Bulaklak: hiyas ng tahanan

Item

Title: Bulaklak: hiyas ng tahanan
Issue Date: Taon X (Blg. 8) Mayo 27, 1953
Publisher: Bulaklak Publications
Language: Tagalog
Subject: Philippine literature.; Philippine literature -- Periodicals.; Tagalog literature.; Tagalog literature -- Periodicals.
Rights
Place of publication: Manila
extracted text: Ginebra SAN MIGUEL isang produkto ng LA TONDENA, INC Taking gan <ing viga paUduíntanan ng La To rule ña, Incorp. >'ad/JL, ¿a r(¿dyot “Edony Mapanga/rap” va DZFM tuwing Martes, ?7¿a-8:00-8:30 ng gabi, at ang “Mga Kunfí>nto vi Lola fífisisiwg'’ sü, D7¿P1 tuwing Riyernrx ika-üiM-ü&O ng gabi. MAIKLING-MAIKLIN6 KUWENTQ / GRISEA REYES pumupunit sa katahiiVi at hlndi ikaliligaating pagmamahalan. ako sa iyong pag-ibig Papa ang anumang Iyan ang ama. Kumbidadong lahal nanoMAl. AK /NU DEGGRA ¿ YA. UMINOM NG LAGOA! SI AUNO NORA. ANAKA-NAKANG mlkan r.g hatinggabi ang matinis na huni hp kulielie na sinasalitan ng bahag• ang Ingit ng mga sangang ipinapaspas ng hangin. Nahihimbing ang kalikasang naliligo sa ma* ayang liwanag ng buwan. —Isinusumpa ko sa ivo na ikaw ang una’t huli kong pag-ibig. —Kahi’t na magkaibayo ang ating kalagayan? Tututol ang ama mo kapag natuklasan niya ang —Maligaya tututulan ng ya ko. —Pakakasal ka kay Lauro, Nora, plnagkasunduan namin ng kanyang —Nguni’t Papa, hindi ko iniiblg si Lauro. Hindi ako liligaya sa piling niya. May iba akong minamahal, unawain sana ninyo ako. —Ano? Suwail na anak? Susundin mo akfl o mananaog ka ritong pulubi. —Papa, matitiis mo ba akong habang buhaj na nagdurusa? Parang ninais ninyo ang aking kamatayan. —Mabuti pa ngang makita kitang bangkay kaysa sa sumuway ka sa aking kagustuhan kaysa sa bigyan mo ako ng kahihiyan. Nag suso® Sunud-sunod ang pagbinto ng mga kotse su harapan ng Villa Ramirez. —Malaking Icasalan ito. mg mayayaman. —anang isang lalakingaood sa may labas ng bakurang bato. —Dapat naman. Mayaman si Nora, üsang tagapagmana rin si Lauro, —ang ng katabi. Isang lalaki ang humahangos buhat sa ma laking bahay. Nagtatakang sumalubong ang mga nasa labas ng bakuran. — Bakit? Ano ang nangyari? —Malaking desgrasya. Uminom ng laeon si (Sundan sa pahina 61) 6 BULAKLAK Mayo 27, 1953 PABUNTUNGHINII\GAx\iG pinagala ni Luding ang kanyaug paningin sa kabuuan ng silid na iyon: muía sa muputing mga (Lngding hanggang sa mga nakahanay na hihigang karamiha’y okupado. Sa Rabila ng pangyayaring mayroon silang humigit-kumaang sa dala.vampung babae roon ay hindi niya mapigilan ang aalabis na pangungulila. Namamayani sa paligid ang amoy-hospital na kinahiratihan La niya. Muía sa kanugnog na silid na siyang nursery ay nanggagaing ang matitinis na iyak ng mga bagong silang. Mga impit t pabugsu-bagsong taghoy. At hindi iilan sa mga naroroorf ang akikita ni Luding na matamang pinakikinggan ang mga iyon t saka mangingiting babaling sa katabi: —Anak ko iyon. Kay akas iiyak a. Nakaramdam si Luding ng kirot sa kaniyang dlbdib.. Sapaghindi niy;' jnararanasan ang gayong pagmamalaki, hindi niya <a kauwan ng isang walang malay. Hindi nga. Patay na nang isilang ang ma'‘yon sapagka’t nanatíli siyang walang malay sa g ka Dagong gamot. Si Angel ang banayad at maingat na nagsabi sa kanya kinabukasang mamulatan niya ito sa kanyang tabi. * Hindi niya napansin ang maputla at hapis na mukha ng asawa. —’ling, ang bata. Lalaki ba? Ipakuha mo. Hala na, sabik na sabik akong makita —ganoon ang mga katagang namulas sa mga lab! ng bagong ina. Hindi sumagot si Angel. Tumingin lamang ito sa kanya kaya inulit ¡aya ang pamanhik: —Hala na, ’ling, ipakuha mo ang bata. Titingnan ko lang. Hinawakan ni Angel ang kamay niya at marahang tinapik. Gumagaralgal ang tinig nito nang magsalita: —Wala na ang bata, ’ling. Kahapon pa namin inilibing. • ' Napatigagal siya sa malaking kabiglaanan. Matagal siyang hindi nakaimik. Naramdaman na lamang niya ang walang tilang pag-agos ng luha sa kaniyang mga pisngi. —Huwag kang umiyak, ’ling. Makasasama sa iyo. Magka karoon pa tayo ng anak. Talagang hindi para sa atin si Junior. Tahan na. Madaling pakiusapan si Luding. Kinuyom niya ang ka-« Mayo 27, 1953 BULAKLAK 7 lungkutang bumabalot sa kanyang katauhan nang makita niya ang paghihirap ng asawa. Higit ang pagkabigo nito. Ngayo’y ikalimang araw na niya sa maternity, Dalawang linggo raw ang dapat niyang itigil duon. Dalawang linggo. Naiinip na siya. Naputol ang pagdidili-dili ni Luding nang dumaan ang nars • na may kilik na sanggol. Sinundan niya ito ng tingin hanggang sa ilapag ang nasabing bata sa hihigan ng ina nito. Bumangon ang ina, sinipat na mabuti ang bata, ngumiti. Gayón ang lagi niyang nasasaksihan tuwing dumarating ang oras ng pagpapasuso sa mga bagong silang. Isang babae ang ipinasok sa ward. Sa hihigang kalapit ng kay Luding inilapag ang naturang babae. Pinulsuhan ito ng nars. Inayos na mabuti sa hihigan.— Sandal! na lamang at magsisilang ka na. Batam-bata ang nasabing babae. Marahil ay labimpitong taon lamang ito. Hindi pagsawaang malasln nl Luding ang mukhang maamung-maamo nito. Ilang nakalulunos na daing ang pumulas sa mga labi nito. Nakita ni Luding ang tahimik na pagluha ng babae. May pagkaawang nadama si Luding sa kanyang dibdib. Kay laki ng hirap, buhay halos ang puhunan ng isang ina sa Ang Buhay Ay Laginff Tigib Ng Ligalig Na Pinagaganda Ng Mga Pag-ibig. anak. Isang nakalulunos na tili. Tila walang dugo ang mga ka may na buong higpit na nakakapit sa may ulunang bakal nr hihigan. Tinuunan ni Luding ang buton sa kanyang tagiliran. Isang nars ang lumapit —Siya, —aniyang ininguso ang babaing naghihirap. —Ba ka nangangailangan ng tulong. Siniyasa* ito ng nars.—Siyanga, magsisilang ka na. Lumabas ang nars. Nang bumalik ito ay may kasamanr dalawang lalaking itinutulak ang isang makitid na mesitang may gulong. Duon nila inlhiga ang babae Oras ng dalaw Iyon ang pinananabikan ng mga pasyente. Natanaw nl Lu ding ang asuwang may bitbit na kung anu-ano. (Sundan sa pahina 61) S Hi ’.UAKXlAJs Mayu <1 <HJV s ?< NAGMUMULATs KUWENTO NI MARIA GONZALES RON ARIO' A RAW na lamang ang hin i h i n t a y Upang maging isa nang katotohanan ang pa^ ngarap nina Narda al Alberto, Itinakda na ang kanilang kasal, kaya, mga ilang araw pa bago dumating ang dakilang pagkaaataung iyon» ang lahat ay nagsisikilos na sa pagha» handaGalak na galak si Narda na lnaasam-asam ang pagdatlng ng araw ng kasál nila ni Alberto, At, si Alberto naman ay sablk ná sablk na, sapagka’t. nalalaman niyang sa dakiláng araw na iyon, maisasakatuparan na niya ang pagtatayo ng bantayog na malaon na ,< nilang pinangarqp ni Narda. Nguni’t nang blsperus ng Ra«ai ng dalawa, nang lisang hakbang na lamang at mararating na ng dalawa ang dulo ng kanilang «andas» ay isang kapangi-pangilabot na pangyayar* ang naganapi Nang umagang iyon» nang magtungo m Narda at ang kanyang «nang si aling Desta na kasama ang dalawa pang plnsang dalaga ng. ikakasal, 6a kabayanan, ay hinarang sila ng dang ialaking pinamumunuan id Hermán», Sa kabila ng pag> tuto! ni allng Desta at panlalaban ni Narda ay nakuha rln aiyang maagaw at madala sa isáng ilang na pook. Gayón na lamang ang panghihilakbot ni aling Desta. Nag~ ngingitnglt at lumuluhang nagbalik sa kanilang nayon at ibí nalita ang malungkot na sinapit ng anak sa kamay ni Harman na malaon nang nangingibig kay Narda. Pagdaka’y kiF miloM ang lahat. Si Alberto ay hindi nagpabaya at sumiimk pa aiyang hindi siya tutugot hangga’t hindi nadadakip ang kaagaw ne si Herman upang papanagutin ito nang mahal pag katapos sa ginawa niyang napakahigat na pagkflkasa ta Nguni’t niaraming araw din ang nakallpas na pawang pagkabigo ang pata* tamo ni Alberto. Anuman r* Uto» tfUL/KIAb ¡Z i I f ang gawin ay Hindi niya matunton Kung saang suiok a* dalgdig dinala ni Herman ang babaing ihahatid pa ñamar niya sa paanán ng dambana. Pagkáraan pa ng ilang pa nahon, si Narda at si Herman ay bigla na lamang suminot sa kaniiang nayon. Ang dalawa ay kasal na. Pinatunayan ni Nárda na siya ay pinakásalan ni Herman, sapagka’t iyon ang kanyang hiniling dito. Nang humarap ang dalawa kina aling Desta at manu Kulas ay muntik nang pindangin ng matanda ang buhong na lalaking nagpalungi sa kaniiang anak na si Narda. Ngu ai’t si Narda na rin ang nakiusap sa kanyang mga magu lang. Sinabi pa niyang kung saan siya nadapa ay doon n* rin niya ibig magbangon. Si Herman ay naging matapat at mapa gm aha I narruw kay Narda. Nang mamatay ang kanyang mga magulang ay doon na sila tumi rang mag-asawa sa malaking bahay aa minana ni Herman sa mga yumao. Nagsikap siyang mabuti upang maturuan niyang mahalin siya ni Narda, nguni’t ito ay nanatiling malamig sa pakikisama sa lalaking anuman yata ang gawin ay hindi maturuan ang puso upang mahalin at Ibigin lyon. Nagsikap na mabuti si Herman upang lalong mapann (ad ang kaniiang kabuhayan nl Narda. Nang magbunga ang kaniiang matabang na pagsasama ay lalong naging masigasig si Herman na maIhandog kay Narda an^ sangmundong kaligayahan. o © o MARCELO — ROBLES -53Natcapagtuturo Ing Dula Ng Buhay Na Sa Bawa’t Yugta’g Hay Katotohanan uguni't si Narda ay patuloy sa walang tarnis niyang pakiki sama kay Herman, sapagka’t hanggang sa mga sandaling lyon ay hindi pa mamatay-matáy ang naglalagablab niyang oA.g-ibig kay Alberto Tsang gabi Nerda wlka. ni Herman, -uaano Ko Kava oiatutufSoDtfeA 8« pahina 59) ÍNIISIF ni Delfin ang lumayn muña sa Maynila at magiago sa Jalawigan upang iwasan ang mga babaing kanyang mga naging kasintahan. Ibig niyang tuluyan nang layuan ang mga babaing ito na naging libangan lamang ng kanyang kalikutan. Ang tutoo, siya ay isang “play boy1* sa kanyang mga kaibigan nguni’t sa gayón man, pihikan pa rin ang kanyang puso sa ngalang pag-ibig. Ang babaing pinapangarap ni ya na maging kataling puso ay wala sa ziga babakanya nang naging kasintakaya siya’y mananatiling “play-boy” habang hindi niya natatagpuan ang babaing pangarap nlya sa buhay. Ito ang dahilan kung baklt si Delfin Samonte na “Ídolo” sa mga kababaihan ay bigla na la mang nawala at sukat sa May nila. Biglang bigla ang pagkakadating ni Delfín sa kanilang lalawigan kaya takang-taka ang kan yang ale. —Himala, nauwi ka Delfin! Ano kaya ang nakain mo bata ka, at naisipan mo ang umuwi. —Ibig ko lamang tiya Lilay na magbakasyon muña dito sa atin, saka madalaw ko naman tuloy kayo. —Salamat naman at naalaaia mo pa rin ako. Akala ko’y tu luyan nang lumalayo ka sa mga kamag-anakan ng tatay mo buhat nang ito’y bawian ng buhay, dahil limang taon na ring hindi ka sumisilip dito. —Hindi naman tiyang. Talaga po lamang akong walang kapanapanahong umuwi dito sa atin noong nagdaang mga araw. —Siya iho, dalhin mo na ang iyong mga dala-dalahor duon sa silid at ikau ay magpahipahinga na muña tuloy, kata on nang darating iyong dalawa ni Elsi at Tasing. —May mga kasa ma pa ba kayong ibi dito sa bahay ti yang? Mayo 27, 1953 BULAKLAK —A, e Hindi mo nga sila kilaa iho. Si Elsa ay anak nang aking kumareng Talya. Buhat nang mamatay ang pinsan mong ¿i Seneng, pinakiusapan ko ang kumareng Talya na bayaan na muna sa akin si Elsa para makasakasama ko habang sariwa pa sa alaala ko ang pagkamatay nl Seneng. Pumayag naman ang kumare ko kaya narito sa akin ang ba tang iyan. Naku, para ring buhay si Seneng iho, parehong pareho ang ugali palibhasa yata‘t magkaibigan ang dalawa. —E sino po naman iyong ra sing? —A, si Tasing ay utusan dito sa bahay; umalis na si Bebang, kinuha na ng kanyang ina, at siya nga ang nahahalili. —Saan ho sila naruon at nagiisa kayo sa bahay? —A ... e... nandiyan lamang marahil ang mga iyan at nanunungkit ng bungang kahoy may bukid. Talagang iyan a^g napaglilibangan ng batang iyan ang panunungkit ng mga bungang kahoy. —Mananaog muna ako Tiyang at magpapasyal pasyal lamang ako sa may banda ruon. —O, sige anak. At nang hin di ka nga malungkot dito sa ba hay dahil sa wala kang makausap. At nanaog nanga si Delfin na ang pakay ay hanapin ang sinasabi ng kanyang tiya Lilay na dalagá; ay wan kung bakit ibig niyang makita agad si Elsa, udyok marahil ng kanyang malikot na puso. Malayo layo pa siya’y natanaw la niya ang isang babaing bagamá’t nakatalikod at tila abala sa tliNA CABRERA (imaity Paia Ang Lalong Matimpi Sa Isang Pag-ibig Ay Any Mga Mutyang Lumaki Sa Bukid. ginagawang panunungkit ay mahihinuha na ang babaing ito ay nag-aángkin nang isang kariktang sukat kabaliwan. Ang hubog ng kanyang mabilog at balingkinitang katawán ay bagay na bagay sa kanyang taás na marahil ay- humigit kumulang sa limang talampakan at tatlong pulgada. At ang kanyang buhok na likas ang pagkakulot ay tagpas balikat ang haba. Pulahan ang suot niyang damit nuon na lalong nagpalitaw sa kanyang maputing balat kaya noon pa’y humanga r.a ang binata at ito’y napalatak. —Kay ganda pala niya! Tala gang maganda at kasariwaan, — nagmadali nang paglapit si Del fin. —Ako na, Elsa, ang manunungkit niyan para sa iyo, —ang unang bati ng pilyong binata na ikinagulat ng dalaga. —Susmariyosep’ Sino ba ka yo? Bakit ba ninyo nalaman ang pangalan ko? Napakapangahas ninyo, mamang ano! —Huwag ka sanang magalit Elsa. Hindi ko lamang matiis na ang isang kagandahan tulad mo ay hindi ko tulungan. —Nguni’t hindi ko kailangan ang tulong ng isang pangahas na tulad ninyo. Noon naman ay sa darating na si Tasing at daladala ang isang basket na ipinahiram ni Elsa sa isang kapitbahay nila. —Sige na Tasing ilagay mo nang lahat sa basket iyan at ta yo nang umuwi. 'Baka naghihintay na ang ninang. —Sabay sabay na tayo Elsa, uuwi na rin naman ako e, —at nakangiti ang binata. -—Mamang ano, nakaloloko yata kayo! -Anong kuwenta sa akin kung umuwi man kayo o hindi bakit ninyo sasabihin pa sa akin! Nalalaman ko ba kung saáng impierno kayo umuuwi! Napatawa naman si Delfin sa tila pagkayamot sa kanya ni Eisa, sa tingin ba niya’y tila ito lalong gumaganda kung ganoong nagagalit sa kanya. Kaya ha bang lumalakad sila’y lalo niyang sinadya ang pagbibiro sa dalaga. —Bakit hindi pa kayo umuwi at hanggang dito sasabay sabay kayo, o ayan na ajig amin, baka kayo makita pa ng ninang ko, — at tumigil na si Elsa sa may pagpasok ng bakuran upang itaboy ang binata at huwag nang maki ta ng kanyang ninang. —Bakit magagalit ba ang ni nang mo kung makita ako ? Ibig ko ngang makilala ang ninang mo e, at itatanong ko lamang kung bakit napakasuplada ng kan yang magandang inaanak. Kataong pumapanaog noon si aling Lilay at agad silang tanawan. —Aba Elsa, nandiyan na pala kayo. Mabuti nga at kasama na rin pa la ninyo si Delfin. Ha la magsiakyat na kayo at nang tayo’y makapaghain na. Baka gutom na si Delfin. Nanlaki ang mga matá ni El sa at agad lumapit sa kanyang ninang. —Ibig ba ninyong sabihin ni nang e kilala ninyo ang.. Noo’y lumapit na rin si Delfin kaya napatingin na lamang si El sa sa binata. —Bakit iha, hindi ba sinabi sa iyo ni Delfin na siya’y pamangkin ko? —E... e... hindi po. —Naku, talagang hanggang ngayo’y dala mo pa ang pagkamay kato sa katawan bata ka. At niloko mo pa pala si Elsa. —Ibig ko lamang siyang tulungan tiyang sa panunungkit e, agad nagalit na sa akin iyang inyong magandang inaanak, —at tlnapunan ng isang mapanuksong sulyap ang dalaga. Isang irap naman ang iglnanti ni Elsa. —Pagpapasensiyahan mo na iyan Eisa talagang ganyan la(Sundan sa pahina 65) 12 BULaKLaK Mayo 27. 1953 don musiya don pang mangatu; ya Marta, nguni’i Nang magbunga kay donya Berong ay magdalaga sina Dinia at ay 1 along naging maligatahanan ni don Berong. niyang masaksihang inaHindi ba inaang pag-ibig ni At, pagkaraan panahon, si ni Dinia ay Napakasal Akala ni ALAWANG malalakas na tampal ang nagpamula sa mga pisngi ni Dinia at sagL na nagpadimn sa kanyang paningin. Nang balikan siya ng malay, ay nakita niyang nakatayo ut gaiit na gant sa Kanyang narap ang kanyang batang kapatid na si Nora. Nanlilisik at nag-aapoy ang mga mata ni Nora sa pagka-i katitig sa kapatid na matanda. p —Wala kang hiya! -—wika pa ni Nora at saka pinagtiim ang mga bagang sa pagsasalita.—Hindi ko _ akalaing isa ka palang babaing mang-aagaw ng pag-ibig ng kapa* tid. —Nguni’t Nora... huwag kang ' magsalita ng ganyan! —At, hindi ba? agaw mo sa akin Fred? —Nora! —May bibig ka wiran ? —Bigyan mo ako ng pagkakataong makapagpaliwanag, Nora’ — ang tinig ni Dinia ay punung-puno ng pagmamakaawa. Si Dinia at si Nora ay magkapatid sa ama. Sanggol pa lamang ' halos si Dinia nang maulila siya sa kanyang ina. Uamang ng ilang Berong, na ama ling nag-asawa. Marta. mananatili nang mali- ’ wanag ang kanilang langit ni donnguni’t siya’y nabigo. i ang kanilang pagsasama, ay lalong nakilala ni don Berong ang pagkakamali sa muli niyang pag-aasawa. Nang si Nora, lig ang Madalas api ng kanyang mag-ina ang kahabag-habag niyang si Dinia, kaya, kung wa la sina donya Marta at si Nora, ay inaaliw ang anak. Isang araw, si Fred r Nguni’t ito ang kanyang Nahabag siLerma na nakilala ni Nora sa isang pagtitlpon ay nakaisip dumalaw sa tahanan nina don Berong. Dito nlya naklta si Dinia. Sa una pa lamang pagkikita nila nl Dinia, ay nalaman na ni Fred, na iyon ang babaing karapat-dapat niyang ihatid sa dambana. Nguni’t isang araw, ay inabutan ni Nora sina Dinia at Fred na nag-uusap sa halamanan. Matagai na nakimatyag si Nora. Nararamdaman niyang parang r.ginangatngat ng matutulis na ngipin ng panibugho ang kanyang puso. Nang makaalis si Fred ay biglang hinarap ni Nora si Dinia at sinumbatan ng katakut-takot ito. Nguni’t si Dinia ay nagpaliwanag, Sinabi niyang hindi totoo ang ipinararatang sa kanya ni Nora. Nguni’t sukat ang gayón upang pagbuhatan lamang siya ng kamay ng malupit na si Nora. —Talagang taksil kang babae,—ang matinis ang tiaig na wika ni Nora kay Dinia nang mabigwasan ng magkasunod na tampal ang magkabilang pisngi ng kapatid,- <sa kang mang-aagaw ng pag-ibig ng iba! —Nora, hindi totoo ang iyong paratang. —At, ano ang ibig mong sabihin sa akin? Na, ako’y bulag at bingi? Ang totoo, ay talagang sinusuyo ni Fred si Dinia, ngu ni’t mahigpit ang pagtanggi nito, sapagka’t nalalaman ni yang minamahal ng kanyang kapatid si Fred, ay mapilit at sinabing siya, at hindi si Nora iniibig Nagunita tuloy ni Dinia ang kanyang ina. ya sa kanyang aping kalagayan at nasasabi-sabi sa kan yang sarili, na, kung buhay lamang ang kanyang ina, ay hindi niya sasapitin ang gayón at kaipala’y hindi siya aapihin. Nguni’t ang lahat ay tinimpi niya, sapagka’t nababatid niyang sa gayón lamang mananatiling matahimik at matiwasay ang kanilang tahanan. —Dinia,—wika pa ni Nora sa kapatid, —ipangako mong | gagawa ka ng paraan upang layuan ka ni Fred. ! —Ano ang gusto mong gawin ko, Nora? I —Nauunawaan mo ako, Dinia. Mahal ko si Fred at tunay kong ikamamatay kung siya’y mapapasa ibang kanuungan. Ano, magagawa mo ba iyon, Dinia? Hindi agad nakasagot si Dinia, nguni’t mayamaya ay marahang nagsalita. —Kung iyon ang ikaliligaya mo, Nora, ay maáasahan ¡ mong susundin ko ang iyong gusto. | Buhat noo’y iniwasan na ni Dinia ang makipagkita o I makipag-usap kay Fred. Nguni’t ito ay maapoy sa kan- ‘ yang pangingibig sa dalaga. Isang araw, si Dinia ay hindi na nakatiis. Hindi na niya maisip kung paano niya maiiwasán at kung paano si ya malalayuan at malilimot ni Fred, kaya nang umagang iyong dalawln siya ni Fred at wala siyang kasama sa ka&nilang tahanán kundi ang mga alila lamang ay hinarap na ang binata —Fred, nahahabag ako sa iyo, sapagka’t mav mga ma ta ka ay hindi ka nakakakita. —Ano ang gusto mong sabihin, Dinia? —At, may pandinig ka, nguni’t hindi ka nakaririnig. —Dinia, huwag mo akong bigyan ng mga ganyang katalinghagaan, sapagka’t wala akong nalalaman, kundi ■EmmA^QU I AC-HON Kasunod Ng Gabi Ang Dapit-Umaga, At May Luwalhati Sa Likod Ng Dusa. ikaw ay iniibig ko... oo, iniibig kita ng tapat at walang pag-iimbot. —Ang kahit na maiaman mo ang isang lihim, Fred,. . ? —Isang lihim? Anong lihim iyon, Dinia? Mayo 27, 1953 BULAKLAK J 3 -------------------- • Yumuko si Dinia upang ikubli sa blnata ang nalalaglág na luha sa mga mata. —Baklt hind! mo sabihln ang lihim na iyon, Dinia? —dugtong pa ni Fred. (Sundan sa pahina 66) [4 BVLAKLAK Mayo 27, 1933 Raul alam mo ang dahilan. Si Carng ating pagtatagpo—ang wika ni Didang ating lihim na pagkikita. Talagang hinna laging may kinatatakutan. Hindi na ako tatagal. Saan mo natin ang gayón? magtiis...? Magaling kang lalaki.—Wango? Ilang taon na ang aking ipinagtiis! maglayo. Nagtatagpo tayo i.-ang kasalanan ang umibig. dalhin ngayon? MABILÍS ang hakbang ni Didang nang hapong iyon. Mabilis kaysa dati niyang nakagawian kapag siya’y umuuwi. Hindi niya tinanaw na gaya ng dati ang kanluran kapag siya’y sumapit na sa bukas ¿a paraan patu co sa kabukiran. Ngayon pa naman maraming kulay ang lginuhit ng takipsilim sa dakong nilulubugan ng araw. Mahigpit ang pagkakahawak ni Didang sa kanyang hand bag. May guhit ng pag-iisip ang kanyang noo at bagaman malamig’ ang simoy na humahaliK sa kanyang leeg ay paulitulit na dinadampian niya yaon ng hawak na panyolito, da hilan sa pawis na inaakala niyang gumigiti. Sa katotohanan ay hindi ang nilalakaran ang nakikita ni Didang. Ni hindi rin ang paligid. Panatag na natatalunton niya ang landas na iyon, sapagka’t hirati na ang kanyang^ mga paa sa dakong iyon na lagi niyang inuuwian tuwing hapon. May ibang bagay na nakikita ang kanyang mga mata at ito’y ang mga gunitang nagbabalik sa kan yang isip. Didang. —Ano —Ang —Hindi na ako tatagal, Raul. Hindi na! —natatandaan ni Didang na binigkas niya ang mga katagang iyon nang nagdaang tanghali, habang pinagsasaluhan nila ni Raul ang isang masaganang pananghalian sa isang kilalang res tauran. Ibinaba ni Raul ang hawak na kutsara at pinagmasdaa Nakita niya ang katapatan ng babae sa winika. ang ibig mong sabihin? —ang tanong ni Raul. maraming sandali —Ang maraming sandali ng <ii na ako tatagal. Hindi! —Ibig mong putulin na —Upang lalo ba akong ¡ang luha ang mala ni Didang. subali’t higit sa luha ang nakita ni Raul sa kanyang mga mata. —Kung gayo’y... —Ang ibig kong malaman rigayon ay ganito: Saan tayo patutuMula rito'y saan tayo hahantong. . . saan mo ako dadalhin? Nagtatagpo tayo upang muling Tila ba ako ia—Didang, —ang wika ni i^ta ay may sakit. Si Carlota ay... —Carlota! ang putol ng babae —Panay ka na lamang Carlotaj Wari bang pati ako ay ibig mong mag-/ pahalaga sa kanya. I -Hindi mo ako naiintindihan. I Naiintindihan kita. Si... r Kung gayo’y kailangan mong i pakinggan ito. Si Carlota ay hindi ko mapababayaan. SiMayo 27. 19153 BULAKLAK 15 ya ay may sakit. Maaaring ikamatay niya ang ano mang sama ng loob na maidudulot natin sa kanya. Ibig mo bang tayo ang maging dahilan ng kanyang kamatayan? Hindi kumibo si Didang. Walang pangungusap ng pagtutol na nalaglag sa kanyang labi, subali’t batid ni Raúl na may buntong-hiningang nagwawala sa dibdib ng babae. Buntong-hiningang nag-iingat ng walang hanggang pagtutol at ng masidhing pamimiyapis. —Gayón pala, —ang sa dikawasa’y wika ni Didang. —Bakit hindi ka umuwi ngayon din. Lumuhod ka sa harap ni Carlota. Hawakan mo siya sa dalawang palad at sabihin mo: "Patawarin mo ako, Carlota, ako’y nagkasala.” —Didang! —Gayón nga, —ang patuloy ni Didang, —sapagka’t hindi ako ang iyong asawa. Nalalaman ng Diyos. Nalalaman ng tao. —Nguni’t —ang giit ni Raúl, -iniibig kita. —Salamat, nguni’t muía sa pa ngungusap na iya’y saan tayo hahantong... saan mo ako dadalhin? Mariin ang pagkakatikom ng labi ni Raúl. Mahigpit ang pagkakalamukos niya sa lukot na sirbilyeta. — Kung nalalaman mo laman?, ang' kasabay ng buntong-hiiiínga ay patuloy ni Didang. - Ang mga ulilang sandali ng aking paghihintay kung ikaw ay hindi dumarating dito sa ating tagpuan. Yaon ang mga saglit na dumuduro sa aking puso upang madama ko ang katotohanang nagiging bunga ng ating pagkikilala. Nais kong bumitiw kung minsan sa gabay na itinindig ng panahon sa ating landas. Subali’t, malayo na * * ang ating nalalakbay. Malayo na upang mag-isa akong bumalik. Ngayo’y itinatanong ko sa ivo: Saan tayo hahantong? Saan mo ako dadalhin? Katulad ng isang napukaw sa isang malalim na pagkakaidlip ay napatinging muli si Raúl sa kausap. Wala na ang tatag ng kahinahunan na dati’y nakalarawan sa mukha ni Didang. May pindong na ng pangamba ang ka.iyang paningin. —Kailangang malaman mo, — ang banayad na wika ni Raúl. —Hindi ko .maiiwan si Carlota. —Ang ibig mong sabihin manir hil ay ako ang kailangang iwan mo? —matigas ang pangungusap ni Didang. —Hindi ko sinasabi iyon. —Ako ang magsasabi, kung ga yón —ang giit ng babae. —Nguni’t iniibig mo ako, ang wika ni Raúl, —hindi ba? —Ano ang kinalaman noon sa ating pinag-uusapan ? —Tingnan mo, Didang —at pumihit si Raúl sa pagkakaupo. —Kailangang maintindihan mo ako. Kailangang maunawaan mo ang ating katayuan. Si Carlota’y. . . Carlota! Carlota!—pasigaw ang tinig ni Didang na pumutol sa pangungusap ni Raúl. —Panay na la mang Carlota! Ang lalaki’y napatindig. Walang kisap ang mga mata sa pagkakatitig kay Didang. Ma higpit ang pag Kuwento Ni Reynalda D. Buencamino Rung Minsa’y May Pait, Rung Minsa’y May Timyas, Ang Paffsintanff Ukol Sa Irog At Anak. kakatikom ng kamay. Hindi naglipat saglit at isang burrtong-hininga ang pinawalan. Si Didang ay nakaupo pa rin. Nakayuko at wala sa loob na pinaglalaruan ang mga daliri. —Waiter!—ang malakas na tawag ni Raúl, na ikinataas ng pa ningin ng babae. Lumapit ang tinawag at iniabot kay Raúl ang kaputol na pa pel na kinatititikan ng ha Ja gang pagbabayaran. Isang liíimahing buo ang iniabot ni Raúl. —Keep the change —ang wika niya, saka tuluy-tuloy na umalis. Lumabas sa restauran na walang lingong-lingod. Naiwan si Di dang na walang kibo. Madilim na ang paligid nang yumapak si Di dang sa unang baytang kanilang tahanan. Nangakasil'p na ang mga bituin. Sa siwang ng mga puno ng kawayan sa ka nilang duluhan ay nanunubok na ang buwan. Sa kural ay natanaw na niya si Hukot na tahimik na nanginginain. Bago niya narating ang huiing baytang sa itaas ay nabuksan ang pinto. Isang lalaking may akay na bata ang sumalubong. Nakangiti ang aliwalas na mukha ng ialaki. na wari’y langit na katatapos pa lamang dalawin ng unos. - Didang. —ang wika ng Ialaki. -Sinasabi ko na’t mauunahan (Sundín sa pahina 65) 16 BULAKLAK Mayo 27 > 1953 KUWENTO ni FILOMENA cahioas Sa Lalong MalubhangMga Suliranin, Anumanff Paratang Ay Dapat Linawin. Nang makaraán pa ang isang ms. habang sandali, ay nanglhas na nilapitan ni Fred ang babaing ti la naninimdim. Nagbigay gaiang si Fred, nguni’t isang malagkit na tlngin lamáng ang isinukli sa kanya ng babae. Lalong nanabik si Fred, kaya pagkaraán pa ng llang san dali ay muling nagsalita. ^¿Einibini, —muling pakll n! Fred, —hindl po ba kayo natatakot na maglimayon sa pook na Ho nang nag-iisa ? Nagsikislap ang mga mata ng babae. Si Fred ay naghintay ng magiging tugon sa kanyang mga pag-yANLAKI ang mga mata m > tandang Pedro na katiwala ng mga Riva sa kanilang ‘'Villa Riva” sa isang munting bayang kanugnog ng Mayni la, nang mabúngad-bungaran sa pinto ng malaking tahanan, ang katauhan nl Dr. Alfredo dela Riva. Natatandaan pa ng matanda na, kamakailan lamang ay sinulatan niya ang binatang mangga gamot at binalitaan nang tungkol sa pagkakapatay sa kanyang ama at ina. At, ngayon, walang kabali-balita ay bigla na lamang sumipot ang binatang panginoon na nagbabakasyon sa San Francisco. Kalipomya. —Fred—ang ñausa 1 na lamang ng matanda nang makitang nakatayo sa may pinto ang kanyang nina tang panginoon. -^Mang Pedro ? —naitanong ng bagong dating habang humahakbang na papalapit sa matandanj*. katiwala. —Nguni’t hindi ka man lamang naghalita ng ivong pagdating, Fred? —Pagkatanggap ko ng inyong sulat ay lumulan na ako sa eroplano at umuwi dito. Ginanap ng matandang katiwala ang kanyang tungkulin sa tioatang panginoon. Klnuha ang mga dala-dalahan at saka pinapaghanda ng pagkain. Pagkatapos makapaghapunan ni Fred, ay muling hinarap ang ma tanda. ^4-Paario ang nangyari, mang Pedro? —ang mga mata ng bina tang manggagamot ay walang kakurap-kurap na nakatitig sa ma tanda. —Kay lungkot gunitain ang mga pangyayari, Fred, nguni’t tungkulin mong malaman. —Pa rang simula ng matanda. Alam mo, —d u g t o n g matapos makapagbuntong-hininga, —isang lalaking may kagulangan na ang isang gabi ay nakituloy sa tahanan ng iyong mga papa at mama sa Maynila. Amg nakikituloy ay tinanggap naman. Ngu ni’t nang- sumunod na araw, ay natagpuan na lamang na mga bangkay na ang iyong papa at mama. —Sino po ba ang pumatav? —Ewaji ko. -ytAt, ano po ang sanhi ng pagpatav ng mga buhong na iyon? Sang-ayon sa mga pagsislyasat, ay lumilltaw na pagnanakaw. sapagka’t ang lahat halos ng mga alalias ng iyong mga magulang, kasama na ang temo ng mga ulahas ng Reyna Isabel, ay nawawala. —Mang Pedro, kung magkakaroon lamang ako ng pagkakataong madantayan ng mga kamay ko ang kriminal na iyon... —Maghunos-dili ka, Fjed. Ipaubaya na lamang natin sa Diyos ang bagay na ito. ^^Kinabukasan, si Fred ay nagtungo sa libingan ng kanyang pa pa at mama. Apát na kand.la ang itinulos niya sa dalawang puntod na iyonj na siya na yatang hantungan ng lahat ng kaiigayahan sa buhay ng ating binatang manggagamot. Isang gabi, samantalang nagpapasyal si Fred sa baybayin ng lo ok ng Maynila upang makasagao ng dalisay na simoy ng hanging nagmumula sa laot, ay nakakita siya ng isang awto na unti-unting papalapit sa pook na kanyang klnaroroonan. Nang nakahinto na ang sasakyan ay isang babae ang nanaog. Sa damit ng babae at sa mga kilos nito, ay napansin ni Fred na naghahari sa puso ng ba baing iyon ang di masayod na pa. mamanglaw. Nakita ni Fred na humahap ng isang m^lapad na bato ang babae at nang makatagpo ay umupo at saka tumanaw sa malayo. Matájgai ding sinulyap-sulyapan nl -Fred ang babaing iyon habang nakakaramdám siya ng mabills na pagtahip ng kanyang dibdib. tatanong, nguni’t nanatiling hin di umiimik ang babae. —Siyanga pala, Binibini, —dugtong pa ni Fred nang hindi siya pinag-uukulan ng anomang katagá ng-babae, —tila nagkulang aku sa inyo. Ako po ay si Dr. Alfre do de la Riva, ang inyong bagong lingkod. ¿irtarahang ikinilos ng babae ang kanyang ulo at saka sinulyapar si Fred. —Malalim na ang gabi, binibini, hindi ba kayo natatakot na mag-isa sa pook na ito? —Bakit, may dapat ba axong katakutan? —patanong ding sagot ng babae. —Kayo ba’y mabait na tao. . . at mapagkakatiwalaán? Napangiti nang bahagya si Fred at saka marahang tumugon. ^-Nakahanda po akong tumulong lalo na’t sa isang tulad ninyong mangangailangan ng pagdamay. —Isa kang bago dito? —naita nong naman ng babae kay Fred. —Opo, kararating ko pa ra matig buhat sa Estados Unidos. —Kung gayo’y hindi ako magtatakáng di mo ako makilaia. Di to ay kilala ako ng lahat. Na. sukat ko sa mga kilos mo at pananalita na isa kang maglnoo Ginoo, hindi ko gustong magkaroon ka ng isang kakilalang nils Mayo 27, 1953 BULAKLAK J 7 Qlait, dinudusta ng balana at dala! gáng may malungkot na lumipas. • T^agsikislap ang mga mata ni (Fred nang marinig niya ang ka. tagang “dalagá” sa mga labi ng babaing iyon.' Napag-lsip-isip ni. Iyá tuloy na ang babaing kaharap ay walang asawá. Marahang nagtindig ang babae at saka... —Diyan ka na... 1 —Nguni’t.. .Miss.. . —pigil ni irred. mo pa bang ako’y pakiala sa iyo upang pagkatapos Itawanan lamang? ) —Hindi sa gayón...ibig ko ímáng sabihing ang kahapon fcsang nilikha ay patay na at hinMi na magbabalik kailán man. J Hindi .rin napigll ang babae. ¡Nguni’t nang unti-unti nang umuusad ang auto ng babaing iyon ay tinandaán ni Fred ang bilang ng sasakyán. Sa unang oras ng umagá ay ipinagtanong kung sino ang may-ari ng sasakyang iyon at nalaman niyang ang nag-áari ng awtomobil ay isang babaing tumutugon sa pangalang ELEO NOR ROLDAN na naninirahan sa ¡•Quezon City. Nang araw ding (iyon ay pinaronan niya iyon at ?notaimiiAn naman naerdaka. ay la ng natagpuan naman pagdaka. , —Eleonor, ikaw lamang bang nag-lisa dito? —naitanong ni Fred. ^ZAko lamang, sapagka’t patay Iría ang aking mga magulang.* —Kung gayón, sila ang iyong i ipinagluluksa? I —Sila nga.. .nguni’t mayron akong ipinagluluksa. 1 —Sino, Leonor? I >^Si ELEONOR ROLDAN. i —Eleonor, huwag kang sanang I baliw. Huwag mo sanang sayaI ngin ang mga pagkakataong darating sa iyong buhay. —Para sa aRin« ang lahat ay patay na, Fred! —Eleonor, ikaw ang sumusugat sa iyong puso... ^Oo, sapagka’t ang ,pusong iyan ay siuugatan na ng marami. I —Eleonor, naparito ako upang (aghandog sa iyo ng aking... —Fred... — Op, Leonor, naparito ako >ang ihain sa mga bakas ng ong yapal: ang aking pangalan pag-ibig. ^¿Nang upang tawanan mo ako libak’n lamáng pagkatapos? —Eleonor, kallangan pa bang ig puso ko ang magtapat ca iyo? 1 —Fred, nasabi ko na sa Iyong uusig at manunumbat, —Hindi, Eleonor... At, ilan pang panahon, ang da. íawá ay nagkaunawaán na. Isang araw, si Eleonor ay ipinasyal sa “Villa Riva.” Naging' bughaw ua dalawa ang lahat ng tanawin sa boong panáhon ng paglalagi nila sa “Villa Riva.” —Eleonor, ang tahanang ito &y siyang magiging pugad ng pagibig sa oras na ikaw ay maiha. tid ko na sa paánan ng dambanu. —Fred, kay buti-buti mo at dakila ang iyong puso. s^Gayon na lamang ang tuwa ng matandang si mang Pedro nang makitáng tila naáaliw si Fred at nalilimutan na tuloy ang nangyari sa kanyang mga magulang. Kung hindi pa dumating sa buhay ni Fred ang katauhan ni Eleonor, ay hindi pa mawawaglit sa kan yang alaala ang malungkot na sakunang sinapit ng kanyang papa at máma.............................................. . .Mga llang panahon pa at du mating na ang kasai ng dalawa. Si Eleonor ay bihis na ng kanyang trahe de boda nang dumating si Fred upang ihatid siya sa dambana. Nguni’t biglang nanghilakbot ang binata nang makitang suut ni Eleonor ang terno ng mga alahas ng Reyna Isabel na sinasabing nlnakaw nang patayin ang mga magulang ni Fred. —Saán mo klnuha ang mga ala. has na iyan? —uslg ni Fred kay Eleonor. Hindi agad nakasagot ang na. bae, kaya sa matinding pagkapoot ni Fred ay nilapitan si Eleonor upang sakalin. Si mang Pedro ay biglang lumapit at namagitan. ^-Maghunos-dili, ka Fred, —wika ng matanda. —Nguni’t may kinalaman slya sa pagkamátay ng aking papa at mama, —matigas na turing ni Fred. —Fred, hindi ko nauuhawaán ang iyong pinagsasabi, —agaw na. man ng babae. —Fred, —muling hadlang id mang Pedro, —bayaan mong ako ang magpaliwanag, v^Hlnubad ni Eleonor ang mga álahas at saka iniaabot kay Fred. —F.red, kunin mo ito, kung ito ang nagiging dahllan ng ibig mong gawing pagtat.alo-sira natm. —Bayaan ninyo akong magpan. wanag, —pakli pa ng matanda at saká hinarap ang binata, —Fred, ako ang nagbigay ng mga ala lias na iyon kay Eleonor. j|-Kung gayón, kayo ang susi ng krimen ng pagkakapatay sa mga magulang ko? fi£-Hindi Fred, ang pumatay sa kanilá ay nagduaa na sa silya ng kamatayán. Sadyang ipinagllhim ko sa iyo ang gayón sapagka’t kilala ko ang kapusukan ng iyong loob. Kung malalaman mo ang salarin ay hindi malayong pinuntahan mo sa Munting Lupa upang singilin iyon sa iyong mga kamay, —huminga ang matanda at saka nagpatuloy. —Fred, ibinigay ko ang mga alahas na iyon kay Eleonor, sapagka’t nalalaman kong iyon ang gusto ng iyong mama noong siya’y nabubuhay pa. Narinig kong madalas niyang sabihin noon na, ang mga hiyas na iyon ay dapat mong ihandog sa babaing ihahatid mo sa dambana ng pag-ibig. Natatapos sa pagsasalita ang matanda, a> unti-unting nagsasalubong naman ang mga mata ni na Eleonor at ni Fred. May mga luhang ibig magsipamuo sa dala. wáng sulok ng mga mata ng d-laga at tumatahip naman sa K;<ligayáhan ang dibdib ni Fred. —Eleonor... —Fred... Marahang tumalikod si 'mang Pedro nang makita niyang unti unting ibinibilanggo ni Fred si: kanyang mga bisig ang tila su* lang katawan ni Eleonor WAKAS (Ika-14 na Labas) IX PAKIKIALAM NI PADRE SANTUXI PAGKATAPOS ng misa, isang araw ng linggo, at makapagmano sa Kura ang mga Pinuno sa bayan, kasama na rito ang mga kabisa at mga tininti sa bawa’t nayon, gawaing iniutos at ipinatutungkol ng Kura, ay naiwang nag-uusap sa isang si lid ng kumbento ang Kura at ang katiwala ng Asyeada na si Don Benigno Villaro man. —Mayroon akong dapat na isangguni sa inyo, Padre, —simula ni Don Benigno. —Ukol sa Asyenda? —Ukol sa karaingan ng ating mga inkilino. Nakikiusap silang sa taong ito’y kalahati na la man? ng dating ibinubuwls ang kanilang babayaran, pagka’t natuyot ang pananim, hindi sila nag-aning mabuti gaya noong nakararaang mga taon. —No, no. Señor, —ang pakastiJa nang sagot ng Kura saman talang nangdidilat ang mga mata, —hindi mangyayari ang gayón, kailangang sila’y magbayad ng gaya ng dati, walang patawad. —Kung wala silang ikahusto ng buwis, Padre? —Puwes, ilitin ang anumang hayop na rnakukuha sa kanila. kaya nang siya’y umuuwi buhat ng Pagamutan ng San Juan de Dios, lalo na kayong siyang Tagapangasiwa, kailan ma’y nakulangan ang kanilang tatanggapin; maraming paggugulan ang Hos pital. Kaya, huwag kang papayag, Don Benigno. -—Nguni, Padre, kung kukunln nating lahat ang kaunti nilang inani, saan sila kukuha ng kakanin sa boong santaon? --may pagkahabag na pahayag ni Don Benigno. —Magsikap silang magtanim ng mais, kamote at ibang tanimin na makukunan ng pagkain; wala akong magagawa, wala tayong ipagpapaluwal sa kanilang mga sagutin. —Kung gayón, Padre... -Kung gayón, Don Benigno, kailangang sabihan ninyo sila na magbayad na paris din ng dati; kung kukulangin, magbibigay sllá ng kalabaw o baka o anumang hayop na makakatimbang ng ha laga nilang ipagkukulang. Aalis na lamang ang tagapangasiwa ng asyenda nang maalaala niya ang isang bagay na da pat na itanong pa sa kura. —Kung aayaw magbayad ng husto ang mga inkilino, ano ang dapat nating gawin? —Ipabilanggo, —nanlilisik ang mata ng kura sa pagbigkas ng salitang iyon, —at isubasta ang kanilang binubuwisang lupa, — dugtong pa. Hindi maikakait ni Don Benig no na taglay niya sa puso, kahit na bahagya ang habag kristiyano, Sasagutin natin sa PangasiwaAn sa kumbento ay magaganap ang matinding kabalisahan ng kanyang budhi. Nahahabag siya sa mga inkilinong hindi makababayad. Ipabilanggo? Ilang libong inkilino ang hindi makabayad? May piitan ba sa San Rafael na sukat pagbilangguan sa mga iyon? Mga katanungang sumusugat sa kaisipan ng Tagapangasiwa ng asyenda hanggang sa siya’y makasapit sa bahay. Kinahapunan noong araw na iyon ay dumalaw ang Kura sa. Kápitan, hindi lamang upang sasabihin ang ukol sa kanyang tagubilin sa Tagapangasiwaf ng asyenda, kundi makausap si Don ya Marina at si Margarita. Ngu ni, papasok pa lamang ang Kura sa pintuan sa silong ng malaking bahay na bato ni Don Gumersin do ay siyang pagkasalubong kay Don Antonio buhat sa itaas. —Ah, Don Antonio, —tila patakang saád ng Kura na kasabay ng pagbibigay ng magandang hapon ng batsilyer. —Ako nga, Padre Santuxl. —Dumalaw kayo kay Margari ta? Kay Donya Marina o kay Don Gumersindo? Kalabisang pag-uusisa ng Ku ra,. nguni, hindi pinansin ng bat silyer at magalang na tumugon. —Ako’y pinaanyayahan ni Don ya Marina. —Para ano? —Padre Kura, tila si Donya Marina ang dapat na tumugon sa inyo; nariyan sila sa itaas, at paalam sa Inyo Padre Kura, —madiin nang bahagya ang pagkakabigkas ng batsilyer ng kanyangi niga pangungusap. Umalis nang tuluyan si Don1 Antonio na may bahagyang pag-i kamuhi sa Kura, samantalang itoi nama’y nagtuloy sa itaas. 1 Kasalukuyan noong tumutugj tog sa piyano si Margarita at si Donya Marina nama’y nakikipaglaro ng sungka kay Rosa. Nahinto sa pakikipaglaro si Donya Marina at sumalubong sa Kura, at humalik ng kamay na sinun-' dan naman ni Rosa. Ito’y nag tuloy sa loob ng silid ni Marina upang ipagpatuloy ang kanyahg pagbuburda sa kamay ng babaruing yari sa himaymay ng piña, na isusuot sa pag-aanak sa bhv yagoni Margarita sa linggong darating. —Maupo kayo, Padre Kura, — anyaya ni Donya Marina. —Nasaan si Margarita? —Tumutugtog sa piyano, Pa dre, hindi ba ninyo narinnig ang maganda niyang tugtugin? Lumapit ang Kura kay Marga rita na pumapalakpak. —Magnifico! Kahangaha n g « ang iyong pagtipa sa piyano^ Margarita! t Nagulat ang dalaga at biglang nahinto sa pagtugtog. —Ah, ang Padre Kura; nariyaifl ang Mama, nakita na ba ninyo siu ya? j —Sinalubong niya ako sa aklnd’ pagdating; nguni, ako’y nabighaj ni sa kagandahan ng iyong tinij tugtog. z « —Salamat, Padre, sa lagl n® nlnyong pagpapaunlak sa akin.M —Nararapat sa iyo, Margaritaji ang lalong mataas na pagtuturinJjj ng sinuman. Nguni, maalaala kci linggo ngayon, maganda ang pair nahon, bakit tila hindi ka mag I papasyal, Margarita? —usisa nj / Kura. ! Siyang paglapit noon ni Dony I Marina kaya siya na ang nakatu gon sa Kura. —Hindi pa po natatapos na pil Mayo 27, 1953 BULAKLAK 19 tahan ang karwahe; alam naman ninyong malaki ang inabot na kasiraan, kaya matagal namang ginawa upang ’sauli sa dating kalagayan. —Siya nga po, Padre; at kung ako’y magpapasyal na nakasakay sa karwahe, hindi ko ibig na abayan ni Kapitan Indalecio, — ¥1 fe . i 1 .7 i Kung Minsan Ang Nag-panyong Alagad Ng Kabanalan, -Ay Siya Pang Lumalabag Sa Mügandang Mga Asal sabad naman ni Margarita. —Aba, bakit naman, wala na man siyang masamang sa pagsama; ipinalalagay niya kaipaiang isang karangalan ang hangad pag-abay sa iyo. —Maski na po; napakalupit niyang lubha; kundi niya hinagupit ng palo ang isang magbubukid na kanyang pinatatabi sa daán, hin di sana nangyari ang aking na$ ging kapahamakan. Sasagot pa sana ang Kura, ngu ni, naramdaman agad ni Donya Marina na ang tunguhin ng pagsasalita ni Margarita’y ibulalas ang hinanakit at pagsisi kay Ka pitan Indalecio, kaya inagaw na ang pakikitungo sa Kura at nagsalita. —Kagagaling lamang dito ni Don Antonio, padre Kura. Ipi■ natawag ko upang siya’y pasalamatan dahil sa kanyang ginawang madaliang pagkasaklolo kay Mar garita noong ito’y mapahamak. Samantalang nagsasalita Ina, si Margarita nama’y nasok sa kanyang silid at patuloy na tinunghayan ang “Abelardo y Eloisa”, isang nobelang kastila na inihandog sa kanya ni Don An tonio, kaya nagkasarilinan ng pag-uusap ang Kura at si Donya Marina. —Tama ang iyong ginawa, Donya Marina, nguni, ingatan la mang ang kayo’y makatalikan ng binatang iyan. Siya’y mapanganib! —Mapanganib, Padre ? Bah, bakit po? —Maáaring siya’y lumigaw kay Margarita,, gaya ng nababalitaan ko, bagay na hindi dapat ninyong bayaáng lumala ang kanyang mapag-imbot na hangarin. —Padre, si Don Antonio ay isang ganap na ginoo. Huwag mangahulugang kung may hanga rin man siya kay Margarita’y sumasang-ayon ako, subali, hindi ako sukat makialam sa suliranin (Sundan sa pahina 32) 2d b'ülaklak sa silid at kumuha ng na itong puti. pagka’t narinig pala ng ina ang pumasok í ” ’ hiling ng kanilang dalagang pa- isang bagong plantsang kumot na nauhin kaya’t nagpauna G ito. nayong walang kulang iba pa. dalaga ay naging matabil bibig. * Ibinabatay na la sa kanyang nakita sa Mayang mga namamalas sa naat kung hindi siya masiyahan ang gail ka-4 na Labas) AYON na lamang lit ni Rita samantalang nal i ligo. Habang buhos aaug tuho.s ng tubig ay walang pahinga naman ang bunganga ng kasasalita. Hayan ang sabihing atrasadong masyado ang ito. hayan ang sabihing sibiiizadong sinuman, sa. . . sa. . . edukasyon at Si Berto naman ay sumalagmak na sa batalan, humilig sa dingding at saka nagpikit ng mata. Sanay na sanay na siya kay Rita, rfuhat nang ito’y lumaki at ma king .3 ng hat nila •.•on ; ay saka sasabayan ng kung anuanong salitang humahamak sa ka nilang maliit na pook. -Berto. . . Berto. . .—ang tawag. -Ano na naman. senyorita?tindig ni Berto at akmang papn~ok sa paliguan. Aba ang saragateng NOBELA bakit ka papmok dito? —Akala ko’y tinatawag ninyo ako... —Oo nga. tinatawag kita. ro hindi pinalalaplt. Abutan m<, ako ng kumot. —Matutulog ba kayo riyan? —Hindi, naku... kay torpe... Itatakip ko sa kata wan ko. Wala akong dalang bata rito. -Ngayon din... —at mabilis na nagtungo ang binata sa silid Hindi naman siya natagalan sa Mahaba at Hindi pa man sila nakapagtaa^al ng pag-uusap ay isang maakaa na sigaw ang kanilang na•inig sa loob ng silid ni Rita. Dasa mo sa mo ko —Heto, iabot mo agad—ang anas ng ina. —Baka iyon ay nagiginaw nang mabuti. —Magiginaw po ba iyon?...— ungol ni Berto. —Hindi ba ninyo napapansing ang bibig ay pa rang tsimeneang nag-aapóy? —Sukat na ang pagbibiro sa senyorita mo. —payo ng ina. —Baka tuluyan nang magalit iyon... —Narito po ang kumot. . .-- ang wika ni Berto nang lu’napit sa paliguan. —Dito mo iabot sa akin... di to sa pinto. Hoy... huwag kang titingin... Lingon sa kabila ... —Opo... Maduduling pa aka nito eh... Úali-daling tinapis ni Rita ang kumot at ang dulo’y isi^ampay sa kanyang balikat. —Ang lusyon... —Ano ho ?... —Lusyon... iyong aking pabango. Kunin mo sa akir.g maleta. —Opo... —at tinungo ang ma leta. —Ito hu bang amuy ipis?.. . —Hindi... Iyong mabango... Dali ka. —Kay hirap ng buhay na ito... —ang daing at saka iniabot sa dalaga ang kailangan. —Pulbos!... —Pulbos daw!... Bueno, he to po... —Akina... —at saka binuksan ang pinto ng paliguan. —Hoy... ano ba ang tinitingnan mo’ —Wala ho... Nagagandahan lang, ako sa... sa... inyong... mukha. —Huwag ka ngang titingin-tingin ng ganyan... —ang irap ni Rita at mabilis na pumasok 3a silid. —Ay salamat, —ang pabuntong hininga ni Aling Maria, —tapus na rin yata ng pagpaligo ang sen yorita mo. —Sa awa ho ng Diyos... —at naupong muli sa lapag ang binata. — Ikaw, Berto, ay magdahandahan sa pagsagot-sagot sa batang iyan. Baka magalit iyan ng tuluyan ay magsumbong kanyang ama. Alalahanin ang mabuting pagpapalagay atin ni Don Silvestre at hindi dapat dulutan ng sama ng loob ang kaisa-isa niyang arak. —Aba, heto nga ho at para akong kalakuwerda sa kasusunod sa kanya ah... Daig ko pa ang isang alipin... —Pasens^a na, anak. .. Ang Binata’y Nahahaling Sa Kariktan Ng Lumipas, Ang Sandigan Ng Dalaga’y Maunlad Nt Ngayo’t Bukas. li-daling nagtatakbo si Aling Maria na kasunod si Berto at pinasok ang dalagang nagbibihis. —Bakit, ano ang nangyari, Aling Rita? —ang pahingal na usisa ng matanda. —Ano bang klaseng salamin ito... Hindi na ba ninyo napapalitan? —Bakit ho? —tanong ni Berto. —Tingnan mo ang mukha sa salamin? (Sundan sa pahina 34) 22 BULAKLAK Mayo 27, 1953 (Ika-30 Labas) T ALAGANG mga tunggak kayo. .. hindi ninyo ginagamit ang isip. . . —singhal ni Tommy. —Ang sulat ko ay ipadadala natin sa isang bata na hindi natin kakilala upang kung sakali’t madakip ay walang maaaring ituro. —Talagang pambihira ang utak mo, Tsip. . . —sabi ni Bisaya. —Pero huwag ninyong kalilimutan ang ating kasunduan. . .— sunod pa ni Tommy, —malak ng bahagi ang tatanggapin ni Tony pagka’t kanyang “tip” ito. —Sigi-sige lang amo. . .basta't gud-tsaw lamang tayo ay pasa nang lahát, —sang.ayon ni Bisa ya. —AU right. .. ngayon din ay susulat ako. Sasabihin ko na Cash ang ating kailangan, huwag silang magsusumbong sa hustisya pagka’t papatayin natin arg batá at hanggáng bukas ng hapon ko kailangán ang kuwalta. —E, sino Tsip, ang kukuha sa kanila ng kuwalta? —pagtatanong ni Maneng. —Huwag kang mag-usisa at ako ang bahala... hala, magsialis na kayo nang huwag akong maabálá sa pagsulat. Ako na ang bahalang humanap ng batáng ma_ uutusah. '—Aahs na ba kámi, Tommy?— ang tila ay aw pang maniwalang pagtatanong ni Tony. —Oo. Si Bisaya lamang ang maiiwan at siyáng magtatanod sa bata. Hindi naman nagluwat at isisáng nagsilisan ang mga tauhin ni Tommy at si Bisaya ay luma_ bás sa silid at sa tabi ng durunga_ wan ay sumandig sa silya upang bantayán ang anák ng manggagamot. Samantalang binubuo ni Tom my ang liham ay ganyan na lamang ang ligalig. ng lahat duon sa tahanán ni Lulu. Ang malawak na halamanán ay sinaliksik sambot ni don Aupo’y ifiihanda. ko ni Baby. x ! ' n^Tnga utusan at ang buong kabahayan ay pinagtulungan naman ¡ ni Pasing at ni don Aunariong tingnan kung saán maáaring ma. kita si Lulu. —Pero por Diyos, Dolores. . ang naghihinagpis at kinakabahang paninisi ni Pasing s.a taga. pag-alaga ng kanyang anak,—di yata’t hindi mo masabi kung saan naparuon si Baby? Saan ka na ruon? Ano ang ginawa mo? —Nakita ko pong naglalaro s la ng mga pulubi at pinalalakad pa nila ang aso. —E bakit hindi mo nakita kung sa,an napatungo?—nanlil sik ang mga matang nario. —Mangyari ang kahelada —Tiningnan na ba ninyo ang garahe at iba pang sulok ng hardin? '—Opo, talaga pong wala si Baby. —Pag nagkataong nawala ang apo ko ay babarilin ko kayong lahat. —Baka naman ipinagsama ng mga pulubi. . . hindi mo ba na kita Dolores?—sambot ni Pasing. —Aywan ko po, senyora... bukas nga po ang pinto ng hardin e. .. —Rung talagang isinama ng mga pulubi ang apo ko ay makikita nila... hindi ko na sila pa_ papasukin dito at sasaktan ko pa sila. Hala Dolores. . . tawaginí mong lahat ang mga mutsatso st tingnan ninyo sa kalye. —Opo. —Papa... tatawagin ko sa klinika si Alejandro at pauuwiin ko, ■—sabi ni Pasing. —Mabuti nga, iha. Hindi kinailangan ni Dr. Alejan dro de León ang mahabang oras upang liparin ang kanilang tahanan. Nang ibalita sa kanya ni Pas:ng ang pagkawala ng kani lang anak. ay parang binayo ang kanyang dibdib at sandali ring nangalog ang kanyang tuhod. Nag.iisa ang kanilang anak, mutyang-mutya si Lulu kaya nang marmg sa tcleponong humihikbi pa sa pagbabalita ang kabiyak ng kanyang dibdib ay patakbong sumakay sa automobil. —Tatay. . . ano po ang nangyari? ^Natagpuan na po ba si Baby?—humahangos na usisa ni Dr. de León nang masagupa ang kanyang ama sa may hagdanan. —Hindi pa nga. Rung saanSa Panahonff Ito Ngayon Anff Taong Mapaminsala Ay Siya Pang Naghihintay Ng Malakinff Gantimpala. saan na namin ipinahanap nguni’t hindi rin nakita. —Si Pasing po? —Naruon sa kanyang silid at iyak nang iyak. Dumaragasang nakyat ang manggagamot at nagtuloy sa silid ng kanyang maybahay. Nakita niyang nakasubsob sa kama si Pasing at nananangis. —Pasing... —Daii_daling humarap si Pa sing nang marinig ang t nig ng kanyang asaw-a. Nagtind;g siya at saka buong higpit na yumakap. —Andoy. . . nawala ang ating anak. . .—ang sabi ni Pasing. —Lakasan mo ang loob mo. . . huwag kang manangis. Sasaan ba’t di makikita rin si Baby. Napaligaw lamang marahil ng daan ang bata kaya hindi nakauwi. —E ano ngayon ang gagawin natin ? —Tatawag ako sa himpilan ng mga pulís upang ipahanap ang ating anak. Walang salang matatagpuan nila sa lansangan sí Baby. Siyang pagpasok sa silid ni don Aunario at nang marinig ang sinabi ng kanyang anak ay agad sumabad: —Marahil nga ay ipinagsama si Baby ng kanyang mga kaibigang pulubi —Rundanga’y pinapasok-pasok ninyo rito ang mga pulubing iyan e. . . natuto tuloy lumayo si Baby. —Oo nga. . . talagang naisip ko ngayon ang aking pagkakamali, —sunggab ni Pasing, —maaaring niyaya nga ng mga pulubi ang ating anak at dahil sa katuwaan sa aso ay sumama naman. —Si Dolores at ang mga wa lang h’yang pulubi av dapat ha. ril:n!—nagtitiim ang mga hagang na sabi ni don Aunario. —Siyang tunay, papa,—sang, ayon ni Pasing, —kung hindi pi. rrabayaan ni Dolores ay hindi ma nuring sumama si Baby yayain man ng mga pulubi. Naghinagpis muña ang man; gagarrtot «t saka buong lakas ng t'nig na tumawag: —DOLORES!. . . Walang ano-ano ay sang babae ang nasok —Saan naruon si ^isang utusa sil’d. Dolores? - nandidilat ang mga matang usisa ng doktor sa utusang humarap sa kanya. -Naruon po sa ibaba. —E bakit ikaw ang naparito? — Dahil po rito. . .—at isang liham ang ipinakita ng utusan sa manggagamot, —may nagpapabigay po sa inyo. —Sino ang nagbigay? —Isa pong batang lalakl at umalis nang maiabot sa akin ang sulat. Inabot ng manggagamot ang liham na hawak ng utusan at talaga sanang bubuksan na ang so Mayo 27, 1953 BULAKLAK bre upang malaman ang nilalaman. Nguni’t napaudlot ang dok tor. Hindi niya malaman kung bakit biglang kumaba ang kan yang dibdib. Napatitig siya sa kanyang asawa’t magulang na nuo’y nagmamasid sa kanyang gagawing pagbasa. —Bakit. Andoy? —ang sa buong pagtataka ay usisa ni Pasing. —Wala... nguni’t... —Anong nguni’t, iho? —ang katlo ni don Aunario. Hindi na nagsalita ang mang gagamot. Kung tunay -mang pa rang binabayo ang kanyang dib dib at sa isip niya’y iba’t ibang palagay ang nabuo. ay binuksan (Sundan sa pahina 33) ^^¿ ^rTÉOPORO VIRREY mga bagay na nangyayari sa ibabaw ng lupa na hindi naaarok ng lihim at karunungan ng sinumang nilalang. —Ang ibig mong sabihin papa ay... —Mga anak, naga Pilipinas ngayon ang isang taong mahiwaga... Ang kanyang kahiwagaan ay mahirap na ihaNOBELA NI (Ika 15 Labas) ANG MASAKIT na sinabi ni Crispin ay tila dinamdam ni Cristina. Nguni’t ang matandang propesor ay napangiti lamang sa sarili. May katuwiran at may dahiJan nga si Crispin na magsalita ng gayón, sapag ka’t nahalatang-halata ang kanyang pagkayamot at pagkamuhi sa lalaking mahiwaga na kung magsalita at kumilos ay tila isang nag-uutos, tila isang makapangyarihang panginoon. Kaya’t sa loob ng ^asakyan. samantalang sila’y pabalik sa ospital ay hindi na nakapagtimpi si Crispin. Naibulalas din niya ang sama’ng loob. —Para sa anin, —ang pagtatanggol naman ni Cristi na. —ay wala akong makitang dapat ikabahala kay Andy.* Bakit kayo labis na nababalisa sa panghihimasok sa kanyang kalagayan. .. ? Kung hindi siya ang nasawi at iba, bakit kayo magpupumilit... ? Di salamat na nga at hindi siya... —Hindi mo kami nauunawaan, Cristina... —ang giit ni Crispin. —Ang aming nais na ipagtanggol ay ang aming paniniwala, hindi ang hangad na si.va’y pagpumilitan. Hin di mo ba narinig ang kanyang parunggit sa harap ng iyong ama at ng mga maginoong kasama natin kangina? Akala raw niya ay may hustong gulang na tayo at kaisipan upang sapantahaing siya ang nabaril gayong siya ay kaharap na tin... Hindi ba isang insulto iyan? —Nguni’t bakit nga náman ninyo pinipilit na siya ga yong kaharap natin at kausap. Kung siya ang iyong ino pera, ano’t makalalakad siyang halos katulad ng isang wa lang karamdaman? —Iyan nga ang nais naming sivasatin, Cristina. Ba kit?... H;git sa lahat, ako ang lumalabas na alanganin. Ako’y may inopera, tinistis ko, inilagay ko sa isang maputing silid, binantayan. at pagkatapos ay... pung... nawaLang parang bula. Napangiti tuloy ang matanda sa pakikinig sa dalawang nag-uusap. Pailing na pinitik ang abo ng kanyang tabako at saka bumuntong hininga. —Kung susundin nga naman ang sadyang kalakaran ng panggagamutan, Crispin, ay lalabas na kakatuwa ang ating ipilit na siya nga ang lalaking napahamak. Saangjupalop sa sandaigdig nakakita ka ng isang malubha, gutay ang himaymay ng puso, patawirin, na pagkatapos ng anim na oras ay makita mong nakatayo, malakas, walang bakas ng anumang karamdaman? Gunigunihin na lamang ay masasabi mong hindi mangyayari. Datapuwa’t ang nasa isip ko’y ang sinabi ng doktor na iyan kay Cristina. Maraming Sa Byhay Ng Manggagamot, Ay Malimit Na Maganap Ang Maraming Panffyayaring Di-abot Ng Kuro’t Hagap. nap ng lutas at masasabing hindi kayang tarukin ng isip ng tao... Alin sa dalawa, siya ang nabaril, na-opera, at tumakas sa ospital sa bisa ng isang makapangyarihang lakas o magnetismo at siya ring gumamot sa kanyang sarili ng isang karuntmgang siya lamang ang nakakaalam, o kaya’y talagang hindi siya at ibang tao ang nasawi at nakamukha lamang niya...? Ang una ay mahirap paniwalaan at kung pilitin man nating paniwalaan ay kailangañg maniwala tayo sa kababalaghan, sa milagro, o kaya’y sa pag-aakalang siya’y.., hindi nga tao. —Pinalalaki ninyo ang sunog, —papiksi tuloy ni Cris tina na'naupo pang mabuti sa likmuan. —Iyan ang hirap sa inyo. Isang bagay na walang kakuwenta-kuwenta ay pinagkakaabalahán ng inyong pag-iisip. Smo naman ang maniniwala sa milagro? Ang masasabi ko’y napagkamalan siya, hindi siya, hindi siya ang iyong inopera Crispin, at tapus ang kuwento. —At ang damit...? Ang damit na basa at tigmak ng dugo?. .. Hindi na siya nasagot ng alin man sa mag-ama sapagka’t nasa narap na sila ng pagamutan. Bumaba si Cris pin at talagangaanyayahan sana ang mag-ama nguni’t nagpauna na si Doktor Mendoza sa pagsasabing siya’y kailangan nang umuwi upang maghanda sa pagtungo sa klase ng kanyang mga tinuturuan. Ang mahiwagang nangyari sa loob ng ospital ay di naman ikinalat ng mga pahayagan. Ang mga reporter na nagtungo sa pagamutan upang kumuha ng balita ay nakatagpo ng mga kawaning ayaw magsalita ng anuman. Ang pulisya ay gayun din. Sapagka’t wala ang nabaril, walá namang nagsasakdal, at walang makuhang hustong ulat. ay nagkikibit lamang ng balikat sa mga kinatawan ng pahayagáng nagtatanong... —Ang ibig ninyong sabihin, —ang giit pa ng isang re porter, —ay hindi tutoo ang balitang may nabaril sa tahanan ni Doktor Andador.del Mundo, at tinistis sa ospital? —Bakit hindi kayo magtanong sa ospital? —payamot tuloy ng pinuno ng pulisya. —Ang tutoo’y sinabi nilang mayroon silang mopera sa buong magdamag na isang ta ong patawirin dahil sa tinamaán ng pungió sa puso, nguni’t nang aking siyasatin ay wala daw... —Baka kaya sila nananaginip lamang o ang maninistis na iyan ay nagpapasikat lamang? —Sapagka’t walang ulat, walang taong inopera, wa lang makuhang tala maliban sa itinitik ng nars sa sala de operasyon, paano tayo makapaniniwala? Mayo 27, 1953 BULAKLAK 25 —Aba, ngayon lamang tayo nakarinig ng ganyan? Ang ospital namang iyan ay kilala at di maáaring magsinunga-ling o magpasikat pa.. . At sa mga narses. ano po ang ¡nyong nakuharig ulat? —Ang sabi ng pinunong nars ay wala silang masabi, sukat ang nawala ang maysakit... —Tsip, —ang sabad ng isang reporter na kaharap. —Mag-ingát kayo. Baka iyan ay isang krimen... —Krimen?. . .—pataas-kilay pang tanong ng pinuno ng pulisya. > —Nawala ang inopera. . . Hindi kaya namatay sa ope rasyon dahil sa kapabayaan o nagkaroon ng di mabuting pagtistis? At upang- matakpan ang kamalian ng ospital na iyan ay itinago nila ang bangkay. Kailangan ang isang pagsisiyasat, Tsip... Matagal na hindi nakakibo ang kaharap na pinuno. . . Nakagat tuloy ang puno ng tabakong hinihitit at saka napalingon sa reporter na bumanggit ng alalahaning vaoru Magawa kaya ng mga siruhano ang gayón?... Si Doktor Crispin Mirasol ay isang bantog na maninistis sa ospital. At kung saKaling namatay sa operasyon, ano ang pananagutan ng tumistis? Ito’y agaw-buhay na sa tama (Sundan sa pahina '¡3', 26 BUL-ANCLAR Mayo 27, 1953 ÑAMATE _ HILARIA LABOG (Ika-7 Labas) ANG PALIGSAHAN INDI KO akalain! —nalulumbay na nasabi ni No ra, nang umagang dumating si Edmundo upang sunduin ang mag-iina. —Maniniwala ka ba kung sabihin ko sa iyong hindi kami makasasama, dahil sa nagkasakit ang Nanay? —Anooo? —malakas na tanong ng binata. —May sakit? —Oo, nariyan siya sa silid at kagabi pa nilalagnat. Kung bumagsak man sa ulo ni Edmundo ang isang mabigat na bato. Hindi pa marahil siya magugulat, hindi matatakot na katulad nang pagkagulat niya ngayon na mabatid na hindi makasa sama ang mag-iina, dahil sa pagkakasakit ng matanda. —Tingnan natin, kung ano ang kanyang sakit! —ang kanya na lamang naimungkahi. Naunang pumasok sa silid ay si 'Silvia. Sumunod si Edmundo at sa likuran ay matamlay na humahakbang si Nora. Pagdating sa loob ng silid, naupo si Edmun do sa gilid ng katreng hinihigaan ng matanda. Dahandahan niyang hinipo ang isang kamay nito at pinakiramdaman ang pulso. Nagising ang matanda at idinilat ang mga mata. ,—Edmundo! —ang mahinang wika. —Ikaw na sana ang bahala, anak.. hindi ako makasasama, sapagka’t mabigat ang aking katawan! —Huwag kayong mag-alaala... —ang magiliw namang sagot ni Edmundo, —mapapawi ang bigat na iyan ng invong katawan. Nagsinungaling si Edmundo sa matanda. Ang totoo. nalalaman na niya na ang lagnat ni aling Ni na y ay mataas. Maáaring mahulog sa tipus at iba pang mapanganib na sakit na dumarating dito sa Pilipinas. Tinapík-tapik ng kanyang hintuturo ang dibdib ng matanda, dahil sa wala siyang dalang estetoskop. Pinabiling pa niya ito at tinuldoktuldok ang likod. Nag-ibayo ang kanyang sapantahang hindi lamang lagnat ang sakit ng kaawaavzang matanda. Sumulat siya ng dalawang reseta at sinabi kay Nora ang mga nararapat gawin. ’—Ang dinaramdam ko ngayon... —nag-iisip na nasabi ni Edmun do pagkatapos maipaliwanag sa dalaga ang mga nararapat gawin sa maysakit, —ay mapipilitan akong umalis nang hindi ka kasama, sapagka’t magiging kahiyahiya sa aming mga inanyayahan kung hindi nila ako makikita toon. •—Dinaramdam ko riri na hin di makasama sa piknik na parangal sa inyo ni Rey, nguni’t nakita mo namang maysakit ang Nanay, Edmon! —nalulungkot na nasabi ng dalaga. —Babantayan ninyo ang matan da, dahil sa alinlangan ako sa kanyang lagnat, —ang pagtatapat na ni Edmundo sa dalaga.—Ako na lamang ang sasaglit sa pik nik at mamayang gabi ay babalik ako rito. Kung sa gamot na ibinigay ko ay hindi pa siya maLigaya Rin Ng Binatanff Mapusuan Ng Magulang1 Anff Dalagang Sinusuyo At Tapat Na Kasintahan. karamdam ng kabutihan, mapipi litan tayong dalhin siya sa Pagamutan. —Mabigat ang sakit ng Nanay, kung gayón ? —may luha na sa mata ang kaawaawang dalaga nang magtanong sa binata. —Maano nawang magkamali ako, nguni t ang bagay na iyan ay huwag mong ipaalam sa may sakit. Sabihin mong walang anoman ang kanyang lagnat at si ya ay gagaling, --ang pagtatapat ng binata. —Oo, ganyan ang sasabihin ko. —Aalis na muña ako at mamayang gabi ang aking balik. -—Ikaw ang bahala... —Huwag mong pakakanin ang maysakit kundi katas lamang ng kahel, hane? —ang kanyang habol. —Oo, katas lamang ng kahel o katas ng kalamansl! —Oo, iyon lamang sa ngayon at kung bumuti siya hanggang bukas ay saka na natin bibigyan ng pagkaing mababagay sa kanyang kalagayan Hindi nakasagot si Nora, sapag ka’t parang mayroong sumasakal sa kanyang lalamunan. Lubos niyang ikinalulungkot ang salusalungat na mga pangyayaring nagaganap sa kanyang buhay. Kung kailan siya nararapat dumalo sa parangal na ihahandog sa lalaking mahal sa kanyang puso, ay saka pa nagkasakit ang kanyang Ina! —Pupunasan mo ng mainit na. tubig, tuwing ika apat na oras... —ang bilin pa ni Edmundo sa da laga, —pagkapunas ay papahiran mo ng alkohol ang buong kata wan. —Oo, tuwing ika apat na oras... —Hanggang mamaya, giliw ko’ —matamlay na faalam ni Edmun do sa dalaga at hinigpit ang ka may nito. —Hihintayin kita, Edmon! — paos na ang tinig ng dalaga nang mangusap at matamlay ang kata wan nang ihatid áng binata sa puno ng hagdanan. May luhang nakapamintana sa kanyang mga mata nang ihatid niya ng tanaw ang umalis na bi nata. Ito naman ay sumakay agad sa isang taksing nagkataong dumaraan ng mga sandaling yaon at napahatid sa kanilang ba hay upang kunin ang kanyang Ina. —Ang akala ko ba. . . —ang pansin agad ni aling Sisa na Ina ni Edmundo, — mayroom kang inanyayahang dalaga, Edmundo? —Mayroon nga Inay, nguni’t nagkasakit ang kanyang Ina, ka ya hindi nakasama sa akin! —na lulungkot ang tinig ni Edmundo nang ipaliwanag sa Ina ang tunay na nangyari. —Si Reynaldo ba ay naroon na sa kanila? —ang tanong uli ng matanda. —Naroon na siya. Inay, noon pang Huwebes. Katulong siyang nag-aayos sa kanilang bahay. Nagpahanda pa siya ng mga bangkang lunday na masasakyang papunta sa palaisdaang pagdarausan ng piknik. —Marahil ay marami ang panauhin nina Reynaldo, hindi kaya? —Oho, marami nga silang inanyayahan,—ang sagot ni Edmundo, —kaya hindi ako nag-anyaya ng mga kaibigan ay dahil sa nalalamán kong marami ang mga panauhin nilang darating doon. Hindi nainip ang mag-ina at dumating sila sa tapat ng bahay na kanilang pupuntahan. Inabutan na nila roon ang maraming tao na sa ayos ay kararating ding katulad nila. Mayroong ilang awtong nagkakasunod-sunod ang pagkakahanay sa magkabilang panig ng daan. Pagkatapos na maipakilala ni Edmundo ang^ kan yang Ina sa Ina ni Reynaldo, hinarap niya ang isang kaibigang kasabay niláng nakatapos sa panggagamot. —Edmon! Edmonnn! Saan ka naroon, Edmon? —ang malakas na sigaw ni Rey na kanilang narinig. , —Narito ako, Rey! •—pasigaw ding sagot .ni Edmon. —Bakit ba? —Halika rito sa silid na Hai nan, Edmon... —ang muling si gaw ni Rey Iniwan ni Edmundo ang kausap na kaibigan at tinungo ang silid na kainan. Inabutan niya room ang dalawang babaiñg kausap ni Reynaldo. Nang siya ay dumating, nalarawan sa mukha ng kaibigan ang lubos na kasiyahan. —Edmon... —ang salubong ni Reynaldo, —halika sandali at nais ka raw makilala nitong aking kapatid at kanyang kaibigan. —Siyanga ba? —nakatawa na mang sagot ni Edmundo. —E. . . sino ba sa dalawang kagandahang ito ang kapatid mo? —Ito! —ani Reynaldo at hinawakan ang bisig ng isang dalagang kayumanggi ang kulay ng balat, nguni’t matangos ang ilong at balingkinitan ang magandang hubog ng katawan, —ito si Estre lla, ang sumunod sa akin. —Kumusta ka, Estrella? —ang magili\y na bati ni Edmundo sa dalaga at hinigpit ang kamay sa kanyang palad. —Gloria... —ang tawag ni Reynaldo sa dalagang kaibigan ng kanyang kapatid, kayumanggi rin ang kulay ng balat, mahawas ang tabas ng mukha, nguni’t mataba kay sa kapatid ni Reynal do, —ito si doktor Edmundo Ra mos, na naibalita ko na sa iyo, kanina pa. - —Ahaaa! Sila pala? —ang sa got namán ng dalaga na lipos ng pagkamangha. —Ang bago ninyong lingkod, binibini... —ang magalang na turfng ni Edmundo. —Aba! —gulat na gulat namang bati ni Reynaldo. —Bakit ba magpupupuan pa kayo ? Hindi naman kayo katandaan, a? Bakit kayo magpupupuan at hind! magikawan at magpalagayan ng loob, nang maging masigla ang piknik na ating gagawin sa palaisdaan? —Siyanga naman! —ang ayon ni Estrella. —Huwag mo na siyang pupuin, Glory, at huwag mo na rin siyang pupuin, Edmon. —Sigi... huwag na kung hu wag! —nakatawang ayon ni Glo ria. —Mga babae... —ang malakas na sigaw ng isang matandang lalaki, —sinusino sa inyo ang maalam lumangoy? —Ako’ —Ako! wa. —Ako! —ang sagot ng isa. —ang sagot ng pangala—ang sagutsagutan ng lahat na umaabot sa bilang na dalawampu. —Kung gayón, magsipagbihis kayo ng pampaligo at sasakay ka yo sa mga bangkang lunday nang pagpunta sa palaisdaan! —ang muling sigaw ng matandang lalaki. —Magpapaligsahan kayo sa bilis ng takbo at kung aling bangka ang maunang dumating sa pa laisdaan ay tatanggap ng gantimpala. —Sigi... —nagagalak na turing ni Gloria at sa inukha ni Ed mundo nakatingin ang namumungay na mga mata, —sumali tayo sa paligsahan? —Kung sasali tayo ay kailangang magpalit na tayo ng damit pampaligo, —ang paalaala ni Edmundo sa mga dalaga. —Tena, magpalit tayo! ayon —ang ng nagagalak na si ‘Gloria, Mayo 27, 1953 BULAKLAK 27 ----------------------------------------------• —halina Estrella at magpalit ta yo ng damit pampaligo. —Tena... Ang. mga babae ay biglang na nga wala sa harapang yaon. Nagsipasok sa mga silid at nagsipagpalit ‘ng damit. Nang sila ay magsilabas, namangha ang mga lalaking naroon, sapagka’t nakalantad na ngayon ang kanilang mga binti at hita, gayón din ang mga dibdib at likod. Panlangoy ang kanilang suut. Sina Edmun do at Reynaldo at ibang binatang naroon, ay nangakasuut na rin- ng pampaligo. Ang Ina ni Edmun do ay kausap naman ng Ina ni Reynaldo. Sa awto magsisisakay (Sundan sa pahina 36) ba akong makahig» p i ri batí, at nang makanakangiti pang nagKinayag na ito ner inutusang kalaboso <ika-lü babas» ANO ano NAN&YAPf 9 a ,yr>'T B!GLA KAN& NAPARANGON ? 7W BA NAKU, e... e... salamat po, Qlnoong Sarhento» / B Saan po bang kulungan ako papasok? /jL Itutuloy pa rin sana ng Pinuno ang di matimping paghanga sa ating binatilyo, nguni’t noo’y napataong dumating ang dalawang Pulis na galing sa tungkuling ginampanan. —Aba, bakit narito, Serdyen ang pipitpusong-gubat na iyan? —pabirong tanong ng isa sa pumasok na pulis. at si Serafín ang tinutukoy. Ang bataug Pastol ay hindl kumibo at parang walang narinig. —Nakasanla dito ’yan, bilang pyansa ng kaibigan niyang kapuwa-batang ipinakiusap na tulutan kong makauwi, pagka’t inutusan daw lamang ng ina upang bumili ng sukang-Ilokong igagamot sa kapatid na inaapoy ng lagnat. —Ibig mo bang sabihin, Serdyen ay ito ang iniwang pyan sa dito ng kaibigan niyang pinalaya mong pangsamantala ? —tila pamangha naman tanong ng isa pang Pulis na bagong dating. —Oo, at kusang-loob siyang nakiusap na slya ang ipiii ko bilang kapalit sa lugar ng kaibigan niya —Sinong kaibigan niya ang pinalitan? —’Yon bang si Sabas na kasama-sama niyang kapuwa maggagatas. —Ah, si Sabas ba!... —muling sabad ng Pulis na unang nag-usisa. —At ano naman ang naging kasalanan ng Sabas na iyon ? —Dahii sa pakikipag-away sa kapuwa bata ay nakabasag ng tatlong garapon ng kendl sa tindahan ni Beño. —At patl ba lto’y kasama rin sa babag? —Nakatagpo lamang niyon ito sa daan noong magbantang tumakas sa akin, ay kasama na ritong bumalik upang damayan sa kagipitang nangyarl. Inaasahan niyang babalifc din ngayon si Sabas na kasama ng kaayang ama upang siva’v tubusin. i —Putrls. isa rin namang ullran sa pakiklpagkaibigan ang I batang ito. —Syenga, kaya pati ako’y hanga rin. —Talagang kapuri-puring bata itong si Serafin... matagal na rin naman ang aking pagka-Pulis ay ngayon lamang ako nakakiía ng ganitong kaso. —Sya, huwag na ninyong pakapurihin at nanliliit na iyan sa hiya. Ipasok na muña ninyo sa piitan. Huwag diyan sa malaking karsel na puno ng sabungerong nahuli natin sa tupada, kundi isama na ninyo sa kulungan niyang mga kalapating mababa ang lipad. Mabait namang bata iyan, at inaasa* han kong hindi gagawa ng kapilyuhan doon. Ganoon nga ang nangyarl. pulis upang ipasok sa itinurong Sa kabilang dako naman... Kahi’t na alam ni Serafing tanyag na tanyag sa dustang kabuhayan ang mga dinatnan niyang babae ay hindl ito nagkulang sa paghahandog ng magalang na kita ng lsang hihigang walang laman ay pasintabing: —Ranino bang papag iro'' Masas 1 sandali...? —Mahiga ka Rung guau» mo! paangll na tugon ng isnr.g | babaing nakasimangot Muyo 27, 1V53 BULAKLAK 29 Hindi ito pifituisin ng atlng muntlng bayam. Dinampdl c& oulok ang lata ng Sulignon upang gawing unan, nagpakaiging humiga sa papag, bago hinugot sa baywang ang kanyang sukbit na plawta at saka marahang tinugtog ang marikit na batiagi ng tugtuging “SOUVENIR”. ' Dahil sa kawili-wlling himig ng tugtuging iyon ay para parang nalugod sa pakikinig ang mga babaing iyong kanina’y nagpasalubong sa kanya ng masasamang mukha, at maging ang tatlong Pulis na tanod áa himpilan ay nangaigaya ring nagsilapit sa dakong iyon ng kalaboso at parang nabalani sa pakikinig ng naturang sonata. —Talaga nga palang mahusay tumugtog ng plawta ang _ batang ito: —natutuwang pakli tuloy ng Sarhento pagkatapos ng tugtog ni Serapin. —Aba talagang magaling!... —pato too ng isang Pulis. —Kaya tinawag na Pipitpusong-gubat iyan eh...! —Ganyan nga!... —pabirong sambot naman ng isa pang \ Pulis. —Husayin mong maigi ang tugtog para maaliw ivang ¿ kasuno mong mga magagandang paraluman ng ikapitong langit. Dahil sa gayong pasaring ng naturang Pulis ay nagkatawanan tuloy pati ng mga sabungerong nakukulong sa karatig na karsel. Hindi kinahalataan ni Serafin ng bahagya mang pagkaligalig, at para ring nasa loob ng sariling tahanan... Masayang nagUlibang sa kanyang sarili, at sa maikling panahong pagkapasok niya roon sa kalaboso ay hindi lamang minsan makalawa at makatatlo pang nakatugtog sa kanyang plawta ng maririkit na tugtuging sa malas ay nakaaliw naman sa tatlong kalapating mababa ang lipad na dinatnan niyang nangakabilanggo doon, gayón din sa mga Puliá na para-para ring nawiwili sa pakikikinig; nguni’t hindi na nangyaring natapor ang ikatlong tugtog na iyon at walang anu-ano’y bigla itong napabalikwas sa pagkakahigang kasabay ng búlalas na: —Putris naman... —anyang alangang nakasimangot dt alangang nakatawa —ganito pala rito! —Bakit, anong ganito rito? —para pang nagulat na tisis? ng isa sa dalawang pulls na nakatayo sa laba^ ng rebas at kapuwa nasasarapan sa pakikinig ng tugtog. At dahil sa gayong sambitla ng batang Pastol ay dili ang hindi rin nangapamaang pati ng mga babalng nalilimpi nang pagkaupo sa isang sulok ng kalaboso —Ano ang nangyari sa iyo’t bigla kang napabangon ? —dugtong na usisa uli ng unang nagtanong. —Hindi ko po alam, na ganito pala rito...—Malakas ang t.inig na sagot ni Serafin—Naalaala ko von ako lalong naniwalang totoo nga sa akin ng tatang ko. ’ —Ano bang mga kaungasan ang bata ka ? —sahod na tanong ng isa pang pulis. —Bakit, ano yan? —Tila nabalinong usisa naman ng Sarhentong napalapit tuloy doon —Ito bang batang Maggagatas na ipinakulong mo, Serdyen... —agap ng tugon ng tanod, —sinusumpong yata nang (Suncfan sa pahina 5S) tuloy si Tatang. Ngapala ang mga sinasabi pinagsasabi mo riyan Any Tunay Na Kaibigan Kaya Lamang Makilala, Kung Sa Isang Kagipitan Ay Tapat Na Damayan Ka.' MUL > C. COCHING I 32 LA KLAK Mayu 27, 1303 Aiiq ANAK NG KAPITAN (Buhat sa pahina 19) ng pag-ibig, Rung mayroon man si Don Antonio, Ray Margarita. —Kung gayo’y ang Railangai.g pag-inga tan ay si Margarita. Donya Marina, may ilang araw nang ninais Rong makausap Rayo ng sari Hnan ukol sa hinaharap ng kaisa-isa ninyong anak. Siya’y ganap nang dalaga ngayon, at ba go magkapuwang ang mga pangyayaring may kinalaman sa kanyang buhay at pag-ibig. mabuti na rin ang ako’y magpagunita sa inyo, upang ang pagpapagunitang ito’y siyang magi ng sandigan ng inyong ipagpapasya bilang kan yang Ina. Kayo lamang, si Pa dre Prada sa Balixvag at ako ang nakababatid ng pagslpot sa liwanag ni Margarita, at dahil sa siya ay naging bunga ng mayamang binhi ng isang lahing may mataas na uri, kailangang siya’y ipaghanda ng isang daigdig na angkop sa kanyang pagkatao, sa kanyang liping maginoo, sa kan yang dugong bughaw. Kaya, kung dumating na ang panahong kailangan na niyang tumugon sa anyaya ng pag-ibig, iibigin niya’y hindi isang tulad lamang ni Don Antonio, na bagaman matalino, ay maralita at alipin. Nararapat na siya’y umibig sa kanyang ka uri. sa isang marangal pagka’t SEASONING I MUMPMt AHtPlilMIt ETIKFT* CHOA THIAN SIU 427-429 Rto CrlRtn. Ma nils. T*l. 2-27-20 Isang Kasiya-siyang Pagkain! Masdan ang kasiyahan ng maganak sa sandaling mat'kman nila ang plnakamasarap na Usa ng mga pagkaing niluto sa pamamagltan ng R-P Seasoning. Ito’y nagdudulot ng ibayong sarap sa mga manok, karn? at mga gulay. t'aiigmuvng xiug-uutua, on is&uig maljapagha handog sa kanya ng puri at karangalan. Tinutukoy ko’y ang makisig nating Pinuno ng Guwardiya Sibil, Kapitan In dalecio Romero Vergel. Pagkatapos ng pagsasalita ng Kura, nangulimlim ang maayang mukha ng asawa ni Don Gumer sindo. Hindi niya hinihintay na tumanggap siya ng pagunita kay Padre Santuxi ukol sa pagiging tao ni Margarita, pagka’t hatid ng pagunitang yaon ang mapapait na sumbat ng isang masaklap na kahapon ng kanyang buhay; gayunma’y parang mapait na di tang sapllitan niyang nilunok pagka’t ang nagsasalita’y hindi lamang ang Kura sa San Rafael, kun di isang taong siyang naglingat ng kanyang lihim na may lason, na ikinatatakot na makarating sa kaalamán ni Don Gu mersindo at ng Bayan, pagka’t kung magkakagayo’y magiging kamatayan na niya marahil at ga nap na pagkapariwa ng palad ni Margarita, na kung naging anak man niya sa pagkakasalá’y labia niyang minamahal at minamahal ding lalo ni Don Gumersindo. Hindi niya ibig sagutin ang Ku ra, nguni... —Ano ang loob-loob ninyo, Donya Marina, ukol sa aking sinabl? —Tunay ang inyong sinabi, Pa dre Kura, subali, hindi ko hawak ang kalooban ni Margari ta, kung ako ma'y kanyang magulang, hindi ko sakop ang wkan yang katutubong kalayaan ukol sa pag-ibig; hindi ko ibig na sinuma’y makapangyari sa kanyang sari ling kapakanan; ah, Padre Santuxi, ayokong maulit sa aking anak ang nangyari sa akin—at napaluha si Donya Marina sapagka’t biglang nanumbalik sa kan yang kamalayan na parang multong nang-uuyam ang kanyang pagkasiphayo. Hindi nakaimik ang Padre Ku ra. Para siyang nawalan ng ulirat Parang batang munting nahuli sa panguumit ng kastanyas. Ano ang kanyang maitutugon sa kátotohanang sinasabi ni Donya Marina? Subali, pagkaraan ng ilang sandali, napansing nangunot ang noo ng Kura, humarap sa kausap at makapangyarihan ang tinig na nagsalita. —Donya Marina, hindi na kai langan ngayon ang ungkatin pa ang nakalipas; ang nakaraan ay nakaraan na: ang sukat alagatain ngayo’y ang katiyakan ng hina harap ni Margarita; dapat tayong magtulong tulong sa kanyang Ikapapanuto; ang kapalaran ninyo, kung naging madilim man, ay hindi na dapat danasin ni Mar garita. —Nguni, Padre Santuxi, piano ninyo maihihiwalay ang aking kahapon sa kasalukuyan ni Mar garita? Taglay ng kanyang katauhan ang maitim na tatak ng aking pagkasiphayo, ng aking pagkapalungi dahil sa hibo, sa upat at dahil sa takot sa mahiwagang kapangvarihang siyang dahilan ng aking pagkadupilas; at... ang kapangyarihan ding iyan, ang kapangyarihan ninyo, Padre Kura, ang siya ngayong ibig maklalam sa hinaharap ng aking anak. Nawawatasan baga ninyo ako. Padre Santuxi? —Nagtltiim ang mga bagang ng Kura: hindi masabi kung sa poot o sa pagkahiya, namumula ang mukha at gumagaralgal ang tinig na tumugon. —Kung tunay man Donya Mari na ang Inyong pagkadupilas, ang hangarin ko nga ngayon para kay Margarita ay ang mailagan ang maulit sa kanya ang gayón; datapuwa. maaarlng mangyaring sumaplt sa kanya ang kasawian kung tayo’y magpapabaya; kung papayagan nating manglbig siva sa Isang taong hindi karapat-dapat sa kanya. Ang katotohanan, bagaman narnramdaman ni Donya Marina na may layon si Don Antonio ’ kay Margarita, hindi naman siya nagpapahayag ng pagsangayon. La mang ay kung baklt kinamuhian niya ang una’y pahiwatig, ngu ni. sa wakas ay tiiwlranr pavo at paklkiultMu ug Kura «u IUub suliranin ng pag-ibig ni Marga rite. —May awa ang Diyos sa aking anak—naitugon na lamang ni Donya Marina, at makaraan ang ilang sandali’ynagpaalam na ang Kura. Samantala, sa ioob ng silid ni Margarite ay nagaganap ang masayang paguusap nito at ni Rosa. —Rosa... Rosa... —may hiya at alinlangang tawag ni Marga rita. —May íuutos ba kayo sa akin. Senyorita ? —Ah... Ah... Wala, wala— pagkakaila ni Margarite samantalang ito’y nakahiga sa kan yang kama, nakapatong sa dibdib ang binabasang nobela at nakatinging sa kisame ng kanyang silid, na wari’y nagiisip ng malalim. —Bah... di baga tina wag nin yo ako? —Halika, Rosa; umupo ka sa aking tabi at mayroon lamang akong itatanong sa iyo—madaling lumapit ang tinawag at uinupo sa gilid ng katre. —Rosa, ikaw ba’y nakaibig na? —ang nakangiting namulas sa labi ni Margarita. Hindi nakatugon agad si Rosa Nagunita niya ang malaon nang panunuyo sa kanya ni Sarhento Mendez, na, bagaman hindi nga niya tina tanggap pa ang iniluiuhog na pag-ibig niyon, ay nararamdaman niyang sumasasal ang kaba ng kanyang dibdib kung ang Sarhento ay kinakausap siya o dili kaya’y tumatanggap ng liham buhat din sa pagibig sa nasabing kawal, naliligayahan siyang kung papaano at dl naman niya masabi kung ano ang kanyang nararamdaman, sukat ang siya’y naliligayahan at nabubuntonghiningang malalim. Bago nakasagot si Rosa, nariuig un» cninal su luuao Bina ang tawag ng isang utusan. Binuksan ni Rosa ang pinto. —Dala po ang liham na ito ni Mang Felipeng kutsero; ipinabibigay daw po kay Senyorita Mar garita—anang utusang nag-abot og liham. —Para kanglno ang suiai ua (yan, Rosa? —Sa inyo —Sa akin? —Nabangoq ¿i Margarita at iniabot sa kanya ang liham. Anang bahagi ng liham: • •.at dahil sa hindi hita nagkausap nang sarilinan kangina, sa liham na ito’y inuulit kong kung may halaga pa sa akin ang buhay ngayon, ay dahil sa itinutulot pa ni Bathalang ako’y makapangayupapa sa iyong alindog at maihalik sa mga babas mo ang aking tapat □a pag-ibig. Maladn na ang aking pagtitiis; may mga ulap nang sumipot-mapawi Sa aking panimdim, at kung ang ulap na iya’y babala ng aking kasa wian, mabaon ko man lamang sa hukay ang iyong pagpapala. ANTONIO. Tumatahlp ang dibdib ni Mar garita. Maningning ang kislap ng kanyang mga mate; nababadha sa kanyang mukha ang tuwa at kasiglahan; nagbangon sa katre, nagtungo sa durungawan at pinagala ang tingin na parang may nais jia makita. —Rosa, ano ba ang nararamdaman ng isang u... Naunawaan agad ni Rosa ang (big itanong ni Margarita. Matutugon niya ang tanong na iyon. pagka’t si Rosa ma’y nagdaranas ding kasalukuyan ng ipinalalagav niyang dinaranas ni Margarita. Subali. hindi na nakatugon si Rosa pagka’t siyang pagtawag ni Donya. Marina upang ipaghanda ng minandal si Don Gumersindo na kararating lamang buhat sa pakikipanayam rr KatiwaJa ng Asyenda. Nang umuwl ang Padre Kura ay dinatnan niya sa kumbento si Kapitan Romero Vergel, na matagal-tagal din namang naghintay. —Padre, ako'y nababallsang lubha sa di pagtugon sa akin ni Margarita. Noong huling kami’y magkita sa tahanan ng Juez de Paz ay hindi ako nagkaroon ng kasiyahang loob sa kanyang mga paiwtua na tuguu- simula iig nuno, pagka’t ang totoo’y siiang dalawa ng Kura ang nagkakaa lam ukol sa mga hangarin niyon kay Margarita. Tinapik tapik ng Kura ang balikat ng Kapitan at nagsalita. —Kagagaling ko lamang sa ka nila; binuksan ko na ang ¡andas para sa iyong lay on; kinausap ko na ng masisinan si Donya Mari na, at kundi man siya gumawa ng anumang pangako, ako’y umaasang mapasasa ngayon ko ring makamit ninyo ang pag-ibig ni Margarita. —Nguni, Padre, ang nakasasagabal ay si Don Antonio; nangangamba akong siya ang makabigo ng aking mga layon. —Bah, bakit mo papansimn h¡ Don Antonio; nalilimot mo na bang ikaw ang Pinuno ng Gu wardiya Sibil? May kapangya rihan ka. At, ang niloloob mo’y naisasagawa kung dumarating ang mga kagipitan. —Ano ang nais ninyong saDihin, Padre? —Alisin mo siya sa ¡andas1 —Gumamit ako ng lakaa Pa dre? —Hindi naman gayón; gumawa ka nang paraang kamuhian m Margarita si Don Antonio; kapa otan siya ng magasawa ni Don Gumersindo, at sa gayo’y magiging aliwalas na sa iyo ang ¡an das. Talino at pagsasakit ang kailangan, Kapitan. —Makaaasa baga ako sa tn yong tulong, Padre? —Aba, mangyari pa. —Kung gayo’y... At, umaiis ang Pinuno na wa ring nasisiyahan, bagaman nang siya’y tumingala sa langit ay kimpal kimpal na ulap ang kan yang namasid sa itaaa (ITUTULOY) liaw Aly Akinij Alya iVlala (Buhat sa pahina 23) ang sobre at nandidilat ang mga tnatang binasa ang liham. —Andoybakit namumutla ka yata? Sino ang sumulat sa iyo7 —nagtatakang usisa ni Pasing nang makitang nagbago ang ku lay ng kanyang asawa. —Asawa ko. .. tatay .. Hmhmhln ninyo... Agad dinampot ni Pasing sa may ng manggagamot ang liham at sila namang magbiyenan ang tumunghay. At nang makaraan ang ilang Fa Pa-uxgin v» mgiaiMS unpaUll Bl ’♦ing. —DiyoB ko!... Andoy... nidnap” pala ang ating anak! —Huwag kang mabigla, sing... tata wag ako sa himpilan ng mga pulis —Naku asawa ko! nabasa mo ba ang sinasabi riyan? * Makikita na raw lamang na malak) ang i tiyang , Lumulutang sa ilog upang kayo’y maging higlt itanghal ang kalambutan kaibig-ibig: at kakinisan ng inyong buhok sa paggamit ng Cashmere Bouquet Brillantine —ang maharlika sa mga brilyantina! Pinabango sa pamamagitan ng maearning mamahaling pabango, ang Cashmere Bouquet Brillantine ay magdudulot ng bagong kalambutan at bagong karilagan sa inyong buhok: pinananatili itong maayos at maganda’ Mayo XUOd üULAKbAÁ. - ---------------------------------• ang ating anak kapag hindi natin ibinigay ang kanilang hinihingi Tubusin mo na agad Andoy at Hr ka nila saktan si Lulu. -Kailangang madakip ang mg* taong íyan. . —nagngangalit n* sabi ng manggagamot —Siyang tunay, nguni’t ang bu (Sundan sa pahina 37) SOLID ft LIQUID BRILLANTINE I TAFT AVENUE MATERNITY CLINIC ! 123 Taft Avenue — Tel. 5-37-R9 I ksmphvh lista 8H pagpapaanak, pagsusuka ng mga nagJilihJ at sa mga di magkaanak. Femando K. ftencan, M.D. Rosalina Z. Tlongeo, MLD. 34 BULAKLAK Mayo 27, 1953 Lunsod ng San Pablo Pangaiawang Puno ng Kalusugan Dr. Demetrio Belmonte Lunsod ng Maynila Kgg. na Dr. Kami po ay pinahihirapan ng sakit sa balat na kung tawagin ay “galis áso’’, butlig na maliliit at makating-makati sa gabi at hindi po p;natutulog ang aking mga anak. Nasubukan na po namin ang iba’t-ibang gamot sa balat at inyeksion ng (crysticilin 400,000) nguni’t ayaw pa rin pong gumaling. Ano po kaya ang d apát naming gawin? Nagpapasalamat, Gng MELITA COLEN Ang ilang paraan upang sugpuin ang pagkalat nito ay ang mga sumusunod: 1. Kalinisan ng katawan at pananamit, lalo na ang panloob. 2. Ang mga batang may galis-aso ay dapát ihiwalay sa karamihan, gayón din ang mga matatanda. 3. Ang sino mang may sakit nito ay hindi dapat pahihintulutang maligo o maglaro sa mga paiiguan at paiaruang ginagamit ng marami. 4. Sumangguni kayo sa inyong manggagamot upang masuring mabuti at malapatan ng lalong angkop na gamot ang kanyang sakit ayon sa hinihmgi ng pagkakataon. Inyong lingkod. DEMETRIO BELMONTE Pangaiawang Puno ng Kalusugan Lunsod ng Maynila Gng. Colen, Ang galis-aso ay isang sakit sa balat na gawa ng isang uri ng hayop. Ito’y nagbibigay ng kapuna-punang kalagayan sa balat; nagnánana at malalim kung kamutin. Karamwang sumusingaw ito sa kamay. binti at bisig. Bihirang-bihira itong sumingaw sa mukha maliban sa mga sanggol. Lahat ng may galis-aso ay kailangang gamutin nang sabay. sabáy. Ang “sulphur ointment’’ ay isa sa mabisang gamot dito. Paiiguan ng mainit na tub;g (sabuning mabuti) ang may sakit sa loob ng tatlong gabing sunud-sunod at pahiran nito pagkatapos. Ang damit ay dapat maging malinis. Isa pang gamot dito ay ang •‘benzyl benzoate’’ na ipapahid pagkatapos maligo. Pagkaraán ng anim hanggang labing-dalawang oras ay kailangang muli siyang paiiguan at damitan nang malinis. Ang sakit na ito ay humahawa sa pamamagitan ng tuwirang pagdaiti sa may sakit nito, paggamit ng tuwalya a ano mang ka_ gamitán ginagam;t nito. Lalong lumalaganap ito sa mga maruruming pook at matap. Ang pagpapabaya sa sariling kalinlsan ay maáari ding humantong sa pagkakaroon ng galis-aso. 2z QO > OLD ADDRESS 4 NEW ADDRESS . -V >LEGARDA ST n £ > > SAN SEBASTIAN chupen p.#.? ui SOCIAL w . welfare c? hiOalGO MUSIKONG BUMBBNG (Buhat sa pahina 21) singkit na singkit ang aking ma ta, tila maskara ng isang demonyo. —Talaga pong ganyan ang salamin namin... Tutoong mapagtapat... —Haáa?... —Naku, huwag ninyong pakinggan ang batang iyan, Aling Rita, —ang agaw ng ina. —Pasensya na kayo’t hindi ko lang maasikasong bumili. Ito naman kasing si Berto ay hindi nagsasalamin... ni nagsusuklay ng buhok kayá po madalas na lagi kong nakakalimutang bumili ng bago. —Bueno, sa isang taon, pagbabakasyon kong muliry... ayoko na ng salaming ito. Nakatatakot... —Siya nga po. . . natural na natural!... —Huwag kang sagot ng sagot... —payamot na angil ni Ri ta. Hindi na kumibo ang mag-ina at binayaang makapagbihis ang dalaga. Lumabas na ang ina at kumuha ng tapis at isang malapad na kundimang pangtalukbong. —Maiiwan ko muna kayo, Aling Rita. Ipalagay na ninyo ang inyong sarili sa aming tahanan, at anuman ang inyong kailangan ay nariyan naman si Ber to. Utusan po ninyo. Bayaan ninyong maalis ang katorpihan niyan. Ako’y tutungo lamang sa Talipapa at mamimili ako ng ating kailangang mapananghalian. —Opo, Aling Maria. Hindi pa halos nakapapanaog si Aling Maria ay biglang inihagls ni Rita ang ginagamit na suklay at lumayo na sa salaming iyon. —Bakit ho? —tanong ni Berto sa dalaga. —Nakabubuwisit... Iyang salamin ninyo ay ginagawang mukha ng elepante ang aking mukincreasing needs of an expanding yearly To meet the enrollment the School has purchased the Ortigas Mansion formerly occupied by the Philippine Senate. Make your own fortune thru your skill. Don’t wait for the Gov’t to give you job. The many leading dressmakers, tailors and hair dressers all over the country came from this School. Send for Free Prospectus. 120 Legarda, Manila. IPINAGBIBILI SA MGA BOTIKA ' O SA LABORATORYO LOCRE. HALAGA: MAU IT NA SISI DIAN PO65, KATAMTAMANG LAKI Pl.65. MALAKI PP.9O formuiA; /wrHti,ni G/W .PRECIPITATE ( Mayo 27, 1953 BULAKLAK 3o SA KAPANGYARIHAN NG MGA MAGULANG ANG ama at ang ina’y kapuwa makapangyayari sia Iahat ng kanilang mga anak na tunay na hindi pa nakalaláya (yaong hindi pa nakapag-aúsawá, o hindi pa umaabot sa karampátang guláng, o hin di pa “pinawawalán” ng magulang “sa daigdig”), Kapag may híd'¿rfttu P.B. ‘PBn waán sa. kapangyarthang ito, ang pasiyá ng amá ang siyang maghahari, kailanma’t waláng kautusán ang hukumang nagpapawaláng bisa sa kapangyarihan ng ama. Tungkulin ng mga anak ang sundín ang kanilang mga magu lang habang sila (ang mga anak) ay nasa ilalim ng kapangyari han ng mga ito (magulang). Tungkulin pa rin ng mga anak ang igaláng ang kanilang mga magulang. At ang paggalang na ito’y dapát ipalagay na dakila at banal na tungkulin. Ang mga kinilalang anak na tural (likás) at mga anak na am pón lamang dapwa’t wala pa sa karampátang gulang ay sasailálim ng kapangyarihan ng mga magulang, ng ama o ng in»ng nag-iaampon, at ang tungkulin ng mga anak na bumabagsak sa uring ito’y gaya ng sa sinusundang talatá ng lathaláng ito. Ang tinatawag na ‘mga anak’ ayon sa diwa ng batas ay sasailalim ng magkasamang kapangyarihan ng ama at ng iná, g’yá ng itinatakda sa únang talata ng paksa ngayon. Ang mga nlnuno’y sasangguniin ng Iahat ng* miyembro ng pamilya sa Iahat ng sutiraning nahihinggil sa angkan. Hindi maitatakwil ang' kapangyarihan ng maguláng, ñi di ma, llllipat ang kapangyarihang Ito sa ibang tao, maliban sa mga kalagayán ng pag-aálagá o pag-aámpon na pinagtibay ng hukuman, o ng “pagpapalayá” (ng magulang) sa anak. Ang batang “napulot” ay sasailallm diin ng kapangyarihan ng tao o kapisanang nag-aruga o nag-aáruga Walang sinumang anak o kaának kaya na mapipilit sumaksi laban sa kanyang mga magulang o sa magulang ng kanyang mga maguláng, sa alin mang usaping kriminal. Ito’y may kinalaman sa katatagán ng mag-anak. Mahalagá sa lahát ang paggagalangán. Ang katatagan ang saligan ng kaligayahan. Sí Bb. Dennie R. Solis halal na "Celia ni Balagtas ng 1953" ay kasaltikuyang nag-aaral sa C.E.U. at isang masugid na mambabasa nitong Lingguhang Bulaklak. ha. —Talaga hong... —Hala magsombra ka na ña man ... —at inirapan ang bina ta. Lumabas sa munting bulwagan ang dalaga, at saka humlnga*ng malalim sa harap ng durungawang sawali. —Ito lamang ang mabuti sa na yong ito, ang hangin... Kay sarap-sarap... —Nguni’t mag-ingat po kayo. . —At bakit ?... —usisa ng dalagn. —Kung marami ang hanging nalalanghap ninyo ay nakasasama. Kung mapunta sa tiyan ay nagiging... kabag; at kung magtungo sa ulo ay hahanginin ang inyong tuktok. —Este, Berto... —at siya’y hinarr.p na nakapamaywang. Ako ba’y niloloko mo o ano? —Hindi po naman ako lukoluko ah... —Manong magtahan ka na.. —payamot ng dalaga. —Halika... Samaban mo akong n^Lgpasyal sa looban. Ibig ilang bungang —Kayo ang • Nang sila’y bo av tila unti-unting nawawala ang kasungitan ng dalaga. Ñá malas ni Berto na ito’y laging nakangiti, pasayaw-s a y a w pa kong mamitas ng kahoy. bahala... makalabas ng kukung lumakad at pahuni-huni ng isang kantahing Ingles. —Hindi nagbabago ang looban mo, Berto, —ang matamis nang wika. —Opo... —Dati ring masukal, walang ayos, naggugubat... Ganito rin ang loobang ito noong isang taong ako’y magbakasyon, ano ang ginagawa mo? —Marami akong ginagawa ri to.. . —tugon ng binata. —Sa karamihan ng ginagawa mo ay wala ka namang nagagawa, ano? —Eh bakit magkakaganon ? —Kung hindi sana kita kilala. Berto. Alalahanin mong maliliit pa tayo ay magkasama na sa loob ng kubong iyan. íyan nga lamang habang tumatanda náman tayo ay kay laki laki ng nagiging aguwat natin. Ikaw ay hindi nag babago, ako naman ay nagiging alagad ng lipunan. —Hindi lang iyan, Aling Rita. —tugon ni Berto. —Kaya ako tumatanda ng paurong ay sapagka’t kami’y mga toga nayon, mahihirap at... —Iyan ay nasa iyo, Berto. . Ano ang mahihita mo sa loob ng nayong ito? Bakit hindi ka magsikap? Mag-aral ka... —Pareho kayo ng aking ina Nguni’t ang sabi ng Tata Kulas ko, marunong man daw at mangmang ay bungo rin kung mamatay. Habang dumudunong daw ang isang tao ay natututong lokohin at ululin ang kanyang ka puwa. —Sus, matandang katwirang balikuko... —papiksi ng dalaga. Nakarating na sila sa libis ng nayong malayo-layo ng kaunti sa kubong pinanggalingan. —Kung sa bagay ay malaki rin naman ang aking malasakit sa iyo, Berto, —ang wika ng dala ga na minasdan pang mabuti ang binata samantalang nauupo lawang punong kawayang buwal sa lupa. -—Dapat naman, —agaw nata. —Sapagka’t ako ang tagapag-abot ng inyong mga kailangan, pulbos, aretes, lusyoi^ da- • mit... sa danakang bi—Hindi ang bagay na iyon ang sinasabi ko. Kung minsan ay nahahalatá kong matalas din naman ang ulo mo. Madali kang makíramdam at humula sa mga inaakala ng iyong kaharap. Sayang lang at hindi ka nag-aral upang matuto ng kabutihang asal. —Kung minsan ay wala sa mga nag-aaral din ang kabutihang asal, Aling Rita, —ang mahinang wika ng binata. —Kung sino pa yata ang marunong at nag-aral ay siyang kung minsan ay kulang sa pinag-aralán, alalaon baga’v si yang lalong nakalilimot sa kabu tihang asal. |(Hariri*" TflLVJM s^-poüinar SA MGA SAKIT NG BATA RAYOS-X FLUOROSCOPIA AT ELEKTRO- TERAPÍ \ Electro-Coagulaciun sa Almoranas, Tonsil, Polipo sa Ilong Sa Umaga: 9—12• Sa Hapon: 2—6 MAY Bldg., Go Soc & Sons 1”7 N Domingo »22 Rizal Ave. Maynila San Juan. Rizal tos= ANG SANGGOL Al SUMISIGLA PAG MENNEN ANG NAKIK1TA! Lubos na kasiyahan ang naidudulot ng Talcong Mennen sa inycng sanggol. Siya ay pinalalamigan at pinamamalaging mabango. I^along maputi, lalong pino, at boratado pa—ang Mennen ay mabisa laban sa bungang-araw, gasgas ng lampin, at pangangati ng balat... lalong lalo na kung tag-lnit! MENNEN 6wated tedeum, 36 BULAKLAK Mayo 27. 1953 •-- ------------------—AaDa, magaling... ba oí ko na nga ba eh... Tingnan mo... Ivang sinabi mong iyan ay mga kislap ng iyong pag-iisip na nagpapakilala ng lihim na katalinuhan. Sayang ka... Berto... Sa yang kang talaga. —Mag-aral ?... At aanhin ku ang karunungan sa aming nayon? Maáari pa kaya akong mataas di to sa gitna ng aming karalitaan? Dito’y nabubuhay kami ng paya’ pa, walang dumadaing. —Aywan ko ba... —at napabuntong hininga si Rita. —Hin di mo nga ako maiintindihan. Kayo ang bahala... Kung ibig ninyong mabuhay at maniatav sa kamulalaán ay kayo ang masusunod. Kayo ang hari ng inyong sarili. —Ang sabi ng Tata Kuias ay... —At sino ba ang Tata Kuias na iyan na lagi mong binabanggit sa akin? —Iyan ang isa sa matatanda ng nayon. Magaling siyang plautista... —Musikero ?... Aba, hindi ko nalalamang dito’y may orkesta? —Hindi, Allng Rita. Dito, no ong araw ay bantog na bantog ang musikong bumbong... Ang aking ama ai)g maestro noon, at si Tata Kuias ang umiihip ng plauta. —Musikong bumbong ? .. ang malakas na tanong ni Rita. —Oo, Aling Rita. at nang mabanggit ang bagay na yaong lalong mahal at malapit sa kanyang puso ay tila nabuhayan ng loob si Berto. —Makita ninyo ang mga biyas na kawayan at WANTED Agenta throughout the country and abroad to sell new colored Post Cards of Philippine Views and of the Philippine Internatio nal Fair. Send P2.00 to cover for samples to: P. I. EXPORT & T3TPORT JOURNAL. P. O. Box 187. Manila. yag noong araw, bago dumating ang mga Kastila at Amerikano, nguni’t ngayon, ngayong maunlad na maunlad na tavo, may orkes ta, may radyo-graponola, may piano, may makabagong kagamitan sa pagtugtog ay... saan mo iaagapay ang iyong musikong bumbong... ? —Iyan ay... —Berto, sayang lamang ang iyong pag-aaksaya ng panahon. Bakit kayo maggugugol ng pana hon sa bahaw at paos na tinig na iyan na nakasasakit ng salamin ng taynga? Ibig ba ninyong pagtawanan ? Musikong bum bong. .. —Nagkakamali ka, Aling Rita., —giit ni Berto na tila pinamulahan ng mukha at napilitang magtanggol. —Kung marami man ang kasangkapang hatid ng ba“SANGGUNIANG NAGPAPAYO NG KAP ALARAN” Avon Kay, Khelly ^JOESANDI" B. Viejo. St. 5-A Callejón CONDE. Qui Pamiri ng KAPALARAN sa kasalukuyan at dara+Ing sa wastong pamamaraan sa Ika-aanyo ng inyong: PAGTBIG. PAGAASAWA, PANANALAPI PAMTFMUHAY. PANGANGALAKAL, HANAPBUHAY. KABUHAYAN. AT IBA PA. Sulatan ngayon din at ipadala sa aming Tanggapan. Lakipan lamang ng halafang piso (pl.00) sa loob ng 3obre, at sa pagaballk ng koreo ay tatanggapin. na ninyo ang 8ULAT-PAYO sa mga nabangglt. --------------------------- KUPON--------PANGALAN.................... ... - - - (Kabuuang pangalan sa ina at ama) KAPANGANAKAN.................................. (buwan, petsa, at taon) Knellv JOESAND1* (J.B S.) Sumirstnl ng Ugali at Aaal, ng Kapalar.an. ) 8ULTRANIN TTRAHAN.................................................. •• (buyan, lalawlgan, lunsod.) (aangay big. i I buhong na iyan na nakasaiansang mabuti upang pagulangin sa araw ? —Alin? Ito ba?... Akala ko’y mga panggatong ito? —Hindi, Aling Rita, —ang ma siglang wika. —Iyan ang gaga win naming kasangkapan sa pagtatayo ng bagong banda ng musikong bumbong. Makikita ninyo, at marahil sa isang taon, sa mull ninyong pagbabakasyon di to, ay maririnig na ninyo ang magagandang tugtugin ng musikong... —Bumbong. . . —at napatawang tila nakaaaglalii ang dalaga. —Hindi mo ba nalalamang lipas na iyan? —Lipas?... Noong unang panahong buhay pa ang aking ama at kabataán ni Tata Kuias ay tanyag na tanyag ang musikong bumbong. Hindi maaáring lumipas ang... —Talagang kulang ka pa sa pag-unawa, Berto, —ang tawa ng dalaga. —Hindi mo ba nalala mang tayo’y nasa bagong kabihasnan na? Maáaring ang musikong bumbong ay kilala at tan gong panahon, ay walang pagkaluma ang musikong bumbong. Iyan ay sari ling atin, ating likha, tat^k ng ating pagkalahi, sapagka’t ang kasangkapan, ang tugtugin ay atin ding sarili. Maaári nilang pagtawanan, nguni’t para na ring pinagtawanan nila ang ala-alá ng kanilang mga ninuno. —Iyan ay tanda ng walang kaunlaran, Berto. Samantalang ang iba’y nagsisikap na umunlad at magbago, kayo naman dito’y tulad ng alimangong paurong kung lumakad. Hindi nga dapat pagtakhan kung bakit habang umuunlad ang lahat ng sulok ng Pi lipinas, kayo rito’y tila panahon pa ng ating mga enkomiendas, ng mga gobemadorcillo, at... —Hindi ko nakikilala ang mga sinasabi mong iyan. —Sapagka’t hindi mo napagaralan, Berto. Sayang... —Aba, tila nagkakaigi kayo ng pag-uusap diyan sa libis ah... — ang kanilang narinig na salita ni Aling Maria na nakalapit pala nang hindi nila namalayan. —Tungkol sa inyong musikerong Bumbong... —ang pabiro ni Rita. —Naku, at sinabi pala sa inyo ang kinalolokohan ng aking anak? —pahinagpis na wika ng ina. —Iyan nga po ang madalas naming ipagkagalit. . . Buhat nang ipasok sa ulo niya ni Kumparing Kuias ang pagmumusikong bumbong ay wala nang inatupag ang batang iyan kundi ubusin at tilarin ang ating kawayanan upang makapili daw ng may hugis trombon, may hugis na... na ku... aywan ko nga ba... —Ngnni’t lipas na sa moda ang musikong bumbong? —ang mala kas na wika ni Rita. —Ibig lang ninyong mapagtawanan kayo, na kung lumakad sa daán at tumugtog ay walang makapupuri kun di ang mga batang paslit, at sundan-sundan kayo ng isang kuwadrang aso... — Nakita mo na? —ang pañi-, nisi ng ina sa anak. —Narinig mo ang sinabi ng senyorita...? Naku, Senyorita, hindi ako nagkukulang ng pangangaral sa baST. JUDE’S CLINIC fi. MATERNITY 302 Maria Clara, Sampaloc, Manila Tel. 3-34-98 DR. RAMON ATIENZA, JR. Nag-espesyalista sa Unibersidad ng Harvard, Cook County Hospital, Michael Reese at St. Catherine Hospital, Amerika Sa sakit sa puso, alta presiyon at mga bata. DRA. FELICIDAD CALIP-ATIENZA Nag-espesyalista sa Johns Hopkin’s Hospital, Cook County Hospital, Women & Children’s Hospital at St. Catherine Hospital, Amerika. Sa hindi magka-anak, panganganak, sakit sa matria, at sakit sa obarin. tang iyan, talagang matigas na ang ulo ngayon at may tayngang matigas pa sa kawale... —Nguni’t... —Bueno, Berto. Magpanhik ka ng kahoy at nang tayo’y makapagluto na. At tayo na kayo, sen yorita sa bahay. Mainit na po at kayo’y bagong paligo. (ITUTULOY) NAMATAY NA DIRHEN ((Buhat sa pahina 27) ang matatandang babae at hindi sa bangkang lunday na sasakyan ng mga kabataan. —Mga babae, nakahanda na ba kayo? —ang malakas na tanong ni Reynaldo. —Oo! —ang sagutsagutan rg lahat. —Kung gayón e... tena at nang hindi tayo tanghaliin sa dagat. —Tena... —anang mga babae. Nagsunod-sunod na silang nanaog. Nangunguna ang mataas at matandang lalaking amain ni Reynaldo na sinusundan niláng lahat. Pagdating nila sa tabing dagat, hinarap sila ng matanda at nangusap. —Ayannnt —anya. —Sampung bangkang lunday iyang gagamitin ninyo. Maáaring sumakay sa bawa’t isa ay dalawang lalaking sasagwan at dalawang babae. —Sigi... sakay na kayo mga binibini! —ang biro nl Reynaldo. —Dalawang lalaki at dalawang babae. —Doon tayo Edmon... —ang mungkahi naman ni Gloria kay Edmundo at itinuro ang isang bangkang lunday na may pintang luntian, —isama natin si Estre lla at ang kanyang ‘boy friend’. —Aba! —nagtatawang sagot ni Estrella. —Wala naman akong ‘boy friend, a? —Wala ring akong ‘boy friend’... —ang sagot naman nl Gloria. —kaya si Edmon na ang isama natin! Ahaaa! Hindi pa la.*. . si doktor Edmundo Ramos pala ang isama natin at kahlt si no sa mga panauhin mong lainki, Estrella. —Sigi na nga.. . —nakatawang pakli ni Edmundo, —doktor na kung doktor' Hinawakan ni Edmundo ang bisig'ni Gloria nang ito ay humakbang sa bangkang lunday na kanilang sasakyan. Sumunod si Es trella at tinawag ni Edmundo ang kamag-aaral nilang si Edong Musni, upang makatulong niya ta pagsagwan. —Edong... —ang sigaw ni Ed mundo kay Edong Musni, —dito ka 41a sumama sa amin at natitiyak kong tayo ang magtatagumpay, dahil sa lagi kang nananalo sa mga paligsahan ng larong pampalakas. —Siyanga ba? —nagbibiro namang nasabi ni Edong. —Huwag ninyong lilimutin... sa marami pa nilang pahihirapan. Kung hindi natin ipadarakip ang mga lapastangan at agad tayong susunod sa kanilang kahilingan ay lalong uusbong ang kanilang kasamaan at magpapatuloy ang ka nilang pamiminsala. —Aridoy... maawa ka sa ating anak. Ikamamátay ko ang iyong gagawin. Nakalagay sa sulat na papatayin nila si Lulu kapag tayo’y nagbigay alam sa maykapangyarihan. —Tubusin na natin Andoy ang aking apo. Huwag ka nang magmakaingay anak ko. —Opo, tutubusin natin si Lulu nguni’t ipadarakip ko rin sila. Inakbayan ng manggagamot —ang malakas na sigaw ng matandang lalaking amain ni Rey naldo nang ang lahat ay nakasakay na sa bangka, —mayroong pa ligsahan ang pagpunta ninyo sa palaisdaan? Kung sino ang unang dumating doon ay tatanggap ng gantimpala! Bibilang ako hanggang tatlo at pagkarinig nin yo sa salitang tatlo... ay sigi na! —Bumilang na kayo... —ang sigawan ng mga binatang inip na inip sa gayong uri ng pagliliwaliw. —Isa... —ang malakas na si mula ng matandang lalaki, —dalawa... tatloooo! Parang palasong ibininit, ang niga bangkang lunday ay nagpaligsahan sa bilis ng pagtakbo sa ibabaw ngt tubig. Kung mamalasin ang anyo ng nagpapaligsahang yaon, ay ipagkakamali sila sa an yo ng mga ibong lumalakad sa ibabaw ng tubig na inaalon at nagkislapkislap na parang mga bituin sa kalangitan, kung hatinggabing kalaliman. Sino kaya sa kanila ang unang darating sa palaisdaan? Ano kaya ang gantimpalang nakaukol sa magwawagi? (ITUTULOY) Iíaw Nq Akinq Mqa MüIíi (Buhat sa pahina 33) hay ng apo ko, Alejandro... Babayaran ko kulob magkano hu wag lamang nilang saktan ang ligaya ng puso ko, —sabi ng ma tandang milyonaryo. —Sino kaya tatay ang may kagagawan nang kabuktutang iyan? —Aba, may aJinlangan ka pa ba? Sino pa kundi ang kinatuwaan nating mga pulubi. Talagang inihandang mabuti ang pagnanakaw sa aking apo, Magbabayad sila.. .uutangin ko ang buhay ng mga walang hiyang batang kinasangkapán upang manakaw ang aking apo. —Pasing... tatay... kallangan nating magpakasakit alang-alang inyo nitong pampalamig Drink be.iiciou s a n d- - J - 'Refreshing ang kanyang asawa at ama. » —Lakasan nlnyo ang inyong loob. Iisip ako ng paraan upang makaganti sa kanilang ginawa, ang patuloy ng manggagamot. Iniwan ni Alejandro ang dalawa at lumapit sa telepono. XXX Pagkaraan pa ng ilang sandali, ay dumating sa tahanan ni Dr. de León ang dalawang tiktik na kanyang tinawag. —Magtuloy kayo. . . —anyaya ng manggagamot nang ipakita sa kanya ang tsapa, —ang akala ko ay mga tauhan kayo ng Meralco at ang aming ilaw ay inyong aayusin. __Sinadya po namin doktor ang Mayo 27. 1953 BULAKLAK kasuutang ito pagka’t ayon sa sulat na binasa ninyo sa telepono ay binabalaan kayo kapag nagsumbong sa pulis, —tugon ng isang tiktik. —Siya pong tunay. —Raya po naniniwala kami na mayruong taong nagtatanod dito sa inyong bahay upang alamin kung nagbigay alam kayo sa pu lis. —Salamatr sa inyong pagmamalasakit sa amin. —Samakatuwid doktor ay na niniwala kayong may kinalaman sa kidnapang ito ang tatlong batang pulubi ?... —patuloy ng tikCoca-Cola...at tanging Coca-Cola ...ang nagdudulot sa Ito’y nasa katamtamang botelya ukol sa ganap na pampalamlg Nais ang pinakamabutíng pampa am g — Hingin ang Coca-Cola. Ang may uri, dalisay at ang di mapantayang lasa nito ang siyang nagpabantog sa daigdig na pinalca. mabuting inumin. At isang tinging paraan lamang upang nía tamo ang ganitong kadalfcayan, uri at Usa. Bumill ng Coca-Cola. Inumin ito at inyong isipin kung bakit nga masarap, nagpapalamig na Coca-Cola ay niiging pina ka ban tog na inumin sa da gdig. Ito’y mura ... 100 lamang. PINA HINTULUT ANG MAGSABOTELYA San Wtwerg 38 BULAKLAK Mayo 27, 1953 •--------------------txk. —Wai a pong alinlangan. TaTalagang pinaamo nila ang aking anak upang madali nilang manakaw. —Ikuwento nga ninyo sa amin ang buong pangyayari kung papaano nakilala ng inyong anak ang tatlong batang pulubi, —hiling ng isa pang tiktik. —Ayan po ang misis ko at siyang magsasalaysay sa inyo. Inilapit ng dalawang tiktik ang kanilang upuan sa tabi ni Pasing na nuon ay nakalikmong nakamata sa kanyang asawa. —Iulat mo sa kanila Pasing ang lahat ng iyong natatandaan. upang mapadali ang pagdakip sa mga salanggapang, —dugtong pa ng ’doktor. At lumuluha namang ipinagtapat ni Pasing sa nakikinig na Tariffing Tagapamahagi; mga tiktik ang lahat simula nang unang araw na manghingi ng li mos ang mga anak ni Mamerto hanggang sa mawala si Lulu. —Kung gayón ay hindi lamang ang mga pulubi ang dapat nating paghinalaan, —sunod ng isang tiktik nang matapos sa kanyang pagtatapat si Pasing. —Bakit po? —usisa ni don Aú na rio. —Kailangang ipailalim din natin sa pagsisiyasat ang tagapagalaga ng inyong anak. —Maluwat na po ba rito sa inyo ang Dolores na iyan? —pagtatanong ng isa pang tiktik. —May kaluwatan na rin po. —Ipakitawag nga ninyo at ibig ko siyang makausap. —Opo. Dali-daling tinawag si Dolores at nang mapaharap sa mga ala gad ng batas ay agad siniyasat. —Ikaw ang bahala... —sabi ng isang tiktik, —kung ayaw mong magtapát ay lalo ka lamang kahirapan pagdating mo duon sa himpilan. —Magagawa po ninyong lahat sa akin ang bala ninyong ibigin nguni’t talaga pong wala akong nalalaman tungkol sa inyong itinatanong, —tugon ni Dolores. —Bibigyan kita ng panahong makapag-isip, Dolores. . . —sabi pa ng isang tiktik, —hanggang mamayang hapon at hindi mo sinabi kung sino ang nagnakaw sa bata at kung saán dinala, ay dadalhin ka namin sa estasyon. —Talaga pong wala akong masasabi kundi tapat ako sa aking panginoon at mahal ko ang ba tang ninakaw nila. Sandaling tinitigan ng tiktik ang mukha ng utusan at saka sabay nagtindig ang dalawa. —Hindi na kami magluluwat. doktor... —sabi ng isa, —kailangan nating kumilos agad. —Ang halagang hinihingi sa liham ay walang áhoman kung sa kawanggawa mauuwi, nguni‘t isang sentimos man ay masakit sa kalooban ko kung sa paraang iyan, —sabi ng manggagamot —Baka po mapalagay pa sa panganib ang buhay ng apo ko, mga ginoo...ang mabuti po yata’y tu busin na natin, —sangkot ni don Aunario. —Malalaman ninyo sa amin kung ano ang mabuting gawln. Sa palagay ko ay madaling madarakip ang mga kuhila pagka’t mayruon tayong darakpin agad. Alam ba ninyo kung saan nakatira ang mga pulubing lyon? —Wala nga pong nakaaalam sa amin kung saán sila nakatira kaya hindi namin naparunán kangina, —salo ni Pasing. —Talagang hindi ipagtatapát sa inyo kung saan sila nakatira, Hayaán ninyo’t kami na ang ba hala. Wala kayong gagawin kun di sundin lamang ang aming ipinagbilin upang madakip sila nang buong luwag. —Maáasahan po ninyo, —wika ng doktor, —nakahanda po kaming tumulong. —Salamat, doktor.. .aalis na po kami. —Salamat din po at matagpuan nawa ninyo ang aking anak. XXVII Samantalang namimighati ang mga magulang ni Litlu at ang kawanihan naman ng mga pulis ay masusing kumikilos upang hanapin ang mga lapastangan, ay patuloy sa kanyang pagpupuny aging makapasok sa bahay na pinagkulungah kay Lulu ang sumunod na aso. Nang walang maraanan si Tanod sa harap ng bahay, ay nagtuloy sa likuran at duon nagmasid. Naghahanap siya ng butas na maaaring mapaglagusán, datapwa’t ng bahay na iyon ay may bakod na pader. Sandaling tila sinukat ng aso ang kanyang lakas. Tiningala ang itaas ng bakod at pagkatapos ay biglang tumalon sa ibabaw. At palibhasa’y hindi naman kataasan ang pader ay nakuha ni Tanod na malundag ang bakod. Nakapasok siya at pagkatapos, ay nagkutkot at gumawa nang sapat na hukay upang malusutan ng kanyang katawan. Nakapasok sa silong ng bahay ang aso. Inamoy niya ang bakas na pinagdaanan ni Lulu at saka dahan-dahang umakyat sa hagdan. —Agad nakitaTi Tanod si Lu lu pagka’t nakatali nga ito sa brandilya sa makaakyat ng hagdan: Ganyan na lamang ang gulat ni Lulu nang mamalas si Tanod. Nabuhayan siya ng pag-asa subali’t hindi naman siya makapagsalita pagka’t may pasal na panyolito ang kanyang bibig. Dali-daling nilapitan ni Tanod ang anak ni Pasing. Kinagat sa baro si Lulu at binatak, nguni’t wala naman itong magawa pag ka’t nakatali ang kanyang mga paa at kamay. Si Bisaya na nakatayo sa tabi ng durungawan at nakatingin sa malayo, ay biglang napalingon nang marinig ang kaluskos ng mga paa ng asong humihila kay Lulu. —Hoy.. .kanginong aso iyan? —usisa ni Bisaya kay Lulu. Agad sinipa ni Lulu ang aso upang umalis ito, datapwa’t mallksi si Bisayang lumapit at siPara sa Paggamot ng Paralysis. Rayunr.a, Pananakit ng bpjwang, Saklt ng Ulo, Pananaklt ng Laman, Eksema, Ncrbiyos at iba pang saklt kroniko — OCEANIC COMMERCIAL, INC. (LEVY & BLUM) PangwuMng Importador ng Pabango aa MagnOa 89 Escolta Manfla Sumangguni kay M. M. PAGARIGAN Lady Physiotherapist-Masseuse 937 Constancia (near España) Samp.. Manila ORAS: 8-12 N.U. — 2-3 N.H. Katamtaman ang pabayad sa mga pasycnte. DA. AJITTOATJO X. Nag-e»pesyaliBta *a Amerika sa mga Saklt ng Ulo, Mata, Ilong, Teynga at Lalamunan. May mga kagamitan sa pag-alis ngperdlble sa lalamunan at sa baga ng bata. Rayos-X (Sertfplkado ng Washington University) Klinika: Rm. 218-219 Oras: 9:00-12:00 2nd Floor May Bldg., Go Soc 2:00- 7:00 822 Avenida Rizal, Manila Mayo 27, 1»53 BUUAKLAK 39 taunng 10 lamang Ang R & D BONDS ay mabiblll sa mga pangunaiiin^ banko. “stock “brokers” at kompanya ng seguro. Hang buwan pa, ang Planta ng malaking Maria Cristina Hidroelektriko ay la anganap na sa Mlndanaw. Sa katamtamang lakas na nauukol doon, ang mga pagawaan, pamil han, tahanan at mga bukirin ay magtatamasá ng walang kapantay m págunlad. Higit na maraming pagkakakita. an, higit na produkto, at higit na sala, ping kapakinabangan. Ang lahat ng ito ay nangangahulugang panibgong pag-unlad sa atung palatuntunang pambansa sa kabuhayan. Ang libu-libong patriotiko o mak^bayan ay may mga kat-bayan sa R & D Bonds ukol sa ganitong napakalaking panukala. Ang mga'salaplng ipinuhunan sa R & D Bonds ay p-nupiihunang mull sa ganitong mga panukala. Ang inyong na.impok ay túnay na malaki ang nagagawa hnggil sa pag-papaunald ng ating bayan at pagbibigay uig higit na pagkakak.taan. Si. mulang puhunanin ang walang pak na bang ninyong salapi ngayon sa R & D Bonds. Ito'y kilcta ng hastong 5% tubo taon at babayaran sa loob taon. 40 BULAKLAK Mayo 27, 1953 Bisaya nang patuloy sa pagtahol •--------------------nunggaban si Tanod. Lumaban ang aso. Nang sunggaban siya ni Bisaya ay kinagat sa kamay at saka tumakbo. Sinundan naman siya ni Bisaya at palibhasa’y walang ibang malulusutan duon sa itaas si Tanod ay nadakiD din aerad». Itlnall ni Bisaya sa llalim ng mesa ang hay op na nagmamalasakit kay Lulu. Nagbalik siya sa tabi ng durungawan at duo’y inisip niya kung kanginong aso lyon. Nang mapatali si Tanod ay kumahol nang kumahol na parang humihingi ng saklolo. —Aba, luko yata ang asong kapalaran. Mangyari’y nakita niJto... —ang nag-iisang sabi ni ya ang ginawang paglulupit ni si Tanod, —tsut...tsut... At nang ayaw ding tumigil sa pagtahol si Tanod ay biglang bi nalabag ni Bisaya ng silya. Napaigik si Tanod samantalang si Bisaya ay kumuha pa ng kaputol na kahoy at inundayan nang palo ang umiingit na hayop. —Aso mo ba ito ? —usisa ni Bisaya kay Lulu. Umiling ang anak ni Pasing kaya nuon lamang nilubayan nang palo ni Bisaya. Ganyan na lamang ang panghihinayang ni Lulu nang mapa tali si Tanod. Muling nagdilim ang lahat sa kanya. Halos nasasalat niya ang sasapitin nilang Bisaya nang lagumbahin nang pa- —Kayo rin ang nagpapalimos lo ang aso. na may kasamang aso, hindi ba? ■ Muli si Lulung humikbi. TI- -simula ng isang tiktik at hinanaw niya si Tanod na halos liln-. nawakan sa blsig si Pinong. —Opo. —Saan naruon ang aso ninyo? —Hindi po namin kasama at nahiram kangina ng .uming kaibigan. —Tama na... kayo nga ang hinahanap namin. —Bakit po? —Huwag ka nang magmaangmaangan... alam mo kung bakit. Mga sikreta kami. Pagkawika nuon ay maliksi namang sinunggaban ng isang tik tik ang mga anak ni Mamerto na nuo’y patuloy sa kanilang pagsasayaw. —Bakit po? —usisa ng magkapatid nang sila’y hawakan ng sik reta. , —Huhulihin ba namin kayo nang walang kasalanan? —Bawal po ba ang magpalimos dito? —usisa ni Berting. —Hindi bawal ang magpalimos nguni’t hinuhuli ang magnakaw. Ang ilang taong natutuwa at nakapaligid kangina sa mga nag papalimos ay lalo páng dumaml ngayon nang makitang dinakip slna Berting. Ang iba’y naawa sa di na makakilos sa ilalim ng me sa at ang may islp na hayop ay gayón ding nakatingin kay Lu lu. Nasaktan man si Tanod, ay ikinawag pa rin ang buntot nang makitang pinagmamalas siya ng anak ni Pasing. Patuloy ang mga sandali, at nang makaraan ang isang oras, ay naparaan sa may pamilihan ang jeep ng dalawang tiktik na nagsadiya sa tahanan ni Dr. de Leon. Natawag ang pansin ng dala wang tiktik nang matanaw ang isang pulutong ng mga taong sa malas ay may kinalilibangang panoorin. Lumapit ang mga alagad ng ba-s tas at nakita nilang sa gitna ng nagkakatipong iyon ay may da lawang batang nagsasayaw at kumakanta. —Aba.. .ginagaling yata tayo... —ang anas ng isang tiktik sa kasama. —Baka ito na ang ating hinahanap... Puricc recipe of the week... Broiled Fish Spanish style: Clean whole fish about 1 foot long. Rub with salt and pepper- and set aside. Chop 1 small sweet pepper, 1 medium size tomato, 1 medium size onion and mix with 1 tablespoon biscocho crumbs. Stuff mix ture inside fish belly. Sew up and broil, brushing occasionally with melted Purico, until done. Cost: Pl.40; Serves 6. Purico meals for the day: Breakfast—Papaya & calamansi Tinapa w/tomatoes Fried rice Cocoa w/milk Sandaling nagmatiyag ang da- kanila subali’t marami rin nalawa at pagkatapos ay agad ni- man ang namuhi nang marinig lapitan si Pinong na nuon ay si- ang sinabi ng tiktik na sina Beryang may hawak ng kuwaltang ting ay magnanakaw. kaloob ng mga nanunuod. (ITUTULOY) DR V. T. SANTOS________ TIYAN AT SIKMURA * RAYOS-X Ineksiyon pars sa ALMURANAS R-210 Palomo Bldg.. Azcarraga, Mayn 11a Oras: 9:00—12:00 n.u.; 3-00—6:00 n.h. Tel. 3-70-49 Lunch------- Okra soup Spanish st vie broiled fish Pickled papaya enriched rice Mango Merienda —Fruit juice medley (recipe below) Supper------ Ox brain soup (recipe below) Spanish omelette Fried shrimps w/carrot sticks Rimas preserve DR. L. E. FLORES , Espesyalista: SAKTT na LTHTM, PAG-THI. PANTOG at BATO, SAKIT sa BALAT. SAKIT sa DTBDIB, TUBERCULOSES at TTTT< A, K^r^diman ng m^a BABAE. Mav Ravns-X at LABORATORYO KLINIKO (Pagsuri ng DUMI. LURA, IHI. DUGO at Iba pa). | R-301-3V2 M^r'/dris Eldr., Plaza Miranda. Mr.lapit sa Simbehan ng Quiapo ¡I ORAS: 9:00 A.M. — 7:00 P.M. — Tel. 3-84-61 Fruit juice medley: This miexd fruit drink is both cooling and delicious. Cut -i big tomatoes in half, rub through sieve and strain liquid. Add juice of 4 calamansi, juice of 4 oranges. Sweeten if desired and serve with cracked ice. A wonderful«health drink for these hot days! Cooking tips: When recipe calls for “stock” in cookery this njeans the liquid in which meat, bones, vegetables, etc. have been polled be sure to use meat stock for meet recipes and fish stock for fish recipes. Trv this shiny, swirly frosting on your cake. Combine 3/4 cup “Y onJlr 1/2 CUD evaporated milk and 1/2 cup creamy peaSu! buttar Co¿kove medium heat stirring constantly until it benut butter, cook over n minutes to cool before spreading over cake. It’s rich and yummy! Use as spread for crackers, too. _ • • Poll half of ox brain in salted water. Remove Ora.1T\ membranes Cut into small cubes. Set aside. In 1 Yein* *"dh£ Purico lauté 1 tablespoon minced onion; 1 tablespoon dropped carrote. AddDrdieAddX4bcups’ stocTor ric^watlr.^^ovcr ^GsFmmer. Adde2 tablespoons catsup and stir before serving. Cost: Pl.40; Serves 6. __________ ___________________________ _ DR. F. A. FIDELINO DR. PILAR V. CRUZ-FIDEL1NO Mga dalubhasa sa PAGPAPAANAK na walang saldt. BOCIO, ILONG, LALAMUNAN, TONSIL, APENDISITTS, MATRIS. DAANA'J NG THL LUSLOS. BALI NG BUTO, SAKIT NA LIHTM, BALAT. IUKA TUBERCULOSIS, (May Pneumothorax at Rayoa-X) at mga BATA. KHnika: R-318 Mercedes Bldg., Oras: 9:30-12:00 N.U. —1 3:30-6:30 N II Plaza Miranda, Quiapo, Tel. 3-33-26 Tahanan: Tel. 6-80-46 DR. BENJUMIN O. ROMERO MEDICAL, PHYSIO & ELECTROTHERAPY & DRUGLESS CLINIC Rayuma, Manhid, Parálisis, Pilay, Hlka, Tisis, Hilo; IL n gal; Kaba Nerblyos, Bato at sakit ng Bata. PARAAN NG PAGGAMOT SINUSURI: Dugo, Ihi, Lura, Duml at iba pa. GAMIT SA PANGGAGAMOT: Gamot Pharmacopeia, Conduction Anesthesia. Dahon at Ugaf K^’.’ov. CUMAGAMiT: Short Wave Diathermy. Invisible Infra-Red. Vital Ultra-violet. Smooth Sinosolda), Faradl-Galvánlc, Aerosol nt ibu pt. G9 Gen. Luna St., Malabon, Rizal Tel. Dial 20-Call 415 --------- SAKIT SA PUSO --------Aparatong pangsuri sa tibolc ng puso DR. EMMANUEL T. GATCHALIAN GALING SA HARVARD MEDTCAL SCHOOL Oras ng Opisina — 2-6 N.H. William LI Yao Bldg., R-341 Rizal Ave. at doon na F. T<<rr<s — T<4. 3-11-35 8-12 N U. sa pamamagitan ng pangaftgallangan U.S.T. HOSPITAL Bahay Tel. 6-53-91 --------- INTERNAL MEDICINE --------(SAKIT SA LOGB SO KAT AW AN) Mayo 27, 1953 BULAKLAK 41 /nhahandoqrta' ROYAL POE PROD. ¡tafanqhal sa. DALI 5 AY Mayo 25-Humo 3 ! OOMIHAPOR APCMWUO AUWWN M/GAZWf JOSE R4PILLA JR. ♦ ELVIRA REYE5 * PATRICIA MIJWE5 S 'K&sanra ■ . ■ ¿fOAOM/M/Z CECILIO JOAQUIN SW^2E!M60JA LWS SAHÜÜAH rfMNHOCORDOVA Pinamahalaan n TOR VILLANO Si Bb. Lucy R. Casaje Ng Maykawayan, Bulaban Ang Bumandila Ñaman Sa Ikapat Na Bilangan Sa nagdaang ikapat na hila^gan, nuong ika-9 ng Mayo, ay aapansin namin, kung sinu-sino ang mga kandidatang talagang makikipagpukpukan hanggang ¿a j PILIPINA TATLONGHARI Batangas, Batangas. LUCY R. CASAJE Maykawayan, Bulakan kataousan ng timpalak. . Ipinaklta at ipinadama ng mg^ líder ni Lucy R. Casaje ng Maykawavan. Bulakan, ang kanilang magagawa at gagawin pa sa mga jusunod na bilangan. Si Bb. Caaje, ang siyang bumandila nu>ng nakaraang bilangan, sa pamamagitan ng 399,790 botong inihulog ng kaniyang mga líder. Gayunman, ay napansln naming inginiti lamang ng mga líder ni Bb. Tatlonghari ang pagbandilang yaon ni Bb. Casaje, sapagka’t marahil, ang kanilang pinagbabatayan, ay hindi man lamang nakatígatig sa pangungunang puwesto ng kanilang kandidatang itinataguyod. Ang kandidata ng San Pablo bíty, sí Bb. Norma Bandoy, ay nagpamalas din ng kanilang níaBULAKLAK Mayo 27, 1953 kakaya, sapagka’t pumang-apat sa bilangan at sa kabuuan ay pang-apat din. Gayundin ang kan didata ng Dinalupihan, si Bb. Es* peranza Ibón. Sa kabuuan ay pangatlo rin siya at pumangatlo sa bilangan. Si Bb. Raquel Vargas, ang kandidata ng Daet Cam. Nor te, ay pumang-anim sa bilangan at naibagsak sa pampitn si Bb. Rosario Trinidad, ang kandidata ng Hagunoy, Bulakan. Anupa’t ang walong kandida tang nagsisipanguna sa kabuuan, ay hindi pa rin nagbabago Sila ring walo ang nasa sa ibabaw. KINALAB AS AN NG IKAPAT NA BILANGAN NA GINANAP NUONG MAYO 9, 1953 Boto Boto 1— Lucy R. Casaje .... 399,790 2— Pilipina Tatlonghari . 359,340 3— Esperanza Ibon .... 131,400 4— Norma Bandoy ........ 128,450 5—Ludivina K. Ebido .. 95.940 6— Raquel Vargas ........ 46,740 7— Evangelina Agustin . 45.610 8— Emma Bas ................ 37,980 9— Naty Caballes ........ 36.510 Sa walumpu’t walong kandida tang nagsipaghulog nuong ikapat na bilangan, ay labingwalong kandidata ang naghulog ng Ranilang mga boto, na hlndi huma ba sa labindalawang libo. Sa labingwalong ito, bukod sa walong nangunguna, ay sampung kandiESPERANZA IBON Dinalupihan, Bataan data ang nagpakita ng kanilang magagawa. Ang mga ito ay sina Bb. Bella de Leon, I. Santos, L. Sia, V. Manit, Margot, Vicky Mehoy, Eva Garcia, Paz Singson, at Bella Andrade. Ang ikalimang bilangan, ay saka na namin itatakda kung kalian gaganapin. LUPON SA TIMPALAK 10— Bella de Leon .......... 28.200 11— Iluminada Santos ... 23,160 12— Lesaida Sia .............. 22,350 13— Victoria Manit ........ 17,370 14— Margot McVey Haljy 16 170 15— Vicky Mehoy ............ 15,930 16— Eva Garcia................ 14.400 17— Marla Paz Singson . 13,410 18— Bella Andrade ........ 12,750 19— Connie Batalla ........ 20— Rosario Trinidad ... 21— Gloria Dawisan........ 22— Rosie Fabiculanan .. 23— Rosario Hernandez . 24— Verlita Balmes ........ 25— Nydia Almalbes .... 26— Fiorentina Pa^as .. 27— Fe Aspilla .............. e 2S—Virgie Villafuerte .. 29— Salvación de la Paz. 30— Dolores Escolada ... 31— Pacita Araula .......... 32— F. (Baby) Cavan.... 33— Fidelina Manansan . 34— Noli Suico ................ 35— Teodora Jubite .... 36— Manuela Geñoso .... 37— Pacita Rosales ........ 38— Basiling Futalan ... 39— Rosie Borja .............. 40— Mila Teves ................ 41— Socorro Riveral . . 42— Araceli Cadores .... 43— Nene Evangelista ... 44— Paz Yu Loon ............ 45— Lydia Burgos .......... 46— Conchita Durano ... 47— Martina Tumampos . 48— Nora Fe Vegas .... 49— Susana Belamide . . 50— Concordia Iroy ........ 51— Lourdes Gurrea ... 52— Estelita Sanpaton . 53— -Perlicita Abrea ... . 54— Sally Esplana .... 55— Alic** Villamor . . . 56— Juanita Garcia .... 57— Visitación Dcrilo 53—Erlinda Cabiling 59— Zosima Oliveros 60— Juliana Biaza 61— Julien Wee ................ 62— Telly Mascardo........ 63— Petronila Amora .. 64— Enriqueta Ganhinhin 65— Vivencia Amasula .. 66— Basilisa Shin Shucu . 67— Eufronia Javoma .. • 68— Felipa Justol .......... 69— Dolie Respeclo ........ 70— Jovita Anfone .......... 71 —P. P. Barimbao. .. 72— Thelma Galope ........ 73— Natividad Amamlo . 74— Eva Palma ................ 75— Marianita Libres .. - 76— Aquilina Balagonza . 77— Constancia Zabala .. 78— Leticia Pestaño .... 79— Eleuteria Lumagbas.. 80— Matilde C. Oroc .... 61—P. L. Versoza .......... 82— Josie Fernandez ."7 .. 83— Zenaida Zarasate .. 84— Estellta Padayhag .. 85— Conchita Abao ........ 86— Maria L. Yusuico ... 87— Maura Ching ............ 88— Conchita Pa junar . . Bate 8,790 7,470 6,750 5,880 5,610 5,490 4,680' 4,560 4,530 4,530 4,200 4,080 3,300 3,210 3,150 2,820 2,820 2,730 2,520 2.400 2.400 2,190 1.830 1,500 1,440 1,350 1,110 1,110 930 930 900 840 780 730 660 630 630 600 540 510 480 480 390 360 360 <530 300 270 270 240 240 240 210 210 210 180 150 150 120 120 90 90 90 < 90 60 60 60 60 30 80 i hr IPININID ni. Abogado Mu rillo ang aklat na kan yang binabasa at tiningnan ang orasang nasa tapat ng kanyang mesang susulatan. Dinalaw siya ng pagkainip, sapagka’t hindi dating umaabot sa gayong oras ang pagdating ni Melda. Dati, ika-pito, o ika-pitoat-kalahati pa lamang ng gabi ay dumarating na yaon, at tigib ng pangambang itinatanong kung silang mag-aamá ay nagsipaghapunan na. Nguni, ngayon ay ikawalo na at kalahati ay wala pa ang minamahal niyang kapilas. Sumibat ang pangamba sa kan yang diwa, kaya kinuha sa pagkakasampay sa likuran ng kan yang likmuan ang amerikanang ginamit niya sa maghapon. Subali’t hindi pa niya naisusuut ya on nang ganap ay bumukas ang pinto ng kanyang silid-aklatan, at nadama niya agad ang mabibilog na mga bisig niyon. —Dear»—ang malamyos na bungad niyon, —naiinip ka na, ano? Nakangití si abogado Murillo nang yaon ay mangusap: —Naiinip nga ako, —anya, — sapagka’t nag-aalaala akong may nangyayari sa pamilihan kaya ikavv ay nababalam. —Wala naman, dear. Kaya lang, si Cely ay napasama sa akin sa pagkuha ng ipinatahi niyang ‘evening dress* sa/Carolinas1, at... alam mo... —nagtawa si Melda, —pinilit niya akong isukat ko ya on... Ayaw ko dahil 'backless', nguni, pinilit niya ako nang pini lit, at... Nakikinig na nakangití si Abo gado Murillo. —.. .at, isinukat ko yaon.. .At, bagay na bagay pala sa akin ang gayong yari ng damit! Nakatitig na nakikiramdam si Melda sa nakangiting mukha ng mapagmahal niyang kabyak nang siya ay makatapos. —Ibig ba ng aking ‘Mrs.’ na magkaroon siya ng gayong uri ng damit? —matapat ang tinig ni Abogado Murillo. —Saan ko naman gagamitin?— ang may lungkot at panghihinayang na wika ni Melda. —Sa alin mang malalaking pagtitipong dadaluhan natin, — sambot agad ni Abogado Murillo Napakurap-kur^p si Melda. Diyata at siya’y makapag-aari ng ‘gayong’ ? Napadaop-palad siya. Patakbong napalapit sa asawang manananggol, at nilagdaán ng isang matunog na halik ang noo niyon. Ang unang dinaluhan nina Abo gado Murillo at Melda ay ang pagdiriwang ng kaarawan ng kasal ng mga Linsang. AL ang gabing yao’y naging simula lamang ng maraming-maraming gabing maliligaya sa buhay ni Melda. Subali’t mga gabing kalimita’y hin di kaalakbay si Abogado Murillo. Sapagka’t, samantalang si Melda .ay nakangiting sumasayaw sa saliw ng isang balse, si Abogado Murillo naman ay kunot-noong nagsusuri sa mga salaysay at pangyayari sa haxvak niyang usapin. Kadalasan, samantalang si Melda ay tigib-siglang umükit su ---------------------------------- ------------• Mayo 27. 1953 BULAKLAK 5] 52 BULAKLAK Mavo 27 195£ •------- - --------------------1----------------- - wags ubavbay ng isang tanggo al -bogado Murillo naman ay nag¿Apiga ng isip sa paghanap ng paraan kung paano malulusutan ng isang suliranin. .. .Hanggang isang gabi ay naoansin ni Abogado Murillo ang isang laso na pang-solapa ng amerikana' sa may ilalim ng to cador ni Melda, na katabi naman ng kanilang hihigan. Dinampot liya yaon, at nakilala ng manaranggol na hindi kanya ang lasong yaon. Waiang masamang hinalang itinago niya ang bagay na yaon sa kanyang gusulatan. XXX Ang pagiging maalalahanin ni Melda ay hindi nagbabago, dapuwa nagkakaroon ng pagkakalba ang sinag sa dati’y maluningning niyang mga mata, at nagiging tila hintakot at balisa ang dati ay matiwala niyang kilo^. Patuloy si Abogado Murillo sa pananahimik at sa pagbibigay-lava sa kanyang ginang sa lahat ng mga lakarin, nguni, patuloy din siya ay nakikiramdam sa mga kilos ng kanyang ginang. Isang araw ay napuna ni Abo gado Murillo na tila may itinagong bagay si Melda sa ilalim ng salansan ng kanilang unan. May sumundot-tila noon sa kan yang puso. Kasabay na isang hí ñala ang bumaliti sa sadyang na aalimpungatan niyang pamamansin, nguni, nag-anyo siyang waiang napuna. Namumutla, dapuwa nakangitl pa ling sumalubong si Melda su asawa. Tinatakan ng halik ang may kunoi niyang noo, at sak_ sinabi: “Bakit, Dan? Bakit ka umuwi nang ganitong oras? M¿iy nalimutan ba ikaw ? Wala siyang karamdaman. Ang totoo ay may nalimutan nga lang siyang dalhin sa kanyang bupete Melda sa may bulwagan, ay mabills niyang tinlklop ang maputing papel na yaon. Kagyat na ipinailalim sa unang pinanggalingan, humlga nang matuwid at saka pumiklt. ... Naramdaman niya ang kalansing ng mga kristal na kasangkapan na inilapag ni Melda. sa lbabaw ng mesita, nguni, hindi si ya tuminag at nagkunwang natutulog. KULIMLIM na ang araw nang siya ay nagbangon. May pilit na pinasayang ngiti piya na isinalubong sa nangangambang titig ng kanyang magandang asawa. Tinapik-pa niya yaon sa magkaat maginhawang 343 Echague, Manila TeL 3-29-41 J. Araneta Bldg. Ang mga lot "ng naJbili noong taong 1947, sa Cordillera, Quezon City sa halagang P8.00 Isang metro kwadradong pari3Usukat ay nagkakahalaga ngayon ng P15.00 isang m»-tro kwadradong parlsukat pagkaraan ng isang taon. Gayundln ang mga negroamay-ari ng mga lot^ng nabili noong taong 1947 sa Cordillera Quezon City sa halagang P8.00 isang metro kwadradong parlsukat ay ipinagbibili sa hala gang P40.00 isang metro kwadradong parlsukat ang nasab:ng lote noong taong 1952. * Isang maunlad na komunldad * daang patango sa MaynIla * isang pook na matahlmik tiraban ipinagbibili sa magaan na paraang hulngan na ayaw naman niyang ipakikuha sa iba dahil sa yaon ay mahalagang katibayan sa isang inuusig. Si Melda naman ay nasa bahay dahil sa naghahanda ng isang malaking bulaklak na gagamiting palamuti sa pang-gabing damit na isusuut sa pagtungo niyon sa Riviera sa gabing yaon Subali’t sa halip na iyon ang sabihin ay tinutop ang kanyang noo at saka sinabi: —Masakit ang aking ulo Dear, at ibig kong mamahiaga. . . Nilingon ni Me-Ida ang salansan ng mga unan. —Ibig kong malayo muna sa mga katok ng makinilya sa tanggapan...Ibig ko ring matulog... —at umupo siya sa gilid ng hi higan. —Matutulog ka pala. . . Hlntay ka’t aayusin ko muna ang hi higan ... —Huwag na Dear... —ang nakangiti ay umiiling na wika ng manananggol. —Ako na ang bahala diyan... Ako’y naiinitan kaya ipagtimpla mo na lang ako ng ‘pontse’. Dagdagan mo lamaag ang yelo at kalamansi. Ibig ko’y malamig na malamig! Kapunapuna ang pag-aatubili ni Melda sa paglabas. Nguni nilingon siya ni Aboga do Daniel Murillo, —Sige na Melda. Ako na ang bahala ri to. . .Ako’y naiinitan.. .at ipakipinid mo lang ang pinto pagkalabas mo... xxx Kaalinsabay ng pagkakapiaid ni Melda sa pinto, ay nakuha ni Abogado Daniel Murillo ang puting papel na Tnilagay ng kan yang ginang sa ilalim ng salansan ng unan. Sa saglit niyang pagkabasang yaon ay kuminig ang kanyang mga kamay at nagtila apoy ang sinag sa kanyang mga mata. Bigla siyang nagbangon at nagbalak na lumabas upang sundaa ang asawa, suball nagbagong-loob siya. Sa halip: nang marinlg ni ya ang lagaslas ng tslnelas ni bilang pisngi nang siya ay magpaalam. —Hahating-gabihin ako, l>eai, mamaya, kaya kayo na lang ni Cely ang lumakad mamaya. Si no ba ngayon ang ‘escort’ ni Ce ly? '—Sino pa? — di si Nestor din! —nakatawa si Melda. —Eh ang ‘Mrs.’ ko naman. sino naman ang ‘escort’? ^Sino pa? Di wala!...Ikaw eh. ayaw mo akong sasamahan! Kinurot ni Abogado Murillo ang namumurok na mga pisngi ng kanyang asawa. —Hayaan mo. Pag naipanalo ko ang usaping ito na nagpapasakit ng aking ulo ay masasamahan na kita. XXX Isang gabi... Marahang tumayo si Abogado Daniel Murillo sa tapat ng isang nakapinid na pinto ng silid su Ekes Hotel. Tiniyak niya sa bllang na itinala niya sa kanyang kartera ang bilang ng silid na kanyang hinahanap. Tiim-bagang siyang kumatok. Walang sumagot. nguni, ma./ naulinigan siyang kumaluskos sa loob ng silid. Muling kumatok si Abogado Daniel Murillo. ^-Sino iyanV—tanong ng nasa loob. Tinig lalaki. Lalong nag-ugat ang noo ni Daniel Murillo. —Sulat. —tugon ni Abogado Daniel Murillo na nag-anyong ‘hotel boy’. —Sulat? — tugong mull ng la laki sa loob ng silid. —Opo, — tigib ng pagtiumping patunay ni Daniel Murillo. At. Biglang itinulak ni Dante: Mu rillo ang pintong yaon. Simbilis rig sang-kisap-mata ay nakapasok si Abogado Daniel Murillo at kaagad naipinld ang pintong yaon Dalawang nabaklahanang tlntg ang sabay na narinig sa loob ng silid na yaon. Nguni, matatag si Daniel Murillo sa mahlgpit na Anjr nasa larawan ay ancr batanee si Erlinda Pasno, na siyang naming Valedictorian sa Regidor Elem. School sa Zurbaran, Maynila. Siya*y anak ni na G. Carlos Pasno at Annie Mendoza, pagkakahawak sa kanyang sanda ta. At, mahina, subali, puno ng tapáng na binigkas ni ya: —Kayo ay kaya kong patayin.. Sa pamamagitan ng rebolber na ito’y mapapatay ko kayo! Nanginginig si Melda Santillan sa pagyakap sa maputing kumot na itinatabing sa R^yang katawan. Si Dr. Tanghai naman ay naghahanap ng matatakasan. Nagpatuloy si Abogado Daniel Murillo: —Subali, hind! ko kayo papatayin—maliban kung kayo ay maghahangad na tumakas. Wala kayong mabuting magagawa ngayon kundi ang magayos, at pagkatapos ay maupo kayo sa harap ng mesitang yaon at mayroon tayong pag-uusapan. —Ngayon ay naito ang aking pluma. Sulatin mo ang sasabihin ko, marangal na doktor. Sa Kinauukulan: Kami ni Gng. Daniel Murillo ay nahuli ng kanyang asawang si Abogado Daniel Murillo, sa silid na ito Big. 13 ng Ekes Hotel. Isinusumpa kong walang makaaalam nito kundi kaming tatlo la mang, at kung may ibang makababatid nito dahil sa akin, pata yin man ako ni Abogado Daniel Murillo, ay sapat na katibayan ang liham na ito upang siya ay pawalang-sala. Nilalagdaan namin: Dr. Jacinto Tanghai, at \ Gng. Imelda Santillan ni Murillo Pagkntapos na malagdaan yaon ng dalawang makasalanan ay kinuha yaon ni Abogado Murillo, pati ang ginamit na pluma at maliksi ng isinalukbutan ang mga yaon. —Ngayon, —makapangyarihang wlka ni Daniel Murillo, na lalong hinigpitan ang pagkakapigll ml hawak na rebolber.—Dukutin mo ang iyong kartera. Sumunod si Dr. Jacinto Tang hai. —Kunin mo ang lamang salapi. Dumukot si Dr. Tanghai. Limang dadalawampuing-piso ang nalantad sá mga mata ni Aboga do Daniel Murillo. —Ibigay mo sa aking ginang ang isang dadalawampuing-piso mo. Sumunod si Dr. Tanghai. —Ngayon ay makalalabas ka na. Sumunod na lalo si Dr., Tang hai. Pagkatapos ng ilang saglit ay si Abogado Murillo naman at ang ginang niyon ang magkaalakbay pang nanaog sa otel na yaon... MARAHANG itinulak ni Abo gado Daniel Murillo ang pinto ng silid sa kanyang likuran sa pa mamagitan ng kanyang kaliwang kamay at sa tulong ng kanyang kaliwang paa. Ang namumutla niyang ginang ay nangangaykay na nakasandal sa kanilang tokador. Tinitigan muna ni Daniel Muri llo ang nakahahabag na anyo ng kanyang ginang, at saka nangusap nang marahan sa kanyang dating marangal at kapitapitagang tinig: —Maganda kong asawa... Asawa kong kinuha sa karalitaan... Walang dunong at walang malay sa maraming bagay, subali aking minahal, inaruga, pinagkatiwalaan at binigyan ng dangal... _ —Wala akong nakikitang dahllan upang ako ay pagtaksilan mo! Kung ikaw lamang ay dahop sa salapi, sagana sa hirap at salat sa lahat ng bagay ay kikilalanin kong ikaw ay nasa Mayo 27, 1953 BULAKLAK 53 matuwid... Nguni sa kalagayan mong iyan... —Patawarin mo ako, Daniel!-paluhod na samo ni Melda —Hindi ko ikaw maaaring mapatawad. Ngayon ay wala akong masasabi kundi ito: Alisin mo ang larawan nating yaon nang tayo’y ikasal sa kuwadrong yaon. Sunugin mo ang larawang yaon, nguni sikapin mong malihim sa kaalaman ng mga bata. Pagka tapos, ay ang dadalawampuingpiso na ibinigay sa iyo ni Dr. Tanghai ang ilagay mo roon. Dapat mong mahalin at pakaingatan ang dadalawampuing-piso mong iyon, sapagka’t ang taglay niyon ay ang pagkakatapon mo sa kahalagahan ng ating pagkakakasal; ang pagkakapagpa-walangkabuluhan mo sa aking pagtitiwala at pagmamahal, at ang pag34 BULAKLíAK Mayo 27, 1953 e--------------------------------------------kalimot mo sa kinabukasan ng iyong mga anak... Ipinaaalaala ko lang sa ivo na huwag mong pahihiwatigan sa mga bata ang kahulugan ng dadaiawampuingpiso mong iyan sa kuwadro. Dapat mong kilalanin na ikahihiya nila iyan at magiging daan ng kanilang hindi ipagtatagumpay... at maaaring sumpain ka pa ni la... Iyan na lamang. Pagdating ko’y ayaw kong narivan pa ang larawang iyan: Ang daratnan ko ay ang dadalawampuing-piso mo. Nauunawaan mo ba ako? Tumango ang kumikinig na si Imelda Santillan. MADALING-ARAW nang dumating si Abogado Daniel Mu rillo sa kanilang tahanan. Dinatnan niya ang kanyang ginang na nakasubsob sa me sang panglamay. Walang imik na nagbihis ang manananggoi. Nahiga. Pagkaraan ng ilir.g saglit ay naghi hilik na ang abogado. Ilang linggo ang nakalipas. Isang araw, sa pagdulog ni Melda sa hapag-kainan, ay nakita niya sa tapat ng kanyang lilikmuan ang isang pahayagan. H>nawakan niya yaon upang itabi nang madantayan ng kanyang mga mata ang isang larawang nafcalimbag doon. Hindi sinasadya ay naunawaan niya ang ‘nakalagay’ roon: Si Dr. Jacinto Tanghal, kilalang manggagamot ay maglalakbay upang magpakadalubhasa sa sakit sa puso. Natutop ni Melda ang kanyang bibig sa pagpigil sa pagtangis, sapagka’t bigla niyang naunawa an na sadyang may naglagay ng pahayagang yaon sa kanyang likmuan upang mabasa niya ang balitang yaon. Nang itaas niya ang kanyang mukha na tigib ng di mailalarawang dusa, ay natamaan ng kanyang mga mata ay ang nakatayong asawa niya sa bungad ng pinto sa kusina... Yaon ay nakangiti. DR. FLORENTINO N. SANTOS Nag’-csppsya lista sa American Hospital of Chicago, Amerika. Sa operaron ng síkmura, apdo, bocio, at bituka. DRA. CARMEN ENVERGA -SANTOS i Nag-espesyalista sa Uníbersidad ng Harvard at Loyola, Amerika. Sa hindi rnagka-anak. pp.nganganak, sakit sa matrÍ3, sakit sa obarlo ! Alcazar Bldg., Carriedo at Estero Cegado, R-212 — 9-11 N.U. 3-6 N.Q. • í Tel. 3-70-62 I Curo =a Kob-gío ng Medicina sa pamantasan ng Sto. Tomas Napatakbo si Melda sa kani lang silid-tulugan. Dapuwa, pag dating niya roon ay natamaan ng kanyang mga mata ang dadala wampuing-piso sa kanilang kuwa dro ... siya’y napatili. PATULOY ang daloy ng buhay sa dati ay maligayang tahanan nina Abogado Daniel Murillo. Walang nababago sa mga takbo ng mga bagay-bagay kung ang ukol sa sigla ng mga bata ang pag-uusapan, bagaman malimit na napupuna ng mga bata ang pananamlay at tila panghihina ng katawan ng kanilang mahal na ina. Ang tanging nagiging kapansinpansin sa mga bata ay ang nabagong dako ng pag-aaral ng ka nilang ama: Ngayon ay sa silidtulugan nag-aaral ng mga usapin ang kanilang ama at hindi sa silid-aklatan. Subali’t nasiyahan ang mga bata sa sagot ng kani lang ama nang yaon ay tumugon sa kanilang pag-uusisa: —Alam ninyo mga anak, ibig kong may kasama ang inyong Mama sa pagtulog at nang hindi siya naiinip... Alam na naman ninyo na ayaw na niyang magaaliw sa labas, dahil sa nanghilfina raw siya sa malimit na pagpupuyat. Pinid na rin ang tindahan ng mga damit ni Melda sa Central Market, “dahil ay hindi kaya* ng Mrs. ko ang malabis na init sa loob ng pamilihan”, at ang dahilan ding iyan ang naging pagkakilala ng mga bata. Patuloy na umaani ng tagumpay ang mga anak ni Abogado Daniel Murillo, at sa bawa’t pagtanggap ng mga yaon ng mga medalyang ginto at pilak, ay ibinubulong ni Daniel Murillo sa kanyang ginang: Inaakala mo kaya na kung nalalaman ng mga bata ang sanhi ng pagkakaroon mo ng dadala wampuing-piso mong yaon ay makakamit nila ang mga medalyang yaon ng karangalan? Natiti/bk ko sa. iyong hindi, sapag ka’t sila’y manlulupaypay... Ikahihlya nila ang paglantad Ba tao at mawawalan sila ng hangad na sila ay makita at marinig... Isang gabi ay nakapagpalagay si Melda na ang kanyang mga paghihirap ay nasa sukdulan ná at dapat na yaong wakasan... ano man ang mangyari at ano man ang kasapitan. Tinapatan niya ang kuwadro at tinangkang kunin ang nakalaman doon, at saka siya magpapakamatay. Su bali’t, waring may bulong siyang naulinigan na siya ang kinakausap: Ilihim mo ang tunay na pinanggalingan ng dadalawampu ing-piso mong iyan. Ang pagkakabunyag niyan ay mangangahulugan ng panlulupaypay ng ikasisigla ng iyong mga anak... At ikaw rin ang kahabag-habag... Kikilalanin nilang ikaw ay wa lang turing... at ikaw ay kani lang susumpain... Nanlabo ang mga paningin ni Melda... lniunat niya sa kawalan ang mga bisig niyang ngayo’y pawa nang maninipis at walang laman__ At, hindi niya mapigil ay sumigaw siya nang sumigaw... Sumigaw siya nang wa lang tigil, at walang nagawa ang pamamagitan ng mga utusan nila! Nang dumating ang tinawagang si Abogado Murillo at ang mga anak nila: si Melda ay wa lang malay at halos bangkay na sa pagkakahiga... TATLONG manggagamot ang namülatan ni Melda sa kanyang piling. Dalawa ang nars na sa kanya ay nagbabantay. Subali’t nang ang isa roon ay lumapit sa kanya upang painumin siya ng gamot: siya ay umiling. Sa loób ng may apat na buwan ay nabubuhay si Melda sa pama magitan ng gamot at inyeksiyon. Hindi na halos siya kumakain, nguni siya ay nagtataka at hindi pa siya mamatay, gayong yaon na lamang ang nais niyang mang yari. .. Isang araw, sa paghahangad ng nars na siya ay malibang at tulay makabatid ng ilang mga pangyayari ay humawak ng pa hayagan at siya ay binasahan. Walang ano-anq’y bigla yaong napabulalas ng salita at ang sabi, “Naku Mrs!... Gagaling na ka yo! May isang dalubhasa sa *akit sa puso na dumating nga yon ... —Narito ñapo,.. Si Dr. Ja cinto Tanghal, Mrs. Nanlaki ang dati ay nanlalam—Sino iyon?—wala sa loob na tugon ni Melda. , lam nang mga mata ni Melda. Natutop niyon ang kanyang biglang sumakit na dibdib... Humingal. Pagkatapos ay muli si yang nawalan ng malay ... ' PA.GKARAAN ng pagsusuri ng tatlong manggagamot na nagaalaga at nagsusuri sa karamdaman ni Melda buhat pa sa simu la, ay malungkot na sinabi ng mga yaon kay Abogado Murillo: Wala na kaming magagawa, At torney! Tatlong oras na lamang ang nalalabi sa kanyang buhay! Namumutlang napakagat-labi si Abogado Daniel Murillo. Hindi sinasadya ay napalapit siya sa halos ay wala nang buhay na anyo ng kanyang asawa, at tigib ng habag na hinawakan ang kanang kamay niyon. Tila yaon himalang nagpamulat sa mga mata ng may karamdaman, at pabúlong yaong tumawag: Daniel!... Yumuko at tinunghayan ni Da niel Murillo ang mukha ng kan yang asawa. —Daniel... —marahang wika ng may sakit.—Matagal nang ako’y naghihirap... Alam kong ako’y nagkasala./. ng isang napakalaking pagkakasala... kaya ako ay nagbata at nagtika... Alam ko ring ako’y hindi karapatdapat na iyong patawarin... nguni... ngayong ako ay mamamatay na... —Melda!... gumagaralgal ang tinig ni Abogado Daniel Murillo. —Melda!... saklot ni Daniel Murillo ang kanyang nagulong buhok.—Melda... —Daniel... Kulang pa kaya ang mahabang panahon ng aking mga paghihirap upang mapatunayan ko sa iyong ako’y nagtitika at pinagdusahan na ang lahat ng kabiglaanang yaon!... Kinakailangan pa kayang ako’y mamatay at mabuhay na muli upang iyong mapatawad?... Oh, Daniel!... Kay lupit mo pala...! Napatayo si Daniel Murillo. Abot ang patak ng kanyang mga Iuha at basag-na-basag ang kan yang tinig: —Melda, matagal nang napatawad ka ng aking pag-ibig... Oo, noon pang gabi na sinunod *mo ang pag-aalis sa larawan ng ating Mayo 27, 1953 BULAKLAK 55 Kasai... Ang nalabi lamang sa akin noon ay ang pagmamahal ko sa aking karangalan... Gayón man ay napatawad na rin lkaw ng karangalang iyan... Nguni, hind! ka umlimik sa akin... Hin di ka naghangad na makipaglapit sa pagpapaumanhin ko... —Ang nalabi kong kaunting karangalan ang pumigil sa akin upang magpalimos ’ ng habag mong akala ko’y hindi mo maipagkakaloob sa akin, Daniel... Sapagka’t kinikilala kong sadyang napakalaki ang nagawa kong pagkakasala sa iyong pagibig at pagtUiwala... Nguni... ngayong tila wala nang nalaUM sa akin upang muling malasap ang maalo mong pagmamahal.-. Ngayon ako sumase mo, Daniel... Patawarin mo ako... Sumubsob si Daniel sa dlbdib ni Melda. —Melda!... Melda... Pinatatawad kita!... Pinakamamahal ko ikaw!... Nanluwag ang mga bisig na nakalibid sa batok ni Abogado Daniel Murillo. Nang tumunghay Makikita sa larawan si Bb. Zorayda Garcia, naming Reyna ng Nneva Eclja Southern Colleges, sa Gapan, Nuweba Esiha. samantalang pinuputungan ng korona ni Nida Blanca, bituin ng LVN at ng makatang Cirio Galvez Almario ng Bulaklak Publications. siya sa mukha ng kanyang niyuyungyungan, ang mukha ng kunyang^ asawa ay wala nang kakulay-kulay, nguni, nakangiti!... WAKAS Mater Purísima (Buhat sa pahina 29) pagkaloko. —Aba, huwag po naman sana kayong pakabigla, nang pagsasaNA ITO NO CHSRDEL •• 7 ■_______ ’_______ — /uwhoso MWAUW TMPAIM Ang tanging gagawin lamang ninyo ay ang gumawa ng lalong pinakamaraming kataga sa pamamagitan ng paggamit sa 3 ng alin mang titik na bumnbuo sa pangalang CASADEL HERMO SO. Ang kataga ay maaaring maging mahigit pa sa 3 titik. Halimbawa: ASAROL, OSO, LA LOMA. “Ako'y qumaqamit ni| Pond’s Cold Cream tuwina at naiibiqan ko ito!” ani Isang kahali-halinang kagandahan at pagiging kaibig-ibig ang mamamalas sa mukha ni Gng. Earle, at hahangarin ninyong makilala siyang lubusan. Kayo’y lubos na magagalak sa inyong nadarama, kung nalalaman ninyong kayo’y higit na kaibig-ibig at higit na marilag. Na maaakit ang ibang tao sa pagkakita. Tiyaking mailantad sa daigdig ang pinakamaganda ninyong mukha... sa paggamit ng kremang. naiibigan ng kahali-halinang si Gng. Earle na natuklasan ang tumpak na panlinis at pagpapalambot ng kutis—sa Pond’s Cold Cream. Tuwing gabi at umaga pahlran ang inyong mukha ng katangitanging Pond’s na ito: Soft-clea/nse—Imasah® ang Pond’s Cold Cream sa buo ninyong mukha at leeg. Pahiran upang matuyo. Soft-rinw pahirang pang muli ng makremang Pond’B upang lumambot ang balat. Pahlran ng mapaon. Masdan ang inyong mukha na mananatiling malambot at sariwa, at malinaw pagmasdan—kung gagamitin ninyo ang Pond’s Cold Cream sa tuwina. Bumili ng isang taro ngayon! —Sa _ _ Hpunan sa Ame rita, si Gng. Earle ay kilala sa kagandahan at sa kahalihalinang kutis. "Wala na akong nalalaman pang ibang krema na maihahallli sa Pond’s Cold Cream,” anlya. Sa sino mang makapagpadala sa amin ng pinakamaraming tumpak na kataga na may 3 ti tik na nagbuhat sa pangalang CASADEL HERMOSO, ang mg» sumusuned na gant!mpalang salapi ay ipagkakaloob: y a tftNTlMTAlA 4 N A >KA~-A NA ÍAHTIMWU.*'4.6'0!’ 3jKA5<5A*'n»'f*1*''6 |O Hé' TIIAPALÁH6 TIG MAHAL AG AI Huwag kalilimutang lakipan ng 1 etiketa o takip ng kaliita ng CASADEL HERMOSO ang Inyong ipadadalang lahok o talaan ng mga kataga. Ang timpalak ay matatapos sa Hunyo 30, 1953! Ipadala ang lahat ng lahok sa G46 Ta bora, Mnynila, o dili kaya 6a P O Box 2008, Maynila. Kung walang mabiling CASADEL HERMOSO sa inyong botika, gamitin ang kupon sa ibaba at Ipad ala ng kalakip ng inyong lahok. Hermoso Drug Store—Dapt. B-SdH-BT r. O. Box 2008. Maynila na maihahallli sa Pond’s Cold Cream,” anlya. Kalakip ang hnlnrzinpr Pl.20 par< ga¡ Isang taro ng CASADEL. Nnngangnhulvran na ang lahok na kalakip nito ay karnll bb timnnlrk nt tntnnggapln kn nng i—o ng CASADEL sa pasbabalik ng koreo. nagpapalambot BaWai/oij ...ginagamit ng maririlag na * babas sa daigdig Panpalan Tint tira'¡an I Magbü! kayo ng CASADEL HER MOSO at S 8ISTERS FACE POW. DEB sa inyong Intawlgan. Mabutlng komliyon. Makipag-alam aa olí; Tabora, Maynila o sumulat aa P- O. Box 2003, Maynila. 56 BULAKLAK Mayo 27, 1953 •—------------------------------- .--------1 i tang ganyan, maman g Pulis. Hindi po ako loko, aba! —tila namuhing agaw ng maliit na bayanj. —Eakit mo nga naman sinabing loko ? —baling ng Pinuno sa kanyang alagad. —Hindi ba luko-luko iyang ganyan ?... —giit din ng walang pagtitimping alagad ng batas. — Ang ibang batang naipipiit dito’y nakikita nating malungkot, at karamiha’v nagpapanangis, nguni’t iyang isang iya’y tila pa natutuwang tugtug nang tugtog; at saka walang anu-ano’y bumangong nag-aalumpihit at kung anu-anong Hindi ko main tindihang mga sa lí ta ang pinagsasabi. —Iba po ang mga batang napiit na iyon kaysa akin... — pasunggab na tutol ng binatilyo. — Ang mga iyo’y pihong may ginawang kasalanan, at nangapiit marahil nang ¡aban sa kanilang ioob; samantalang ako’y walang pagkakasala at sadyang kinusa ko nang maluwag sa kalooban ang aking pagkapiit. Tunay pong ito’y aking ikinatutuwa, sapagka’t nagkaroon ako ng pagkakataong makagawa ng inaakalá kong mabuti, at tungkol naman sa huli ninyong pahayag ay batid kong hindi nga siguro ninyo naintindihan, nguni’t ang totoo’y hindi kalokohan ang aking mga sinabi. Humarap ang Sarhento sa ba tang nasa loob ng rehas at ito’y nglnitiang kasabay ng tanong na anya’y: —Hintay ka, Serafin... ano ba iyong mga sinabi mo sa kanila? Dahil sa gayong pakitang-lugod ng Pinuno ay muling sumaya ang mukha ng butihang Pastol bago sumagot na: —Kanina pong rnapabalikwas ako nang bangon ay nasabi ko lamáng na ganito pala dito, at Ang nasa larawan ay si Bb. Carmen yabut Santos, diwata ng kagandahan sa pook ng 10th. Ave. Kalo kan. Ri zal. Kandidata sa pagka Reyna ng Mera Puso ng Isang samahan sa pelikula. Inaasahan ng kanyang mga tagahamra na s^ timnn^k na nabangg’t nv sfya ang magwawagi. —UBA CELESTINA G. LIMESPIRITU M. R.------Sakit ng- Babae at Bata, Panganganak na walang sakit, (by trilenp) Laging nakukunan at hindi Maganak. Pigilin ang pag-aanak Sirang , regia. Masakit na pag-:hi. Almuranas, Tonsil na gagnling ng walang I tistis, Nerbiyos, Manhid, Rayuma, Tagvawat. i DR. DOROTEO C. ESPIRITU D.D.S. ¡ I Nagtiiistis ng iba’t ibang sakit sa Bibig. Pilas, Pyorrhea, Dentatura, ¡ Maaaring bumunot ng ngipin sa bahay. | ESPIRITU MATERNITY & GENERAL CLINIC ! .1 364 Faz. Pez'O. liga taga Hilaga! Sakyan ang “Pandacan”, o “Sta. Ana | I Eus sa Quiapo at bumaba sa Calle Paz : idinugtong ko pang naalaála ko tuloy na totoo nga pala ang mga sinabi sa akin ni tatang... Ganoon lamang ay inakala na nilang sinusumpong ako ng pagkaloko. — Siguro nga’y dahil sa hindi niya maunawaán ang binitiwan mong pangungusap. —Kung itinanong po ba nila sa akin ay di naipaliwanag ko sa kanila. —Kahi’t sino po’y makapagwiwika ng ganoon kapag nakulong dito at nakaalam ng ngayon la mang niya naalaman. Talaga po namáng kaylan ma’y hindi pa ako napapasok sa ganitong piitan kundi ngayon lamang sa pagkakata ong ito...May kalokohan po ba sa ganoong... —Wala nga.. .E ano naman ang kahulugan ng iyong binanggit, na ngayon ka ialong naniwalang to too nga ang mga sinasabi ng ta tang mo... ? —Nasasabi po sa akin ni Ta tang na ang karanasan daw ay hindi lamang nagtuturo ng mabuting aval kundi nagdaragdag pa ng maraming kaalaman sa tao, at iya’y napatunayan kong lalo nga yon. dahil sa mga kaalamang naparagdag sa akin sa sandaling pagkakulong ko rito. Napakunot ang mga kilay ng Punong Pulis at: —Anong kaalaman iyon? —patakang tanong. —Eaka lamang kayo magalit, bagama’t sa palagay kong nakakatawa ang aking ipahahayag, — tila alanganing sambot ng bina tilyo. —Magsalita ka, —nag-aalapaap na utos ng Pinuno. —Bakit ako magagalit kung katotohanan ang iyong sasabihin ? Alangang matatawang ginala dog Pagpapatala Ay Bukas Ngayon —MGA INIHAHANDOG NA KURSO— —E, ako nga ang magtanong:... Bakit mo nawikang ganito pala rito? ng masid ni Serafin ang dalawang Pulis at sampo ng mga babaing bagama’t hindi nagsisiimik ay haCollege of Engineering: * Radio Engineering * Electrical Engineering * Mechanical Engineering Complete 1st year to 3rd year * Radio Technician * Commercial Radio * Commercial Radio * Movie Operator A * Radio Mechanic * Master Electrician Telephone Operator Telegraph Operator Sound Technician —=DR. B. M. VILLAPANDO—— i ESPESYALISTA SA MGA SAKIT SA MATA, ILONG. TAINGA AT LAI LAMUNAN. Tumitistis ng Tonsil sa 2 minuto na hindi kailangmg mai tira sa Ospital. Mga bagong kagamltan sa pagsukat ng salamin sa mata at Rayos-X. WALANG BAYAD ANG KONSULTA KUNG LINGGO Oras: 9-12 N.U. at 2-5 N.H. — Linggo 9-12 N.U. Pedro cruz Bldg., lagiliran ng Simbahan ng Kiyapo, Maynila ‘ Tel. 3-42-82 1st year to 4th year General Secondary 1st year to 4th year combined with any vocational course ANG MGA KLASE AY MAGBUBUKAS SA IKA-15 NG HUNYO. SCHOU & INSIITUT1 Of TECHNOLOGY 519 Sa-k-s-Ronquillo, Maynila • Tri. 3-33-82 MAKIf'AGKITA SA TAGAPAGTALA O IPADALA ANG KL’PON I’KOL SA WALANG BAYAD NA KATALOGO I ANG TAGAPAGTALA i National Rzdio S>hool & Institute of Technology I 519 Salez-Rorquillo, Maynila I Pangaien ................................................................................. I TiraJM ................................................................. i Í ................. I (Bulaklak) | Tanging Tagapamahagi: Manman & Co., Inc. Manila, Cebu, Iloilo, Bacolod, Davao Club Fans Makikita sa laniuun ang' mga bumubuo ng Nena & Arturo MaKiKim SB lUHHUlll u.ij, ««« —------- ~-------- - — -------na kinabibilangnan nina L<b. Fe Sales; Fangulo, Narcisa Alon, pangalatfang pangulo; Carmen Beyes, kalihim, Angelina Pacheco, taga-ingatyainan, Milaaros liamos, tagapagbalita; Práxedes Suarez, tagapauiuyapa at gayón din ang mga kagawad ng naturang Fans Club. Makikita rin sa larawan ang bituing si Nena Cardenas at si Bb. Amelia Atcega ng Bulaklak. Kamakailan ay nagdaos sila ng isung kasayanan bilang pagpapaniiala sa mga, bu.uubuo ng Nena & Arturo Fans Club. , tutoong lahat ng mga itinuro kong lya’y masasabi ring mga magnanakaw at tulisang hindi lamang nakapeperhwisyo kundi ma aarl pang magpalaganap ng ma sasamang sakit... ? Hindi pa halos natatapos bigkasin ng ating binatilyo ang pa rang pasaring na iyon ay biglang nag-hinugong ang malakas na haKiimita pa ng salápi L Mag-arahng DIES EL-AUTO M ECHAN ICS ' sa inyprig ll^ir ña ;^in^hon! Mayo 27, 1933 BULAKLAK 57 lakhakan ng mga Pulis at ng la hat na nakukulong sa magkaratig na karsel; matangi lamang ang Sarhentong noo’y pinamulahan ng mga pisngi at ilang san daling hindi nakaimik. —Kayo lamang ang hindi tumawa, Ginoong Sarhento... —magalatang nangasasabik din sa paghihintay ng ibig marinig. —Sabihin mo na. Anoyon... ? —may kahalong inip na untag ng Sarhento. —Nakakatawa... —wala nang atubiling wika ng batang Pasto]. —Naibulalas ko nga po kaninang ganito pala dito, pagka’t sa da ting pagkaalam ko’y hindi pabaya sa tungkulin ang katarungan. o sa lalong maliwanag na salita’y ínaasahán kong ang katarungan ng batas ay walang alang-alang na nag-uusig at nagpaparusa sa lahat ng salarin.. .datapuwa’t ngayon ko nalama na dito’y napakarami palang pusakal na mag nanakaw at masusugld na tuiisang uhaw sa dugo ng tao ang malayang nakapaglalabas-masok at napapabayaang makalikha ng kapinsalaan sa buhay ng mga naritong nakabilanggo...! Biglang napamulagat ang mga pulls. — Ha, ano kamo... ? —hindi kinukusa’y pasigaw tuloy na búla las ng Sarhento. —Maliwanag nlnyong narlnlg... —matatag nguni’t nakangiti ring sagot ni Serafin. —kailangan ko pa po bang ulitin ang aking sinabi ? —Nguni’t ano ang ibig mong ASTHMA — TUBERCULOSIS DR NEMESIO R CALDERON ’ Nag-cspesyalista sa TB I sa mg-ii Sa antoría sa America I Gusnling Gnrciu-------------------------I Silld Big. 305-6 1 Pneumoperitoneum, | Tel 3-77-28 624 Rizal Avenue ! Aerosol A X-Ray Service J ZJZL jHZFlW C. MRCHMNDQNG INTERNAL MEDICINE & VENEREOLOGY Room 217, DOÑA MERCEDES BUILDING Plaza Miranda, Qulano, Manila 2:00 P.M. — 6:00 P.M. sabihin niyon? Tukuym mo nang tiyak na pagsasalita! Saan naroon yong sinasabi mong mga pu sakal na magaanak at tulisang nakapaglalabas-pasok na malaya at pinababayaan naming makapaminsala dito... ? —Hindi ko po sinabing kusa ninyong pinababayaan, kundi napapabayaan ng mga kagawad ng' pamahalaáng dapat na tumupád ng tungkulin; at saka... —Ko napapabayaan, o kusang pinababayaan ay pareho rin. Bas ta ang tanong ko’y iyong tukuyin kung alin sa mga narito, o kung saan naroon iyong sinasabi mong tulisan at magnanakaw? Lumingap muna sa buong paligid ng kalaboso ang batang Pastol at sabay-turong sumagot na: —Hayan po! Masdan ninyo iyang mga dagang naglalabas-masok sa butas ng pader at kahi’t nakaharap kayong mga Pulis ay walang bahalang nagnanakaw ng rasyon ninyong pagkain sa mga bilanggong nagsisipagdusa dito sa pagkapiit. Nariyan po sa hihigan ang napakaramlng surot, at hayang nagsasalimbayan nang lipad ang mga lamok na kahi’t gumagalaw ang tao’y namumupog at naninigid sa pagkahayok na makasipsip ng dugo! Hindi po ba I i Panlahat na Kaalaman ng mekaniko sa awto Pagyari ng mga sirang makina ng awto Pagpapalakad ng lahat asrikiiltnra at Matuto sa tulong ng NATIONAL SCHOOLS habang kumikita sa inyong gawain ngayon! Maganda ang hinaharap ng mga sanay na laiaki sa Pilipinas sa larangan ng Industriya at Pagsasaka. Papv.raml ang mga ginagamlt na kasangkapang diesel at auto motive sa matuiing umunlad na Industriya at pagsasakang ginagamitan ng makina sa Pilipinas. Nangangahulugang paparaml _ ang malakas-Dagkakitaang gawain para sa mga sanay na mekaniko ng Diesel at Awto. Ang kumpletong kurso ng Na tional Schools ay nagtuturo ng lahat ng dapat ninyong matutuhan upang kumita ng salapi sa malawak na larangang ito. MALAXING AKLAT NA ISINALARAWAN at MUWESTRANG LEKSIYON ang ipadadalang WALANG BAYAD upang ipakita kung paano kayo sinasanay ng National Schools! Walang sasagutin. National Schools, Los Angeles, Calif. Ang mga sinanay ng National Schools ay nasa mahahalagang gawain sa buong daIgdlg. NATIONAL SCHOOLS Los Angeles, Calif. Natatag nonng 1905 / Fagpapaiaaad ng saruing talyer • Pagbibill ng Diesel at awto ng art ng makinang pang pr»r»cr_?«*^w,c'frivaBukod m mga aklat. kayo’y bibigyan ng NATIONAL SCHOOLS ng kumpletong kasangkapang nakalagay sa mafibay na kahang metal nang walang dagdag na bayadl pIHULOG ANG KUPON NGAYON• (Ilagay sa sobra o idikit ra postal) ■ National Schools, Dept. rB-53-L' I 4000 South Figueroa Street I Los Angeles 37, California, U.S.A. Pcdnlhan nko ng isinnlnrnwnng aklat at ng muwestrnng lekslyon ng inyong kurso. Pangalan ......................... Gulang ........... Dirokxiyon .....................,.................. .. Siyudad ......................... ................................ .. I Rayon ........ Lalawigan ...................... 58 BULAKLAK Mayo 27, 1953 •---------- -- --------------------------------lang na pukaw ni Serafin. —Ikinagalit nga yata ninyo ang aking sinabi. Dahil sa gayong antig ng ating bayani ay napabuntong-hininga muna ang Pin uno at kasaliw ng pilit na ngiti ay parang nahihiyang sumagot na: —Hindi... Hindi ako nagagalit ¿ FLUiDOJOCES SA A >*<»/ uk vulva C0MPOUH0 _ *uo»e». n I I \ Isang kahanga-hangang lunaa { aa nragdudulot ng dagllng I pamatvi sa angaw-angaw na I naghlh’rap dahil sa ubo hai bang taon. Matipid pa man din, sfepagkat : lto’y may tagiay na bls.». Mag. , laan ng Isang botelya ng I pagtitivV^laang gamot na Ito sa I inyong taha nan. NABIBILI SA LAHAT NG BOTIKA Bthvl Morph.. Hydrochlor — 0.0102 ■ r/oz. Euthorphla Pllullfera, Lettuce CZelllana Squill, Senega Extract. Nguni’t ang iplnahayag mung iya’y tila patalinghagang aglahi sa ami ng mga kagawad ng pamahalaán. Gayón ang pagkawari ko sa... —Aba, liindi po... —agap na salag ng matalinong binatilyo. — Iyon po’y parang pagunita lamang sa ilang alagad ninyong naKalilibang sa pagtupad ng tungkulin. At saka kaya ko lamang nasabi ang gayo’y dahil sa kailangan kong ipagtapát ang bagong kaalamang kung hindi man ipinagbago ay naging karagdagan nga sa marami nang nalalaman. ko. —Talagang saragati kang bata ka!... —salingit na naibulalas ng isang pulis. —Para iyon lamang ay kay tagal-tagal na ginulo ang isip namin’ Nilingap ng Pinuno ang nagsalita at: —Hu wag mong sabihing iyon lamang... Halina kayong dalawa sa aking hapag at ipaliliwanag ko sa inyo. Pagkawika niyo’y nagpauna nang napatungo sa kanyang tanggapan, at ito’y sinundan naman agad ng dalawang Pulis. batang iyon, para nang matan—Mahusay ang tubo ng isip ng dang tao kung maghanay ng mga sinasabi! —parang natitilihang ungkat ng isang Pulis noong nagkakatungkong-kalan na nang upo sa paligid ng hapag ang tatlo. —Hindi mahusay lamang... — salo naman agad ng Pinunong ti la hindi malimot-limot ang mga sumbat na narinig kay Serafin, - — ang sabihin ninyo’y may pambihirang talino at katiningan ng pagsusuri. Akalain ninyo iyong sa pamamagitan ng makinis na pagpapatawa ay parang isinurot sa ating mukha ang pagkukulang , MW CHILES HOSPITAL & MAT[ROT= • Lahat ng uri ng karamdaman—Op^rasyon, Panggagamot at Panganganak. MAY RAYOS-X AT HUSTONG KAGAMITAN SA KLIN1KA AT • LABORATORY!) Dr. M. FLORENDO, Director 135 Gastambide, S^mpaloc, Maynila — Tel. 2-38-44 ~ - FOR PERIODIC CHECK I P—— . = Diagnostic X-Ray Service Includes 35 MM Chest X-Rav P2.50 4x5 Chest X-P-ay — P5.00 Results in 20 minutes DR. M. B. CONSING TB Specialist Formerly connected with TB Control Division USPHS Hours: 8-12; 2-6 DAILY 2529 Aizal Ave. ESPE8YALISTA SA MATA, TAINGA, LALAMUNAN At ILONG DR. NOE C. LEGASTO Nagpakadalubhasfi sa lahat ng sakJt ea Mata at Opcrasyon (Duling o Banlag Catarata, Glaucoma. Etc.) Nagsanay at Sertlficado ng Illinois Eye & Ear Infirmary at ng Michael Reese Hospital U.S.A, at Europa ORAS: 9—11:30 A.M. — 4:30—6:30 P.M. Room 225, 2nd Floor Republic Super Market, Rizal Ave. & F. Torres St. Anff* maringal na kasalan ay ginanap sa simbahang Katoliko ng Obando, Balaran. Ang pinag-isang puso ay sina Natalia Claridades, at si Serapio Lazaro anak nina G at Gng Jose La zaro, at ang naging ninang at ninong ay s:na Irene Joaquin at Nicolas San Juan. sa tungkulin ng ating mga Sani dad ... Iyan nga namang mga bi langgong iyan, kung itinuturing mang batik ng lipunan dahil sa paglabag sa batas ay mga tao ring may karapatang mabuhay, makibahagi sa maka-taong pagtingin ng kapuwa, nararapát ding kalingain at ipagmalasakit kung nanganganib sa kapahamakan. Talagang. dapat nating tanggaping may kasalanan din tayo sa pagpapabaya. Hindi nakaimik ang dalawang kausap. Magpapatuloy pa sana sa pagsasalita ang butihing Pinuno, nguni’t hindi na nangyari pagka’t napataong siyang pagpasok sa Presidensyia ni Mang Meliton at ang batang si Sabas. —Magandang gabi po, Sarhento! —nakangiting bigay-galang ng bagong dating. I —Magandang gabi po naman. Mang Meliton! —malugod na mang tugon ng Pinuno. —Narito po ba si Serafin? —Nariyan po sa loob at siya nga naming pinagkakatuwaan eh. Masyado palang sistidor iyang anak ninyo...! —Ah, masaya nga pong bata iyan. —’Yon nga lamang.. .dahil sa kabataan pa’y walang pagtitimpi at tuloy-tuloy kung magsasalita ng inaakalang matuwid. —Naku, opo! Kayo na po ang bahalang magpaumanhin kung nadulas sa pagsasalita ng... —Ah wala po namang sinabing masama. Maupo kayo, Mang Me liton at aking ipatatawag... Ka bo Matias, palabasin mo na si Se rafin, —ang baling pa sa isa niyang alagad. Si Sabas pala’y sumunod sa Inutusang Pulis at nang makalabas sa kulungan ang kaibigan niva ay halos napapaiyak na nagwikang: —Kawawa ka naman, nakalaboso ka dahilan sa akin. • —Ah, ising-isi lamang sa akin ’yan, Boy. Saan naroon si Tatang? —Naroon sa labas at kausap ng Sarhento. —Halika na. At ang dalawa’y nagdudumali nang napatungo sa tanggapan ng Sarhento de gwardya. —Mano po, Tatang! —at humalik ng kamay ang magiting na binatilyo sa kanyang ama-amahan. —Kaawaan ka ng Diyos! NagHtom ka siguro, anak? —magiliw na wika ni Mang Meliton. — Hindi po naman. Nagminandal po ako ng maraming matamis na kamoteng-kahoy bago ako umalis sa atin kanina eh. —Sya, mauna na kayong dalawa at matapos ko lamang aregluhin ang asunto ni Sabas dito sa Tribunal ay susunod din akong umuwi agad. —Malilisan na po namin kayo, Ginoong Sarhento! —masayang paalam ni Serafin. —Fagpalain ka ng Diyos, lho, —nakangiting sagot ng Pinuno. ANO NAMAN KAYA ANG SUSUNOD NA PANGYAYARING MASASAKSIHAN NATIN SA MAGKAIBIGANG BA TA? MAY BAGO NA NAMAN KAYANG IPAMAMALAS NA KAGITINGAN SI SERAFIN? ABANGAN ANG LALONG NAKAPANANABIK NA KARUGTONG. (ITUTULOT) ANG KANYANG G1NÁNG (Buhat sa p ahina 4) • ibang malapit sa mga nakasaya’t baro. Hindi ito palahanga sa kágandahang panlabas ng isang binibíni. Madalas na na.susubukan niyang si Pepe ay nagpipinid ng bintana kapag may kasayahan sa kandang tapát. Wari’y nabibingi ito sa taginting ng musika; tila ba‘ nanghihinawa ito sa mga kariktang natatambad sa paningln. Minsan nga ay naitanong niya sa tiyahin ni Pepe ang tungkol sa binatang estudiante na tila isang suplado. —Hindi suplado ang aking p.t. mSngkin, —ang tugon ng matandáng babae sa kanya, —siya ay tutvo lafhang mahiyaín. Muía noon ay nabaiani na siya ni Pepe. Nagkakilala sila nang silang ualawá ay magkasabay sa pagsakay sa jeep. Ipinagbayad siya ni Pepe at sila ay nagkausap. Naging simula laming iyon ng pagkakatalamitan ng isang bina tang suplado at ng isang dalagang bakasiyonista sa purok na iyon ng Sampalok. Ang pagtatalamitang iyon ay humantong sa isang pagiibigang pinatamis ng mga pagaalaala ng bawa’t isa,, pinatimyas ng mga suyo at lambing ng kanilang dalisay na pagtatangi sa kani-kanilang dibdib. At nang sila ay nagkakaunaw-'»an na ay tinangka ni Pepeng magpautos sa kanyang mga ma. gulang na wika niya ay nasa lalawigán. Talagang ang nais ni Pepe ay isang maringal na kasalán subali’t siya ang nagpakaplsriipig-ii. —Ang gugugulin natin sa na. i’angyaáng matatapos sa isang araw ay itaan na natin sa átlng mga isusupling, —ang wika niya kay Pepe. Ito ay binigyang katwiran ni Pepe at siya ay pinag-ukulan ng panibagong papuri sa katang-.ang pagkamatipid nguni’t tanging siya lamang ang nakababatid na siya ay hindi karapat-dapat sa isang kasalang mapagtanghal. Siyá áy babaing labi ng isang mapusok na mangingibig. Siya ay pusong na ging mahina sa .himok ng kapuwa puso. Ang puri niya at ka. rangalan ay ipinaubaya niyang buo sa kamay ng laiaking inakalá niyang magbabangon sa kan- yang karangaian matapos itong ROSAR FASHION SCHOOL 507-513 Ave. RIzp.1. Manila (Sa tapat ng State Theatre) Agapan nag mabuting nagicnkatann. Mag-aral kayo sa ROSAR FASHION SCHOOL. Npgtuturo kami hanggang sa gabl lalo na sa may mga gawain sa araw. Ang mga iblnibigay sa Curso: 1. PAGTATAHI NG ANUMANG URT NG DAMIT PANG-LALAKB 2. PAGTATAHI NG DAMIT PANG-BABAE 3. PAGBOBURDA 4. PAGKUKULOT 5. PAGPAPAGANDA Sino mang íbig na mag-ej’al ay pumunta dito sa amin, anumang oras at biblgyan namln ng bawas 25% sa ibabavad o dl kaya’y gupltin ito at lpadala sa amin at padadalhan namln kayo ng prospectus. ilugso. Binaiak niyang magpaka. matay noon, magpakalunod sa dagát, uminom ng lason, lamang ay nahadlangan siya ng banal na takot sa Diyos. Hindi nasayang ang pangaral na naiwan ng kan yang yumaong ina kaya umisip siya ng paraáng makaiwas sa mga salaghati sa pamamagitán ng pag. layo sa kanyang kinasawiang náyon. Naparito siya sa Iunsod upang makalimot at magpanibagong-buhay. Nang magkakilala Sila ni Pepe ay saka ijiya nabatid na hindi pala dapat matapos ang lahat gaya ng una niyang balak. Hindi palá lahat ng lalaki ay katulad ng katipan niyang taksil. Muling nabuhay ang inakala ni yang patay niyang pag-asa at sa piling ni Pepe ay natagpuan ni yang muli ang tamis ng isang pag-ibig na salat sa pag-iimbot. Nguni’t hindi naman niya minabu. ting pakalubusin ang paggagap sa pagtitiwala ni Pepe. Kung baga mán tinanggap niya ang inihaing pag-ibig nito ay itinalaga rin na man niya ang sarili sa pagpapakasakit, Inilaan niya ang kanyang buhay sa pagpapáiigaya sa laia king ito na kinatagpuan niya ng lilim kung baga sa maiabay na punongkahoy. Si Pepe ay may mataas na tungkulin sa kawamhang pinapasukan at sumasahod ng malaki. Nasusunod niya ang anumang naising bilhin Ynaging rq damit, kasangkapan at iba pang bagay kaya tinutumbasan naman niya ng paglilingkod. Hindi siya kumuha ng utusan upang wala siyang makahati sa gawain. Ang hirap ng katawán ay di niya alumana sapagka’t alam niyang hin di pa sapat ito upang ibayad sa pagpapalang kanyang natagpuan sa kafr*Mhan ng kanyang minamahai at iniisip na manunubos. —Hoy, Sinang, namatanda ka na ba? —ang pabirong tawag sa kanyang pansin ni Pepe. —Aba, napakatanga ko, —ang wika niya na parang nagulantang, —siya nga pala, hintay at ihahanda ko ang iyong minindal. Nguni’t pinjgil ni Pepe ang kan_ yang kamay. —Halika muña, tingnan mo mu ña ang sorpresa kong ito, —at muía sa bulsa ay inilabas ni Pepe ang isang kahita. Nangdilat ang mga mata ni Si nang. —Orasan! —at halos napasigaw si Sinang, —at naliligiran ng brilyante! Bakit ito pa ang binili mo? Di napakamahal ito. —Hindi lamang iyan, —putol ni Pepe sa iba pang sasabihin ng kanyang asawa, —eto pa, tingnan mo. Lalong nanlaki ang mga mata ni Sinang. —Ternong hikaw at singsing! at pawang brilyanteng ma'alaki. Pepe, bakit ka gumugol ng gani. to para lamang sa... sa... akin ? —Ano ba ang pinagsasabi mo? Para lamang sa iyo? Anong pa ra lamang sa iyo? Ikaw ang pinakamahalagáng hiyas sa aking buhay, Sinang ko. —Nguni’t hindi ako karapatdapat sa ganyan mong pagpapa. halagá, hindi! —at hindi kinukusa ay isinubsob ni Sinang sa kan yang mga palad ang mukha. Namalisbis ang. luha sa kanyang mga pisngi. Tumaas-bumaba ang kanyang balikat sa di mapigil na paghikbi. —Isa akong... —Huwag mo nang ituloy, Si nang ko, —hadlang ni Pepe, -sa akalá mo kaya ay hindi ko pa batid? Talos ko na ang lahat. Ikaw ang waiang nalalaman tungCONDENSED MILK! Ang malinis na pamamaraan ang nagsasanggaiang sa kadalisayan ng Dutch Baby Milk! Ang Dutch Baby ay pinakamainam na sariwang gatas.. pinatamis upang magbigay gana sa pagkain... nagtataglay ng kailangang bitam:na’t mineral na pampalusog. parasa in yo! Mayo 27, 1953 BULAKLAK 59 ---------------------------------------------- • kol sa aking buhay. Isa rin akong sawing katulad mo. Ang unang babaing pinag-ukulan ko ng pag. ibig ay hindi natutong magpahalaga sa kanyang sumpa kaya na ging kaáway ako ng babae noon. Ipinanlulura ko sila at kinasusuklaman. Nguni’t ikaw ang nagpabago sa aking balak na magpakaláyulayo sa mga anak ni Eba. —Kung gayón ay kapuwa tayo... —Sawi, iyan ang sasabihin mo, hindi ba ? At sa isang taong ating ipinaglukob sa iisang bubong ay naiuri natin ang ating pag-ib;g. Bukas ay pakakasal ta yo. Baká hindi mo alam kung gaáno ko pinananabikán ang matawag kitang aking ginang. Is:nubsob ni Sinang ang mukha sa balikat ni Pepe at iyon ay nabasa ng kanyang mga luha. WAKAS NAGMUMULAT ANG ... (Buhat sa pahina 9) ruan ang iyong puso na ako’y mahalin ? —Hindi ka pa ba nasisiyahan. DUTCH BABY Ang kape, ts&a, lutuin ay mas ma. llnamnam... mas masagana kung may Dutch Baby FuEcream Milk! (59 tíUUAtVUAJk ■£{, xx>¿ •---------------------------------------------Herman sa iyong tagumpay? Ano pa ang hinahanap mo? —Ang iyong pag-ibig, Narda... oo, ang iyong pag-ibig! —Nguni’t ako’y iyo na, hindi ba...? Hindi ba’t tayong daiawa ay nabibigkis na ng matibay oa tanikala ng batas? Ano pa ang gusto mo? Isinubsob ni Herman ang kan yang mukha sa dibdib ng asawa at parang sanggol na nanangis. —Narda, hindi ba’t ginagawa ko ang lahat upang lumigaya ka? Sabihin mo sa akin kung ano ang iyong ibig at susundin ko? Nar da, iniibig kita at pakakamahaLin hanggang sa labi ng aking n tingan. Ipinikit ni Narda ang kanyanz mga mata upang tipirin ang mga luhang ibig malaglag sa kanya’-■e mga pisngi. Mayamaya ay n.ig oakawalá ng isang buntung-hininga —Narta, ako’y alipin mong handang sumunod sa iyong b* Lang iibigin.. .utusan mo ako, AND TELEVISION at Home in Spare Time! A great era of Radio-Tele vision prosperity is on its way. Big opportunities will be available to properly trained men. NOW is the time to prepare for YOUR future in this fast growing Industry. I Show You How to Start Your Own Radio-Televi sion Business, without Capital I can train you, in your spare time, right in your own home, for a successful Radio Television business of your own, or for a good pay job. Many of my students also earn money in their spare time, while learning. The future can be YOURS, if you PREPARE for it NOW. Take the first step, send below coupon for my big FREE 56 page book. C. H. MANSFIELD, Frctldcnf HOLLYWOOD RADIO & TELEVISION INSTITUTE ■ C. H. Mansfield, Pres., Dept. BLr-87 Hollywood Radio & Television Institute _ . . _ _ . 7078 Hollywood Boulevard. Hollywood 28, Calif., V. S. A Send me your FREE book, “Your Opportunities in Radio. Television &. Electronics”, which tells how you can prepare me for a bright future in Radio and Television. ,e* oKii-m oaawa. . . atusan mu oKu at ako’y handang tumalima.. Nakagat ni Narda ang kanyang labi. Muntik na iyong nagdugo sa di in ng kanyang pagkakagat Anoman yata ang gawin, ay talagang hindi niya matutuhang mahalin ang lalaking iyon, na kung siya mang naghatid sa kanva sa lambana ay siya naming nagguho ng lahat nivang nangarap sa buhay. —Diyos ko! —ñausa! sa sanli ni Narda habang nakayupyop ¿a kanyang dibdib ang lalaking iyong para sa kanya ay siyang nakalikha ng lalong pinakamalaking pinsala sa kanyang buhay. —Ano po ang dapat kong gawin. Panginoon ko? Tulungan Mo po ako... tulungan Mo po ako1 At, ilang panahon pa ang nag daan. Malaki na ang ának nilang si Angelita. Ito ay kamukhang-kamukha ng kanyang ina, kaya mahal na mahal siya ni Herman. Kung aalis si Herman o kung may patutunguhan siyang malayong bavan, ay walang patid ang G H. Mansfield, Pre*. ■ pagnaDlllu Kay isaraa na nuwag pababayaan ang kanilang anak. Kung maaari nga lamang ay ibig na niyang huwag mapapawaláy sa kanyang paningin ang magIna na sula sa kanyang buhay. Isang araw, si Narda ay napaluwas ng Maynila. Nang siya’y naglalakaa sa isang magulong lansangan, ay nagkita sila ni Alberto. Buhat nang mag-asawa siya ay lumayo na si Alberto sa kanilang munting nayon. At, ngayong mull silang mag kita, ay nakaramdam si Narda na minsan pang paglukso ng kan yang puso. Hindi niya akalaing magkita sila ni Alberto, at para sa kanya, ang gayong pagkakataon ay sadyang hulqg ng langit upang minsan pang mapalapit sa kanya ang lalaking dati nang may dambana **a pitak ng kanyang dibdib. —Narda. —masayang batí m Alberto. —ano ang ginagawa mo sa lunsod na ito? Hindi agad nakatugon si Nar da, nguni’t ang kanyang mga ma ta ay kumikislap sa kaligayahan. Niyaya ni Alberto si Narda sa isang palamigang-bavan at hindi naman ito nakatanggi, paano’y talaga nanmn nivang mahal si Al berto -ITminom niuna tayo ng kahi’t ano. -parang anyaya ni Alberto at si Narda ay tila aliping tuma lima. Ilang sandali mima ang namagitan sa kanilang dalawa bago nabasag ang kanilang katahimi kan —Narda, nalimutan mo na ba ang a ting kahapon? —naitanong ni Alberto. —Nalimot. . ? Alberto, kung makakausap mo lamang ang aking puso. . Hinawakan ni Alberto ang isang kamay ni Narda na nakapatong sa mesa. Hindi naman I i i cumanggl bi IN arda. iNuUaiuc» yang parang gumapang sau kan ya ang mainit na dugo ni Alber • to —May pitak pa ba ako sa iyong dibdib, Narda? Napa tungo si Narda —Narda. iniibig kita ai tiankong... —Ano iyon? - nuuiating «hk> ni Narda. —Ibig kong itakas kita... dadalhin kita sa kabila ng mga ulap upang matupad ang ating nabigong sumpaan. —Nguni’t ako’y hindi na mala ya, Alberto... —Nalalaman ko, Narda. . .kung mahal mo ako av hindi ka tatanggi. Sasagot na sana nang pagsangayon si Narda nang biglang may humarap sa kanilang isang babaing may hawak na sanggol. Nagsalubong ang mga matá nila ng babaing iyon na maputlang-maputla at payat na payat. Pagkatapos ay dahan-dahang napahandusay ang babae. Salamat ns lamang at naagapan ng isang tagapaglingkod ang hawak na sang gol kaya hindi ito nahulog sa se mentó. Napatingin si Narda kay Alberto Kitangkita niya ang biglang pagbabago ng kulay ng mukha ng kanyang kaharap. —Kilala mo ba siya Alberto’ —naitanong ni Narda Hindi agad nakasagot ang Unanong. —Alberto, tulungan mo ang ba baing iyon at kung kailangan ay dalhin siya sa isang pagamutan. —Nguni’t bakit ba. ? Bakit ba natin siya pag-uukulan ng pa nahon? —Alberto, utang na lonh, tulu ngan mo ang babaing Ivan? —Tutulungan ko kung ipangangako mo sa aking hihintavin mo ako dito. —Oo, Alberto. . . maghihintay ako dito.. .hihintayin ko ang iyui¿g pagba Dalllu Saka lamang kumllo» ai Alber to. Pinangko ang babaing nawalan ng malay at saka isinakay sa isang taksi at díñala sa pagamutan. Nang malayo na ang sasakyang kinalululanan ni Alberto at ng babaing nawalan ng malay, ay mabilis na kumilos si Narda. No on di’y sumakay sa isang bus na patungo sa kanilang nayon. Madilim-dilim na at masama ang panahon nang sapitin ni Narda ang kanilang nayon. Ang biglangbiglang pagbuhos ng malakas na ulan ay hindi nakaplgil kay Nar da upang di agad magtuloy sa kanila. Sinagasa ang lakas ng ulan. Nakapinid nang bahagya ang ka nilang pinto nang dumatlng siya sa kanila at dahil, sa lakas ng ulan ay hindi napansin ni Herman ang kanyang pagdating. Papasok na lamang si Narda nang siya’y mapauntol sa bungad ng pinto at buhat doon ay napakinggan niya ang marahang tinig na namumuo ni Herman. Sumilip siya, nakita niyang nakaluhod ang asawa sa harap ng munti nilang dambana sa loob ng silid. Narinig ni ya ang dalangin ni Herman... —Panginoon ko, —usal ni Her* man habang nakatitlg nang wa(ang kakurap-kurap ang mga ma ta sa Birheng nasa dambana, — huwag Mo pong itulot na abutin ng kahi’t anong sakuna ang ínahal kong asawa, sapagka’t magiging walang halaga sa akin ang buhay na ito kung siya’y ... —Herman, —ang narinig buhat sa piga labi ni Narda at nakita ni Herman na sumugod s4 kanya ang asawa at boong higpit siyang niyakap, —Herman, ngayon higit sa lahat ko natalos na mahal kita... —Narda, asawa ko...ulitin mo nga uli ang mga katagang iyon... Islnubsob ni Narda ang kan yang ulo sa dlbdib ni Herman at saka marahang nagsalita... —Uo, Herman, ngayon ko nalamang mahal pala kita! At, patawarin mo ako kung ako ma’v nagkasala sa iyo. Iblnilanggo ni Herirían sa kan yang mga blsig ang katawang baflang-basa ni (Narda at saka mara hang nagsalita... —Narda, asawa ko...nalalaman ng Diyos na wala kang nagagawang anomang pagkakasaln sa akin kaya hindi mo kailangan ang aking patawad! Ipiniklt ni Narda ang kanyang mga mata at saka malayang nag pakawala ng isang buntung-hlnlnga. Ngayon niya natalastas na ang panaho’y isang mabuting guro, sapagka’t nagmumulat ito sa mga nllikha sa matamls na KA TOTOHANAN sa buhay. At, bu hat noon ay natiitjihan na niyana iwagllt bu, Kcuiytuig alaala cuxg Kt» tauhan ni Alberto, ang lalaking muntik nang siyang magbulid 3a kanya sa bangin ng kapariwaraan WAKAS IHKAI. ANG PAG-IBIIí (Buhat sa pahina 3) Aling Nora. —Ha! Susmaryosep! —Parang baliw si Kabebang Tomas nang mabasa ang iniwang sulat ng anak. Ayun at pinagkakaguluhan ang mag-ama sa silid Patay na sí Aling Nora, at si Kabesang Tomas ay hindi makausap l Digan g íimnggagamul ang Dan kat ng naghlhinagpis na kabesa. —Hindi mo nauunawaan. Tutol ang kalooban ni Norang mapakasal kay Lauro. Tinakot ko lamang siya, binantaang itatakwil kaya napahinuhod. Iyon pala’y... —Walang pinakahahangad ang olnumang magulang kundi ang ikapapanuto ng anak Kaya hu wag mong gaanong pag-iisipin ang nangyari na. Hindi na maibabalik ang nakaraan. —Kay sama kong ama. Ako pa.. .ako pa ang naging dahil ng kamatayan ng aking anak. —Kalamayin mo ang loob mo, Tomas, narlyan na iyan. Lalong mahirap ang pati ikaw ay maratay, —naaawáng tinapik ng kaAng maputlang sinag ng namamaalain na Araw ay tila bantulot pang lumisan muía sa pagkakadantay sa isang malungkot na laAfg» Kamay na GumagaTaw ay Nafun/mhari'.. . at kung iyon ay matúmi ¿yon ay nanganganib sa MIKROSYO!| MAGHUGAS ARAWARAÑ sa pamamagitan ng rr, CO LIFEBUOYS Iptnagsosanggalang kayo nito sa mga mikrobyongnasa dumi! Ma_yv 27, ItfDB (j J rawan: Nag-uukol si Marcial, ang nabigong katipán ng isang piping dalangin sa kaluluwa ng babaing nanatiling tapat sa kani lang sumpaan. W A K AS Maijaniia Anq Buhay... (Buhat sa pahina 7) Masuyo siyang hinalikan ni Angel sa pisngi. Isa-isang inilabas ni to ang mga pagkaing dala: may ubas, mansanas, mamahaling blskwit. —May bagong pasyente pala rito, —puna ni Angel na matamang pinagmamasdan ang baba ing bukud tanging walang dalaw. —Oo, kanlna lamang siya rito. gtj BULAKLAK Mayo 27, 1953 Dr. Perfecto G. Mendoza ESPESYALISTA SA MATA. TAINGA. ILONG at LALAMUNAÑ . >»agsanav sa mga ospital at Unibersidad ng Alemania Mamgat at walang sakit na operasyon ng CATARATA (Pilak) GLAUCOMA at NASUGATANG MATA _ „ T Oras; 10-12 n.u at 5-6 n.h. R-2U1 Laperal Bldg. 851 Rizal Avenue, Manila DRA. PATRICIA B. NAVARRO Espesyalista sa pangansranaK. laging nakukunan. Sakit sa matris * ♦ at obariyo, at sa hindi manganak. Klinika: 9:00—11:00 A.M. U. S. T. (Pay) Hospital 4:30— 8:00 P.M. 1723 Sulu, pagitan ng San Lazaro at I Malabon St. GURO SA KOLEGIO NG MEDISINA SA P AMANTAS ANG STO. TOMAS i DR. V. G. LOPEZ Tuberculosis—sakit na lihim—sa balat at ano mang karamdaman sa locb ng katawan. Libre £ng Pagsilip sa X-Ray tuwing Lunes, Sabado at Linggo ng Umaga. Rm. 208 Margarita David B dg. Rizal Ave. Ran n n<r Azc^rraga Tel. 3-83-57 I i SARATna ILONG P titistisin Sumangguni kav DR. AMANDO V. SANTOS » Klinika—Kuarto 213 PALOMO BLDG.: Azcarraga kanto ng O’Donmh ? Espesvalista sa mga sakit sa MATA. TAYNGA. ILONG at LAL AMUN AN. 1 Konsulta: 9:00-12:00 N.U. — 3:00-6:00 N.H. j DR. S. D. GUTIERREZ X-Ray sa loob nang katawan. Sa mga nag-aanak (at nagpapaanak) Read’s Nor- 4 mal Delivery. Sakit s?< Baga, T. B., Sik- i mura, Apdo. Balat at ib?, pa. 420 Avenida Rizal — Gusaling York , Town, tapat nang Cine Ideal DRA. LUZ N. DULCE Gumagamot ng laging nakukunan, hindi mag-anak. sirang regia at ibare SAKTT NG MGA BABAK, pamamayat at mga SAKTT *NG BATA. MEDICINA HENERAL. kagaya ng panghihina ng kata wan. madalas na pagkahilo at sakit ng ulo. nerbivos atbp Silid 201 4:00-7:00 N.G.—Araw-Araw DON EUSEEIO. BLDG. 9:00-12:00 N.U.—Linggo at Kanto ng Carriedo at P. Gomez Fiesta Oficial DR. F. IRA EDNEEPEIDN APENDICITIS. ALMURANAS. sakit ng PANTOG BATO. BUKOL. ; TIYAN at operasyon. eksamen ng IHI, DUGO. LAWAY, atbp. » Oras: 9:00 n.u. — 5:00 n.h. Tel. 2-64-31' 2021 F. Huertas, tapat ng Manila Jockey Club DR. RERNARDD A. LIMLUVGAN POST-GRADUATE SA CORNELL UNIVEPSITY Nagsanay sa Bellevue at N. Y. Hospital Espesyalista sa Puso, Baga, Sikmura, Atay, Bato Mataas na Presyon. Dugo, Sakit na Lihim. DON EUSEBIO BLDG. Silid 207 Kanto ng Carriedo at P. Gomez DR. M. S. PURISIMA Sakit sa BAGA—Sak:t na LIHIM—sa BALAT. BATO. PANTOG at daanan ng Ihi. Pagtistis. paggamot ng APENDICITIS. LUSLOS. BUKOL, ALMURANAS. PIS FULA. TONSIL. ADENOID. PILAS ang LABI atbp. RAYOS-X, Klinika: R-201 Central Hotel Big., Ave. Rizal-Azcarraga. Oras: 9:00-12:00 A.M. — 3:00-6:00 P.M. DR. B. S. BEALICA TISIS—HIKA—SAKIT SA DIBDIB (BATA ó MATANDA) (UEO—HINGAL—PAGLURA NG DUGO) X-RAY — AEROSOL — PNEUMO-THERAPY CLINIC: R-219 Doña Mercedes Eldg., Plaza Miranda Qulapo — 4:00-6:30 P.M. Araw-Araw — Tel. 3-84-44 SA UMAGA. Quezon Institute DR. CELSO P. P ACULA ESPESYALISTA SA PANGANGANAK AT MATRIS Oras ng Konsulta: Sa Umaga: U.S.T. Hospital Sa Hapon: Mula sa alas 4:00 hanggang 6:00 T‘ 1. 2-74-55 1323 O Donnel, Sta. Cruz, Manila STB. CBISTO CLINIC HiriGi mad urn i. Mataas na Presyon ng Dugo, Paggamat sa Pistuia at Almuranas ng walang operásíyon. Walang bayad ang konsulta. GRAS: 9:00-11:00 N.U. — 3:00—6:00 N.H. 101 S.venih Avenue, West Side, Grace Park, Caloocan, Rizal OB. C. LLMKAKO INSTITUTE N'aging Punorjg Manggagamot sa Culion-Leper Colony Mabisang gamutan sa Lepra at Tuberculosis May 43 taong karanasan sa nanggagímot 949 Bilbao, Tundo, Maynila 162 Alfonso XIII, San Juan, Rizal ! Ting, bigyan mo siya ng ubas,— likas kay Luding ang pagiging mabuting ugali. Nakangiting nagpasalamat ang babae. Lalong gumanda ito sa tingin ni Luding. —Naiinip na ako rito. I big ko nang lumabas, —ungot ni Lu ding sa asawa. —I big ko ngang nasa bahay ka na. Nguni’t kailangang sundin natin ang manggagamot. Nagbuntunghininga si Luding. —Kay tagal ko na rito. Naiisip ko na walang nag-aasikaso sa iyo, sa mga pangangailangan mo. Nakatiwangwang ang ating bahay. Hindi ko mapagkatiwalaán si Pe tra sa. pag-aayos nuon. Tumawa si Angel. —Kaya nga ayokong ilabas kita hanggang hindi ka pa lubusang magaling. Hindi ka makatitiis na hindi magkikilos. At ang bunga nuon ay ang mabinat ka. Matitiis kong walang nag-aasikaso sa akin, ma titiis kong mangulila nang panandalian matiyak ko lamang na ikaw ay pabuti na. Tatlong araw ang nagdaán. Napuna ni Luding na walang dumadalaw sa babaing karatig niya ng hihigan. Napansin rin niya ang pagkawalang kibo nito, ang pagiging malulungkutin. Sa sanda-sandaling usapan nila ay napag-alamán niyang ito av taga Hagunoy. Nasa hustong gulang na si Lu ding. May karanasan na siya bi lang isang ginang. Nalalamán niya na may itinatagong suliranin ang babaing ito. At hindi niyá mapigilan ang magdamdam, ang makihati sa kapighatiang laging nakabadha sa mukha nitong larawan pa ng kawalang malay. Gaya ng umagang iyon na nakatingin ito sa malayo, sa may durungawang pinaglalagusan ng hangin. Kinausap niya ito sa pagnanais li bangin. —Mabuti pa ikaw at lalabas na bukas. Ako ay mga ilahg araw pa rito. Marahang bumaling sa kanya ang babae. Nakangiti ito subali’t may bahid kapaitan ang buong kaanyuan. —Oho, lalabas na ako bukas... Hindi' natapos ang sasabihin ng babae. Nanlalaki ang mga mata nitong nakatingin sa papalapit na matandang lalaki. Halos napatayo ito sa hihigan. —Ingkong! —patillng tawag nito. Sumusugod na lumapit ang ma tandang lalaki. Isinubsob ng ba bae ang kanyang ulo sa dibdib ng matanda. Kapuwa luhaan ang dalawa. —Nelya, ang apo ko. Hinanap kita simula nang umalis ka sa atin nang walang paalam. Hin di mo sana ginawa ang ganoon, —narinig ni Luding na wika ng matanda habáng hinahaplós ang ulong nakasubsob. —Ingkong, patawarin mo ako. Umalis ako ’pagka’t ayokong madamay ka pa sa kahihiyang tatamuhin ko. Ibig kong sarilinin ang iahat, ingkong, Pata wad, — sa pagitan ng mga hikbi’y búla las ng babaing Nelya pala ang pangalan. —Mahal na mahal kita, anak. Hindi kita maáaring hatulan maging ano man ang ginawa mo. Alalahanin mong ikaw lamáng ang kaligayahan ko sa aking katandaan. Ikaw- lamang ang nakatitighaw sa sugat ng pangungulilang likha ng maagang pagyao ng iyong ina. Hindi ko mapatatawad ang aking sarili kung ikaw’y pababayaan ko. Salamat na lamang kay Dr. Abenido at nalaman kong naririto ka. —Sila, ingkong, ang tumulong sa akin. Sila ang naghatid sa akin dito. —Bukas daw, Nelya, ay makalalabas ka na. Bukas kita kakaunin dito nang tayo’y makauwi din sa Hagunoy nang maaga. Pinahiran ni Nelya ang kaniyang mga luha. —Akala ko, Ingkong, ay tapat ang pag-ibig niya sa akin kaya ako nagtiwala. Ipinangangako kong hindinghindi na mauulit ang nangyaring ito. —Mayaman sila, Nelya. At ang mayaman ay para sa maya man din. Limutin mo na siya. Umalis ang matanda. —Kay bait ng Ingkong ko,— usal ni Nelya. Maliwanag ang mukha niya sa kaligayahan bu nga ng kaalamáng may nakauunawa sa kanya, may nagmamahal sa kanya sa kabila ng pagkaamis niyang tinamo. Datapuwa’t lalong nagitla si Nelya nang kinagabiha’y dumating si Da Abenido na may Rasamang isang makisig na lalaki. Dinig na dinig ni Luding ang usapan sa tabi. —Nelya, mahal ko. Salamat at natagpuan din kita, —bungad ng makisig na lalaki. Nakita ni Luding ang poot sá mukha ni Nelya, ang pag-iwas nito. —Bakit ka naparito? —Hindi ko alam na umalis ka. Inilihim sa akin ng Mama ang" lahat. Itinago niya pati ang mga sulat na ipinadadala mo para 3a akin kaya wala akong natanggap kahi’t isa. Si Sinang lamang na kaihlgan mo ang nagsabi sa akin. Hinanap kita... —Ako ang kanilang manggaga mot, —nakatawang putol ni Dr. Abenido. —Hindi ko natils na di sabihln kay Raul ang kínasapitan mo. Alam kong hindi siya magwawalang bahala. —Kaya ako naparito, mahal lio, ay upang kaunin ka, kayong magina at bigyan ng pangalan ang ating supling, —nagmamakaawa si Raúl. —Sapagka’t naawa ka. Dahil nahihiya kang talikuran ang tungkuling ikaw ang dapat umako. Hindi, Raúl, hindi na. Alangan kami sa inyo. Mahirap kami gaya ng sabi ng Mama mo, hindi ba? —basag ang tinig ni Nelya. —Sapagka’t iniibig kita, Nelya, —taos sa pusong agaw ni Raúl. Sapagka’t sa simula pa .lamang ay talagáng nakahanda akong panagutan ang lahat dangan Lamang at nagkaroon ng mga balakid. Mabubuhay tayo sa sarili kong sikap kung subyang sa iyong kalooban ang kayamanan namin. Matitiis kong mawalan ako • ng mamanahin, matitiis kong mamulubi at magbatak ng sariling mga bisig huwag ka lamáng mawawala sa akin, Nelya. Sapagka’t higit ka sa lahat ng kayamanán pa ra sa akin. Pupuntahan namin ang ingkong ngayon at bukas ay sabay-sabay na kaming kakaon sa iyo. XXX Katulad nang dati ay maagang nagising si Luding. Napangiti si ya nang mamulatan si Nélyang ayus na ayos na. —Magandang umaga sa inyo,— bati nitong masaya. —Pinakamagandang umaga sa iyo,—ganting batí niya. —Handang-handa ka na pala. —A, e oho. Maaga ho silang darating. May kinuha si Luding sa kanlyang mesita. Isang malaking balutan. —Nelya, ito ang gamitin mo para sa iyong anak. —Naku, e maraming salamat ho, —hindi mugkuntututo si Nel ya sa pagbubukas ng balutan. — O!—búlalas nito pagkakita sa kung ilang dusenang lampin, mga bigkis at baru-baruang pawang nabuburdahan. Hawak ni Nelya ang mga ito nang bumaling kay Luding. — Nguni’t kayo paano? Natawa si Luding. —Patay nang isilang ang anak ko, nakalimutan mo na ba? —Hindi ho, ang ibig kong sabihin ay — kung magkakaanak kayong muli e di bibili pa kayo, —hindi malaman ni Nelya ang sasabihin upang pagtakpan ang kaniyang kabiglaanan. Hinawakan ni Luding sa kamay si Nelya. —Ibig kong iyan ang gamitin mo para sa iyong anak. Parang aláala ko sa iyo. Hu wag mo akong alalahanin. Kung ako’y magkakaanák na muli ay ipaghahanda ko ng iba. Hindi napigilan ni Nelya ang kanyang damdamin. Hinalikan niya sa pisngi si Luding. —Ma raming salamat sa inyo, Aling Luding. Idadalangin kong lagi ang pagkakaroon ninyong muli ng anak. May nadadamang kaligayahan si Luding nang ihatid niya ng huling tanaw si Nelya nang uma lis itong kasama si Raul at ang kanyang ingkong. WAKAS Mayo 27, 1953 BULAKLAK gg na mayroong taong inopera, saan naroon ang taong iyan?.. Maging ito’y patay o buhay ay dapat nilang ipakita sa akin bilang pinuno ng pulisya. —Sasama kami sa inyo, tsip...—at nagsisunod na rin ang mga kinatawan ng pahayagan. Dumaán ang maghapon... Sa-loob naman ng taha nan ni Doktor Mendoza ay hindi na napag-usapan ang tungkol kay Andy. Maghapon ang matanda na nasa loob ng kanyang tanggapan sa paaralan ng panggagamot. Si Cris tina naman. pagkapanggaling sa paaralang pinapasukan ay I I I ANG SUMPA...! (Buhat sa pahina 25) ng pungió. Sukat ang sabihing namatay sa oras ng natrtistis at wala na... —Kung sa bagay,—giit pa rin ng isang repórter. — Nguni’t nasaán ang bangkay? Bakit nila itinago at sinabing nawala? Aba, ang bangkay ng isang tao ay hindi pa rang kasangkapang naitatago ng lihim... Sa bangkay maáaring matuklasan ang anumang nakatagong sanhi ng kamarayan... —Iyan ang tutoo... —ang patango-tango pang wika ng pinuno ng pulisya. —Nguni’t ayon kay Doktor Mirasol, ang kanyang inopera ay si Doktor Andador del Mundo. —Ang bantog na manunuklas? —ang panabay ng mga reporter. —Oo, mga kaibigan... Nguni’t ang doktor na iyan ay natagpuan namin sa kanyang tahanan na malakas pa sa amin. —Napagkamalan kung gayón...Samakatuwid, buo pa rin ang aking híñala na iba ang inopera, namatay, at... nawala ang bangkay... Biglang nagtindig ang puno ng pulisya. Inihagis ang upos na hinihitit, kinuha ang kanyang sumbrero at saka binalingan ang mga reporter na nagkakagulo sa kanyang tanggapan. —Binigyan ninyo ako ng landas na aking dapat tahakin,—ang patangotangong wika. —Kuhg tutoo ang sinabi ng nars na nagbabantay na may binantayan siyang malubha; kung tutoo rin ang ulat ng nars sa sala de operasyon "Aku’v nialipunii at malakas; llmiinom ako ng SmOHITA! ' Makrema at masaganang gatas condensada ‘marka Senyorita ay pinalalakas at pinagiging matipuno ang katawan! Simulan sa Senyorita ang inyvny sanggol! Pasaganain ang inyong pagkain sa pamamagitan ng gatas condensada marka Senyorita. Mamam para sa kape o sa main it na tsoko'ate. Gumamit araw-araw ng malinamnam at masaganang Senyorita! MILKMAID ¿ensed muí ^Maid Brand SWEETENED CONDENSED MILK (54 -bULíAKLAK Mayo 2?, u*guuniaüad na sa loob ng hardin at inaliw ang sarili sa pagbabasa ng isang nobelang Ingles... Kung ang ama’y nababahaia sa nangyari, si Cristina uaman ay laiong naging masigla at panatag. Ang kanyang pagkabatid na si Anay ay maiakas at napagkamaian iamang, ay nagduiot sa dalaga ng kasiyahan. Aywan niya Kung bakit lia bang lumaiaon ay tila lalong nalalapit ang Kanyang kaiooban sa binatang dayuhan. Ang katauhan ni Anay na kung magsalita ay buong-buo ang pagtitiwala sa Kanyang sarili, ay nakaakit ng pagtingin... Fusong bata palibhasa, at Kasaiuxuyang tinutubuan ng bagong danidanun, kung kaya’t habang lumalaon ay lalong nararagdagán ang kanyang pananabiK na may kalakip na paghanga at pagtmgin kay Andy. —-Laiong gumaganda ang aapit hapon kung narinto ka sa hardin,—ang kanyang narinig na wika sa likuran. Napaigtad ang dalaga at biglang binalingan ang nagsalita at nang makilala’y dali-daling tumayo at sumalubong, —Andy ... —Hinoi ba ako nakakaabala sa iyong pagbabasa? — masayang wika ng binata sa dalaga. —lyan na nga ba ang ikinakaba ng aking dibdib. Tila may bumubulong sa akin na darating ka...—nakatawang cugon. _ ____ _ —Salamat, Cris. —Maupo ka... Andy, kumusta?. . . Inaakala kong hindi ka naman labis na nagalit sa kapangahasan ni Cris pin na pumasok sa iyong silid? —Bakit ako magagalit. Cris?... —nakatawang pakli na tinapik pa ang palad ng dalaga na kanyang hawak-hawak. —lyan ang ibig ko... Magsiyasat... Kailangang siyasatin ang isang suliranin upang matagpuan ang lunas... —Mukhang nagalit ka... iyan ang hinala ng aking ama... —At iyan ang sanhi ng aking pagparito ngayon, Cris. Hihingi ako ng pagpapaumaphin sa aking kabiglaanan kanginang umaga. Hindi na ninyo tuloy nakuhang paunlakan ang aking mesa ng agahan. —Hindi sa gayón, Andy... Ang tutoo, malaman lamang namin na ikaw ay ligtas sa panganib ay nasisiyahau na kami. —Cris, —ang mahinahg wika ni Andy. —Habang lu malaon ay natutuklasan kong mahirap nga pala ang nagnsa... Kailangan ko ay isang kaluluwang makapágtitns sa aking... kakaibang ugali. Isang nakatatap ng aking... —Isang alila o isang katiwala ang ibig mo?... —at pangiti pang itinaas ang kilay. —Hindi, isang karamay sa hirap at ginhawa, isang kaluluwang magiging karugtong ng aking buhay... —Uy, romantiko... —Hindi ako nagbibiro, Cris... Namalas ko sa íyu ang isang pusong maawain, isang kaluluwang walang pakunwari, isang katauhang marunong magtanggol sa mga bintang, pula, at pansin sa isang minamahal at hindi nakikinig sa sinasabi ng iba kundi sa ibinubulong ng kan yang puso... Kaya’t kaya’t... —Ano ang ibig mong sabihin,.Andy?... —Minamahal kita, Cris... At nais kong hingin ang iyong kamay sa iyong ama... —Tutoo ba ang sinabi mo, Andy?... RAYOS X DENTAL P 1.00 Ang larawan ng diodib na Runa sa painainagitan ng Iiayos-X ay tiyak bui>agka’t malinaw na makiki’5mm.í>2.50 SAN VICENTE CUNIC 4CI SAN VICENTE - IfAJÍlLA ta ha piaka nito kung may (Ora ang m ong baga—al it<»’y makakamít sa murang halaga laniang. Nasa ilalim ng pagsusuri ng mga tanyag at kilalang manggagamot na espesyalista sa TI BEBfl LOSIS * I>r. J Ortañes Dir^ktor (Nagsanay sa 'l'nibí-rsidad ng Madrid, Vi/nna, Londres at Es tados Énidoa.) —Inaakala mokayang ako’y pagbibiro?... Sasagot sana si cnsuna nguni’t napansin niyang tila may lumalakad na palapit sa kanila. —Papa ...—ang kanyang tawag nang ito’y malapit. —Cristina, aba, Doktor del Mundo... narito pala kayo? —Magandang hapon, propesor..-.—ang wika ng bina'ang manggagamot. —Ako’y magpapaalam sana sa aking anak... Nguni’t yamang narito kayo ay hindi masamang magbalita tungkol sa nangyari ngayon. Ang diréktor ng ospital ay tuniawag sa akin at tila sila’y mahigpit na sinisiyasat tungkol sa isang krimen. —Krimen?... Anong krimen iyon, propesor? —ang tanong ni Andy. —Ipinalalabas daw ng pulisya ang bangkay o ang katawán ng inopera sa pagamutan. Sa ulat ng sala de operasyon ay may ipinasok at tinistis sa silid ng tistisan. Ayon sa ulat ng pulisya ay may ipinasok na isang taong nabaril at malubha. Dahil sa hindi mailabas ang katawan ng maysakit, ang buong ospital ay nasa ilalim ng pagsisiyasat. —Isang malaking eskandalo!... —ang namutawi sa bibig ni Cristina. —Oo, iha... Ang ospital na iyan ay tumanda na sa matapát na paglilingkod sa bayan. Ngayon ay kakaladkarin ng mga pahayagan ang pangalan nito sa isang mahiwagang pangyayaring hindi madalumat ng isip ng tao... —Nguni’t papa... Paano ang... —Kung sila’y may inopera, daan ng katwiran na ilabas ang taong inopera kung ito’y buhay ; o kung namatay naman sa sala de operasyon, bakit nila itatago, ililihim at ipagkakaila? Lumalabas na may kasalanang dapat huwag ipagmakaingáy... Iyan ang malubhang suliranin ng ospi tal... Matagal na hindi umiimik si Andy, ngum t nakangunot ang noo at nagtitiim ang bagang. —Ano ang palagay mo, Andy? —tanong ni-Cristina na napakapit sa bisig ng binata. —May katwiran ang pulisya na humanap ng “corpus delicti"... Kung sila nga naman ay may inopera nasaan ang inoperang iyan? Kung namatay, bakit nga naman ita tago ang bangkay kung walang nangyaring dapat na ilihim... —Nalalagay ang ospital sa masamang pangalan nga yon, —hinagpis ni Cristina. —Buweno, maiiwan ko muña kayo, doktor... —at kinamayan ni Doktor Mendoza si Andy. —Magtutungo lang ako sa ospital at titingnan ko kung ako’y may magagawang tulong... Matagal nang nakaalis ang matandang propesor ay hindi na nagbalik ang kasiglahan ni Andy sa pag-uusap nila ng dalaga. Madalas na makita ni Cristinang nakatungo at nakatitig sa lupa na tila may malubhang bagay na iniisip. —Andy ... bakit?... Tila nawalan ka ng sigla... ? —Tungkol sa... tungkol sa ibinalita ng iyong papa... —Inaakala mo kayang hindi nila malalabasan ang suliraning iyon?... —Maáari, Cris.. Maaári...—at saka marahang tumayo sa pagkakaupo. —Nguni’t paano? Sino ang sasaksi sa kanila na magpapaliwanag sa nangyari? Tinapik ni Andy ang palad ng dalaga at saka masuyong hinagkan... —Ipinangangako ko sa iyo na iuurong ng pulisya ang kanilang pagsisiyasat. Sabihin mo sa iyong ama na pumanatag at walang mangyayaring anuman... Ang ospi tal ay magpapatuloy sa kanyang magandang pangalan. .. —Paano ang iyong gagawin, Andy...? —Ako ang bajiala... Magtiwala ka sa akin... (TTTJTULOY) hATLLAli Ab 1 JiANb... (Buhat sa pahina 15) Kita rito, e . —Raul, «ng nakangiti ua nng wika ui Didang. —Baku Ka aaparito ? —Upang dalhin sa lyo si Car iota, Didang. Upang sabihin sa tyong siya ay magaling na... ang aking anak na walang nakikilang Ina. Nang' yumakap ang bata sa leeg ni Didang ay isang daigdig ang natanawan niyang bumaba mulq, sa kawan ng kukuti-kutitap na mga bituin. Isang daigdig na naghandog sa kanya ng isang bagay na kailan ma’y hindi pa nagiging kanya at inakala niyang hindi na magiging kanya sa ba"ang panahon. WAKAS VASA NA YUN... (Buhat sa pahina 11) »iang iyan mapagbiro. x x & Liumpas ang mga Hang araw. Si Delfin at si Elsa ay naging mabuti nang magkaibigan. Hin di na nayayamot si Elsa sa mga biro ni Delfin; unti-unting nasanay na rin siya sa pagkapalabiro ng binata kaya siya man ay naruto na rin gumanti ng biro sa kapuwa biro. Sa panunungkit ni Bisa ay si Delfin na ang kanyang kasakasamá, anuman ang gawln ni Elsa ay katukatulong si Del fin. Natutuwa naman ang matandang ale ni Delfin sa nakikitang masaya at mabuting pagsasamahfln ng dalawá. Patuloy ang takbo ng mga t-raW at patuloy rin naman ang oagkakahulihan ng mga kalooban •er isa’t isa. Habang nagtatagal si Delfin sa mhanan ng kanyang ale ay Ja lo niyang napatutunayán sa aarlli na inaangkin ni Elsa ahg mga katangiang hinahanap-hanap niya L na isang babae. Sa isang salita’y I *1 Elsa ang kabuuan ng kanyang I mga pangarap. Si Elsa ang ba- ’ baing nais niyang ihatid sa dambana. Nguni’t wala siyang Jakas ng loob na pagtapatan ito. Natatakot siyang biguin ng dalaga at mawala ang pagtitiwal» ni to sa kanya. 8a kabilang dako gam to naman ang nagiging damdamin ni Elsa sa binata. May lihim siyang pagtatangi kay Delfin nguni’t ang pagtatanging ito ay mananatiling lihim sa kanyang puso habang hindi niya natitiyak na ang bina ta ay wala pang katipan at siya lamang ang maáaring mahalin at tbigin nito. Tsang hapon. st Elsa ay nagwa- | valifl an taknran Nag-lloa noon d Delfin sa bahay kaya naisipau nito ang maglibang sa pagbabaaa ng Bulaklak. Nagtindig siya sa pagkakaupo at tinungo ang silid ng dalagá upang kunin ang Bulaklak na kani-kanina lamang ay binabasa ng d^laga bago ito nagwalis. Nang palabas na sana siya at kipkip na ang Bulaklak ay namataan niya ang maliit na tála-arawan ni Elsa na marahil ay nalimutan at naiwan sa ibabaw ng mesita. Wala sa loob na binuklat niya at sa isa sa mga dahon • ng tal a-ara wan ay nabasa niva ang ganito. “Kay Delfin ko nakilala ang Makapagluluto kayo ng 100 pagkain para sa isang tao sa isang lata ng (^AGONÍfMAYONr^) Mayon! Pinaka-dalisay, pinaka-maliLahat ng kabutihan sa panlutong la► ngis ay inyong matatamo sa Bagong naw, pinaka-matipid! ■ na pagluluto (ginamitan ng karne, isda ay nagpatunay na 1 “pintang” lata ng tong pagkain para sa isang tao! Opo. Mayon ay talaMga subok at gulay) ; Bagong Mayon ay nakaíuluto ng higit sa 100 husgang matipid... maaaring ulit-ulit na gamitin. At sa Mayon, hindi kailangang kayo’jr maging “ma galing” sa pagluluto upang makapagdulot ng masarap na pagkain. Mga pagkain ay likas na sumasarap pag niluto dito sa pinaka-mainam, pinaka-malinaw na panlutong langis! Gumamit ng Bagong Mayon para sa lalong malasa, mas matipid na pagluluto! PIMBUTI! BAGO! \ Ngayon ay pmaka-malinaw W ....... dnaka-daHsay,< 7 s finwCnV. z // pinaka-mainam na ' h ¡ rft n ¡y Z pjvtHu!(y Ijiiyio fj<3f & 00 / paypiprito atpag-gigisa! pan/utonq tangís para sa pag-ibig Nguni’t ito'y manaría tiling lihim sa aking puso hang gang hindi ko naririnig sa kan yang mga labi na ako ay kan yang iniibig.” Madaling ibinalik ni Delfin an dati ang tala-arawan ng dalaga at hindi na tinapos basahin ang iba pang nakasulat duori at siya’y nagmadaling lumabas upang huwag malamán ng dalaga na ito’y nabasa niya. XXX Nang magdamag na yaon ay nalos hindi nakatulog na mabuti si Delfin sa laki ng kasiyahang nadarama sa kanyang puso. Tinutulungan ni Elsa ang kanMayu 27, 19S3 BUDAKLaK. ---------------------------------------------- • yang ninang sa paghihiwa ng mga gulay nang umagang iyon nang sa lalabas si Delfin. —Bayaan na ninyu uyang at kami na ni Elsa ang gagawa ni to. Kayang kaya na naming dalawa ito. Pumasok na kayo sa loob, —at kinuha ni Delfin sa kamay ng ma tanda ang maliit na kutsilyo. —Siya dale, kayo na ang batía la. Kanina pa nga ako nangangawit e, hindi ko lamang maiwan itong mag-isa kay Elsa. Nang wala na ang matanda hlnawakan ni Delfin ang kamay ng I / / PMC lftRs (56 BULAKLAK Mayo 27. 1953 •---------- ------------------------------------halaga. —Elsa, maniwala ka kaya kung ako’j may ipagtapát sa iyo? —Aba aba, ano bang pumapasok sa ulo mo. Huwag ka ngang makaabalá. —at iniwaksi ang kamay ng binata. —Puro ka na man biro e. —Elsa, huwag mo sanang akalain sa mga sandaling ito’y nagbibiro pa ako. Huwag mo sanang ipalagay na pagbibiro ang aking ipagtatápat sa iyo ngayon. Iniibig kita Elsa at ako’y nahahandang pakasalán ka kahit na anong oras na marapatin mo. Napatingin si Elsa sa mukha ifrr®nrFi Pinakamabi3«.ng pamawi ng pamumutla ng mga Ina pagkatapos manganak at sa iba’t ibang sanhi ng panghihina ng katawan. walang ga na sa pagkain at hindi makatulog. Hingin pilit ang tunay na VINO DE QUINA RAFGERS RAFGERSDRU 1443 NARRA ng binata at nasinag niya sa inga mata nitong walang kurap na nakatitig sa kanyá ang katapatan sa mga ipinahayag. —Kahit na ako ay isang mahirap lamang? Hindi mo ako ikahihiya, Delfin? —Isinusumpa ko sa iyo Elsa, na ipagmamalaki pa nga kita. —Anong ligaya ko Delfin, — at napayakap siya sa binata. — Ako na ang pinakamaligaya at mapalad sa pag-ibig mo Delfin. —Ako man Elsa ay itinuturing kong mapalad sa dilang mapalad pagkat NASA NAYON LAMANG PALA ang babaing kay luwat kong pinangarap na makatali sa habang buhay. Lalabas sana noon si aling Lilay dahil may naalaláng sasabihin kay Elsa nguni’t naudlot ang matanda nang makitang nasa mga bisig ni Delfin ang dalaga. —Kaya pala. Kaya pala ako pinalitan ng putris na batang ito. Hmm, talagang saragate ang Deifing ito, —at napapalling na bumalik na uli sa loob ang matanda. WAKAS Liliqaya Ka Rio (Buhat sa pahina 13) —Fred, ako’y isang. . —Ano iyon, Dinia ? ' —Isang babaing nagtatampisaw sa putikan... isang kaluluwang maagang napaligaw sa landas ng buhay. —Dinia, liwanagin mo nga ako! —Oo, Fred.. .ipinagtatapát ko sa iyong ako’y isang babaing ka. suklam-suklam, sapagka’t.... —Ano... ? —nananabik ang tinig ni Fred. —Isang babaing marumi... sa pagka’t ginagawa ko lamang la. * ruan ang pag-ibig kaya sa katotohanán ay... —Ano... ? Ano iyon, Dinia. .. ? —Isang lalaki, ang pinagkatiwalaan ko ng boo kong kayamanán sa buhay, sa paniniwalang ako’y kanyang pakakasalán... at ngayon, ang kasawiang iyon ay siyáng dinadalá ko ngayon sa bu hay... —huminga ng malalim si Dinia at saka nagpatuloy, —Fred, ako’y malapit nang maging ina. Napatigagal si Fred. Parang tinaga ang kanyang mukha. Na ming para siyang tuud na walang katinag-tinag sa pagkakatayo. —Kaya, Fred... huwag mong bayaang tawanán ka ng ibang nilikha sa mundong ito.. .kung mahal man kitá, ay hindi ko maaariñg ipaangkin sa iyo ang bunga ng pagkakamaii ko sa pagtitiwala sa ibang lalaki. Fred, utang na. loob. . .layuan mo na ako at limutin kung maáari! Napahagulgol ng iyak si Dinia. Itinakip ang kanyang mga palad sa kanyang mukha at saka nanángis. Mayamaya ay naramdaman niya ang maiinit na kamay ni Fred na dumantay sa kanyang katawan at.... nang itingala niya ang kanyang mukha ay nasumpu. ngan ng kanyang mga hilam na mata ang nagniningning na tingin ni, Fred... —Dinia, ngayon higit sa lahat kailangan mo ang aking pag-ibig... ang aking pagmamahal at ang aking... —Fred... —Dinia, nakahanda ako upang ihatid ko sa dambana kahi’t ma ging hantungán ako ng paglibak ng mga malabigá, sapagka’t nga yon ko lalong natalos na ikaw ang mahal ko at pakakaibigin hang gang sa katapusan ng daigdlg. Nagkatinginan sina Nora at si donya Marta na malaon nang nanunubok sa pag-uusap ng dalawa. Nakita ni donya Marta ang pamumuo ng luha sa dalawáng sulok ng mga mata ng anak na natutong magising sa gayong matamis na katotohanan ng buhay, Nang lumingon sila sa may likuran ay nakita nilang nakatayo naman si don Alberto. Biglang tinakasan ng kulay ang mukha ng mag-ina. Nanlilisik ang mga mata ni don Berong, nguni’t nanatiling mato* nahon ang matandang lalaki. Sa marahang hudyat ng matan dang lalaki ay sumunod ang mag. ina. Hindi malaman ni Nora ang gagawin sa harap ng ganyang pangyayari at ngayon lamang nagbangon sa kanyang puso ang maraming araw na lumipas nang k a n i 1 á n g pinagmamalupitáng mag-ina ang kahabag-habag na si Din:a. Nang malayo na silang tatlo ni don Berong ay patiluhong siyang yumakap sa mga hita ng matandang lalaki at humingi ng tawad. —Papa, patawarin mo ako... sa mga narlhig kong sinabi ni Diniya kay Fred ay nagising ang makasalanan kong pagkatao... papa, hindi tutoo ang mga sinabi ni Dinia kay Fred.. .ginawa nya ang gayón dahil sa pagtupad la mang niya sa mga ipinag-uutos ko sa kanya. Papa, ngayon ko nalamáng dakila si Fred, at ang dakila niyang pag-ibig ay karapat-dapat lamang sa lalong dauj. láng pag-ibig ng aking kapatid. Si donya Marta ay napaiyak na rin sa sinabi ng kanyang anak. Niyakap niya si don Berong at humingi rin ng tawad. —Asawa ko, —wika ni donya Marta, —ako man ay humihingi rin ng tawad sa iyo. Kapwa naman niyakap ng ma tandang lalaki ang dalawa niyáng mag-ina na kapwa nagsisisi. Hinagkan niya ang dalawa na kasa bay ng kanyang pagpapátáwad. —Nora, ang wika ni don Berong sa anak na lumuluha at nagsisisi, —LILIGAYA KA RIN, sapagka’t bukas-makalawa ay masusumpu. ngan mo rin ang isang tapat mong mangingibig sa Iandág na tataluntunin mo sa buhay. Sa mga binitiwang kataga ng matanda ay naramdaman ni Nora na nakalutang na sa kaligayahan ang kanyang pusong dati-rati áy gahaman, gañid at malupit sa kanyang kapatid. WAKAS PRETEND Mayo 27, 1953 BULAKLAK 67 Dedicated to cadets Placido Buhay, Ber nardo Mendoza, Avelino Cruz, Benjamin Aviles, Ray Talvi, Felipe Roxas, Dante Pantaleon Catalino Reyes, Montalvo and Dulay of FOX Company, Second Provi sional Batallion Itu, RTC, PATC. Fort William Mckinley, Rizal. Pretend you’re happy when you’re blue It isn’t very hard to do And you’ll find happiness Without an end whenever you pretend Remember anyone can dream And nothing bad as it may seem The little things you haven’t got Could be a lot if you pretend You’ll find the love you can’t share One you can call all your own Just close your eyes you’ll be there You’ll never be alone And if you sing this melody You’ll be pretending just like The world is mine it can be yours My friend so why don’t you pre tend. YOU ARE Lovingly dedicated to Miss Lita Villarino of Caloocan High School by Felipe J. Goco of the University of the East. To my friends namely: Mr. Abundio Ga lera, Jose Caberto, Jose Canonizado, Silverio Pimentel, Justiniano Fernandez. Candida Balin, Amanda Drapete, Rose Tijano, Adelaida Clemente, Lorenza Tinonas, Juliana Rimando, Leona Venoya, all of them arc studying in University of Manila by Puring Cabanig of Dagupan City Memorial College. You are my dream come true You make my sky'so blue Make me your willing slave No matter what just love me evermore For in this world of. ours Though dreams come true Some other passing hears Bb- Rosa S. Sanqui, halal na Reyna ng Sta. Rosa, Nueba ay makikita nang sandaling pinuputur.gan ng korona ni Alkalde Ocampo ng Lqnsod ng Kabanatuan, kaugnay ng pagdinwang na ginanap nuong ika-23 ng luníipas na buwan. B&gamoT ARA BULO PINAHIHIRAPAN KAYO NG UBO? Vininom agad ng BAGAMOT! Sa unan; pag-inom pa laman; »>£ BAGAMOT ay< niakakaramdam kayo ng kaigyat na ginhawa. Pagkat nng Bisa ng BAGAMOT ay silbóle na noon pa mang bago niagkadigmá—anfll BAGAMOT iay para, sa niahigpib na Ubo l’bong sanlii ng bronkitis, pulmonía at asma o Hika. l MABIBILI SA MGA BOT1KA V ARAMBULO PRODUCTS, INC, _ 236 Morionrs, Tundo, M a y n i I a ni EW/'M MARIA CRISTINA May call out to you don’t leave me You are my dream come true You are my heart’s desire Take me to paradise I can’t deny I’d die For want of you. I’LL NEVER LEAVE YOU (This song is heartily and lovingly dedicated to “Dyey-Ar” F. E. U. from, some one who really care. Whole heartedly dedicated to “Es-Ech” of M.I.T. on the occassion of his birth day June 7, 1953 by ::Y.D.’, anu especia ly to Miss Valeriana B. de Leon, Ine and Karion of Tanawan, Bustos, Bulacan — By your cousin.) I’ll never never leave you My heart is saying I’ll always be beside you Each day at dawning And as the years go by Though you are far away YduKll find me waiting here To let you take my hand I ll never leave you We’ll always be together We’ll keep on dreaming Our love will live forever Through years remaining And when you’re old and gray dear You won’t be all alone I’ll always be the same I’ll never never change I’ll never leave you. I DON’T CARE (Mercury Record—Vic Damone) I don’t care if the sun don’t shine And I don’t care if the moon goes blind tree Long as I’m yours and you are mine I don’t care if the sun' don’t shine I don’t care which a-way the wind blows And I don’t care Which the river ever flows Long as you’re miné and I am yours I don’t care which a-way the wind blows I’ll live from day to day Happy as can be I’ll go my merry way Happy as a lurk in a sycamoe Oh I don’t care if the skies ain’t blue And I don’t care if my suiting is new As long as I know that you love me too / I don’t care if the skies ain’t blue. MADNESS IN MY HEART Oh darling taka me in your arms And listen to the beating of my foolish heart I’ve never had someone to love before So darling won’t you love me more_ and more *Oh hold me till the break of dawn Don’t ever let this thrill be gone I promise you I’ll never ask for more So darling take me in your arms And let me kiss you with This madness in my heart. Ang larawan sa itaas ay kuha pagkatapos ng kasal nina G. at Gng. Angel L. Ramos (dating Lu cila S. Tuazon). Ang lalaki ay tu bo sa Pulilan, Bulakan, at taga Sta. Clara, Sta. Maria, Bulakan naman angr babae. Ang nasa larawan: (Nakaupo) ang mga ikinasal; ikalawang hanay: Pilar Lopez at Juan Banag, sa likuran: Gng. Iluminada Florcruz-Beltran ng Malolos at G. Laureano Avendano ng Plaridel, Bulakan. MARIA DOLORES Dios te ha dado la gracia del cielo Maria Dolores Y en tus ojos en vez de miradas hay rayos de sol Dejame que te cante, morena de mis amores Un bolero que enzalce tu garbo que es tan español Ole, ole te muevas mejor que Tas olas Y tienes la gracia del cielo La noche en tu pelo, mujer espa ñola * Ole, ole tus ojos son tan pinture ros Que cuando ^os miro de cerca Prendido en su embrujo soy su prisonero Ole, ole envidia te tienen las flores Que llevas esencia en tuentrano Del aire de España. Maria Dolo res Ole, ole por linda y graciosa te quiero Y en vez de decirte piropo Maria Dolores Te Canto un Bolero, Ay, Ay, Ay. Av, Ay. . BULAKLAK Mayo 27, 1953 K&tfa, A¿ fyskti REPONPO HINFI SA GANOON RAYA SASA5IH1N AY HINFI AN3KOF SA FAGKA KATAONG ITO /KA' lO II/INA'JMAGAHAM ’■> KiNAUSAF NI MARIO SI UUMEN SAMANTAUANG PATUN3O ITO 5A ILOG UFANG maguaba kung gusto mo AKONG KAUSAPlN Ay £AKIT MAMAYANG GABI FA ? £AKIT HlNPI FA N&AYON? finanana WK MO PA AKC>.., LAMANG, ANG AKING FANG AME-A MI MAN'G ANPKO NA PABASAL 51 UUVBN KAY FON GUSTA* VO, 5A KABILA NG KAWAUAN NG PAG-150 NG FAUAGA 5A MATANZA AY FAUIHIM NIYANG pinuntahan $\ MARIO UFANO SA TUUONG MITO Ay HUWAG MATUUOV ANG MAAÁRING GAWlN NI UIMEN,.. Mayo 27, 1953 BULAKLAK (J 9 PANAOG NA ANG PAuAWA.e. SJ A NG MAKALUMEN, HiNPi KA MAGEAPAHGl'y- • LIGOX,. WRAHIL, ÑATA* TAN FA AN MO FA AN6 SUMFAAN NATING KAHiT NA ANQ'NG MANGyARI, TAMING FAUAWA'y MANANA' TILING NAGMAMAHALAN AT FAGFATING NG ARAW AV FAKAKAGAL TAyO./ HIN17I AKO NAKA UUAAQTr. ———v--------------------------ALT SA WGLANG SIMSUYO NG PAGPARAMPAM “ay S1NUNPAN Nl MARIO ANG KANYANG SI NASI NG MGA FANGUNGUSAF NA MATAROS NIYANG SA5IHIN AY AGA F NIYANG FiNAG' SISIHAN..* —LT- LTUHalos 'paan as na nagpatu LOY ANG PALAGA... r j.uiib .m HUWAG KANG MAGSALITA NG GANyAN. MAKlO, INII5IG KITA...F1NAKAUPIG KlTA..eNGUNI'T HIGH ARG TUNGKULIN KO KAY TATANG ATINAAKALA MONG MAKATU TUFA? KA GA TUNGKULING lyAN GA FAMA MAGITAN NI FÜN GUSTAVO /^ OOZ TALOS KO NA. ..NGUNI'T ' HINPI RITA SISiSIHlN KUNG SAKALI'T AAAGING MAGKAPALAP KAYO Nl PON GUSTAVO... SI NO ANG MAKAPAGSA' SASIz SAKA KUNG AKO ANG NASA LAGAY MO AYGANYAN PIN ANG GAWIN SA KALIGAYAHAN KO Ay HI6TT NA MAHAIA6A HINPI KOAKALAlNG PARA TINO ANG ARAW NA MA5ISILAW KA SA KISLAF NG SALAFI ZAT HU WAG MO NANG IPAHlLAN ANG IYONG AMA... RINP1 SIMA UHAW SA UKI NG KARIWASAANG NASASA ISIF MO A % JkVWW w/nr - SJASAKTAN SI LUMEN 5A MGA SINAEING IYON F’ng PIÑATA...NANG1NGINIG NIYANG NILAFITAN ITO AT... LAPASTANGAN' nyai//j IKAW NA RIN ANG PUMUO SA AKING PASlYA SA SlNAPI MONG IYAN.-* RAKARA SALAN KO SI PON GUSTAVO.. .NAIINTINPIHAN MO? pakakasalan KOS ILIlNPI NA ' ' KAYA < MAGSAGO ANS PASlYA NI LUMEN ? TULUYAN NA KAYA SILANG MAGKA- ' HIWALAY ' Nl MARIO? 0 BULAKLAK Mayo 27, 1953 akg StnuwletM KABANATA $A RANCHO VU^ARZAi, TAONG !85C? MOON, ISANG RAMGSAHAN 5A?AGTJF^A NA lalahupan ng 7a;awa\<= anak Ml TON AUGJ5TO VILLAREAL ANG KASALUKjyANG SINISIMULAN. V.ATAFO5 PANGA* RALAS ANG AAA! NIT AT5UGNGT NA 51 ROLANDO IN'HUFyAT NG PON ANG PAG5:5I,MULA 5A PALIG5AHANG l>ON NA 5A MAG* WAVVAei'y GANTIM* PALANG l3[£IGAy ANG I SANG M5PALMON... at ZUNIGA Mayo 27, 1953 BULAKLAK 71 ASA, KUYA KQLANPO »•* WALA MAMAN AKOtiG. NANO IrlNAS^MAOAlJNO no SINATiL'O Ao K ANYANG PAUYON HANGGANS I5AN0 ARA A... XT MAGBJH’AT NOON, LAS 'r.NAOVA.MAOAMNO ■<O IV'AN PERO ANO 'jtjo, nagpatalo taño 5A YO SI PANTE, A/ AO'^í? Al AGAGA VVA \‘C SA kanya SA _ PA^TUPLA? SJ AONOí - •^NGITMOIT NA HINARAP NI ROLANVO 51 PANTE... AT NANO MAKITA NIYA ITO, AY... AhZgayon, HA ?/NAHAN ANO HAM&OG NA PANTENG . iyAN ?/ HAM5CX3 KA,HA?/ ANO IYONG SAgl NI PEPRONG NAGPATALO KA RAW KAYA AKO'S3 NA3KAMIT N<3 MEPÁLyON ? ^A'PARATING NAMAN NOON 51 PON AUGUSTONG KALKAR AKA'Y NAKLA IGUALA SA TILA MORONS FANAUHIN. 5SK HOM, AU.' MAPRE MIA, IKAAI NGA/PALI, HOM&RE, TAYO N.4 SA ITAA$,'MALAYO PA ANG FINAG5UHATAN MC> A --------- ^“1 ^INO SI ALI AT ANONG PAPEL ANG ginagamRANAN NIYA SA KASAY' SAYAN <3 ITO? y 2 tí^TLAKLAK Mayu 21, 1953 z NAKAKAAN’. f| 5AN0 MATANVANO TONANO I ANO NAOBMITA 5A I5ANO ^SENyORlTO FEPERICO NO KA' • OANPAHAN NI MATIUPE AT |yON AV HINPl TUMlOIL HANOOANO SA N AKITA KINAOAglHAN ANO PAUAOA NAHS» OABl PINO iy<S>N PATUNOO NA ANO PANOKAT NA HAHAKANA KAY MAT I UPE Z PIUN0 KAOANPAHAN... Z» Z' Z él TIR.OG> NO SOLO... ANO NASA TAPA1 NA S1LA NO BINTANA Al M Al APOS TUOTUGIM ANO PAMBUNOAP AN U' MAW IT NA * ANO PIUM NO OAfcl'X. AKINO NILALAMAY Z Z NANO OA iy¿?NO HAPAP HINAHAKANA SI MATIK7E. MAY UAONAT KA, PAANO 5A ANO MATUTINO OAWlbU? Í5AKA MAKIN1O KA< PAMUHONO MOA UAUAKI lyAN.KAHIT MAy SAK1T SA &AHAY AY NA/A5USULAHAW. SU5AN MO NO TUBIO. Mayo 27, 1V63 BULAKLAK 73 Mi» S^HRpBaB^SBB^SKa—■ INASUTI NI TIYA PI5IYANO NA KAU5ALPIN ANO —n. — NO PE5PEN5A5A KAN I LA TIH2E, HINAHAKANA KA/PAANO E5A ANO MAPUTI NATI NO OAWlNf.. MAY 5AKIT PO ANO TATANO. HIHINOI NA PC LAMANO AKC. F NARIRITO AKC'X 1 MANOYARINO PWOAtJ WIN A^ANC AVIPIN MCNO TAPAT 5A PAO 4 OIHWZ 5IUAY NO * MUKHA MO TUWANO , ITUTURINO... MATILPE, MATILPE., AKO'V X PA6MAUA51N. * MAOPAIpANS A RAW NA PC 4INPI PC PALE MACPAPAALAM NA PC KAMI • # MACAN PANS 1 5AMAHAN FO 51L A NO PIYO5. . MASAN RANO OA£l •• * FO NAMAN/PESPE.N5AHIN FCNINYCNO HINPI KAYOMAANYAYAHAN, MAY 5AKIT PC ANO * TIYO KO. Ano raya LTV ANO PUMA5CK 5A I5IP NI /AATILPE AT HINPI NA 51 YA PAl-AWlN NO ANTOK?... A\AY KINAUAMAN NAYA 5A MCA HUMA" RANA 5A KANYA? 74 BULAKLAK Mayo 27. 1953 •IKA-25-LABAe ■AN& NAB ARA AN iDlNAKYAW NA KAMA? Nl I» ARTURO AN& MGA IGPAN& HUH NO MGA TA&A GAN 0ARTOKOME UPAN& BUKUKIN KAMAN& BHANG PA&MIHIGANTl-N&UNI'T NAP1NGAKA AN& M&A MAMAMAYAN NANG ARA'W NAYAON. GA PAMAMAGlTAN NI KOKITA AY NAPAHINUHOP ITON& HUWAG NANGTUTUN&O OA FONPUHAN NG IG RA. NANG MANAO&/M& UATOK NG HUKUMAN AT RAWAPAN NG GAKA G RAMON AY IPINAGIYA NI VOHTAN& PARASAK ITO... NARIHI& KO AH& GINA0I MO, ATE ... TOTOO 0AN& PAKAKA0AKAN MO O' MONCMlNG € UTAN& NA 1008,NORA PUMAOOK KA OA (VO NO O\HPZ Kobela NI LAPI^UAO 1 j bi V I^ANG MABA&-I0A NA 01 KOKITAiY NINPl P NA GIYA NAKATIie>... I KT ( |VlNA0LIKAGAN,G\ RAMON AY HINPI hAkOG IIxMAKAPANIWAKA NANG GUMAKU&OMG ’ GA KANYA Gl KO KI TA AT... bOKITA/ PAKA MA IYAN YANG 1YON KAYA YAYAMAM& HINPI GIYA NABARU<5>AMAN NO BATA'S» AV AKO ANO MAGUimOANTI OA KANYA . PAKAKAGAK AKO GA KANYA A&APZ MARAMI KA 0A!<& UUU , RA MON ? An&PA&GA^AGONG 0I&KA Nil kOKiTATUNG/M KOK KAY RAMON AY IPlNAGTAKA NG MGA TA&A GAN BARTOKOME .KAYA ... LIHIM NA IKIIHJHA NITRINING ANO NA&AKMAT'UTUUOV na TRINING AUG MAKAKIN& PON0IYON... TINGNAN MO OI RA' MON ATGI KOPITA / &..E- C7t GA GA kA MAT MA MAN / GIMAN N\171YAN kA MOA MUÑA KARPOVA OAGKl T KA' MANO AKO OA 0AM A/Z KUNG ANO Mayo 27, 1S3« BULAKLAK 75 I '--------7--------------------makakarimutan KO ANS AKINO PAO - MlNSA , NOUNl'T ANO INAASAM ROMO ARAW NAYAON A/ MINPl KAlRANMAN RORVTAZ 11 ^AMANTARA, SI RORITA NAMAN AY NAOlNO 1 O MA&IHW NA KAY RAMON AT NANO SIRA'Y H i MASA WAR AY AY... ( ■ RUNO SAYON AY ! L1UWI NA AKO,MLAVAO MO SANANO KAUH■ MUTAN ANO 2>AHTA - AN NAT IN) Z II_______ < MAY NÁKARAP AKONS NASA SAOONO KAT ISAYAN RASAN KAY RAMON. IPAOMArAPAP NATIN SIYA NOBAOONO SAKPAR.' JANOUAU NA NANO PUMATINO SA KANI-' RA S| RORITA , SUBARI'T... _ _________________ z, -ARARA KO BA'y nao-aRAR KA NO ASUOAOIYA , ARTURO ? MAAARl SANO ISAKPAR’nANO MAKAR AWA ANO (SANO TAO SA HSANO RASARAN AN ?AT SARA , PAKAKASAR N A KAMI NO PARAWASA ISANO SUWAN Z MI I KATURAP NO PATI , OI RORITA'Y NAOFARAS> NO TIOAS NO ROOS SA HARAP NO MOA PAOTUTOR NI ARTURO PAYA PAOKARAAN NO ISANO BU WAN AY ... SI RORITA ? RA SAR ? MlK.f. IBIS PONO MAUMOT St RORITA / KAMI NI RA MON BAKIT NOA PARAR ASAR SA ISAMO BUWAN ? BISO AT WA NANO PAO-AOA,SI AR TURO":/ N AS MAMARAS NO KAPAHASAN.. NAO RU RUNO A KA PA7 RORITA AMANTARA OSATAMANAN NINA RO RITA ... 61 RAMON ANO TAMOINO RUNAS SA PIN APAPA KONO PAPAM NA TI Z NOAYO'y WARA na PA VONO MAISI4GUMBAT SA AKIN, INANO. RASAR NA NASA MOA PA PAD MO ANO KAHgayaman NOAKINO ANAK, IMA ► BA,'^OS5"HINPI KA PUMARO SA PASAR NI RORITA? SJararam ANO AOAM-AOAM NI INARINS- MARIA MANO MAKITA NíYANO MAGKAYAKAP NA pumasok SA SIRIP ANO SAOONO PASAR, SUBARIT NANO RUMIABAS UU 51 RAMON AY... MANSAR NA RA MON. ARARA MO NOA YATA'Y MINAMAHAR PITA. NOAYO'Y MASSA&AYAP KA SA APIÑO MOA KAMAy... KAYA ANO eiNABARAK OAWIN NI RORITA^ 76 BULAKLAK Mayo 27. 195J ÍKA-ULABA6 JE>U» >. ESGUERRA NAKARAAN: i -Z— 1 » BUROT ANG , TAONG IVAN.' USAPANG ITO, MGA KAIBIGAN...KAMI'y NAPARITO UPANG MAGHARANA HINDI UPANG MANGGULO... f rtUWAG NINYONG DAANIN SA IN IT ANG I MN/O NG GULO 1 HI NT AY KAYO/ Diyos KO / E3AYAAN MO SlYANG MANAOG NANG MAKITA ANG HINAHANAP. ! NG GULO... «ANYANG /AGA KASAMA AV PINATULOY Iv PAG^RA£N LAMANG NG 1LANG SANAV NAGKAGULO HA SA LUPA... MAY SUMIGAW NG MAGNANAKAW... HARANGh.SA LUPA AT MAYAMAYA PA'Y ISANG MGA TAONG MAY HAWAK NA KUNG ANUANO aNG NAGTUNGO KINA TILDE.... [U1INARAP NG AMA Lru Ml TILDE ANG I5ANG LALAKI AT... KAIB'GAN, BAKA KAYO NAGKAKAAAALI ...KANINA PA NAFUFUTO ANG AMING MGA PANAUHIN NANG MANGYAR) ANG GULO SA LABASAN... [TSANG LALAKI SA LUPA ANG NAGPUKOL NG UkAhCY AT SA KASAMAANG-FALAD AY TL'/AAAAA SA Ul_C Nl TILDE... SILA RAW . ANG TALAGANG KASA/AA NG AAGA magnanaKAW... UTANG NALOOB HUWAG KAYONG MANAOG... fpSARANG IrKIDLAT NA LUMUNDAG SI JUNIOR AT NAUNDAYAN NG SUNTOK ANG NAGPUKOL NG KAHOy. BAYAAN NINYO.AL1NG TILDE, NANG MAKITA NILA ANG KANILANG ^hlNAHANAP... Malaga kang... TAÑO, TURNE... PAGKAKATAON NA NAT IN ITO... IBIG bUN?O Mayo 27. 1953 BULAKLAK AISANG MADlLIM NA POOH AY INABANGAN UTIUlVíUlLOY TSfl HAYDN SILA / DADAAN...ORAS NA NILA VTO / NGMGATAGA PIYER SINA JUNIOR... PlHONG DITO SILA DOON NGA KAYA MAG DA AN SINA JUNIOR ? ANO NA NAMANG GULO ANG KANILANG HAHARAPlN ? 78 BULAKLAK Mayo 27. 1953 FAANO K\O NALAMAN ANG •AKINS FANGALAN ? ITINANONG XO NG HANGING KARpTNAL. KlNAGASIHAN NG ARAW NA lyON Ay NAGHARANA SI PORTHOS AT NANGAHAS ma UMAKVAT SA TUTULUGANG SI LIP Nl CAMILLE. ’ EfUOP NG KAEAMATA ||siNALAySAy NAMAN Nl CAMILLE ANG MGA UNANG TAGFO NG RAG-1151 GAN NILA NI PORTHOS, ANG MAPUSOK AT MAFANUPyoNG MUSK ITERO NG HAKI. lyo'y MAGSIMULA SA MALAMANAN NINA CAMILLE NANG VOO'Y MANGANLONG SI PORTHOS NA NOOzy TiNUTUGI9 NG MGA GUWARFiyA NG SA lyONG MGA 5ULAKLAK ÁT ISINIWNG NILA SA AKIN SA HIH1F KATHANG-I9IF -Hi Fento^o B. MON LEON ^uÁti -nt Tony S.de LEON, Jr. Il Mayo 27, 1953 BULAKLAK 79 80 BULAKLAK Mayo 27. 1953 7S rfZAYON PIN NO PAOHAWAK NO E5PAJ7A... J G.UBALTT APAT NA 5UWAN LANG HALOS ANG ITINAGAL NG A.WNG MAT/MVAS NA PAGTATAL/K AT SANG HATING GAP! PIN NOON, GAYA PIN HALOS NG OKAS AT APAWNG HUL/NG PAKKPAGKITA N! ATHOS KAY ALV!T, ISANG... ffOibíüKwtw aaWTV PUHAy ns suHAy ko...mga 7AUAWANG OPAS FA MUIA NGAYON AT ISANG E5IG1AN6 GAYAP NA FAKIKIFAGSAFAIARAN ANS (■ KAKAHAKAPIN. IYAN ANG SANHI KUNG 5AKIT AKO Ay NAKTTO NGAYON. GAYON MAN,INAASAHAN KONG SA AKING FAG5ABAHK Ay ¡7AKATNAN KITANG NAGHIHINTAY AT UMII5IG PA KIN/ PAALAM, CAMILLE, NG PUSO HO' ^A SU9UNOP NA KAE5ANA' TA naman Ay $1 VENIR ANG MAGSASALAYSAY. ISUSUHAy NIYA ANG KANYANG SANAU NA < PAKIKIRAG' IfSIGAN KAY AKAMIS, ANG REi-IHIYO' SONG MUS' KITERO NG , HARING tUIS XIII NG PRANSIYA. apangan ANG KARUQTOM3/ Mayo 27. 1053 BULAKLAK g¡ i ANO ANG KAjlanGAN „ 5A AKIN NG EMPEKAVPK...f BAKIT PATI 61 SEBASTIAN AY IPINATATAWAG PAuASYG KATHANG-ISIP Nl ALMARIO GUHIT I KA-16 NA LABAS nakaraan: 1Í.AG-ABOT SA UAN5ANGAN AT NAGLABAN 51 NA PUKE MOREL AT PÍON SE BASTIAN, NASA KAINITAN ANG LABANAN NANG TANGGAPIN NlNILA ANG UTOS NG EMPERA7GR NA KINAKAILANGAN 5ILA KAPUWA' SA ralasmo. CIRIO GALVEZ R/C M< HERHAWtZ. Nang tumigil ang paUAWA SA PAGVALABAN BAGKATAROS NA MAKI NIG . ANG GlNAW NG KAWAU NA INUTU5AN NG EMPfKACÜK,,/ rAyc?NA kung AKO’y K Al L ANGAN NG EMPEKAÍ7ZK.., 82 BULAKLAK Mayo 27, 1958 Nang ano fa-;, i íu.'á AV ■ LAWA AY TU ZA AT I NG NASA falagyc?/ "UMATING SA Akin ANO FA ANYAYA NG HARING PARAGON NG EUFKATRA UPANG FA6-U5AFAÑ tWN ANG PAGSA5AN7UGÚ NG FLORENCIA AT NG KAMI LANG REYNO,//ISA SA INYO ANG KAKATAWAN SA AKIN SA FAG-UUSAP NA I TARAOS SNC 5A KANiuanG palaWA ANG «APARALA SA c U FRAT KA AY NAGPAUNA NA SI PUKE MCREl Jf INP1 PA 5IN.A5ASI NG EMFEKAP0R KUNG KAILAN FO NINYO PATU" TUN6UHIN SA EUFKATRA ANG MATALINONG /AARKES NA 91 YANG BAGAY NA BAGAY NA KUMATAWAN SA INYO»»»^ ITO NA ANG PAGfl NG 5INANG emperador Ay LIHIM NA I Ki NA" GALAK N( PUKE MOREL//» KAKATAON UFANG MA" LAYO SIYA SA AKIN NANG ALAISAGAWA KC> ANG AKINS MGA BALAK/// Mayo 27, iy53 BULA KLAK 83 AT\ANTALA ft* SUMAN6-AY0N NA KIN ANG EMPBKAPOR NA Si PON SEBASTIAN ANG KÜMATAWAN SA KANYA 6AFAGKAT MAY AAAUAKI 5IYANG TIWAVA RITO„z» ., NANG 6H.AY MAGHIWA' )f HIWAUAY NA.., h FSRNAN, IKAW AY l$AN& TAFAT NA KAWAU NG BMPg^APOR.,.HlWAG «ANG l-AUAYO SA KANYA at /aamatyagan mo SI MOKSV HABANO IAíAUA t • « AKOV OCTAVIO, SA ORA& HA MAKAALI5 61 SEBASTIAN... SSlMUlAN NA MATIN ANG PA' NO ATI NG BAL-AK * • • • MG MAK' KES• •» rtANG PUMATlNG ANG ARAW N6 BAG-AH9 AKjO'Y magtatauaga no MOA KAWAU NA MAGEK9ANIY¿> AT SA ATi HUWAG MONO FABAftAYAAN M&K.cepe$,. e ANO ANG IBIG 5A5-G HIN at MAY MOA KAWAL ¿A SAHAY NI 55 BASTIAN. (7AVAWANG AKAW NA MA KAALlS ANO MARKtSAnoan<9 BinaBAUAK NG A\AGkA$APAKAT NA KONPE Al Pü<E SA BuhAY NG ASAWA'l ANAK NG MAK KE-S, ,."5 ANCNG BA5AK ANG ISASAGAWA ng PAUAWA NGAVC'NG WAUA NA ANC, PINANGINGiuAGAn NI WANG 5i RON SEBASTIAN FVK WE$.,,£ ^4 tí*'I ** tsi. a n Mfev" «*4 twtv r~ AHO KAVENPARYO . ✓//✓////// 2 SA KA'SALUKÜ'/AN sapahmauks^ CONRADO ACUNA bes pascual SALOP DE GINAGAMT NA TAKAVAU \ pazstakav ng mga buttiv o mga bagay na pukos ay GUMAGAMlT ANS MGA TAO NUONG UNA NG TINATAWAG NATIN NGAYONG &ATAMS KASAN <SAKi?NS 0L1LQ tATA Í KAW AYAH) (NUOM& UM) ■ t pALAWAN<5 Hi?! N<5 OATANe? CHUPA (m*SÍEG) <&AntaC/a<ga£s9 Ng SAVA- 0AVANG AY NA MGA liNANG PIU S’INC AY MAY KANlKANYANG KAVENPARYO£A MGA IPUSAW , ANG ¡©ANG TAOÑ AY UINANA-r\ AA V5> BUWAN AT ANS IBANS BUWAN AY Sg APAW. SA 0UON<3 tsANS TAON AY \SlN\aiLANG NIVA ANG 29 NA a(?AW SA KA- I’S &u“ VMAN KAYA NAPAVAVAAA9 mi vang 365 aCAW a NG ¡SANG TAON. v X/- xr '~^swnt — "~V- ~ ~ >-<- -I 0U3-- "51 PAVONA 2 Si, MN) tílJUAJ&kaJltí ¿{ft BARON® ano®ano noaNIVA.TAYTAy AT KAINTA \&A'T I0ANG URl N<3 SANPATA 0A-r \^AN® URl NO MOA «AN£A7* AV OAAAITIN NO MOA TAO NUONG ^NA. ANO MOA V^0 pana at busos sibat. sumpang , punyau o » TAL10OM3 v KAAAPIVAN , 0AVUTI NA SUMGAV N<3 KAUA6AW A MORO YON ANO MOA TI MUR AN® SANPA- ¿ TA AY <3<NA<5AM1T PA NO MOA MORO AT NO MOA TAONO <SU^AT- OUMAOAMIT PIN NUONS ARAW NO «API-SAPINO X.AVASAG O PAN AN®<3AVAN<9 AT NG MOA < t?AMlT NA e>AUAT J NG HAYOP, e>U<OP > PA 9A MAMVIlT NA KANYON NATINAWA6 NltANG V-ANTAKA AT ITO‘Y NASUMPUNGAM NANO PUMATIN0 PITO ANO /SAGA KASTIVA SA MOA KUTA SA MAYXG BUL A KLAK Mayo 27, 1953 ---------------' ANO RAW ANO NANO" X4RI SA KA^lUAf UA ATTINAMAAN SI KARIAKA r ME NAMPAW PAVA SA KANIMayo 27. 1953 BULAKLAK 87 AKINIO NINA MELEA AT MlUA ANO KAOUVUHAN KAYA WAY 5IUANO NANAOO— MAOSA&I KA NO WWO PITA? ÍK.AW ANO NA/A£5 AT O AH O¿ .. l-INPI PO .. oro, MANOYARI PO NAKITA KO ANO SALA" OU5ANO 5A PUNO— ^TALAOANO 5AKSAKAN KA NO KASALSAHIUANTINONAN fAO, T1NAMAAN PAW ANO ULO NI k KARIAKA IsJ^ • • • y AT NAOPUOO /4 7 7 N ) A F J Ay f HUWAO KA NO MANOATUWIRAN, y* sfeATA KA.'J ANO MASUT I FUMARON TAYO 5A KANILA AT HUMlNOI NO PISPEN 6A — Qí E-..ANO S> 5ALAOUgA.NO 27 HO E... iiiv^iy " v<3 rn V5UMANO AYON /5ANA ANO I INAY-SA OAYO'Yj 7 MAKIKITA KO ?RIN SI DESTINO.' ^MA gUTI NOA 'ATA YONZ A / & zy<T > ¿i ¿wj A >1'^^ /7/1 A ¡y ¿¡ KUUUU/ SATA K KA/PULOS KAHIHIYAN ANO O1NA’1 OAWA MO..J í TAYO NA — J ^ARUUUYZ^ PAKA MA- ) tANOOAU ’ ANO KA- < ) /AAY KO, z '■YlNAVV ¿A /y.. kjoW íi / T, T¡K--« * o, AAIVA... r» HUWAO KANO f NWAKO1, MELgA, AKO ANO gAHALANO MAKIPAOU5AP KAYALINO KARIAKA... 5ALAMAT, 5I7ANOA c. PAI A ••< (d AKIT NAO^A1# UK 51 ¿ ^MEUPA SA í KANIUA MAPAKIU5APAH' KAYA NI MIVA 6Í AUN<5 ICARIA-1 KAf# 5UNPAN AN(7 KARUOTONé xg fiULAKLAK Mayo 1W» PIN ANG 9 MAGPAINITKANG TUFiO AT MAPUNASAN ANO PATA... "0KUNIN MO ANO MOA <SAMÓT MO ITAPAL SA NOO AT élKMURA N® BATA .. . PAG ME AWA ANO PiyOO E MASAUtlSNA •/an Bukas . NA SUMA/aa KRy feliz . makaraANO ILANG SAnPAU KA SUMA - UNTIK NANO TAKASAN NO BAIT 91 FELIX NANG MARINIO ANO GINABI NG MATANPANG ARBULARYO AT KUNG HINPI NAMAGITAN SI TAN PANG ORANG. • LUCAS, SA PALAGAT KO NA • MAN E TUTOO ANO INIHIHINGI NI FELIX tiGTAWAG SA'TO.. BAKIT HlNPI í A ATAROS r KUNIN MO ANO MGA GAMO] /VI PUNASAN 1 PAMONO SABI KO AT SAKR 'ANGBATA. *í AMANTALA NO MGA SANDALINO l/ON |7~yg>ASAHA/ NO ALgULÁKyO- . . ■ /W-----------------O.. eiyA, INEN®. GUMALINO KA NA SA - '/UN,. NAKAPAGtataka maman® BATA NITON. NA.-NAlT< PANTO® ANAK.. . SUBAU'T AN® MOA LUNA© NA INIHATOL NGMATANPA AY HINPI NAKAFAGPABUTI SA LAGAX N® SATA HAN&GANG SAMAISIPAN NI FELIX NA KUHIN ANO PANTO®. . '/AN ANO Tu TOO, ORANG. . HUBAPANG BATA GATUNO KE TAA® NG LAGNAT . . ATA/ON KE FELIX E ATAW PAWMAOPA* /VI IT NO BATANO I rr»<nn-»i..... ir»»»!»» úiMwr»»--------------------------------------------------—-------ARAN® KUN® ANON® '/ PAN®INOON KO/.. HAWAK MAKAPAN&YARIHAN® 7 BAGAYAN® NAO-UTOS, AN® BATANO MAYSAKIT AY MAUKSINO SUMA - NOON NANO//AKITA ANO FAN TOO AT... MO PO AH& BUHAY N® AKIN.G ANAK TAL-AOAN® GIYA'Y NiLIKAA MO UKOLé>A PANTOG NA ITO • • ■ Mayo fl, LUS3 BULAKLflK T? JJHAT NAN® MATUKLASAN. NI FEUX AN® KAMA LA&A HAN P N® PANTO® SA BUHAY N® KANYAN®ANAK, AN® KANYAN® MOA BALAK AY BINAGO HANG&AN® SA » < • KAIUAN&AN® pabinya&AN KO NA AN&AKIN& ANAK ■ * • MALAKI NA AY WAUA PAN® PAN&ALAN.. fílAN® SUMAR IT |\ akaw H& BIN II\J 5A SIMBAHAN KABA/ANAN N® GILIH&-GIUN&. BA-. E..BAKIT WALA AAAN LAN® PAMIT AN® BATAN® 7AN ? 'XAN HU KA ANO ANAK GMA®KAKAN' __________ HOZ NANAORAN® NAKU/. E. ,é>ABI N® KUKUMFAKIHINKOEAYAW ' PAWMAGSUOT, NITONGANUMAN® PAMIT SA KATAWAN E » • • ¿..ALAMKONA. . ANG MGA UNANG NAMULAS SA KANYANG, Pés.. .TucypiPEsy ANO KAN YANG MAG1 GINO NGALAN AT^l NANA ORANG AN& MAGI OI NO NINANG 3Q Hfíbfíb -fcou^ Sñ PflGKfí *Bb. BULAKLAK^ 1953 MAV&ISfí -----------------— «_U. 4— *X kang mithiin. ay awit ng kasiyahang taglay kong kalungkutan! palad; liwanag, nasusulat; sa pangarap daigdig ang ating buhay, katuparan; dolores REMEDIOS Sa Lumang Kundiman Ewan ko ba...l Ang pasan kong mga taon at pahirap ay bigat na gumagaan kung lingunin ang lumipas; tuwing ikaw ay nanasok sa gunita at hinagap, isang munting paraiso’y nasa aking mga ipikit man ang mata kong masilawin sa pintakasing kariktan mo ang sa muni'y laging bagong tugtugin kang kalilimbag na bindi ko pagsawaang awitin sa oras-oras; ewan ko lang at kung bakit babang ikaw’y hinahanap, malawak nang daigdigan ay lalo pang lumalawak. .. ZENfilPfi FILO E. SAUCO -JgHpJpOMAR. ANTONIO Kagawad: ÍUrjOgXRADO 8. ACUSA Sa malamlam nang mata kong lumabo na sa pasakit, napalagak ang ganda mong may gayumang umaakit; mapupungay mong paningi’y bituin pang nakasabit sa langit na iyong mukbang pinintubo ko ngang langit; mga sulyap mo sa aki’y may hagkis ng pahiwatig sa tinubog na ligaya sa pasigan nang magtalik; kung tayo ma’y mga labi ng nalantang pananalig, palagay kó’y Tadhana lang ang sa ati’y di-pumanig; (Ang daigdig palibbasa’y isang mundong panaginip kaya bawa’t pangyayari’y pangarap din ang kabawig.) Sumisidbi ang adbikang ikaw’y aking kausapin, tumututol naman yaring paggalang ko sa tungkulin; ako’t ikaw’y magkalayo, malapit man kung sa turing, pagka’t tayo’y nagkaiba ng tinabak na landasin; hang gang ngayon, sa diwa ko’y pangunahing suliranin na kung bakit ang langit ko’y langit na di naging akin (nguni’t iya’y bungang-tulog ng unsyami kong layunin, at sa baliw na pithaya’y kinalarong panimdimin.. .1) magkakasya na lang akong sangguniin ka sa hangin at sa kiming guniguni’y ibantayog .. .At sakaling may dalawang ang isa ay siya nating tugatog ng ganap diyang matititik ang wala nang kamatayan na isa pang kabanata ng pagsintang nasugatan; lagalag na dili-dili’y ibibilig ko na lamang sa sinutlang kandungan mong lunggati ng gunamgunam; nananabik nating puso kung bindi man nagkahinang, ang kundiman ng lumipas, ang pang-aliw kong kundiman. iyan lamang ang sa akin unti-unting pumapawi sa 4 ft ib ¡< sí FRANCISCO G. GUBALÍA^ Pirfúúgol*' Ánun^iyp BEATRHÍ;M.de GUBALLA/ / JAVIJER GUBALI^W ’ Direktor 'i/ip A >/ ~ " '■ - TEODORO VIRREY¿ Z:-' , Kasangguni ’ 4a ,Se- ^irkpta/o'on:. í-í rONACI<f¿ t TagapangaidwU' ■ - , .; , T«g*pa<Iath^Ja: nr AnrrrA BULÁKLAK PUBLICATIONS x ■ ARCEQA , - Hidalgo, Quíapo \ MARIA CRISTINA * P. O.Box 13M., Maynila^^V z < -< ■ TeL 3-39-71 . X, Y,.ROSARIO Halagv ngSwíkrfeyim: sangtaong .......... P13,00 ^Animíxabuwah (DoWe sa tbáng > : 'Wákatalang pangalawaiíg urf sa Kawai nnong Abril 14/1947. ;í»puí ' Any Paysiisupilyu Ay A yipin Matapus Kumain 5a Painaiiiayitan Ay COLGATE DENTAL CREAM Ang pagsesepilyo ng ngipin matapos kumain sa pamamagitan ng Colgate Dental Cream ay magdudulot ng sariwa at linis sa inyong bibig sa buong maghapon. At sa 7 sa bawa’t 10 pangyayari ay dagling sinusugpo ng Colgate Dental Cream ang masamang hiningang nagbubuhat sa bibig! Ang kahanga-hangang lasa ng Colgate ay naiibigan ng mga lalaki, babae at mga bata saan mang dako. Napatunayan sa - mga pagsusuri na - ang Colgate Dental Cream ay hinihirang dahil sa taglay na lasa kaysa lahat ng iba pang mga tatak. i 5 ANG PAMAMAHAAN NG COLGATE AY MABISANG SUMUSUGPO SA PAGKASIRA NG NGIPIN! Bumili iitj ÜALISAY. MAPUT1, MALINIS na COLGATE Ngayon! Guinamil ni] Sepilyo sa Nqipinq COLGATE •.. si!|iilytnnj iiyliin na mailalinq maliiyii al sadyanij qinawa iipaiii| saliksikin anq lalial nq siuqil nq nqipin. 1 .IUM MISS Pangpagandang payo ni ARMI - S’iie ARMI KUUSELA UNIVERSE ‘•Camay ang aking pangpagandang sabon. Ang', kasiya-siyang bula nito ay kawili-wili sa kutis. Sa bawat babaeng nais na maging higit na kaibig-ibig. Camay ang aking ipinapayo. Gamitin ang higit na suwabe, higit na mabangong Camay gaya ng ginagawa ko—para sa kutis at pangpagandang paliligo!” gugol upang makamit ang Kay liit 4 na KAGANDAHANG dulot ng Camay ng Kutis-bituin! • Pang *kagandahang paliligo! Malambo! na buhóle! • Karagdagang ba* ngong*bulaklak! T ' Alay katuwiran si Armi! Ang kagandahan ay sadyang nagsisimula sa higit na suwabe, higit na mabangong Camay. Ang inyong kutis ay manupuri kung ang inyong pangpagandang sabon ay ang dalisay, suwabeng Camay! Camay a sabon J ng Armj Kuusela—ang nahirang _ _4 r .^opyrifjht PNC 1'.) n9 na “Miss kagandahan U niverse”.

Item sets: Bulaklak: hiyas ng tahanan

Media: Bulaklak: hiyas ng tahanan; Ang anak ng kapitan [novel]; Ang iyong dadalawangpuing piso; Ang sumpa [novel]; Bukas ang pag-ibig [short stories]; Bulaklak : hiyas ng tahanan [poem]; Carlo Magno; Duwag; Ilaw ng aking mga mata; Kalinisan at kalusugan; Katulas ng isang panaginip; Liligaya ka rin; Lucydides [novel]; Maganda ang buhay [short stories]; Mater Purisima [novel]; Medalyon; Melba Rita; Musikong bumbong [novel]; Nagmumulat ang katotohanan [short stories]; Namatay na birhen [novel]; Nasa nayon lamang pala [short stories]; Patawarin mo po ako; Pilipinas sa larawan; Sa simula nagwakas; Si Junior ang sanggano; Tansong lawin; Tres Muskiteras