Magasin ng Bagong Buhay. Mayo 26, 1957

Media

Part of Magasin ng Bagong Buhay.

Title: Magasin ng Bagong Buhay. Mayo 26, 1957
Issue Date: Mayo 26, 1957
Language: Tagalog
Rights
extracted text: Mgal Sula\:.·. _ Sa Ecfit_or LD.bis po kamtng nasiyahan nang buksan uli ninyo ang pitak ng mga madyik o sala111angka. Ang akala po namin ay tapes na nang itigil ninyo may limang buwan na ang nakararaan. Lagi po naming binabasa ang pitak ninyong ito pagka't nakalilibang at nakatutuwang pag-ara· lan. Maaari po bang ifathala 1,aman ninyo ang tungkol sa pagpapala· bas ng kalapati sa pamamagitan ng panyo at itlog, gaya ng nakita namin sa isang perya? Kapanapanabik pong matutuhan iyon. - Estrella Daniel, Haya, Tundo, Maynila. K•Y• n11 ho binulu1n ull n1min 1ng pit.ak n1 ito •Y 1l1m n1mine n1k• lilllNnt b&Hhin. H1y11a nlnyo't 1111bihin n1,.,ln k1y B1 Aryo n• il•bas 1n9 n1hihilin1 ninyo. -ED, -•O•Malaki ang iginanda ng inyong Magasin. Marami ngayong maünam na nilalaman na pawang kapanapanabik basa hin. Lalo sanang mainam kung tatahiiil ninyong lagi pagka't sa gayo'y bigit na maginhawang basahin. Kung minsan at nagkakahiwa-hiwaJay ay natatrangkaso tuloy kami sa hirap ng muling pag·aayos. - Paulo San Diego, Malolos, Bulalrnn. P1l1biro klyo, M1nt Piulo. Al1m ninyo'y mi· limit din hong "m1tnn11· kHo" 1ng 1min9 m1ki· n1n11 p1n1hi, kly1 hindi n1t1t1hin11l1h1t1n11 •tin11 m11111in. lp1g1111mot n1 ho n1min so m1hu11y ni doktor p1r1 "gwm•ling" 1t n•ng di n1 k1yo m1hi· np1n .., p1gb1b111 ED. -·0·. Magkano po ba ang isang taong suskrisyon n_g Bagong Buhay? At paano po ang kon· disyon sa pag-aahente sa inyong pahayagan? °Lag~i~.macio Rakina, M1l1l1m1n ho ninyo 11 di· 1rt1menlo ng sirkwl15yon na ( )fo mla11 M• µah. ·31) MAPUSOK MAN SAKALI ... M11fnt noong klndid1to p1 H PISI· "•·P1ngufo, si RM 1y dinudwmov nt m111 m•m1m1y1n kwng n1glu· tungo 11 mg1 l1l1wlr•n. G1y1 n11 m11i:lklt1 H l1nw1n, IS1ng b1b1e 1n9 tuw11'1g-l.:1W1"91 hum1w1k SI k•ny1n1 m1i k1m1y. An.1ng b1bae: "Ml11rl n1 1kon1 m1m1t1y nS1I· yon p11k1't n1klt• lt n1hipo ko IÍ ~1yuyl" K•piling 1n11 m1tu1ugid n1 t1gap1gllgwyod, si RM n:.. kili• did1to P"' noon H p1ngulwh1n 1y n1p1kuh1 ng l1r•w1n b1110 1Um1kly 11 l1nh1 buh1t SI pulo ng S1m1I SI D<11b1w. Si ltli\ •"11 k1un1-un1h1n11 k•ndid•to SI 1Hnguluh<11n n1 n1k .. •11w 11 pukil'l!I lyon n1 m•y 35,000 m•m•m•Y•"· Lum<dob<n 1~~'h'~;~11~;~~go;B>.'GO'offGº\Uff~yka!oklJ1 "' T~ n 119opo" · Manilo Ti"'"" Bldlll., ílo•on•rno h:r ~ • . S1a. C1u1, M<> ynil<> fono ~m<:1 ntol<1n? limbo911n' H>f' Pr""• So,,..paloc Ave~u • . Lunood Qu11on Non1oma1n.1qo1: EDDlt RANCLA. CAE:CORIO A. FLOAtNClO Kogowod PEl E vtNF.Wtl.A $d ~ íni n lll ISA sa hayag na mga ugali ng .yumaong Pangulong Magsaysay ang pagkamapusok. Sa kanya'y napakaikli ng panahon upang magpaumat-umat sa pagkilo~. kaya madali si· yang m'-gpasiya. Tao lamang palibhasa, l)'oo. Sa palufldpana1am kamakailan ay ipmagtapat ng Pangalawang Kalibim Jose M. Crisol ng Tanggubn na noong unang taon ng panunungkulan ni RM bilang Pangulo ay nagkalsa ang ilang kagawad ng Gabinete na magharap ng mga puna sa Pa· ngasiwaan. "Madalas punahin noon ang Pangulong Magsaysay sa mga pahayagan at radyo," ani Crisol. "Sa pamamagitan ng palabunutan a:r natalaga kami ni Ma· nuel 'Dindo' Gonzale.s na makipag-usap sa kanya upang magpayo, alangalang sa lkatatahimik ng mga kritlko. Ayon kay Crisol, kaga· wad ng Board of L'iquidators, ay naratnan rulang namamahinga sa Malakanyang si RM na waring ma· saya. Gayon man, hindi agad nila sinabi ang kanllang pakay. Pinakiramdaman muna si RM. "PaJ.ibbasa'y matagal kong oakasama, alam ko ang kanyang ugall." wika D1 Crisol "Kapag nag.sindi ng sigatjlyo at idinul· dul·duldol sa abuhan ka· hit hindi binihitlt, malamig ang ulo•Di RM." At oang mag.sindi ng ~ garilyo si RM ay biDaaa ni "Dlndo" Goazales ang talaan ng may 15 tullgsa sa Pangasiwaan. Nguni't na· ·bigla rln si RM at malakas. na itinanong: "Ano ang gusto m1ang gawin ko?" Kinailangang ipaliwanag ni "Dlndo" na bagaman mabuti ang Jayuntn ni RM sa mga hakbang na na. g i o g kapaki-pakinabang sa mararning mamamayan ay may ilang hindi na":" sisiyaban pagka't naliba ng paniniwala. ~'Gaya ng kanyang pangako, ginawa ng Pangu. long Magsaysay ang nararapat na pagtutuwid sa ilan niyang mga pagkak:tmali," sabi Di Crisol. "Subali't matitiyak kong nagkamali man ay matapat ang mga layunjn ni ya." u11:1 WA k'::;i:~y m;!!: no ng pamabalaang nasa· sangkot sa katiwalian, o nadadawit sa mga alingasngas. Bago magpasko noong 1956, iniulat kay RM na si Gregorio Llcaros, tagapangulo ng Lupon sa Pagangkat at Pagluluwas ng Banko Sentral, ay nangi. ngilak ng isang porsiyentong abuloy sa lahat ng importador sa Kapuluan p a r a s a Malacañang Christmas Festival na- pi· MAYO 26, 1957 ni CARLOS C. MARCELO "Gaya Ng Palasak Na Tawag Sa Kanya - Lalaki N11 Paggawa - Tinupad Ni RM Ang Tungkulin Niya. ldinumog Niya Ang Kanyang Katawan Sa Pa99awa." namabalaan n; naglng Unang Ginang Luz Banzon Magsaysay. Ipinaglapat ni Benigno Aquino, Jr., aaging katuloag aa tekDlko sa Malatanyang, na 1Datasan siya ai R.M na magsiyasat kung .tutooog may ípi.nadalang sulat Di Licaros sa mga im&>ortador. At .nang 10a· basa ang limang sulat na nilagdaan ni Licaros tungkol sa panghihingl ng takdang halaga, nagsiklab sa galit si RM. Nagkataong pa.W noon si Llcaros na dadalaw sa maysak.it na asawa sa Estados Unidos. Naag magtua g o s a Malakanyang upaag magpaalam ay kinagalltan siya ni RM. At itinawalae: ni RM si Licaros. Nguni't dabil sa pakiu· sap ng mga mamamayan, magii:lg ng mga importador, ibinalik Di RM sa tungku.lin sJ Licaros. Marahil, naliwanagan niyang marahas ang kanyang bakbang. Na, sakaling nagkamali man st Llcaros ay matapat ang tayunin - makatulong sa mga dukbang dapat dint Jumtgaya sa araw ng Pasto. "Pinalral ni Magsay.Say sa kaoyang ~rili at sa mga malapit sa kany:t ang isaog napak.ahigpit na . pa· maotayan ng kadakilaang· asaL Hindi niya pinabayaan ang ano mang pagla. bag o pagsir.a ·sa pamanta· yang ilo," ani Aquino. Gaya ng palasak na ta· guri sa kanya - Lalakf ng Paggatoa · - pangata~~~:::r:.~ ~ª~!! ~df numo~ niya ang kanyang kata..nn sa paggawa, hindi lamang sa Malakanyang kundl maging sa mga la· lawigan. Nang magpanayam sa Lingayeo ang mga alkalde aa Pangasinan noong Pebrero. 1954 ay walang kaabug-abog na dumalo si RM, kas.ama ang nang pinuno og· Konstabularya. An~ga alkalde ay nabig. ~· sa. ;;;.dJn~ª!:~wa· At ilanj¡ sandali pa'y pumuno sa bu:waean ang tinig ne "]dolo ng Bayan" habang takang-takang natama.sid ang mga alkalde. Maging ang· Jalaklng namamabala sa mikropono'y hindi nakakilos agad. Nagsasatita na si RM nang ilapit sa kanya ang mikropono. Nguni't sa ha· lip tanggapin iyon ay mapttagan Wyang l!inanggihan. "fbig kong marinig ninyo anl{ pagsualita ko nang tuwiran bultat sa akinC pwo," aniya. lpinaüwanag ni RM kung bakit ipioagbawal niya ang pagkatay ng ka· labaw. Na, ang kalabaw ay mahalagang katulong ng mga magsasaka sa pag. bubungkal ng lupa kaya dapat mabalin, alang-alang MAGASIN NG IAGONG IUHAY sa kapaldnabaDgan ng mea mama.mayan at ng bansa. Bago natapos ang pagsasalita Di Blf ay napuno ng tao i og bulwagau banggang sa mga pasilyo sa labas. Karamihan sa kani1a'y mga estudyante sa di-kalayuang paaralan, mga kawani at matatan· dang tagar~n. Parang hangtng mabilis na kumalat ang balitang na sa Lingayen si RM. At si Alkalde Teofilo P. Guadiz ng Lunsod ng Dagu. pan ay nagmamadaling nagtungo sa Ungayen upang maldta ang puno ng bansa. Npl'I nakaalls na si JtM uang dumatiog · sa Ungayen f.i Alkalde Gua· diz . . Nagbalik na sa Maynila. si -RM ~gkaraan og may kalabating oras na pagdalaw roon._ Matagat nang nakaalis si RM ay umpuk-umpok pang nangatikatipon sa gr lid ng lansangang dinaa· nao niya ang mga ma~ .. mayan. Balana'y pumae: ~! .. ~~1~m~fas 83~:º;.~.malasakit sa kapakanan ng bansa. ba~~:gai:a~'!ba~~~it;.~:: Jps hindi ako makapani· walang nag·abalang dumalaw rito ang Pangulong Magsaysay up:mg ipaliwanag lang ang halaga ng kalabaw sa bubay ng taca. Talagang matapat anli!: layunin niyang mapaunlad Klnikil•h•nt P•ntUn•hing lider: u p.igb.k.i u komu· nismo, .in9 n .. n •Y K•li· him R.im•n ~•y. uy nt Kt9•w•r•n ng T.i.nggul.in •Y n<1hirilnt NI P•n9ulon9 p•nd.int•I ng Philippinc Anti·Com11111nist t.ca::::ul'. Mall;ikit•ne iniHbot k.iy IM ni Fnnk Tonny, p.ingu. long llg.i, • n<J n•k11kuw11d. ront k11tib.iy.in. ang ~abuhaym llf 111&1 dukba.'' Hayag na ugali n1 RM ang pagkamapu.sok, suba· li't tundi siya marabas. ffi .. nangad lamang niyang mapadali ang paglutas sa mga suliranin ng pamabalaan para sa kapakinaba .. ngan ng mahigit na dalawampu't isang mllyong Pilipino. At natupad ang smabi ni Embahador Carl°' P. Romulo noonli!: Dis1embre, 1953, tungkol kay RM: "Hinuhulaan kong masasaksihan sa 19~ anc pagsilang ng fsang bagong lider sa Asya na magbu· bunsod ng k.ilusan laban sa komunismo sa bahaging iyon ng daig_dig sa pam:t· magitan ng pagpapamalas . sa kanyang patakaran ng pinaka~abisang paraan Dg ~ig~;: k:m:a~llismo NAPATUNAYANG PAGSUBOK IAGONG 1ABlETAHG MA· llUS HA HAGOIJDUlOI HG G/Ntf~WA UKOl 5A 5AKIJ HG IJlO, 51POH, PAHAHA· KIT HG KAlAMNAH KASUKA51JAH AT TRANG'uso' 11 n1 111 11111 · 1 •ééé@" •ziii@@f *• (!FIASPIRINA tuwirang lumalagos ang bisa sa Paligid ng Sikmura ! ••• sinus~gpo ong kirot soon man nogmumulo ! 3 Ulit ng bisang pomawi·nt kirat ng aspirin! W...._ "" _..,_ ... ,~ 1oA ta<iOMO ._.,.O M.UIATl""'A'"Ol•)AHOC:.UIASl"-~Ol, .. L...:.llll~==--' o.c;u, ,.um MA_.,,,_....,. c;-..w•. K~JN1ckayo"y homuno1' ncP""'I· w1n1 kirotn1k1ilancand11mn n .... r1h1n n1.,krn11••ti.1o·m1k1b11h.1n11l'1i<lk1..,;1 n¡¡inh8· w• a)'na.n1.ila han111..,.,..m.i1bukuan&$1orahan.Napas-alam1n "1"11l•man1111amo1naa"Cilu 1.1 m11.aun1kap neka ... Nwanc s-m•wi n¡ klr« •Y b1nab11am •n1par;dnnsa1l'lirlcin( Sikmun. Alalahanin.•n1 c .n..,.1,i,.. ª>'"'l du...,lol h1nd1 l•m•n1 i$a kundi dAl1wan1 48¡\in¡ n111bkabls8n1:P11m1wing ki°"',a1m•r ll'n1:•tlopan1 111n11.k•Pn•na1bibi111~&1•.pi· napawlan,11¡Mn1hihin1. namalim11k•a¡ib81 ngk1rotAn11uJon1-san1kap na11o•y wm1 - Ym•·1 wbay - sob;o,y ,.. n111 k•k1btsa ~~I n~Xd~~~a::an~~~ .. ~:.,1si::•;•.: pawln1 J111tin1 nakabab81abti1Nk1 - •Jlb.atn¡ kirol Napo ... rtQ,. .... , .1, ..... ,. - ª"tt "°99"9 "°"""'•"' C.llcupl1ineoJ ....... -MWlk "'º•""'•'"""'-···¡'"'' - .... ,.........,._ ..... .. 1 .. , •. s .. .,.,i.. ....... c.1111.,.1,....,,...,... . ........ ,11 ............. 0I .. , ..... .... ..... _ .. oakit"1ula,1lpa,.,1 • ..,.i.a .. at ~ ~~::r.n~br;-J~~"r.1i'~r~ .. . r::; .M_M_._ .. _ .. _._ •.• _._M_' ·---~ walan1kab .. hohan¡:po1k11b&l1m :!.:';:::.~n:!s':~~"~':'iX ~ Jff¡.:::·,, yon1s1km11ra to.co m11>1mul1n¡: ~ :iJ:~flj,;:~!~ ~~1~~ltI;f.~~~ E3 j~i~ ~~!J!!!! • ,, ,, ¡- ';$' Y:ca c1eans : as it 1 4 ¡ waxes! 1 1 ~ PAGBABAGO SA KONSTITIJ$YON . . Ang magkalak.ip na r:~:~~ ~~o1~;:~~u~:~:g sa Saligang-batas ay nabigo sa talagang layon ..• . "Sa halip ay nasaksihan ang biglang pagkasira ng kasunduan ng Mayorya at Minorya, bukod sa nagkain1tan sa pagtatalo ang magkabilang panig na umabot sa pagpaparunggitan at pagpapalitan ne mga paratang hinggil sa ~~a;1~/ n8 ~:sc;~~~~rs~a ~i; mga Liberal sa kasal·.1ku· yan, at ng mga Liberal sa NasyonaJista sá buong panahong ' ang una, o ang Oposisyon ngayon ay nasa kapangyarihan o Pangasi~ waan." Karamihan ·sa mga ipinahayag na gagawing pagbabayo sa Konstitusyon ay may uring pampulitika o sa tuwirang salita ªU may mga kinalan141t sa ating mga pulitiko. At itiaasa-. ~~b11a0b:~~g f:g~~~fºt:Je g~;~!~t~n°!n;1~gti;!~: tikong kinauukulan. Ka;. langana magb<zgo sir.a. PirJJUd. Tuldok. ( At Punto para sa mga masigasig sa Spanish BiU). SALAPI LABAN SA TRANGKASO "Hanggang Mayo 21 ay tínatayang mahigit nana: 53,000 ang nararatay sa :nasabing karamdaman (ano pa? ) sa loob lamang ~YL~~s~~ !~: ~:~~~ªl¡: mula noong Enero, sangayon sa rekord ng Kawanihan ng Kalusugan .. • Dapat isiping marami o higit pa rito ang hindi na• irelford, iyong mga hindi dinala sa ospital, halim· bawa. "Dahil dito'y tatlong panukala ang nilagdaan ni Alkalde Lacson. "Pinakamahalaga sa mga nasabing panukala ang paglalaan ng P30,000 ukol Sa pambiglaang mga obre. ro ng Kagawaran ng Pa· lingkurang-bayan, . • "Sinabi na daan-daang tsuper, tagahakot ng ha· sura at tagalinis ng pa·. lingkuran ang nararata)' at ang P01lingkurang-ba· yan (Public Service) ay oahaharap sa p:-igkalumpo." Sa madalitig sabi o sa maikling salita, natriing· kaso ang Public Service . Ito'y kotunayan lamang tia ong -(alam. na n'yo ) ay tolagang naJcahahawa. Aral pa rin ito .sa kinau-. ukulang mga pamaholaang-bayan.: dopaL magkaroon o bigyan ng mokaba· gona mga kagamitan ano mga tagahakot ng basura para sa makabagong paghahakot ng basura nang mo.tiyak ang kanilang ka· ligtasan sa mga sokit na ':ik~~~ha~~Ya~: ~:;~C~t ng basura e. nakahakot din ng trangkaso! NINAKAW NA MAHAHALAGANG GAMIT NG SIMBAHAN "lsang madre ang na· pagnakawan ng mga <Ji (Su'lldárt M pah. 20) "ret.m}'Oif-SA MABUBUTING PQPK TANDUAY DISllLLllY, INC. • l48 T•ft.iu•y, t.4.J.t ELIZALDE & CO •• INC. • G .... M.._,MAGASIN NG BAGONG.BUHA~ HAPATltII. JtAm a '*"' berya ni Pareo.a Huwan. l,'f•· rooa na namaD at Dapulll· sataD sin& Ka Llloy, Ba Tebaa at Tata Usto. TitiQ.liD·t.i· qia laman¡ ti Mareat: A1111e u. aakaupo sa 15111¡ suloll:; lllabang m•y ¡inugupitta sl Paren¡ Huwan aa paminsaa· minsa'1 aakillisabad sa UH· pan .. -Tala1ang piste namaa ug traaall:asoag •yaa! ---.sabi al Ka Uloy. -Akala.ia. n'yonJ labat balos e iginupo! Pati na si Tasin¡ ko na s'ya la.a¡ natr;apacbabanapbuhay sa 'ml11 e dlnalel · -Masyado! -suso¡ Di Ba Tebaa. -Si Kikolil Paralitlko e nadale ri11 daw: Al aa¡ buoÍig mag:aaa1r: Di NaaODI Tulya. . . DaDd'ua at platadonc lahat. · Ni 'alanc müapa.ituto al taya laq aUan-· nos e sa · awa q .,. kafll· ...,, -Tala¡an¡ paminau-mlDUll. e dum.aratln¡ aa m"9do ..,pi.te, __..blldnJ.Tata tlato. -Pero pualamat ta10'1 caayan na len¡. N'v.q: paaahon DI kol.-a, aa¡tambak anc patay! Patun1-paton1 n• ~ kaaal pa¡kat di makayaq lHblD.I sa slmlateryo! N¡ayoa, • buti na aga lan1 at bihira aamaa H,g nalalagot, buta matuto Jaa.g mardal• na: traa¡kuo! -Heap. .. ll:oQl.lag lapt In¡ al li¡tu na. 'Alaa¡ ~ llgro. Ka.ya blndl ta10 dapat maf-alburoto, ---.sabad ni Pa· rea¡ Huwaa. -IJ'•'J .bu& malllt na paruaa laDg 11.1 Dlyos u. tao, - wtka ni Tata Uato. -Manml na DI• Damang aakalillmot aa Kaaya, e. Kung ganyaog DantDalot ana: saJdt, kahit na z.¡a lraagkaso laag, e mararui 1.111 nakd:aalalaag magdasal .. oras na: pagdidiliryo! -Tama . .. tuna ang ainabi 1no. Tata Usto! -mulia¡ pa.. ikisabad ni Pare.a¡ Huwan, na sa pagliagoa ay naaundot tuloy a¡ guntin1 sa tenga ana ¡lnu¡upitan¡ .mestiso. Nagsiadl 11& tabato si Ba Tebaa. Purnlrot aaman a¡ ka· pirasong maskada si Tata Uato at i.sinuoo . . . --Maiba ako .. . - pamaysm1ya'y sabi ni Ba Tebaa. - Nabalitaan ba n·yo ang polireng napatay daw sa bugbog ug ilang pulis sa San Juan? - Oo, at ang dinig ko•y ka· sama raw ria gumulpi si Meyor AMao . . . -Siaoa¡ Abono? -·Vung alkalde sa San Jual\. MAYO 26, 1957 -Gqo! Hindi ·Abono. Jbl)ml -Malüing kaso 'yun! -na· pakumpu pa si Ka Lil.oy. - Biro mo aam•DI napagsuspet· NblD Jane 'yung tao na nana:· umit a.¡ lim•nl pisu, at hindi :pa aamao nHisiguro, e biDimb•DI na naa1 husto! Kuag ¡ano'n ngarig madlsgrasy1! -Pai n1gkataon, e madedemontres aag mga 'l)ulis "na •yua, kuag hindi sila makaga¡awa ag tiiyeh, -ani Da Teb"an. -Ba'l nakapagbigay daw n'k kuwaa y'ung tao bago na· rnatay. . . ano'ng tawag do'n, Paren¡ Huwan? Y'un bang ... Ti MoreDI 'ata ang. tawa¡! -A:llte-mortem, Ba Teban. • . • - pagtutuwid ni Pareng Ruwaa. -Y'un aaa ... Ante-mortem! Ba. mahirap daw twutan ang Aate-mortem DI tsana: taol -Hen¡a, man¡yarl'y hindi aa mababe¡o pa¡ka't patay na aot: nacsalita, -suso¡ ni Ka lJloy. ---&ka, biblra DI• BUDID u taong na¡hlhin¡alo na · anc nac1isinun1alinl, kaya plaan.illiwalaan ma¡in& D.I ating mga busgado. Isa. pa·y lumilitaw. u. pagsisiyasat nf mga maykapangyarihan na tu· too anc mga ipinahaya(!l n¡ biktima .. -Pero bakit naman kaya . na¡sigawa ng gano'n ang mga pulis na 'yun! Hindi ba nila alam na bawal sa ating mga hwitisya ang m1gpahlrap o pmamlt ng terd degri sa sinU· mane tao! -Oo n¡a, at anl lal11n,g ma.. sama e tumira nga raw paU na an¡ Alkalde. ayon SI pagtata-· pal ng namatay. Saan ka na· man hahanap a¡ punun¡-ba· yanc cano'n? Sa lugar na pac· sabihan at awatla aa¡ nalalabuan n'yanc mga bata, e ,.,. mosyo ,..1 Pa¡ ganyan naman nang ganyan ang naging puno I? laloag darami an¡ tullsaa dilo sa 'ling hayan! -Pero hindi PI- naman aapÍlpatunayan¡ kasama ngana: nagpahirap d'un SI tao ang Alkalde n.r San Juan. Kita n'yo't ang deklarasyon e 'ala raw s'ya al kasama sa isang lakad n¡ Jglesya ni Krislo ni kapatid na Manalo, hindi b'1 -Maaarl . .. at maaarl 11•· mang kumukober Da lan11. Si· yempr!, 'alang taong hindi gagawa n,g paraang makaligtas sa parusa a~ batas, me kasaJa. na11 man o 'ala. -Hindi pa nalin dapat hus· ¡aban nan¡ tapos .ag knong yan. Hintayin nalin ang k"ala· Jabasaa ng imbestigasyon. Matitlgas daw ana nag·iimbestiga, e. EN BI AY, PIKAK at PlSI. Lllitaw at lilltaw ang tu· too, at mananagot 11ng me ka· .~11l;;inwn! -Gaa1u dln: anr pu.lwab l:o. At ta.lag1 namanc dapat pMwahaD aang grabe ang mapatuaayang nagkasala, ga. ya ng sabi ni Paen¡ Yabut! Bale ba, e lumilitaw ngayon sa pagsisiyasat na hindi pala namaD tutoo an gparatang du'n sa napatay al na,aghinalaao laag!. -Pero me naialp üo tun¡ll:ol d'yaa, m1a kaibigan, - anl Ba Teban. -lfindi ba anc deklarUJOn •118 a'yo _ DI nab· saqkot aa Alll:alde e hindi n'y• alam •DI DIDCYarl plf· ka't ll:uama s·ya oooD ag mga JilesyanlltrfstoT -GaayaD aac aabasa ll:ona aabl n'Ja sa dlyU')'o ... -Kung ¡aao'a, e hindi DI• pala btatatalca 1n1 tltang-Jd. ta ll:ong DIDIYarl aa Sta. Lucia a'ülll ilan¡ g1bll -Ba.kit, ano'ag, nangyarl? -May malllt na Santakruua H Sta. Lucia na glnulo q Uang tauhan ag Iglesia ni Kristo mismo H kalaplt DI Jrapllya DI kapatld na Manato! Blnu¡boc pa anc gitarlsta, si Tlburclo Vasquez:, na halos patay a• nan.c damputin sa k• Dal •.• -...(), ano pa agayon aag DIDIJlrl . • • · -Heto n¡a't lll:lautuweato, e. . . tao nam•DJ 'to! Ngayon DI•. . dumatla¡ •DI llang pulb DI San Juan na pinamu· munuan ni Tinyeate Bola ..• -Baka Viola .. --Oo DI• pala, Viola. NgaJOll.. . nan.g dumatin¡ e ltl· nuro 11.1 ilaac nakakita ang iaa sa nakilalan1 nan¡¡ulo at nunbu1bog. Ba, akalala n'yoog ANONG LAKING GINHAWA ! ll:i.oamplbaa pa at aynr darnpulin. Ang ibig pang dalhin e y'ung nabu.gbog para urna· no'y makunan ng "dcklaruyon! K un g y'unc binukulan e dadalhin, bakit y'un,g itiau. rong nambuntal •I nanggulo sa Santakrusan e hindi dal· hin din upang imbistlgahin! At kinampihan Pa nga anti· mano! -Umiling·iling l.ng nagsasalita. -Ba, halatang·halata naman •ata aag k,ilya1 Dapat sana e dalhin Cfin 1'uft1 Isa kahit pakitang-tao larig, at ltuag mapalitaw allana inosente, e saka p1kawalan. DI dbimulado at hindi· lubban¡ halatain! Pero hindi at maayadonc bl1ad an¡ ¡iaawa.a¡ pa¡kiling, e! Kaya nga sa talit a¡ m¡a taong·bayan e halos mura· hin ang m¡a pulis na 'yun na hindi namaa nan¡alr:auagol. Alam din nila slcuroag malina:· mali., aag kaailang 1iaawl, bl· Ja-q m,ga naturiagan alagad ag kapayapaaal -E, ano namaa ao.a trau1nayan a·yan sa atlag pinl.f· uusapan? -tanong ni Ka IJ. loy. • -Napabbina mo aa111aa pala sa lsP91in¡, ~inlbal iU Ba Teban. - Ang ibi¡ ll:one ubihia, e hindi nga katakata· kaag kampihao ag mga pulla na 'yun· an¡ mga lgle&1a aJ Kristo! Hindi ba't sinabl ne piaac-uusapan a.tin¡ alll:alde Da kasama s'ya DI Jg1esya ni Kristo nant mangyari aq b · nilang kaao? Samakahrld, ka· alyado s'ya ng Jalesya, hindi. ba? N¡ayoa. . . .a ne puno • kaalyado, di kaalfado rila UI (Sv.Sldon ta ,U. JO) ••t"••A -h <• ••O\HUOO.••M•6 ........... - ..... . >0• U 2'-J M•hpo1 m•k•inom. p•9d.tin9 "9 b•h•y, Ar>g buong p•ljg¡d ty 9i9i,.y·9i,•y. H<1w•9m•b•h•I•. s•\lolo"ydum•t•I Up•119 tulur>9•111• •b•n9 k•l•9•ytn. Lurnuno~ pa9d•~• "9 t1bl1t•n9 Pllilipi. M•himbin9p•gtuloJJi11yo119m.\•••!"it· lto'y di panagínip~ Ang bagQ. may lasang kanaisnais na TABLETANG PHILLIPS' MILK OF MAGNESIA ay nagdudufot ng pinakaligtas, pir:ahtiyak at pinakamabilís Fll ginhawa ukoJ sa masamang sikmura sanhi sa malabis na pagkain o paginom. Sa pag·ulit na magdusa sa di pagkatunaw o masamang sikmuro subuku eng TABLETANG PHILLlPS' •t damhin .ang ginhawa. Ang TABLETANG PHILLIPS' MILK OF MAGNESIA na nua piiketeng "cellophone" ay napakagaan at napakatipid. Maisisilid sa inyong lukbutan o hanbag.lumunok ng isa ano mangoras,kahit saan,ukol sa mga bagabag o sakit ng silunura. lto'y buta nalulusaw H irlyong bibig. PHILLIPS' TABLETANG MILK of MAGNESIA NapagigitJlG4n si Dd11 ng dal.atDang panauhjng kiM· PoMJIGm niya .sa lc.an114ng palatuniunon $G DZRH. G4nyon .ti Dely sa k.anyang mga pakildharop - na.o lcongiti ot l.aging magiliu;. Si Dely Magpayo (pangalawa mula so kaliwa) av makikitang nakikipagpanayam sa daldwang nagwa· gíng kalahok sa ko.n11ang pa'ldtuntunan9 Reyf'la ng Vicies. Ang nakata110 sa k.aliwa ay si Cynthia Zamora no Premitre Production.s. kung hindi mokopogsipilyo malopos kumoin Sapat na ang Minsong Pagsisipilyo ng COLGATE DENTAL CREAM V' Laban SI Pagkabulok ng Ngipin SI Maghapon 1 V Pinapowi ang Masamang Hininga ¡;;;¡¡;;¡ 1 \l'Pinananatiling ,;i,,.nJa't Maliois ng Ngipin! itinatogubilin ng PHILIPPINE DENTAL ASSOCIATION PINABABANGO ANG INYONG HININGA HAllANG NILILINIS ANG INYONG NGIPINI Ang Tinig ni Dely MagpayÓ (Sa Kanyang mga Tagahanga) Pakikipanayam ni ~rt. S. Tonsty Mtn.A ta Radio Center, Phillppines ay i.nn¡ b1balng e111u1Uer 1 m¡ sa kualuku11n ~Y rnay mil1king hukbo ng Ca¡ahanga. Map1·lal1wi¡an 1t maging sa Maynila ay parang balani ang kanyang tinig na umaakit ng maraming tagapa· kinig. Sa klsalukufan ay may kun¡ ilan na siyang palatun· tunan na ang bawa't isa ay maraming tagasubaybay. Ang tinir na ilo ay malarn· bing, 1t .IDI hi¡it na kinagigi· liwan n1 mararoi ay ang kanyang p1011maraan ng pagtala· kay SI mea bigay na kanylng lslnauhimpapawld at ang ma· tatag na p1nfnlndi¡an sa mg1 bal•Y DI· rnabtarun11n. ADI thlig Da lto ay walao,: Iba MdJ ~DI lr:tJ De)J KqplJJO. SI Del y ay umNwit · dia. Hindi kakauntlnc 1wtt aly1 ang naisaplakl n1. no ang unan¡ ginampanan ni7a z!ang una siyang -pumagitna SI la· rangan ng radyo noong bq:o rnagkldigma. Ang pangunahing han¡ad ni Dely, bilang isapg alagad ne slning sa parsasahim¡i1pawtd, ay ang makapagdulot ag baliwan sa maraml, kung di man sa lahet, ay011 u naaabot ng kany1q lr:akayaban. Subali't ID( pagbiblgay DI lr:ulyah1n sa IN 11 hindi la· gin¡ nakabuhuti. M1y p11kl· kataong tumatanggap si Dely ng mga lih1m na pumupuna o taya'y naminliatu 51 kanyana fD8I tlaatallb1 oa paUa. Kuol b:Unstn ·a1m1D •1 mar Jlqpapadala DI lillul u,.... ya na humihingi ng payo, qunl't ·kung. hindi mafhlpo 11 a1gaga]lt. Mlibabaogglt aac lbln.iuta 11 amln ni Dely na Uaq bl· Datang Dagsadya N Rldlo Ceater at humirlfl ng pajo ul:ol sa kasintahang Wi-.blo hiya slya urn1no. Pioagpayuhan ito ni Dely na bpa1 ca· yon ang pakilr:ltuqo nz baq babae sa kanY1n11 lr:uintahan ar nan¡an¡ahutu¡an¡ blllidl t111at na nqn.-mabal, b11 IDC Jatana mabutl ., IWIDUI 111· lto at bwaaDap Df lb1. Npni't N halip aa mqpas• laa&at qg blnata q ..,-aut ) Si Del11 h .ik.oloyo) 1111 mok1kitang nakikipagkamo11 .so Hong bo~ aing panauhjn: He; GV bah.lo~ 119 araW-OTOW na buhatt niY11 so. lariJngo.n ng TodlfO. MAGA . .,,. .,.,, i!AC>Ofl<l SUHA\" pa Uo .. aa-llanya. Hindi laman¡ ito an¡ naJr:a. \utuwaag •t• karanasan ni Dt'IY aa kanyang ¡awain sa kasalukilyan. · · Gayunpaman, mahal pa rln ni Dely ang lanÍlgang ·!to na kanyang .pina· sok. Jnaamln nlyang may m~a saodaling plnanghihlnaan siya 11,f!: • loob. Suballl ang kanyang algla •Y talong nag-iibayo upang i¡)~gpatuloy ang kaft. yang .pagsusumakit kung du· marating ang ~a pagkaka· taong ant kanyang mga tagahaaga ay kusant nagsasadya sa Radio Center sa hangad Jaman&: na makita slya nang personal. Wlka pa nta ni Dely ay "Hindi" ko mapi¡ il na ma· tadama ng kaslyahan kung ang mga taong ito na na.r· slsipagsadya H amlng himpf. Jan ay nagiglng palagay ang loob sa akln at walang pagaallnlangang ldinaralog ang tanilang suliranln." Nang pag J:>oiyaln namln ai· J)e.ly upang kapanayamln, ay hl:ndl slya aca4-agad maka· tii.9 upaing salubun11n1 taml pa¡b't napalillglran siya DI maramlng tag .. lalawigan na nap adya sa Maynila dahil lamanJ sa b nya. Nasabi p11 qa tuloy n¡ Isa na: "Kayo po pala ang may-ari ng tillig ai kinasasabibn namin .a-rad,ro! Npyong kayo'y makaharap namin ay uuwi ka· mln« masayang-masaya mam• yang hapon." Ang "mga palatuntunan ni Dely na la.Ion: mah'alaga para sa bnya ay ang "D•ly Mavpayo Show" at ang "R•rn• nt Vick' "· Sa dalawang palatun· tunang ito ay nakaharap at nakadaupang-palad niya anc lba't ibang uri ng tao. Jto ang lalong kinagigiliwan ng mad· la at umaani ng ganap na tagumpay para kay .l'lel:1 sa Jara~ ngan ng pagsasahimpapawid. Nguni't si Dely ay tutoong mabab.ang-loob at ayaw taggapin ang katotohanan¡ ito. Pt;: ra sa kanya ay walang gasino ani kanyang nac.arawa. At ang hi¡ it naming binangaan 11 kan7a ay aang iduftonf Diyanf au.clng gaano man daw ans tacump17 ng babae sa il•lll laran¡an ng paghabaaap-buhay ay nawawalan din nc ka: buluban kuag siya'y hindi tnaalam ng gawaing pantahanan. Lalo na para sa lsang babain¡ may pamilya. ang ano man¡ tagumpay ay natululad 11 b'úla na madalln¡ tangayin ne bangin. kung ang pangunahin¡ tunglr:ulin sa asawa at ~·k ay napapabayaan. Dabil sa panlniwalang ito, 111 Oely ay maalam ng mga 1awain sa tahanan, gaya na: pagluluto, paglalaha at pagJi. llnis ng bahay. Higit sa lahat ay iniingatan niyan¡ mabuti &ng mga bagay na nauukol sa kalus~gan ng kanyang mga h~amhahay. Jalo nasa mga batJ ~Ia:igang gumigising si Dely up_anc magh:inda ng aga. h.an at 1handa ang mlla baia1 na h nyang iiw.an sa kanila11.1 ' katulong bago siy'a magtungo ""'YC 26, 1957 sa kany.ang gawatn. Pagdatlng ng gabi ay hindi nakakatulog agad si Dely pagka't hinaharap pa niya an: mga bagay na dapat maísaayos sa kanilar.g tahanan. Natuta si Dely PI mga ga· waing pantahanan noong siya ay bata pa. Mahlgpit ang ka· niyang lna ukol sa bagay na ito. Jnibig ng matanda na huwag kumuha ng- kalulong ka· hit abot ng kanilang kaya. sa hangad ne matanda na matu· to sila ng mga gawaiii. u ta· hanan. Mar.ami ang n;igsasablng malinaw bumigkas nJ Tagalo&: si Dely Magpayo al Ita ang isan¡ bacay hng baklt slya napamaha1 sa kanyanf mea tagahanga. Hindi kataka-takang maginc gayon si Dely 11pagka't slya'y likas na Bu· Jakenya, bagama"t lumaki slya 11 Maynila. Ang kanyang ama't lna ay kapuwa taga-Bu· lakan din. Ay_ on u sariling palagay ni Dely sa kasalukuyang takbo ng p;inahon ay hindi naman masama, subali'I higit niyang naiiblgan ang maka-lumang mga asal al gawi. Lalo na sa panlg n: moda, nasabi ni Dely na kailangang maglng matali· no ang mg1 babaing Piliplna H pagsun~d .fito. Sa maramlng packaka' 1an ªY. nakaki· kita nga nan1an tayo . ng ba· bain1 sunod nanc sunod sa moda kahit hindi nababa¡ay sa kanila. MagJng sa mga bbataan nga naman ngayon. ang mga ito ay halos wala nang lglnagalan¡. Ang dating ugaU n1ting humahalik n¡ kamay sa matatanda at mapagbi¡ay sa mga babae al nakatatanda ay ¡ anap nang nalimol. Al sa halip nito ay napalit ang magaspang at walang pita¡ang mga kilos. Sa ganan¡ tay Dely ay ntsa Pil)akamasayang pook sa t abing-dagat Kung saan may Coca-Cola - doon ninyo matatagpuan ang ka11ayahan ! lto'y may isang paraan ng pagpapasigla sa mga tao - nagjludulot ng ltatuwaan na nagiging sanhi ng mga halakhakan at ma~ayang usapan. At ang kasiya-siyan¡ las.a nito ay tunay na nakagiginhawa 1 Kaya't magdala kayo ng isang palamigan ng Coca-Cola - at kayo an¡ magigin¡ tapansin-pansin¡ dilag sa tabing-dagat ! bma1 nc _ mga maplang anc lkapagbaba10 nc mea kaba· taang Ita. Ang datinc kahigpi· tan n¡ matatanda sa mga kabalaan noong mga na¡daang pa· nahan ay kailangang ibalik upang magkaroon ng takot ang mga anak at magsilaking suhetad9 , ng mga magulang. lto ang mga bagay na nala· man n:imin sa pakiklpanayam sa mabait r.a si Dely Magpayo. Ang kahyang mga panuntunan sa buhay, ang kanyant 1"1• lnaaninc tagumpay, ang hnyan1 'paniniwala at simulain ay Jsan1 magandang huwaran ng at\"ll kababaihan. (X) , Hayaang idulot sa inyo ng Coca-Cola ang pinakamasiglang sandali MAY PAHINTULOT MAGSABOTELYA, SAN MIGUEL BREWERY RELYENONG MGA SANGKAP: 3 malalaking alimasag 6 na malalaking kamaUs lh sibuyas 2 ltlog 2 butU na bawang 1 kutsarang mantika 1h tasang kanin 1h kahon ng pasas paminta aslll KAMATIS PARAAN NG PAGLULUTO: lglsa sa mantika ang pinitpit na bawang at ang tinadtad na sibuyas. Pagkaraan ng ilang sanda1i ay isama ang kanin at ang hinimay na nilagang alimasag pati na ang pasas. Haluin ang nasa kawali at pagkanan ay hmp1ahan ng asia at paminta. Alisin naman ngayon sa apoy ang nakasalang at ilagay ang hiniwang nilagang itlog. Palamigin ang iniluto. Samantala, hiwain naman nang paputol ang mga kamatis at alisio ang tahat ng buto at nang sa pyon ay malamnan~ mabuti ang mga íyon. ltulad ninyo ang gagawlng paf?hahain sa naka· larawan at nang maging kahall-halina ang pag· kaing !to. . (Padola nf Aur ora JeCief ng PWU ) 8 MAGASIN NG BAGONG BUHAY KAMAKAILAN LAMANG AY NAPALIMBAG SA PAHINA RING ITO ANG PARAAN NG PAGWWTO NG RELYENONG BANGUS. NGA \'ON NAMAN AY MABABATID NIN\'0 ANG PARAAN NG PAGRERELYENO NG TALONG AT NG KAMATIS. BASAHIN ANG NASA IBABA AT BAKA SAKAIJNG MAi· BIGAN NINYONG SUBUKIN SA MGA SUMUSUNOD NA ARAW. RELYENONG TALONG MGA SANGKAP: ! talong l ltlog r ~~:: Jlrill1'g na l>abof 1 slbuyas toyo at asiD PARAAN NG PAGLULUTO: 3 ~util na bawan1 mantika Ang paraan ng pag!uluto ng relyeno ay üsa-isahtn natin. J. Talong: lihaw ang talong at pagkatapos ay talupan at biyakío. Budburan ng kaunting asin nane mag .. ka lasa. 11. Ang panlaman ca talong: Jgisa sa mantika ang bawang, Sibuyas at ang gin~ Une: na baboy. Timplahan ng k~unting. tubig_ at asin. ·Pakuluin hanggan~ sa magmano·manbka !r~1:~:&. 1~~:Y~~f ~~?~t:i:~;ªsi~t-~~!;~:: 10 minuto at pagkatapos ay tlmplahan ne: bet· sin. Hanguin at palamigin. HJ. ltlog: lhlwalay ang pula ng itiog, batihing mabuti ani puti hanggang sa bulang-bula na. !sama ane pula at lagyan ng kaunti,ng asin. JV. Pagpipirito: Mag-init ng kaunting mantika sa kawali. Dagay ang katamtamang dami n.g binating ttlog saka ipatong ang talong na may laman na. Pagulungin sa mantika hanggang mabalot na maigi ng itlog ang t.along. Hanguin kaagad kapag ang illog ay. mapula na. Ulitin ang. paraang ita sa pagluluto ng iba pang natitirang talong. Maaaring toyo o ketsup ang gamitipg sawsawan. (Padala ni Pacita R. Mariano ng Maynila) ni Dr. F• d•I Mvnd• lolMlln M T•1olog nlPorolu,...nS.Aoplll•r••' Ana Pag..alaga Sa Bata Kut111 Tag·init Nagi¡lng mahirap nang kaunti ang pag-aalaga sa ba· ta kung panahon n¡ tag-init. Mapupuna ninyong ang bata ay nawawalao ng ¡ana sa pagkain. Karamihan 111' mga magulang na sumasanuuni H doktor ang na¡rereklamo na ang taoilang aoat ay hin· di kumakain nan¡ gaya naDJt" dati. Ganito rin an¡ nangya· yari sa malalakl naq bata. lhig Pa ng malililt na uminom ng tubig taysa sa gatas at anc malalati naman ay sa mga "soft drinks" nahubu· maling. Ito'y nakapagpapawa· la ng gana sa pagkain. Kabit na sa matatanda, ang pagka· tain ay nababawasan kung panabon ng tag-init. Kun¡ ang inyong aoak ay wala namang sakit, huwag byong mag·alala kung siya'y 'walilllg ganang kumain. Ito ay panandalian lamang, ngur6't dapat na rin ninyong tiyakin¡ slya nga ay walang dinaramdam sa panumacitan ng pagtunsulta sa inyon¡ doktor. Ang bungang-araw ay nag. sisimulang tumubo sa lnyong anak at ito'y lubha ninyon¡ kayayamutan. Samantalang a.agpapawls ang bata ay lato aamang nagkakarNn n¡ bu· agang·araw. Ang mga pan1unas dilo na taraoiwan i.a ta· hanan ay gawgaw ng mais na ¡pulbos l'ocorn.starch) o sol05yon, "baking soda"-1 kutsara sa 1 litrong tubig para ipanghugas at "calamíne lotion". Laging ing.atang huwa.g mainitan ang bata af ang la· ~at ng mg.a pranela nito ay 1tago para sa darating na tag. lamig. Dalasan ang pagpapa· ligo. Pigilin ang bata sa pag. ~kamot sapagka't ciito nagsi· sunula ang pamumub at pag. susugat. Ang karaniw1ng im· peksiyon ay uauuwi sa mga mamaso al ~1.kol. Ang ilang mga pagkaing gaya ng "cocoa" at mangga 11y i•Yasan. Ang pa;,;I .... 11:urso (diarrhea) ay ki.; .Jn1wan din kung tag. init, dahil sa pagdagsa ng ~ga Jan•w · na siyang nagigmg tagadala ng sakit sa bi· tuka. Rukod dilo, ang mga gatas at ibang pag)cain ay ma· daling masira kung tag-init. -Ingatan ang pagbibigay ng mga pagkain sapagka't ang ~a.ntunaw ng bata kung lag. 1mt ay hindi Hllnnno kasim· MAYO. 26, 1957 buti kaysa kung taglamii;:. Kung nagbabalak kayong dalhin ang inyong mga anak sa ibang pook upang magb'<• kasyon, mabuti'y pagkaabala· han muna nioyo ang pagbi.bi· gay sa kaoila ng bakuna at ineksiyoo laban sa mga sakit. Kung sila ay ligtas na at oa· bigyan lia ng mga ito, tlngnan kung nangangailangan pa ng pambuhay na ineksiyon o ba· kuna, upang kayo ay makatiy¡iik na hindi sila tatablan ng ano mang sakit. Kap&g ang mga bata ay nasa bakasyon, maram.ing mga ibang lipon ng mga bata ang nakakalaro nila at maaaring sa pamamagitan nito ay masalinan sila ng sa· kit. Kaya't ingatan ang kani· lang pakikisalamuba sa iba at Jalo na ao&: pagblbigay ng pagkain. Ang pagpapahinga ay kai· langan ng mga balang wiling· wili sa mga lafo kung nasa bakasyon. Kung ito'y hindi ausubaybayan ng mga magulang, baka lalo pa silang mangayayat a( magkasakit. Isang pagsusuring pan1ahat ang kailangan ng mga batang ipagbabakasyon. Para sa mga malalakl na, ang mga dapat iksaminen ay ang mga mata, bibig, ugipin at tonsil. Baka may kailangan silang lunas nn hindi maipagpapaliban. Ang ibang ina ay hindi pansin ang mga ito hanggang dumarating na halos ang mga araw og, nagpapasukan. Pagkatapos ng bakasyon, patingnang muli ang mga bata upang sila'y maihanda naman para sa pasukan. ANG PAGSUG"'O NG MGA NAKAHAHAW,., .. G SAKIT Pagdlslnpekta (Dislnfectlon) Sa epidemiya o paglaganap ng bulutong.tubig, tigdas at ~ba pang nakahahawang sakit, 1sang mabuting payo aa mala· man nioyo ang iba't ibang paraan upang masugpo ang pagkalat ng mga mikrobyong siyang dahilan ng mga ito. May mga paraan sa pagsugpo J'\I mga sakit na nakahaha· wa at ang isang mahalagang paraan ay sa pamamagitan ng wastong pagdidisinpekta. A.10 ang pagdidisinpekta? Ang mga paraang isinasaga· wa _ upang ang mga mikrobyong pinagbubuhatan n.(l mga sakit ay napapatay o napiPi· gil sa paglago at pagdaml· ay kilala sa tawag na pagdisinpekta. Ang sustansiyang gina· gamit para sa paraan2 ito ay tinatawag na disinpekta. Ma· raming mga paraan sa pagdi· 1sinpekta. ltinuturing ng ibang jmga sustansiyang pangkimlko l(chemicals) lamang ang slyan¡ mga disinpekta. Ang sumu· sunod oa mga paDJkat ay isan¡ malawak na pa¡·uUl'io url: Pampislka (pbyslcal) Olwanag ng araw, rayos.X "ultraviolet rays") Pangm.etanika (mechaoical) (tinu'lr:uskosl Panterno (thermal) (tuyong in!t, pinakukuluan, sinusuo4') Pangkimiko (cbemlcal) OisoJ "permanganate" at iba pa) Ang isang makahulubang paraan o.g pagdislnpekta ay yaong mabuting pagkusk.os sa' loob ng 8 hanggang 10 minuto sa pamamagitan ng isang mahusay na brutsa, sabon at tu· big, sinusundan ng alkoho1 upan¡ matuyo_ Sa lalong ma. ~itang pagsusurl, · ito•y hindi pagdisinpekta sapagka'I ang mga mlkrobyo ay hindi napapatay ng sabon at tubig laman¡( ngunl't ang pamamaraang ito'y makaaalis ng mara· ming mlkrobyo sa lbabaw ng balat. Ang mga slrubano 0 tigatlstis al ang kanllang mga katulong ay gumagamit ng pa· mamaraang ito bago lluboi ang kanilang kamay sa kimi· kal. ~ balat ng pasyente ay inihahanda ring tulad ag binanggit para sa pagtistis 0 operasyon. Gayundin, pagkagallng sa silid ng maysakit at mabipo ang rqga kagamitan ng maysakit, huwag kallmutan 9ng maig:ing pagkwrkos ne Basahin ang mga sumu.sunod na tolata upang masuri nin110 ang inyon11 sarfü at nan11 makotiyak kun11 kayo'y nagtata11loy ng lahat n11 mabubutin11 katangian ukol sa wosto1~g paki~pagkopuwa-tao. Pak1sagutin lomang ang mga kotanungan sa hulilwn at pagkaraa'y bolangkasin an1 lahot ng inyong mga binoba· lok gawin sa pagkabatid nin110 ng inyong mga katangian et dmi pang mga kokulangan. ISA KA BANG MABUTING KASAMA? Ang isaug taong iyong noki· lola sa isang pagtitipon nii ki11al11gdan mo dahil sa kan. yang mga mapagbirong paki· kitungo ay maaari mong kai· nisan at naising huwag nona makita pang muli pagkatapos na siya ay iyong makil11a naug lubusan. Sa kobilang dak>, maaari Mmang ang isang mga xamay ~"' p1tmamagitan ng sabon at tubig. AnS: apoy na walang usok, tulad ng sa lamparang alkohol mam1nsan-minsa'y ma,gagamit para sa biglaang pagdidisin· pekta ng mga karayom, lan· seta at ang panloob na ibabaw ng mga palanggan;,i, Ang pagsunog ng banig, uhog, laway, natirang pagkain, gamit na benda at Iba pang mga kaga. mitan ng isang pasyenteág may nakahahawang saklt ay maituturing na isang uri ng pagdlsinpelrta. Ang isang pa· langgana o anumang lalagyan ay maaaring disinpelrtahii:i sa pamamagitan ng pagbububos at pagkakalat sa pan1oob na thahaw (inside surface) at pag· katapos ay smoman ito. Ito'y dapat gawing malapit aa gripo upan¡ maiwasan ang sil· nog. Ang mga kagamitang tulad ng baselina, pulbos na tal· kom, gasang panali, o langia na madaling wasakin ng kumukulong tubig o ng apoy kaya ay lalong disinpelrtabin Ja isang may mainit na ha· nging lungaw (oven) na may temperaturang 110 hanggang 1200C sa Joob ng may isang oras.' Ang kumukulong tubhJ ay siyaog pinakakaraniwan at trtong t0along imik at halos ay di mo nopansin nong ga. Nng iyon ay makalugdan mo sa sandaling kayo'11 magki· tang muli. Kung ang inyong pagkokoi· bigan a11 tumagal ng maha· bang panahon, ito'y isang ka· tunayan no ikaw ay nagtatag. la11 ng maiinom at mobubuting kotangian at ugali sa pakikipagkopuwa-tao. Huwag ikaba· lisa ang tila hindi pogpapahalaga sa iyo ng isang tao sa uña ninyong pagkikilala. Ma· aari ring kakounti lamang ang nagnanois na makisama sa i110 subali't tandaan na ong mga kumikilob sa iyo ay ¡¡oang mga t~!'tnq mrmrnong magpa.· lia/aga SC! u;ali 11t katapatan Anu-ano ba ang mga k.r.tauqian ng isang mabuti at ma· s11yrr11!1 kri•r.:ma? Unang·una sa lahut, kiniikoilongang ikn:IO ay maging masayahin, gawin plnakamabisang p:igdisittr.ek1a sa mga tahanan. Ang mo ka· sangkapang pambahay at iira pang mga kagamitang nasa· laula na pinakukuluan sa lU· big na may 2% sodyurn bicubuoato ay nalhahanda sa "'" mamagitan ng paglusaw ng 8 hangg1ng 4 na kutsarita na: pulboa sa isang litrong tubig. Ito ay tiyak na pagwasak sa espero, isaqg anyo ng mik.robyong "nanlalab.ao na". Ang pangkimlkong mga austansiya para sa pagdialnpetta ay kilala na. Ang mga lto 8J glnagamit para sa kamay, mga kagamitan ag pasyente, mga tuwalya, damlt ·al palanggana. Glnagamit pa rln sa pagdiÍin· pelrta ng m..a augat, paltos at kagat ng tullsap (inaect bitea). Narito sa ibaba ang talaan ng mga paghahaadang karani· wang ¡inagamlt: LisoJ - para pandish;ipetta sa silid ng maysakit at pangkalabatang paglili. nis ng bahay, lwawin ang 21Ar: kutsaraDJ lisOI sa 1 galon o 4 na litrona t11· blg. "Bichloride of Mercury" (0.1%) - lusawln ang 2 tableta (taranlwang ·u (Sandaa IG pali, 21) ang pagmamasid at pogkaka-roon ng matalas ·na pokiram. dam ukol sa mga bagay-b~t ·rt11 11angya114ri SO·paligid-ligilf. lkaw ay kailangang m'I! ing isang kasiya·sivang kausap at ito ay maipomamalas mo :ti pamamagiton ng matolinong. pakikipag-usap at tDaStong pogbibigay ng pakahulugan m mga poksang nopapag-usapan tulod ng isang·toong ma11 hu. to nang kaisipan upong kundlala ng tamo o mali. Kuno ikoui ay may matatog nang damdamin, may magandang pakohulugan sa mga bagiJy. bagay ª?I maka!itiyak ang tkoui ay nabibilang so mga nt. lalang no nag-aangkin 11g magaG'andang ugali ng isang ma-saya at kapoki-pakinobang fr4 kasama. Ang mga natatola sa ibabca ay 111ga koto11ungan na koba. batiran ninyo ng kosagutan (Sundan so pah D) 9 "Boby collar ana ikinabit fta kuuietva so "noeattr'' tia lto at ang tefang ginamit ay "pique". Ang lnyong Panlamig Sa tuwing nababanggit ang salitang panlamig, wata nang iba pang iiliuugnay ang isang tao kundi ang panahon ng tag-ulan. Ito'y isang katotohanan, subali't tag-init man. ang mga "sweater" ay naisusuot din. Marami ang nagsisitungo sa Bagyo at sa mga pook na malalamig, kaya paminsan-minsan ay hinihingi rin ng pagkakataon ang pagsus~t ng mga ito. ~;i:~~:l:SY~~ ~~fa~g30 k;~:r;~~/éa;: fa~~~n~ª~~~ rang iba-iba sa tingln ay kinabltan ng iba't tbang H.ugis ng kuwelyo. Nabago sa paningin ang panlamig na ito sa larawang mosa itaas sa pamamagitan 119 pagtatahi ng punta! sa g1!id ng kAMucl11ona pique. Ang ipinat-Ong na.man ngayon so: ponlamig ay isang mnlapad na kuwelyong may dalawang andona o putol at sinalitan ~1g "cutWMk". Maaaring "linen" o ''broadcloth" ang gamitin ninyo sa tabas na ilo. ,.,.GASIN NG IAGONG IUHAY MAYO 26, 1957 Mga Burdang Pandamit Ang "shirfng" na palda ng· kasuotang ito By pinaligiran ng bulaklakang burda, gayon din ·ang pang-itaas. Gupitin lamang ang nakalarawan sa ga.. wing kanan at .styang gamitinQ huwa. ran. JV-.mg ang kulay ng inyong damit ay matingkad, ang dopat na maging kulay ng sinulid na pamburda ay y~ ong lutona sa teld nang sa gayon ay mapuna ang palamuting inilagay. ~('"":;:::\ \ \ "''\. ' ' .......... ::"'.:.;.a -&Nakita at nabasa nin~r1 noong nakaraang linggo sa pah ina ring ito ang ilang halimbawa ng pinagtambaf.. tambal na mga titik ng mga pangalan. Matutunghayan ngayon ang ilan pang pamburda na magagamit na huwaran. Kung ibig ninyo ang mga ito ay magagamit sa mga tuwalya, punda at mga palamuting pontahanan, 11 Pakikipanayom ( Daw) ni .Vario Nieve• Diyaryo: "Mapanganib Ang T embong: "Ang T rangkaso' y Trangkaso" Malupit' lllNOI m;ibiliw-biliwan ni Tembong ;mg kanyang \;'ltlonit panyo Pinagpapalit-palit niya an¡ mga iyon sa p:11:pupunas niv 1 n; l1>h1. Kung minsan ~ y :sa ilon~. Singhot dilo. singhot doon. Himutul: difú, hin1111ok doon. Anc: Jahat ay dahi\ sa pagkaulila n i)"a s;i kanr ani: tan¡:ing k;isama: ang kanyant iola. D<ohil di1t1"y isinumµ;i niy;1 ang sanhi nit paitkama· lay nJ! k;1nyani:i !ola: anR mapanganib ng uni'l popular na TRANGKASO. S;1 J M:!k:ikas .. !ay~ay ni Tembong, g:i.nito ang na· ¡:in~ l;1kh11 ni( m11a pan¡:~·ayuri : •r Tata1• ban9 trantkHa '""'"I a111 lkl.,_.lay nct lala mo? S . Antt isang naulilanR katnlad ko'y hindi na ma· k;i1 1aJ!hihiro pa !la ~:mdali n~ pa¡:hihinagpis ·r . Paana na91h11ula ang fnngkuo n9 iyo1t9 lol1? s N.,kn. mai:unila kn lllmang i~·¡¡n ay minl,!:a ni alig· ki:: n• ako. At isipin mong p;i!¡¡yin 11ng minama· h:1I mon)! lol;i ni: sakil na ipinang¡ d an l11m:mg 5a is;in~ hayop~ , •r K1hit " ' 1y1w mong m11gunit1, pilitin mo 1\11, Pa· ano ng1 ""'9k11tr11ngkno 11ng lola me? S . llindi Jw nwl;1man kun¡: paano. Napakllraming d;ihibn aknn;! naisi¡> nani:: m:igsimula siyang mal!luhhoi. l' n;1·~· in:ik;ila kong dahil sa pagli¡,:o niya is. 1nl! lan¡::h;ili. T 81h na1T1an hir'ldi. Hindi Ita nakabubuU ... nt• sa llatawa" ang palilíge1 S l\1;1k.,huhu1i kara iyon sa lola ko cayonc may Ji· n1an;: buwan na r:ita slyang hindi naliligo? M•· 12 :iarin¡¡: Sil pami¡:u n1yang yaon ay pinasok ang kal:1wan niya ng mikrobyo. T PHno p1pa1ukln nt mlkrobyo ang kah1w1n ng 10111 mo? S .\]:im mo'v lagi n~ nakanganga ang lola ko pag n:ililigo. Raka 'ikako n • .1y mga mikrobyo an¡ tu· hü: nn ipinnli¡:o níy:i. ka:,ia ang nalnom niyan¡ tuhil! ny mar mikrobyo. T Bukod sa p1llli10, '"° p• aftll hinihln1l1 rnong nnhi ng p1gkal111roon ng tr111ngkato n1 iyong lol1? S. An¡::: p:iglalaro ntimln nR: sungb. T . P1gl1laro ni 1untk1? S lnii~ilJ mo marahil na malayo sa paksa, ano! l'l•ro huwag kanc magtaka. J51ng u nbi ng trang· k;1 so ang labis na lnit s. kalawan. T . Ano 1n1 kinal1m1n "' iwnek• H lnlt ng k•tl• w1n'I:" AJ..m mo'y t ina1o ko noon ang aking lola. Ayaw n ;i nraw niyang matatalo. At pag natalo !lya, hindi siya matahimik. Gustong makabawi. Pero n:ilalo ko pa rin siya. Naging mainit ang ulo n i( :1kinl! lola. ?.larahil. uminit din ang katawan nh·n. ;il di~·an n:i nagsimula ang trangkaso. T B1k1 """'" hindi pa ,¡" iyan 1n1 pln11mulan ng t r1ngk1so n1 lela mo? S . "-layrnon pa nga p:ibnf( Isa. Al !to an11; pina· karnalaplt na sanhing n11lsip ll:o. T . Añg alln'P S. An¡¡: pagpapaka!n nl1a sa eso. T. 'Yin P• ª"' •• ,...., .... 1ratotoh11n1n d1hll i11 H • llt1ng no. Ano 1n1 tungkol •• •H7 S · Minsan ay pin:i~a!n ni)'a ang aso· namin na nlllf· lilihi yata. Biruin mong tanggihan 'yung ibinl· bi¡¡:ay na pa~ka in ng :iking !ola . . T. Ano ang 9in1w1 n; lola mo? S. Siyempr~. nagpaimpórtante naman sl1a. Hindi nga niya binigyan ng ihang pagkain. T. E, dt "ogutom 'yung aso? S . Sa palagay ko. Pero alam mo ha ang ginawa niyon? Nag·uungol al hindi na umimik. Al nang maglagaJ nga :iy n:igkatrangkaso ang lola Ir.o. Ini~ip kong h:ika is~numpa siya n¡ aso na mag. karoon ng trangkaso. T. M.trahil, ruoghlnp b H ,,, .. ,1111 H lol• me, •M? S. Tala¡:ans;·hb ita. Ni hindl ako rurkatuto¡ sa maf· danui;::. At aw-i::::r.bi, durnarain¡ na o:iasatJt an¡ mt:a bulo niya. T Ano n.am1n 11n9 1ln191w1 mo? S !llay maJ!a¡pwa ba ako sa buto niya? SJnasabi· h;m ko na laman¡: siya na huwag m<igg<igalaw. T . N1wal1 b1 n1m1n 1n1 p1n1n1klt ng buto ni.,., S Nawal:i nga. pero sa tagal ng hindi niya pasgaJaw, kamunlik na siyang maging paralitiko. Kunt hindi pa siya nilkakita ng ipis ay hindi Pa m ... papt!lundag. T. Hint1y, ano ba an1 n11Tn9 palatanclHll mo al n.1hulHn mon9 tr•n1k110 n11 '"' naglng uklt nt lola mo? S Isa na ang pananakit n¡ lt&nyan¡ m¡a buto T . Ana paf S . Ang mata: al niyang la¡nal. T. "'"",.uf!' S. A~g plnakamalnam na batayan: Kasabay a lya halos an¡ buong baryo sa pa¡ll:aka:sall:it . T . lb~ mong sabihln, "''karoon n1 opld•lftYI M .. ..,., S. Hindi lamang sa baryo. Sa mga slyuda<l man ª' naging bantog din ang lckat na trangkaso. T. PHno m• n•l•m•n 'y•n7 S . Dahil _nga sa plnlste na pala ng trangll:aso ang lahal ha!os ng m:imamayan. Di may narinig akon¡ na1mungk1hing tumawag daw ng Iban¡ mga nars t>uh:il sa Maynila. . . kasagut-sagot ng doktor ay dalawl.han daw o tatluhan sa isan¡ Jr.:ama ang mga maysakil sa mga ospital sa lunsod.. T DI kUft9 .. yo'y luftl1k$ •flll ''º""Y°" flll M98 tloktor al an1 p19blbill nt m11 ltotlka? S . Kailangari pa bang itanon¡ iyan? Pero hindi na natin dapal pag·usapan an¡ ba¡ay na lyan. "J·. Tun .. ol TII• '''' 11 lol• me .. gHMng kat-eal 1iy•ng M1lubh1't S. Hindi ko n11 matandHn. Wala akong iniinlíndi noon kundi ang mapahutl ang kalagayan ng Jola ko. Pero w1la ngang nangy1ri. Al heto: iniwan akong nagdurusa sa pangungullla. T. W.110 • • n8 bang k111m1no llN 11 ~y't S . Ka)·a nga ako linawag na u lila, dahil nag·iisa iiko, '" T. M-":atuwlran n11 ,.1,"' l1umpe ma •nt tnng. ll:.110, •no? S. Siyempre. Walumpung taon ba namana: nabuh,¡y anc lola ko, tapas. paglalayuin kami n& 1ran1· )laso lamang? Aba! '~"""'"' , .,, TWlh. 2nl ¡MAGASIN NG BAGONG .BUHAY K AHIT maro.m1ne 0111•1•· ~DI sapatoJ anr tum.a• UP3k sa akln ay napa¡·uuku· tan ko rln ng pansin •aa isanc naübang pares na: upa· tos na pudpod 1nc takon¡ at oaku1g1ng:1 ang suwelai;. Kaklib• ang bigat niyon .. waria& may iniuusad na ga· mundong suliranin. Gayun· man 1y masiglang·masi¡la pa rina: inilalaluid iyon ng mga paang sumuayad na ang t•· l1mpabn 11. lupa. Jdaraming klka.ibang ha.car an: n1papansin k.o sa may-arl ne S1patos na lyon. Kune urna. fa la.m.anr mabilis 1111 mg1 ha.kbafl& na paran& tumutu.r:on ~• iun¡ nalinlp. N1dalu na pinapasok na: mumuntlng bate ang cuwang oa suweJ15 kaya Jalo pang napupunit 1ng sira n;ang med· ras na nanlalagkit na sa pawis 1t libag. Nguni't hindi niya alum1na lyon. Tuwing bapon ay napupuna llo rlng pasaludsod na ang p1glabd ng mga paang iyon. lihbagal, halos hindi na mai· usad. At 1ng in.gil ng 11irang up1to11 1y warin¡ blnaing n¡ lu.Jlf hluluwan.g nanlulupay. pay u kabiguan. Kilalane-k.Uala ko ang enea paaftl "iyon na tuwin¡: uma· ca'y mui¡lanr·m1Sigla at tuwing bapon naman ay patang· pata n hirap. Hindi ko mal· JM1Chk3.mali sa iba an¡ sukat nf mea bakbang niyon, an¡ mea yabag, an¡: amoy na likha ne nakulob na pawis al liba,:. Sa dakonc lampas na sa ttachaling tapat ay aagdaraan din anc m¡a paaog lyon. Pa· rang humihingal sa lindl ng lnlt at tila dumaralng sa ku· mikirot na kalyo. Nguni, mi· padun man iyon sa lilirD. ay hindi ko nakitang namahinga kahl't saclit. Patuloy sa ma· dusang paglakad. 5a pagdaraan lli mea urna· JI, mta tugha?i at mga ha· poa ay patuloy sa pagkasira ana: sapa1os na iyon n::i halos bindi m1 makapagsanggalang n. mga paang may iginaga· pang na gadaigdig na dalahin at alalahanio sa buhay. Kap;msin·ransin din aM pangyayaring u tuwing may n1kakasabay siyang mga bHgo at magagarang sapatos ay nagnm1milllp siyang m1un• o kaya'y magp1huli. lsang umag1 ay namu,¡ba ako, halos mapasigaw 1ko &ll pa¡bubunyi, n.ang mapuna kon: ba¡un:-ba¡o ang mama· balin¡ sapatos DI m¡1 paan,: Jyon. Wala na rin.¡ naltabibi· lonf 111101 at malinis na an¡ 5\ltlan¡ riaedyas na pulini::· pu ti. Pagbrno pa ng ilang araw ay a.al1ngh11p kong mabaa.gung-mabango ane: may-arl ng bacon¡ sapatos na iyon. Hindi na nakikipag-unahan sa magagarani sapatos at malufod nang nakiklsabay. Ilang buwan pa at iyon ay na¡karoon ng kalambal. isang m1gar1 ring pares ng: sapatos na rn1taas ang takone. Masaya na sa paflakad 101 paang kilala k.o samantalang kasabay ni ma.Jimis, cnayumi at rnahallmuy1k na mea paa. Naging malimit na mula noon ang payapang paglakad n.11 dahwang pares na sapatos sa &itna ng liwanag ng buwan. N1rinig ko na ang katlilang mat1mls na halakhak. an¡:: mea pancunc:usap na lipos ng pag-as;1 at sigla, ang n1ka· lili11ayang mea pan11ko ng pa¡:-iblc. Naa;paluloy iyon hanggang sa mak.ita kong puti na ang up1los ng mga paang dali ay Jipaltin. Hamg na babag ako sa mga paang iyon na napamahal a.a sa akin. Kung makakaya ko Ja • • mang ay nais kong gawlng alpombra ang landas na kanyang ni.lalakahn. o kaya'y p11kalooban 1Jy1 1:1,g bagoc¡ SlpttOS. Jnakala kong ang susunod na paogyaya.ri ay ang pagla· kad nao¡ marahao ng dala· wang pares na puting sapatos samantalang sin,asabugan ng mga bulaklak ang kanilan¡ dar11nan. Subali't nahigo ang paniwala ko. Ang napan.sin konc dumaan, iJan¡ umaca, pagkaraan n.g ka· p11111-pangarap na mga cabl MAYO 26. 1957 iY ;sang luksana upatOJ na suot n¡ rn¡a paanc iyon na kilalan:·kllala ko. Jk.inamangha ko aru:: ga}•on. Naghinla}· pa akp. Subali'.t napansin koni lubhang nawaJan ng si¡:ta an;,:: mc:a paang iyon. Urnag;a"t hapon ay pa· rang binibilang ang mga hakbang. Mabi.gaf añg iniuusad at parang hln" di liyak anil: patutunguhan. Maraminc ¡abi'I araW, p3 ang nag~ilis;in hanuana: · sa masalubofig ng upiito&. . 1;11 iyon an¡: dating katambil n3 sapaloS na malaon ding nawi.la. Sa¡:lit na huminfo a'ñr, .. dálawa nanc mal!.kih3.ra¡): Nirib rini.i: ako ng m1laku .ni tl¡upak. At nacimbai ato".nanl mawal.:an ne· pan.iintiail& ~ sapato¡¡ na mataas ani; tikoril! at bi¡:laog umani:at. Kasunod ng pagJali;iipq:, ai jupa ng may-ui ng s~pat,oi· 11& mataas ang takong aJ bli°l1nil. burniJis ang Rlga y1J:i.i,¡ .fli. papalayo n¡; Juksani .. s.aPatos. May mga luhanc pumatak ~_i dibdib ko al a.arinig ko an.e, hikbi ng may-ari ni m.alinls at mahatimuyak n~ me• .. piii: "Wala akong kasalanan· ... ! Wala . .. !" . . , Kinacablhan ay n¡p"fll:i.· bid an¡ niga paa111 kilila .~o. !\ladalang ani: mea bakb'anr n¡:-uni't malimit na sumasalisod sa lupa ang suwelas ng sapatos. J\ang s11:lit pa at na· lugmok siya u akin¡ dibdib, humihingal, bubulun¡-buloiig, samantalan,g nalalan¡hap ko ang slnQ:aw ne alak. [fon ans kahuli-hulihant: sandali ng pagkakita ko u kanya. Marami paJll:" araw agg naghali-halili. Nguni"t hindi ko napansing dumaan ull roon ang: mga paang iyon na napa· mahal sa akio. Nakadama ako ng pangu· ngulila. Hininta)'·hintay ko ang dating masiglang IJllt:I paang iyon na dumanas n¡ di· matingkalang kapagalan. Subali't napagod n:i. rin ang akin:,i pagkaimp Na¡:ulan_tao~ ako, isang ba(Sundcn sa pah. 19> NAHAN .. NA HAN º'/1T 1f . ? U; .i .n. •••. Kuu•entO ni Reme'db>K Hliini1B·Póblete "Na9ulantan9 Ako, lsang Hapon, Nang Tumapak Sa Akin Ang Mga Sapatos Na Mahihinay Ang Hakbang Al Karamiha'y Luk1<1. Hinanap Kong Pilit Sa Karamihan Ng Sapatos Na Nagsisiclagan Sa Akin Ang Daling Kilala Ko, Subali't . . . " ,. DALAWANG TALAMBUHAY Si Pablin9, u pillnt ng yunu10 n• rin9 Pangu· long lbmon Matnyuy. Kuha ito 11 B19yo "ª"' m19panavam •ne m1• k fn•tawan n9 m91 banung kHnib 11 Si!A TO. MA Y m11 p1ngy1r1rlng m•· hlw1g1 11 1ting buh1y, mg• P•ngy1y1rlng ku"9 hindi la· mang nagan., u •ti'v hilos di natln m1pHlnlw1l11n. Yaon ang buod n11 isanc aklat ng paham na Hudeo na di sin.uad)la'y n.abMa ng isang manunulat na, naiing mapa· na(Umpay na awlOf' sa Tau"'"' Timpal-'c ng P•S.M• - Hl5H952 - dahil sa hlwaea ne kan.van& akdang KAIQWAGAAN, na¡ine kl"awad ni:: patnugutan n.ir llw1yw1y bu· hat nan~ taonR JW hngg11nc sa nang abutin ng klpahama· kan :ing aeroplanong Mt. p¡. na tubo, Yaon din, ani:: buod ding yaon, ang ipinambungad nivang talata sa k:lnyani:: ku· wentone: Kahiwaeun na nana ilathala nina G. Aleiandro G. Abadilla u kanibn11: aklal na Ana Mallcllnt Katt.an. T•• .. loa, ang may·akda ni naubin( kuwento'y iplnakilala sa tat• long titik: PNB. Sa iban¡ tu· rin.e: PABLO NUABS BAUTIS.. TA. Kung isa sa bawa't sand11ne: tao ang di·pinall'.daramutan ng katalagahan sa hinihiling ni· lang uri nii- kaoilang kamata· yan, masasabing isa na si Pabling - si PNB - sa paisa·isa sa daan·daanc: taong may kaoi-· kamarnyang kanyang hinihi· ling - biglaan Sa pagbagsak ng nasabtng sasakyang siya ring kioalulu· lanan ng yumaong Panguloog l\lagsaysay, ang iba't lbaog sangay ng TangguJan1 Bansa, magine: ane: mga mamamayan1i: saklaw ng pook na inaallalana plnanc:yarihan ng malagim na sakuna •. , ay nagln1 paran¡ ilsang tao S3 paghahanap. Kal· kmgan ang 1ayong ••uspuun( paghahunap sapag:ka't napa.simulan nang tuparin ng katalagahan ang kabllingang ukol sa kamatayan ng kanilang ma· nunulat na Isa sa mga ukay ng bumagsak na aeroplano. Al matutupad ang kabilingan.g iyon kung ang magiging ka· matayaa ni Pabling ay isang: madulan.g kamatayan, bagay na talagang siyang nanf>'ari. Sa wakas ay nasumpungan ang pook ne: sakuna. Aaf aer<>planon¡" dati'y humahama.k se taas ns bundok na tlnatatt•Y nly::i ang panfalan, nanf 11111 s::indalinc i)•o'y h1bi na lamaog ne: isang sasakyan1 paoghim· papawid. Parang isang dambU· halang manlilipad na pagltal•· pos mapagal sa mapalalong pagtunghay sa hinahamall: na lupa ay naging hifit 11ang ha· mak kaysa kanyang tinulung· han naog pasubsob siyaq Sin;,/ol ni Cresenclo Cer. Clemente "Masasabing Isa Na Si Pabling ~ Mga May Pangarap Na Wakcn Na Pinairugan Ng Katalagahan •• . " kaoiyang pangarap na wakas na pinairugan nt katalagaban. Sapagka't malimit niyang masabi kay Bh. Pa:z "Cbil" Nica· sio: "Ang: gusto konc kama· tayan ay iyoni b'glaan, ma· dula, at kahlndik-hindik." Isa slva :ia m.r:a lulan ng aeroplat1t1n¡ MI. PlnatuN nang bumagsak ang nu:ibing sasakyao sa Bundok t.tanungal sa Sebu. Kasabay ng pagkawasak Df!'. sasa1';yan ang pagka· durog at pagkasuoOf! nJl'. halos lahat nang saby. Noon naga· nap ang isa sa mga uri ng bumagsak. Metal ang malakin1 babag1ng bumubuo sa· aeroplanong Mt. Pinatullo. Laman at butl> lamang ang malakinf babari ng mga sakay nito. Kala¡lm· lagim ang naginf wakat ni n,a. ubing aer<iplano. Kabiadik· tundik ang naging ~amata11D ng m¡:a sak11y · nito maliban kay G. Nestor MatÍ sa sl,ang tanging nabuhay. · Kay Bb. Nicasio matimit d · bihin ng yumaong manuoulat aog tnno;_rlrnJ sa k;o""ª"" nai· (Sundan sa pah. 17) An9 buong p.amllya nlna Gl'noo at Ginana Sle1n.1ndo 1.autid.a. Map3p1ndn ana n1itl"ng 'Plt·•MI sa mt• laW ni P•blln'" MAGA$1N NG BAGONO 8UHAY (Kalapu.sang Libas) M~ :=g ";.~:ip~~:: a~g u~3: unting nakapagbangon at na· kapagbagong·tatag. Sa bayang kinaroroonan nina Mang Kar· yas ay natllyo ang ma¡a¡an· dang babay na ari ng m¡a nakasingi) ng baY,ad·pinsala. Nagkaroon ng kllayaan ang Pilipinas. At mula rin sa mga guho ng digmang iyan nait· bangon ang isang kilusan ng mga Pilipinong may makitid aa Pagkakilala sa paekamaka· bayan. Isang kllusang mak•· sarili, may simulaing komu· nista. Iyan ang Hukbalahap. Aog mga Huk ay hindi la· mang naging su11ranin ne hukbo; nagdudulot din sila ne 11· calle sa ma:a tahim.lk na m•· mamayan. Bilang kawal DI tll•P•DJ'•· l•la ng btahimlkan 1111 bay.1::i, si Mario ay naglr:ar<ioo ne ba· bagl sa pagbaka aa kilusanc Jyan. M'arami alyan¡ kabaya. nihang nagawa, ngunl't ang mga iyoa ay masasabing hindi ni.ya slnasadya kundi bWll• ~'f0'.116. 1957 lamaag ng hlnao¡iklt na nag· hinhi sa kanyang puso, ni ma· s:alimuot na damdaming humi· hingi ng paglaya sa kanyaog katauhaa. Sa i5ang madugong !abanan 11y nakagawa si Mario n¡ isang k3bayanihang naging saobi ag pagkahulog ng isang malaking pangkat ng Huk sa lambat rut hukbo. Ngunl't kinallaD,Jl'.ang isueod H1 pinakamalapit na ospital ng hukbo si Mario 11pa¡ka't nagtamo siya ne lsan¡ malubhane kapinsalaan dahil sa pa¡sabog ng isang ¡ran1i1dan¡ inibagis ng mga kaaway. Matagal na natlgil sa ospltal si Mario. Doon ai)'a napa. roon ng sapat na panahon1 dilidlliin ang mia nakaraarc pangyayari sa kanyan( bubay. Dinalaw siya n¡ m1t1ta11 na puno n1 bukbo. Dinalaw ria slya ng Pangulo DI bama. Lahat sila'y pumupuri sa kan· Y• dahi! sa kanyang mga ka· bayamhan. ISANG hapon, isang lalaki ani: lumunsad sa tren sa him· pilan sa Pinaglabanan. Naka· kaki siya, may bitbit n¡¡ bag na canvas. Putol ang kaliwa niyang paa at tinutulun¡an siya sa paglakad ng isang mu· tetan¡ nakasalaklak sa kan· yang kaliwang kilikili. Mala· J¡Jim ang kunot sa kanyang mukhang bag:ama't hindi pa kaguh1ngan ay naglalarawan naman n¡ mapapait na kara· nasan at aiyang n;igbibigay sa kanya ng anyong 1natanda nang limang taon ka~·sa tunay niyang gulan¡;. Tumawag ng karitcla ang lalaki. -Sa Kulyaw, -ang utos niya sa kutsero matapos maka· upo sa loob ng karitcla. "Hindi lpinagwalang-bahala N!J Pinaglabanan Ang Paglilingkod Na Ginawa Ni Mario Sa layan ... " Pagkaraan ng mahl&:lt na blahating oras n<1 mab<1gal na pagtakbo ng kabayo. ipinati· gil n.:: lalaki ang karitelasa \;,pal n~ 1san¡; mak1tid na lan· das na umaakyat sa isang gulod na kinatitirikan ng isang dampa. Pagkapagbayad s:a kutsero ay umibis ang la\aki. Tutulungan sana siya ng kutscro nans un.J..ibng nahi· hirapan sa pagpanaog, nguni't umiling ang lal:aki. lniabot na l<1mang sa kanya ng kutsero ;mg kanyang bag. Tlnalunton ng lalaki ang landas na patungo sa gulod. Sandali siyang huminto sapa· anan ng gulod al sinipat niya ang maliit na dampang nakatirik sa itaas. Isang buntung· hininga ang nahugot sa kan· y¡¡ng dibdib, saka siya· umak· y¡¡t sa gulod. Tumigil ang lalaki sa makapasok ng tarangkahan ng dampa. Nakita siYa ng magandang babaing nagwawalis sa harapan ng b.ii.hay. Umunat iyon sa pagkakatungo at nagkatiligan sila. -Mario, -anc babaonang nulas sa bibi¡ ng babae. May luhang naogilid sa mga mata nito at tumatakboQI pum•nhik ng bahay. Ma1a· maya'y . nananaog na aina Fred, Víctor, at Aling 1Dg¡a1. Kasunod nila an& ma¡andane babae, si Linda. Umiiyak na niyakap lli Aling Inggay aog anak. -Bakit ka oagkaganyaD7 -ang nababa1h:ina tanong D1 Aling lng~ay nang ganap u 1!1apagmasdan ana kaanyuu ni lllario. Hindi kumibo si Mario. Jsa. isa niyang niyakap ang m11 kapatid. Nang tumin¡ala siya ay nakita niyaog oakadun1aw sa bin_tana si Mane K117u. Hindi na iyon nanaog. May pinsala rin ang paa ng k~ y¡rr;g ama, katulad nlyal Humalik ng kamay SI Ma· rio sa ama pagkapanb.ik DJ7a. Pinangiogiliran ng lubug ginawaran ni Mang Karyaa N beodisyon anc kanyang: _. -Hindi mo man Jamaq isinulat sa amia. . . an1 sin• pit mong iyan.. -wikl IU Aling Jnggay. -Kay·tapl mong hindi sumulat. Nangulimlim aog mutha 111 Mario. -E, paano ... Jabas la a. ba sa armi naag tayon¡ b' ... f -tanong ni lllang Karyas. -Oho. Pero bibigyan a.man ako ng pensiyon buwan-buwan. -Mapait ne nclthtc su~ungaw sa mga Iabi Di Mario. Napatitig si Mario sa rnga kaharap. Paran¡ hinibintay niyang sisihin siya ng m¡a iyon dahil sa sinaplt Diya. Nguni't wala siyang makita se mukha ni marinig na panlnfal ng mga iyon. At napabuntung. hininga na lamang siya. -Ikinararangal kita, Mario, -ang mayamaya'y nasabl Di Mang Karyas. -Kahlt bindl mo sabihin, batid kon1 ang tinamo mong kapansazi.an ay dahil sa paglilingkod aa ))a. yan. Parang may humalane sa dibdib ni Mario. Nagunita DI· ya ang sinabi ng kanyang: mga punong nagsidalaw sa kanya sa ospital. lkinarar• ngal din siya ng mga i)'on. MATAGAL bago nakatulog kinagabihan anc: mag.anat. lllaraming itinatanong slaa Fred at Victor kay Mario, at pinagbibigyan niya ane m¡a iyon. • Isinalaysay niya an¡ kanyang mga karanasan sa pa. kikilaban sa mga Huk. -Kami ang may kasalanen kaya ka natutong umalis, - ang wika ni Aling lnggay u basag na tinig, at ibinalita alto ang nangyari kay Sela. -Hindi ko kayo sinlslal DI Itay, -ang nasabi na lamang ni Mario. -Kahit nama.n hindi na~~~ari ang gayon, si¡uro'y ma11s1pan ko ria ang WDaUs dito. Ewan ko nga ba ti.i.ú fS.n4Gn .. ooh. ¡7) " TAOf\iG mil·nuwebc-siycnlo~ lre)'nl<1'y·sh·ctc (1937\. Sa kahil;ini: ilo:!, sa pastulani:: tala'hib:in. Gabi. Umuulan! (H'wag kayo, hindi basta ulan!) Bumahaha na~ Apaw na ang ilo.I!! Ooon inabot ng dilubyo (ayon ~a k:mila) ang p:rngkat ni Ba Jndong. (Si D:t Indong aog pinakamatanda sa kanilan¡:: mac· kakasama.) Sa pagpapastol :iy hindi ina· linta11:1 n: pangkat ni lb Jndonc ang m:il:iku na ulan. Al nang ma¡~isitawid slla sa ilo~ upang ma¡::siuwi ay saka lamaog nila nalamang paotaytumana na ang tubig. Hindi nila nap_angahasang palawirin ang b nl-ltanilang mga kala· b:iw So'I mabilis, malakas al layoo pa rin sa kanlla'y) naniningasing na agO!I. Lahat sila'y nakatanaw sa palaki nan¡:: palaking llog. Hinihintay 11ilang lumiit-liit an¡:: tubig. Kanya-k3nyang arte ns mukha. Mar natatakot na. J.b)' n¡¡tutuwa pa. Al ma)' n:italakol na natutuwa pa. Nguni't ma¡-likasiyam fta Dj: ¡.!abi ay .P:ltuloy pa ring luma· laki ang tubig. Patuloy na nanlningasing ang agos. Paran¡:: .•inasabi (ayon - na naman - $ll kanila): Subukin n'fon9 rnavsitawid 1t n1n9 mal"Pt· d'yuld klyol Manal<1·naka ang p.ag.¡:nik nina ~ ·lndong. Lahat sil:t"y nag.iisip ng paraan upang makatawid u iloi:: al nan¡: maka· ~=~ ::g ~:::~~~~:~g san~~~~: la nang umusap si ltoy. Na· katan:iw si ltO)' n kabllan<;· ilog. sa kaba~·anan. Na¡papa· hiwalig nan¡ masidh\n¡ pa~ t;ainip ""' kanyang mukha. -Ano kaya'ng turnabas sa h·weteng n11tayong gabi? - anlya. -Ang Iaki pa na1nan "g naitaya ko ngayon, a. lglap na nawala ang takot sa 1•1ukha ni Ba Indong. Ibinu:;a an~ l\~;uangatang hitso at pa5uhmpat na tinitigan si Jtoy. Walan,:: kamalay-malay si Itoy u c-inawi ni Ba lndon¡::. Buong r.a¡;kainip pa rin¡: nakatanaw s1 Uo)' sa kabayanan nang m~nsalita si Ba lndong. -Ba't sa 'min mo itata· nong! - l'!alil n:i tukoy ka~· ltoy. Nagtataka~ nap1tingin si Uoy kay Ba Indonf, pagkata· pos ay sa iba pa nilanlf kasa· -ltii'idi mo b:i nakikita al 11asa ·bingit na tayo ng kama1apn? - pasigaw nan¡ sabi l'li Ba lndong kay Itoy. - Ba· ' " a n~ :>kala mo'y biru·biroog baba 'yan. 'Kala mo ba'y makauuwi pa ta.yo? H'weteng pa : in apc· 'b'iintindi mo. Hindi"'!rll lrumibo si noy. Pu.U DWD latnug · hial!l:lait 16 ni:. takot, ma)· pagkipahlyang napalungo na lamang al nabaphlS·haplos ani:: gulugod n¡: kanyang kalakian. At Nat(al.i9las Si Qa lndorg ... -Kung tumawid na kaya la~·o, Ba Jndong? -nasabi ni Uman kapagkuwan. -Kun~ bihintayin hu nating lumiil aog tubig ay baka mangaiutom tayo rito. Hindi l1111nibo si Da lndon(. ~akabadha ~· rin sa mukha :1ng paglcayamot sa narinlg kanlna kay lto)'. - S1ka, baka hu lumaki pa mmg lumaki ani: baba at umahon sa kabayanan, - basag na ang bOit!S na kallg ni Berong kay Umao. -Mahirap hu pa· ra 11a mga kasama namln sa bahay ang abutin ng bah:a nang wala kami sa pillng olla. Anupa't l:ihat ay tila oasisir.aan o.a ng loob. Nguni'l kun1; natalakot maa slla'1 lalo't talo si Ba Jndoog. Hia;lt na malaki ang dahilana mat.lkot si Ba Indon.e sf saoda· ling umahon sa hayan aoc !ubl¡. Nag-iisang uamwuubay tii Da Jndonc. At sa ka11ilan.i; magkakasama ngayoo ay siya ,:mg ma)' pinaklmarami o pi· nakamhalagang ka bu ha yang masasalanta. !\lay alaga siyang siy.am na "litsunin" nang ba· boy. May ilang daang manok at pu11uan ang tatlong bangan ng palay sa kanyang silong. At sino a~g nakaaalam? Baka may mi:a laman din¡ barya 11.ANG SANOALl pa'y su· mampa na nga sa tumana aog tubig. Palapit nang palapit sa kinatutuntungan ng kinasasakyan nilaog mga kalabaw. -Pa'no bu 'to? -untag ni Bcrong kay Ba lndong. -Lumalaki ang lubig ay hindi Jumiliit. Tirak na mayamaya pa'y nasa bay.an na 'yao para sirain ang mga bahay natia. ang ba11.·a·t bias ng hallginc -Siyanca, Ba Indon.c. - kaWayan ne malaki·l•ki rin · rnanciyak-nglyak ria si Turo, namanc bahay ni Ba Jndone. -kunc man¡amamatay bu ta· -Ang hirap n¡a Jama11¡ ay yon¡ Jahat, e.. mabuti na tala¡::anc hindi layo pup'we- hu se¡::uro '1on: sama.sama. deng tumawld, - nalhnlk ni Kailangang magsita-,..id na ta· Ba lndong. - Talagang manga- yo. didiyaske ta10 pag nagkataon. Kung 'long: mga katabaw natin. hindi makatatawid d'yan, - Pano1 pa'no man hu, Ba lndoog, :iy makatatawid bu seguro ta)'O d'yan, -naikatlo ni Turo. -'Yon nga Iamang ho, baka malayo na ang sad· saran nalin sa kabilan¡ pampang. B.aka sa susunod na bar)'o na tayo sumadsad. -H'wag rnonr nbihlnc la· languyin nalin 'yan, -nabig· lang sabad ni Karyo, aag pinakabala at tanglng blnata ~a pangkal ni Ba Jndong. Naituro pa. ni Karyo ang nagngangalit na agos ng llog sa kablglaanan. - Hindi na! Hindi nal l\lagpa.pallagutom na 'ko rito. Hindi na ako uuwl! Walang lumu,gon kay KU'JO. Muling natahimik ang lahat. M.::a walang imlk at malulung· kot na paran¡ Jtsanr napatanaw na mulJ sa rumaraiua!U ago.s ne Uoe na. !l.ia,o')P ipaw na apiw na. Matagal p<i muoaoc bindi nagsalita si Ba lndong. Nae:· isip. Pagkatapos ay nagmama· daling bun1aba sa kanyang baguntao. --Sigt magsisibaba kayo r'yan al tena sa kubo ni Parcng Huwan sa gulod. Ma1 nakita ako roong iJ;mg, buho. Gagawa tayQ ng balsa at, .. bahal:t na. Si.ce, tena .. SA KUBO na' ni; P.lren¡ Huwan ni Ba Jndong ¡inawa nlla ang b:ils;mg buho. Ha· tings:abi na nang madala nil1 iyon n tabí ng ilo¡::. - Pa'oong mga kalabaw natin? - ani Tuno nang nagsisi· sakay na sila sa bioalsang mga buho. - Bayaan na muna ninyong m:ingakaw.ala d'yan. Kung tu· mubog pati'ng talahiban e. malas nila't malas din natin, -ani Ba Indoo:. At ipina1:'ilna n¡¡:a ant balsa. Pan. iYu11.c bMl&ka·b~ papel 11a loib&gb sa m11>1lls oa agos ng isaoc kanal. .Nang ma!U:watan •Y napatunayan ng magll:&kanma ni Ba Indong na hindi man Jaman.¡ pumapagitna anc balu upanc malr:atawid. Nati¡atig na al· Ja. Malayo na 1ila aa ll:abaylln.an. At nakalampu na sita n¡ 11.11unod aa baoo. -Ba lndon1 . .. Ba lndong:! -pui,raw na aabt m Turo. - Nalat110 yata layo nan¡ nalalayo, e, hindi pa rin tayo mabtatawld. Bala lnang sa'n uyo makaratla¡ nito. Nfuni't ta balip oa sumagot ª' blgtan1 turHlon n tubil •i Ba lodoo¡. -Mapllangoy na kayo. Muama'ng m•na•· yari! - anc pui,raw dia¡ .111bl t1ang nasa tubig na. Nataranta ang iban¡ ka.sama ni Ba Indonf. Hindi BIUUDaWI· an kung balr:it biglan1 gumawa ng ganoon si Ba Indong, nangalililon.&: nagsilllon na rin sa tubi1. At bafo sila naka· talong labat ay ~ltahiwa· hiwalay na 1111 bloalsi11g mea buho. Sa uoa"y mactakapanabay si· Ja sa paglanco1. Neurii'l habang lumalaon •1 aaiiw1n nang naiiwan ang mahibJna. At sa kalaun-lauoao •1 si Ba In· dong ang napag·i••n nang husto. · Nagpatuloy si Ba lndong sa paglangoy. Higit bnina'y nga. yon &iya oakadama ng gayong pa¡katakot. Sa pakiramdam niya'y na_t·ils!l na ,¡yan.¡ Iu· malangoy sa maJ&b! na. a.ros· se ¡ittla"Zt!dilim.• clt.Di ne malakas 118 ulan, H bin¡U D& aagbabantan1 kamata1an! MAG-UUMAGA u'y lwnalangoy pa rin si ·Ba IDdon¡. Pinagtll:han niya kuog pHDO siya nakalangoy nang g11oni: katagal. Hapung-bapo na aly1. Parang wala na rtyanc laku. Nakahanda m1n sa ll:amala)'aa. ang kan1an1 kafoob1n ay hindi nlya napigil ang pagt .. ak· talr: ng bnyanf luba. Nap.t.· limlt an¡ packalr:uamhlt ntya n.¡ Dlyo1 ko po. Dumacnl aq pan¡alan n¡ mea nato M kaayang pa¡daraul. Labat 1• ta ag pan¡alan n¡ untoar natat1ndaan nlya ay nasambit niya habang buonr paghiblrap na lumalangoy. Langoy. Lan.goy at lan1oy pa rin si Ba Indoog. Totoba· nan nang umiiyak siya. Mat. kas na ang pa¡darasaJ niYa. Langoy. . Iangoy, , laDgOJ . At oang hindi na müala· ¡al a1 oapabagulfol na. Tu· migit DI SI pq:langoy s1 Ba lndon¡;. Humaoda na &a k• matayan. Al magdidilim na san1 an1 lahat kay Ba Jndong nan¡ bi&:· Jan¡:: makarini¡ siya og mülakas na tawanio. Napamula· gat siya. Nang ilibot niya ana kan1ang tiR1ln a1 nakita aiya siaa Beronf, Turo, Kar,yo, Uman at ang ib1 pa Diya.ng mga kasama. Nagkakatuwaan1 nao¡akatayong nakapall&ld sa k¡mya. Saka lamang nauH· waan ni Ba Indoog ang la.bal lan1oy pala siya n,an¡ ' ~ngoy ay b.ah.l.naU& t;uJtod u tamanc al!¡: tubi¡: na tmatllróOn&ai ni.ya! 00 Oalawang ... (Buhat sa pah. 14) ibigang kamatayan. At kay Bb. Nicasio rin unang naba· yag ang kaluparan ng gayong kamata}·an nang payuhan siva ni Senador Emmanuel Pelaez nang magsadya siya sa Sebu upang alamin k¡¡ng patay na ngang talaga si Pablin.e: "Huwag mo nang naising makita pa aq: bangkay ni P1blin1t," payo ng senador. "AJalabanin mo na lang siyang buhay," Naging tapat ang katalagahan sa kahilingan ni Pabling tungkol sa kanyang kamata· yan ... naging tapat hanggang sa kabuli-hulihant" titik. KUMITA ng unang liwan~ sa Kabyaw, Nuweba Eslha noone ika-25 011: Enero ng taong 1930., si Pablo N. Bautista, panganay sa sampung magkakapatid na anim na babae at apat Da lalakl, aY anak nina G. Sicenando J. Bautista at Gag. Elena Nuñes-Bautista. Walang kamalay-malay ang nab1na1it na mag-asawa na ang unang-unang buaga n¡ kanilan¡ p.agsuama ay may m¡a katan¡iang hindi lagin¡ tinataglay n.g mga uncc•I na ipinanc:anganak. Ni hindi nila nabiwatigan man lamang ang kahulu¡an ng kauna-unahanl!: pagtatamo ng gantimpaJa ag sanggOI na si Pabling nan¡ m1nsang ilahok nila sa timpaJak-kalusugan ng isang kumpanya ng gatas. Inakala nila na ang kanilang panganay ay isa ring pangkaraniwan Iamang na nilalang na isinilan¡, mabububay, at mamamatay - isang maling akala. Tulad n¡ napagkaugalian sa Kabyaw banggang n111g mga panabong Jyon, pinaturUilD ang batang si Pablin.g sa isamg guro sa caton sa ¡ulang na anim na taon. Yaon ang kauna-una· han niyang aralin sa pagkilala ng mga titik, mi::a titik na sa pagwawakas ng kanyang kasaysayan ay siya ring gafa· mitin ng mad.la, nguni't sa pagkilala naman sa kanya. Isang pangyayari ang na¡¡bayag sa tibay ng kanyang loob al sa tii-as n¡ kanyan.g pagpapasiya noong na¡-aaral na slya sa i.kalawani 1 .1aitang ng mababang paaralan: Hapon noon, at taUong batang lalaki ang makikitang aangag· papalipat-lipat sa mga sanga ng isanK mayabong na puno ng bayabas ha.bang patuloy na naglalagablab ang isang i;igang nasa malapit sa puno. Ang Paglundag-lundag ng mga htang lalaking iyon na ma· ng11pawalong taong gutang buhat sa i.ung sanga ng bayabas patungo sa isang sanga ay palátandaan na rin nga ng katigasan 11g loob. Subali't upang subukin ang mga ka· sama ay sicabi ng isa sa tatIong bata: ''Talag~ng matapang ang sinomang makatalo11 sa si¡a." Natlgllan ang daJawang batang nangakarinig ng hamang iyon. Buhat sa sangang kaniJang tinutuntungan ¡iy oakiki· ta nila aag pagngaogalit ni; apoy sa liiga. "Hands up na kaini," saDi ng isa sa dalawang hinamon. "E. ikaw. . makatatalon Ka ba?" Pagkasagot ng "oo" .ng tin&nong ay narinig na lamang :ing kanyang yaDag, at anK gitna ng siga ang pinili niy:ang lagpalcan. Ang tumalon: si Pabling. Ang ibinunga: Iapnos nang hanggang tuhod ang kanyang dalawang paa. Malinaw ang kanyang 11agoi naog tanungin siya ng kanyang ina kung bakit siya tumalon sa siga: "Sinabi ko hung ako'y makatatalon, kaya tUR1alon ako." Hindi Ungid kay Pabling ang kahulugan ng medalya kung lsinasabit sa dibdib ng isang nag-aaral. Hindi taita sa. kanya ang di.-mawaring pangamba at tinitimping ga· lak na laging sum<1sapuso ng ngan sa pang-araw-araw na buhay kaysa karunun¡?an sa paaralan. sapagka't malimit na nasasaksihan.?? may marunong sa paar.alan nguni't mangmang sa pane-araw-araw na buhay na nagiging dahilan ni:r di-pagkakapag-angkop ng sarili sa kapaligiran. Nguni't kunl! minsan nama'y nagiging mapag· malabis an¡¡¡ katalagahan sa pagiging mapagbigay - tulad ng pagbibigay sa isang nilikha D.I!: hini:.'iiling niton¡¡ uri ng kamatayan. Ang karunungan sa buhay at ang karunungan sa paaralan ay kanyang pinatpipisan sa isang tao bilang pagmamalabis. Si Pablioe ay isa sa mga pir.agmalabisan ng k;;talagahan. Noorui: taon¡ 1944. ang ha· yan ng Kabyaw, tulad ng maraming bayan sa Pili11inas, ay dumanas ng di-biru-biroDg birau sa kabuhayan dahll sa pananakop ng mga Hapon. Walang pagfakJtaan aDg Dakara· ra'mi sa mga mamam.ayan. La· ging nakaamba ang malupit na tabak n.g pagkakagutQm 31· bilis na inihahanda ng mga ba'ng liblg sa aklD? kaaway ang mabahalagan.g Dumungaw si Mario. Nakita tanggulang-militar na nasa niyang nakasikat na ang paliit baybay~dagat na inaakalang na buwan. Nasasabugan ng lulunsaran ni MacArthur sa pinilakang Jiwanag ang tanaLuson. Sa paggawa nila ng win sa ibaba ng gulod. Napatanggulan ay sapilitan ang buntunghininga siya. pangan.galap nila ng mg11. Pi· -Natatandaan mo ba, noong lipinong kakatulungm. Isa si tayo'y na sa bundok pa? - Pabling sa mga sinamampalad ang nasabi niya. -Gabi nooo. na nakuha, sa kabila ng kan- Hindi pa tayo nakakatnlog at yang murang gulang, dala pa- magkausap layo sa !abas o¡ Jibhasa ng mabulas niyang kuta ng mga i:erilya. Natatapangangatawan. At upang ma- naw natin ang lugar na ito. Jubos marahil ang kasawiam· Nasasabugan din ito ng liwa· palad ng kanilang pamilya, · nag ng buwan, bagama't hindi pati ang kabayo at karitela Di natin nakikita ang. gulod at Pabling ay makakasama sa ~::ua~.m;:: !~\ ~~bil sa ka· Apari na pagdadalhan sa ka- -Noon pa'y eno? -ao¡ nila. taoong Di Linda nang hindi Nakahanda na ang Iahat. ~~~~~t~nsga~~b~in. M&rio ang Hinibintay na lamang ang -Noon pa'y iniibig Da klta, makakain sila upang simulan kahit kulang pa tayo sa edad ang pagtulak. Mais ang PªK noon. Pero.. hindi ko na ka1ng ipinamahagi sa kanila hahangarlng · maullt pa ana ng mga Hapon. Hilaw, at sila it~-- .•.ng. · · sa kalagayan k~DI pa ang magluluto. -Iniibig kit a, Mario .•• (Durugtungan) nooo pa. . . -Mahlnang·mahlna ang pagkakapagsalita DI Linda, at napatungo ito ,H malaking kahihiyan. Isang ¡a-mundong kaligaya. han ang sumilid sa puso Di PAGKAKATAON PARA SA INYO .. .! Mario. Parang hindi niya ma· paniwalaan ang kanyaDg na· tlr(ig. At nahawakan na I• Ang Magasin ng BAGONG BUH:A Y ay nag-aanyaya sa mga kabataan, nag:sisipag-aral o hindi man, na magpadala ng kanilang maiikling akda (maaaring kuwento, sanaysay, artikulo o iba pang l¡¡thalain) at ilalathala namin kailanpama't maaari. Jto'y ibinunsod namin U!Jang bigyan ng pagkakataon ang mga kabataan na makapagpal'athala ng "mga bun¡::a ng kanilang panitik." Ang bawa't ipadadalang akda ay huwag kukulangin sa isa at huwag namang hihigit sa dalawang karaniwang papel·makinilya at makinilyado sa dalawang pat1ang. Maaari rlng sulat-kamay, kailangan nga lamang na maging maliwanag ang pagkakasulat. Ilagda lamr.ng ang in~·ong buong pangalan, at isulat ang edad, tiraban o paaralan. · Ang bawa't malathalang akda ay pagkakalooban ng P5.00 pabuya. Samantalahin ane pagkakataong ito. Maaaring ito na ang maging tuntungan sa pagiging kuwentista ng sinumang .tarapat-dapat tanghaling kuwentista o manunulat. Ipadala ang inyong akda sa: Pitak ng Kabataan, Magasin ng Bagong Buhay, Gusaling Times, Florentino Torres. Maynila. sin11sabitan oiyon,. Alam na alam niya ang karangalang kinakatawan ng munting bagay na iyon, sapagk11't bubat sa unang baitan¡ ng mababang paaralan ay Iagi siyang sinasabita1t ni! medalya tuwing: magtalapos ang klase d:ihil sa ani:-kin niyang katalinuhan. Nang magta-pos sa ikaanim na baitang ng mababang paaralan ay salutatorh1n lamang: siya ... uara sa kanva'y salu· tatorlan "lamang". At nang minsang sabibin ng kanyang mga kamag-aaral na siya 911na ang dapat mae:ing valedittor· lan ay maagap niyang itinu· gon: "Wala nang mangyay<1M sa ating pa.dutol. Basta't jga. lan.e: natin ani: pasiya ng ating mga guro." Sin.asabiq iba aog kalb.a.Upagka't ang malaking bahaJi ng inaaning palay ay nauubo sa bangan ng mga kawal ni Hirohito. Nguoi't sa kabila n.e: .e:anyang pagdarahop n,g bayan, si Pabling at ang kaniyang pamilya ay hinc11 lubhane: nag-aalaala sa kanilang kabuhayan. Ang dahilan: sa gulang na labing-apat na taon, i;1 Pabling ay nakapag-1mpok na, sa pamamagitan ng 1t.;n 1bang hanapbuhay, ng halaaani¡: sapat na maibili ng ka· bayo at karitela. At kumikita siya ng sapat nilang ikabuhay sa kanyang pamamcisada. Noon din, nang panahon din.e: iyon Jubos na nasubok ang tigas ng loob ni Pablini;: Ka:saluku)'an nang na.gha· handa · sa puspusaog pagta. tanggor aag mga Hapon. Ma· . Sa lhahaw Ng Culod (Buhat sa pah. 15) bakit gayon ako. -At tinitigan ni Mario si Linda. Nang magpabinga an¡ mga magulang at kapatid ay nag· kaaarilinan sina Mario, al Linda. -Kumusta? -naisipan¡ sabihin ni Mario. -Siguro'y maIapit ka nang mag.uawa. - At isang pilit na ngiti ang pinamilaylay niya sa mga labi. Umiling si Linda. -Ikaw .. siguro'y may. . naging ka· sintahan ka noong na sa armi ka. Siguro'y .. Umiling din si Mario. -Wa· la, Linda. Hindi ~ si,guro ato makakaisip· mag-asaw'a pa ... S'a kala&al!'.H&•#«I·- ·Sülo ~ mang ni~a sa kamay si Liada. HINDI ipinagwalang-babala ng Pinaglabanan aog pagU. lingkod na ginawa Di Mario sa bayan. Sa pangunguna ng konsehal na taga-Kulyaw at sa tuloDg ng tininti aa nayoa DI humalili la maka-Hapones na 1i Tininting Kiko, l..Hnc paranga! ang idinaos 11 nayon. J>i. naluhan iyon DI matataas DI punong-bayan. Sa pagkaka· taong yaon, si Mario ay tiDanghal na bayaDi sa harap ng madla. Naipa!l:apat na ni Mario sa ama't ina ang tungko! sa ka· nila ni Linda. Nakatakda na silang i.kasal. Isang gabi, sa pag-aayos ni Mario ng mga gamit niya ay nakita ni Linda, na tumutulong sa kanya, ang mga medalya ng kabayanibang nakamit ng binata. Ipinaliwanag ni Mario kay Linda ang mga kinauuk1ltan ng mga medalvang iyon. -Ilc:inararangaI kita, Ma· rio! -ang taimtim na nasabl ni Linda at dinala sa tapat Dg kanyang dibdib ang 'mga medalya. Pagkatapos ay magkahawakkamay silang 11aupo sa tabi ng bintana. -Mali¡¡(aya ka na ba nga. yon, Mario? -ang naitanong ni Linda. -Wala na kayang ano mang damdamin bumabagabag sa iye? Matagal na hindi nakatugon si 1-fario, sapagka't 'mahlrap tuwnin ang tanong ni Linda. N!Jong araw, batid nirang hin· di slya maligaya, at kung ano ang sanhi Zl! kanyaQg di·NQ(Sundan sa ·poh. 19) 17 (lka·3 Labas) NAKABIGLA kay Rafael ang sinabi ni Maria Luisa. Palayasin.. itaboy si Tinoy. Hindi iyon ang hinihintay ni· yang marinig mula sa mga labi ng kasinlah<1n. Ang hinahangaan niya kay Maria Luisa ay ang pagkakawanggawa nito sa mga kawawang nilikha. Masikap ito sa kilusan ng pagtulong sa mahi· hirap. At ang inaasahan pa ni R.lfiiel ay ang mapuri siya n¡: dalaga dahll sa pagda.may nlya u isang batang walang bubong 11a masilu.np.n. · 18 -Hindi ko siya maitataboy, Maria Luisa, -nasambit ni Raía!!I. -Kawawa naman siya na magpalabuy·laboy sa Jan· Silngan. -Maraming talaga ang m&a bat3ng lumalaboy sa !ansa· ngan, at kung magsisimula ka ng pagkakawanggawa sa pa· mumulot ng mga batang katu!ad nlya ay mapupuno ang bah¡¡y mong ito at wala kang mapagsisidlall -Ano ogayoo ang gagawin ko? -Paili&in mo siya. Pabaya.an mong umuwi siya kwlg n:m 5?Y9 Ulllftllml. ¡--- - '--) -Jpioasok d1w siyang alib. og kaoyaog lola at sa kaun· ting pagkabiso lang daw niya·y ginugulpi siya ng kanyang pa· oginooo. -Ano ang magagawa mo? Baka li!ilagang salbahe siya . . at talaga namang maraming salbahing bata. Pabayaan mo siyaog magbalik sa pinagliJingkuran niya. -Mukhang mabait namao si Tinoy, Maria Luisa. -Huwag kaog masyadong patata11gay sa iyong mabuting damdamio, ·Rafael, -at nagtawa ,¡ Maria Lui6a at huma· wak sa ·!san&" 1rili¡: ni hlnata. -lhatíd mo na aleo sa bahay .. akala ko ba'y kung ano ~ng si nasabí mong napulot mo! Nilisan nila ang silid. Nag. kakamol ng ulo si Rafael. Pagkablgo ng sarili niya ang kanyang nadarama -pagkablgo sa inaakala niyang mabuting bagay na kanyang g1na· wa. -Alam ir.o, Rafael, ang pagkakawanggawa ay nangangaila.ngan din ng pag-iingat at talino, -wika ni Maria Luísa habang lumalakad sila na patungo sa kinahihintuan ng auto ng binata, -saparka't ang kabutihan ay mada· las na sinasa:nantala og mga tunad at talagang ayaw mag· sipa.e'trahaho. At ma&·iingat ka pa rin sa pagpapatuloy mo ng kahit sino sa iyong bahay. Hindi ako magtalaka na kapag umalis at sukat ang ba. tang napulot mo, ay makita mo namang may nawawalang bagay sa bahay mo .. . -Hindi naman siguro ga- · gawin ni Tinoy iyon. -Marami na akong karanasan tungkol sa bagay na iyan. -Parang nagugulo ang isip ko. -Paalisin mo siya, -pawa. lang·hahalang wika ni Maria Luisa. -Jyan ang plnakama· buting iyong magagawa, at paniwalaan mong hindi mo magiging kasalanan na gawin mo b•an. -Tila hincli ko magagawang paalisin siya na may sakit. -Pag gallng niya'y paalisin mo, -ani Maria Luisa. -Tila nag.aalinlan¡an ka sa sinasa· bi ko sa iyo . . . Para maniwa· Ja ka ~a akin ay subukin mo lang na magsiyasat ka. Hanapin mo lang iyong sinasabi niyang !ola at iyong lalaking pi· nagpaalilaan sa kanya.. at may kutoh ang looh ko na hindi toloo ang lahat. Nagdaan pa muna siua Rafael at Maria Luisa sa isan!! restauran. Kumain sita. Kahit sa pagkain nila'y ang bata pa rin an.e" kanilang pinag-uusapan. lginigiit ni )!aria Luisa na paalisin ni llafael ang bata. Nag.aalinlangan naman ani:: diwa ni Ra(ael. Tumututol ang kanyang puso. Nguni't sa Joob·loob niya'y sinasabi rin 5a wl<kas ay ipinasya ni lla· facl Ngumili si Maria Luisa. Kahil gayon ang naglag pasya ni Rafael, ay tila biodl rin Jubos na nakapanaig 1a kanya ang tigas ng puso: Nao¡ nu1iha;id na níya si Maria Luisa; sa p;1g·uwi niya, ay ltini¡il ans: kanyang auto sa tapat DI isang tindahan º' mga damlt. Pumasok siya sa tindahao. Lumapit siya sa i~ang tindera roon. - Kailangan ko, Miu, ay kam iset<i, pantalong at poloshirt para sa isang batant: may walong taon, .l..sabl Di Rafael sa magandang tindera. -Para sa anak oinn, yata, -.anang tlndera at n~umiU l::ay Rafael. -Hindi po ... sa kapatld to po. Nang makapamili si Rafael sa mga kamiseta, pantalon at polo $hlrt, ay kumuhl slya DI tig·aanim. NAKASANDIG si Tinoy 11 u:unan ng kama nang pumasok ng silid si Rafael. Dala ni· yang na sa mga kabon a~ pinamill. -Ano, Tinoy, magallng ka na ba? -ani Rafael at iblna· ba niya ans: mga kahon 11 kandungan ni Tinoy. -Magaling na po, -anl Tinoy na sa mga kahon nak• tingin. -Binili ko ang mga lyan para sa !yo, Tinoy. Buksan mo at tingnan mo .. Nakikimi si Tinoy. Bagama11 klisabikan ang nakapagbahart sa kanyang puso, hindi rin napangahasang buksao aoe mga kahon. Naupo si Rafael sa bingtt ni.: kama at siya na ang nag· bukas sa tatlong kahon. -Ang ntga iyan ay sa iyo, Tinoy, -sabi ni Rafael na nali\igayahan ang kanyang puso. lniladlad na isa-Isa ni Rafael ang kan~·ang pinamili. - Magaganda ba, Tinoy? Guslo mo ba? Hindi nakasagot ang bata. Nakila na lamang ni Rafael na nanginig ang mga Jabi Di· to. Napaiyak si Tinoy. -Ba, Tinoy, bakit ka umi· iyak7 -~t pinisil qi Rafael sa isang balikat ang bata. "lginigiit Ni Maria Luisa Na Paalisin Ni Rafael Ang Bata. Nag-aa!inlangan Naman Si" Rafael, Ngunit ... " oiyang iñaaaring may katwi· ran si Maria Luisa. Jsang kalolohanang hindi niya mapasuballan na maraming karanasan si l\laria Luisa sa mi:a bagay na iyan. Alam ni Maria Luisa aog sinasabi at gin:i¡¡awa. -Pabayaan mo at paa.alisl_n ko siya ... pa¡¡:aliog niya, - Biglang hinawakan ni Tinoy ang kamay ni Rafael at hinag· kan. Nawalan D.e' loob si Ra· facl. Nadama niyang iyon ay pagpapasala1nat sa kanya ng bata. Dalawang araw ang naka· raao. :Magiling na sí Tinoy. (Sunda:n sa pah 20) MAGASIN NG BAc;QNI; 8UHAY ~ .... ' feag~ni T~o ,,M, BA'A!i'lo MASUNURINC srn&SINC SA HARAP ng inyong mga kakilala, magpakita kayo ng isang sing~ siug at sabihing i.o ay masunurin sa inyo. Hindi sila m~niniwala_. nguru'.t kayo'y maaaring magpumilit. Ang kail.mgan lamang ~tnY.º ay l3a11:g p13ing m:iy dal.1wang ~alampakan i!!Og hab<I: at 1sang smg:sing._ Ita.h a~g magkabilang dulo ng pi si sa d<ilawang; nmyong galang ( w~st), ipakit~ nang hawak-hawak ang singsing, tumallk:od at sa pagharap n10yong mub av m.:1patutotoh1.!"an na ninyong "nautusan" ninyong matali ang singsing sa pising nakatali sa inyong mga kamay. Ganito ang inyong gawin: l. Itali nang papulupot ang magkabilang dulo ng p1,1 s.i. aahwa ninyong ga· lang. Ipakita ito sa mga kaharap na hawak ang singsing sa isang kamay. JI. Sa inyong pagtali· kod, lumikha ng silo sa pi· si. Ipasok ito sa singsing. 111. Ang silong nakapal'lob sa singsing ay maaaring hawakan ng inyong kanang kamay. Isungkit MAYO 26, 1957 ito sa pising nakapulupot sa kaliwang galang. Sa ilalim paraanin ang silo. IV. Hugutin ang silo sa kaliwang galan_g at isuklob ito sa kaliwang kamay. V. lsungkit naman ang silo sa ilalim ng pisi sa likod ng kaliwang galang. VI. llabas ang silo sa pamamagitan ng pagpa· paraan ditong muli sa ibdbaw ng m~a daliri. llagay ninyo sa dating kaayusan ang pisi (yaong halos ay hindi nagalaw) at pagkatapos ay humarap na sa 'd.nyong mga "pinagmimilagruhan". Ang singsing ay nakatali na sa pisi nang hindi naaalis ang buhol sa inyong mga kamay. Ang madalas na pagsasanay sa "madyik" na ito ay lalong magpapahanga sa inyong mga kaharap, lllo't magiging napakabilis ng pagsasagawa. ( Susunod: Ang Barahang MUerable) Nahan ... (Bulult sa pah. 13) pon, nang tumapak sa 1kin ang daan-daang sapatos na mahi· nay ang hakbarl..( at karamihan ay luksa. Hinanap kong pilit sa karamihan ng sapatos na nagsisidagan sa akln an¡ dating kilala ko. Subali't wala ... 1 Malungkot 1111 tugtu¡in¡ naulinigan to samantalan¡ nagsisilakad an¡ 1nga sapatos na iyon 01 warin¡ nagsisipanalangin. May apat na guion¡ din¡ tumahak sa dibdib ko. Gulong iyon ng itlm na aw· long hindi to nati.kilala. Naroon kaya ang aking hinahanap? Paulil-ullt toOA naitanong sa sarili, nguni'I ako na rin .:ing nagpapahindi. Nalalaman kong mahilig sa paglalakad ang mga paang ki· Jala ko. "faraml akong n1rlnlg na malulungkot na kuwentuban K1waw1 naman slya, sabi ng tinig ng isan¡ matandang b1· bae. L1bl1 niy1n1 dlnamdam ••• P•l•HHWI "' keslntahan nlya. O. n11, tugon naman DI 111. Pare hindi rln namH m11l1i'M 11111 babH. Glnlplt 11· Y• 1111 kentrablda kaya tuley n1plllt.tn1 pak1111 k.1hlt •• hindi 1111to. Sum1plt an¡ gabl pa1klraan ne bapone iyon. Tahlmik aa tahimlk ·n¡unl't para 11 1kin ay walang kapayapaan. Halamlam ang siDI¡ n¡ buwan. Mapanglaw oa lubha an¡ lllyo ko. Nuamdaman ko ao¡ l1mi¡ ac hamo1 na dumarampi a1 akin. Patuloy koa¡ hlnlbintayhlntay ang sapatOI na datira· ti'y paran¡ nanana¡inip DA lumalakld kun¡ ¡ayoa¡ P•I· hht1on na 1lnuab111n ng 11p.1t<111 na mataaa an¡ ta· kong. Tumlndl anr aldn¡ pancu· naullla. Nanlup1yp1y ana aki11g napa1al na pHanablk. Tinltig1n ko aan¡ mata¡al ang Ianglt h.1ban¡ na¡tata1100¡ ang abang sarill .. "Nahan.. Nahan kaya al· yaf" Dumampl 1.1 plsn¡i to "°' halumigmig na' h1n1lng pancgabi at tila lumuluh1ng bumulong .. "Wala na.. wala 01 ang lyong binihlntay.. hindi u slya daraan uli rito!" Nagulumihanan ako. Naramdaman kong Jalona: lumamlg ang banging galin¡ sa Hilaga. Nagpaluloy !to sa malu11gkot na pagbulon¡ .. "Wala na ... wala na si.ya . . . lnihatid 113 kan¡lna ne daan-daan.g sapatos!" "Saan ... ?" na u.sal kong nanggiglpuspoa. "Sa si11apupun1n ng libong hiwaga ... sa kandun1AD ng katlwasayan... Lubusan na slyang usanib .N b'o. aa_ akbl. at sa tubi¡ aa cl.umidili¡ Dgll• yon sa iyo." Nagkubli an.g buwan u Ji. kod ng mailim na ulap, luma· tag ang pusikit na karimlan, pumatak ang ulan, al naramdaman kong lumamig nang lu· busan ang dibdib kong pinainit ng katanghaliang nagdaan. J\fuli kong nadama ang na· pakalamig na halik ng nangangatal at balumlgmig na ha· nging buhat sa Hilaga. Napansin kong napakapan¡. law ng gabi. Tahimik na tahi· mik. At sa wakas ay naramda· man ko rin ang ganap na ka· payapaang tinatamasa ngayon ng may-ari ng sapatos na iyon na kilalang-kilala ko. (X) --oOo-Sa lhahaw ~g Culod (Buhat sa pah. l7) ligaya, ng kanyang lila pa¡b• hADap ng isan¡ hagay na na· waw.1la i;a kanyang tatauh.1n, ay hindi malpaliwana¡, hindi maabot ne tanyang pana:· un1wa. N¡ayon ay hinahanap DI Kario aa kanyan¡ sarili ang maaarl nlyang itugon k1y Linda. Nadam1 nlyan¡ bub1t nan¡ siya'y makauwi ay hindi DI niya hinahanap ang daUna: m1eulong barkada, hindi na al11 naisip magsugal at mac· lim1yon. Kung klnyang wa· riin ay tila nasisiyab:in na si· ya sapagka"t wala na an¡ pa¡. hab.anap sa isang hagay na hindi naman niya malaman tun¡ ""º· Sa kabila na: pansJny:uin¡ may kapansanan si· ya, nalt.adarama siya ng lsang ka¡an;.¡.-an sa ubod ng kanY•DI s:arili. Iyon kaya an¡ katugunan sa lanong ni Llnda~ Marabil ay kallangan Jamang nlya anr m1pahalagahan ana kln1an¡ sarlll, ang makad1ma n¡ kalakas•n - at ang hagay na lyon ay hindi naidulot ng kapallgirang ginalawan niya mula pa aa kamusmusan. Nga. yon, ngayon nga laman¡ aal. dulot sa kanya iyon. At b'on 1y tila isanf balsomong lumu· lunu sa lah.1t ng taramdaman niyang pangkatauhan. An¡ p.1¡papahala11n1 nadama Diya sa kanyang mea puso s1 hukbo, an1 pagmamalaking nuasaksihan niya sa kanyang ama llahll sa kany1n¡ pa¡babalik DI isang bayani, anc kanpapab1laga sa kanya ng ka& yana: mg.1 kanayon. an1 pa¡ ibig ni Llnd.1 na kinadaramahan niya ng isang mahiwa¡an¡ kalakasan - iyon laman¡ ang kailangan ng kanyang katauh1n upang maalis ang mga pangit na ba¡ing na bumibid· bid dilo. Al nalili¡ayah1ng nap:tbuntun¡blnlnga al Mario. -Maligaya ako, Linda, .. maliravanc-mali¡"aya ..• sa pi· Jinf mo ••• Humilig si Linda aa dibdib ni Mario. At sa kauna-unabang pqbkataoa. oadama Di Ka· " no na a~g kanyang aarili'y parang naJ¡.:atayo sa ibabaw ng gulod - makapangyariban, malakas, pinanununghan niya sa ibaba ang mga pangit na guho ng kanyang dating katauhan, at batid niyang nakalaya na si ya roon ... (WAKASJ ---OÜC>-Ulilang ... (Bulmt sa pah. 18) Nguni't ang balak ni Rafael na sabihin kay Tinoy na umalis na ito ay hindi niya masa· bi-sabi. Hindi siya magkaroon ng lakas ng loob. Nang umal!ang iyon ay nagising si Rafael at nakita niyang pinakik.intab ni Tinoy ang kanyang mga sapatos na hindi niya maalalang punasan. At nang siya'y maligo, si Tinoy ay kasunod niya sa banyo at dala ang tuwalya at .. ng mga damit·panloob na bibi· hisin niya. -Bayaan mo na, Tinoy. Ako na ang bahala sa aking sarili. -Ako na po ang alila ninyo, -sabi ni Tinoy. Napatawa nang malakas si Rafael. Ginulo niya ang bu1ok ni Tinoy. .... wala akong alila, Tinoy, -ani Rafael. -At hindi ako magkakaroon ng alila. -Bakit po~ -Wala, ayoko lamang ng a lila. -Bakit po iyong ibang tao . . . gusto nila ang alila. Ma· ya man naman ka yo. . . maya. man pa kayo kay Mang To-Sinong Mang Tomas? -'Yon pohg inutangan ng lota ko. . ako po, kung ta· wagin ni Mang Tomas ay alila niya, -Nasabi mo na nga sa akln ang pangalang lyan, -ani Ra· fael. -Pero hindi ako mayaman, Tinoy. -Mayaman kayo ... magan· da ang bahay ninyo at may auto pa kayo .. Nagtawa si Rafael. -Hindi pa rln ato mayaman, at sako talagang ayokong magkaroon ng allle. -Bakit po ayaw kayo? - at nalungkot si Tinoy. Naka· titig si Tinoy sa mukha ni Ra· fael. -Ay:iw kayong maging alila ako? -Hindi, Tinoy, hindi sa :.yoko. . . -ani Rafael na napilitang m:igpaliwanag. -Ako ma'y ulila rin ... halos kasinlaki mo rin ako nang maullla. Nguni't ako'y hindi naging ama. May isang mabutlng taong. umampon sa akin ... -at hindi na itinuloy ni Rafael ang sasabihin. Muli niyang ginulo ang buhok ni Ti• noy. -Maliligo na ako ... tan~hali na ako! lka·siyam na ng umaga. Nakablhts na si Rafael at pala' 20 kad na s1ya patungo sa kan· yang opisina. Kumuliling ana: telepono. Sinagot ni Rafael, •t si Maria Luisa ang tumata· wag sa kanya. Ibinalita ni Maria Luisa na patungo siya sa Sebu upang tumulong sa mahihirap na nasunugan doon. Tatagal doon Bi ~1aria Luisa ng mga tatlong -Maal:iala ko pala, Rafael, -wika pa ni Maria Luisa. - Magaling na ba ang b:itan,g napulot mo? -Oo, maga\ing na siya. -E, bakit hindi mo pa siya p;ialisin? Ano pa ang hinihinlay mo? Hindi nakasagot si Rafael. -Bigyan mo Iamang ng kaunting kuwalta at pabayaan nio nang umalis, -sabi pa ni Maria Luisa. (ITUTULOY) Pakikipanayum ( Buhat sa pah. 12) T. W.lr.lumpung t1on? B1ka hindi trangkaso ang lklnamatay n111 lola mo, kundi katandHn? S. Ke katandaan siya, ke ano ang trangkaso ang nagpahirap sa kanya. T. T1la91ng galit ka sa tran1kaso, ha? S. Katulad ng alam kong pag. kagalit ng buong baryo, at ng buong bansa. Nakür:isama ako sa kanila. T. Kaílan kaya hihlnto ang pagkagal/t mo? S. Sa palagay ko'y hindi na Hab:ing lumilipas ang mga araw ay lalo lamang: akong nagngingitngit. Pwe ... uhu. T. O, bakit? S. Wala. l\ledyo inuubo lamaug ako. (Ubo. . . Ubo ... ) T. M1s¡¡ma na lyan, 1? S. Basta galit ako sa trangkaso. Diyan ka na, ha. Tila ibi~ man¡¡hina ng katawan ko. T. S1bl mo'y ikaw 11ng nag. 11lag11 nang malag11I SI lola mo? S. Oo. Hmmm. Parang man· kit ang mga bulo ko. T. At iisang kasangk1p11n 1ng lnyong kln1kanan, ilsang baso · ang lnyong lnilnum1n, iis1ng b1nig ing In· yong hlnlhlgan? S Tama. Diyan ka na't parang nanlalata ako. T. Jslnusumpa mo pa rin ang trangkHo? S. Habang nabubuh:iy ako. Aray! Aray. . ani:: sakit· saitll ng mga buto ko .. ~ini!lipon ako. umiinit :ing katawan ko .. T. H1y1n. . lnaatako ka n11 rin ng trangkasol G11it ka sa kanya, e. Sigl magpagamot ka na b11go ka lubusang matod11sl s. Oo. OO. Uhmpim .. llaiwalf na kita. antipolo poglalamanin ka sa aking pangarap -hindi sa "ngayon" mo ... kundi sa "lumipas"noong ikaw'y isang marikit na pugad 1U1 nakasalalay sa pu.song busilak. noong ikaw'v di pa nagbabagong·bihis, bul.aklak ng l.abing "hulog ka ng langit"; noong walang di ka T1akuhang manalig sa iwing himala 'llQ bubog mong bati.s. no0t1, sa baliagya'llg a'llg langit lumuha, ang mga la1tdas mo ay nananariwahindi makaiwa.s tuloy ong sanghaya, angatin ang sayan¡¡o sa.sayad sa lupa. noon, wolang pune11g di-hitik sa bungang nakapagbubuyo so pagkakasala; sa "kandila ka110" ng i.sang lindera, di-makapa-hindi ang Mmamanata. noon, ikaw'y higit na ma.salamisim, humahalimuyak sa aking p_aggiliw; noon, ang awit l:ong sa· iyo'y ihain. sing-l1aba ng dasal ng sintang kapiling. Buhat Su Mga ... ( Buhat sa pah. 4) kilalang magnanakaw nang kanilang pasukin ang silid na kinalalag· yan ng mga bagay tungkol sa rehhiyon tcahapong mag-üka-7:00 ng umaga sa Estrada, Malate." Sa anong Iglesia ka kasapi, Kasama? 4 NA KUMPANYA LABAN SA TULISAN SA SULU "Magtatatag ang Kampo Crame ng tanging pang. kat ng Konstabularya na. binubuo ng apat na kumpanya na itatalagang palagian sa J1Ulo ng Sulu bi· lang kapalit ng ika-25 BCT kaugnay ng kilusan laban sa panunulisan .. , . " ... Sinabi ni Ten. Hen. Alfonso Arellano, puno ng Hukbong Sandatahan, na npat na pangkat na lamang ng mga tulisan ang kumikilos sa_ Sulu ... " Kung pakahig laman{i' ang buntot ng kumetang naglilitaw kamakailan ay maaaring sabihing magkakagiyera-sibil sa Pilipinas. Ano ito, apat na ku.mpan-ya ng PC laban sa apat na kumpanya ng mga tulisang markang Sulu? Masama ito. Nguni't may alam kaming remedyo: kapag nahuli na ang mga tulisang Moro, sila naman ang gawing PC at tiyak na wala nang mangangahas magmana kay Hadji Kamlon. PULITIKA! PULITIKA! "'Sinalakay' ni Gng. Au, rora Recto. . . ang pamilihang-bayan sa siyudad ng numaguete upang makatipon ng mga boto para sa kanyang asawang kandida· to sa panguluhan. "Kasama ng isang pangkat ng mga maka-Recto, siya ay nakipagkamay sa mga nagtitinda at namimili. Pagkatapos ay nagtungo siya sa ospital ng Siliman University at binati ang mga manggagamot at nars doon." Hindi niilagay sa diyaryong pinagkunan nito kung binati at kinamayan din ni Misis Recto ang mga pasyenteng m a y tranglcaso sa nasabing ospital. -G.R.F. ---OÜO-Satsatun ... (Buhat sa pah. 5) · mga bata. At dahil sa kaalyado nga, natural Jang na kam· pihan nila ang mga Iglesya ni Krlsto sa ano mang pangyayarlng tulad na nga ng nangyari sa Sta. Lur1a nang g11blD& 'yon. Ano, malinaw na b:i.? Tumangu-tango si Ka Llloy. ílang ulit na hinitit ni Ba Te· han ang kanyan.g tabako. -Ang mga pangyayaring 'yan e, napag·uusapan lang na· tin dahil .sa mga pinuno at alagad ug batas na tila na.llka· kamali sa pagtupad ng kan1lang mga tungkulin. -mullng wika ni Ba Teban. -Kung gan· yan nang ganyan ang kaDi· lang gagawin, paano magkakaroon ng s:anap na pagpapa· halaga at paggalang sa kani· Ja ang ating mga mamamayan? -Al 'yan n:imang mga Iglesya ni Kristo... hindi ko naman nilalahat, e hindi naman sana dapat maging parang mga berdugong lagi nang nambubugbog! Malimit na natling masaksihan ang pambu· Lugbog nilang 'yan, na ewan nga lang kllng sa k•pahintulutan ng kanilang kapatid na Manalo! -Hindi naman .s1guro! Ngu, ni't ang napipiho ko e nalala· man din ni Manalo ang bang· yayari. At ang dapat sana, upang hindi n:t' maulit at di malagay sa panglt ang kanilang Iglesya, e pagsabihan at balaang ititiwalag o parurusahan · ang sinumang 'kapatld' na gumawa ng di lama sa mga tauhan ng ibang lglesya. Sa gayon, madadala o matatakot ang mga pasimuno sa mga pambubugbog na iyan na naka· ,pagbibigay-pagkakasala tuloy sa ibang taong gustong mag· pakabanal! -Siyenga, -ayon ni Ka Llloy, na lbinuga ang s:ipa ag nglnangatang maskada. -Pero tama na nga ang tungkol sa kasong 'yan. Ang mapagusapan naman natin e 'yung nangyari n'unJ!: Lunes na lsang :ima ang pumatay ng anim na anak. Nabasa ba n•yo 'yun sa diyaryo? -Oo! Pero, ano kaya ang pumasok sa lsip ng patawarin ng Diyos na taong 'yun at pinagbabaril ang kanyang mga anak dahil lang sa suli· ranin nilang mag-asawa? Na· kapangingilabot! -Ewan nga ba. . . talagang kung minsan e nagdidilubyo ang isip ng isang tao at nakakagawa ng mga bagay na nt ~a guniguni'y hindi natln aka· laing mangyayari! -Talagang ganyan na nga 'ata ang lakad ngayon ng mundo! Kita ninyo't sarlsarl na'ng nangyayarl: amang pumatay ng mga anak. . . anak na pumatay ng ama ... amang nanggahasa ng an11k .. , ka· patid na tinadtad ng taga DI kapatid. . batang lbinaon nang buhay ... asawang_ bi!ÚI· ti at itinapon sa ban.r:io ... Susmaryosep! Sarisari DIDI nakapangingilabot na pangyayari ang nasasaksihan natln ngayon! · -Sa palagay ko, e nagku· kulang na ang tao nang pag( Sundan sa pah. 31) MAGASIN NG BAGONG BUHA Y Ka~o M ... (8tdt4t .ta pah. 9) gra" mo bawa't tableta) sa 1 litrong tubig. 33 "'chlorinalf'd .lime" - h1sawin ang 2 kutsara sa lsang litrong tubig. Hu· wag gagamitin sa mga bagay na may kulay sapagka:t ito'y nagpapaputi. 2% "Tricresol" - lusawin ang 5 kulsaritang "tricresol" sa l litrong tubi¡. Para sa pagdisinpekta ng ma:a sugat, karaniwang ginaa:amil Hg. mga sumusunod: -"Hydrogen peroxlde" -"Potaulum perman¡anate" nilusew 1 :5000 -23 Yodo na ipinlpinta sa sugat, sinwundan ·ng alkohol -"Tincture of mertiole.te" 1:1000 Gaya ne alam ninyo, 11ng pagpapaaraw o paglantad sa sikat ng araw, (kahit isang oras sa siht ng araw) ay pinakamuranf paraang pagdisin~kta. Ang "ultra violet rays" o 1inagamit sa pagdisinpekta ng hantin at para sa 1r1asamanc sugat. Ang pagdislnpekta 11 dapat na isatawa sa buonr panahon DI pagltatararnd1m. Ito ay n1kikil1l1 sa tew11 na panabay na pagdisinpekta (concurreat disinfection). Pagkatapos na hawakan ang pasyente o anuman sa kanyang mga kagamitan, kuskusin ang inyong kamay al bisig ng sabon at tubig o ilubog kaya sa disinpeli:tong kimikal. Ang mga ka¡ amitan ng pasyente, linen o iba PJlnc bagay, ay dapat na hu¡aun et pakuluan nanc bukad at pa¡kltapos ay pahan¡lnan at paarew1n. Anc mea lumtlabas H kanyang ilonc at aaa: bnyanc laway ay dap1t na auaugin. Kunc siya'y may karamdaman et ang kanyanc taclay •Y anc n1kah1haw1ng H kit sa bi!uka (CaslrointestinaJ disease) lulad ng tipos, ang nalirang pagkaln ay dapat na sunugin. Bago itapon ang duml o ihi sa kubeta, Mii' mga ito ay kailangang ihalo sa "ehloride o( lime" sa dumihan at hayaan ilo nang may isang oras Sa pagpapagaling nf pasyente, mahala¡a ang panapos na Plndisinpekto (terrn1n1I di· slnf~lon>. Kaya't 1n1 m•I· ncat na pacdisinpekta ng kaoyang mga kagamilan sa pam:.magilan ng pagpapakulo ritu o pagpapaaraw ay sadyang makabubuti. Ang lahat ng mga gamit tulad ng lr:utson, kumot, mea taruan at mga aklat ay dapat na pahanginan sa loob ng 6 na oras. Ang mga aklat na glnamit ng pasyente ay di dapat ipagamit sa iba sa loob ng 2 hanggang 4 na linggo. Ang silid ay dapat na linising rnaici, pahan¡inan at ibukas para sa sikat ng araw. Ang pa¡papaaso (lumifation) o riagdisinpekta ng mga silid sa pamama¡itan ne aso o usok na ... ngkimiko {chemical &•· MAYO 26, 1957 ses or Cumes) ay dating gamitin n¡uni'l n¡ayon, ilo'y mapag-aksaya ne pan'!hon, macastos .at tun;iy na di·gaanon¡ mabisa culad n¡ akala no1;1n¡ mga panahong lumipas. PAGllUBUKOD {ISOLATION) Ang pagbubukod ay .ing paghihiwalay sa isang pasy_enteng may sakit na maaarmg makuhil ñg iba. Hinggil sa mta sakit ria nakahahawa, ane pinakamabuting paraan sa pagbubukod ay dalhin ang ba-. ta sa inng Ospital ng mga Sakit na Nakahahawa (Contar:ious Disdse Hospital) o Mga Payo ... {Suha.t :a pah. 9) cunf kava a~ iso ngang m4· butin11 ka!omo. Sagufin ng "oa"' o "hindi" ª"" moa to.....,. Kai&ong.Jn crng invcm111 le.ato· potan 30 J>Gt1SOlllOt so mga SU· mu.runod upcmg malama,n nin110 kung saan le.avo maaorinQ moibilang: 1. Ang i.,ono pagk4Yamdam ng hinch pagkaJ>Olagar at J)aglcatakot ba arrg nagtutulak sa i110 upong 'ka'° av ma.kipag-u.sai> Mng wal4ng tigil? J. Madalas mG bong hindi ftaUU1101Dc UUt o.ng sin.oso.· bi ng ivong lcaU$ap dahil 10 pagkato0la mo ta i11ong sgrili ot sa pagiisip nang mGlalim? 3. Ik4w ba'r mGfunpkutin at madalas "° ftaQbibigav ng ma.sam.ang pakohulugan sa mga !>aga11bagav? 4. Ibinubulalas mo ba ang· i11ong mga s wlironin sa mga taong sa i114n11 pa1.ogav 011 madama11in? 5. Sa pagbanggit mo sa ivong mga kaibigan, nascuamahan mo ha ng hfft4f'.t1Jdt, "" pao"btpl o pagpapababa se1 kanifd ang ivong mga !'iMla!>i? 8. Ma¡¡'f'Oon ~ bmr.g iti114tongi n.o: ri~OnQ noQÍginii dahil.on no 1vcmg pogkoí nis at pagkowul.a ng rilll· Jang mokitunoo po ra ibo? 7. MadaU bang mosokto11 on11 "i11ong damdmnin !>ukod pa Sa ivong pagiQing ma1'0mdamin? s. Natitigil ba mg Uano usapano kinabibilangan mo dah"il &a kawalan mo ng sa.sahihin at hindi (&un.dan .sa ¡¡ah. 31) ~ia'y ~gk~tng ::~~~~~~ r-----------UNIT} ne lsanc: ospital heneral, Sa lsan:: lnstitusyon' raya uno. anf mga tauhan ay bihasa sa pamamaraan para sa mga panauhin. Halimbawa, 1n1 mga pa&yenteng may kolera, tipos, bulutong-tubig, dlp. terya al tisis o tubérkulosis na malafa ay kailangang ibukod sa isang ospllal ng mga nakahahawang sakit. Ang pagbubukod ay na.epa. patuloy ayon sa kala¡ayan ng puyente o sa lakad ng paglubha at klnalabasan ne panc• ngataca. Ana mea iban¡ Lupon ne Kalusu.r~n (BOAll.t: OF HEALTH) ay may kani-ka. ui,hr.u¡ pamamalakad sa pafpa pauwi ne mga nabukod na pasyente. Halimbawa, ang ating mga dalubhasa sa kalusugan ay oagtatagubiling ang mga dumihan (stools) ng may sa kit ng tipos ay da¡•at na ma· 1i.J>asat n.g maikaitlong t.unod bago dumihan sama:r.t:ilang ang maysakil ng dipll!'r!-'8 ay dapat magtcaroon ng lll';"ti bon1 linis-lalamunan (ncgativc thro.at Swabs). Sa ib:inc mga sakit. anc karan:isan s.a l:ik:irt at lafay nt sakil na nakah11hawa an& siyang ptna¡.:haba1;1 . yan ng m¡a dalubhasa sa ka· lusucan sa pagp,.pasiya sa tagal ng pagbubukod. Sapacka't maaaring hindi lah.at ay rnapupunta sa isang pagamutan o ()Spital, ang pagbubulr:od ay maaaring gawin SI 'bahay. llo'y k:iraniwang gawin sa mga pook na· walang ospital. Sam1katuwid, sadyang mah.alagane malaman kung ana: mga p.aaf;¡i¡la hin11i:il sa pagbubukod ay maisas:i¡::awa sa bahay. Maaari nin)'ong konsultahin ang inyone m11ncg1gamot o isane nars sa m¡;.a bacay n<i hindi lut>os na nauun.aw.a;n. Hangga't maaari, ihanda anJ silid ng may-sekil na bata para sa kanya l:lmang. Kung lto'y hindi maaari, maa.arl n'¿yone kurtinahan ang bahagi m: silid na maliwanag a~ may mabuling bentilasyon na magbibigay-k15iyah.an sa pasyente. Cawing payak o simple ang sitid o anR bahaging kinurtinahan upanc maging ma.' dali 1n1 pagdisinpekta. Ang kakailanganin laman¡: halim· bawa ay isani:: kama. i~ang mesa, isant silya atan¡; mga (Sundan 1a pg~. 31) ,, ,, PouUe T -- PANAWAGAN! SNOW-WHITE ang nangunguna 1.11 p•gcludulot ng ban11yad :i'ny:•::~g.:i!ry~-si~~~ 1::~~1 hi~·di d.:;b:C:;!. malas~ ~ S~W~':'Hl~~:S.i:::k·~:·¡,r.::n':n:·oouble T'~" H'indi nagc:Nclu~t ng panghah.1pdi, ubo, ,.1\9.,ng.+i "9 l.tM1Unan - 11dyang i11n9 mahusay et wwab•ng tl9•rilyo! MILD·MENTHOL·TIPPED SNOW-WHITE 516 Del P.1n, Mo11ni1a Tels. 2-93-49: 2-93-52; 2-65-76 21 WNDRAKE ang SALAMANGKERO mnaLEE FALK'' PlllL i:.vrs 9rr.. M><;;rJA, ~DA NA.NG P\IM.--.:SOK SI ~OA SA MAr=:tNAf'.IG HAt\.A.."fOL. SAt. - ~~l,..Al"'(()¡o:::.~ .> -<>· • -- - · -~--.. --·-·,,_ .. ·. 21 J.íl. NGI IJU5 NA. klNAUJLVVi.J LA.NI.JI IJINA Ak/MJIK> ATMAlfJNA. lfrNGB.4St) Nll.Mle KN<JU.t.AIJGI 61 /lOllD•. llA AJ<A.LA NllA'Y 7.J.~ N890SYA.NTli·· AV ITllMA.TINS &'!. Ml<YNI• J.1..-~AMNl~AI' tl'fHA.kTP' ACiAP' 6/VA. Nt; PAU.WNJG UETElcrTll W.TVKLASAP PALANra SlllJA. Wlil:> N.G JIU,wJ/..P.A.P s.A. /JANJ<rJ.~V Nf3 PA6. Al/6 NG kX1T5E M;;,1.GA.A~WWIA.• TA.tt;.~NA.51tf'J/'J::>, AY 'nfMM',o\S A.Ns ~ P.A.<:>·~ NtNA AA'.ldi'WR7. 24 ~~ "° 1-A· MN/G. ,..,...,. .. , KutoAA/:J AA>m· """º" IG Ko'f'A• ~-M~'lld~,m ~ .... IN.~,9A TANGGA.™"' \ ~ ~ ~o\!I .... \Q< ......... l ftll~~~J'rJ<# MÚAP.AJJA• ~IJtl'I. NA11J6" - éiiT s1 "tu1.u ATl"IOl..1~ 1"i1rJrf A ArJ;; ~"·tJAG · .......... "'"" $1!-IA US~O ,._TIA..V,~· t.Jl1' p1t.IA....i1•,>.1.1 PAtJI i::tiN ~·~º"" ,vJG HUl.I. NAPA17'AKS1 ~AT PATA~o,JG IJA,.lAO~, f<:'A· =-,..,, UMHYAI<=- PlrJW Sol~E. =>J~ 1..5<VJOle05• iw~...i.:;u tJrTH~O· ~"" ,.,.,.,.. .. MAYO 26, 1957 ... fl.Af',t..Ho.NU!'W if::!.J s,a.. "1VTOLN6iJ~IZA"""''"""' tJA.G.\illll'IGKA.i·h~ P-'BAs,.>Ji-J ~7"A.• L.le,A...SVSA• L.t' T tJ>.PA· 8Al,..1 i.Jcí.;A).)S ~1v-.tJc;. p,io..N1~ 1~ SP... S~O\..- ,...... MAF.A.H.a..~ \)M~tí~ ""''"""' MAL.Afi><Pr-J"" pAM,A!AJjt-'G - G\lfDAA· 26 MAGASIN NG BAGONG BUHAY Kapaki-pakinabang para sa inyo ... PAGGAWA NG KULUNGAN NG MANOK O ' ~-~1 iM 1 sa paualH ar kuJunaaq lto, swnllll.lt n1 mr• putol na kaboy na máy 'ñ putiadang n. pal at hipad na tulad q mga nua lar•nn. Gawin ang harapan, m¡a cUld at bubonC aan¡ hi•alay. Pagtatlpos .,. paahblt·~nbllla na tulad DI lplu.kilclta ng mea ·laraw1n. KWlf btallu¡anJq lqnn ac 1ebl¡, lto'y dapmt Pwilll bhawi1 q babong al lpdo aa ílaUm. r-- ,,. - -----1 ~--· ,,. - - APll naltatau at nalfHlt.blq hal.nf •• ¡lt· Dlll ay is.ug bul:od aa plraaon1 may 22'' baba. r lapad at %:" bpal. Ito'y piuunatlll sai luglll "" dalawan1 piruong kaho)' llll w· ang llapa! at 2" ug lapad na ipinako aa llallin na gaya llB' maldtlla M A.A. Iu.i;i.¡ pirUODS 8" aag haba aog l~apato H ibabaw ng mga ito. n:.O\JT SIOt. '"~ - e --. ~1 T 1..:__ ·- · - - _., Takpalf ang bubong n¡ lona o aao maq m.qt.tanggol H inll manolr. .sa tabú na lQlt ti ulan PAGLILINIS NGMARMOL MA'O 26, 1957 ttun¡ ·kumukupas. ang Jru!ay ng mesa, dlnding o ano mane palamutlng marmol, m.a.gtunaw ng kaunting edo He edtll 1t alyang gamiting panllnis. ' Ani mga · mantsang Ull:ha ng karne at gula y ay fl• ngangailangan ng iban.g solusyon: tig-kalahatlng Ubta ng 1tone potath at pi¡Melay na hinalu•n ng tubig it kaunting oxalk acld upang lUtnagki.t. Dikitan ng solusyong ito ang mantsa at huwag gaga. tawin sa buong magdamag. Ulitin hanggang sa ma· wQla ang mantsa. Upang malinis ang marmol na may magaspang na ibabaw, kuskusin ng pumico .tono at tubig. Upang alisln ang mantsan¡ likha q lnit o Jamig ng panahon, gumamit ng pinaghalong malambot na U· iJon at pHrl Hh, at hugasan ng mainit na tubig. Masdan . .': ANG DAIGDIG SA PAMAMAGITAN NG MANINGNING AT MALUSOG NA MATA AHG ARAW·ARAW NA PAGGAMIT NG ILANG PATAK NG EYE·MO AY NAGDUDULOT NG KABABA· LAGHAN SA INYONG MGA MATA 111 ••·c ...... ,. <1o1 .. ""'-"' , .. , .... .... ~ 'º .... 1 .. i..., •• s.i.~ ... , ..... , z; .. s.a~ •/4 •· 27 Twy na Pangyayarf "ANG HALIMBAWA NI AMA" Pagtatapat ng lsang Magbubukid kay Benito R. Cadiz ANG lsasal•Jll.J ko sa iaJ'a u tuoay na nan¡yari H akht. Ito'y masasabl nlnyong iaanl kuwento'h¡ "luma na". Maaari. N&uni't sa "huna na'" o "bago",. hind.¡ iyan ang mahalaga. Añg mahala1a ay isH& tunay na pangyayari sa akia& buhay, na may magandang ini· bahalimbawa. Paltinuan. nin70 al Wng isasalaysay . . • -•oMaliit pa kaming magkaka¡..atid ay itinuro na sa amin ni Ama ang pagmamabal sa lupa. llinanim niya sa aming pu&O anc kahalagahan DI m.i:a l:u.lr:lrla. ng panarUm, 111 hat.•man¡ pinagkukunan natin n~ msa pangunaog pa¡Ubu· 21 hay. Si Ama ,.Y isan& ma¡bu. bukid, at i1an ang ibi.oubuh.,aiya sa amia. Ullla na kami N iaa. na namatay oua ip111&• a.ali: ana bunso 01.1111.Dc kapatid. Ana: nais ni Ama ay ma.gin¡ mga magbubukid dio kamiog mackakap,11tid. An;,:: pagsasaka n¡ . Jupa ay siyang nais niyang ipamana sa amin, s:ikaling siya'y bawian na ng buhay. Dabil sa ant ano maog sa· lita n& aming ama ay batas para sa amin. ,sinikap Q,ilming matuto ne mga gawai11. sa bukid. Natuto kaming maesa· ka. 'ma¡-ara'ro, ma¡tanim, ftl· mapu ns palay. Naslsiyahao 11aman kamina; mapakapatid, lalo o.a 'un¡ naki.kita namio ant muai:anant a~il'I! bunga ni 1min11 mga pagpapagod. At si Ama ay labil na nasisiyahan. Nalalaman niyang ·ma· tutupad ang p1111ar1p niya par11 H amine Jdnabull:uan. Sub&li't biglan¡·bi¡ la, Dllbq¡o au¡ lakad ng mga pangyayari Dabl m&1binata DI ako at 'JDt;·uDU HDI mamulat SI tunay na kabulugan D I bubay. -Napapam!n lloog malaki lDI lpina¡bago mo, Ruperto • , , -minsa'y sabi sa akin ni Ama, -Bullal nanc .manir•· han si Ra(aela rilo Sa ating nayon ay u¡-lba ka! Parang tlnatamad ka nana ma¡saka , . . malimit na nahuhuli ki· taag natlti1ilan al bubulun¡bWons: pa kunc mir.san.,. iqadalaa ay ginagabi ka DI sa 1aasu¡aa1 AD¡ Rafael1ng binangeit ni Ama ay iun¡ dalq:ang-Maynila na naniraban sa amin1 nayon. Bata pa ll makak•· sing-edad ko Jamang marahti. Mapnda al m11y pang-akit ang katauhan. TUtoo ang sabi ni Ami. Si Rafaél1 nga ang da· hilan ng bigla kong pai;o'>aba'!O. Buhat nang makakilal1 ko si Rafaela ay hindi u1 ako na· tahimik. Madalu ngan¡ bu· bulun¡-bulong ako paglca't pina.g·aaralan ko ang mat.::ita· mis 111 pan1unc11sap na suo· bihia ko 1-I bnya sakaling lpagtapat ko na an& akin.g "damdamin". Malimit akoQI binahatin,gc1bi ni; pa¡-uwi pagka't kasama akong Jagi ng ilaog kabata.ang halos gabi-ga. bi'y nanghaharana kay R.:!· íaela. Inaahot kami ng hating· gabi sa kanilang baha, . -Baka akala mo'y gayungayon lamang ang m.an1igaw, -muling •1nlag s.a akin nr .AJna. - Hindi ~le sana kuog nasa edatl ka na! Pero bata ka pang lubha. Dapat moas mAlam1nt an¡ panllllgaw ay hindi hand'•n&" diyan lam1ng. Mabinp 11a aq map1111bo nans di gayü .. . Marami pana: sinabi Si Ama. N¡uni't anc iba'J hindi ko na nalntindiha11. Sapacka't an¡ akin¡ isipa'y oact('lakbay ~~ la malayo. . . kin.a RaCaela ~ u babain¡ unan¡ na¡ patibok ng a.king puso. Sa bbila ng mga paalaala ni Ama, isang bapon ay nasumpungan ko na lamaruc an.c akinJ: sarili sa harap ni Rafaela. Noon, sa kauna-unabang pagkakataon buhat nang dum1lin& sa amin si Rafaela, ay na¡kalakas-loob akong ipagtapat ang malaon ko nang SI· loobín sa kanya . . -Na:ayon1 maípagtap1t ,,ko na sa iyo an1 tutoo, ay naba· \llU·bawaaoan ana dinadala koug pabi¡at sa akinc dibdib, -an¡ wika ko Pa by Rafaela. -Ngunrt huwa111 b sanan¡ magagalit sa akin . .• Hindi ko kinahalataan ng babagya mang pa¡tt.bago ng mukha o ng anyo si Rafaela. Nakan¡iti pa siya nang tití· gan ako at magsalila: -Bakit ako m~agalit sa iyo, Ruperto. . Ang tutQo'y natutuwa P• nea ako pagka't ako pala ay n1ging matimb11n& sa iyoag kalooban Al yamang na¡t:ap1t ka sa altin, ma¡:igio¡ maupat d.in ako sa iYo . .• Sigla akont kinabahan.. Ang akala ko'y kun¡ aoo na ang ipagtatapat sa akio ru Rafaela na mangangahulugan ng aking kasawian. N1uai'I nakahingabinga ako nang marinig ko .ang kanyang idiougtong .. . -Alam mo, Ruperto, hindi nainan sa hinahamak kita. Nguni't ang pangarap kong magiag kaisang-palad ay hindi isan,g magsas¡,,b. Ayaw kong mamuhay sa bukid. Anr ibii; ko'y sa ¡iyudad . . u gitna ~i mea Uaw at ne kasayaha11 -Kung ¡ayo'y bakit nanirit· han ka rito sa .amin,c nayon? -p•wn;ila koos .,.gol -Pinapa1bü:uyo11 laman¡ ako ng amina doktor pa&ka't nanthihina uac ak.i11c !Uta· ~an. Nauni't hindi magtata· 111 at babalik din ako aa Ma1· 11ila. Ba1ama11 hindi ko naman itinuturing na lsan¡ pahlwali1 1111 sinabi sa ak.in ni Rafaela ay 11atanl..m lyon sa atina islpan. Ayaw pala ni11 na lsaag magsasata laman¡, At Jrun1 ako'y magpapatuloy 11 dating gawain ay hindi D.iya a.ko mai· ibi¡, At nabuo H akln ang iu.nl paslya na alam kone ma,glgtn¡ labaa sa kalooban ni Ama. llwan ko na •ne papatalta. Luluwu ako 11¡ Maynlla at doon bahaaap 01 kapalar111. Kulll' ako'y palaria, mull akong makahaharap ka7 Rafaela upan¡ minu.n pang idaing an.g suliranin n¡ aki111 puso, Sinabi ko kJy A"ª a111 tu· too. At nang ako'y taa1an1 pigllin at pagsabihan, ay hin· di ko malaman kuag ballit nafing matigas alr:o sa paniniii· .dlcan sa aklng panig. Sa lrau· naunahang pagkakataoa ay na'lng ntarahu pa ako ~Ul1& p1gsq:ot sa aking Ama. . -Panay na lupa na lamina ang sin.uabi ninyo .sa amin! Magiging maligara b;i at ma· tatag aog aming kiaabubseo sa pamamagita lamaq n1 pa1sasaka? Ayaw ko nang maging magbubukid lamartg! Para s;i ;ikin ay isa i7ang bamak na banapbuhay DI walang maidudulot na m.agandan¡ kinabukassn sa isang Uo! Sa lunsod a.Ir.o bahanap ne lalong m.1gandang kapalaran! Nabalata kong nabigla si Ama sa di niya akalaing maririllig sa akln. N¡uni'I mahi· nahon pa rin sin nang suma· gol. -An¡ tbic mo bao.a: sabl· hiD, Ruperlo, iy tiaatalikdan MAGASIN NO 11AGONG llUMAY mo na n¡ayon ang katotoha· nan( anr lupa ay siyang balis ne buhay a~ kalignyahan DI tao? At dahi: lamanR n i.~nni: bahac: .. . '! -Oho, - ae:aran kong sacoL -Sa cananc akin ay walan1 gnnong hal_aga ang lupa! Hin· di maibibigay ng Jupa ang ganap na klginhawahan at kali· gayaban ng t~o! Gaya na lang mi:ayon. . malabo ang kapa· luan llo kly Rafaela dahil lamang sa ako'y isa raw mag· sasakal -A~ ano ang iblg niya? -Isa raw ta11-siyudad. Ang t1&a·siyudad nia naman ay hicít n1 lr.lgalang-galan¡ at lr:ilmikita pa l!l&DI m1laki kay· aa sa kit1lkita 1!11 isanl: n13g. sasaka. ' -Al ano ang binabalak me ngayon'l -halatang-hal.:l.ta ko ang pini¡liJ"il Da sama ng loob Di Ama. -LuJuwu ako sa M;Jynila.. Hahanapin ko roon ang mga bagay na di maibigay sa akin Dg lupa: ang 1naraming salapi, halimbawa; ang tugtugin; ang kalan.yagan; .ang mama· :~i~ . . :,'ªti1;!:k n:1 :a~~ra:~ "Unang Dumulog Sa Hapag Si Ama. Kasunod Ako Al Ang Aking Mga Kapatid. Nguni't Nang Alisln Ko Ang Takip Ng Pinggang Nauukol Sa Akin Ay Gayan Na Lamang Ang Aking Pan99i9il~l~s!'' u bab11ini: aki11i( iniihis~ Hindi na sumagot p;i ~I A1n;,i. Al buhal noon ;,iy hindi na "niya ako pínagkikiho. Han:,:C<ing sa dumating an¡:! umacang :paalis na ako patungong Maynila. Nagbalik n<i ria si Jbíaela sa Junsod nang sinundang anw. kaya minarapat kong sumunod na sa k<inYa nang umagang iyon. Hindi ko matatagalang inangulila lray Rafaela. Nang nakaraang gahi. napau -bayan si Ama a! ,amirí. Lihim 1kon~ nagal.:lk. Naisíp :..:onc ·ipinamíli m.:lrahil ako ng mab.iibaon. Sa kabll:i ll;' h1hat ay mahal dir. ako ng aki11c am;,i, at ang paglaba¡: to MAYO U, 1957 sa kanyang tlalooban ay hindi niya ,canap na iplnagdamdam at iplnachlnanakit. Unan: dumuloc s'•. hapas n¡ agahan si Ama, kasunod ako at aag dalawa kon,e ka· patid. Ncuni't nang afüin ko aag takip ng pinggang nau. u.kol sa akin ay gayon Íla lamang ang aking panggigilalas. Ang laman ng aking pinggan ay dalawang sasampuing-pisong pa(lel, isang maliit na bote ng pabango, isang ma&andang :tiliDdro, isaD,g ma1andan1 ll:J?d Re pacbali, at isan¡ maliit na kopita ne alak. An' pingganc nauukol sa aking a1na al mga kapatid ay may laman: sinaneag, istrllyadong itlo¡, papaya al saging. Sa gitna ng aking pactataka ay n<igsalita si Ama. -Wala nang kuwenta sa lyo ang lupa, at ang mahalaga pa· ra sa lyo ay ang mga bagay na blnanggit mo noon . .. Ha· yaD, siya mong kainin ng•yon, mamaya, bukas al sa mga araw paa1 duating! Naunawaan :to agad 1ng balimbawan¡ i)'on ni Ama. Hindi l.ko nakakibo. Tunco anc ulonc tinanggap ko anc 3klng pagkakarñali. A t hindi ko miman dinamdam 11nc cayon, Jalo na nang maka· lipas ang ilang araw ay ma: balitaan kong nagtanan si Ra· faela na kaSl!.ma ng isang tan· yag na mang-aawit s1 radyo. Nag-asawa na si Raflela, ang babaing siyang naging dahllan ng pagbaba10 DI paDi.aíwala ko u buhay at sa kahalaga::l.C"~~ond;.~ •:~ :.~l:~";.t!~g :::~~·~~•o;11;di:;;;: í~~:~gdiriwang, Sa Hyon n9 Himas, Leyte, ay nagdaraOI ng k11pistahan sa pagdírlw11n9 ng ft'l~11n11n9 11ní. lsang pambihir•l'ICJ '8ramonyang kin1u91lían n.iin9 gawin u loob 1t9 meremin9 salin ng lahi at hirta'i IN nebaNgo ng kaugaliang l<.rid¡yano, an9 ldlnatHs. Ant p1,1110 ng seremonya ay na9lala91y ng matingka~ na p..Ung tvrban sa kanyang ulo at rwi9usayaw n11 may ha•a• na puny1I ~ •anyang mge •amay 11 wllw ng m~ gitera. Pag•atapos ay humihi941 11ya SI lupa at bubulung-bulon9. Nen..iangin .siya sa ngalan "9 IQ!jllll magHsa•a, na nagpapas.&.mat sa mga "anitos" (duwonda) 111 mga puno, H langit, lupa at mga lawa dahíl sa rr.u .. g11nan9 anl, ~ na mAtanda hy11 m.u.rning •Au9.li1n9 Pilipinong umiiul h111991n9 ngayon •y eng pa9~11hattdo9 at pag-inom ngGINEBRA SAN MIGUEL ··,1,.p J<iull(li!)jlill.IQlll/ //it11 •/,. t1 8 ul•lll /'" N"m.111¡1 llJ4 ·· Sa loob ng mahiait na i5•ng da,mng tHn, GINEBRA SAN .MIGUEL . •"9 pab01itong t.inebra sa Pilipiu s. lto •"9 n•••pa~ulot ng hi9ít IUI lasiyohan sa l•long maram1n9 Uptst1h11n at mga pagtitlpon 11 rwiyon at bayan u buong bpuluan .sapa.gka't n1g.ilbayo en9 sarap ng mga 1nirm1n kung .,.y GINEBRA SAN MIGUEL. IL\&DflG 9.4.: han ~ tupa sa buhay ag llo. Ngayon, mallgaya na naman akong nagusaka. Paf11:alapo9 ng Jahat . . n:ilns~a pa altong nakatitig sa isang magandang kinabukasang idudulot fll MI· yayamanc biyaya ng lupa. A.t illang dalagang-bulrid ang binuo ko sa sariling íbahatid sa harap ng altar pagdaling ng araw - isang bisa ko ng dai¡dl¡! (X) "Eckioa tiOpanaarap" sa DZFM. Martt~. Uce~a:OO· 8:"'6 na ¡abl: "M1a Kuwenui ni Lola Bas7an1" i& DZPI. BJIU!let, ih-8:00-8:30 nr ¡¡:alli: ··i.. TOll· de6a Qn.od •Amateur conwi .. sa DZBB. lJnHo. iu.t :st1,.:H nr saDI. isang produkto ng LA TONDEÑA. INC. ibatlban Wata pan¡ bituio u putinl· tabing na nakaranas ng tulad ng naranasan ni Rita Gomez sa paga:awa DI isan¡ pelikula. SI Dly .. a ng Sampa¡uita ay Jisanf damit lamaog aa¡ gina· mil ni Rita: isang manipis na puting nylon na halos na¡bibilad na sa kabuuan ni:: kanyan¡; magandang pangangktaw::an. Himli malaman ni Rita kung matut11w11 siya o maluJungkot sa pangyayaring ito. Subali'l p?!a kay Ric Rodrigo, ang bidang lalakl sa Diyou, :i.y dapat ma¡alak si Rita. "lkaw lamang ID.lit a.am1n1 nlya ang Hukom Roldan ng LVN, at ang tinutupad nl· yanc papel ng isang kagalang¡alang na Hukom sa pelikuJang lto ay parang kinahirati• han na niya magin,g sa ibang pagkakataon. Jsan1 kasama sa estudyo ang nakapa¡sabi tuloy na taIa::ang si Jimmy a~· taimtim at laglng :oiakatotohanan kung lumabas sa pelikula. Kung hin· di nga naman ay di magkaka· ¡ayon. Katambal ni Jimmy sa Hu. 'Olft lohl•n an,¡ marllag na si Emma Ale¡re. nagtatawa pan¡ wika naman n.i N.ndina. Na¡ulat ang mga kasamba· hay ni Celia Fuentes oang lsang uma¡ang sila'y nag-aa!· ;,nuul ay pasirkong bumag· sak na lamang sa kanilan( tabl si Celia na aywan kung saan nagdaan. Nakahila pa $1 Cella nang iwan nila upan¡ 1lla'y magsipag-a¡ahan. Ngin11:iti·ng.iti laman¡ n•· man si Celia, at matapos maa· hilamos ay dumulog· na riJJ sa bapa¡. "ADO ba ang natain mo't 1hg ila.n ~ mga bifuing nagsisilabas sa "TURISTA." ng LVN na gitiagawa sa 1·0A·110, Hapon. Nalmnan sita 1117 larrir11011 sa ma11 /1arapa11 110 Aka.~aka LibraT'I/. Ti11grnm 11a /<lnl4ng nfa110 ong Glf08 11i11a Nid.1. Nestor' at Bhibo 11a tita uagsip11u.1e.~1u pa so pag/Ulrop sa kcmura! tanglng Mtistang baba e na· nagkaroon ng ganyang karap. 1;in, kayél d11pat mong ika.rangal," ang wika pa ni Rie. "Bukod diyan, napakaganda mo sa b.suotaug iyan ng is:mg Nimpa, :it W!'laog lali!kinr di rn~.bibighani sa iyo!" dugtong pa nl Rie. Nani::in¡iti na lamang si Rita. "Binobola" man siya ni Rie o hindi, t¡¡Jaga namang wal:i slyang niagagawa pagka't ang gayo'y si)'a lamang hinihingi ng papel na kaoyang ¡:lnagampanan. Rigit n:1 naging kagalang,e:ifang ang :1nyo at ayos ni Jaime! dt la Rosa nitong m.ga huling araw. Js:ing kaibigan ¡¡ng nakapansin tuloy sa gayon, at di nilkatiis na di mag. bll'O. "Bakit, Jimmy, ilakandídato na ba tayong tulad ni Rod ... " ang wika pa. Nguni't wah naman palang t1ahilan ang ipinagkakagayon ni Jimmy. Glnagawa raw la· Isanc d1lagitang nagdaraan sa may estudyo ng Premiere ang nahintakutan n11ng maki· tang nagsusuntukan sin:i Zal· dy Zshornek at FernandO Poe; Jt. Alsado ang isang kll•Y ni Nanding at may bukol aog noo ni Zaldy. Napasigaw tuloy ang · dalagita at tioawag :ing isang lalaki upang awatin ang dalawa. Nguni't napabuntungbininga n:i lam:ing ang dala¡ita nang malamao ang nangyayari. Sinasanay lamang pala ng dala· wang artista ang isang tagpo ng "bakbakan" na gagampanan ni.Ja sa Kam.y ni C•ir. ng People's Pictures. '"Kailangang maging paran,g tutoo ang aming pag-aaway upang muiyab:in aog mga manonood," a'ng sabi ni Zaldy. "Nguni't tutoa ring nagkakasakitan namao kayo!" sagct na: dalagita. "1'intna11 n'yo at kapuwa kayo may bukoll" "Hindi bale. . . basta luma. has lamang na magllllda ang ~inavawa namin¡ paJikula,," nagfng para kang tipakl~n.gt llmg araw nang paluksu-lubo ka at pasirku·sirko!" ang puna tuloy ng pinsan ni Celia na il.agbabakasyon 11 kanila. ''Huwag kang magtata.,." a~t sagot ni Celia. "Tala¡ang alrkera na tayo ngayon pagka't ako ang "Rtyna Sirtua" ng Everlasting Pietures!" Natawa na lamang ang kausap nang maunaw~an ang ti· n11ran ng pinsan. Si Celia ay slya oga palang· bidang babae sa R•yna Sirk•ra ng Everlast· ing, at maging. sa umaga, sa tanghali at sa ¡¡abi ay lagi n11ng nagsisisirko upang ma· sanay na mabuti at magampa· nan nang buong hi.: ay ang papel na tinutupad niya sa nabanggit na pelikula. Si Romeo Vasquez, acg "Pretty Hoy" ng Sampaguita ay rnay sarili oang kotse. Ha10'9 labat oan¡ ltakilala niya 2y isinu;o,ll:ay at isiuasama u p11nam15f11. Kaya namaa hindi si Romy laman¡ .ug natuSina raroh1man ti! Lr>!il11 Rnilri911c:. x11 i.'4nlf ?11adan1Mmi11¡;¡ fll!IP" .-c1 ··VEHONIC . .\"' ng Sam¡.iu!}uirn. Vird-:.,·i!1'111 11i Mar S. Turr1'. <. l;asam.a"!1 ilinatmnpo/: .w1 peli/;11/11n!'I iro .<i RUo yclio de la Ro~a. luwa sa pagkakaroon r1iya ng bagong kollie kundi pati na ~ng kanyang rng:i kakilala't kaibigan. · Si Teresa Mendez ng Ever· lasting ay mabilis na nagkakaroon ng mga tagabanga, k;iramiha'y mga tin~dyer. IHnl raugkat ng mga kabataan¡ fl3ghandogl sa kanya ng kasa· Yiahan ang tuwang-luwa nang síya'y dumalo. Nguni't isang bagay lainang ang napansin ng lahat: tahimik at di pata-biro si Tessie, bagaman laei na· rnang nakangjti sa sinumao. At ang gayoy lalong ikinagi· liw sa kanya ng marami, sa· pagkat siya raw ay hiildi mil• barot at galawgaw. !:.ebiua-seksi· .ti Charitc. M ayo.~ 11i¡¡a1141 i!o, ano po! Ita'11 !"raw~mg k1dia· sa í:.ang .riyufüig 11g "SA.NGA.-SANGA.NG l'USO" n9 l,1'N m1 pi11amamahalami ni Susana de G11.m14rt. MAYO 2', lt57 Sina 1ohn Aga'I' at Cielito Legaspi, sa isang tagp<¡ $0 "THE DAY OF THE TRUMPET" ng C. H. Sanriogo Film Orgo•tizo· tion no püummlmlaan ni Dírektor Eddie Rtunero. Ang pelilmlang ito"y iratang/101 sa 4,úOO sine/1011 so Eslados Unidos. KQ' 111nc b110U:. btdl ne• yon 1nc Prenúere. Nguni't ito'J hindi tlo kuadi isang barlll Sin1bi namlag bida sapagU'l 1lyaq paQt11at ng pelikulang slnhnulan nang ¡1win nang sam1h1n: ang KalibTe f5 ,DI slnullt at pinamamaha· bao ni Direlr.tor Chal Gallar· da. · Ang Katibre f5 ay noan pa NDang Nobytmbre dap1t isa· ptlikula, n;uni't dahil sa Uanc kadahilanan ay nabim· bin al ogayon lamang nHimub.n. G110n man ay lalang n.akabuli, ayon sa direktar, sapa¡ka't nacaw3 niya ang kinakailangang mga paghahanda upang maging lsang malaki at nalalanginf produksiyon, Ang Ko/ibre 45 ay pinan'c:uDfunahan nina Efren Rt!yes, Danilo llontes, Edna Luna, Cynthia Zamora, Amado Corttt, Leonor Vergara, Bof Franc:isco, Osear Roncal al Quid SecOYia. Minsan ay tumama sa "daily double" si Ben Cosca ng LVN. Nalaman ito ni Osear Obligacion ut kinantiyawan ang katbi~·~ magma.nedyer sa NagpaunJak nam.41' s1'. Ben, m kcmdis'Vong uubu· 3in ni Osear ang dalawa.ng pritong manok. "Pag hindi mo naubos ay ik4w ang magbaba· 1Jad," ang sabi pa, so. pag. aakalang uurong ang isa. "Sh<X?t!" tanggap naman ni Osear. At nagkasubuka.n. Natalo si Ben at lumaki pa ang gastos. Sapagka't h indi dalawang "fried e:hicken" lnmang ang na· todas ni Osear kundi aJXJt. At hindi man la· :mang hinilaban. Mge Salat .•• amlftl tlly1ryo, N 1unlln1 TVT, P:lorontlno Torres, May• riH11. O.. :koyo "'mulot o m1kl.,....lom, (N1kollm~an ho nlnyOfttl l1ulat •n1 inyong N,.n. koy1't hindi rt1min k1· yo m1..,.1 Mftl .,11yal tun• kol 41'41.) -ED. -•O•l(ayO At. .• (Buhoc aa pah. 9) eamit ng pasyenl(.'. Isang tu· walya at iHng "gown·· o "apron" ay dapat na isampay sa lsan¡ lugal na madaling maaabot ng nag-aalaga upang madaling makapagpalil at makapaghugas siya ng kamay <1a kanyang pagpasok al paglabas sa sllid. Iwasan o pagb:awa1.an an1 m1a panauhin, Jalo r.a ang mga bata na alam natinc madalinf mahawa. An¡ mea ka¡an1itan- ng par. yente at ang "lin<.'n" ay da· pal na linisini: nakahiwalay sa iba. llo'y maaaring disinpek· tahin tulad ng aling sinasabi sa unahan. Sasabihin ng mang. gagamot kung kailan 013lala· pos anf pagbubulr.od. KUWARENTENAS (QUAIANTINE) Kun1 ang isang: pangkat ne mga b.o'y maaarinit: makahalu· bilo ne isanr pasyent<.'ng may aakit na nakabahawa, sila I)' pananatilihin sa isang: lugal o kaya'y pagbabawalan sila sa paglakad-lakad upang tiyaking hindi sila nagkakalat ng mga mikrobyo. lto'y lina!awag na kuwarentcnas. Sa nakaraang m¡a unang panahon, ang ganilong pamamal¡¡k11d ay ginagawa kung n1ay mga nabh• hawa't mapan1anib na sakit lulad ns kolcra, pe.~ti at bu· lutOflf. Mapap:.insin ninyong an¡ mga sakit na ito'y hindi na h11los naririnig ~n pana· MAGASIN NG BAGONG BUHAY hong kualukuyan, salamat u. llaunlaran sa pagsuu>o al pa· mamahala n¡ mga sakit. Anc mga lao'y maaarin& makuwarcnlenas sa bahay o 'ª is:ing institusiyon o sa isaug bapor kung ane isa sa mfa pasahero ay may-sakit o na· paghihinal;i.ang na¡tataglay 11g isa sa mga nakahahawang 111· kit na binabani(il sa unahan. Ang tagal ng kuwarentenas ay ayon sa tagubilin ng Kawani· h:in o Lupon ng Kalusugan. Kadalasan, ito'y tumatagal mub u 1 hanggan¡ 3 linao kung ang sakit ay napapan~ing tinata¡lay nf mea taong nalrnkuwar<.'nlenas. Sa mp D~· k:ir11ang panahon, sila ay Jiag. sasahit ng isang paunawa sa pablola-blola, ot hindi matoatasan? JO. MOdarln" ikaui ov m4· raming lol007l(I nalato· man zvbali't 110k.ago1Dian 1110 na ba ang sumabod at ipagsingica11 ang i11on" mga kii.ru-kuro, l~uwenlo, at mga bi-ro? M¡a katumbas na bilang ng ·•oo" ..• (a) 1 ... lumgg4ng 10 - 714· ngangahulugang tkaui ªti ma:tapnt s4 i11ong iarili 1mbali't sa kasanuumg· palad ilo'11- 11agpapal.:i!a· la na ang moro111i mong J':Ogkukula11g 011 na.gbub1msod $4 mora:m¡ mi Uuuo 011 la11uan ot in!fieio. son nilntt0 maJri.tdmcl P:1 14i710. (b) 3-6 - "ª"'a.sa4d no ka· kaunti 4ng mgo baga11 no kailaug4ng pag.orn!an pa: bogctma't Cl'l'lg Mf11 111011 ay si¡¡ang mahafu> l4g4ng kalabonin upano Jalo ka11g Ji:a¡,¡fiican. (e) Ku"" 011g naofoo sagot na "oo" oy dalawa fa. 111ano o pababa, mak4tf. ti¡falc: ka 114 il:aw 011 kt· nagigiliwan ng WMlramf, ot ong matatalinoftO tao ong nalciki..tomo S4 illO dahil .so i11ong mga ka· okit~it "° katangian. pintuan.n tarangkahan na na&· - - - - - - - - - - - - - - - - - s;isabing ang bahay ay nalr.ulr.u· warcntenas upang palayuin ang mga panauhin, nguni'l ito'y na;;dudulot ng ligalig i;a hayan Ang p:.1gb11hukod al anA ku· Warentenas :ir hindi naman fi: yakang: mahulm!ina: mga 'pan1:.1lakad n.i:uni't sa isan¡.! d.iko, ang mga ito ay nakat111ulon~ 11 pUg-iwois u pagklllu! ne 111¡a 11lri1'9ra nakahahawa, I•· lo kung anit: mg1 ito'y isinasagawang m11ga at maing;1.t. Kallangang malarnan ninYo :ing mi::a pamalakad na llo al •ikaping isa~awang maingat. ltinatago ni:: ·ibanfi: mga magulang In:? k:inllan1t mga an,ak na mar-sakit al hindi nila si· nusunod ani:: mga pamalakad na ipinaparo sa kanila. AQI inyon¡¡; pakikiisa ay kailan,can upan,; malligtas an1 inyong ma:·anak al mga kababayan. (Sa susunod na labo1: ANÓ SANGGOL NA KULANG SA IUWAN) -·O·Satsatan ... (Buha! so pah. 20) tawag SI Diyos al maranli ang kusang nagpapakagumon na .ta pagkakasala, kaya na1hka· 1anyan! . -Maaarl. Raya kailaagaq maglinis·linis naman tayo ne konsensiya at matutong magdasal kahit paminsan-min.tan, -Siyensa. .• - sabad ni Marang AnRgc na noon laman: nilkisagot sa usapan. - Kaya tumigil na kayo ng p:.igsasatsatan tungkol S.'.I buhay ng may l.mhay pagh'! ka.salanan 'yan sa Diyos. 'Yan a::~ isanc para;in ng pi.glilinis ng lr.onsensiya! Tila. tinablan n¡ patama ni Mareng AnHe, wala nan¡ na¡salita 11 magka~aumpot. At pa1karaan ng ilang sanda· ll ay isa-isa aang nagslalis sa J>vberya ni Paren( Huwan, -·o·Mga Payo ••• (811Mt 1a pU. 1) pa:gkaalam lcung paatto ipagpaJ)atulo11 · attg piig. papa/ilan 119 hru·kuro, kuwen10, al mgo biro? 9. lkaui bo o¡¡ walang kibo, SINASABI NC MGA BITUIN ... Ang bituln ng fyong bpal••• ay Ngllllbing ang c1.,.1 M m91lng orasan mo ay'iung ELGIN - lsinaora~ Bltuin par• N k•tumpebn. NaM modelon9 ka~ upeng m•natiling kHkit .. kH, n¡. l~yan ng diMnyo at acf. y•n1 nilikha u,.ng rne91mit na hindi nasi5ir• sa panghabent p&NI• hong ,.,..mlt. ELGIN L.dy IELGfN "AMIMr": l(fti. r-1yiin9 modorne na m1y .U-kumukup.11 n• k•••nt1ionl 21, kll1tl1. llK 9int•,.... nu· mor• •' ponanda. 14K llka1 na punct ne ointong koh1. f•flNOl•ftl na hlltlor19 nyl•n. Nak1kah•n1 P•ntFOtl•lo. 7310.YSC IELGIN "'P•nama"' ltl1U1ktlal '7 kllatk. "SHOCicMASTEltl". Llft• '° t•rta1, IOK llko1 no tuJJ.t u 1int9nt koho M moy "•tolnlHS" na llallm, LliJtH N tubi9I N1k10ftl•I: S .. nl•ftl num•,.., 1 1NIMlu. ti, 41yal no Mkiklt• 11 dlllm. Sw•nt1 balot ng 1Nkant1 Norw .. on1 ponn•l•n1. N .. kllkahon1 Pa,..rqalo, ~~s n.ae-o/~ non:,.....n 31 · ngayon ay panahon ng pagtungo sa antlpolo. marami sa :i:ing mga bituin sa puting-tabing ang nagsisipunta roon upang rragsimba ... at mag·a\iw. ang sambalilong suot ni cynthia zamora sa larawang ito ay bagay na bagay gamitin ng mga dalaga sa pamamasyal sa ;intipolo.