Ang Magandang Lihim [short story]

Media

Part of Bulaklak

Title: Ang Magandang Lihim [short story]
Language: Tagalog
Source: Taon IX (Blg. 36) Disyembre 3, 1952
Year: 1952
Rights
Fulltext: 4 BULAKLAK Dis. 3 A ^■SIMEON ^ARCEGA ANO nga yon ang masasab, mo? Limang taon na ang nakalilipas sapul nang pagpikitan mo ng mata ang landas ng pag-aasawa. Tatlo na ang anak ninyo at magaanak ka pa nguni’t walang palatandaan ang inyong pamumuhay na kayo ay ngingitian ng magandang kinabukasan. Kung dangan ay hindi ka nakinig sa akin, kung da ngan ay hindi mo gi namit ang iyong pag-iisip kung kaya hangga ngayon ay bilanggo ka ng pagtitiis. Nang nanl ligaw pa lamang sa iyo si Ruben ay sinabi ko nang hindi ang uri niya ang makapagdudulot ng kasiyasiya at mat i w a s a y n a kabuha yan. Sinabi ko sa, iyo na sa buhay ng tao ay mahalaga ang salapi, sa pagka’t sa saiapi, ay maisasagawa mo ang lahat ng kalayaan. Subaji’t ang inga payo ko ay niwalan mo ng kabuluhan, in big mo rin si Ruben na z isang mababang kawani ngunl’t4 makisig nga lamang, Hindi man lamang sumaisip mo na, ang !fe- . kisigan ay hindi mahalagang katangian ng isang lahki at kada- j lasan pa’y ang kakisigan ang’fei- 1 yang sanhi ng pagguho ng mga tahanan «sapagka’t may mga babaing, dahil sa karupukan ng pu so at biglang s'mbuyo ng hanga rin ay nararahuyo at sukat. At. ano ang malay mo kung si Ru ben ay nasasarili mo? Ang buhay ko ay kunan mo ng halimbawá. Sa aking pag-aasawa ay ginamit J<o ang isip. Si Carlos ay hindi makisig. may kaitiman pa 4 at hindi mahilig sa pagsusuot ng mamahaling damit. Nang kami ay bagong kasal pa lamang ay marami ang nagsabing nilapasta- * ngan ko ang aking kagandahan sapagka’t si Carlos ay hindi bagay sa akin. Datapwa’t sa ka- * bila ng maraming kapintasan ay maganda naman ang aming ' kabuhayan at higit na maganda kaysa kabuhayan ng mga namintas. Magandang awtomobil, mga kasangkapang mahalaga, mama haling damit, mga hiyas at ifth pa. Ang mga bagay kayang iyan ay magiging akin kung ang pag-aa sawa ko’y hindi ko ginamitan ng matalinong kaisipan? Kung ako ay napatukso sa kakisigan ay marahil ay katulad mo rin ako ngayon, na nangungupahan lamang sa ganitong silid. Hindi malayong ang mga anak ninyo ay lumaki sa hindi sariling tahanan, / sapagka’t kung ang aasahan la^ Dia. 3, 1952 BULAKLAK 5 at tila si Ruben ay naghahanap ang kabuhayan. pahina 59) ng ibang malas ay pugad ng pag-ibig, hindi pa kasiyasiya ni Ema na sapul magsama ay may i mang ay ang maliit na sahod ng iyong asawa, hindi kayo makakapagpagawa ng sariling bahay sa sariling lupa at hindi pa. malayong, habang dumadcani ang mga an*ak ninyo, pabigat naman nang p’.bigat ang inyong magiging ka buhayan. ang nag-ukol ng ganyang pangungusap ay si Leticia at ang pinag ukulan naman ay ang nakababatang kapatid na si Ema. Sa tatlong magkakapatid na pawang may asawa na at may mga anak ay tanging si Ema lamang, ang bunso, ang hindi naging mapalad Sa maginhawang pamumu hay palibhasa’y ang naging kabiyak ng puso ay isang kawani, na ■- ang sahod ay katamtaman lamang upang hindi sila lipasan sa oras. Si Leticia ay mapagtagumpay na mangangalakal ang naging asawa kung kaya may kaluwagan sa paggugol. Ang isa namang kapa tid ay dalubhasang manggagamot ang nakatagpo kung kaya maganda rin Kung si Ema ay napapadalaw sa mga kapatid at ang mga anak ni ya ay napapagkalooban ng mga lumang laruan ng mga anak nila ay hindi maiwasan ang pagkahabag sa sarili, sapagka’t kung ang bagay na iyon ay maibabahagi ni ya sa pang-araw-araw na gugol, sana’y nadulu^an na niya ang mga anak ng kasiyahang-loob. Subali’t ang mga bagay na iyon na luwalhati ng mga bata ay ayaw ipahintulot ng karalitaan kahit na nagkakahalaga lamang ng maliit. Gayunman ay may kinabukasan pa naman na darating sa kanino man. kung kaya dito na lamang umasa si Ema. Baka sakaling ang kinabukasan nila ay maging ma ganda, nguni’t kung hindi maging maganda ay ano pa ang magagawa kundi pagtiisan ang lahat, Nabihasa na siya sa pagtit is kung kaya hindi na magiging mihirap ang darating pang pagtitiis. Nang mga sumunod na araw, ang ginuguniguning liwanag na tna-araw at ma-gabi ay dinadasaldasal na nawa’y dumating na sa kanilang buhay, ay lalo pang du* milim nang dumilim, mangyari’y si Ruben ay kinapansinan ’ng mga pag-iiba ng kilos at gawi na naghuhudyat ng palatandaang siya ay nakalilmot sa magandang asal na sa tuwina ay dapat ikambal sa sarili ng mga lalaking marangal. Sa kabila ng kaliitan ng sinasahod at pagdadahop sa pamumuhay ay Iyang Gawang Mabubuti, Katulad Ng Gintong Lahtay, Ay Marapat Na Itago At Susian Mo Sa Kaban. pa Sa ang pag-ibig nang sila ay kakambal pang pagtitiis. Sa ma las ay walang kahulugan Lay Ru ben ang pananabik ng mga anak 'uwi siyang dumarating. Nang mga araw na iyon ay hindi na umuuwing maaga si Ruben. Ang kalima sa hapon na dapat niyang idating sa bahay ay naging ikasampu na sa gabi at kung minsan pa ay hatinggabi na. Dahil sa mga huling pangyayari ay hindi naiwasan ni Ema ang mga hinalang si Ruben ay hindi na nagt^tapat. At hindi na rin napigil sa sarili ang panlbughong lalo pang nagpahirap sa mga dati nang hirap na tinitiis. Gayunman, naging matimpi pa rin si Ema. Hindi niya sinabi kay Ru ben ang kanyang mga hinala sapagka’t ang mga ito ay bunga la mang ng guniguni. Kahit na ang mga iginagawi ng asawa ay may palatandaan ng pagtataksil ay hindi pa rin nagpahayag si Ema ng kanyang niloloob,, dahil sa mahinala matuwid na ang hinala ay lamang. Maaaring tutoo aaring hindi. Hindi niya naisi na makita ang mga pangyayaring h in di naaabot ng kanyang paningin 0 kaya’y marinig ang mga sal tang hindi naman niya nar nig. Si Ema ay matahi mik. Maliit pa siya ay kumilala na sa kaganaahan ng katahimikan. Hindi siya ang babair.g. ang bahagyang apoy ng poot ay ipnaáalam sa mga kapit-bahay-sa pamamagitan ng pagmumura at pagsigaw. Hin di siya ang babiing. da hil sa init ng panibugho ay ginagawang tanghalan ang tahanan upang panoorin ng mga tao. Si Ema ay isa sa isag libo na kung kai(Sundan sa Dilim At Liwanag (Buhat sa pahina 9) inyo? —Maáari ineng, nguni’t hindi ko matitiyak sa iyo na siya ay aking makikita roon. —Baka po sakali, —pasubali ng dalaga. Ilang saglit pa ay nagpaalam na ang matandang lalaki. Kinabuliasan, hindi naman nagluwat at dumating ang matandang hinihintay ng dalaga at ibinigay nito ang sulat para kay RubenMaiaas na ang Araw nang d^t'nin ng matanda ang kanyang bukid- Laban sa kanyang inaasah<n ay inabot na si Ruben sa kan yang munting kubo at^siya rin pala ay hinihintay nito. —Ano po ang balka, ingkong? <—may halong pananabik na salubong ng b nata sa bagong da ting. —Mabuti naman. Naibigay ko kay Nora ang iyong sulat kahapong magdaan ako roon, at ngayong umaga ay ipinadala naman sa akin- ito... —at ang sulat na padala ng dalaga ay ini-abot sa bina a. Dali-daling binuksan iyon at halos ay nanginginig ang mga kamay na binasa ang nilalaman. * ‘Ruben:— . “Hindi mo mai-aalis na ikaw ay kasuklaman ng iyong mga ka-nayon, sapagka’t ikaw ay nasa panig ng mga taong nagpupunla ng lagím dito sa ha yan. Maaaring ikaw ay hindi masama. nguni’t dahil sa iyong karuwagan ay magiging ma sama ka na rin sa paniniwala ng mamámayan. Sinabi kong ikaw ay duwag, batay sa iyo na ring nagawa. Masasabi mo kayang katapangan ang umanib sa pangkat na iyan, dahil lamang sa iyong pagkasawi sa aking kapasiyahan- Diyan ka namali Ruben, kung ikaw la mang ay nagkaroon ng tapang at lakas ng loob, disin sana’y hindi nagkaroon ng batik ang iyong pangalan at pagkatao sa harap ng lipunan. Subali’t ikaw ay hindi pa huli. May pagkakataon ka pang ipakilala ang iyong kagitingan. “Natitiyak kong nauunawaan mo ang nais kong sabihin, sapagka’t kapag hindi mo ito naunawaan, ay hindi mo na rin mauunawaan ang tunay na itinitibok ng iyong puso. Nora” Pagkaraan ng ilang sandaling pagbubulay-bulay sa mga huling talatang nilalaman ng liham ay gumuhit sa mukha ng binata ang ngiti ng kasiyahan. Buhat nuon, si Nora ay wala nang ginawa kundi ang maghintay kay Ruben, sa paniniwalang sa sandaling tanggapin nito ang kanyang sulat ay babalik ito nang walang pagsala, nguni’t ilang araw, linggo at buwan ang ñakaraan ay hindi sumisipot ang bi nata. Ni maikling sulat ay hindi rin tumatanggap ang dalaga, kaya’t ito ay tuluyan nang nawalan ng pag-asa. Isang gabi, samantalang si Nora ay payapang nakahiga sa loob ng kanyang silid ay bigla na lamang siyang nagulantang sa malakas na putukan na hindi kalayuan sa kanilang bahay. Sa pagkakagulo ng mga tao, dahil sa pagkakasunog ng ilang bahay mataposi ang putukan, ay napagalaman ni Norang ang pangkat ni Matang-Lawin ay muling pumasok sa nayon ng Malapit at matapos na makapangloob ay nanunog pa ng mga bahay. Sa pagkagulo ng isip ng dalaga dahil sa magkahalong takot at pag aalaala kay Ruben na inaasahan niyang kasama ng pangkat ay hindú nito namamalayang s ya ay napaluhod sa harap ng munting altar sa loob ng kanyang silid. Nasa gayong anyo ang dalaga, nang walang anu-ano ay bigla na lamang mabuksan ang dahon ng bintana, at nang lingunin ito ay namalas ng dalaga si Ruben na nanglilisik ang mga mata at hawak ng isang kamay ang nangingintab na baril. Sa tindi ng ta kot ng dalaga ay bigla na lamang nagdil m ang lahat sa kanyang paligid. Nang muling mamulat ang mga ma<a ng dalaga, sa gilid ng kan yang kama ay biglang nakita niya si Ruben na nakang ti sa kanya. —Ruben,* —pagulat na wika ni Nora, —ikaw nga ba? —Oo, Nora, ako nga, —masaya at malambing na sagot ng binata. —Nguni’t, —at hindi na naituloy ang sasabihin ng dalaga sa pagka’t tinakpan ng kamay ng binata ang b big nito. —Alam ko na, --ani Ruben. — Kangina ay natakot ka, sa pagaakalang ako ay may masamang hangad sa iyo, hindi ba? Nguni’t ikaw naman ang namali. Nang tanggapin ko ang iyong sulat ay inisip ko na ang tumakas sa pangkat at umuwi rito, nguni’t ako ay nahalata nila at tinalibaang mabuti. Dahil duon ay sinikap kong muling magkaroon sila ng tiwala sa ¿kin hanggang sa ako nga ay isama nila ngayong gabi upang mangloob rito, nguini’t sa aming pagtungo pa la mang dito ay nagawa ko na ang humiwalay sa kanila at sa halip na rito sa nayon ako magtungo ay nagtuloy ako sa hepe ng pulisya at sinabi ko roon ang mangyayari, kaya’t kasama ako ng pangkat ng mga pulis na nagtungo rito at sa kabut hang palad ay natutop na lahat ang tauhan ni Matang-Lawin. Dahil sa na kita kong maliwanag ang ilaw dito, ang akala ko ay inakyat ka Itr 71 TITIl'mnitTr* T Talaga—mabibigo kayo sa anumang bagny lll/lBiBlUUllIb la/lUl.! kung balbasin ang inyong mukha! Any walang ingat na pag-aahit o pag-aahit ng ¡bang “blade” ay nakabibigo sa tagumpay. ¡GILLETTE .ANG IT ANG 1! : OPO. ANG GILLETTE BLUE BLADES! Dis. 3, 1952 BULAKLAK 59 ----------------------------------------- • na rito ni Matang Lawin. Salamat at hindi ka naman pala naaano, lamang ay k natakutan mo pa ako. —Mangyari eh!, ang akala ko ay nalason ka na ng kasamaan, —wika ng dalagang sa mga labi ay namllaylay ang ngiti ng ka siyahan- —Naku, talaga namang nakapangingilabot ang pangkat ni Matang-Lawin—Buhat ngayon ay wala ka nang pangingilabutan. Si MatangLawin ay kasama ring nakukulong sa piitang-bayan. Makalipas ang ilang saglit ay ibinilanggo sa mga bisig ng bina ta ang dalaga at sa mapupungay na mga mata ni Nora ay nasinag ni Ruben ang liwanag ng bagong umaga. WAKAS Ang Maqandanq Lihim (Buhat sa pahina 5) lan pa nagagalit ay saka hindi naririnig ang pagsasialita. Siya ang babaing ang sama ng loob ay naiilimot sa pagtitimpi. Siya ang baAnong laking kaibahan ang nagagawa nang pag-aahit araw-araw! Lalo na < pamamagitan ng Gillette Blue Blades—an*, pinakamatalim na magagamit - a pang 'ahit na Gillette. Matatamo ninyo an making madaling pag-aahit—sa lahat nj oras! MGA LA LAK ING MAY MAKINIS NA MUKHA AY LACING NAGWAWAG1! 1 -