Magasin ng Bagong Buhay. Nobyembre 25, 1951

Media

Part of Magasin ng Bagong Buhay.

Title
Magasin ng Bagong Buhay. Nobyembre 25, 1951
Issue Date
Nobyembre 25, 1951
Language
Tagalog
Rights
In Copyright - Educational Use Permitted
extracted text
sa hawa't hakhang ••• "ay Mgliokor- ng di1n1a1n al ng usap-usapon lullgkol sa digme, lgUlli't hindi pa ang w1kas." At -1bkoraao ng MgO pagtatangka ng mga diktoclor, ka-kmo, JKllsCtfakay 1t paghihimagsik, doon 1t dito - ..,.i't hindi pa ang wokos ••. sapagko't ang buhoy ay - · patuloy, sa lu1bll1 ng 9urnigitaw na mga us1P"4tl1pan. At habang patuloy no unti-unting. gumagalaw •ns &uhay , . . mQ!lgDn9ailangan tayo ng tahanan upang kalDsagin iaban so ulan, sa hangín at sa init 119 sikal ng ara\'J. Maghahangad din layo flg. kaginhawahan so kóbiia nr; mga koralitaan. MangongailaR gan din tayo •g pilak so ating mga lukbutan kung may pil1k. na ug ating buhok . .. A1g bawa't anglcan ay pa.f1loy H • 1· sisiltop upang mliging malaya al matatqg _ sa pDni nílópi._At ang naga samahan ng seguro sa italloy ay 1ftD9· papatuloy sa lurnalaganap na paglilingkod SI sngkatauhon • • • sopa1h't ang seguro ,. liuhay ay ri-glay hlodi dallil SI ~um1hond1 na tayang Olamatay - kundi dftil •• "-honda taJO upang ........ , . KUNG PAANO INUSIG AJ PINATAY ANG "AMA NG KATIPUNAN" Sinulat ni JESUS C. OLEGA B~IJ~es il~U:11i~fa~tlo, ¡~~:t.~~ sa ]}(1ylrn-Kulihi111 Pa11/Qvb rr11 A.11g H.ELATO DE SU ESPO~~~Íf,~~:E 0:6~~~~:: J~I~ ng KatlpW1an na slyang bnkal i11yo 11ama11y t1ttut1dcm ?" Sa ::a- SA IMga Pagtat.apat. ng Mi:y- nuturo sa Unlbersldad ng Pll!plng l:J1yaya ng atlng inga kall3'a- yo'y plnukpok niy11. ng malydc bahay ni Bonifacio) ny kalsang- nas, na ang mga t.aga-Magdlyahang tlnatamasa sa ngayon? ang n1esa bago :miya'y: "Sa paekukuro ni A90llnario Mabl- wang ang slyang unang bumaSn anong dahllan at slla'y pi- aki11g payka~Pu11g11lo sa Knp11- ni sa aklat. nltong LA REVOLU- rll sa pangkat na pinamumununag-uslg na hum:i.ntong sa pa- :m ni Koronel Bonzon na mga rusang kamatayan? Iblnnban- kaW<)-1 ng Pamahalaang ManghJ. i>ag ng Mahlhiwagang Ka.sulatnn hilnagslk. anG' ga.nltong mea pangyaya1!'.' Dllhll dlto ay lplnaratang kRy Allnsunod kay Hener:i.I A':'tt>- Bonlhclo ang kasalana.ng PAOmlo Rlcarte Vivora sa akda ni- OUOHO SA PAMAHALAANG tong ANO KAPULUNOAN SA MANOHIHIMAGSIK kaya't lnuTEHEROS <La Asamblea de Te- slg at nllitls slya sa pamamaglJeroa} ay !to: tan ng Sanggunlang Dlgma. Nagdaos ng pulong a_ng mga Si Placido Martlnez ay sltaga-Magdlwang na pang!tat yang naglng tagapagtangc:ol nlna Andres Bon!faclo at nng kay Andres Bonlfaclo at si. Teomga taga-Magdalo na pangkitt glng taG:apagtanggol kay Proconlna Heneral Emtllo Aguina!c\o, doro Gonzales naman ang naupang doo'y pag-nsa.pan at Ita- plo Bonlfaclo, samantalang ang tag ang Pamahalaang Manghl- naglng Pl.skal ay si Jo.se EH.ses. hlmagslk sapagka't na¡;ta¡um- ':\' Plnatlbay~n ng Plslr.al na c.nr pay na noon ang hukbonc P!li- ~ magkapat1d na BoD.lfaclo ay pino o ang Katlpuna.n at kl!U(- , ¡ ;nagka.sala sa tangkang Pagba· kailangan na nila ang pagp!ll · bangon at Pagguguho sa Pamaug magsJslugit sa pamahalaang ! halaan. At dahll ~ ka.salan~ng manghlhlmagslk. Ang nangulo _Jyan. hlnlllng ng P!skal na 111sa pulong ay si Andres Bonl'a- ; la·y dapat. gawaran ng par'uclo .,t. pinagkaisahan nila na · '.· sang Kamatayan. ang slnumang magtagumpay na • Sa pagllUtls ay hindi nakumahalal sa alinmang tungku- hang mapabulaanan, allnsunod lin ay iga¡alang at pagt.ltlbayin sa pagmamatuwld ng tagapag· 11ap.c;ka"t lto ang pasya ng n~- tanggol ni Andres Bonlfaclo na kararami. s! Placido Martlnez, ang para. nas1n:,;n~:~ ~~~~:ga~g~~a~~~ p · tl~~a~: ~~~ ~~Y~!t~!"!:~g a~: klklpaglaban, bagama't hindi . ~~~~=:'e~~~~~:.tanggol na si kaharap, ay slyani naplllng ma- Ang monumento sn Grace Park na 1tlna¡¡o sa alaala ni Bo- Plnatunayan n San u 1 ~~~,:i~!':st~.' N~=:~t~ª~~~~~ ~:~~~!?. at ng mga Katt1,unerony nagslpagballkwM sa "Unu~g Dlgma na h1ndl ~hlm ':.: :~~ la! din¡; Pangalawang Pam~ulo ::~a~:~~ta~~~;a r:::a::_ang P:; si Hener~I Mariano Trias sama~lunga1lg ilo llV pi11awaw~la,ii CION FILIPINA b1lang pagblbl- pook na kanyang klnaro':!nan. talang s1 Andres BonJtaclo na- kong . bi.ta a11g lal:.at 11g ddo y gay ka.salanan na, ang umuu- Na, kanyang lnuupatan ang man ang naplli o nahalal sa pinagtibav at pmagkaisahnn ." glt noon ng Pamahalaan, ang mga plnuno at mga kawal ng tungkullng pag~a Kallhlm P:n- At sabay umalis na ka.sama :in¡; pangkat. ng mga t.aga-Magdalo Pamahalaang Manghlhlmagslk loob ~. Secretano del Interior. kanyang mga t.aunan. nlna Heneral Aguinaldo, ang upang sumapl sa kanya at slSubah t. ang kalungkot-lungkoi Iyan ang. naglnJ dahJI ng pag· siyang may pananagut.an sa pag- ya'y nagtatago sa Llmbon at '4Y tlnut.ulan ni Daniel Tiron hlwalay at. islnama ng loob ni kapatay ka.y An<l.res Bonlfarlo, doo'y naghahanda slya n lakaa ang pagkakahalal kay AndrE's Andres Bonltaclo. Samantala na- sapagka·t kagyat. na lamang na upang gamltln lto u pag:uruho Bonlfa<;lo sa nabangglt na tunr- man, sa !Wm ng Pamahalaang lto'y inuslg gayong walang d:i- sa Pamahalaang ManghJhlmag kulln sa pagmamatuwld nito na Manghihl.maestk ay nagpatuloy pat' na panagutang kasalanan. 11.lk. At plnatunayan pa rln n; ang dapat laman¡: maghawak sa ng panunuparan sa kanlka~I- Suball't. sa akda namang PEO- naban¡glt na sangguntan DJ • tungkullnc lyan ay tsang maga- Iang tungkulln ang bawa't lsang PLE NOT AGUINALDO RF.S- ma na slya CAndresJ an¡ ~Jya~r llng na mananangg~I .. Slnabl pa kagawad na nahalal. PONSIBLE FOR BONIFACIO'S unang bumarll sa pangkat nin! Tirona na anl.~a y. Maurr.on sa pangyayarlng iyan at sa DEATH na slnulat ni Don Epi- na Koronel Bonzon. Dahll .sa tavo rltong m~oatmg na mana· paghlwat.y ni _ Bonlfaclo, alln fanlo de los Santos •Y pina.tu- mga pagkaka.salang !to ay lnunangool at Uo V si Jose. del Ro- ang dapat blgyang kasala.nan, tunayan na si Aguinaldo ay di usig slya sa ka.salanang Pagbasarlo, at lslnlgaw pa.ng. Mabu- ang mga taga-Magdlwang o ang gwnawa ng ·anomang lisya sa bangon at Pagguguho sa Pamaha:a "~1~:=1n~eltt=0~~r~~niel TI~~a~g:~~~g~~~ifac~~ngm~~ ~~:u:!10~ª~~s k~fu1~~g!!!:tis1s!~; (BukJatln H. pahlna 13> rona ay slntklaban ng apoy ng yang umu.s.tg sa mga tauha'n ni salarin, ba¡¡ama't hlnihllln¡; ng poot st Bonltacio at bilang ka- Heneral Agulnald(I, o !to ang mgo. pangyayarl 11pang pagt!La. sagutan ay ganlto naman ang slyang gumawa ng usap labar, :;::i. Yin niya ang hatol na kamatay:in kanyang nasabl: "A11g lahat at isa? ng Sanggunlang Dlgma. Bill".ng bawa't !sano na.pa.halal av igt. Sanggunlln natln anc: pala- kaugnay ng akda ni Don P:mnalang at pinogtfbay natin ngu- gay nr bawa't lsanr klnauuku- yong ay plnatutunayan ni n enf't ba.ldt nang ako ano mahalal Jan: kano Maxlrao M. l{alaw sa al'.!at !!!!!~~="=== LINC.GO. NOBJYEIUBRE 25, J951 3 s ~ª:~:~1ia~ saª~~ª~~~~·:~ Ma,y Dogo ~~~ª.~~:~~il~~1t;~~g~:~~n!:~10::~ layo. Ang bisig na matipuno't mang pala nang g::iyon. Lumanagngangalit ang mga ugat ay pit ang tatlong kawal kay Sentlla nakagiapos sa kung anong yang at pagdaka'y pinagdagubagay. Kunot ang irnnyang nao. A L kan ita. Naghall-hallli ang mga tllm ang bagang. Sr. madílat na n g upa sampa!, suntok, sipa, hampas matang walang kal:.urnp-ku11;ip at palo ng riple hanggang ang r.a nakatltig sa kanyang baba~ kanyang katawan ay malamog na pawid ay nakahadha iam; at sa biblg niya'y c!umaloy ang magkahalong pangamba at pag- dugo. Masaklt at lubhang··mangingitngit. warir.q hindl siya Kathcr ni APOLINARIO P. BULAONG t.apdl! natapwa, higlt ang kthumlhlnga, nanlalamig 'llng rot na nararamclaman ng kanbuong katawan sa mahahayap yang loob. Ang buclhi niya'y suua Ungln ng mga kawal na na- mlsigaw.. sa malawak at plkapallgicl sa k>anya. L!tung-Uto ping karlmlan. ang kanyang lsip. Ang kaluluwa ko kna'y nasa llang saglit pa at ang kawal isang pagsubok? Nakata.ya manna pumasok sa bah:.:iy ay luma- din ang aking paninindigan, ang las sa may hagd~nan, bitbit aking pananalig, ang aking ang lsang malaking balutan ng pag-asa .. ~::i!gl~a~~ª~an;!~~g g~~~lg~~ MAl~AGIM Ni\ TAGPO SA BUKID NA IIUNASAWI lo Ks~gi~~ i~t~.ª~a~:y :a~~~at;; l~ng mabalaslk na tlngin, saka NG JSANG BUTIHING BABAE SA J{AMAY NG .!<iya nang mamuhtan ¡1a la~:li;~~~~~ ;aª:a~~~ ª~nlu~l~: !\lALULlTPIT AT MGA WALANG PUSONG KAAWAY :_a~;b~¡~~ 3b~~t:~y~~:b::~~ pag ang balotan. ng damlt. Madllim-dilim pa no-Hindi ka pala aalis, ano? on at ang tanglng tumatang-ang pakutyang wika ng klawal intindihan mo? bukld ngayon. Al ;ing asawa law sa ginagawa mto'y ang lisa lsang tinlg na slng-t1g<1s ng -Nguni'L --Bah<1gya nang ko',i·,,... wanag na pumapasok sa nakahutuhan niy:ing mukha at sing- bumnka nng bibi~ ni Seuyong. -Saka mo n<1 Lamnan ang IJukas na durnngawan. tallm ng nanllllsik na ruga ma- -Ano! Mara.mi ka pang tutol. 1yong bukld. Ang 'l.1':9.Wa mo 'ka- --Sita!-ang wika nlyang pata. -Ngayon din 11.y isasama ka Ano ang slnas'.lbl mo? mo'y 1 ano? unas ngunl't makabagbag-damnamln. Upang ID'.lffil\lat ka, na- -Ako po·y may bt:m1nanK -Nagdadalang-tao po. damln. Nagbangon .!:lya at umuN/~/'111!11!111;,? · .~ HEMALTONA ~ ~..,,,.-A1NIHJ ..... ~ lllGl,TAAOA ,AUT"Oltl2'Allill "( Pltt!Ml.,OA llf(,.PHI~. PAT.OH. SA NANGHllllNA, NAMUMUTLA ,MINDI MAKAKAIN, HINDI MAPAGKATUlOO,PlNACJLALADASAN NG .S1M6AW. -Aaaa .... -Tumangu-tango po sa unan, ang kamay nlya'y ang kawal.-E, nnsaan ba ang- nakapatong sa tuhod. -Talaga Jyong asawa? bang hindi ka na mapiplgll sa --Si)"a.'y urna.lis. Hindi ko po pag-alls? siyá maplgil sa pn.q;-alls --Senyong,-ang nangangatal --At bakit? ' na tugon ng babac.-ako'y to-Slya'y .!.lya po'y natala- toong takot na takot! Mamakol. matay ako sa takot pag nagpa-Nat<itakot pai'l, ha -Ngu- I~wanag pa ta.yo ng araw dito. ~ls~J~m;11 k:~~:~·a;;;~~ ikaw, hin==~l~~~=h~:n~ail~~ª!, ª~:ig m!~ Hintli umimik ~¡ Senyong :~ªgab~~~d:~!;\.~:;:;o dlto ng --Tlnatanong kita kung di ka -Ngunl't, Sita, sinabl ko na 1:atatakot? Bakit ayaw kang sa lyong hindi ako makaaalls. ~un~a~a sa amin? Ano ang iblg Alam mong may tanlmln akong sab1hm ng balutanP; lyan? sa,an dnpat asikasuhin ngayon. May nagpunt~ ang iyong asawa? manok dlyan, may baboy, me.y Dinadah1lan mo pa ang kanyang· J,alabaw at lahat. Mapababayapagdadalang-tao, l'. Magsabi ka :in ko bang Iwan ang kabuhanang totoo. Pin<1aus ~no an~ 1- ~iln natln dlto? yong asawa, ano? Natatakot -DI mo ba ma!pagpapaliban kang baka kung anuhln namin, ang pagtatanlm? 1\11ahalaga pe. ano? .!:ll !yo ang halaman kaysa buB:igo rnap:igwan ni Senyong hay mo. Kung patay ka na ba, kung ano ang gagawln sa kan- sino pa 1mg maklkinabang nlc.<• ay dumapo nasa mukha ni- yon? ya ang magkabi-kahllang sam- -Kahibangan! Baklt ka mnap:il, Pinagdlmlan slya ng pani- asa sa mamamatay? Ang hlrap ugln at damdam n!ya'y nagtl- sa lyo'y lkaw rln nng tumatalamslkan ang apoy sa kanya_ng kot sa sarlll mo. , .mukha. -Ano ang magagawa ko'y sa \~~t_,"--'~:~ -Akala mo ba'y maloloko natatakot ako? O, Senyong, tal~~l'f"'TTIP!'ll'!'l'~t!f'l'r.!~:9'ftr.I·~~.~.~"\~~ mo kaml?-ang p.ituloy ng ~ayo na sablng umalis, e. Umalls ~\\\~ ~\ wal. --Sinungal!ng. Walang-hl- na tayo, Senyong! ~Rllff1t\~-J· Yll!-At siya'y sinikaran nang -At saan tayo pupunta? ubus-tindi sa tagillran na iklna- --sa Maynila. Du'n muna tarnbsob nya sa ]upa. Ang ka- yo tumlra sa mga nanay. wa! ay lumingon sa gawing liku- -Naloloka ka ba? Patltlrahln 4 MAGASIN NG BAGONG BUHAY Kabayanihan ... At aking nakUa sa isang 11angaraJ) ang dilim sa langit na walang katulad; naglaho ang araw sa bunton ng ulap, bahagya ma'y walang makitang liwanag. Nahubdan ng ¡:anda ang mga tanawin, natuyo ang batis ng madlang paggiliw; nawalan ng laya ang diwa't damdamin, walang di-yumuko sa pagkaalipin. Sa habag ng puso'y di-mahahanaprm ang puti sa isang kayumangging kulay; ~ung may tanging lingap na maaasahan ay pait ng lalong abang kamatayan Ginising ang lahi sa pagkabusabos, pinaaring-palad ang dalang-pamatok; ang magtaas-noo't magtakwil ng takot, agad susukatan ng dilang-pag-ayop. Ang gawang-sumunod sa pita ng hari, kung magkabihira, ang ikatatangi; sa munting pagsuway ay parang pinili ang kusang yakapin iyang dalamhati. Nguni't, ang wika nga'y di-panghabang araw, bulag ang alipin sa kawalangmalay; may diwang titindig sa kabayanihan~ ang tabak ay apoy na makatarungan. lyan ang tumupok sa karimlang-ulap na tumabing-tabing sa manang-liwanag; ang lahing busabos ay muling namulat sa katotohanan ng 1ayang pa·ngarap. -En. C. Aglcham mo ako sa Maynila'y narito ang \\<1an, Sita. ¡,ting kabuhayan? -Hindi nga! W-.la na ukong -Mga llang ar:iw lang nn- ununawaan sa pamumuhay di· man tayo ruan, e. to. Si Slta'y naprduha. -Kahlt na isanl! araw Ja- Lumaplt si Senyong kay Slt:i Ang kanyang pagsasalita'y -Malikslng pinugong ni Sita blglang plnutol ng isang putok ang balutan at .~aka kinlpklp ng rlpleng humaha!!:init sa ka- Jto. kahuyan. Nabltlwan ni Sita ang Naging masaklt sa pandlnig hawak na damlt. Napayakap ni Senyong ang himlg ng pakay Senyong at napabulalas ng r1gunglisap ni Sit:1. Naglatang Susmaryosep! ang kanyang damdamln. Sinu-Humlnahou ka. L<1kasan mo r,od nlya ang as;iwa, slnungga:¡_ng !yang loob. -Nagtlndlg sl t>an ang balutan at inlhagls ita Senyong at mullng nanungaw. sa sahig. Slnampal si Sita at 1Sinllip n\ya ang paligid nguni't pinagtulakan sa pinto, sabay w.ilang anumang !'apansln. - wika nang buong pangglglgll:-lluwag kang matakot. Hindi ta- Sulong! Lumayas ka! yo maaano dita. Napahagulgol nang iyak sl ~Naku, Senyoni! 'Yon ba'y Sita. Ang mata niyang hilam namimlli pa ng t:itamaan? sa Juha ay nabigo sa pagsusu-An.o ang palo.gay mo sn mga mamo. Tutop ng palad ang i)on? Tao rin lyong katulad na- mukha, slya'y Jumabas sa plntin. Hindi basta pumapatay ng to at tuluyang nanaog nang mga walang kasa1anan. walang paalam. -Kung patay na ba ang ka- SI Senyong ay napapltlag. nilang nabaru, pa'uo pa nila Naklta na lamang nlyang ptmalalamang wala ngang kasala- nagkakaguluhan ng mga kawal nan 'yon? t.ng balut.an ng damit. Nag-aa-Mágtigll ka na nga! Patl gawan. Pagkaraan ng Uang sanoko ay tatakutln mo tia. dall, bawa't lsa'y may kanl-Aba! Di ko tmaalls nt hu- kanyang nakuha - lsang kamiwag kang matakot. Nguni't ako ... seta, pantalong m.1ong, kamisaa ko'y talagang di na tata.gal. s~ !blg mo't sa ayaw. ako'y aalls (Buklatln sa pahina 111 mang. na patuloy sa pagsasalansan ng -Senyong.. mga damit.-Tingnan mo, Sita. Tumindig ang lalaki at nag- Ang lahat nang ito'y glnagawa tungo sa may durungawan. Hi- ko alang-alang sa atlng hinar,agod nang tanaw ang kanyang harap, sa ating pamilya. KailaItnang na katatapos lamang ni- ngan namang tupd!n mo ang yang tudllngan nan~ slnundang !yang tungkulln. Matuto kang araw. Ang namumulang llwa- magbata't. magtiis. Ikaw at ako'y nag ng bukang-liwayway ay na- cllto mabubuhay ~a bukld. Ito slslnag sa nanglnglnang ntyang ang tanglng pamana sa akln mukha. Mata.gal slyang dt-tuml· ng mga magulang kong nabutinag. Warlng hlnc'I slya nati· hay at namatay dlto. Ikaw at tigatlg ngunl't sa k~nyang muk- ako'y .. ha'y nakabakas ang isang kasid- - - - - - - - - - hlan, parang may lnaasam na malubhang bagay na mangya• y ar l. -Kung may pagtlngln ka sa TEOTICO CLIHIC URIN'AR.Y DlsnJIUIAN<ZI CENDAL SURGUT ll:·RAY HRVIQ ~:~~;j:~g b~s:;a·~;t~~.ª ~k::; ~~ ~::· ::~d~.Y~•Ha•rl•. minamahal mo ako. -Hindi mo lan.ang nauunaLINGGO, NOBIYEMBRE 25, 1951 "Mf1 lhwonco 1111 Lol1 8uyana" •• DZPI JUwiq 8JU1lM .al8 • ... 8.00 lu.Dn..., l:!O NO • 5 Sulyap sa Bu hay ni ANO RES BONIF ACIO Sinulat ni ANTONIO ABLAZA :\NG "AMA NG KATIPUN~N" AY NAGKAROO.N DIN NG PAG-IBIG SA "IKAPAT NA KAPANGYARIHAN" lam' ni Rizal. Kabllang sa mga naglng bunga ng kanya ng pa· nittk ay ang tulang ma:v pama· gat na " Kata¡no ang Hibik ng Pilipína.s·· na ang trnling bahagi ay matutunghayan sa !baba· Sarisaring silo sa amf y inisip kasabay ang utos no tuparing pilft, may alumbrado bayad kamJ'y ttkis 81 ANDRES BONIFACIO ay i:si- nikong pa_oel na sarlll niyang kahi't isang ilaw au walang nllan¡: sa purok ng Tundo noong yarl. Nagkaroon din s!ya ng ~--------- masilfp. 1ka·30 ni: Nobyembre ng taong pa.gkakataong maelng katiwala UJ03. Ang kanyang mga magu- sa isan1 bahay-kBlakal ng · nag- ~ Jang ay slna Santiago BonlfaC'IO ngangalanc O. Flemlng, g"ayunat Catalina de Castro. din naging tagapagblll ng mga Ang lupa at bahay na tina· tahanan, bukfct at tutilgang kalawcklawakan, niA~~dr=g~yu~~~:m~r:1~~ng:~ ::~ayka~I ng isang malaklng komf . kolehlyo ni O. Gulllermo Osme- Ang pagkakaroon ng hillg ni ~ at gayon ctin naman mgo. ha/amanan ña, kabllang sa mga kilalang pa- Andres Bonifaclo sa pagbabasa ngalan noong panahong lyon ng ng mahahalagang aklat ay na- , kabataan ng magltlng na ba- katulong ng malakl sa pagaangyanl. kin ni~ ng malawak na isipan sa paring kastila ay binubuwtBukod pa so rito'¡¡ a11g i!Ja't iba p~, Sapagka't maagang naulila sa hanggang sa. matanlm sa kanpag-aaruga ng mga ma¡:ulang, yang puso ang ha r.ga rlng lhaslk napilltan si Andres na tumlgll sa sa kanyan¡: hayan ang blnhl ng pag-aaral upan1 hara.'>ln anc paghlhlmagslk dahil sa nakl\.:!tn paghahanap-buhay sa pamama- nlyang aba at aplng kalagay:in. gltan ng pa¡papatulo ne pawis. Kabllane sa mga aklat na klh a sa kenyang mga ne1ln1 ha- naglliwan niya ng basahin , ay ( huwag nang saysayln, oh! 1'w 11g Espanya, sunod kaming lohat hanggung ma:v hininga, ta"aloo di'y sl¡ia.ng mln4masomu paf nap-buhay ay ang paglalako o ang Memorias de 1m Soldado sa ---'--"'"~­ Ikaw ng11, oh! lnang pa.boya't sukaban, pagblblll ng mga baston at aba- kasaysaya n ng La Revolucio11 A11dres Bo11i/acü; . kami'y di na lyo .man man. hui ma7igga"n; t I f. · Fra11cesa, aklat na di niya pi- ihanda mo, l11a, ang pa.glfllbt. ,I ~ M'K b' nagsawaang tunghayan maglng ngan . I ~. S a 1 t'iO 10 , .. '"""•·" "• ... h•h•mok. ,. m•w•W•k•W<•k "º m°'•m'"' I ' Nahubog din ang kanyang ir!- bangkay! pan ng inga akalat na slnulat ni Dumas, Noll Me Tanyere at El Sa sangmaliwa11a9 ""ªl!Dn ay Filibusterismo nt bayanlng si sasabog. Dr. Jo.se Rizal, La Solidnridad, ang barfla't kanyon 'katulad ov Blbll11a. Los Miser4bles, ni Vlc- kulog, tor Hu¡::o, Las Ruinas de Palntirn. n.ng sigwang num nal ng du9ong at marami pane iba. Nagkaroon aagos din si:va ng pa~kakataong ma- ng kanilang bala 11a nagpapukapagbasa ng lla ng all:la.t sa Ba- mook. tas kagaya ng Codigo, Derec'io Internacional at Iba pang mahahalagaug kasulatang pangbeyan. Salamat sa pagkahllig at walang sawang pagbabasa ni AnDi na k nila11gu11 110 Espanya ang awa ng mga tagalog, oh! /rt4ng kuhila! dres llg mga akalat na lyan at paraiso naniin ang kamt'v lumawak ang kan:van¡: mga ka- mapuksa, bagay sa buha:v ne tao lalung. m adusta. lalo na sa pagmamahal sa ba1 alaman hinggll sa mga baga)·- langlt mo na nama11 a11g knmi'y -1 yan na slya niyang tinagJay Paolam 11a, l na., Jtong hanegang sa hullng s;indall ni: mapuksa. 1 ka ny .. ng buhay. paalam na, I 11a, it011g "ª'ª Gu,.~oni• ª'~"·••~"' "~ 1.,f<1mu•~ . _ ~t;j May nagsasabing nang pana- Jz.irap, 1 L 1 F E BU ºy ,_ - .. _· .. ,-... : ..,~<i;,#<JIA hong yaon ay klnllala ng !Jan pualam, paalam, 11Ja11g ioola11y ~ Y ang kakayahan n¡; panulat ni habag, 1 1 Bonl!aclo, at nagkakallan ang paalam na nga.uon, k'afopusa1111 . lL _ bL SIMln =;=... mga naging bunga ng kanyan~ tawag.' 1\eCl.4.Ul. --r pa nitik na blnas:.1-basa sa mga - - lalong llbllb na tahanan at po- i An& mga :sinundan ay h:in•_?O 1 ok. Plnatutunayan no:: mat:.rn- sa bahagi ng mga nilalamau n~ """"'""""""""""""""""""OOOCce>=cccoa::=oo~I ~~~~facl~a~~ª1~:n :S:ªm;~ ~~~=~ ~:ng .. K~~J:tP:!nom:i~:i:;~::; l~n ~3. t:i;:i.Jo: n: ··Rulln:: p;1n- Ama ng K:i.tlpunan'". ) 6 MACA.SIN NG 1;,\GONG GUH . .\ Y BAGONG GUSALI NG SAMPAGUITA PICTURES Ang bagong gusali sa bakuran ng Sampaguita Pictures sa Gilmore Avenuena pinasinayaan noong ika-l8 ng Nobyembr.e, kasabay ng pagdir.iwang sa kaafa:wan ng naging Se - nador Jose O. Vera al ng -pagsapit sa ika-15 taong buhay ng Sampaguita. • Gaya D A" lll:l.landang kaugalia.n¡.: Pilipino, ang 1)3@.bubuk:is S3 ba~r,-~ ~·us:lli ny tinamµukan ng makut.1}' na SC'l"< ·n1on - ya :i t p~btD.nl\man iit n~ pagsasabog: n1;t sabpi nl; 1i'o i.-r?. pi · n~no. din ·lltor at artbta ng Sampaguita n:l s1r;m~ n· .. 1ki ~ k,ita sa l :w awan. Dalawin aog bantog na 'T ALON ng MARIA CRISTJNA sa Lalawigan ng LANAO. Sa pq-11'91_ ng Jahat ng palatunt-unan sa industr1ya ng banu , 11.ng kat..-i.ngitanc:inti.: h:mdog na ito ng ktt.lik.:t.i:::m ay hun ilikha sa r.1~a k:'!.Tltit;:· b:lyan 11a. if-<1 11 ~. ¡\ook n g k:i ;:11:::m;1:\!l. S:i. knbil<ing dako, :ing )JH;::l sap~.to.s n<1 !'.l)iri.111¡.: JACINTO, uantos: T\:\ \m.l(IUklo at ··.un l,,\R~ES .. ST YLE Cbampionship Tetmis ..... MALAMJG NA PANG-IT AAS e TANGING LASO NO SAPATOS e MALAMBOT NA PAN'GLOÓB e DOBLE SUWELAS e NATATANOING OISENYO dL~~-. . .. , ~tffW,1'.ii'l~~11t'é~@2~.li\'.é, ,, ~""' t( ~.t: 1XCfü·i. ~t:1-.1.:1.:: ·t:t.m e •" \'[{.,t-t-~ ·C!·~ "''"''''GANTIMPALANG SALAPI!? .~ ... -~x.t::::-,jí i ~~~~t~~~1~~Y~i:'.7if.qf:~:'.·'.\~:·¡;~::~~:~::.:~;~:~f~: i ~~~~,;';;~:;:.~~~~~;~~ .. ._ ............. .J llipat Pagkaraan ng isarg buwan. KALBNDA.RYO NG MAGSASAKA lnilalathala ng "Bagong Buhay" at ng Pangaslwaa.n sa Pagtutuhm¡ ang Pang· kabuhayan ng E. U. ukol sakagallngan ng mga magsasaka sa Pilipinas. Makapagtalanirr, kayo og g_ulay na kailangan ng inyong pamilva sa inycng sariling bakuran. ANG JN·YONG GULAYAN LALONG SAGANANG PAGKAIN - LALONG . MALJIT "" l+A GUGOL - LALONG MALUSOG NA PA14'1LYA . Kayo ~Y Jt,lfti1.1 M blbill n.g gula y na kakailangantn ng inyOJlg~il­ yasaaraw-ar¡iwkung kayo ay mag~ tatanim ng gulay sa inyong baku~ ran sa iba'! lbang panahon. Agwat ng pananim sa 1 isa 't isa nk mga han ay 70CMS - 60CMS 75CMS SOCMS 60-80CMS (91 ... ~~;;;J"~a ~=-s~l~i~~J~~~l~~that . ang lnyong magugugol! .At magiging lalong .,_. -~ malusog ang inpng pamllya: PABAL\NG :H~h :::~:::·, . i ~'. =~ ·=h ~16. :;:::gang panuno sa I' ~ • ~ 'd :: ~at ang tunog !~: ::t:u~:r: taynga //Í ,. ~ •• :: ~= !~: ~:~:;!ng pangarera ~ ~" ! ! ~: ;::gaa tublg 22. Tamang palagay Y'//V/,: ~.. 8. Paraw (hullng pantlg) 23. !~=·~::n;' tl~~=~t lklnaltas 1,.".,.,¡,..,...,1~g~?4·-· .+--h::,_,¡~«::4-"-l-"-l-l-4.~;&'1~r'.L'-lfW,::.&:¡ 1:: :"J:~, 24. Tagurt sa ma.yaman ~~t::-0 ~, f'lj.. !!: !:=ang panuro lan/in/ lnillanda ukol u mta SANGGOL AT BATA YQla sa paglglng BAMOOOL 1*1n&111•L11MAl!CI.talJa. u.a - f8altl·lllt.ta BDI' METRO'S CASTCiRlA na mal' TIKI-TDO upang lpagsan¡galang slya laban sa BERl-BERI. DL\RRHEA, DI PAOKADUMI, SAKIT NO TlYAN. at KOM· BtJLSIYON. AD8 METRO'S CASTORIA na ma;r TIKI-TIKI ay n.a11t.at.agin1 DIJ ""Wormseed Oil" ru. mablsa lablw • imJleka!JrOD ng mp bulale. X.0111/U/ 1114/io/ METRO'S. CASTORIA NA MAJ Tlll-TIKI '/U/ allSl/Jan ••• llaWI.• - .... , •1 Botllooo 11 .. T~ METRO DRVG CORP. - - .u.-w. a1aa1, M•r•U. .. =.=..·~---1a1....................... t1.n... ····-····-··· t.%1 ...... liMnd-= ==::::: 1::~~ ::...... ··--············- 1.11 -· 1t::E.~::::::::::: !:!: R 10 ij:í n ;~: ::~tl~h~~~~a::n~gg}asawa ~ " ~ " 22. Maamong bayop ::;:;;: • ~:: ::•"' gltnang Lwon ~ •• ~~f'0 :: ::i::~~~~ ~!S:~~ta~ °'v,,;-,+,rc.-n;;v-rr,,,;*"·•· +--+--+-t-rij:;>*•• P+-t-b///771.'"°' 41 .. 1'"f.. •• f-"I 29. :!~ªªhw~~:Y~~~l (1t1na1tu './/,:V,..,,.;;.,_ 30. Pangalang lnt.slk H- ~,. ~ ,, -1-.--¡----i 31. ~e:~yon 1:nikhan sa -'v;:'-+;,·"'···-'--1--1--"",/"-,/~. --¡' -+i--~,, . -1 ~~: ~~~;~.:: !~;~m r0 •~ ~ 0 ;: : i:ag::l~~~~ltl~a Lakan 37. Mlntls 40. Halamang tublg 25. Takba 44. Llgld 4.1. Malaklng tao ng Liberal 27. Hlglt Isa kastllal 45. Kabalagahang taglay "-3. Makapanlg (sa ingles) 28. Paroon 48. Karamdaman ng bath 45. untog 32. Batugan 49. Pangalang lalakl 46. Ipusta 35. Maghahangad 52. Pellkulang tWlgkol sa pag- 47. Segurado 36. Mga da.mi lblg 48. llahok :.l7. Plnuno ng 62 ng hukbo 54. Iwas 49. Banal na sandali sa slmba38. Urong lklnaltas ang unang 65. Llksl han tltlk) 57. Banda ni Tirso so. Barahang may halagang hl· 39. Hinahawatan para di ma- 56. Walang palad lang kakUos · 59. Intsllc 51. Llkha 41. Pangtat na dumukot kay 80. PakJklpagkit.a uj>ang tausa- 52. Anong gagawtn Ataneta pin CklDaltaa ang unang 53. Paglayo sa pariganib 4:2. Itlnaklp sa butaa pantlg) 5ó. Produtto sa dagat Ctinal0. Balaraw <unang pantte> 11. Salam1n. ng Ulooban tas ang bullng tltlkJ ~--'---------------~~.&U Mga nanalo sa PALAISIP.AN noong Noli. 11 1. Bb. GregOria Ramos - 819 P. Noval, Slu:np., Maynlla. 2. Bb. Crisantfjl. Uy - -Gapan, Nueva Eclja 3. Amadeo A. Venuya - 7th Ave., Orace Park, Caloocan, Rlza\ 4. Matia11 B1<rnardo - Sta. Lucia, San Juan, Rizal. 5. BrigitJ.o Lunaria - Meykawayan, Bula.kan. Magsisltanggap sila ng ttlgalawang buwang walang bayad na suskrlpslyon ng Panllnggo ng BAGONG BUHAY. Ipadala ang lahat ng sagot, sa: PALAISIPAN, Maga.sin ng BAGONG BUHAY, 920 Lepa.nto, Sampalok. Maynlla. CAng mga ipadadalang sagot na wala sa. pangalan ng PALAISIPAN ay hindi pahahalagahan. Ang mga. nanalo na sa PAIAISlPAN na wala pang tatlong buwan ang nakallllpas magbuh'.\t nang malathala ang mga pangalan ay hindi maaarlng papanalunlng mull.l TINGNAN ANG TUGON SA SU· SUNOD NA LINGGO Sagot sa Nakaraan AS ! n !. I 1! T U P AS L I 11 IS I 11 T F ti E 1'! D' B A 1t B A JI~ L I l R A K A ld 1 L F ET F I P. AS O I W A ti SIS A S0PBOL KULI:.ll/G i~~ l/A.~~~A~ ~~~ A!! I 3 A LA T:. ~ I LO MAGMALIW PAl'IAON ORAS BAl'IA 1' ~J I R A r D " ';' r, A "' A S I N P, A ':'A! B \1 S A :. ASTN AKDA UJISA L~i} !_ o O N S A K A Y MAGASIN NG BAGOKG BUHAY MAY OUGO . , , napoy niyang poot. -Alam r:.;,: tawan. Sa isang iglap ay mapl- ay aahina't dudulut::m na lang?'' (Karugtong i1y nasa pah. ~) ~~~~ ~~in! ginagawa ninyong ~~1~ii~g~~nsga ~~~:i :;~n~~~iªnnl~ ~:i:\aº:~~~w:t. r~~k::~~~v:1;~: cientrong kaki o is<tng saya. May Hindi nagpabaya ang dnla- ya - sa kanyang tahanan, sa dita. "Hindi ho gam·au ang p~g­ lsang tuwang-tuwa sa kanyang wang kaw<•I. Mal1k1;ing binaliti kanyang bukid, sa kanyang si salok ng tubig,' ang wlka nira nakuha-lsang tapis-Baliwag na :.ng kanyang kamay at kina- Sita. Heto ha ang panalok.'' Siya na may guhit-guhlt na kulay at ladkad slya sa punong mangga At sa isang iglap na Jyon ay ang sumalok at pinuno ang baPlnung-pino ang pagkakahabi. sa likod-bahay. I-labang siya'y matuling nagba!H: ang puta- nga ni Sita. Ito naman ay nilgSuball, ang plnakamapalad sa iginagapos doon, siya'y nagpapa- putaking alaala ng kanyang na- pasalamat at matul!ng lumakad lahat ay ang kawal na mapa- palag, nagpupumi~!as, nagtutn- karaan. Naroon silang dalawa na kakablyak ang bakya. Sumllalong klnakalog ang isang al- ngayaw. Ngunl, ¡ino ang lakas 1li Sita sa pitak at magkasalong Jip si Senyong sa balan at duon kanslyang bao na kumakalan- 11g dalawa niyang bislg sa ma- kumaka,in. Naroor. siya, lsang nakita ang kabiysk n:¡. bakya. sing sa maraming Jaman. rami? Ano ang lakas ng kan- batang m a y labingdda- ~apatawa siya nang malakas Kamalam-malam ay umnli- yang poot sa nakaambang noot wang taong gulang, nakaka- <>t si Sita'y kum~rimot na langawngaw ang lsang putok na ng ripleng nakatutok sa kanya? plt sa kanyang talang sa: pa- mang nang takbo. Naroon ang :;inundan ng putak. ng manok. Mula sa kanyang kinagaga- ragos samantalang ito'y hinlhi- kanyang tatang at lnang kapNagsunud-sunod ang mga pu- pusan ay natatanaw niya ang la ng kanilang kalo.kian. Naroon ''ª nakagapos sa punong mangt.ok at ang putakan ay lumakas mabalaslk na kawal na nakau- :mg kanyang inang, nakaratay ga, nakayukayok, tigmak ng dunang lumakas. Pagkakuwan ,.ay mang ang barll s&. kanya. Na- sa banig, at napapatawa sa kan- go ang kanilang d1bdlb na may umungol ang baboy. Ang siga- Yapiklt ang lsang mata niyon ~ang sinasabl: ''Pagkakaasawa tarak ng lspadang-Samuray, niwan, ang halakhalran, ang ka- at sa pagkakatikwas ng blblg ko, hindi ka na magkakasaklt ialangaw, umaalingasaw .. lukkusan at kalampagan ay na- :;..y nadarama J1iyu ang kasabl- sa kagagawa-ang asawa ko ang Tama na, hindi ko na nais kabubulahaw. Sa di-magkama- kan niyong umutas ng kanyang maglilinis ng bahoY. maglulu- pang magunita ang napagsapit yaw na ingay, si Senyong ay n<t- buh;;y. Sa isang ii:;:lap ay kaka- lo, maglalaba. magtatanim, nlla sa l@may ng mga taong kaullnlg ng isan~ tinig 1111 labltin na ang gato ng ripie. manggagapas, manggagamo sa walang-Diyos, walang puso't anakl'y tlll ng isang babae. Si- Sa Jsang iglap ay papasok ang bukld, mag-iigib ,magsislbak ng kaluluwa! ya'y nag-alaala kav Sita... nagbabagang tlng¡p. sa kanyang kaho,y, mag- ... " "Bakit," ang Parang naalimpungatan sl -Huwag! ! !-Sa .~:.tlitang ito'y laman upang slps1p!n ang na- agap ng matand.1, "asawa mo Senyong. Sa halip ng babarll lbinuhos ni Senym'g ;ing nag- lalabi pang inlt ng kanyang ka- na lang ba ang gagawa at lkaw IB1tklatin sa pahin11. 14) 10~ Of c:ourse you do. You11 love • the ctelic:ious taste and wholesome refi\'shment of ic:e-c:old Coc:a-Cola. AUTHORIZED BOTTLER !$an il\igurt l&rewery Isa sa 1119a kawanihang nagpapasok tauntáon ng malaking halaga sa kabang-bayan ng pamahalaan ay Ang Kawanihan ng Palimbagang Bayan Sinular ni EULOGIO GERMAN CRUZ IPAGDIRlWANG ngo.yon .an1 lkállrnetnpung taong nnlbe1·sar· yo " " pa1kakatatng ng Pallmba¡a111c Bayan e "Bureau of Frlntlng" sa Pili ~lnas, kaya. napapanahon an~ maikllng salaysar na lto. ANG PAGKATA'fAG NG BURBAU- OF rRINTJNG Ang "Buru u of Prlntlng" ay itinatag noong Nobyembre 1, 1901 l!a·blBa ng Batas bilang 298 na · .. Phlllppine Commlsslon," r.ang panahonc no.?\unungkulao bllan¡ roberandor sibil an¡- yumaonc pangulo Oi Estados Unidos, Wllllam Howard Taft. John S. Leech Sa maraínlng ms:A tanggapang :.e.lslp na iliyo ni:: naglng Go- Isa na ang Pallmbagang Bn. bernador Taft ng ? lliplnas ay yan o "Bureau or Prlnting." -Su· /?~?~~¡,~, t bs/,,1,.,t.:, l -A .fl E f 1 NE R 1-A MtllN OHh.~ A9S,JUA>Jll1Nol.81H0N00 WAlillA 12 manggur:ii si Gobernador Taft 11a. Washln¡ ton at humln¡í ne tulong sa noon ay patnu¡ot ng l'3llmbagang Bayon ng Estados Unidos, Frank W. Palmer. Itinagubilln ni P.almer ang yuma-. Direktor Pablo Lukas ong si John Sylvennu 'Leech u- Leech ang pagtan!".gap ng rnga pang siyang magtayo ng Pallm- kabaiaang Plliplno na nagslslhagang Bayan sa ·Plllplnas- na paghangad na ma!(lng manlisiyang pinapangarap ni Gober- limbag o "apprentlces." Ang nadar Taft. SI Leech. noon ay mga bagong manllllmbag na kinikilalang dalubhasa sa ga- Plliplno ay plnasasahod nt waing paglllimbag 1<a h.nggapan Le.ech. ng P.40 lsang araw, nguni Palmel", Lsanc matalinong ril't tlnataasan ang sahod ~u­ manlllimbag na mapagk:i.katl- wlng anlm na buwan kunc anc walaan sa katapatan sa tunc- paglliin& kod ay kaalJasiJa. Bina kulln. may matlnlng n:i. katoo- Din ktor Lucas at nnc kanyang ban ;i.t malpagmamalakinc u¡a- pangalawang si Mtlnuel Ca.mus, ;¡ na mahlrap masumpun1an sa ¡ ayon din si Superin\.endente iba niyang mga kamanggagawa Amado J acinto ng Pallmbapng nang panahong iyon. Dahll sa Bay.sn ay pawang nartng mga mga katanglang lyan, ka.ya kay bagltong manliltmbag na nagLeech napabuhos ar:ig Jahat ng sipagslmula rln sa sahod na pagtitiwala ng k:rnyang puno P.40 lsang- araw noong mga upang siyang ipad:da sa Pllipi- unan¡ Laon pa lam~.ng ng pagr.as na kasasakop pa hlmang kakatatag ng "Bure~u of Pl"lntIiOon ng A1nerlkn i.a nakarnang ing." dlgmaang Amerlkano-Plllplno. Ang "apprentlce.,;hlp syst.em" Inabot sl Leech nr mt.hlglt na r. pa¡ sa.sanay n¡ mga bagong d.alaw<1.ng buwan at knl:i.h:i.tl sa mnnllllmbac sa ·eureau of pag-llslp at PillhRhanda nir l:i.· P1 ·1 nttn&:" nang mi;-a unanc ~on hat ng kakallangarilng nle:a ka- 111t packakatatag nito ay totoon~ e:a.m;lt11n sa íPa1tmb:1gnne: , Ba- katanrltanrl kun¡ lhahamblng yan na ltatayo mya sa Pllipl- ~a glnq awang pai tuturo noon nas. Matapos malagdaan ang sa lbang dako ng dalgdlg. Malahat ng mga klnakall:i.ngang glng ang bantog na Harvard kasulatan ay tumulak agad si Unlverslty ay miman¡; gumaya Leech na patun(ong Plliplnas S& paraang glnagamlt ng "Buupang slmul_ an ang kanyang ga- reau of Prlntlng., noong taong waln. l908 na si Leech ~a ang patnuAng unang balakid na nagpa.i:akit ni: ulo ni Leech ay ang kakulancan sa mc::i h.uhan. Ang unang na:tn~ gusall n¡ Pallmbagang S;iyan ay ang 1atlng kolebiyo n¡ Bellas Artes r.g Plllplnas sa pook na sa ka· n lukuyan .ay klnatatayuan ng Peoples Homeslte and Houslng Corporatlon sa may pagltan ng "Ctty Hall" at datlng "Flotwiical Garden." PAGTANGGAP S i\ MGA BAGONG 1'1.4.NLILIMBAG r,:ot ng Pallmbagang Bayan. Nagslmula ang Pattmbagang ll:i.ya.n na mar llna;kod sa. bar an noong mga unang buwan ng l902. na ang na.ngancastwa ay 67 ptnunonr Amertkano at 175 Plllplno na pawang mea "apprentlces," o bagl~ong ma.nlllimbag. Nagslmula ang "Bureau of Prlntlng sa paglllingkod na; 2i2 ka ta.o, ngayon ay 957 lahat. ang kanyang mga .kawanJ na blnubuo ng matatanda at -dalubhasang matlllllmbag na may 40 hanggang 50 taone k.aranaaan Pagkaayos ng kauna-unahang sa pap'lllingkod. sa pamahalaan. gusall ng Patimbagang Bayan Ang Iba ay pawang pangsamanay 131nunod agad ni Dlrektor talang mga kawanl na nagkapaMAGASIN NG BAGONG BUHAY :ad na mo.ngatan(l::gap sa Po.- hat ng s_o.ngay ng pamalmlao.n. f'InsWt.utc or Nat.ional Lan- KUNG Paano , , , ~;:'~:g~~:k~~~a~g11::a ~:::~; ;~~::~~~ª!g ª~;a ~~~:e:~ B~~ :~~ie·~~ ~::i~i~-~fi!:~~; ::P~~~;; (Kar11gtong ng nasa pahim1 J) manllllmbag nooni 192'7, dahll tasang Bansa; badyet o gugu- glnagam1t ng pamshalaan. halaang Manghlhimagsik. sa pagslslmula ng Krlsls na na- lln sa buong santnon ng pa- HINDI NAPAPASOK NG POLI- Sa mga paratang na lto :i.y likha ng unang dlgmaang pan- maha~aan; balota sa halalan; TIKA ANG PALIMBAGANG walang nalpaglabang pagmamadalgdlg, Ang kalihim noon ng mga aklat sa ~aa!"alan ng Ma- BAYAÑ tuwid ang tagapagtangg:ol ni pananalapl ay ang naslrang MI- to.tanda; lba't 1bang mga selyo Andres Boni!aclo kung kaya plguel Unson, at patnugot ng Pa- na glnagamlt ng pamahalaan; Nang panahon" si Dlrektor nagtlbay ng Sanggunlang Oiglimbagang Bayan si Dlrektor t.lket sa sweepstakes; "Wlkang Leech ay patnugot ng Pallmba- nia ang paggagawad ng Hatol Pablo Lucas na 'sa kasalukuyan Pamba.osa" ng Burlan ng Wlka o (Buklaatiti sa pahina 15) na Kamatayan. CITUTULOY) ayAn~~.B~~é:!n!r ~:~~::. ay '/9--------------------------~, na1slmula na !san¡ mahlrap na t.anggapan, ngunl't hindi nag. ta.gal a.t lto'y naging Isa sa P1· nat.amalakas kumlta ng salapi na malakas magpasok ng paklnabang sa kabang-bayan ng pamahalaan. Taun-taon ay nag. papasok lto ng ~ngaw-angaw na plsong pa.klnabang sa puhunang lplnagkakalnob sa k.anya taun·taon. Nagslmulang sumlkat ang bltuln ng kapalaran ni Dlrektor Lucas noong Agostn 9, 1919 nang mahirang slyang pens.lyonado se Estados Unidos upang magaral ng mga karunungan sa pallmbagan. Nagbalik siya noong ika-18 ng Hulyo 1921, na lsang p.alubhasa na sa paUmbagan. Nang slya'y maglng ganap na patnugot ng Pallmbagang Bayan ay noong Hulvo 19, 1922. SI Dlrektor Luc:\s ay Isa sa plnakemahusay na. patnugot sa kasalukuyan at maglng nang mga unang taon pa lamang ng kanyang paglillngkod sa pamahalaan. Ito'y ptnatutunayan ng mga pangyayarl nang mlnsang slya'y pagtangkaang plnsahln ng kanyang mga kalaban. Iplnagta!tggol slya noon ng naslrang Pangulong Manuel Roxas at slnablng si Dlrektor Lucas ay di nlya maaarlng allsln sa ;iamahalaan sa dah!lang !to ang plnakamahusay na direktor noon pa mang bago sumlklab ang Jkalawang dlgmaang pandalgdlg. Mullng napaball1':: sa tungkulln st Dlrektor Lucas noong Hulyo 1, 1946 matapos maglng pansamantalang patnugot si Amado Jacinto sa \oob ng 16 ng buwan. JBA'T IBANG GAWAING GINA'GAMPAN'AN NG PAUMBAGANG BAYAN Nagslmula sa lsang hamak na kalagayan, ang "Bureau or Prlntlng" ay u11t1-unting umunlad. Ang unang aklat na nlllmbag ng Palimbagang Bayan ay ang 'Economlc Geography" .. '~ Gawing ganap ang inyong pag-aaliw - anc isang malamig na bote ng San Miguel l1ale Plisen ay tunay na nauukol sa mga sandali n¡ pag-aaliw sa tahanan. '':~ I·· ~anEiguel fale,ilsen Fl/Lf,J Jú[f) ... TRlLY 6RE1T/ A11g tuna¡¡ n.i da/c1lang scrbe·sang ito a:v itinataguyod ng anim na pu't fSang tao11g lraalnman at karanasan sa pagg.'lw.i ng alak. GINAWA AT ISINABOTELYA NG SAN MIGUEi .. BREWERY ni Hugo A. Mlller. Duma.mi na nang dwnaml ang mga gawaln nito para sa kagamitan ng laJ.--------------------------· J.JNGGO, NOBIYEMBRE 25, 1951 13 MAY DUGO . , , asawa. bog sa kanya'y l;J~lang napa- nang mamalas ana: kall)'ang si (Karugt.onr ng naH pahina 11) kot?ta~~gª!!i~~indi kn n:.otata- w1H1naplus-haplos i;.g puno ang :11~di :1~~ah~~=:~~~1w:i-a.lu~~ sa kanya, ang namalas 11iya sa -Hindi po. kanyang bigote, s~kn. ldinug- mangis slyang mlstulang lsang kan~ang harap fl:-' ang puno -Naninlwala k=in~ k<uni'y ttmg: -Palagay ko'y maaarl batang musmos at halos lpagng mga kawal. May anyong ka- hindi masasamang tao? kang sumama. hampasan ang nanlulumong glla-gllalas. Nakasul':'blt ang hin- -Opo. At. nanlnlwala rln a- Malumanay man ang pagka- l:atawan sa lbabaw ng bangkay. Jalakl sa sinturera 11g pantalong kong kayo'y hindi basta puma- kablgkas, ¡mg huling salita ng Mataman nlyang plnagmas"fatlgue" at ang gorang kaki patay ng kapuwa. puno ay tila dagundong ng ku- dan ang asawa. Ang gusot na ay nakatakip nang bahagya sa -Nalalaman mo ba ang !pina- Jog na tumullg kay Senyong. An- bUhok nito, ang mga galos sa matang malallm at mablgat ang lriklpaglaban namln? hin man n1Yang tumanggi ay dalawang blslg, ang punlt na talukap. May blgoteng makapal -Ipinatlklpaglaban ninyo ang wala na siyang D"Rgagawa pa. baro at. putlkang .saya ay nagria nagbiblgay-dahas sa hum- lnyong simulaln. Ang lnyong Jnllagay slya sa unahan ng papatllala. ng lsang mahlgplt pak na mukha. MDbaba ang tl- karapatan. Ang ki.t.arungan. mahabang haniiy .1~ mga kawal. na pagtutol, ng taan~ nagpopu~f!:!a;ª~!: :;~k1:~g~~:~;¡ --Magallng! Ganyan nng la::~~dhs:::~ª~asl~~Y:::~~~t~~ i:O:S- :::::~m::sik h1::::rl~ ka namln papatayln. lakl. ~Janyan img kin;ikallangiin pa ang mabugbog na muli. Gaywnpaman, ang slngklt na Si senycng ay uabuhayan ng ng kilusan. Ang puno'y nasa lsang tabl mata'y nakaplklt na tila natuIGob. Nanaull ang kanyang la- 81 Senyon~ ay na.kahinga ng hanay, sa gawlng llkod. tulog lamang, anp: maputlang Ir.as. nang maluwag. Ang pakiram- -Lakad!-ang mtilakas na si- labl'y nalr:angltl nang bahagya -Maniwala kayo, wala. akong dam nJya'y parang nalca.lag ang gaw na umaalingawngaw sa at ang ma1amang dibdlb na kabalak-balak wnli.lis. Hindi ko iubld na sumasakal sa kanyang buong kabuklran. may tamang punlo sa tapat ng nga lamang maplgil ang aklng leeg. Ang klrot nr pagkabug- Ang hanay ng mga kawal na puso ay busog na buso¡ at sa - - - - - - - - - - - - - - - - - - - dala-dala ang kanilang mga na- malas ay pinlptntlgan pa ng kurakot na mga damlt at ha- buhay. Hlnagod n!ya nang taGarnifin ang inyong daan sa llirnpapawid . .. !~:1 ª;a!!':U~~~0:ª.:~1~:·1g~: ~=:~1~:~ª ;: ~:gh::::: PP8:~ Al 'hnL&.ahin a11~ "'aloa ""' 11.mamahi11~a. A higilnan1.i.ili• .. •ainyongnoahal. mapang na pala'.:lu sa baku- 11lngln ay mapako sa dugong rang lyon, tungo fia daang-na- umagos at. natuya .sa lupa. Na.• on. papltlag ang kanyang puso. -Alisto kaYo! llarlllu i;iva Sa kabila na lah:1t, sb'a'J hinllag nagtangkang turnakbo! di nuawl • kanJ"ang pqkaSI Senyong ay !umakad. buo tnat;t.y, ang loob. NakaU?i.g:ln slya sa Lumapit ang puno at hinarap malayo at pamlnsan-mlnsan ay si Senyong. sumusulyap sa. magkabllang gi- -Plnatay ninya s1ya ... at malid ng makltld na landas na na- aarlng p8tay1n d111 nlnyo ako. latakpan halos ng malagong ta- Ngunl't hindi ako makua.sama lahlb. Nasusurot ang mukha sa lnyo. · Hlndlni-hlndl!- sunlya ng matutul13 na dulo nito ung-buo ang Unig ni Senyong na para bagar.g blnaba~aan at mapaghamong t.U!ad ng taaasiya sa nakaambang panganib. noo at baku-luha nlyang muk· Ang makapal nly!lng talampa- ha. kang datl-ratl'.f hindi ldlnara- -Barllln slya! Barllin slya! lng ang mga tlnlk at subyang, Barllln! _ ang mabangls nas!ngayon ay nakakaramdam sa gaw ng mabalaslk na kawal no. ::::1:on~k::; n:ª!!~: sumugod· kay Senyong. kattga-tigatlg at nahlhintaku- Sa isang kisap-mata'y blnutan manding maggalaw ng da- not ng puno ang kanyang pishon ay llhlm na nagbaballtang tol, lumlngon sa papalaplt na siya•y naplpinto ,¡;a, kapahama- kawal at blnarll lto. Sa lsang ;,,an. kalabit ng gato, :1.ng kawal ay Batid nlyan1 sa anumang nabuwal na namlml!lplt, para.ng sandali, sjya'y maaerlng barllln. tinlban ng saglng nang sumayad Batid rln nlyang 'l.ng anumang sa lupa. G11ma1va ng pagpapalaa1i sa i11yo11g plnakcnnalapit na tangga1nm ng PAi •. ragt.atangkang tumakas ay ma- Luma.yo ang puno. Sa l&ang hlrap nang magawa. Oayunpa- hu4.Jat. ng kamay nito, ang mga man, lyon lamang ang tanglng kawal ay nagsllakad na papa· nasa lslp nlya. Siya'y tatakas layo. Habang lyon ay tinataat kallangang stya"y makata- naw ni Senyong, napanstn nlya kas. Hlntll nlya. maaatJm J.la su- ang l&ang kawal ni'. may lnlwan mama sa kanlla. Hindi niya ma- sa lbabaw ng talahlb. Klnuba tltlls na ll&anln ang kanyang niya lyon na walang Iba tun:· bukld. Na Usanln st stta. di ang magandang tapls-BallSana'y narito ka, Sita sa mp. wag. 14 sandallng lto -upaq pumigil Maingat na ltlnapis lyon kay S& akin, upang mapamamo pa- Sita, saka dahan-dahang blnura sa akln, upaq Jumaba pa- hat lto•at bumaling sa kanyang ra sa. akln... muntlng dampang nayuyunnu· At, slmbllis hal<1s ng kidlat, ngan ng lunUang mangga. siya'y sumlbad nang takbo! Da- At nakatunghay ang bughaw - - - - - - - - - - - - tapwa, blgla slyang napatlg.ll na langlt. CX> l\IAGASIN NG DAGONG BUHAY ~ Kawanlbani... :~~;!a~: P::kª!~~:i°::a!1'~! ~~~~8~: ~!~~~gª~~n·:::~~ª:::::. ~,~"~~~n1!~n~~~;g~n;1~:-~~: (Karu(t(lnr nr nua pab. 13) polltlko na nagslstpagtangkang Nang magdaan ang daluyong mattng ang kasa1u!i:uyan na aslya'y gambalaln H. matuwld sa PUlplnas, o anr lkalawang ngaw na angaw ni\ piso ang 1gang Bayan ay lplnatawag slya na pamamalakad sa Pallmba- dlgmaang pandalgdlr, na tplnag- plnlpasok sa kilbang -bayan. , ng Pangulo n~ Ezhdos Unidos gang Bayan. Ngunrt kallan man harl ng mga hapones sa kapu- Ito'y utang ng bayan sa masiupang pan~aslwaan ang pagsa- sy hindi slya natakot na lpag- luan sa loob ng tatlong taon nop na pamamatnugot ni DlS9.'l•"O<; ng f'::iUmbagang. Bayan tanggol ang karapatan ng ba- halos, ay walang tlgatlg na rektor Lucas, sa t,uJong ng kan' WaEhlngLOr. N.Lsan n! Leech wa't mabubutlng kawanl sa kan- nagllngkod din sil bayan ang yang pangalawang Patnugot .m' 'Burt u o. Prmtlnr .. upanr , m¡ mggapan J~lo na kung 'Bureau of Prlntlng" lsang Manuel Camus al Amado 'Ja. l n n.1;g:;:u1a1 ,,n n .e ~ ,~ ay an~ pa~ ~~~l~~~~~~g ng n~ª~~~~~~~!I ~i~ ~~:,º .. ~!~ ~;:~t:g kasa~=l~~~:~ t .. • >i t mg· awan .. , llgta~ "'·• mga katil'.:all :u B·,~·· gay, di'.. sa m l ut ang mga pollt!- han an1" malkllng kas .. ,.~· puno o. ·:a't sangay nito r t n 11 ni 11!!. ko. k bt m n n hindi, pa¡; yan -n~. "Bureau of Prlntlng ~ ~a lallo.t ng kanyang m¡¡:a ka;::p. ¡.iabh at la r.atat: a ang karangalan ntn. gulana na. Ilmampung taong wanl na wa.lang sawang na11:11n :iuh ¡ lt!' m ¡¡,n¡ P ~:mm f' pamahala· hilan l~ang puno ng pamahtt· slnF?kad NagStmu!n nll lsang lingkoti sa " :ilmtlh11,.. ne bllyan. 11n Nagl!" mainlt sa kan:va *"'>: '" n· nlltlko hanl!'Jb1hn"in ng ul 1 I'll':" Est ,...,, U'11 . 1:i a b.w sa ngku1\n lyan ang naglng mapalt na r.aldulot ng politika sa buhay ng yumaong Dlrektor Leech. Sa 1...cas n¡;: mga polltlko ay napaJayas si Leech sa lr:anyang tungkulln sa WasblngtQU, ngunl't mull sJyang nllkaballk sa Maynlla upang maglng d.lrektQr UU n¡ "Bureau of Prlntlng" na slya ang unang nagtatag. Nang Jn"lfng patnugot slyang mull ng Pallmbagang Bayan ay ltlnanlm nlya sa kanyang puso at lslp na tallan man ay hindi na nlya babayaang mapasok ng lakas ng polltlka ang slnapupunan hg "Bureau of Prlntlng" habang slya ang pa\nugot ruto. HanRgang sa hullng araw ng lplnagllngkod ni Leech sa PaUmbagang Bayan ay hindi nagtagumpay kallan man ang mga polltlko sa kanilang pagtatangkang makapanghimasok sa kanyang tungkulin. Alam nlya ang lahat ng bag:ay na dapat nlyang gawin sa kanyang "Bureau" at sampu sa kanyang mga kawan1 Nanv. si D!rektor Lucas ay magkapalad na maging patt1ugot ng Pallmbr.gang Bayan nang magslmula na ang "Flllplnlzatlon" sa pam:lhalun ay unlkap nlya han5ga't maa.arl na balr:asln at lsagaw:l Sil "Bureau" &ng lahilt ng paraang glnawa r1g kanyang mga unang gurong Amerlkano. At 1'.:ahl't na ang tungkulln ni Dlrektor Lucas ay kaloob ng pinakamataas n-a ]JOlltlko sa Pamahalaan na dlll iba't ang l'J.ngulo ng Plllplna~. nt mr1ngyaya.rlng mamamalai;l'i Ja,náng ;Jya sa k nyan~ tungJl n lto h::i.tiaw nas' "A.han. R'lll ·oi ar b k " n l. na ulln _ __i,'\ ~/ i«~ EDWARD'S FURNITUIE· I ;~ ANG TATAK NG MAKAB4GONG HHANH HUWEGONG PANG-SILID KAINAN - napakarikit na pagkakay11i, ganap _na, linikha ng .111ga ••ay, at niyaring·· matibay na IMJ matos na uri .. , "gloss," sadyang yori upong . hindi kumupas ot loloon ,. illit al tublg. ~.apahipahingang mga uri na "'ªY s111wabtng kulay, rftarikit na disenyo, at. ang tila sing-lambot-ng-ulap ·· na kaginhawahon ng kmon. HUWEGONG PANG-BULWAGAN kagilagilahn 11 uri ng mga pi1ing matttigas na kahoy ,. Pilipinas, matitibay at npgtatagal na sapin, .e kcniya-siyanR kulay.