Ang Kuros na puti

Media

Part of Ilang-Ilang

Title: Ang Kuros na puti
Language: Tagalog
Year: 1945
Rights
Fulltext: -Virginia,-ang pukaw ni Ra. ul pagkaraan ng ilang sandaling pananahimik,-ito na lamang ang kahuli.hulihang araw ng ating pagkikita, kung sakali mang ako ay nawalan ng pitak sa iyong puso ay alalahanin mong mahal ka pa rin sa aki:n, at kung sa ibang panahon ay mabalitaan mong ako'y patay na; ay alalahá. nin mong ang iyong, pangalan ang at mayaman. .A,ng lahat ng mga alaala ng lumipas ay nakapukaw sandali kay Virginia at siya ma'y napaluha rin, aywan lamang kung yaon ay sa pag-1big sa binatang kaaalis o kung dahil lamang sa awa. Buhat noon ay wala nang nabalitaan ang dalaga ukol kay Raul, at hindi naman niya pinagukulan ng anumang pansin ang ká't ang pamumuhay sa: Maynila, ay lalong mapanganib ang ka. ay unti-unti nang pabigát nang .tayuan ng buhay kaysa sa Maypabigát. Ang bayang nátungu- nila. At hindi pa ito ang lalong han nilá ay siyá ring hayan ni masakláp sa kalagayan ng magRicardo. Nang iiwan ni Virgi- aamá kundi ang pagkakátuklás ni nia ang Maynila ay nagdáram- Virginia ng isáng lihim na iti. dám at lumuluha ng gayon na nátago ni Ricardo na halos ay lamang ang dalaga dahilán sa magwalát ng kanyáng puso at pu. mápapalayo sa binatang makisig muti ng kanyáng buhay. Ang na siyáng lubos na nakapagháha- masakit na pagkakátuklás sa turi't nakapangyayari sa kanyáng nay na kalagayan ng itinatanging Ang KUROS NA PUTI kahuli-hulihan kong binigkas.- pagkawala nito Pagkasabi nito, ang binata ay palibhasa'y namalungkot na tumindig at nagpa- buhos ang kanalam sa babaing naging hantu- yang 1s1pan at ngan ng lahat niyang pangarap. napanahon sa pakikipagmátalikan Nang mga sandaling lumayo kay Ricardo. wa. ang binata ay malungkot ding pi- lang anu:..ano. nonagmamalas ni Virginia, nakita ong isáng araw niya ang ang dalawang patak na ng buwán ng luhang anaki'y hindi nakapukaw Disyembre ng ng kanyang damdamin palibha- 1941 ay ginirnhal sa'y ng mga sandaling yaon ay na lamang at SUwalang gumugulo sa kanyang kat ang daigdig isipan kundi ang larawan ng bi- ng pagpapahanatang si Ricardo na may dala. yag ng pakiki~ 1 wang linggo nang nagpapahayag digma ng Hapon sa kanya ng pag-ibig. Si Raul ay sa Estados Unidos. Noon aY kanyang kababata, kanayon at marami ang nangasindak at naging kasama buhat pn nang nangatakot sa lag.ablab ng mg· a unang araw ng· kanyang pag- pagbabaka, nguni't si Ricar. aaral, nguni't ito ay' lubhang do ay naging kaibá sa karaangat sil. lahat ng . katayuang ki- mihan na sa halip ikalungnalalagyan ng binatang si Ri- kot ang gayon ay lalong ikicardo; ito ay magandang lalaki, nagalák, palibhasa'y isá simakisig ~t mayaman, samanta- yáng kinikilalang puno ng lang si Raul ay pangit at mara- lapiang Ganáp na siyáng lilita. Nang malayo na si Raul him na katulong ng mga basa paningin ng dalaga ay saka pon. Nang mga unang araw lamang nawalang saglit sa guni- ng Enero ng sumunod na guni nito ang binatang mayaman, taon ang buong Maynila ay sandali siyang nag-ukol ng alaala lumagpak sa kamay ng kasa mga Jtabataan nilang lumipas away at buhat noon ay sung kaaalis na bina ta;' noong araw nud-sunod nang nákuha ang ay wala siyang kaallwan kundi iba't ibang hayan ng Kapuang makita at makasama si Raul, luán, at hindi naglipat taon kung siya'y nalulungkot ay ito ay nákilala ng mga pilipino lamang ang umaaliw sa kanya, kung anong uri mayroon ang bansiyang laging napaghihingahan ng sáng ito. sama ng loob kung nagkakaroon niBuhat noon, si Ricardo ay nato; sa labas ng paaralan kung siya ging isáng masugid na tagapagay hindi marunong ng leksiyon ay lingkod sa hukbong mánanakop, si Raul ang siyang sumasagip; maat palibhása'y ang amá ni Virhal sa kanya si Raul ng higit sa ginia ay isáng tanyág na masakanino man, at marahil kung íto . lapi at nag-aari ng malalawak ay nagpahayag lamang ·agad ·n~ na lupain sa lalawigan ng Nuwepag-ib1'g ay nakita sana niyang ba Esiha ey minaran'at 'niyáng siya'y iniibig din ni Virginia. <lito na muna manirahan sapagN guni't sa paggalang niya at kalooban, sinisi lalaki. Iio ay may-asawa at doon niya ang binata din sa bayang yaon naninirahan kung bakit ayaw at sa kasamaáng palad ay na/ pang tuparin ni- ging kaibigan pa niyá. Sa ka. / to ang pangakong balintunaang ito ng palad ay vla//. siya'y ihaharap láng nagawa si Virginia kung di sa dambana, di. ang sumang-ayon at kilalanin si'y wala nang ang kanyáng pagkakámali, ka. matuwid a n g yá't nang siyá ay muling hika. kanyang ama yatin ng kanyáng amá na mag\ ·~ upang siya'y ili- balik na sa Maynila ay siyá na. p a t ng . hayan mán ang nagpakatanggi.tanggi kung sila'y mag. na kung papaano siyáng umáasawa na, ngu- ayaw ng pagtun,go sa lalawigan ni't ito ay palagi ay gayon din ang kanyáng pagna lamang tinu. tutol na muli pang magbalik ng tugon ng binata Maynila. na sila'y maghintay-hintay pa na sa kinagagayo'y nag. Si Ricardo ay nainip na sa pag. daan ang maraming araw hihintáy, ilán nang buwán ang hanggang sa dumating ang lumipas buhat nang umalis si mapait na sandaling sila ay Virginia. lto ay di pa nagbába)il.agkakahiwalay. lik na gaya ng pangako at ni -Babalik ako agad, _Ri- isang liham man lamang ay wala cardo--ang sabi ni Virginia, siyáng tinátanggáp kayá't siyá -pagbibigyan ko lamang na ang nagtungo · sa lalawigang ang tatay, nguni't pagkara- pinarunan ng dalaga. At, anong an ng isang buwan sa ayaw saklap ng kanyang dinatnan ! niya at sa ibig ·ay iiwan ko Hindi niyá akalaing magtátagpo siya. sa bayang yaon ang kanyang asaN agalak si Ricardo sa pa- wa . at ang dalliga. Ang kanyáng ngakong yaon ni Virginia, asawa ay hindi sa bayang yaon naninirahan kundi sa Gapáng at siya'y hindi na tumugon kundi nagpakita na lamang kaya lamang nátungo ng Likáb ng malaking pagdaramdam ay likha rin ng magusot na pasa paglayo ng dalaga; hi- nahon. Si Ricardo'y waláng na. gawa, anumán ang kanyáng panagkan ito ng min!'an, maka. lawá hanggang sa siyá ay mag- manhik, pagsamo, at pagmama. pakalunod sa waláng katapusáng kaawa kay Virginia ay hindi na l lh t. .1. k . · siyá pinakitunguhan nito, at sauwa a 1 sa p1 mg ng anyang . . . . . · · h ·¡ pagka't s1ya'y may hh1m na pag. mmama a . . . bo k . At pagkaraán ng iláng a.raw n~ t sa ~yamanang. ?11amana. . v· . . ' l l . hm ng baba! ay nag-1s1p .na sa s1 1rgm1a y nasa a aw1gan na. . .1 * * * anumáng paraan ay ka1 angan Sa Likab na kaniláng kinátu- n.iyá _ito .. No~n~, una ay tinakot h h. d" h" s1 V1rgm1a, s1ya y nagbanta, at ngu an ay m 1 ang panana 1. . . · • mik ang kaniláng násumpungán gumamit pa rm ng lakas upang kundi ang kaligaligan din;. doon muling mapa sa kanya ito nang di na mákuha sa mabuting sálipagtitimpi ng binata ay hindi agad nasabi s.a dalaga ang · kaniyang tibukin kundi nang ito'y suyuin ng isang b~~tang makisig Sinulat ni MIGUEL M. CRISTOBAL taan, nguni't wala ring misapit i;apagka't ang babai ay naging (Nasa. pahina ·21 ang karugtong) 4 IL.ANG-ILANG Sabado, Nobyembre 3, 1945. Ang Kuros Na ... (Karugtong ng nasa pahina 4) buo ang loob at matatág sa Kanyáng pasiya. Dahil dito ay bumuo ng isáng pangwakás na akala at ito ay ang pagsusuplong sa mga hapon na ang amá ng dalaga ay isáng kaalam ng mga gerilya at sapagká't isáng tiktik na kinikilala ay pinaniwalaan siya agád. Ang amá ni Virginia ay dinakip, pinahirapan, ikinulong, at nang hindi pa rin umamin sa ibinubuhat na kasalanan ay pi. na.táy sa kabundukan. At pagkatapos noon, nang wala pa ring magawa si Ricardo kay Virginia, sa pamamagitan din ng kanyáng pakikipagmátalikan sa mga buhong na hapon, ang dalaga namán ang dinakip at dinalá sa kabundukang pinagpatayáh sa amá nito. At doon, sa pamamagitan ng lakás at pagbabanta ay hindi tumugot hanggáng sa di máigupo at malapastangan ang kabanalan ng pagkababae ni Virginia; pinakgda pa rin ni Ricardo ang d:üaga upang ang iláng bahagi ng mga pag-aari nito ay mápa-· Jipat sa kanyá, anupá't sa lahát ng katampalasanan at kasamaang magagawa ng isáng tau, ang inasal na yaon ni Ricardo ay wala nang katulad. Isang gabi sa loob din ng kasukalang yaon na kinalalagyan ni Virgmia at ni Ricardo na ka8arna ng mga sundalong hapon ay r.ádinig na lamang nilá at suí;:at ang sunud-sunod na putok na isá··isáng ikinamámatáy ng mga buhong na hapon. Si Ricardo ay humawak din ng baril at nakidigma sa piling ng kanyáng mga kasama. Nang silá'y wala nang magawa at nákikini-kinitang patungo ña silá sa pagkaubos ay nakaisip ng isá pang lalong kabuhungán, ang patayin si Virginia yamang ito ang nagbunsod sa kanyá ng pagkakápatungo sa pook na yaon. Ang babai ay k~n yáng 1gmapos sa punung-kahoy at pagkatapos ay tumawag ng isáng sundalo upang siyáng bumaril, subali't nang .sandaling isásagawa na lamang ito ay siyáng pag<Íating ng isáng gerilya na umulos ng patalim sa bábaril na ikinamatáy nito agád at pagkatapos ay pinaputukán ang buhong na si Ricardo na noon di'y naghingalo. Lumapit sa nakagapos na babai upang ito ay kalagán, nguni't di pa natatapos na gawin ay isáng ligáw na punlo ang sumawi sa matapang na kawal. Nang magsirating ang mga tapát na kawal ng hayan at makalagán ng gapos si Virginia ay nilapitan nito ang kanyáng tagapagligtás na nakalugmok na ¡;iyáng pinuno ng mga gerilya, at gayon na lamang ang kanyáng pagtataká nang mákilalang si Raul ang lala.jng yaon. Ang sugatán ay hindi pa patáy, may kaunti pang hiningáng nálalabi kayá't nang idilat ang mga matá ni:o at mákitang si Virginia ang may kalong sa kanyá ay nápangiti sa gitna ng mahapding kL rot na likha ng kanyáng sugat at ang násabi: -Virgi!"lia, kay-palad ko sa mga sandaling ito, sapagká't ako'y mamámatáy na nákikita kitá, salamat sa iyo sa pagpapahalagá mong ito !-At pagkawika ay pamuling pumikit upang huwáng nang dumilat kailán man. Natupád mya ang salitáng ang pangalan ni Virginia ang kalÍuli-hulihang tatawagin sa sandali ng kanyáng kamatayan. Sa haráp ng gayong malungkot na pangyayari si Virginia ay lumuluhang niyakap ang bangkáy ni Raul, hinagkán ng maraming ulit at siyá'y nagsisi sa kanyáng kabaliwang nagawa. At, noong pistá ng mga patáy sa isáng ulilang puntod na kinalálagyán ng isáng kurus na puti ay nároroon si Virginiang mataAng Buhay ... Ano "Papel-de ... (Karugtong ng nasa pahina 15) (Karugtong ng nasa pahina 14) Margarita! Kay-gandáng pangi- lilimampuíng séntimos, pipisuhiri, tain ! Isang lal'awan ng dalagang lilimahin, sasampuni, lilimampuin, malinis ang budhi at puso at isi- sasandaanín at lilimandaaníng nilang sa kabukiran ng Alemanya, piso. Anóng gaganda ng pagkamapagmahál, paniwalain. Umi- káguhit at anóng dirikit ng di-mabig, na isáng pag-ibig na marangál silsagwang kulay na gihamit ! At at taimtim sa puso, kay Fausto. upáng mapatunayan, nang waIto naman ay lalong nagsikap sa láng munti mang pag-aálinlangan, pagtuklas ng karunungan at pinabayaang pumailanlang ang kan- na ang mga salapíng-papél na itóng palálabasín ng Central Bank yang isipan sa langit ng bagong ay talagáng "sa Pilipino at pará diwa at bagong karunungan upang sa Pilipino", ay di Iamang nagtaidulot ang lahat sa kanyang miúa. taglay halos lahat ng larawan ni mahal na Margarit:> .. Rizal, kundi ginamitan pa ng paAng Fausto 11i Goethe ay kaiba náy na mga salitáng tagalog, na sa maraming Fausto ng Alemanpinaraán pa't ipinawasto sa Suya noong unang panahon. Ang mga unang Fausto ng isang daan dán ng Wikang Pambansa, bago at dalawampu't pitong mánunu- ivinadalá sa limbagang pinagtílat ay pangahas, walang panana- tiwalaang gumawa. Ang pinag:.. gutan at nahulog sa impiyerno; padalhang limbagan ay sa Toky9 F rin at hindi rito; nguni, sapul no:. ang austo ni Goethe ay matalin.>, , k 1 . pangahas nguni't mlly kakaya- 011, na na apanga ahati na ang han (mistulang Iarawan ng mga t~óng !944,. ay hindi .na nápaba:mámamayán sa Alemanya) at hin- llk, .ªt munti mang bal_1ta sa nan~~ di nahulog sa impiyerno bagama't yar1, ay wala nang natangi:;ap d!~ sumuway sa katuruan ng Roma. 1 ·0 : han~~a~g datnan ang, Repu_ At ang tampok ng alamat na si- bhk~ng iyo.n _at ang ;11~kbo~g- Hanulat ni Goethe ay ang larawan pones. na k~nasasand1gan ~1ya ng ng dalawang alemana: masunu- kalag1m-lag1m na babalang . · "Oras Mo Na'" rin, maganda, marangal at tapat · sa pagmamahal. ( Ang pinagkunan ng mga tala ay a.ig mga sumusunod: Historie von D. Johann Fausten; Warhafftige Historie ni Widmann; Biblioteca Universal; Biblioteca Internacional; Popular Encyclopedia; K. J. Scher: Faust V on Goethe; Madame Stael: De l'Allemagne; Baron Bla.ze de Bury: Essai sur Goethe et le second Faust; D. Guillermo English: El Fausto.) imtim na ipinagdárasál ang káluluwa ng binatang labis niyáng pinakaapi na ngayo'y waláng kapantáy sa kagitingan ng kanyáng pagpapahalagá, Sa lipú-lipunán ng matataas na taumpámahalaán noón, ay nagka: panah<>n kamíng makáriníg ng iláng pahiwatig tungkol sa mga dahilán ng di-pagkátuloy ng Central Bank at tungkol sa pagkabigo ng nakahanda nang limbagíng mga salapíng-papél na talagá nang pilipino. Kaipala, ang mga pang·yayaring aming nahiwatigan ay makatutulong nang malaki sa pag:. lilimi at paglinaw ng karapatán ng Pilipinas na makasingil sa Hapón ng mga katumbas na halagá ng mga nawalan ng halagáng daan-daáng angaw na pisong iptnagpílitan niyá ritong gugulin, sa µamamagitan ng nangásabing papel-de-ho.pón. ABANGAN ANGSALIN SA TAGALOG NG And Now Comes Roxas CENTURY ART CO., INC. Sumama sa malakíng Lupon ng me:a Pinunong Pilipinong nagsadya sa Tokyo ang noo'y Kagawad 11a Pananalapi ng Pilipinas. At "ª mga taglay niyáng layunín sa pagdulóg sa iláng matataás na tanggapa't pinuno roóng may-kaugnayán sa mga súliranín ng pa. nanalapi. ay kabi!ang ang mga sumusunód: Na sinulat ni FELIXBERTO G. BUSTOS ( Kabalitaang Pili71ino sa Digrna) Aklat na kababasahan ng mga kilos at gawain ni Hen. Roxas sa panahon ng mga hapon. Sabado, Nobyembre 3, 19,15. 624 R. Regente Oattloor Atloertisin1 BILLBOARDS 51 G·N 5 POSTERS 445.,.447 Misericordia Eltdrical Contradors INDIRECT LIGHTING DISPLAY LIGHTING ILANG-ILANG l. Kung gaano ang kíkilanlin ng Jalawáng pámahalaán na tumbasang halagá ng PISO ng Pilipinas at YEN ng Hapón. (Tátapusin) 21