkakalpit. Gaya ng nasabl ko na, ay lklnagalak ko rnJ.ng di ano 1ütong kalaB'ayan? Kay-palt, napakapalt ang lpinalalagok na tto Jamang ang pangyayarlng sa makalawa kong pagk:akapagsa<lya sa aun ng pagkata.lunan. Sapag·ka't kagaya ng lahat, ako ay ta .. sa Malakanyang ay hindi ko irui.bot si a. Vargas na nagpapata- lurui.n din, t:.iJ..1.nan aug baynn ko, kaya•t ang pag-asa ko at pagwag sa ak.in, sapagka't inakala kong slya ay hindi hé.hakbang a:;a ria 1;amrm ng lah<i\, ay ang pagkaballk ng dating paghahari nang tapusan sa bagay na lto nang hlndl muna alto slnasanggu- ng bayan .!i3 ilallm. ng lsa1:g pamahalaancr sumasanggunl at nl, n.kalang plnn.tutunayan ng kanyang makalawang pagpapa- gumagalang sa nlloloob ng mara.mi, na gaya ng ~nlwasak ng mga tawag, na nangangahulugan, sa ganang akln, ng kanyan~ nals na nags_Jratlng. At hlo pang mab·u.t1 kung sa wakas ay m~patayo na ako muna'y tanungln ng aklng niloloob. Ang kanya na rin¡ }>al· ang_ isang iunay na nagsasarth1.g pamahala_an sapagka t sa gayon kakapagtanong kay Domingo Ponce noong ak.o ay su .. g., ..... '""º a.ng paklklalam ng Iba, kahl't ng nags:isab1ng kalblgan, ay hindi rn. kanyang pangalan, kung tatanggapln ko 0 hindi an:; kanyang na lkalalagay sa panganlb ng kapanatagan ng bayan. pag-aaJok sakallng kami'y magkausap na, ay· mallwanag na tan-· Ang b_allta ng mga pahayagan tungkol sa pagkakatayo ng dang lpln~alagay ko, na ako nama'y pagblblgyan 0 mangyaya- Lupong kinablbllang:i.n k~, at ballt~ng .lkl~lat pa pala .kan!-' ring pagblu·an sa sukat kong masabl sa baga.y na lto. nang umaga -"lt radyo. ny 1to, na sa Tahba Jto na kl.nuha. Nguni't ako pala ay nagkakamall. Aywan ko kung talagang tuntunln na ngayon. ang pamlmlllt o kung iplnalagay naman niyang hindi lsasama ng loob ko, pangahasan mang llagay ako sa nno rnang tungkulln, alang-alang sa amlng pagkamagkalblgan ni dating pngsasama, ang totoo'y siya lamang mag-tsa ang na:;paslya, at ako'y nabigla na lamang nang mabasa ko sa "Trlbune" ngayong ika-15 ng Abril ng 1943, ang balitang ako'y kabllang sa walong napalaga~· na kagawad ng Lupong Sanggunian sa Paggawa, na kahapon lka-14 ng Abril, alinsunod sa pahayagan, ay kanya nang inllo.gay Ang balita, na di-sa~alang sa sandaling tslnusulat ka ito, ay matullng naglalagos sa buong Kapuhm.n, ay na.batid ko sa ganltong paraan. Nagsadya ako sa Maynlla nang umaga ng araw na lto o.t m.'.ly katlpang dalawang pinsan ko na kakausapln sa tlndahan ng aking ª1:lªk sa daang Blumentritt. Isa sa kanUang dalawa ang lnabot ko noong oa.gblhlntay na aa akln, a.t nang kaml'y payapang nag·uusap na dalawa ay sa daratlng ang amlng hinihintay na., sabay sa pagbatl sa akln ang tanong: -NS.basa mo ba ang "Trlbune" ngayong umaga? -Hindi ang tugon kong may pagtataka. Baklt? -Napalagay kang Isa sa wa!ong kagawad ng Lupong Sanggunlan .sa Paggawa. -Akol -ang nasabi ko na lamang na natlgllan nang mate.gal. Makasandali pa ay nar,pablli ako ng ··Trlbune" at sa samantala uy hindi ko napagplgll:m sa harap ng dalawa kong kausap ang pagpapahayag ng sukal ng aking Ioob sa r.angyarl at nalbalita ko na tuloy sa ll:anlla, na mabuti't mga I~amag-anak ko naman at rnakapagtat.ago ng akln¡( n1ga lihlm., a,.;g mga pang~·ayarlng may k.lnalarnan sa ganltong pa.gkakapill sa akln. At nang kanllang mabatld na hlncll pa. man Jaman~ kaml nagkakausap pala nl G. Vargas ukol dito, nguni't t:inya nang plnaslyahang mag• Isa ang tapusang hakbang, ay nar:gakapagsabl sa akin, na ka,. LINGGO, MARSO 18, 1851 "HINIRANO ANO 8 KAOAWAD NQ LUPONO TAGAPAYO SA PAOGAWA M:i.kak:i.tulon¡- ng Karawaran ng Pangloo!l ·•Hlnirang kahapon ng P::mgulong Jorge B. Vargas ng Komlslon Ehekutlba,ang walong kagawad ng Lupong Ta· ¡::apa.yo sa Paggawa. na nillkha sa bisa ng Kautusang Tagapagpaganap bli:;. 23 upang lumulong at magpayo sa Komislonado ng Pangloob .sa paglalagda ng mga patakaran at panukala ukol sa paggav.·a na m'.lkalulutas na madalt sa mga sulh"anln ng blsig. "Ang mga hlnlrang ay :ttna Faustlno Agullar, na.glng pangalawang kallhlm ng Knr,awaran ng Paggawa na pagkatapos ay naglng katulong na teknlko ng Malakanyang ukol sa mga bagay-bagay sa pagr,awa; IIui:;:om Rafael Corpus, na nnglng kagawa<l din ng blnuwag na Lehlslatura; Jose Turiano Santiago, lider obrero; Pablo Manlaplt, llder obrero; naglng klnatawang Ysidro Vamenta; Domingo Ponce, lid~r obrero; Euloglo n. Lerum; at Ong. Josefa Esco· da, tagapag1Jr11.(k.uo1 .~11 IJi'umtD, '•Ang Jahat ng hinlrang ay illnagubllln ni Komlsionado Josc P. Laurel ng Panloob. "Sa bisa ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 23, ang Komlsionado ng Pn.ngloob at ang Tagapamahala ng Hanapbuhay ay pangulo at pangalawang pangulong ex-otflclo ng lupon "Ang Lupong Tagapayo sa Pagawá ay nllikha noong (Buklatln sa pablna IG> 9 Kuwento ni ANTONIO ABLAZ¡\ ng kapalaran a,y bawi't bunot mang si Allng Sepa a.t parang tayo. -Hlnlmas-hlmas ni Mang wala. se. loob na nakapa an~ Bestre ang kabyak. - Blgl na, bulsa. n¡ kanyang saya. Naka..i Sepa. magsasabong ako bukas. salat slya ng dJyes sentimos .. Blgyan mo 'ko ng puhunan. - E, saan nga ako kulluha? - sa alkanslya ?°!atln. Buta. Killn¡ na .n¡ araw nang sin mo. mamataan ni Alin¡ Sepa na M ~~=;!.~:~ 1~~nfta~:t~~~-1 ~:~:1:on1:i~;;:~~ ~ªw1~~g~f M~~: ko-m:::ga~~~· ~~;~t::;a.h~:~ ~:ª~:~!ng si ta~~~~ !:S~t tre ay malaki ang lplnagbago. Bestre. kamtng halos sumo.la sa oras na anak ay ne.nga.katalun¡ka Hindi na parls ng datlng ma· - Sabong nana.man. NI ma- upang huwag lyong m3.g~Iaw e, sa tabl ng plntuan at tila bint-1 pagmahal at mapag-alaala sa a- kaln natln ay wala, e.·· ngayo'y tpagsasabon~ mo lang. hlntay dln ai1 ¡ ama. Mahln& sawa't mga. anak. Kong duma- - Kaya nga Halaban ko bu- Alam mo namani:t iyon ay Inlla- an¡ Iakad n1 Man¡ Bestre at ratlng buhat sa plnapasukang kas ang aklng bullkl Plhong laan natln sa blglaang pa.nga- sa warl'y malatang-malata. ang pagawaang plnagkakakltaan ng magkakakuwalta tayo, - anl ngallanga.n. katawan, Tumatahip a.ng dlb,. kauntlng halagang no.lpagtata- Mang Bestre. sa kah!himas at kalalangis nl dib na sumalubong sa hagda ... :1~-:g~ayn~~l;ng :aa;;:.~~~1:~ sal;p1~~rom~~~~u~~n!~~u~ ia! ~,:~n.:;s~~eA1~~gn~~~!~~ ~:¡~ nan sl Allng Sepa ... ng pansln ang naghihintay na nong nl Allng Sepa. - Saka, ng asawa ... mga karugtong ng buhay. Wa- kahl't na meran ay kallanga.ng lang unang lttnatanong kundl ltong bltuka muna natln ang At klnabu¡;;;-· nga, pallb:~~g k~~~!rJk:~~ .~ak~~ngal~~~ ~tªl:Oa~~lara~a~b~u~~a :~:~ hasa•y araw noon ng Llnggo, ay sigla ... kung hindi slnabong ng nanggallng ang tlnar.l{ha\ian lbang manok na kawala ... at namln ng mga anak mo? Slnankung anu.ano pa. Maanong dall ko lamang sa kumareng Li· mausl.sang baka hindi pa ku- lay. Alam mo namang wala ma.kaln ang kanyang inga anak kang lniwan kahl't lsang ku· na malllllt. Maanong maltanong slng , ~~n~i!!iªna~:":r~~~a~~ :~~~~ ~·5¡· Sepa na.man .. parang hay na .si Allng Sepa, lalupa't kung unrnalls .siyang wala namang Inliwang perang pangg¡i,stos ng kanyang pamilya. Malakl na nga ang lplnagbago nl Mang Bestrc Hindi na -Ano, kumusta ang lakad ... ? -unang batl ng baba!. Hindi sumagot si Mang Bestre. sinulyapan ang tatlong anak at t,uluy-tuloy sa kus1na. maagang Jumakad si Mang S~~nd~n n~~l~ln:i,y:!:ª n:! ~~st~~ ~~a 1aª~;~11~ªan¿;n;1~:; ~~uk~a ng palayok barya na kung may ilang bu- -Ano ang hlnahanap mo wan dlng lnlhulug-hulog sa al- Be.stre'> Kung pagkaln ang dJkanslya ng kan;:ang asawa•t nudukot mo ay wala. Ni hindi mgn anak. nga kaml nananghallan nltong -P:igdatíng. ko'y hum anda ~g~I a~;k dlr;:~ ~'a ::nu::i;~ la~~ sinusumbata~wf~ ~~º· a~Bi:ª'::~ ~::~~g· w~:P~~l~~ ~~~~ ~~~~; ~~al~:m~~~uliil:~:~~~b~la;~ ~¡~ ªnnagm:~: inaalat' ta yo nga- bago tuluyang nanaog. Jlng Sepa habang nagsasallta.yon. Kaya nga ba lag! akong Malayo na si Mang Bestre Ikaw nga Itong hlnlhlntay nakakAlslp na makipagsapala- nang may maalaala si Allng namln kanlna pa. Urna.asa kará.n. Baka 'lkako diyan tayo Sepa. Dahll sa kalalangls sa mlng may dala kang pa.gkaln ... magkasuwerte. kanya ni Mang Bestre ay na.1- saka kuwalla. ang dating huwarang ama ng _ Magkasuwerte ... kaya pala blgay nga pala nlyang Iahat Hindi makatlngin si Mang tahanan. halos kalahatl • ng kakapurlt ang laman ng alkanslya. Nall .... Bestre sa kabyak. Nakatungong Llhlm na nagduru::;a ang ka· mong klnlklta ay nata.talo pang mutan niyang magtlra ng kahl't parang natuka ng ahas. looban ni Allng Sepa, suball't Jahat diyan sa sabong na •yan! kaunttng haJagang pamblll nlla -Baklt, ano ba ang nangyarl wala naman slyang magawang -Napalabl pa si Allng Sepa at ng kakanln sa araw na lyoi;. I- sa bullk mo ... natln? . anumang hakbang upang lpa- lnirapan ang asawa. blg niyang habulln ngunl't wa- -E ... e mlnalasl Isang takllala sa asawa ang tila p~gka- _ Talagang ganyan Iang, la na't nakasakay na sa Jeep. ll~t5~l~w:ª niª~~~:;~~ldara- Sepa. Pag kamblyo na.man Napabuntung-hlnlnga na la- (Buklatln sa pabina 12) tlng dJn ang araw na slya'y magbabago. . . - ang madala.s malbulong na lamang ng babal. Isang ha.pon ay maagang umuwl ng bahay si Mang Bestre Pagdat!ng ay tlnawag kaagad si Allng Sepa. -Sepa, may pintakas1 buka.s sa Santa Ana. Isasabong ko ang manok natin. Plhong ma10 INILALARAWAN NG KUWENTONG ITO ANG BUHAY NG ISANG DUKHANG SABUNGERO, NA SA HALIP MAKAAHON SA PAGHIHIKAHOS AY LALONG NABAON SA PAGDARALITA MAGASIN NG BAGQNG BUBAY Si PAT. MARIANO Manunulat at Mandudula Sinulat ni J. R. DE LEON M :J n:8~g k~ ~:~:laTaJ~11,. ~~aiia.=ªa~::S :~~gn;1;:~ü~~~~ :~b:1Ji~.~~t sayan ng al!n mang mahala .. lkalawa'y Ubod ng lunl' Bulak- pa, na gaya ng kanyang pagkagang .sangay ng Panltlkang PI"' Jak. Ang una ay alyang lalong mandudula. Ba palagay ng ka· ==º hfu~l~~sa~':~~g :::~~ bantog at kinagUlwan ng madla. :a_ri;:::~i:ya 5~n~:a~=~n~1 lan ng Isa sa mga luwalhati nlll st Tisyo ay Jsang Jn&butlng lamang dahll sa. daml ng duWikang Tagalog; Patricio Ma- makata rJn. Maralni ang nuu- lan¡ nasulat niya. (mahiglt urlano at Oeronlmo. Gayundln, lat nlyang tul&. KabJlang sa. mano sa anlm-na-.pu> kundl hindi kasly~-siyang maba.ball.. malnam llllg Hatlnggabl, Ang lalo na sa urlng taglay nila. kan ng paningln ang kapana- Mga Anak-Dallla ay lsang rna-4 Ang Han sa mga. dula nlya ay hunan ng Aklatanr Bayan at habang tulang paaalaysay. No.J. ang mga sumusunod: SampaglA.kademya nr lVlkaar Taralof ong NobJembre ng 1912, &ya'y ta C3 yugtol Deni t3 yugtol, Slkung hindi gugunltaln ang Isa naghandog ng isang marlk.Jtl langanan cnagtamo ng unang sa mga kasaplng 11agblgay sa. na tula kay Andrea Bonlfaclo. gantlmpalal, Ang Pakakak cto-1 !Jlnman 11a dalawa ng sigla at Slplln natln ang lsang saknong: medyang may tsa.nA: yugto, u-1 buhay, at ... ng knrangalan: si 11ang gantimpalai, Luba't Dugo Tisyo, :mg manunulat at man- Lumuwalhati ka, {1 yugtol, Llblm at Pag-lbll' dudu!a. bunytng matangkakal lsarsuwela, 1 yugto,l Ako'y lyo nasa In10ng Iaht Rln (1 yugtol, Tullsan C4 yugtol Si TisYo o Pat ay W.ng tau- ay na1blPY buhay! :'lnlf Dalawang Pag-ibig C2 yug ... hang gumagalaw sa alln mang :r1~t~º~a:!1:i~iº~ ~: ::~1!:: l"-----------------1 kakalbigan. Mapanudyo at ma• pagpatawa, slya•y klnaclglll-1 wan ng marami at minamahal ng mga kasama sa puulatani at SQ mga kaplsanan, At ang' kanyang mga pagpapatawa at panunud!<'O ay madalas na naslsinag sa kanyang mga akda, bagaman bllang makata, slya•y mapangarapln at maramdamin: ISlNILANG NOONG IKA-17 NG MARSO NG TA· ONG 1878, SI G. PATRICIO MARIANO AY MABILIS NA PUMAILANGLANG SA LANGIT NG PANULA· Tlt.NG SARILI AT KINILALANG ISA SA MGA LU· WALHATI NG WJKANG TAGALOG. BAGAMA"T NAMATAY NA ISANG DUKHA, ANG MARAMI SA KANYANG MGA AKDA AY ITINUTURING NA YAMAN NG PANITIKAN NA DI NA MALILIMOT NG MADLA. At~~!':,ªd~ª1:1agnll~~g~aa.::,.~ !; 1 ·----------------nagpamalas na ng katallnuhan. Slya•y klnllalang lsang mabu.1 Lwnuwalhati ka ~:t~~n::;,~iu:pai~~:~ri!ª:: bunytng KatÍpunang li!>ro" slya'y napahlllg na sa nakapa.gbabangon r~e.,;~~ulat. Slya'y naglng katu- sa Uplng lup1.1pay! Jo1~¡,, sa lba't Ibang pahayagang Lumuw'!-lhatl ka! :tatu!ad ng Anr Pagga-, LonU aa 1yong paanan, 11::- Bayan, Katwlran, at Kalbl- ngayo'y nagsusuob !l';?n ng Bayan. Slya•y naglng ng mga kamanyang rr1<1nunulat at inambubuhay..1 ang Bayan mong dati'Y 'daynlla laa MuHnir Pagsllang, allpl't maruma.I, Tallba at dahonr tagalog ng datapwa't sa n1ayo'Y Rena.simiento Filipino, at pat- may purl, may dangal ! nugot ng Jlaw ng Bayan. 81·:a•y. nagsulat din sa llanet: pahayagan aa wlkang Kastlla. Siya 'Y nagsalln sa. Tagalog ng tatlong aklat na {lasusulat sa. v.:lkang Kastlla: NoU Me TanBukod sa pagka-mamamaha ... i;en at El Filibusterismo ni Dr. yag, si Tlsyo ay kuwent1sta. Jose Rizal; at MI• Llblm nr Pastnasablng slya ang unang nag-1. kumulsalan. Ang pagkakasa.1111 hawan ng landasln ng malkllng ng dalawang unang aklat ay blkatha. Sa me-a unang bon ng nlnan ng gantlmnala ng pa·pananakop dlto ng Amerlka, 1... mahalaan. Ang salln11: lyon ay plnallmba1t nlya ane: mga ku... nalrin1t patnublly at sallgan ng wentontr Sumpa Rita at Dala- i=umunod. na. lb& pa.nr mra aawanr Puso sa LlwanaC" 11r Bu- lln sa Tagalog. Na1thanda rln wan: at pagkatat1os, ang SI luan¡ slya ng 11'!1.D« Talatlnlll'&ng TaMaslU. Itong hull ang slyangl galog, ngunl't lto'Y hindi nata.~ plnakakllala a. lahat. pog. 81ya'Y sumulat din ng mp¡ Ga.yunman, sl TYYo ar di-PUNGGO, lllABSO 11, lM! tol, Lakamblnl 14 yugtol, Dabll • lVatawat !4 yugtoJ, at Anak nr Dagat. Ang Anak ag Daga& ay .slyang 11.inuturlng na akdangguro n1 'l'isyo. Áng palagay na lyan, ayon kay Dr. EufronJo M. Al!p, ay slnasang-ayunan ng mga. mamumuna. Narlto ang buod ngl dula: Panahon ng digmaan ng mga plllplno at amerlkano noon. May l~ang: mayamang; magnlniyog sa Tayabas na. may asawa at. lsang anak mi .. babalng may apat na taong gulang. Blya•y tnutusan ng komandante hcnel'al ng Hu.k-4 bong Plllplnong Naghlhlmag .. sik na magtungo sa kuwartet ng mga manghihlmagslk sa San Isidro, Nuweba Eslha upang dalhln ang kuwaltang nallkom aa lal&w1gan ng Ta.yabas. Blnagtas nJya ang' kabundukan, mga llog, mahlhlrap na daanan at talabls upang hindi aiya. mapanstn: at mahull ng mga amerlk .... no. Blya'y nakaratln1 sa kuwartel. Slya•y agad hln!rang na -heneral n1 hukbr> kaya•t hindi na nJya naJtu ... hang magballk sa. Ta.yabas upang iba.lita lyon aa. aaa.wa. Dumaan ang mua araw at linggo ng pagkalnlp ng naJ.wan. Iplnaslya nito sa huli ang pagsWlod sa kanyang tao sa kuwartel. Bangka ang gi..; namit ng mag-lna.,. Nang Bl• Ja'y malayo na sa baybaytn ng Tundo, Maynlla, bumagyo nang malakas at. ang kanllaug bangka ay lumubog. Ang lna ay nalunod, at aa. kung anong hJmala ng Di• yos, ang batang babae ay uallgtas. Siya.'y natuklasan ng iiang mang~nglsdang nantnlra.haJ1 sa bayba.y-dagat. Siya'y Ju-; makl't nagdalaga sa kandlll ng nakapulot. Siya.'y nagbu-l kas ng tlndahan sa malaplb sa kanyang tahanan. Mara-mlng blnat.a ang dumada-1 law sa kanya. Isa sa kanJla ay mamamahayag, maganda at makislg. Ito'y napusuan ng dalaga, gayundin ng ama.a amaban. Ang dalawa5y naglblgan. Samantala, ang dlgmaan ay natapos. Ang ama ng dalaga ay nagballk sa Ta.yabas. wala slyang natagpuan se. pamamahay. Nl hindi nlya. naballtaan kung nasaan an11 kanyang pamilya. Nahlwa.-\ tigan lamang nlya na ang mag-lna ay sumakay sa bangka sa baybaylng ll:anlu4 ran ng Luson. Pagkaraan ng 1 ,w.y · labtndalawang taong paghahan~p buhat nang si1a·y magkahlwalay, may taong nagsalaysay lsang ara~ s¡t ama, ng kasaysayan ng 1~ .~ang dalagang nagtltlnda SIL lsang pook. Nang slya'y dumatlng doon, ang mar-ama ay madallng nagkaldla.la. Dl ... nala ng ama ang anak .sa kanyang malaking tahanan ~n M'aynlla. Hlncll nagtagal a~ slnabi ng ama sa anak 'na lnayos na nlya ang pagkakasal nito .sa anak na btnata ng kanyan.ll' kalblgang mllYonaryo. Nagtaoat ang dalaga na .!11ya•y may lbang lnllblg, nguCBaktatln S& pahlna. 11) 11 SI DOROTHY DIXTanyag Na Punauhing Aking Nakilala ní Pura Villa1me\'D Kal•w 1 Naga}·11ma ako 1-.1 Dorothy Dlx nang slya ay makilala ko nang lubusan. Ako'y nagin';;" tagahanga nlya dahll sa kanyang mababan~ loob, p:i.gkamayumi at matimpln!J paklk.lbágay. Biya ay !san& panauhlng himU n:i mu:i.rlng ¡waglit sa aking alaala ;i.t ang mn.lkUn¡; panahon nane pagkaltllala ko aa kaniya o.y Jumlkh2 sa puso ko ng ls:i1~g kas:i.ysayan.i lnnari kon¡ kayamanan. 12 üngatan ko ang puso mo - pagkn't diyan pumipiniii: ang buhay kong napasR-iyo. MAGMlN NG BAGONG BVllAY ,--------~----------, ay liubult.ii&l.u uli ina1o.arat1.t\ Kaloo.kau, lpina&blU nJ. JVSl!I anc 18 buwan, allnaunod sa. Pinpln kay Graciano U7 LlongLINGGUHANG ULAT SA KABUHA Y AN ni D. R. IÑIGO ~~n~~: !~~~1:'~g ta!~:~! i;on sa halagan¡ PZl,000. lan. Anl qa bumotQ .s.a n¡ala11 ng mga 31.pl n,. Niatlonal Dcn~lopment- Company aa Manila Gas Corporatlon ay si Tagapamahataug Salvador Araneta ng Kabuhayan. Ang nahalal na mga kaga-' wad ng lupong patnugutan ay .~!na Jose P. Benrzon, Pablo - -oOo---Umnabot 11a 180,330 ang bl- pagpapase1uro sa buhay. Lorenzo, Manuel Ellzalde, Marlang ng dayuhang nagpatala sa Ang korporasyon 11.y magpa- ele.no S. Angeles, C. F. Cough!lallm ng batas sa pa¡papatala pala.has ng l&hat ng url n¡ bo- Un, Marcial P. Ltchauco aL H ng mea lbang bansa sa 1950, no ng pamahal:um. Jacaic na Warn!!I. ayon sa ulat na lplnaclala nJ ~a~g~ª~::• ¡:n sa kasunduan la~ta~!g~~~ta~c:n~ta~~: b :; Anc mga nas tatac na bumlll samahan aa cu 'ª Unayang sa P500,000 sa ltlnutulot na pu- gugullng P2,501,92Q hunnng dalawang angaw na piso ay nakapagb&yad na tlJ PlJ'l, 000 na blnahagl sa kanlla ng --OQO-gaya nr sumusunod: Ang malalaklng: blllhan ng Emilio A. ·suarez, P120,000, mga arlariang hlndl natltlneg' :!~n d~. s:::::: P:.~~O; A:: :u~~~~~g llnggo a1 ltong su- m upang masarlll Jamang ng lonlo Sarmonta, Pl0,000 at Isang loteng may 7 123 me- ga Plllplno ang IUcaa na kaFrancisco Suaret:, ruoo. ~:n1~.~~r~::.~t ar. S:....P:~ub~~I~ ~~~~"ª"n1 ngPab:1";1~.:~glpl~: ~ Jlas, Pako, Maynlla. lplnagblll n¡:ulong F~rnando Lopq, na ng Companla Genera: de Ta- hnhadlanean sa ka.nyanc kap.Mttgkas~bay na !Dlhaya¡ aa. b11.cos sa s tandard vacuutn 0 11 waran anc mga kahlUn¡an na Maynlla a t .sa Tokyo n.oona Co., :ia ht1.la¡ ang P32U,535; lnlharap ng manikl upanc maLunes anc pagpapatlbay aa ai- Isang bahay na ma1 dala- kapagtamo ne mga lupanc banusugang kasunduan aa t ala- wang palapag sa loteng may yan .. ll:alan ng PIUplnas at ng Ha- 1,95UI metrong parlsukat sa R. Ipmahayag nlyan1 buong pon at lbinunyag: ng mga plnu- Hidalgo, Klyapo, lplnai;::bill ni hlgplt na ipatutupad ang inlu1;.....,_._,... .... ...;¡;¡,.._..., ~~k~:n~~-t. :m~;: ~: Mi:; ~~e~~~:c:ª~~o~~~g=~~ E~~~~: ~~c;:i ~: ~~;:~l:u~°,°~ ~t b&i:: kabuuang halagang napapaloob oae; mga Iba_ pang ma1 klnalamen sa kalakalan hanga¡ng sa Isang loteng may 752.S me- sa mga llka.s na kayamanan. J09o P. Benr1on Hunyo 30 &J aabot sa $100,000, trong parlsukat sa panulukan "Glnagawa ng aldnc ~ Komlsyonado Vicente de la -000. ng Clavel at Barcelona aa -San waran," patuloy ni Lopez, "ang Cruz Ir.ay Kalihlm Jose P. Beng- SI Embahador Jo~e P. Me- Nlcolas, tplnagblll ni Leon co lahat ng mar agawa upana huzon ng Katarun¡an. lcncl~ anr lumagd:i sa n¡:alan Santos s:i MetropoUtan Invest- wag matall.muwan1 ne mea dkSa bUanr na lyan ay 45,154 ng P1llpinas sa !san~ malkllng ment Corporai.lon sa hnlagang yuhan ang batas upa.ne maU.ang nagbuhat sa mga lalawi- p:i.r:meal na ldlnaos sa Tokyo. P120.000; hlll ng lupe.ng bayan.'' gan, 13.388 mula sa mga lun- Ang kasunduan na klnapa- Isang lotcng may 2.447.3 me- Itlnacubllln nlya sa lb&'t 1· sod, 78.248 sa MaynJla at 23,541 palooban nr $100.000,000 ay ku- trong parlsukat sa Is.nac Peral, bang kawanlhan o.t «&nc:eapan bt\hat sa mg:a pangalawang mak11tawan sa ~0.000.000 aane- Pako, lplnael>IH q ODmpani& n1 kapwuan n1 .....-~ dauncan. Tinaya ni de la Cruz k11t1n ng Hapon sa kapuluan Grneral de Ta.b&cos a PhW-= na pan1alagaan ang Jll9lll. ..,..__ na w:naabot sa P8,000,000 ang at ng $50,000.000 11:angkatln ng pplne American Lite Inaunace kanan ng banu. sa ~nalilr.om na slngll sa pagpapa- huli sa una. Company '"1 halagang PUO, ob aa inga tao ng tua.~r. tala. 128.50; rnapaunlad ang ~. Iplnahayo.g ng komlsyonado --000- Isang lotenc inay B,9'19.1 al#- >Jl&.llgisdae.D, mlnahaa e t. ..,. na ang kabuuan 11y kulang pa trong parlsukat aa Vito Cruz, Iba pang l1kas :na ILQ'a..a.u.an. ng 6,000 lrnng lsasallg sa mga Ang Manila Pencil Company Mal:i.te, lplnagblU nJ Mar.la.no Buhat sa HongkoDc Q tutalang lnJhayag ng kawanlhan ay plnaslnayaan kabapon sa ZJ.mora kay PJo D. Llwanag sa manggap cllto :ng mea PllPRng s.enao na. nag1a:1aad na H!8, kanyang planta sa Rizal Ave.: hnlagang P75,000; tanong kung paano ~579 anc dayuhang nanJnlrahan nue Exten!llon. An~ pagawaan I~ang loteng may SS&.6 me..1 kat ne mangca !a d&mtllc - - se. Plllplnu noong 1948. Kan- na kaunaunnhan sa kanyang u- trnng pariBuke.t :\8. Misericordia, naring kalakalln, nyon a m· yang tplnaUwanag na anc ta~ rl sa ltapuluan at J.~Ang kapa- Santa Cruz, lplttagblll n.l Paz !t. taloll aa k&pwatAn ng ai.JU:11 l J<ulanganr 6,000 ay bunga ne kanan, nagUUpld n¡¡ Qolyar ay One kay Felipe &a1ham Ohonr at lndwtrlya. kamanr;man1an o kagtplttn aa makagar,awa ng 100.000 lapts u halagan¡ P80,000; Ang Isa u. mga $Ul&t -. t.!· pana.nalapl n~ llant dayuhang sa !sane araw at plnamumu-' I~a n¡¡: lupalng may 78 ffiia't m1negap ay mula • ~ bP.· hindi tplnatala ang ktmllanr a- hu1:a_ na11 ng kalali&ti11~· 11.ngaw lbang. sukat sa Lunsod ng Que~ bs.y-Ulab l doon na t1la ma:~awa at. mga anal!:. na piso. zon, UlWpat ni Nlcanor Ja- babalo.k na Ulllangkat ng me111~ Ang Manila Pc;1 cii Compa.ny rlnto sa Nlcanor J e.cinto and ga sa kaunaun!'.!mnc pctgDDay plnamumunuan ni D. P. SotU, Inc., && halagan¡ P128, taon, 110.paRkB.'t lplnal\Q'ac' iu:W, CanJr,;: na slya rln:; r.anganga- 300; kanyang h1mgo.ring bwnlll n!Plnagtlbay ng Komlsyon 'ª slwa s;:. Phlllpplne Con:;olidated Isang lupalng may 5,912 me- y¡>,n sa Piliplnas. seguridad ar. pamlllhan ang Frelght Llncs, sa Clark Ficld trong parlsukat sa Santa Mesa Ang nalluwu na mangga. pagoapaseguro !aban 89. sunog, Bus Cümpany at sa ll:rng Iba Helgbts, lplnagblll ng J. M. noong 1949 ay umabot aa l,110, lindo! .at aa lahat ng tba pa.ng pang hahay-li:alakal Tuazon and Co., Inc., kay Sa- 158 kilo. Noong 1'150 a.y nagurl upan¡ mablgyan nr blgay. mue! J. Wllson sa halagan:: kakaho.Iaga ng P928,'181. An:: pala ang laang tao na napln- - ·oOO-·- P78,240; at lahat h.alot ng man11p n¡ tnlsalaan sa P\I& hlndJ !naua- Isang loten¡ may 320 me.;. luluwas ng kapuluan ay dJbf! . hang pangyayarl, matnn!fl i;~ Anc M"-nlla oa~ Corporatlon· t.rong parlsukat sa K11lm.anan, rlt1 l:i sa Hongkonr, LINGGO, MARSO 18, 1951 13 Magandang balita! Ang LVN papel na Gullalh) ng dala- r-:--,,---.,--.....,."P"....,. Plcturcs ay nagbukas kama- wang malalaklng p1m-amerlkakallan ng ls1rng timpalak para nong nagkakahnlaga ng mahlsa inga manunulti.t nn mahillg glt na dala wampung piso, ang mnklpagsa.pnlar:m. Ang nwl- Isa pang b3gay na mahlrap tlng "Umn.ga Nn, Ncneng" ay matalos kung pa:mo nalsagawa nangkupan ng isang magan- 11g dlreklor ny ang pa¡;-lakl ni 1111.ng kuwcntone pampcllkula, Lou S:i.lvador na tulad ni::- !sang nt nng sinum:i.ng mnkapagua- lunay na hli!:ant e Mallwanag dala ng plnakama1·!kit na ba~ na makikit...'l i,:11 pellkula nng \angkas o "Plot" ukol sa na.tu- kany:rng- lakl :'it Laas a~ sinurnnc awltln ay pagk:i.kaloo- nm·y ·hindi makopagpapallwa.; ban nit lsane: una ng gantlmpa- nag k1uig p;aano lyon nnls:i.gatanr PIOO. lkalawang gnnllm- wa 11an¡ buong linls at talino. palang P50. at lkntlong gantim.,. An~ "David at Gollnlh" ay plpalan: P25. Ang lsasapelikulang nangungunahan nlna Armando awlt na llkha ni Propesor San- Goyena at. Te¡¡.sle Quintana. tlago Suares ay pamamahalaan Suml~a ni; lah1tt ni;- rekord sa. ni Lou &l.hador. tukilya an¡r "Robcrta" ng Sam.J lblnalltang muli ng LVN na paguita! Simula sa unang ara.w malaplt nang matapos ang ng pajllalanghnl nito sa Lifc. J>agsasapellkuh ng David at hnnggang sa kasalukuyang in!..: Oollath .. na pinamamahalaarl lipa.t. ang pa.gtatanghal sa Dunl Nemeslo Cnravana. Gaya ng lanng Clover, ay dinadagsaan na.Iba.lila na namlng minsan, na ns maramlng taong nagnanal8 s& tsang tagPO sa panoorlne- lto makapa nool.I. Ani:: lahat ::ay ay kumaln sl Lou Salvador (sa n;'.l.gpurlng ir.iyon na Jamnnz Ang n1aril:\1' na si Alicia Vel'(:el ay kinilalanl' i:sanr .. panra· nib'' s:.. esrrima n~ n:itt11a.suko. n; maramln1 lalaltl, pya llit' Jilnatutunayau s,:i; laraw:in ni isang ta¡;po sa "OUGONG BVGHA\V" q Sanaparultlil. _..,,,,_,...~..,,1:1 ~:;g1'f:~~f :~"::11:::~~a~g:~; ;!~ai;;:~~~:r~~ ;~'fi~"sa ~:i~~~ pa::kakat;anap nito sa tinupac~ maclaling p.:tnahon. Slnulat n1 na mahalag-ane; papel. Hlna- Dr. Fausto Galau\-an at. tina• nga:rn clln si Boy Alano at Ja- tampukan nina AUcla Vergel hat ay napablng siya'y lsanl!l ;\t Cesar Ranlircz, .ito'y lna .. malaking tukl::ts ng San1paguita nsahanr, maglging Isa pang Plcture.s. "bit" ng taonl Ang · ···oueung Bughaw" .ªY Naglging mabllis ang pngsamalaplt na:~g dumatlng S:l m- salin sa putlng-tablng ng "Kayong c\ulaan. Kung paai;io na- dakilaan" ng Premlere. na se. nanablk ane lahat na lto Y ma- lrnsa.lukuya·y marlrlnl&; a ra.w!'anood, lbayong pananabllr: nraw sa bantog na palatuntuang- talamuhln ng madla kung nnn sa ra dyo ng .. Mayon 011." lto'y pinlnonO?d na sa puttng- Plnamamaho.Jaan ni consuelo ·a bln¡t. Sa ~ehkuJang lto'y 11a- P. Osorlo, at tlnatampukan ni kamlt u\ Alicia Vergel ang ga- Anlta Linda, lnaasahang man:rn na pagpa'l.'l.tibay ng m¡ a papanood na !to 11g bayan &a ~;~~i~t~ u;!11;1~~;!?; 1~~a~:~ mgn ilang a raw ne. haJuuapln. mga pnngunaJllng blt.uln i;a. a - Ang "Santa CrlsUna" ay ma - r \nong ~umagalaw. Maglng si faplt na rlng napanood. Ii;a. sa Osear Moreno na katambal nt mga "obra maestra" nt Dl.rekhan( h.hiHhilin~ ta~110 m:: romansa ~ "BABA.E! BABAE! ~~c~a~:n:~~ k~¡~~a::Ju~;~~~ tor Eduard~ de Castro, a ng peAT BABAE Pa!" nr Lebran. l\fakikita ~lna C:umen Rusale.s at .~ay na pagkakadala ng ginam- llkulang ltoy tlyak na. kalulugRoberl Ntll sa ls:rnc J11.atamis na nndali º«" pac-uulayaw, isa- Jl&nan¡ pa pel sa panoor1ng U.o. dan ng badla at tnaJd:iragdag" mant:i;lanr tila buong- pan&'ln¡:1mJtalon1 nan,alr:alln~n ang apat Mlnamadall n.a rtn ng sun- l!la mahaba nan¡ tal&an ng ta.na dalaga nló ba.11.·ayana. pagulta ang pagsa'8.pelikula.~ gumpay l'lg sa.mah&n14 111.\GASIN NG BAGONG BVllAT Tal:''Pº sa "ROSARIO CANTADA" ni:' ROJal f'roductions na pinam:un.abata.an ni paqulto Bo· lcro. Ano kaya. a.nf pin~pattuan nr mP ti· nrln nina. Rosa del aosarlo, ErUnda Cortes at Lita Rio . . . ? .......... l .. i'°hly ... ,....... ... -""'"'-' _... ... . ANAlG\NA'' AllAMBULO Rt61SlRUA,lUlORllAl>A Y PRllollADA ls::r.nc mag:andang pellkulan¡ plnamaralanf "MAGA.T BA.· ltANI," ang pa¡tutulunranr pamahalaan n¡ dalawanf JU1kala· rawan sa itaas, sina Juan 8. Urbano, tarapamahalang panrka· lahatan nr ALUl\lBRA SUPER PRODUCTIO!ll at ne makata at nobelistang- Catalina V. 1:1ores. Anr "~1.\GAT BAYA.NI" ay hina11¡¡0 ng makatang' Flores u nobelang tulanii: .. LAGi\LAG NA TALISUYO." na lumabas sa Liwayway noong bag'o su.niklab ang' Jkalawang Dicmaanc Panctairdi¡; at sinulat nang dugtungan nina Grtcorio C. Cochin¡; at Catalina V. Flores. Ani •·MA.GAT BAYANI" ay tumutukoy sa buhay, pag-ibig at pakikiparsapalaran ng mea pi1ipino nang ¡1a11ahong hindi pa napapasok ng alin man¡ ban)'aca itong' Pilipinas. Ngayon pa laman: ay maipack!I.· kapuri nang lpahayar n¡ Alumbra Super Production an¡ peli~ lu.11.an¡ ito na tinltiyak na mag:ir;inr katanei-tangi, sapaeka•t 1sanr may ma lawak nanc karan:uan sa pelikula. si G. Urbano, at ls:rne kinitr..ilalanr batikanr nobeli5ta al makata, si G. Flores. ;iinr mactululonr sa pamamahala. Nang Magdaan Ang Daluyong (Karu¡tonl' n¡ JUISa pabina 9) nakaraang buwan sa llalim ng Kaut usang Tagapagpaganap Blg. 23 na lnilagda ng Pangulong Va rgas. ··Ang paglikha ng lupon kasunód ng pagtatatag sa isang kawanlhan ng hanapbuhay upang mangasiwa sa mga .sullranin sa paggawa sa lla!lm ng Kagawarang Panloob, ay lpinasiya dahil sa kahalagahan ng tungkuling ginaiiampanan ng paggawa sa pagbabagon¡-buhay ng bansa sa kamayanan at sa kabuhayan .sa llalim ne kasalukuyang mga pangyayarl at sa pa¡sasaaJang-alanc sa maramlng suijranlng may klnalaman sa pag¡awa at desempleo. .. Nllillwnag sa kautusan na ang pangunang tungkulln ng lupon ay pag-aralan at ltagubl\ln sa Komlslonado ng Pangloob ang mga paraan at dapat gawln sa paglutas sa mga sullran\n ukol sa paggawa at desempleo. Ang pagtatatag ng lupon at ang paraan kung paanong magagampanan nito ang kanyang mga tungkulin ay paslslyahan ng Komislonado ng Panloob:· SALING·PVSA Ang sambltlalng !to na karanlwan nang gamtt ng m¡a bata sa kanJJang palaruan kunc may nnkakasa.11 nang pabiro, ay tila siyang lalong tumpak na lambil sa katayuan ko ngayon sa pamahaJaanr nakatayo. Oaya ng naltala ko na. ay Jumabas na lamang sa m¡ri. pahayaga n ang pangalan ko na Isa sa mga bubuo ng Unatawag ngayong Lupong Sanggunlan sa Pa¡gawa at noong ika-28 ng nak:iraang Abril !ika-5 ngayon ng Mayo ng 19431 kaming lahat na magkakasama sa lupon. mat.angl si Rafael Corpus na noo·y nasa kanya ng lalawlgang Sambales at si Isidro Vamenta na hindi dluma no napagpasabihan; ay islnama nl G. Em !liano T. Tirona, kasalukuya ng tagapamahal ng Kawa.nlha n ng Hanapbuhay, sa tanggapan ni G. Vargas. upang maghandog dlto ng bati at paggalang dahll sa amlng pagkakalagay sa tlnurang Lupon. K.inailangan ko ang lubusang pagplllt sa aklng sarlll upang maluwag na sumama sa gayong lakad. Anr plnapakay sa pagkakata10 ng lupon ay mabutl at ang ¡awalng u kanya'y !nlaatang ay kar ... pat-dapat sa lalone mablbisanr punya¡I, palibh~a ang kapalaran ng manggapwa. sa allnmang p:anahon at sa ano16 mang pa¡kakataon. ay dllpat pagslkapanc mapawat.to at. mapapanatlllng matatag. Kung baga sa pis!. ang: bahagtng nauukol sa mancgaga..,a. ay siyang may gis!. at anc pangangalaga upang hu11oag malagot ay kallanean ngang ma¡ lng palagian at mas.inop: nguni'l naisasaloob ko namau na tila hindi ngayon. na ang mga tauhan ng hukbong hapon ay nakapakiklalam sa lahat ng bagay, kaya slking-siki at napakaglplt ang katayuan ng mga Kagawaran at Kawanihan sa pagtupad ng kanilang mga.tungkulln, hJ.nggang sa nangyayarl nga. tuloy na sa pagtataka i1g mamam:i.yan sa maraming mga t!wallng utos, ang mga pinvno ay waJ;rng na!papakll. kung nangapipllltang magtapat. kuntll i:ayon 11¡,;:a sapagka't siyang lbig ng hapon; ang pagsasagawa ng gani<ong pangangalaga. May kawanlhan na rin Jamang ng Hanapbuhay ay sapal na sana muna !to at huwa.g nan;:: dagdagan pa ng panlbagong sangay na maaaring lkapanlwala ng manK"¡agawa na may mapapaklnabang siya sa pagkakapagla¡ ay ng Lupon s:i. ganttong katayuan, gayong ang katunayan. ho ay maglgtnc pandagdag · lamang sa n!ngntng ngunl't walanc: malpupuno sa liwanag. lblg kong sablhi•y magkakanyo ng Jalon ma'tlkas a n pangangalaga ng pamahaJaan¡ lto n¡ayon sa mea mang~ gagawa, Jalong klklslc ang Undlg at tila may malayons: maaabot. ngunl't hanggang dly3n na lamang. Ang butll na nakabubusog, ang mga. karapatang lkatltibay ng tayo ng manggagawa. ay hJndi makukuha at hindi matatamo sapagka't katulad din ng aHnmang halaman na upang gumanda at magbungang mabutl, ay kailangang makatapat ng klnababagayang lupa, ang mga karapatan ng manggagn,•a ay naiblblgay Jamang ng mga paro.ahalaang napakiklalama n ng mga mamamayan sa paghahalal ng nagsisipamuno. ng mga pamahalaang hindi makaharl at tunay na n11.sas:i.llg sa pagkakapantay-pantay ng Iahat. Humiglt-kumulang, ngunl't sa Iba nga lamang paraan ng panana.lita na may kahalo nang pag-Jngat, palibhua'y na paka~clang na panahon lto sa mea pagtalapat na ·nanggai:allnc sa puso, ay ganyang a nc aklng s!nabt sa umpultan naming maekakasama samantalang naghlh!Rta}· sa Kawanlhan ng Hanap b11hay noon nganc umaga ng ika-28 ne Abril. ng sandallng ::;mJ1:g itutungo sa Malakanyo.ng: at Isa sa mga Kaga wad ng Lupon, si G. Turiano Santiago, ang sumagot sa akln, na wala mang magawa sakali ang Lupon ay di naman dapat lpalagay na slya·y nabigo, sapagka't gayong talaga ang sukat mangyarl sa llallm ng mga pamahalaang makahari. Ang kallanga'y l\ulak, kahl't paano. an¡; usaping manggagawa at magbakasakalt. -Hindi kaya ang lalong tumpak, ang lalong maranga.l a.t wasto. ay magbltiw tayo kung magdanas ng lsang pagkablgong bunga, hindi ng kawalang-muwang, kundl ng pagpapakaharl ng mga hanatol sa atlng mga tagubllln? -ang nalpakll ko sa kanya. Ang sagot ne kausap ko'y hindi ko n:t nahlntay sapagkl't Isa sa mga kaharap. si Dominio Ponce, ang tumRwag sa akln nr 9ukod at ptnagpaalalahanan ako na baka sa mga lbanc kaha· rap ay may sino manf malapad ang tayn¡a. Sa bulwagan ng Consejo de Estado sa Malakar.yang. lsang bahagl ng tanggapan ng: Pangulo ng Plllplnas, na hindi mlmlnsan kong natuntungan noong mga nakaraang araw dahil sa paglupad ko ng aking tungkulln at sama ntalang naghlhlntay ng patawag ni O. Vargas na slya na pa\ang gumagamlt ngayon ng sadyang tanggapan ni O. Quezon, ay nangyarl ang unang aullra-' nin sa bagong kat.ungkulang kaloob sa air:ln, sa mga panahong tto. Palibha.sa•y ako ang nauuna sa talaan ng mga ka¡¡:awad ngLupon. ay lblg ng mga kasama kong ako ang kanllang mag1ng blb!g sa pagpapahayag kay O. Vargas ng pasa~alamat di-urna· no dahll sa pagkakahlrang sa amln, at sapagka't ang totoo. sa ganang akin. ang g:i.yo'y !.sang pagg:iplt na di dapat lkatuwa: ay Unanirl:'ihan kong magsallta. na an¡ slnamantala ko'y ang pag .. ka pabl\ang ng lsang babae sa Lupon. na anlko'y dapat papurlhar ar siyan ~ paoaa:.salitaln sa pan¡ala n n~ mga kaha rap. Al pag. pipitagan palibhasa sa babae ang plnanghawakan ko ay pumayag sila : kaya·t si aling Josefa Escoda Lla nes ang aiyang nagsallta nang kausRp na kaml ni G. Va rgas. Hindi naman nagtagal nang gaano ang pagkakata nggap sa amln at hindi namat~ kaml nanumpa. Kanyang s\namantala ang pagkakataon upan[!: minsan pang lparlrala, ang kahalagahan sa buhay at kapalaran ng manggagawa. ng Lupong napatayo, at nabanggit pa nlyan~ marahll ang Lupon ay hlngan ng mga balak na kautu52.n ukol :i.a paggawa. na dapat palralln ngayon. Pagkatapas ng pag-uusap at na ng nagslsllabas na an¡ aking mga kasama. ako ay sadyanr nagpalwi n at ible: kr>n11: mak<111nn. hindi an¡ Pangolo ncaYon nr Pamahalaan, kundl an1 kalblgang Jorge, na dating kti.· sama at kap.:ilagayang ioob. llTVTULOYI l\IAGASIS NG 8 1 \GONG BUIIA 1 lsanr trrnr pampasabero na buonr tullnr tumatakbo anc slnamanr-palad na nallnsad sa riles al nabulor sa lansanran sa da• konc ibaba nr daang-bakal. Nn•asak anr ilanf kotse sa unahan na slyanr ilr.inasawi ng mabll'll sa 10 pasabtro at íplnackasurat nan(' malub~ ha nanr marami. Anr malak.lnc satuna na nar.ubol' ni' Jarim •1 n•c•· nap lr.amakallan sa Ne• Jerse7, Estados Unidos, (Jnternattanal Newa SGundpboto.) A.ar larawan sa lbaba a7 maipackakamali sa i· ªº' malalr.iPI' SUPOC o pacncancam ne isaof maunos na panahon. N~ ni't hindi. . . iyan anc nacint t anawin sa Las Ve· ras, N~Yada, nanr eanapin kamaluilan sa may Jabas ne naturane lunsod anr lblimanc parsubok sa la· b s ne bomba atomita Nayanir anr huonr paU· rid sa Jayonr may iJanc mllya at nagllwanac aor papawlrln na tila nalap.· napan ne pun:iallanglan1 iia •PGJ· CINP Soundphoio.) PAHALANG l. Haplo.s 6. Upli 10. L!pi 14. Pandak na tao 15. Munting lupalng nallllgld ng dagat 36 Panggadgad ng bakal <hu16. Pinag-lsa OnlkllanJ llng pantlgl n.nis Huw:l.g dalhin 3:'" PanUtik sa unahang pa19. Linlang ngalan ng bapor 20. Sampung manampu 40 Pangatlo sa. piso noong pa21. Hlnay nahon ng kastlla 22. Guhlt sa mukha 42. Katagang pang-aba.y 23. Banal na Junsod tkina.ltas f!:'-:t-'--'.J-'-4.'.fL!-L,!-L~~~t'4L'-f.l,J.-fL'cf.:''<%f"kr:<"I 44 Sulutan ng botones ang unaug titlkl 45. Makabayang gobernador ng 24 Um<"lng Bulakan 25 P.F;kawa!a ng ¡)andamdam 46. Dagdagan ng asln u1.Jng pantig> 48. AnOng glnawa. 2G. Naging makatl 50. PagdHn sa teklado l8 Gobernador ng Kotabato 51. Lasa ng kamyas 32. Pangalang lalakl 52. Panapin sa kamay ng bolc33 Aglahi slngero 3~ Palasak sa may masamang ~~· ~~:~ 37. ~aa\~~P~:ªaº~: :aabn~~/oko ~~ ~~~~¡t~h~i1~;r:~:lg) 3f. Asunclon 3'1 ;,t,>pinsala TINGNAN ANG 'IUGON S.oi 41 ~1!luno ng estado mayor SUSUNOD NA LINGGO r.,". hukbo ng EU 43. I1· :lagdala. buhat sa lalagy.n 47 Ilaw ng tahanan 48. Ligld 49 Bulyaw 1huling pantlgl 50. Sulsl 53. Tuwld 54. Bitblt 55. Pulo 56 Butong-gulay 57 Giit 58. May-bahay ni kapitan Tiago sa Noll 59 Sandatang binlbinit 60 Pangalang babae 61. Akma 62 Hmgi o nabahagl 63 Sana PABABA 13. Palayaw ng tanglng senadou 1 Isang bundok dang Palesuna l N1non~ sa matan- 19 Lalaqyan ng tinta 21 luto~ 3 Walang b1gaL Karamctaman sa balat 22 Lukso 24 Bantog na birtuoson~ ya no italTanyag na bituing babae 25 Nota ng muslka ng LVN 27 Panggatong sa motu;· 6 D\nala sa kulungan 28 Banal na kataga (inlklian • 1 800 taong siyudad sa Korea 29 Siyasat (kinaltas ang hu8 Bambang ling tltlkl ;1 Hulugan ng sulat (huling 30 Iyon din <klnaltas ang upantlg\ 11 Salamtn ng kalooban 12 Blgk1s ng· palay Mga nanalo sa Palaisipan noong Marso 4 1 Feliciana Fernando - e/o A. Soriano y Cia., Maynlla Florencia Can/apan - 273 Sta. Maria, Tundo. Maynila lsabelita K. Flores - Sto. Angel, Sta. Cruz, Laguna 4 Alfredo de Giizman - Plnaod, San Ildefonso. Bulakan 5 fausto Quing - Sta. Cruz. MarinduQue Magslsllanggap slla ng tigalawang buwang walang bayad na suskripslyon ng Panglinggo ng BAGONG BUHA Y • LIWAYWAY • SU N SET Ipadala ang lahat ng sagot, sa: PALAISIPAN, Mayasi11 no BAGONG BUHAY, 920 Lepanto, Sampalok, Maynila. G<>w(> ng "'Y" pj/,p•no p<>ro sa mya-l'ilipino PflJLIPPINE MATCH CO., LID. 11 (Ang mga lpadadalang sagot na we.la sa pangalan ng PALAISIPAN ay hindi pahahalagaha.n. Ang mga nanalo nasa PALA· IS/PAN na wala pang tatlong buwan ang nakaliHpas magbuhat nang malathala ang mga. pangalan ay hindi maaaring papanaJuning mulU MAGA.SIN NG BAGONG BUHAY Ang Sakit... ~~:1a,~,~~1!~s11a~~~ m~~t~;i;li~; y~~g ~~!~~~1~1. k~~~~a ~~~rak1-- ~o1 a~~.n~u~1•181u. pa::::1~~ (K.arug"tonr nr n:asa pahina m Uwanag ~~~ly~ºg ~~l~;gna~:::!lng ka:~n~k~~:l~~a ~~ns&a~~o·:¡~;~ Dahan-dahang nllapltan ni yayarl sa ak.ln. -Hlmala naman lyiin• Kung mang Oeste ang busto. Blnu.hat -Hlndl klta maunawaan, Des- -Ngayon lamang klta nauwalang kumu.ha, e baklt mawa- nlya lyon at nagmamadaling to! Ano ang lblg mong sablhln? nawaan, Desto, -mabanayad wala? lnllagls sa blntanang katapat na wtka nI aUng Pila. -Yang llog. -Ang busto?g ly~n ay !tina- yamang wala na ang bustongi -Ang tatay klta ko. Kuha pon ko, pagka t ako y plnagmu- lyon ay llmuttn mo na ang s!ya, bago tapen sa blntana. SI allng Plla'y blglang napa- multuhan! Iyan ang naglng nangyarl. AanhJn ko pa ang :n:~:~·g -aa~ga:umn8:0~:i~~k~n~: ~~~w rt"nª:.!a m~lak~a~~ ;~~~ ~~~~~~b~·~ ~~~~ ~~goknS:a;!~~: ::~~tg n~~~/~~~k:~~ ::;:; pala noon. Hindi nlya madalumat kung lugln ni Balagtas. Ako'y kan- ka na lamang magltasaltlt ay -Slnungal!ng ang batang ~~o~~nc;:~~ª~sa'!.!a~nawa. lyon yang &lnasakal. payag na akong magltadurug~~ !~n~~~:asaga;~n;.ª ~~~~ -Baldt, Desto? Baklt mo !UPi:~1~;!ni~ta~u~=~~an~ =~ ~= ..!~ :::gl(~) abo lyon I& kit ko itatapon iyon? Bnbana- napon ang bwto ni Balagtaa? ha'y mababaka.s ang malaklng' tan klta a! - patuloy pa nlya. ---aunud-aunod na tanong nl pagkamangha sa lplnagtatapat na kung hindi naharang ni a- allng Pila habang pasugod na ng asawa .. llng Plla ay tatampalln sana lwnalaplt ltay mang Desto. ang bata -Plnd! mo nalalaman, Pila 81 Mang Desto'y p:nang na- -patuloy ñl mang Desto -ang -Huwag! Baklt mo kagagall- tatukang ahµ. Pagkarlnlg sa pagkakasala kong nagawa. Ang tan ang bata? Ano ang ma. malalta.s na hlyaw ni allng Pila, bustong lyon ni Balagtas ay lay nlyan• ay hindi man lamanv, naka.h11- hindi sa mabutlng paraan ko , ma o kaya')' lwnlngon man la-, natamo Slnu.hulan ko laAyaw ko ng batañk slnungallng. mula noon, hindi na ako plna-Tala¡ang papaluln ko slya! mang. mang ang mga hurado.. at, ;1111~~ijl\ Ke lllt-lllt pa ng bat.ang lyan -Plla, patawarln mo ako! - tulog ni Balagtas. Bumababa ~1ka!:.1ª~~º~ffa ~~~l~a:"1::111~~~~ ::a l~ngm:ann'd~s~ ::::~·~~ ~~~g S:1n:~~~~l ªbo~k~~a~~i J'o/d q nang ayaw ko'y ang ganyang na aanang malngay kung maa- nlya ako ha.nggang sa lumaw1t L-----"-----1 bata• -Oo nga, pero ang anak mo'y ';!:ala pang balt. Slya, kung wala ay wala! Llmulln na natln lyan. Masakit man sa loob ni allng Pila ang pagkawalang lyon ng bwto ni Balagtas ay untl-untl na rin nJyang nalillmot !yon, sapagka"t ang nakapanglnglbabaw sa kanya•y ang katuwaan dahll sa tuluyan nang paggallng ni mang Desto. Ang pinagpaparuunan nlya'y mala.kas lamang si mang Desto'y maaarl pa ull tyong magtagumpay at maaarlng hlglt pa sa busto ni Balagtas na lyon ang maglng gantlmpa la nlya sa mga daratlng pa ng araw Datapwa, hJndi inaasaha'y naballk na muli ang busto ni Balagtas. Nakuha lyon ng llang batang mallllkot na nagJalaro sa katapat nllang maburak na ilog. Tuwang-tuwa si allng Pila. Mull niyang lnayos lyon tSa datlng pedestal. Ang wlka niya'y plhong magugulat .si mang Desto pag-uwl nlyon ng bahay. Ngunl't na ng dumatlng si mang Desto'y hindi nlya na - pansln. Naklta na Jamang 1yong pumapasok na sa a klatan, kaya mara.han slyang sum unod •1pang ~ubukan kur !!" ano ang gagawln pa kaklta .sa bu~to Ki!ang k ni alin~ Pila na mar '1r to·y IJi~lani;:- napa dio p ltl.kLta sa bustorov H lat :.i;c-hal ta ni yar: yo :i ::.ta.kot p gka 't Upang pag-ukulan ng pagtitiwala Upang makatiyak ng pananalig Upang makamit ang panimwala ... lubos na Pagkaliñga .. . para sa lnyonc urlli Para sa loyonc m.ca kawanl Para && lahai nir umaasa u. ínyo ... o kaya'y sa inaasahan nl11yo! S. rld•LllY - · S•r•IY k11do: rlrM,. k•d• e C.01111..clon· ..... hilo,.••<• lltntdo e Jodidd k•do The Pbllippine Guaranty Company, lne. Copl•Fully P•ld: P1 ,I00,000 FIRI, MARINI. MOTOR CAR, MORTGAGI LOANS Total AMeh1 P4,~,913.t0 MISCELLANEOUS INSURANCI, flDELITY IUR&TY IONDS, '''"(;,\\" !IO A T/\SGGAPAN .S.\ SJUDAO NG Sl:'.81.." o :\IGA AllENSIA .S.\ Btow; rfl 11'"".b ANANG M.4RIKIT N.4 SI ESTER DE nsus :t'at¡Í 1:11kont¡ 'f"m"''i"'mi• "'f Cam1111 .. "Ang Camay ay kahanga-hangal Sa aklng unang pastllya ng Camay, natuklaa.n kong lto'y tunay na nagpaparllag. Kayat Camay ang lagl kong glnagamlt. Ang lsang bltuin sa puttng tablng ay hindi mananatlll sa pagkabltllln hangga't h1ndl slya. pananatillhln ang kaltlnlsan at kanlngnlngan ng kanyang kutls." BA INYONQ UNANQ PASTILYA NO CAMAY - Kayo ay hahanga sa lsang kutts na malambot at mabango tulad ng talulot ng lsang bulaklak. Kayat magtamasa na ngayon ng katblg-lblg na kutls na "tUlad ng sa mga bltu1n sa putlng tablng" . llkha ng marangya, kaiga-lgayang plnabangubang bula ng Camay at mag-llbayo ang lnyong karllagan. Ang Camay ay matlpld pa rln. ITINATANGI NG MGA BITUIN l~cocll'• CAIUT PA11 SA PALILIGO Pa¡¡g .. mil ninyo "lll Camay "" palHigo,.,,a•dnnk;¡ng¡¡aaao kalag"al kayo binabalol n<¡¡ aakab,bi~han!nv haliinuynk .•• : .. "k~:~~~ ~:1~~r:1~ti::.,.