Nakipaglaro sa panahon

Media

Part of Ilang-Ilang

Title: Nakipaglaro sa panahon
Language: Tagalog
Year: 1945
Rights
Fulltext: W ALANG naipagmamalakíng madalás sa kanyang mga kapa tíd na babai si Ricardo kundi ang mga katangian ng kanyáng kasintahang si Loris. -Magandá, pinakamagandá sa klase namin sa U .P .-ang wika pa ni Ricardo ;-matalino, may-kaya sa kaniláng lalawigan, at sa ibabaw ng lahát ay mabaít at nápakahinhin. Kung kumilos ay masasabing si Loris ay isáng babaing di makabasag-pinggan. N akipaglaro Sa Panahon Ni L. MAGSARILI Iáng anú-ano ay parang sinaksák ang dibdib ni Ricardo. Nápatayo at pinakasipat na mabuti ang puIutóng ng mga nagkakaingáy. Isá sa mga "waitress" ang pinápa_ lakpakáng mabuti dahil sa kagalingang sumayáw ng malikót na boogie woogie. Palibhasa'y marami ang naipainóm marahil ng kanyang kapareha kung kaya't ang lindi ng katawán ay bagay na bagay sa tugtog na isinásayáw. -Kung tunay ang iyóng sinasabi ay iyán na ang ibig kong linga! magíng hipag-itinugón ng pina- babai kamatandáng kapatíd na dalaga ni Ricardo.-Anó ang kanyáng tuAng dati'y napakabuting na kanyang pinangangaserahan ay tila nagíng masungit na sa kanya ngayón dahil sa kakulangán ng sukat magugol na salapi. Nang dumatíng ang mga hapón, lahat halos ng magaganda't mga mahál na damít ni Dolores 'ay napamundók, ay kalong nang di masayod na kalungkutan. Nagíng waláng kabuluhán sa kanya ang mga pang-alíw na inihahandóg ng mga kapatíd. Sa íisa lamang nakapako ang kanyáng gunita: kay Loris. Saan naroón itó, ang dalagang labis niyáng minamahál at -Tila si Dolores !-ang bulóng na walang ibáng nakaringíg at bigláng nabagsák ang kataw'án sa biglang pagkakaupo. Tinutóp ang noo at sumubsob sa bilog na mesa. nay na pangalan? -Dolores Valbuena-tugón ng binata,-nguni't sa Unibersidad ·ay Jalo siyáng kilalá sa palayaw na Loris. -Nanánabík akóng siya'y makilaJa....:.....ang sabi namán ng pinakabatang kapatíd na dalaga rin. -Hahanap akó ng mabuting pagkakataón upang maipakilala sa inyo ang may-ari ngayon ng aking puso, ang babaing napili kong· magíng mutya ng aking tahanan ... * * * Ang digmaan ay sumikláb at ang pagkakataón . upang si Loris ay maipakilala ni Ricardo sa kanyang mga kapatíd ay lumayo. Tinawag na si Ricardo upang makilaban at nagíng malungkot ang pag-uusap nila ni Dolores. -Yamang sasama ka na sa hukbo-ang wikang lumuluha ng dalaga,-akó namá'y uuwi na sa amin. Batíd mo nang ikáw ang tanging nagmamay-ari ng aking puso, nagkakalayo man tayo'y makaaasa ka na ang malinis kong sumpa sa ating pag-iibigan ay hindi magbabago kahit bahagya. -At pagkuwa'y iniabót kay Ricardo ang isáng maliít na tanjkaláng ginto na may ginto ring agnós na kinápapaloobán ng kanyang larawan. Hinagkán ni Ricardo ang agnós at ang dalawa'y malungkot na naghiwaláy. * * * Samantalang si Ricardo'y kasama na ng hukbong nakikilaban, si Dolores ay nagíng isá sa makapál na bilang ng mga dalagang tagalalawigan na naiwang kahambing ng yagít na kinatihan ng tubig sa dalampasigan ng Maynila. Hindi makauwi sa kanyang hayan sa kawalán ng másasakyang bapor at hindi namán makatanggap na gaya ng dati ng salaping galing sa mayaman niyáng amá. W ala ring kamag.anak na sukat kuma10 Napansin ng lahát na nawalán siyá ng dating Bigla: namum~tla, twmutulo ang luha, dahandahan at padaúpkamáy na lumapit sa. mikropono ipagbilí. At· nang wala nang máipagbili ... IS.áng kaibigan ang nakahikaya t kay Loris upang maging "hos. tess" sa dating Alcazar. -Magandá ka at lahát ay hahanga sa iy6; maniwala ka sa akin na kapag nasa Alcazar ka na ay daíg mo pa ang namumulot ng salapi. * * * Ang Alcazar ay kabilang sa mga tinupok ng apoy nang dumatíng ang hukbong tagapagligtás. Halos di naglipat.buwán ay payapa na at masayá ang buong Maynila. Gayón man ... Si Ricardo, na isá sa maluwalhating nakaligtás sa Bataan at kabilang sa mga kawal na naka-W ala ka pa namártg naíinom, groggy ka na ?-ang biro ng isá sa mga kasama. -Hindi !-ang bigláng bnmuká sa bibíg ni Ricardo. Akala ng nagbiro, ang hinding yaón ni Ricardo ay ukol sa kanyáng sinabi, nguni't ibá ang pinag.uukulan ng binata.-Hindi-ang pabulóng na lamang niyá,-hindi maáaring si Loris iyón ... * * * Biglang nag-umugong ang salón sa palakpakan at sigawan. Sa isáng pinaka-platapormang naroroón ay nakitang umaakyát ang dalagang nápakagalíng sumayáw ng boogie woogie. Siya'y aawit sa haráp ng isang rnikropono. A t ayon sa pagpapakilala ng "announcer", kung mabuti siyáng magboogie woogie ay lalong napakabuti niyáng umawit. -Siyá !-ang nápatayong sabi na namán ni Ricardo,-siyá nga't dili ibá ... Nang matapos ang mahusay na pagkakaawit, si R.1cardo'y n~pa talón, pumalakpák at nagsisigáw ... Ang masayáng ''waitress" ay ipinagmamalakí? Bigláng suma- nápatili nang mátanawán si Rigi kay Ricardo ang alaala ng sa- cardo. Hindi malaman kung husakyáng Corregidor na nabangga mahagulhóI o.humahalakhak, ngusa isáng mina at mga taga-Iala- ni't ang "waitress'' ay nagwigan ang sakay na nangalunod tangkáng tumalón sa plataponpá at nálibíng sa kailaliman ng da- at tumakas. Náhawakan siyá 'Bg gat. Ang hulíng sabi sa kanya "announcer" at pinakapilit na ni Loris ay uuwi siyá sa kaniláng magbalík sa mikropono. Napanlalawigan. N ang sumabog ang sín ng lahát na nawalán siyá ng Corregidor ay patungo itó sa •la. dating sigla·: namumutla, tumulawigan niná Dolores. tulo ang luha, dahan-dahan at paN apaiyak si Ricardo. daup-kamay na lumapit sa mikro* * * pono. Hinuni ~ pinaka-patnuIsáng gabí . . . got ng orkesta ang · kanyang kaSi Ricardo'y kasama ng kan- kantahín. yáng mga kaibigang pinuno ng Pinalamlam ang mga ilaw. Ang hukbo na nag-aalíw sa "night lahát ay nagsitahimik nang buong club" na lalong bantog sa tawag lungkot at lumuluhang inaawit ng ma Club X. Nag·-iinuman sila't "waitress" na yaóng ang Ay kalimaminsan.minsa'y nakikipagsayáw sud! na lubháng kinagigiliwan ni sa iláng "waitress-" ng klub. Wa- (NaBa pahina 17 ang karugtong) ILANG-ILANG Sabado, Nobyernbre 3, 1945. Alaala Sa ~ ~ . (Karugtong ng nasa pahina 7) lilimahid na anyo, sa kaniyang pananamit na marami nang araw sa katawan, ay di ang hindi ako nahabag. N guni't siya'y tunay na umiibig sa akin, at sa likod ng kaniyang kaayusan ay naroon ang pusong tinitibukan ng pinakamasidhing pagmamahal sa tinubuanglupa. -.:Paano tayo ngayon?-ang aking tanong. -Ako'y babalik, Nena, pagkataoos ng labanan, at pagkaraang mapalis na sa lupang ito ang ating mga kaaway. Umasa kang sa di magluluwat ay paririto ako upang ikaw'y kunin, Nena,-ang kaniyang pahayag. -Hindi ka kaya makalimot. Ding? -Makalimot? Paano kita malilimot, Nena? Hindi ba ikaw ang sa gitna ng kabundukan ay siyang tumatanglaw sa aking mga pagsisikap? Ikaw ang nakapagparubdob sa aking kalooban sa sandaling ibig ko nang magulapay sa hirap. · Kung paanong hindi ko malilimot ang mga araw ko sa bundok, Nena, ay higit kitang hindi malilimot. Sa huling gabing iyon ay niyaya niya akong magpasyal sa tabi ng batis na noo'y bahagyang naliliwanagan ng buwan. lbig niyarig matandaan ang gabing iyon. ang kaniyang wika, samantalang kami'y banayad na naglalakad. At saka, ang kaniyang bulong sa akin, upang di ko malimot ang gabing ito, upang sa pakikipagl'aban ko'y taglay-taglayin ang iyong larawang makapagpapalakas sa aking kalooban, ay may hihilingin ako sa iyo. -Ano iyón? - ang marahan kong tanong. Nabigla ako sa l~aniyang sinabi. lyon na ang pinakasukduhng pag,subok sa aking naipangakong pag_ ibig sa kaniya. Ako'y hindi nakaimik, hindi ko namalayan kung ako'y nakahahakbang pa sa mga sandaling iyon. N akiusap siyang muF, si Ding na ang tinig ay bani¡yad na banay.1d ·na waring tu!natagos sa kai.buturan ng aking puso. ~Pabaunan mo ako ng isang sanglang di ko maaaring malimot -ang kaniyang pithaya. Aywan ko ba kung bakit ako'y m nagkaroon ng lakas na maka_ tanggi sa sandaling iyon; nadama kong kailangan niya ako, kailangan niya ako. At nalimot ko ang lahat ... (Nasa pahina 19 ang karugtong) Sabado, Nobyembre 3, 1945. IBONG ---W ALANG·------PU G AD Tulambuhay ni Jñigo Ed. Regalado Ill Yaong mag-asawa sa tuwa'y nagtalik dahilán sa sanggol na kaibig-ibig, lalo ang lalaking may bálat sa liig at kamag-anakan ni kabisang Tales. Ang lalaking yao'y masikap sa buhay, walang basag-ulo, Lupo ang pangalan; ang babai'y lubháng mabuti sa bahay, u.liráng asawa, Oreng ang palayaw. 8i Lupo'y lumaki sa isáng panahon na ang bayan niyá'y saláb sa linggatong, ·hindi nililimot ang isáng kahapong sinapot ng ulap ng palad na sahol. Y aong baliw na si pilosop0 Tasyo, si Sisa, ang iná ni Crispi't Basilyo, gayon din ang bantog na kapitang Tiago ay inabot niyá sa bayang San Dyego. Nang magtulisán na si k!f-bisang Tales siláng mag-aanak ay. nagsitalilis sa kiná Sinang nga siyá nQ,pasampid nanilbihan doong kain ang kapalit. Yaong Marya Clarang balita sa dilág saka si Ibarrang sa dunong nábanság dahilán kay Sinang ay kanyáng natatap na nag-iibigan nang masuyo't wagás. Si Elyas, ang amá ng binatang Senon ay alám din niyáng kilabot kahapon, · yaon ay lalaking hindi umuurong, buhay ang puhunan sa mabuting layon. Kaya nga't si Lupo'y masasabi nating namulat ang isip sa madláng hilahil, nadagi ang puso sa mga tiútin at ngayo'y wala nang takot sa panimdim. Si Oreng ay kanyáng sinuyo't minahál buhat nang umoo sa bahay ni Sinang · · yaon, nang bata pa'y doon na namuhay at naging dalaga sa paninilbihan. Kaya nga, si Senday ay pinarang anák, 'inaring bunga na ng kaniláng palad, -" Dahilán kay Siñang l"-kay Oreng na saád, · -"Oo ngar'-ang ayon ng asawang liyág .. (Nasa pahina 19 ang ·karugtong) ILANG-ILANG N akipaglaro Sa ... (Karugtong ng nasa pahina 10) Ricardo. Nang matapos ang awit ay walang pumalakpák. Kapagkaraka nama'y nagparingig ang orkesta ng isáng malindíng tugtog. Kinuha ni Ricardo ang ta. nikalang gintong bigay sa kanya ni Loris ay buong pagngingitngit na itinapon, at pagkatapos ay tumakbong patungo sa kinauupán kaní-kaniná ng "waitress" na iyóng umawit ng Ay kalisud! N guni't si Dolores ay wala na. * * * Isáng kaibigan ng nawaláng "waitress" ang nagsabi kay Ricardo na pagkatapos ng hulíng awit ay patakbórtg lumabás iyón na hindi nilá matiyák kung humahagulhól . o humáhalakhák. -Ang babaing iyán-ang wika pa kay Ricardo,-ay isá sa mga itinabóy rito ng kapalaran; nakipaglaro siyá sa panahón, nguni't matitiyák ko sa inyóng siya'y malinis sa lalong inalinis; sa bigláng tingín, siya'y masayá, waláng kasing-sayá, nguni't ang puso niyá'y lumuluha, at waláng nasasabí-sabí sa aming magkakasama kundi isáng pangalan lamang : Ricardo ! Nagdilím halos ang matá ng binata. lpinihit ang mga paa at nagbalík sa dakong pinanggalingan. Ang tanikalang itinapon ay hinanap. Nang hindi makita ay umiyák na parang bata. ---«O»--Nalagas .... (Karugtong ng nasa pahina 11) Matagal na hindi kumibo si Gloria. N ang magsalita ay nangangatal ang kanyang tinig. -Paano ba ang gagawin ko ngayon? -Bakit? Umiyak na muli si Gloria. -Naku, sabihin mo sa akin ... wala na si Fred. . paano ang gagawin ko? -Bakit nga? -Iinom na kaya ako ng lason. naku, sabihin mo sa akin .... N agsasaU.ta siyang tila wala sa sariling bait. Naunawaan ko ang nais niyang sabihin. · N anlamig din ako nang madama kQng nauunawaan ko na siya. Nguni't wala akong mada mang kalutasan, maging sa aking puso. 17