Ilang katatawanan
Media
Part of Ilang-Ilang
- Title
- Ilang katatawanan
- Language
- Tagalog
- Year
- 1945
- Rights
-
- Fulltext
- Dalawang Katatawanan SINUNGALING ANG SALAMIN Si Teryo at si Terya ay dalawang magkaibigan, hindi magnohyo. Isang araw ay magkasamang nagpapasyal ang dalawa. May . Mga Salitang Magkakasingkahulugan Abáng (a.bat, bakay, ·,·j>Ukoy, habát) naraanang isang tindera na may . Ang salitáng abáng ay siyang ginagamit kung ang isa'y mukhang kaakit-akit at bawa't naghihintay sa sinumáng ibig na makita o mákatagpo. makatingin ay nahahalina. Isa sa Kung ang paghihintáy ay ginagawa ng pasubók sa mga nahalina ay si Teryo. · -Kay ganda-ganda ng daJa- isáng tiyák na pagdaraanan, abat. gang iyan__:_ang wika ng binata. Kung ginagawa narrán ng nagpapalakad-lakad na wa,g¡ Terya, na isang dalagang. ri'y;. nakikiramdam sa isáng pook.o. isáng bahay na inaaka1;1yaw ma~aringig ng mga sal.itang lang kinaroroonan ng ibig makita o makatagpo, bakay. pum~puri sa ka~andahan ng ibang Ang ·pukoy ay hindi gamitíng salita sa Maynila; iyá'y baba1 ay lumab1. l"t' l l · · •t · b' · ' sa I ang a aw1gan na gmagam1 sa pag-aa ang sa smumang -Pse!-anya,-kundanga'y de jbig na mahuli. salamin ka. Habát ang ginagamit kung ang sinumáng nais na ma-0, e ano kung ako'y de sala-. dakip o mákatagpo ay pasalubóng na aabangán sa isáng timin? . -At di mo ha nalalamang Iahat yák na pagdaraanan. ng salamin ay sinurigaling? Dito natin silá abangán. Walang' ann-ano ay nakasalu- Diyán mo abatan ang masamang taong iyon at tiyák na b<>ng ang · · dalawa ng dalawang, mahuhuli mo. kaibürano: binata llª kapuwa rin Sino ba o anó ba ang binabakayan mo sa pook naming de salamm. •t, t l . k"t, k'k"t k 't, ? -Nakii, Teryo, kay palad mo !- l o a ag1 n~ .1 ang na l 1. ~ _ ~ng gam on~ o:r:as: ang wika ng isa. Kung hmd1 sa Ilaya mla ']Jtnukoy ay hmd1 mla mahu-At bakit?~tanong ni Teryo- huli si Manuel. Pagkaganda-ganda ng kapartner Hiriahabol nilá roon ang magnanakaw. habatín natin mo d't Si T~ryo ay napatingin kay 1 O. Terya. -Oo, pagkaganda-ganda ... -HindLba maáaring alisin mo ,Abay (sama, akbay, akay) muna ang 'íyong salamin bago ka magsalita"! · : Ang pinakasaligáng salita ng abay,, akbay at akay ay -Hu!~ang'paisrn-id ni Te:ya. ang sama at iniuukol sa paglakad na may sadyáng kasabáy • • at kagayák. • .-t --«o,,-- . Sinasabing abfly kung ang kasama'y .. sadyang itinalagá PABALHJ'l'AD NA ·PAGBASA .sa sinumáng tumatanggáp ng anumáng karangalan o kaya'y , . d'· • . • . sa ~jnumáng inihahatíd pará sa isáng layunin. Ito Y nangyari no\>ng nai:1 ! 1to pa . , • Si Pedro at si Marya ang siyáng magsis,iabay sa ikakaang mga hapon. '] .. b k · R d lf · b Alk Id · '' At narigyiiti sa isang trambiya. sa u as; Sl. o o o ang pinaa ay sa a e nang ito y Nagbabasa noon ang isang la- m;igtungo sa· Palasyo. laking may · matikall na tindig at .. ~· Kung ang isá sa magkasama sa lakad ay nakasapupo sa di mo sa~abihin~ hindi marunong baywang o nakapatong ang kamáy sa may gawíng balikat, bumasa .• .c_Ang. tmutul!ghayan ay akbáy , "Taliba", tanging pa.Jiayagang ' : ,· . , tall'alog na pangaraw-araw at nasa Si Lupo t SI Carlos ay mag~a~kbay sa paglakad. llalim ng kapangyarihan ng mga Kung hawak sa kamay ang 1sang kasarna, akay. hapon. Napansin ng mga katabi Si Simón ay akay ng kanyang anák na bunso. na ang· pagkakahawak sa pahavagan ay pabaligtad, patumbalik, 11lo ang nasa ibaba at paa ang nasa itaas. faang kaibigan ang lumapit. -Hoy; pinagtatawanan ka ng lahat-ang wika,~hindi ka raw maru.11ong bumasa ay naghahambog ka sa haráp ng marami; ibig mo raw lamang masabing marunong ká. ngang bumasa. -At bakit?-itinanong. -Pabaligtad daw ang hawak mo sa peryodiko ... -At di ha nila nalalamang ganitong talaga kung basahin nga:von ang alin mang peryodiko ng TVT? -Aba! at bakit? -Sapagka't ang kahulul('an ng lahat ng sinasabi ay kailangang haligtarin ! 22 Abók (gabók, alabók, alikabok) Ang abók ay siyang itinatawag sa lahát ng bagay na duróg na nápakaliliít. Gabók narnán ang tawag sa alín mang bagay na nakakain na pinatutuyo't dinudurog o ginigiling na mabuti, katulad bagá ng kamote, bigás, balinghoy, dawa atb. Kung bagá sa kastila aiy arina. Ang inilagáy sa maruya ay gabók ng balinghoy; noong panahon ng mga hapón ay gabók ng bigás ang ginawáng tinapay Alabók ang tawag sa lupang nadudurog. Ang tao'y sa alabók galing, sa alabóic din uuwi. Tinatawag namáng alikabók ang.: lahát ng uri ng abók na inililipád ng hangin buhat sa mga daán. · ~ag ~anitóng, tag-aráw ay talagáng di ka makakahingá sa abkabok sa lahat ng lansangan sa Maynila. ILANG-ILANG Panghuling Talata Ang ikatlóng hila11g nn itó vg ILANG-ILANG ay lálabás na V"'taón sa kaarawán ng mga patáy. Itó ang sanhi kung anó't ang amine mga dahon ay nahihiyasán ngayón ng mga lathalang patungkól sa araw na iyán, isáng araw na magbuhat pa noong panahón ng nuno '11.0 ating kánunununuan, ay pina1'árangal~t na't inaalaala. Sa katutubong ugali natin ay maibibilang ang ipinagkakapuring di-paglimot sa mga hinlog na sumakabilang-buhag. Umaasa kamí na ano lahát ng puók na kináhihimlayán ng mga nagsiyao ay magiging punuan ng mga taong magsisidalaw, di la.mang upang tupdín ang kaugali.. ang yaón. kundi sapagk(1't lahát ay nanánabík na silá'y ma,pagukulan ng mga sariwang al(4t.tla, palibhasa sa loob ng panaAóng inilagi rito sa atin ng mga ~ way ay ipinagbawal ang pagtupád sa kaugaliang itó. Itóng /LANG-ILANG ay nakik'iisá ng buong puso sa damdaming namumugad ngayón sa dib:.. dib ng mga inulila ng mga "na,;.. bulíd sa gitna ng dilím," sa gitna ng larangan ng labanán, na, ibigin man nilá'y · hindi mµaaring makadalaw sa pook na nagíng káhuli~hulihang himlayan nj¡ kaniláng pinakaiibig na buong. g~ ting at kabayanihang namatáy sa pagtupád ng kaniláng banál na tungkulin, Mananatili na lamang rayo sa paggunita at pag-uukol ng mga panalanging ukol sa kaniláng liínáhimlayán. Kaya. pará sa kanilá, sa pagsavit ng araw na itó ng mga patáy, ay di lamang mga tunay na naulila ang gumugunita, kuridi ang buong ba'yang humahanga sa kanilang katapangan at pag-ibig sa tinubUang-lupa. Anó kung silá'y"' wa.láng korona sa puntód ng libíncf? · An'Ó kung wala mang kandildttg umuusolc? .. Higít sa korona ay naroón anp vaghanga ng buóng bayar¡.. Higff · sa kanila ay naroón ang taimti?rt~ na dalangin ng lahát. Ang nipa·· ko1·ona'y nal&lanta. Ang .mqa kandila'y nauubos at namámatÚly. Nguni't ang paghanga at pagda'langin ay pumápailanlang hang- · gang sa mapayapang pook na kaniláng pinagpapahingahán. Magsihimbíng nawa siláng mapaya¡Jaf ·t- Alalahanin J natin ngayon . ang mga di-kila- j · /ánq nanqasawi sa ,.! 1 pakikilaban . . . Sabarlo, Nobvembre 3. 194!1.