Bulaklak Taon XIII, Blg.1 (Abril 11, 1956)

Media

Part of Bulaklak

Title: Bulaklak Taon XIII, Blg.1 (Abril 11, 1956)
Issue Date: Volume XIII (Issue No. 1) April 11, 1956
Year: 1956
Language: Tagalog
Rights
extracted text: X. pangalawang uri sa Kawaniha Korea sapu! noong Abnl 14. 1947 Hala oa n Jsang tacn Anim na buw ~rr. TEOFILO E. SAUCO Patnugot EMILIO MAR. ANTONIO Pangalawang Patnugot Mga Kaqawad: CIRIO GALVEZ ALMARIO CONRADO S. ACUÑA EP IT A Cl O REYES TAN VICTORIO S. FRANCISCO ANACLETO L. BUSTAMANTE AMADO S. PAGSANJAN AMELIA ARCEGA DE LA CRUZ EMMA MARIA CRISTINA FRANCISCO G. GUBALLA Tagapamahalang Patnupot BEATRIZ M. d« GUBALLA Tapapangatiua CHERY GUBALLA-ATIENZA Panpalauanp Tapapanga* ROSAURO M. GUBALLA KatOJigi/ujii CORAZON G. ESTRELLADO Panpalau anp Kuaafppuni MARIO A. ATIENZA Tapapamahala la A nuj^Jtpo RAMON P. IGNACIO Sa Strlntlatpon ■ Nakatalcr; □ Taqapaglathala BULAKLAK PUBLICATIONS 1002-1004 R Hidalgo. Quiapo P. O. Box 1382. Maynila Tels 3 36-13- at 3-36-14 H1NAKDAL BALAGTAS *Tilq pangitaing sa aki'y dumalaw ang makatang-haring Sisne ng Panginay; siya ay lumapit sa a|dng himlayan at ako cfy kanyang masuyong pinukaw: —Ancfk, aking anak, —ang wikang marahan aba, bumangon ka't taas na ang Araw. Huwag kang pahimbing, aba, gumising na, pagka't naglulubha ang mahal mong Ina; kapatid mo na ring walang kaluluwa, ang sa Inang Wika ay dumurusta’ pa: sa aking kinathang "Florante't Laura" ang bawa’t pangala'y tingnan mo't iniba. Sukat bang ang aking Seiyang Idnakasi, binigyan ng bagong palayaw na CELY... yaong si Flerida'y nginalanang FLERY, si Aladin nama'y tinawag na ALLY, maging si Adolfo, gayong lilong Konde, akalain ko bang taguriang DOLPHY? Gayong ubod-tamis itong Wika natin, sa wikang dayuha'y pinaaalipin; maging ang áklat ko. na sailing atin, sa paaaralan ma’y bihirang garni tin; kaya, aking anak, bangon na t gumising, ang taksil sa Wika'y iyong pag-usigin. —Sa gayong sinabi ng Makatang Hari, ako ay nagbangong walang pasubali; saka pagkatapos, ako ay naglimi, ang hinakdal niya ay aking sinurL* may matuwid siyang usiging palagi ang sa Inang Wika ay umaaglahi. >WUUOL-/ Taon Xm Miyerkules—Abril 11, 1956 Big. 1 Ang pagkakaparis, kung~sakali, ng mga pangalan ng tao, buhay on o patay, sa mga paniralan nr »lin mnnodang nahilathala sa BULAKLAK, ay isang pagkakataong hindi dnasadya ng kumutha. Anumang malathala sa biíang^a Ih" " ' nK-LHUak?k Publ»cations at hindi manuring muling ilathala ang bahagi o ang kabuuan ng aUn man sa mtra nobtda PUC Ada, maikling kuwento at kuwento o nobelang nakalarawan, gayundiri ang pagsasapelikula o uasrsasadiiln ♦ u . k n._ nang walang pahintulot ang "BULAKLAK PUBLICATIONS”— Patnugot. P * “ radyo o tanghalan sa mut si Emma ng ka-iii-W a y ka 11 sa p >i<q niyajig anak. smabi ng tatu ma la king taha nan. an-g isa n.' ya ng na ang pagkaalam niLC 1SAKAS ,\'G \AKARAAN: Palihiin pitmasok sa malaking baknrari tang bata. XarL ya mg io ay naysakit siyany nakahahatoa at sakit paliic nr j >.'i Lanro. Emm.: Lauro. S rhumba tan tri ya V•'ia< ■' Emma. taring ma mat ay si ya a yaon, ayun naman Xakifa 1 phtagtabayan i ni Lauro. . XagtHhfy si ng maraming pahayagan sa ¡HAAKAUA KAyA NiNXSMO ANG kANitANG FAGSA5AMA NANG MAHGIT SA Bt’WAN Ay WALANG NANGX4 PI f NAKATA' tava, fAfke KAy¿*'y valaki kjn,~ í sa ugali at maya ma ng pagsasagu Emma sa bahay ng kaibiga.n niyang si Xena. Pagkaraan ng da ta ivaitg aram ay nabalitaan ni Emma, na si Laura at a.ng dalama nilang anak ay nagtnngo sa Hongkong... (Ika-27 Labas) sa sa si usaping Lauro Arrastia laban ka> Emma Barcelona ay naging pangmukhang balite Pn Kaya Mutq Lipuwuc buong Maynila. Walang pagtitipon na hindi ito ang paksa ng usapan. Ang katanyagan ni Emma sá lipunan, at ang kanyang pangalang laging kakabit ng mga kilusang pambayan at pangkawanggawa ay naging bukambibig ng lahat. Hindi pa man natatapos ang paglilitis ay 'kung anu-anong pasi va na ang nabubuo sa isip ng tao. May nagbibigay katwiran kay Emma at may sumusumpa naman!. . . Sarisaring hinala ang binalangkas sa isipan ng marami tungkol sa sanhi ng pagkakalayo ng dati-dati’y ulirang mag-asawa. Hayan ang sabihing si Emma ay nabulag sa pag-ibig ng isang pinuno ng hukbo, hayan ang sabihing ang kanyang buhav sa piling ng asawa ay isang buhay na tigib ng paghihirap at pagtitiis dahil kabagsikan ng lalaki. . . Ang kanilang tan sa pahayagan, ang pag papaliwanagan ng mga ma nananggol tungkol sa katwi ran ng isa at isa ay hind nakakaligtaan ng bayan m di basahin at nuynuyin May mga balita na labh kung sumugat sa damdamir Hayan ang sabihing si Em ma ay di dapat maging ina n¿ dalawang bunso, isang inang dahil sa makasalanang pag-ibig ay natutong iwan ang tahanan, pinabayaan ang mga anak at kinaladkad, ang puri ng asawa sa putik ng pagkakasala. .. Sa panig naman ni Emma ay ibinandila ang kahigpitan ng asawa, ang kabagsikan, ang ugaling makahari na si-; yang nagtaboy sa kulang-pa-i lad na babae na iwan angl tahanan at hanapin ang ka 1 ligayahan sa piling ng iba..J Anupa’t ang usapin ng mag-asawa’y naging bulaklak ng dila ng lahat, sinubayba van ang mga pangyayari sa mga lingguhan at pahayagang pang-araw-araw. Datapuwa’t ang kataru ngan at ang batas ay may isang patakarang dakila atd banal. Ang ganitong sulira-i nin ng mag-asawa ay di agad pinagpasyahan. Ang pinagbigkis ng pag-ibig sa harap ng batas at sa harap ng al tar ay hindi kaagad-agad makakalas sa kabiglaanan at sa kapusukan ng loob. Kailangan silang maghusay . . . kailangan silang huminahon. Kailangang bigyan sila ng panahong lumamig ang nag lalatang na kalooban upang baka lamang sa kabiglaanan Abril 11, 1956 fiULAKLAK q r ■' ’r4l it. > i V: ay nakakaisip silang maghiwalay. Kaya’t pagkatapos ng mahabang panahon sa paglilitis ay ipinasya ng hukumang bigyan ang magasawa ng anim na buwan upang masuri ang kani-kanilang kalooban sa gitna ng kahinahúnan. Ang anim na buwang ta ning ang nagpalamig sa mainit na mga balita sa mga pahayagan. Unti-unting nawawala ang malalaking titik sa pangmukhang dahon ng mga lingguhan at pangaraw-araw na balita. Ang suliranin ng mag-asawa ay tinakpan ng iba’t ibang suliraning pangkabuhayan at pampulitika. Subali’t sa buhay ng dala‘wa ay walang kalutasan pa ang kanilang suliranin. Lalong pagmatigas si Lauro. Hindi maamin ng lalaki na makisama pang muli. —Ako’y hindi tunggak!. .. —iyan ang madalas niyang sabihin sa mga kaibigang lumalapit sa kanya at namamanhik na sila’y muling magka-ayos ni Emma. — Ang dangal na dinungisan ng isang kasalanang katulad niyan ay di maaaring mahugasan ng pamanhikan at pagpapatawad. Hindi na kailan man mabubuksan sa kanya ang aking tahanan. Ako’y may dangal at may pangalan sa lipunan. . . —Ako’y walang kasalanan !. . . —ang matigas namang wika ni Emma. — Hindi ko maaaring aminin na ako’y nagkasala at dinu ngisan ko ang puri ng aming tahanan. Ang ginawa ko’y maaaring gawin ng sinumang mapagkav¿anggawa! Iyan ay isang kabanalang kinik’lala ng Diyos!..; Tulungaii ang mga nasasawi. . pakanin ang nagugutom . . . ¡ligias ang nalulunod!. . . Nobela m D R. FAUSTO J.6ALAUR AN Hindi ba’t iyan ay utos ng sa dalawa ay napilitang kuDiyos?... Bakit ko aami- milos. Iniwan ng matannin na ako’y isang masanjang dang pari ang kanyang kumNGUMlV ISI/MU50MFA KOMO HlN(7I NA<S/<A$AuA 5A E^ANAp ^AuigFJT -HVXMG TLMinÚU SAAKIM ... ina?. . . At sa gitna ng pangangatwirang lalong lumawak na a.v maiinit iyan, at lumalim ang banging nakapagitan sa dalawa... Kaya’t maging si Padre Domingo, ang matandang paring kompesor ni Emma, nang matanto ang nangyari bento at buong kabanalang sinikap na mapaglapit ang mag-asawa upang magkahingahan. Ang eskandalong íkinalat ng _ pagsasakdalan ng mag-asawa’y lumilikha ng napakalaking pinsala sa kani’ang tahanan at kapurihan. Dinaramdam ng pari ang gayón . . . Una nivang kinausap si Lauro... —Nguni’t Padre, kayo y isang lalaki rin.. . —ang tugon sa kanya. —Bukod sa lalaki ay may dangal at pangalang dapat ipagtanggol. Inaakala kaya ninyong isang kabanalan ang ako’y lumapit kay Emma at siya’y amuing magbalik sa aming tahanang kanyang’ dinungisan? A* maniniwala ba kayo na si ya’y walang sala? Kayo’y kanyang padre kompesor... Hindi ba’t kayo rin ang nagsabing ang Nestor na iyan at ang babaing iyan av luma pit sa inyo? Inaakala kaya ninyong ang kanilang pagsasama ng mahigit sa tatlong uwan ay walang nangvafi?... Nakatatawa!. nakatatawa, Padre!. . . Kavo’v lalaki rin... Anp pagpapatawad, IXi_ Sutuian so- paku-ui- 35 7.-4 K.4S .VG XAKARAAN : Umiibig i;a si Mercy. Ayaiv niyang tent ggapin ang mga paalaala ni Celia. isa nang guro sa paarala.ng-bayan si Celia. Isa sa aiga babaing g<tro, na kasama ni Celia, ang nagsabi sa kanya, na yaem ay may isang pinsang binata, na sa sandaling makita si Ce lia ay tiyak na tiyak na ito'y liliga n an . . . (IKA-6 LABAS) WINÁGLIT ng panahon sa aking alaala ang pagbibiruan namin ni Chayong sapagka’t dahil sa aming gawain sa paaralan ay hindi na kami nagkaroon ng isa pang pagkakataon upang makapagusap tungkol sa kanyang “inilalapit" sa aking kamaganak. Abalang-abala. ako sa nag-aayos ng aking silid sa pagka’t dahil sa pagsapit ng Disyembre ay kinakailangang ilagay sa ayos ang lahat ba go man lamang maipinid ang klase sa panahon ng bakasyong maikli. Si Chayong man naman ay gayón din. Palibhasa’y aapat kaming guro sa nayon kung kaya’t hindi ka mi makapaghilian sa paglilig'pit Kanya-kanyang ayos, kanya-kanyang ligpit at kan ya-kanyang paghahanda. Isa pang nakaragdag sa aking gawain ay nang hirangin ako ng aming prinsipal na si Mr. Cruz upang siyang mamahala sa munting palatuntunang pampasko ng mga bata. Napilitan akong pumasok ng maaga at umuwi naman ng halos gabi-gabi na dahil sa pag-eensayo ng mga batang kasali sa palatuntunan. May sayaw na karinyosa na ipinahanda ko kay Chayong na lalabasan ng mga bating babaing nag-aaral sa ikalawang grado. Si Mr. Marcial Corpuz, tanging lalaking gu ro mal iban sa aming prinsi pal ay inatasan kong magpasanay sa kanyang mga bata ng tinikling upang siya namang maging bilang ng mga batang nag-aaral sa ikatlong grado. Ang aking maliliit na tinuturuan ay sinasanay ko sa sayaw sa bilao. Anupa’t ang ilang araw na nalalabi bago sumapit ang huling araw ng pasukan ay iniukol namin sa mga paggagayak at paghahanda ng mga kailangan sa tanging palatuntu nan ng mga bata. Si Chayong ang tinokahan ni Mr. Cruz na siyang mamahala sa minindal at sa pag-aanyaya sa mga.magulang ng mga bata. —Ikaw naman, Mr. Cor puz ang bahala sa mga silya at likmuang kailangan maihanay sa harapan ng paaralan. Ikaw din, bilang lalaki ang gagawa ng maliit na tanghalan. Pagsama-samahin mo ang mga desk at saka patungan sa ibabaw ng malapad na tabla. Marahil ay ma na iyon, —ang wika ng aming prinsipal. —Ayan ang mapapala ¡sang gurong lalaki,— ang nasabi tuloy ni Chayong na nakatinging tila nanganganrtakabibitiw PaqsaiNaM/ 'hi[ Tíó&k Virio íttdg Nq Paq-iúlq Na Nada > tiyaw sa aming kasamang guro. —Lahat nang mabibigat na trabaho ay ivo. Natawa na lamang si Mar cial. —Sumaya lamang ang palatuntunang ito ni Celia av hindi na baleng ako’y mahirapan.— Ang kanyang tugon naman na sa akin siya nakat ingin. —At bakit, ito ba’y pala tufitunan lamang ni Celia at di ng ating paaralan? —Ehem, tila Abril 11 1936 BCLAKLAK 7 sa tu los si Mr. Corpuz?. . .— ang parunggit ni Chayong na kínürot ako sa bisig. —Hoy» Chayong, ang pilya nito ah!... —ang nakatawang tugon ko naman sa pagbibiro ng aking katabi. —Mangyari’y deretsong de retso kung magsalita si Mr. Corpuz. Tila si Celia na la mang ang guro ng paaralang navon. —Hoy... Hoy..., tama na iyan... —nakangiting awat ng prinsipal nang makitang tila namimilipit si Mr. Corpuz sa kanyang upuan.— Binibigyan ninvo ng kahulugan ang ating miting. Hala, trabaho, kahiya-hiya sa mga magulang kung hindi tayo makapagdadaos ng isang maringal na palatuntunan ng mga bata. —Heto na nga po’t subsob ang aming ulo sa pag-eensayo ah. . . —sabad ni Cha yong. —Ano, Celia, areglado na ba ang lahat?— baling ng prinsipal sa akin. —Opo, Mr. Cruz, isa la ríiang ang kulang natin. Wala tayong piyanong magagamit at kung may piyano na man ay wala tayong piyanis ta na sasaliw sa mga sayaw ng mga bata. —Madali iyon,— sabad ni Chayong. —May pivano sa inyo, Celia, ano? —Oo,— ang bigla kong sagot.— Nguni’t. . . —Kung ipahihiram iyan iyong nanav Loleng ay kam¡ na ang bahalang magpabuhat, —sabad ng prinsipal. —Nguni’t paano naman ang piyanista? Ako na po ang bahala. Mr. Cruz, — ulit ni Chayong’ —Lilihaman ko po ang aking pinsan na dito magba^syon sa ating nayon. Marunong pong tumugtog ng piyano i\ on. Nag-aaral siya sa konserbatoryo. —Ay salamat, nalutas din natin. . . — pabuntong-hiningang wika ni Mr. Cruz. — O ano-pa ang kailangan Miss Fernandez? —muling tanong sa akin. —Wala na po. kung mai pangangako ni Chayong, es te ni Miss Ramos na tayo’y may piyanista. —Isa pa pong mungkahi. Mr. Principal,— ang sagot. ni Chayong.— ling naming ¿a,Pakula - 36 g BULAKLAK Abril 11, 1956 pa 7j - BAKAS X<- XAKARAAN: G'dit ri'j s< Ernesto. Galit din ang A.C c ina. Nag pa-pay o ña ma, si Don Bandong. Bita ¿>ag-asa ni Dunya Adela, na mat <tuloy rin t.ng pangarap yang makasal si Ernesto kay Ligaya. Si Ligaya naman ay a yaw nan<; ni'¡inlay pa sila ni Ernesto. Pa r ka i Ligaya, ang may ka*baL: a», 7 ipinagkagayan iw Dor; (a, > Danya Adela. Ang wais ri L :aga ay makausap si Dora, - niatiyak niyang ¡to (IKA-37 LABAS) ABING-GAB1 na nang sumunod na araw nang si Ernesto ay malungkot na umuwi sa sari ling tahanan. Inihagis ang sumbrerong suot sa ibabaw ng isang silya sa kabahayan at naupong malatang-malata sa unang likmuang nakita. Hinagod ang kanyang gulong buhok, pinahid ang pawis sa noo ng isang panyolitong may karumihan na ng kaunti dahil sa laging paggamit, at sakj. pailing na bumuntonghin nga. “Umuwi ka na pala?...” an; kanyang narinig na tanor z buhat sa puno ng hagdar.g patungo sa itaas ng bahay. rI iningala ang tumawag at nang makita’y saka pailing na lagsalita. “ )po, Lolo. . . Maghapon ak< if naglalakad . . . ” ang pabuntong-hiningang tugon na hinahaplos ang buhok. ’ lukhang pagud na pagod ka .. Saan ka ba nakaratin, . . . ?” tanong ng matanda .a lumapit sa apo. Ibinalik ang kuwako sa bibig at saka marahang nagpausok. “Sinunod ko ang invong bi lin. . . Hinanap ko siya?. . . ” “At hindi mo na naman natagpuan?. . . ” “Hindi ko po natagpuan, nguni’t naniniwala na akong siya’y. . . buhay, Lolo”. “Iyan din ang sabi ng iyong ina... Nguni’t hindi mo naman niakita at matagpuan.” “Ako’y galing sa konsulado r.g Korea, 'Lolo. Ibig kong iyon ang una kong tunguhin. Natanto kong may isang Do ra Wang Lee na nagnanais ma^balik sa sariling bayan. Alam ba ni ivo, Lolo na si Dora pala’y hinahanap ng buong pamahalaan ng Ko rea?...” “Tutoo ba ivan?. . . At ba kit daw?. . .” “Wala doon ang konsul at wala rin ang kanyang kalihim. Ang nakausap ko’y ang kanilang punong kawani sa tanggapan. Sinabi sa akin na naghihintay ang konsul ng sagot ng kanilang pamaha laan kung dadakpin si Dora Wang Lee!. .. ” “Da^akpm?. . .” at ang kuwako sa bibig ng matanda ay kauntik nang malaglag sa malaking pagkagulat. “Ba kit, si Dora ba ay isang. . “Iyan na nga ba ang sinasabi ko eh. . .” ang kanilang narinig na tinig “Mama. . .” Narinig pala ni Donya Adela ang sinasabi ng anak habang siya’y papanaog sa hagdanan “Iyan na nga ba ang kutoo ng loob ko sa babaing iyan...” ang muling ulit na tila lalong ipinaririnig sa matandang Bandong. “Sa kilos at pananalita ng asawa mong iyan ay may lihim na binabalak...” “Huwag ka na munang magpauna, Adela...” payamot na wika ng matandang lalaki. “Bayaan mong si Er nesto ang magsalaysay ng la hat...” “Iyan po ang aking nari nig, nguni’t hindi nila matina yak kung dadakpin o hindi sapagka’t naghihintay sila ng pasabi ng pamahalaan ng Korea. Nguni’t ayon sa aking nakausap, ang buong konsulado ay humingi na ng tulong sa mga kagawad ng pulisya dito sa Maynila at maging sa hukbo...” “Que grande kosa sa ¡sang gusgusing Koreana!. . . ” papiksing wika ng matandang babae. “Bakit pa?. . . Madali namang madadakip i y o n *kung gusto nila.” “O ano pa ang natuklasan mo, iho?” tanong ng matandang Bandong na hindi pinansin ang pagsasalita ng pamangking babae. “At nagtungo rin kami ni Sebio sa itinuro ninyong otel, Mama. ..” ang tugon ng lalaki. “Doon ay walang nakatirang Koreana, ayon sa katiwala ng Otel. At wala rin si lang pangalang Dora Wang Lee. Ang nakatitik sa kanilang talaan ay Miss Teodora del Mundo, taga Tayabas. Ang silid ay may bilang 22 sa ikalawang palapag. “Teodora del Mundo?... Baka si Dora rin iyon?. . . ” ang tanong ng ina sa anak. “At tumungo ka ba sa silid na yaon?...” “Oo, mama. . . Nguni’t walang tao. Siniyasat ko ang mga tagapaglingkod doon, na hulo kong si 'Dora nga at walang iba ang doon ay nakatira. Ayon sa tagapagdala ng pagkain, ang babai’y isang mukhang Tsina, singkit ang mga mata, at ang lalaki’y mukhang Pilipino, malaki at mabibilog daw ang mata, maHindi MíaÉaut Nq Mutqanq SI Dtáa gandang lalaki, at mahusay managalog. Ang babae din daw, managalog man ay may kagarilan ng kaunti...” “Samakatuwid ay doon si la nagtitira?. . . ” tanong naman ni Don Bandong. “Ang babae la’mang daw, nguni’t malimit doon ang la laki at siyang sumasama sa mga pagpapasyal ng babae. Kung minsan daw’, ang lalaki ay may kasama pang ibang babae at doon sila kumakain sa loob ng silid...” “Hindi mo pala nakita?... ? “Hindi, Lolo. . . Kaya ako inabot ng gabi ay sa paghahangad kong sila ay makatagpo. Nguni’t hanggang ika Abril 1 1. BI’LAKi AE pito ng gabi ay hindi pa sila dumarating. Naghintay ako ng matagal sa bulwagan ng otel nguni’t hindi sila sumipot. ..” “Ngayon, napatutohanan mo na ang lahat?” ang wika ng ina na ikinibit pa ang balikat. “Sa wakas ay natanto mong hindi pala ako nagka kamali? Nakita mo na../ Dahil sa nabigla ka ng pagpapakasal sa kanya pati ang Scl PoJiÍhjl-37 10 BU LA KLAK Abril 11, 1955 (IKA-17 LABAS) AN& ULO'Y NAPABAGOK NANG MAT INDI makaalis si Car at pagkatapos ay matagpuan ang pilas-pilas na tsekeng iniwan ni Rafael na nakasabog sa lupa, sa , may likuran ng “Cocktail Lounge”, ay sumaisip ni Lucy na ang tsekeng iyon ay sadyang siyang itiahandog sa kanyang kaarawan ni Rafael, dangan na nga lamang at nakita siyang nakikipag-usap nang masinsinan kay Carding. Nuo’y muling dumaragang unti-unti sa kan yang budhi ang 24 na oras na taning sa kanya upang magbayad ng hulihan sa binili niyang mga kasangkapan, kaya wala nang sumagi sa kanyang isip kundi ang paghanapin si Rafael at siya’y makapagpaliwanag, sa layong bigyan siyang muli ng halagang kanyang kailangan. Dumating si Lucy sa bahay ni Rafael, samantalang hawak nito sa kamay ang baso ng matapang na wisky; sa ibabaw ng mesang katabi ng kinauupuan ni Rafael ay makikita ruon ang bote ng alak na nangangalahati na ang la man, isang pitsel na tubig, ilang tabako sa isang kahon at ilang basong walang laSA SULOK Nú ISM6 MESA, NA SIYANG /KINAWALA NG MALAY-TAO AT TULOy IKINAMATA% Abril 11, 1956 BULAKLAK JI fyvuuwbGfa k¿ TEOFILO E.SMICG mikevelarpe' man. Nakalilis ang manggas ng kamisadentro, maluwag ang pagkabuhol ng korbata, nakabukas ang kuwelyo ng kanisadentro at gusot ang bu10k, si Rafael ay larawang viinay ng isang wala nang tunay na kapag-apag-asa sa buhay. Ang tanawin iyon at ang walang kaayusang kapaligiran sa loob ng bulwagan at silid ni Rafael, ay nagpapakilala lamang na wala nang kamay na cloo’y nagpapala at nag-aayos. Napansin ni Rafael ang pagdating ni Lucy, nguni, hindi niya kinibo ito. Lumapit itong may masayang mukha at bumati kay Rafael. —Rafael, hindi mo ako babatiin sa aking kaarawan? Napatingin lamang si Ra fael sa kanyang hindi hinihintay na. panauhin, nguni, nagwalang bahala, hindi man kumibo. Hu’marap sa kanya si Lycy at magiliw na nagsaHta —Alam kong nagtatampo ka sa akin... nakita <ko ang tsekeng pinagpilas-pilas mo; nauunawaan kong ang tsekeng iyon ay ihahandog mo sa aking kaarawan, dangan lamang at... Hindi rin umimik si Ra fael; unti-unti nang naghihinanakit si Lucy sa kilos na ipinakikita ni Rafael; sumasal ang tibok ng puso. —Ang lahat kaipa’a’y dahil kay Carding, nguni, bayaan mo akong makapagpaliwanao- bago mo ako kapootan, Rafael. —Paliwanag? Ano pang paliwanag ang masasabi mo pagkatapos ng aking nasaksíhan at parinig sa pag-uusap ninyo ni Carding? Ibig mo bang ipalagay na ako’y ta nga? —Huminahon ka, Rafael; hindi kita ipinalalagay na tanga; ipinagtatapat ko sa iyong sadyang sinadva ko ang mapalapit kay Carding dahil din sa iyo; lnillagan kong siya’v maghinala sa lyo ukol kay Anita. nmai lumugon si Rafael; patuloy ang mahinang tugtog ng grapopono ng “Raenniamnojf's piano Concert”, at dito naukol ang buong kamalayan ni Rafael sa halip na pakinggan ang pinagsasabi ni Lucy. Ang sumilay na hinanakit ni Lucy sa kanyang damdamin ay nagiging poot habang patuloy na hindi siya pinapansin man lamang ni Ra fael. Gumigiti ang luha samantala’y nagtitiim ang mga bagang. —Aayaw mo ba akong pa kinggan, Rafael? —Para ano pa, wala nang kahulugan ang anumang sasabihin mo sa akin? —Ah, wala nang kahulugamngayon. Sinasabi ko sa iyong kailangan ko ang halagang P 1,500, huwag nang maging handog mo dahil sa aking kaarawan, kundi upang iligtas lamang ako sa pagkakaaliwan mo sa iyong pangungulila, maging katamisan mo at kasiyahan sa iyong mga kapighatian? Nguni, hindi rin natigatig si Rafael. Sa loob-loob nito’y gumugol siya nang malaki upang maramo ang mga katuwaang iyon at kasiyahan, na masasabing siyang naging sanhi ng lahat ng kanyang kabiguan sa propesyon, kaya hindi dapat tumanaw ng utang na loob. Samantala, ang huling pagwawalang pakundangan ni Rafael sa mga pagluhog ni Lucy ay naghatid sa hangga ng kanyang maipagpapaumanhin. * Sumilakbo ang damdamin ng poot at pagkamuhi kay Rafael; ipinaghagisan ang mga babasaging kasangkapang maabot ng kamay, tinabig ang mga pitsel, botelya at basong na sa harap ni Rafael at pinagbabasag ang mga kristal at salamin. Sa Pagkakapatay Dito Kay Rafael Pinapananagot Ay Itong si Carding. pasubo; bukas ng hapon ay ii.iting lahat’ ang mga ka s a n g k a pan sa “Cocktail Lounge” kapag hindi ako nakabigay ng halagan# iyan, kaya, nais kong malaman sa iyo ngayon kung bibigyan mo ako o hindi ng halagang iyan, naririnig mo ba ako, Rafael? Napahalakhak lamang si Rafael at ang pagtatapat na iyon ni Lucy ay hindi man nakatigatig sa kanya. Napan sin naman nitong marahas man ang paraang iyon ng panghihingi ay hindi niya malalamuyot si Rafael, kaya nagbagc ng paraan. Yumakap kay Rafae’, ang kanyang mukha av masuyong idinikit sa mga labi ng lalaki at, pa rang isang sisiw na lulugolugo ay napakakalong sa mainit na kandungan ng inahin. —Rafael, mapababayan mo ba ako, pagkatapos ng ating mafruting ipinagsama, pagkatapos na ako’y maging —Magsalita ka Rafael, bakit ayaw kang magsalita, bakit hindi ka tumugon? —Marami ka nang binasag na kasangkapan, Lucy; namiminsaia ka ng aking mga ari-arian, at inuudyukan mo akong lubos kitang kamuhian at magbasag din ng kasang kapan —pagkasabi niya’y biglang ípinukol ang hawak na basong may laman pang kaunting alak. Natimbang ni Lucy ang kanyang kalagayan; kung gayong galit na rin si Rafael, maaaring hindi na siya makapagtanggol; tumahimik si ya. Samantala’y humalakhak si Rafael. —Akala mo yuta ay malilinlang mo pa ako. . . hindi na Lucy; ibinigay ko sa iyo ang lahat mong kailangang hingin sa akin, sa paniwala kong sarili kita, nguni, pag katapos ng nasaksihan ko at narinig, umiibig ka rin kay Carding. Ha, ha, ha! At, ito pa ang mapala ko, na, dahil sa iyong hangad na makapagluganti kay Anita, ako’y nagpakabaliw na pakasangkapan sa iyong kapritso; bagay na lábiS ko ngayong pinagsisisihan. Ngayo’y makaalis ka na, sulong, lumayas ka bago malimot ko ang sarili. .. baka mapilipit ko ang leeg mo.. . sulong! —Oo, aalis ako, nguni, kai langan ko munang tanggapin ang halagang kailangan ko P 1,500; kung hindi mo ibibigay magsusuplong ako sa maykapangyarihan at kay Carding. . . sasabihin kong binulag mo si Anita, pagka’x hangad mo siyang mapaghigantihan dahil sa pagkapakasal kay Carding. Dahil sa tangkang iyon ni Lucy, parang sinusuhang pulbura ang damdamin ni Ra fael. Binigwasan ng isang mariing sampal si Lucy, at dahil sa nagputok ng mga la bi ay dumanak ang dugo sa harapan ng bestido ng dalaga. Sa pagkakalupasay ni Lucy ay dinaluhong pa rin ni Rafael at sinakal iyon, marahil ay sa hangad nang patayin at nang matikom na magpakailan pa man ang matabil na bibig. Nakipagiaban si Lucy at ginamit ang buong lakas. Nakahulagpos sa pagkakahawak ni Rafael, iumayo al siva’y napasandal sa dinding, nguni, nang siya’y mu ling dadaluhungin ni Rafael, nahawakan ni Lucy ang isang munting estatwang marmol at naipalo sa ulo ng lalaki; nasugatan ito nang malalim at sa malas ay dinamdam ang sugat sa ulo at ang pagdanak ng maraming dugo. Nagliliyab an# mga matang sinibasib na naman si Lucy; ito’y muling napasandal sa isang haligi at nang lalapit si Ra fael ay nabigyan ito ng isang matinding sikad; bigla itong nabuwal at ang ulo’y napabagok nang matindi sa sulok ng isang mesa, na siyang ikinawala ng malay-tao at tuloy (Sundan sa pahina 84 12 BULAKLAK Abril 11, 19(6 v < amq mw-akpa BAKAS NG NAKARAAN; Galit na kinakausap ni Nena ang anak ni Danilo. Si Rosita ay walang munti man lamang takot na nang ang atwiran sa kanyang ale. Dumating ang dalawang madre kasama si Laura, na may pinsala sa kamay at sa mata. Ling id sa dalawang kasama, si Laura ay nagsumbong ng mga kasinungalingan sa kanyang ina. Nang magkausap si Nena at ang dalawang madre, ang mga ito pa wng kinagalitan ni Nena at ipinagtabuyan. Ang dalawang ma dre ay iptnag tang gol ni Rosi ta. . . (Ika-48 Labas) Taksil Na Babaing Kasamaa'y Likas Di Maasahang Siya'y Maging Tapat SA KAUNA-unahang pagkakataon ay noon naramdaman ni Ro sita, na nangatal ang buo niyang katawan sa matinding poot, dahil sa ipinamalas na kawalang-pitagan ng kanyang Tiya Nena, sa dalawa ni'ang panauhin. Mari ing nakagat ang kanyang la bi, sabay sa pagtuon ng mga mata niyang walang kakurap-kurap na nakapako no on sa nakapinid na pintuan ng silid ng mag-ina. —Bayaan mo na anak... Kami’y magpapaalam na sa ■ iyo. Ngftni’t bago kami umalis ay ibig kong magunita rtio, na ang mabababang-loob at mapagpaumanhin ay siyang lalong malapit sa pagpapa'a ng Diyos... Huwag mong damdamin, at lalong ■ huwag mong ikagalit ang kanyang inanyo... Lakihan mo ang iyong puso, sapagka’t Ikaw ang nakaaabot ng kat- ; wiran... —ang wika ng matandang madre, na nakaakbay noon kay Rosita. Mariing kuyom ang dala wang palad na napabuntonghininga ang anak ni Danilo. Anhin man niyang pakiramdaman ay naubos na ang lahat ng kanyang pagpapaumanhin. Naglalagablab ang poot sa kanyang puso, na ti la siyang nagpapasikip sa kanyang dibdib. Muli siyang napabuntong - hininga, saka napayukong kagat pa rin ang labi. —Kung may kailangan ka sa akin... anumang oras ay bukas sa iyo ang pintuan ng kolehiyo. Nakahanda ako, Rosita, sa anumang maitutulong ko sa iyo... —ang marahang wika naman ni Sister Elisa. i Noon lamang nakapagsalita si Rosita. —Maraming salamat sa inyo. Sinabi na po ng aking ama, na ako ay magpapatuloy sa aking natigil na pagaaral. Marahil po ay magsisimula na ako, sa linggong papasok... —Kung gayo'y hihintayin ka namin... Aalis na kami, anak... ani Madre Maria. —Adiyos po... Suma-inyo nawa ang pagpapala ng May-kapal, —sagot ni Rosi ta. —Salamat, anak... Ga yón din sa iyo... —patapos ng matan dang-madre, saka nagtuloy nang nanaog, pagkatapos na hagkan ni Rosita ang kanang kamay. Noon pala naman ay haliling sumisilip sa susian ng nakapinid na pintuan ang mag-ina, kaya’t kitang-kita nila, nang manaog na ang dalawang madre. Si Nena ang nagpaunang lumabas. Tumayo sa gitnang-gitna ng bulwagan, nameywang pa muna, saka malakas na tinawag ang pamangkin, na nakatayo noon sa puno tng hagdanan at tinatanaw ang papalayo nang mga madre. —Halika rito, magaling na babae. \ . Walang kibong lumapit si Rosita. Pinaglilipat-lipat ang kanyang tingin sa inang ujagka-agapay sa pagkakatayo. magnoon mong —Ano ba ang ibig sabihin at nagmamagaling ka sa dalawang madreng na* parito? —nanlilisik ang mga matang tanong ni Nena. —Hindi po ako nagmama galing at wala akong ibig sabihin sa aking ginawang pagpigil sa kanila, nang sila’y ipagtabuyan ninyo, — matatag na tugon ni Rosita. —Ow, talaga namang nag mamagaling ka... ang ibig mo ay ikaw ang mapuri... Hindi ba talagang iyan na man ang ugali mo...? — pagalit at tila nagmamaga ling na wika naman ni Laurang nakapameywang din noong katulad ng kanyang ina. Tinanaw siya ni Rosita. Ipinakikilala ng nag-aalab na mga mata ng anak ni Dani'o, na hindi niya tinatanggap ang gayong paratang sa kanya. —Aba, kung makatingin ito, isip mo lalamon ng tao... Hoy, huwag mo akong daanin sa padilat-dilat ng ma ta at hindi ako natatakot sa iyo... —malakas na wika ni Laura. —Wala akong tinatakot na sinuman... —mariing sagot ni Rosita. —0, e bakit mo pinandidilatan ang aking anak...? Palamon mo ba iyan... ? Ikaw ba ang nagpapakain diyan... at kung makatingin ka, ay isip mo kayang-kaya mo kaming mag-ina... ? — nanggigigil sa galit na sigaw ni Nena, na sinusurot si Ro sita, habang nagsasalita. —Hindi ko sina’sabi iyan... at hindi rin naman ninyo masasabi na kayong sumisigaw at nanunurot pa sa pagsasalita ay siyang nagpapa kain sa akin... Tayong lahat ay kumakain sa salaping naiwan ng aking yumaong ina... .—ang marahan, nguni't mariin at maliwanag na tugon ni Rosita, na hindi na nakapigil sa pagsasalita. —A, hay on... talaga palang magaling ka... Akalain mong pawalan mong kabuluhan ang paghahanapbuhay ng iyong ama...? Makikita mo... Makikita mo’.t isusumbong kita, pagdating niya mamaya... Napakasama mong magsalita at wala ka ni munti man la mang paggalang sa iyong ama... Ako pa nga ba ang igagalang mo... ? Tayona, Laura... Tayona, at baka mapatay ko lamang ang wa lang modong ito... —ani Nena, saka hinila ang anak, pabalik sa kanilang silid. Iniingusan ni Laura si Rosita, habang lumalakad, saka ipinanlura bago padabog na ipininid ang pintuan ng silid nilang mag-ina. —Ayaw ko nang bumalik sa kolehiyong iyon, mammy» Abril 11, 1956 BULAKLAK J 3 —ani Laura pagkatapos na rinig niya ang mga idinaldal ilatag ang katawa'n sa hihi- rii Madre Maria, —ang wika gan. —Bayaan mo’t ililipat kita sa iba, —sagot ng ina. —E, paano ang naiwan ko unahan sa pagsusumbong... roong mga damit at sapa- Mag-ayos ka na at pupunta tos? tayo sa upisina ng iyong —Ipakukuha ko kay Rosi- daddy, upang doon natin si ta, bukas. ya kausapin, na hindi mari—Ang inaalaala ko, mam- rinig ng kanyang anak, — my, ay baka magsumbong si Rosita sa daddy, pagka’t na’UXHAT AY KUMAKAíM SA SA1APJN0 NAIWAN PAL ASICs’ MAÓAUNG tala&a - A. HAYON .. KA ■" - TAVONGf lahat ay kuMakain sa sal aping naiwan NC aking YUMAONG INA*.* MARAHAM/NGUNn MARIIN TUGO* Ni ROSITA* ni Laura. —Huwag kang mag-alaala... Hindi niya ako mautugon ni Nena, saka sinimulan na ang j ' pag-aayos ng t nagbibihis kanyang buhok sa harap ng tokador. Samantalang ang mag-ma sa silid, si Ro sita naman ay pawis sa pagpapakintab ng sahig sa bulwagan sa pamamagitaji ng bunot. Bagaman nahihirapan sa kanyang ginagawa ay nangingiti rin si ya at may nararamdamang ginhawa sa tuwing masusulyapan ang larawan ng kan yang inang nasa isang gawi ng bulwagang yaon. Ligaya na ng kanyang kalooban ang pagkakabalik ng Larawan ng yumao niyang ina, sa dating basa na ng kinalalagyan. Habang nagbubunot ay manakanakang hinahagisan ng tanaw ang hardin sa ibaba, na waring inaalam niya kung hindi pa nalalanta ang mga sanwang bulaklak na kanyang kukunin upang ipalamuti sa larawan ng yumaong ina. Sa ganyang ayos siya nalabasan ng kanyang Tiya Ne na, na kasunod si Laura, na kapuwa bihis na bihis. —Pagkatapos mo riyan ay labhan mo ang marurumi (Sondan sa panma 64) I BULAKLAK Abril 11, 1V56 noon sangkatauhan ni ROGELIO DE LA ROSA Sa PAGKAKASULAT e —Mabuti naman, Fanny! Maganoa para sa akin ang PafcKaKULaung no’ luaaari oa Kiiaug anyayanan sa isang mnuiiuiu ngayon? —Bakit hindi ? Tay ona! —at nang kawitin mo aKo sa bisig ay napatunayan Kong nagoabank nga paia ang Kahapon na nang una ay nindi ko lbig paniwalaan. Nguni’t napansin kong ikinukubli mo ang luhang nangingilid sa iyong mga mata. Kung ano ang kahulugan ng luhang iyon, ikaw lamang, Fanny, ang ilakatatalos. At nang masarili na natin ang pagkakataon sa isang ta nging siiid ng tanyag na res\GDIRIWANG ang dahil sa muling pagkabuhay ng Dakfang Kris tol Pasko noon nang pagkabuhay! Hindi ko malilimot, Fannv, pagka’t kasabav ng passasaya ng lahat ng Kristiyano ay muli tayong pinapagtagpo ng mapagbirong Tadhana. pagkaraan nang di mabilang na taon. Oo, Fanny, ang Hang taong namagitan sa ating paglalayo, para sa akin ay hindi na mabilang. Paano’y gayón na lamang ang hangad kong tayo’y magkatagpo upang liwanagin anjr isang* bagay na naging dahilan nang ating pagkakalayo. Hindi naman ako nagkamali nang palagay, na, ikasisiya mo ang muli nating pagkikita. Nagitla ka. la mang nang ilang sandali ng ikaw ay lapitan ko at kamayan.. . —Tic aw ba si Bert? —Oo, Fannv! Bakit, malaki ba ang ipinagbago ko? _ Aba, oo! Tumaas ka at lumaki ang iyong katawan! Kumusta? tawran, bago ko sinimulan ang pagpapauwanag ay nang canung muna ang’ mnangad Kung masagot mo... —Gane xa pa ba sa akin, Fanny ? —j^ung galit ako sa iyu, Bert, ay nindi ako sasama* sa lyO rito,.. . —baiamat naman! —Wala kang dapat pasa lamatan, Bert. Nang kmusa ko ang paglayo sa iyo ay hin di ko malaman kung ako’y nagtatampo lamang o nagagadt sa iyo, danil nga sa pangyayaring... .., Kung gayón, Fanny, bakit hindi mo ako binigyan nang pagkakataong maka- | pagpaliwanag? Disin ay hin7 di tayo nagkalayo... ! —Aywan ko ba... hindi ko nga malaman kung bakit iyon ang sumuot sa naguguluhan kong isip. Gayunman, dahil sa panahong namagitan sa atin ay nalimot ko na Abril 11, 1956 BULAKLAK Jq rin ang lahat..'. —■. Samakatu wid, Fan ny, hind! ko pa man naipaliliwanag sa iyo ang dahilan nang ating di pagkakaunawaan ay nakatitiyak na akong maaaring magbalik ang ating kahapon? —Saka ko na. sasagutin ang tanong mong iyan, Bert. Ano nga ba ang tunay na nangyari noon? —at pilit mong pinasungaw sa ivong m^a labi ang isang tuyot na ngiti, bago ka uminom ng II ALO AKONG NAPOOT '■ IL SA KANYA, NANO IKAW A/ BIGLANG TllMALIKOP SA AMIN. HINPI SA HINAPOU KITA MOON. Ang Kanilang Puso Pala Ay Nagsimpan, Ng Isang Pag-ibig Na Wagas At Banal. pámpalamig na hiningi natin. Pagkatapos kong magbuntung-hininga at maiusal sa sarili ang isang taus-pusong pasasalamat sa Poong Maykapal ay isinalaysay ko sa iyo noon ang lahat. —Inaamin ko, Fanny, na nagsinungaling ako sa iyo upang ikaw ay mapaibig lamang. Hindi ako nagtapat na mayroon na akong masasabing katipan —si Adora nga. Nguni’t katipan ko mang masasabi si Adora ay kung bakit nagsusumiksik sa pangitain ko, na, hindi kami magiging magkapalad. Paano’y babang nag-iiwan ng bakas ang panahon sa aming pagsusuyuan ay nagkukulang siya nang pagtitiwala sa akin. Oo, sa aking pag-ibig ay nag-aalinlangan siya. Samantala, isang magandang kinabukasan ang inihahanda ko upang kung kami’y tagurian nang. ginoo at gineuig ay maipagkapuri niya ako. Kung ilang ulit ko nang ipinaliwanag sa kanyang magtiwaia siya sa akin, hanggang sa siya ang makita kong nakikibahagi ng ligaya sa piling ng iba, na, nang mag-usisa ako’y nagtawa lamang siya at ang sabi; “Hayaan mo munang magsaya ako, pagka’t sa sanda ling mabuklod na ang ating mg a. puso, ay mdtutulad ako sa isang ibong nakakulong sa haulal" .“■Ano ang ibig niyang sabihin, Bert, sa pangungusap niyang iyon? —putol mo sa aking paliwanag. —Hindi ako nagpalagay ng masamang kahulugan sa kanyang sinabi, Fanny. Hinayaan ko siya at hindi pinakialaman. Itinuring kong buhat noon ay tapos na ang aming pag-iibigan, hanggang sa ikaw nga ay makilala ko at. hangaan ang natatangi Nani g?nda Pag-uugali. Nang tanggapm mo ang aking pag-ibig ay kung ilan¡ Mlit kong tinangkang ipao-tapat sa iyo ang lahat, nguni t naging mahina ang aking loob, pagka’t hindi ko ibig dungisan ang tapat nating pagmamahalan. Datapuwa’t malimit sumuot sa isip ko ang kasabihang: “May pakpak ang bodita at may tenga ang lupa! 1 Ang kasabihang ito ang nag-uudyok sa akin “pan,£ ™agtaPat na sa iyo, subali t hindi ako nagkaroon nang lakas ng loob. Talagang hindi ko matitiis na sugatan ang mura mong pu so, kaya nabuo sa^loob kong 3 nang bumatol ang laanana sa akin. —Nguni’t Bert, bakit ganoon ang salita niya nang makita tayo? —putol mo uli sa aking paliwanag. Sapagka’t sadvang gano on ang isang taong niav karamdaman at naghihingalo na... wala na sa kanyang harili. Ginawa niya ang ga yón upang mamuhi ka sa akin; upang ikaw av lumayo; upang ako’y mahabag sa kanya t muling papanariwain ang matamis naming ka hapon Subali’t nagkamali ai.'a. La o akong napo<4 sa kanya, nang ikaw ay l ivlang tumalikod sa amin. Hindi ba hmabol kita noon? An-* gi nawa mo’y sumakay ka agad 16 BULAKLAK Abril 11, 1956 BAKAS NG NAKARAAN: nagtatagal ay pa (IKA-2 LABAS) Isang ‘'bed roam shower” cmg rnihandog kay Rosella, ng kan yang matalik na kaibigan. Isang tumandang dalaga ang nagpagunita sa doktora, na ang kapahamakan ay lalortg maamo sa malapit nang ikasaL Nang makaalis ang mga panauhin, si Rose lla ay nakadama ng takot, habang naaalaala ang pagunita ng kaibigan. . Dumating si Rogel at siya'y tnaliw. Ñadaling-araw na nang manaeg ang binata. Nang nakahiga na si Rosella ay may tumawag sa telepono at may ibinalita sa kanya ukol sa naganap na dukutan. Naalaala ni Rosella si Rogel... ATULOY na parang binabayo ang dibdib at halos pigilin ni Rosella ang kanyang paghinga, habang pinakikinggan ang sinasabi ng kausap niya sa te’epono. Pagkaraan ng ilan pang sandali ay saka siya nakaramdam ng ginhawa ng kalooban, pagkatapos na mabatid na ang kanyang kau sap ay nagkamali, sapagka’t sa halip na sa pulisva av ang kanyang telepono ang napagkamalang tawagin. Marahang dinampi ni Rosella ang pawis na gumitif sa kanyang noo, at pagkal raang palayain ang isang malalim na buntong-hiningang nagpaluwag sa kan yang dibdib ay saka nagbalik sa hihigan. Ipinikit ang mga mata at inihanda na ang sarili upang matulog; ngu-S ni’t hindi Abril 11, 1956 BULAKLAK J 7 muli niyang narinig ang pagtunog ng'timbre ng kanyang telepono. —Sino ito... ? —tanong ng doktora. —Ako... aking mahal... Hindi ako makatulog hangga ngayon... Marahil ay dahilan sa laki ng kagalakang nag-uumapaw sa aking dibdib, dahil sa nalalapit nating pagiisang-dibdib... Nagbaka-sakali lamang ako sa pagtawag... Hindi ko iniisip na ikaw man ay hindi pa rin nakakatulog hanggang sa mga oras na ito... —sagot ni Rogel, sa kabilang dulo ng kawad. lbinalita tipan ang nakausap ng doktora sa kapagkakamali ng niya sa telepono, may mga ilang saglit pa lamang ang nakalilipas. —Nang malaman kong hindi ikaw ang dinukot ay saka lamang ako nakahinga ng maluwag at nakapagpasalamat sa Diyos... — sagot nl Rosella. —Hindi itutulot ng Diyos, Di Mapagkatulog, Hindi Mapalagay, Laging Na Sa Diwa'y Ang Kanilang KasaL mahal ko, na mangyari sa akin ang gayón... sapagka’t ikaw ay malulungkot at luluha... Ang mga tapat sa pag-iibigan ay inaalagaan at sinusubaybayan ng kapalaran, hanggang sa matupad ang kanilang magagandang pangarap sa buhay... —sagot naman ni Rogel. (J1OBELA Nl ^ARMANDO DEGUZMAN —Ano ang gagawin mo sa araw na ito... ? —tanong ng doktora. —Ako’y hahandugan ng aking mga kaibigan ng isang “stag party” mamayang gaay bi. Pagkagaling ko roon magtutungo ako riyan, upang ikaw ay makapiling at maibalita ko sa iyo ang nangyari sa akin sa buong maghapon... —malambing na sagot ng binata. —Kuner gayo’y matulog ka na, mahal ko... —Oo, ikaw man naman ay gayón din, aking mahal... —Pagkagising ko ay tatawagan kita, upang ibalita ko sa iyo ang aking napanaginip... —;Gayon din ang aking ga gawin, kung ako ang unang magising... —sagot ni Ro sella. Kasunod ng katagang iyan, na napinid narig magkasabay ang dalawang telepono. Kapuwa sila nakatulog nang mahimbing at tanghali na nang mangagising. Iilang saglit silang nagkausap sa telepono, sapagka’t abut-abo.t na ang may sakit na naghihintay sa tanggapan ng bisita, sa malaking tahanan ng doktora. —Pagkatapos ng party mamava ay saka na ako paririyan, upang magkausap tayo ng mahaba... ani Rogel. —Hihintavin kita... Huwag ka sanang magtatagal sa vartU' sapagka’t ako’y maiinip sa paghihintay sa iyo... bilin ni Rosella. —Oo, sisikapin kong makarating diyan agad —ani Ro gel naman, bago ipininid ang rating diyan agad —ani telepono. KINAGABIHAN... Sunod-sunod halos na dumating sa “Jungle Bar” ng Manila Hotel, ang matatalik iSunddn sd pahina 81) WlNDl MALAMAN Ni R<A SELLA KUN6 8AKIT NATp> 1.0 ANó KANYAN& LÜHA AT •'3 MAY TAKOT NA NAMAN& NASA KANYAN& PUSO. 1§ BULAKLAK Abril 11, 1856 ni h • i ii katanyagan ni dito umuhong an? lahat ng tao at mavavq, EPITACIO REYES TAN kanilang lahat MGA . KUWtNTO UG ERMITAÑO mga > sa kuweba ng ErmitanM \SISIGLA ang m pasto! sa pagtungo kuweba ng Ermit< yo. Isa sa kanila, si Minti ay nakahuli ng isang labuyo at napagkaisahan nilang ibigay iyon sa matanda. Kaya’t nang datnan niia ang matanda sa labas ng ku weba ay nagpaunang luma pit si Minti. —Ingkong, —anya —na kahuli po kami ng isang la buvo. Inyo na no. —At idinulot sa matanda. Natawa an^ matando ----Paano ba ang pagk; mo rito. Mai’ap ifo ah. —Ttinuro po sa akin NAKrT/ NA UAV.ANCS NS MGA TA ON <5 UNTHUNTlNG NASlNG MAlAl iNG GA6AAABA » VARIA .. Pido. Pagapang po akong lumapit nang kaunti. At ng tumaiikod po ay pinukol ko po ng isang tiningkal. Natamaan po at nakita kong napasubasob. Nang lapitan ko po' upang sambutin ay bigla pong nakatakbo. Pasubasubasob po ang pagtakbo kaya’t hindi ko po hiniwalayan hanggang sa mahuli ko. Napagkaisahan po naming ihandog sa inyo. —Salamat sa inyo kung ganoon. Ngayon ay magkukuwentuhan na tavo. —At ang matanda ay nagpaunang umupo sa makinis na bato. Ang mga bata ay nagsiupo na ring paharap sa matan da. —fkukuwento ko sa inyo ang isang dalagang ñapabantog sa paghabi at pagbuburda. May matututuhan kayo sa sinapit ng dalagang ito. —Iyan po ang gusto narmn. —Si Manuel ang nag salita. —Kung gayón ay magpapasimula na ako. I. NOONG unang panahon, isang dalaga ang nakatawag ng pansin sa mga kababayan niya. Tawagin natin ng Maria ang dalagang ito. Si Maria ay napakabait at napakasipag. Bata pa si Ma ria ay nakita na sa kanva ang hilig sa paghabi at pagbuburda sa bastidor, kaya’t nang sumapit na maging da laga, ay siya ang itinuturing ng marami na pinakamahusay na humabi at pinakamagandang magburda sa bas tidor. Anupa’t si Maria ang naginn- hantungan ng mga pagpuri at paghanga sa kanyang paghabi at pagbuburda. Sa 1 a' an nila ay halos manghahubi at bordadora ang la hat ng babae, nguni’t pinakat-:nvag sa si Maria. Dahil sa Maria ay ma^na^awa malalaking man sa buong bayan at hangfang sa mga karatig na ha yan. . Dahil sa mga pagpuri at paghangang tinatanggap sa maialaking tao, si Maria ay ayaw nang tumanggap ng pagawa ng mga mahihirap at mga karaniwang tao. Ni ayaw na niyang tumanggap ng mahihirap na tao sa kanilang bahay. Ang dahilan niya, ay wala siyang panahong maaaring aksayahin sa mga pakikipagusap sa mahihirap na tao. Danil sa naging mapagmataas na asal ni Maria ay si ya ang naging hantungan ng mga pagpintas sa mara ming dako ng bayan. Ang mga pagpintas na iniuukol sa kanya ay hindi naman pinapansin ni Maria. Wala raw kabuluhan sa kanya añg pintas ng mahihirap, ang panabing malimit ni Maria. Isang araw naulinigan ni Maria na siya ang pipaguusapan ng mga tao sa ibaNGAYON, ANG IYONG KATAmuua f NtffAN SA PAGHAHl Ay PAPAU - MIN MO sa UAHAT M0 PANA’ ■MON 9 PAAAAMAGITAN NG ~ &)) 1 PAGpABI, AY GAGAWIN MO ANG i YONG MAGlOlNG TAMA’» MAN...- WIKA NI AAINEKBA, AN^ PYOSA NG kARUNUNGAN. iba ng balkon ng kanilang. bahay. Binitiwan ni Maria ; ang bastidor at pinakinggan ang paguusap ng mga tao. Ang napakinggang mali- c wanag ni Maria*, “hindi pa lubos ang paghanga ko kay Maria, at hindi pa ako naniniwalang siya na nga ang ; pinakamagaling na bordado- t ra dito sa atin. —At nari- - nig ni Maria ang pagtawa 5 pa ng taong nagsalita. ' —Sino naman ang maitatapat mo pa kay Maria. Katunayan ay siya lamang ' ang tagahabi at tagaburda ng mga kababaihang mayaSa Taong Linikha Ang KapalcriucttL Malimit Magdulot Ng Pait Sa Buhay. man dito sa atin? —Narinig na pagcaianggol sa kanya. —Ang sinasabi ko ay ganito: nanggaV Hindi ko naxikitang nagwagi siya sa isang pangsahan, ay Hindi ninyo maiaaus sa axing iiunng xo siyang karaniwan lamang mangnahabi. Ang huling sinabi ng tao ay ikinamuhi ni Maria. Agad itong dumunghal sa balkonahe at hinarap ang taong tumatawad sa kanya. -r-Mamang ano, sino ba ang ilalaban ninyo sa akin? Nakahanda akong makipagpaligsahan. Napatingala ang taong tinawagan. —Aba marami ditong makakalaban ka, kung talagang ibig mong lumaban. —Oy, kung tagarito din lamang, ay hindi ako magaaksaya ng panahon. —E, sino ba naman ang ibig mong makalaban? AbrU 11, ISM 1ULAKLAX 19 —Iyong pinakamarunong at kung wala kayong maiharap sa akin, ay lalong mabuti kung yaong sinasabing Diyosa ng Karunungan, ang paharapin sa akin. Sa isinagot ni Maria ay lalo siyang napintasan ng mga tao. Ipina^agay na isang kapalaluan ang inasal sa kanila ni Maria. Isa-isa silang nagsialis. II. ISANG bagong manghahabi ang biglang napabalita sa buong bayan ang nakarating sa pandinig ni Maria. Kumalat din sa buong ba yan ang sabi-sabihan ng mga tao na kapag lumaban si Ma ria sa dumating na manghahabi, ay sasapitin ni Maria ang mapahiya. Pinagpantingan ng tenga si Maria sa kumakalat na pagpuri ng mga tao sa bagong bordadora. Hindi napigil ni Maria ang pagkamuhi. Hindi matanggap ni Ma ria na may mababalitane* nakahihigit sa kanya sa paghabi at sa pagbuburda sa bas tidor. Sa pagngingitngit ni Maria ay nagparating siya ng hamon sa ibinabalitang magaling na manghahabi. Ang hamon ay nakarating naman sa pinaguukulan. Tinanggap ang hamon ni Ma ria. “Ngayon, maklkilala nila ako, —naibulong ni Maria sa kanyang pagiisa, —Ipakikilala ko sa madia ang kakayahan ko sa bastidor. Dumating ang araw ng pagtutuus. Sa gitna ng plasa ginawa. Maraming tao ang dumalo kung saan-saang dáko nanggaling upang panoorin ang kikilalaning pinakamagaling na magburda sa bastidor. Ang dalawang dalaga ay magkaharap. Ang mayayamang tagahanga ni Maria ay hugos na du malo sa paligsahan at luma gay si:a sa piling ni Maria. Ang maraming karani wang tao at mahihirap ay lumagav naman sa gawi ng hindi kilalang bordadora. Ang labanan ng dalawa ay pinasimulan. Ipinamalas ni Maria ang kanvang katangian sa pagburda. Ang kalaban ay ipinakita naman sa mga nasa (Sunddn sd pahina AD HALAW SA NAKARAAN: COCHINO Samantalang gumugulong parang abimbukay ng alikabok na na ifinasaboy ng hangin sa lansangan ang mahugong na bal it ang lumilikhu ng sari-saring sa pauta ba at kuro-kuro ng mga tao tung kol sa malala-gim na sakunang nangyari sa buhay ng babaing mártir na ngayo'y naging bansag na tawaging KUNDENADA, áy mabuting tuwiran tayong ma :taaya 8a kanya upang mabatid natin ang katutohanan^. Gaya ng ating alam, at napatuticnayan din naman ng iba maraming pagkasubok na si Erlinda ay isang babaing pambUlt ra sa likas na kagitingan, matibay ang damdamin, may matining na kaisipan at lubos ang pagkaunawang ang magpatucakal aii kasalanxng “Mortal” sa Diyos; bagay na mahirap paniwalaann sa anumang dahilan ay hindi niya kukusaing kitilin ang sarili ni yang buhay... (IKA-39 NA LABAS) KABALIGTARAN nga ng balitang ikinalat ng mga pahayagan... Ayon sa pahayag ni Bin day sa mga alagad ng Batas na kumuha ng ulat sa pangyayari ay hindi kusang nagpakamatay acg kanyang na ging Senyora, kundi nagkamali sa pagkatungga ng hin di nalalamanp lason. Sa kabilang dako. .. Batay naman sa “Confecion ante Mortem”, o pagta- • tapat ni Erlinda sa Paring kumumpisal noong inaakalang nasa bingit na siya ng kamatayan, at bago tuluyang nawalan ng malav-tao, ay gaya ng mga pahayag na sumusunod: Na tutoo ngang noong mga sandaling pauwi na si lang magkasama ni Binday na galing sa Husgado ay nagdaranas siya ng di mailalarawang hirap ng loob dahil sa kasaklt-sakit na pain. , , _ AA AKA BA<SO Niti GREGORIO C sang iginawad sa kanya ng Hnkom. Kaluluwang nanglulumo sa bugso ng hapis at kalumbayan, dibdib na salanta sa susun-susong dagok ng pagkaapi, pusong wasak na dumurugo sa hinayang at paghihinanakit, diwa, at damdaming nilupig ng nakahihigit na lakas, isip na litung-lito at walang malamang sulingan, mga tayngang tulig at namimingi na sa tungayaw at mga paglait ng mga taong nagágalak na makitang siya’y nakahandusay sa lusak ng pagkasiphayo; at hanggang sa nararamdaman niyang siya na yata ang pinakasawing-palad. sa lahat ng nilikha ng Diyos. Mapaga ang Kaya Ng Bisa Ng AlakAng Bigat Ng Dusa Sa Pusong May Sugat? Ang lahat nang iyo’y sinisikap niyang mapaglabanan. Matatag pa rin siyang naninindigan sa kanyang panatang kamatayan lamang ang makasusupil upang malimot ang kanyang sarili. Datapuwa’t kung baga sa sungit ng panahon, kung masisidhing bugso man ang nagdaang mga unos, ay may babala pa ng lalong linggatong na hin di maiiwasan. ang pagdating, at maaari pang magbunga ng malagim na sakuna. Mangyari. . . Hindi pa sila naluluwatang nakapapanhik sa kan yang tahanan ay nakatanggap na siya ng isang Telegramang galing sa Baliwag, na nagbabalitang ang kan yang ina at ilang kamaganakang malapit ay magsisiluwas sa Mavnila. Hindi sinabi sa babalang iyon ang layun at pakay ng kanilang pagluwas, nguni’t sapat na iyon upang siya’y maligalig makaramdam ng parang panglalaki ng ulo. Pano’y natitiyak niyang nakaabot na sa Baliwag ang sunud-sunod na balita ng mga pahayagan tungkol sa maselang na usaping iniharap ng kanyang asawa, at sampo ng kahiya-hiyang naging hatol sa kanya ng Hukuman. Mangyari pang ang gayo'y labis nang ipagkasakit, kung hindi man ikamatay na bigla sa kahihiyan ng matanda na niyang ina, at ipaghihimutok naman ng mga kamag-anak na madaramay sa kasiraang-puri ng kanilang angkan. Ano pa’t isipin lamang ay nakapangliliit, at ang tutoo’y hindi pa siya mangingiming humarap sa paglilitis ng di ako nakakaramdam ng gutom, kaya kayo na lamang dalawa ni Carlito ang paroon sa Pansiterya. —Natural nganing dili ka man gutumin porke masyadong madamo kamong konsumisyon. Por=-eso kailangan nga piliton mong makaon miski konti para dili ka man magkasakit. —Wala akong ganang kumaín, Binday... kaya hindi J pagkain ang kailangan ko kundi alak, matapang na alak para mag-init ang aking katawan, at makaramdam ako ng ibayong tapang ng loob upang makiharap sa kahi’t na sinong dumating na bisita ko ngayon, at saka kung maaari ay makapagpalimot nga sana sa mga sinasabi mong konsumisyon ko. —Kung alak po lamang, Senyora ay meron akong gakasampo mang Hukom, at hi’t na ilan pang taga-usig kaysa pakiharapan ang mga pagkutya at panunumbat ng kanyang ina at kaniag-anakang darating. Gayón ma’y inihanda na rin ang kanyang sarili, gaya nang pagháhanda sa lalong mahigpit na pagsubok, nguni’t upang magkaroon ng ta pang at tibay ng damdamin sa pagtitiis ng gaano mang iuukol na alipusta, ay naisipan niyang patulong sa bisa ng al^k. At gayón nga ang ginawa niya. Kanyang pinakisuyuan si Binday na ¡sama ang bata sa Pansiterya ng Iiitsik upang mapakain ng miswa at puto. —Pati ikaw ay magminindal na rin ng kahi’t anong gusto mo roon. —Ikaw ngani Senyora. . . dili man kamo magasama sa amon para magmodyenda din? —Hindi na’t matamlay ang katawan ko, at saka hintagong kalahating praskong Hinyebra. Ibigay ko sa imo. —Anong klaseng alak... matabang yata eh... ? —Abaw, meron bang alak na mas matapang pa sa Hin yebra Marka-dimonyo? —Hinyebra San Miguel ang ibig muhg sabihin sign* ro. ;. —Yun ngani, Senyora! —Kalahating prasko ba kamo... ? —Higit Yun po’y konti-konti ginakaon maiaki ang akong bitukang munti. Kahi’t giyagis * ng masidhing dalamhati ay ikinatawa rin ni Erlinda ang alanganing sisti at tila hindi kinukusang naipahayag ng naging alilang waray-waray... -jitinuturing na lamang niyang —0 sigi, —anya; —ibigay jtulad sa matandang kapamo na sa akin ivon at saka ? tid. ko na papalitan —Hu, bakit pa sa kalahati ginainom kom kung minsan ai ng bituka kong pa, para gakarampot na miserableng alak lamang. . . Hintay ka lang at gakuhaun ko sandali. At nagtatakbo na nga si Binday upang kunin ang ¿anyang sinisimpang prasko ig Hiniyebra, at nang bumaik ay may dala na ring kopa' at isang baso ng tubig, inilagay nang maayos sa isang maliit na mesitang may gulong na kinuha sa isang tabi ng salas at saka ‘ inilapit sa sopang kinauupan ' ng dating panginoong noo y iyon at saka Uid. sa iyo. J —Salamat at binigyan mu gapa.itan n^”^g-aaii sa ba uasabi wan. —Malugud na lamang ni Erlinda. .—Mainom kanv» ng kontikonti lamang muña, ¿44, pagbahk namin ni Totoy ay uwian ta-kayo ng pansii-maysabaw, para masuli ang nnong lakas, Senyora. —Ah, sabi ko sa iyong huwag mo na akong lata wagin ng Senyora eh I... —Ang sabat naman nito sa masuyong himig ng pagtutoi. — Hindi ba kasunduan naiing magpapalagayan na lamang tayong magkapatid? —Siya, hindi i;a ako maulit... —Nakatawa namang sambot ng Bisaya. —Umpisa na na sa ngayon ay tawagin ko imo ng Manan i. Abril 11. BILVELAK J] kikipaglaro sa isang kuting. —Sigi, Carlito, sama na s¿i Tiya-Binday mo at kayc/y kakain ng puto at miswa. —Amnima-amma. . . Papa sswaa dooon! —Sagot ng ba ta naman na kay Binday nakalingap nang ti'ngin. —Oo, Totoy I. . . —Boong gi iw namang tugon ng Bisa ya. —Halina, sama ka sa Mamay-Binday at; mapapa kita ng puto-miswa salap-salap. At walang munti mang hinagap, o guniguni sa mang.- ayaring malagim na sakuna noong dapit-hapong iyon, ay dinampot ang bata at may bitbit > a isang piyembrera a.y ma- a¿r dak skanr nr,naug 'pai’a p.ibi’-iro ca' Pansiter>’a ng Intsik. Sa ma-daii’t salita... Nang mapag-isa na si Erlinda sa loob ng kanyang tahanan ay muling nagbalik sa gunita ang mga an inong it m na kanyang kinatatakutan. Para niyang nababanaagan sa kab la ng aboibong ulap ang . mabalas k na mukha ng kanyang inang dumalating na kasáma ng ibang malapit pa kamag-nnakang tiyak na waking ibang pakav kundi ang siya’v usigin at psg-itir.gan ng rag-aabmpuyong poor. Maya-mava’v man inj ipiniki: ar.g inga mata at umd ing-iling na parang in v.awaksi sa isip ang mga pangitaing ¡yon, bago yumuko at t'a 11 nghayan a':g piasko ng al.ik na sa mga smith.kng iyon ng kanyang pav-iisa sa laot ng kasaw inn ay siya knmo a ta.;gir:. iii'.iosuhan n vang mah h rgaa ng íulong vpang guinaan-g?an nang kahi’t bahagya ang bigrt ng galaigdig na pa sailing n^kadagan a kanyang buhay. n/<^R4TULoy srx4 e>A ?A&-\woMt HINIZI NA LAMANS KUNPI VA<90K-UA&OK AT NAN<9 MAVAUNAV KORA-KORAN0 PUNO nA • • • ar gat sa kinauN’Lgyan niya a. mg kopa at ‘ agsimula sr'. unt i-unki ■ pjghi>k na s nu •urdan íg t.d g. Nar.o m< biman ny.; ng gumiiguh-t g in it sa kan\m r.g 1 .him unan, .uni’t pagd ating sa k> b ng dibb niya ay ]?!’. 1 ; . i.mbi•; :ay ng ba gong smli sa dnt’n.s pit na m t lmk rg s nga tan a g y<;s.> Laban-- ¿umasaam? :J: 1 - . knns.-.mg paiig" ■' I ia ! -I •> 1■ Fa!<...<a : .and-ila *■ ' * 1! g • ■ i t. ha a •: m ka\i..i ma’y < 1 i r ¡ • ; 1 n: •aaasa:'. war’ng a vm 1; 171 Eg b: gat ang kanyang 1 wo a. a k; Hinting kilos ay X igpatulov s’ya sa ] ;:g-inoni. li:n<;i na sinis’m-simsim lamang kSundcn; sci paluna . •u • i ..a\ i 22 BULAKLAK Abril 11. 1956 Ang Isang Pagsintang Napakadakila OO’Y isang hapong kaga. ya nang karaniwan. Mangisa-ngisa pa lamang ang nvza taong pumapasox sa Restawi-an ni Erlina. Kayang-kaya namang paglingkuran ang mga iyon ng mga upahang tagapaglingkod. Kaya sa gayo ng mga sandali’y nasarili ni Erlina ang nagkakataon upang pag-ukulan ng pagdidili-dili ang buhay niya sa ioob ng kaqyang malaking res tawran. Sá isang hapag, sa isang kubling sulok ng restawran ey tahimik na nakaupo si Erlina. Ang kaharap niya sa ibabaw ng hapag ay ang maliit na kahong yari sa kahoy, na kin a tata guan ng mga liham na tagapagpa-gunita ng kanyang kahapon at kasalukuyan. Hawak-hawak ni Erlina noon a.ig isang liham na katatanggap pa lamang niya. Itatago na sana niya iyon sa maliit na kahon upang pabayaan na niyang mapalagak sa paglimot yayamang wala namang hinihingi kundi pag limot, nguni’t sa diwa niya’y luma wag ang alaala ng huling sulat na ilalagak niya roon. Hinango niya ang sulat na iyon mula sa maliit na kahon. Sumama sa panglanghap niya ang halimuyak ng natuyong kuwintas na bulaklak ng sampagita: “Gan yan ang aking pag-ibig; walang kupas ang bangong susuob sa iyo habang araw” ang bunggo sa kanyang puso ng isang gunita. Hindi pa nalilimot ni Erlina ang mga talatang nilalaman ng sulat na iyon, gayunma’y muli niyang binasang, may pananabik at may kaba sa dibdib. ka-fri >to.han ka na, at kay Inng hot isiping huli na ako kíítuj dumating sa iyong bu hay. Gayunmant matatanggihan ho ba ang kahilingttn numg ikaw ay huwag ko nang rnahalin -Go, susundin kita, at ako'y nuigiging amino mo na rUfruiiod so iyong likuran, upamg kung eakaling duinathiq ang ( ran’ na kail/J'oguLubhang Matiisin Sa Kanyang Pithaya. nin mo ang aking pagmamahalt ay masusumpunga.n mong iyam ang una't hiding yamang inihahamdog sa iyo ng aking buhay. —Rafael” May pag-aalinlangang gumuhit sa aliwalas na mukha ni Erlina. Totoo nga kayang may pag-ibig na ganyan? Tunay nga naman. Ngayong halos lahat ng bagay sa buhay ay nababahiran ng pagmamataas ng tao at labis na pagtingin sa sarili, sa sariling kapakanan at kata yuan, maaari pa nga kayang magkaroon sa ibabaw ng lupa ng ganyang uri ng pag-ibig? Pag-ibig na h'ndi inaalintana ang maaaring sukat sabihin ng makakating dila? Pag-ibig na hindi inaalumana ang maaaring maging tukso ng madia at kaipala’y pananagui-ian pang pag-ibig na “pantakip-butas” lamang? Si Erlina ay napailing at saka binalingan naman ang huKng suW7A STA. CRUZ. lat na katatanggap pa lamang ni ya. A nang sulat na iyon. “Talagang hindi taya magkapalarau. Ang kapalaran ka gata9y sadyang nakaguhit sa baba ing idiudulog ko sa dambana ngayong hapon. Kaya ung I'do^ig mabutCy limutin mo na ako at huwag mo pa riv sa»</ ako'ng pagdamdaman. Artemio” Pagdamdaman? Isang ngiting alanganing ismid ang gumuhit sa isang sulok ng bibig ni Erlina. Hindi kinakailangan ni Erlinang tutupin ag kanyang dibdib at tanungin ang kanyang puso. Tiyak na tiyak niyang hindi. Hindi siya nagdaramdam! Matagal nang nakikilala ni Er lina na ang pag-ibig niya kay Artemio ay isang pagkakamali. Bagu-bago pa lamang niyang natatanggap ito’y nagpabaya na. Manaka-naka lamang kung dumalaw 3a kanya. Inaakav ng katutubong ugaling kahinhinan, ibig man niyang ipamukha kay Artemio ang pagkukulang nito ay hindi niya magawa. Nakilala niyang hindi sila magkatugma. Nguni’t ang pangako niya kay Artemio ay pangakong kanyang pinahahalagahan. Kaya ang hinihintay niya kung mangyayari ang kanilang pagkakas?ra, ay kay Artemio dapat na manggaling iyon at hindi-sa kan ya. Ngayon- ito’y nangyari na, ang ipinagda ramdam ni Erlina’y kung ang aninong sumusunod sa Lkuran niyaJy wala na! Ewan niya kung babalik pa iyon. Kapag nagkagayon, ang hindi pagbabalik niyon ay kanyang pakadaramdamin. Isang mayuming pag-ibig ni Rafael ay dumating sa buhay ni Erlina. Nakilala niya sa pagkain-kain sa kanyang restawran. Nguni’t lalo niyang nakilala sa pamamag'tan ni Berto, na katulong nila sa restawran. —Si Rafael, ay mabait at mabuting kaibigan, —parang pagmamalaking wika ni Berto kay Erlina. Hinahanap niya ang kan yang mga kaibigan sa bunton ng maliliit, pagka’t nababatid niyang siya ma’y maliit din. Hindi siya katulad ng maraming kumakain dito sa atin. Ganyan din ang pagkakilala ni Erlina kay Rafael. Hindi siya “Mapagmalaking pantog” sa kan yang kaliitan. Sa kanilang múda las na pag-uusap, si Rafael ay walang laging nasasabi sa kanya kundi ang karalitaan nito —ang karalitaang kinagisnan at ang karalitaang kasalukuyan pang tir»utunggali nito. —Kaya mangingilag akong makipagkilala sa “malalaki... sa malalaking katulad • • • mo! — minsa’y tila may pagbibirong sab| ni Rafael kay Erlina. —Aba! hindi naman ako malaki a, —ang naisagot ni Erlina. ... AT NANGlNGINIG ANG MGA PAL/AfNG bwuksan at B/NASA ANG SULAT** —Ang katangiang hinahanap ko sa aking magiging kaibigan ay hindi ang kayamanan kundi ang kabaitan. Bakit ba minamaliit mong mabuti ang iyong sarili? — Ani Erlina pa at hindi niya natatandaan kung nasabi niya kay Rafael o naisaloob na lamang ni ya ang ganito: —Hindi ka ñaman alangan sa sinuman sa kanila. ' May mga sandaling kung si Erlina’y nagsasarili at nakapag-iisip na mag-isa, ay hindi niya mapaglabanan, katakutang parang multong nagtitindig sa kanyang puso, ang pagdating ng araw na si Rafael ay umibig sa kanya. Wala na siyang puso upang makatugon pa sa isang pag-ibig, pagka’t nakatali na nga siya kay Artemio. Nguni’t ang kinatatakutan ni Erlina'y nangyari rin. Isang a raw’ ay may natuklasan si Berto. —Galing ako kina Rafael, — anito kay Erlina. —Nabuklat ko ito sa kanyang sulatan. Hindi ni ya nalalaman kinuha ko ito. Isang sulat para sa iyo. basah n mo! At binasa ni Erlina. “. . .Pangapat 7/a ang sulat kong do. Batid kong hindi ko rin ito maipa padala sa iyo at pupunitin ko lamzLng pay ka ta pos. Gayunman, liga ya ko na ang isulat arg buong nilala-man ng aking damdamtn ni hindi ko yata masasabi so iyo kailanman." Mahaba ang sulat na binasa ni Erlina. Isung k’ming pag-ibig ng isang mayumng puso. Um ibig ay takot na masawi. Umiibig ay hindi makapangahas, pagka’t maralita. —Huwag mong sasubihin sa kanyang ibinigay mo akin ang sulat na ito, —nasabi ni Erl.na Ray Berto al itinago ang sulat. Nguni’t hindi nakatiis si Berto na h ndi ipagtapat kay Rafael ang kanyang pagkakasala. Namutla nang gayón na lamang si Rafael sa restawran. Ewan kung bakit nakararamdam siya ng pai.^ungulila sa katauhan nito. Nguni’t isang hapuri. si Erlina’y tumanggap ng mga kuwintas ng sumpagita na data ng isang bata, at d -umano’y ipinabibigay ng isang “mamang” h;ndi niya nakikilala. Tuwing hapoig nang makalawung araw ay tumanggap si Er lina ng isang ng kuwintas ng sampag tan. Hindi naman pinaglatakhan ni Erlina iyon. Tiniti\uk niyang si Rafael ang nagpapadala nlyon.. Hindi nakatiis si Erlinang mag•awnlang klbo. Isang sulat ang Abril 11, 1956 BULAKLAK kanyang ginawa at ipinadala kay Rafael sa pamamagitan ni Ber to. “Huwag mo na akotvg pada-lhaoi ng sampagita, —anang sulat niya, —pagka't hindi ko na tatanggapin. Isino samo ko sa iyo na limutin mo na ang iyong pag-ibig sa akin, pag ka't ako'y may kasintahan na." At sumagot si Rafael: “Aug kasama ng sulat kong ito'y ang hiding kuwintas ng sampagitan.g tatanggapin mo sa akin, nguui't may bango ng aking pag-ibig na susuob sa iyo habang buhay." At ang dugtong pa sa isang bahagi. “Kung sakaling may araw na darating na kailanganin mo ang aking pagmamohal iya¿n pa rin any ma-susampiiugan mong una't hiding ya. mang inihohandog sa iyo ng aking buhay.” TINIKLOP ni Erlina ang dalawang sulat na inilagay niya sa kahong kahoy. Ibig niyang milimot ang nadukol sa dalawang lih_m na ¡van. Ang kay Artemio, doh 1 sa wala nang kapararakang alalahanin pa :fya; at ang kay Rafael, dahil sa pag-aalinlangan niyang “may pag-ib g na mananatiling pag-ibii; sa g taa ng kasaw an sa maraming araw." Tumindig si Erlina mula sa kaa> ang pagkakaupo. Dalawang karr.ay na binuhat niya ang munting kahong kahoy, na ang nasa kalooban niya ay hindi na niya halabas na muli; i tat ago na niya upang kailanman ay huwag na n yang buksan. Hindi na kailangan sapagka’t sa ganang kay Erlina, ay maghahatid siya ng isang kabaong sa libingan ng pag1 mot na taglay ang lahat ng gunita niyang hindi na niya ibig na alalahanin. Nasumpungan ni Erl nang may namumuong luha sa kanyang mga mata. Hindi niya mapig 1-pigil, nguni’t walang dahilan upang siya’y lumuha, ang sabi niya sa sa rili. Kaya ibinabang muli ang munting kahon na kinataguan ng kanyang lihim sa ibobaw ng hapag at dinampian ng pangyolite ang kanyang mga mata. —Magandang hapun po; sino po ba si Aling Erlina? —Narinig ni Erlinang tanong ng isang tinig. Dumukwang si Erlina at tumanaw sa may dakong pinto. Isang bata ang kanyang nakit-a. Sa isang kamay ay may bitbit na (Sandan sa p-cbimc < 0' 24 ^CLAKLAK Abril 11, iydb I SANG yayat na babae ang malungkot na u mi bis sa Bus. Ivon si Denang. Nakatulukbong siya at biibit sa kaliwang kamay ang maliit na balutan na kinalalagyan ng kanyang mg a dami t. Nagpaiinga-linga muna siya bago tuluyang tumawid sa kabilang kalsada patungo sa paradahan ng mg a karetela. Kararating lamang ni Denang buhat sa magulong lunsod ng Maynila. Tatlong tacn siyang naglagi sa magandang iunsod nitó, na ang buong abala niya'y magkakaroon na ng katuparan ang kanyang pangarap sa buhoy na maging tanyag na dilag sa mala ng lipunan Subali'i sa iunsod niya nalasap ang mapait na kasawiang labis niyang din am dam: ang maging isang lantang bulakiak sa kamay ng i3arg mapagsamantala hang gang sa magpaiipat-lipat sa maraming palad. At ngayo'y taglay ni ya sa pagbalik sa bayang kinaldtaan ng unang liwanag ang kasawing iyon, na ang kirot ay sumusigid sa pinakaliblib na liha ng kan yang puso. —Saan ho. kayo? —magalang na tanong kay Denang ng nilapitan niyang kutsero. —Sa baryo Mulad-Bukad, ho! — Sagot rd Denang at iniaabot na sa kutsero ang dala niyang balu tan ng damit. Makailan pang sandali'y turnatakbo na sa mabakong kalsada ang ainakyan niyang karetela. Naxaupo siya sa haling upuan niyon. Nakatingin siya sa malayo na wa ring inaaninaw ang pook na kinakitaan niya ng unang liwanag ng Araw. Napabuntung-hininga siya. Lahat halos ng bahay na nasa gilld ng kalsada ay may nagpapahasa ng pasyong mahal na úmaakit sa kanyang pandinig, nguni't nagpapakirot narnan sa kanyang puso. Bawa't dampang maraanan ay niya na nagpapabasa iLar.g himig sa pag-awit ng yon ang kanyang naririnig, himig na maragsa at may iba’t pasMay himig r.aman na maiumay. Sa yagkakaupong iyon ni Denang a hulir.g upuan ng karetela ay r-'T»isa’ rd ya na waiang ipinagba■~go ar.g pook na iyon. At napa. c ;a:do.>i siya. May kirot na na~..j naglagoz za kanyang dibI--".-,g malalim na buntungbininga ang pumulas sa kanyang tda mamad na mga labi. Mah'gpit na nakvycm ang hawak na panyoiito at idinampi iyon sa mga rr.atar.g ginigitian ng luha. —Alam na kaya ni ama na darating ako ngayón? —ang uaal niya sa sarili. —At si AngeL salubungin nga kaya niya ako? —Dugtong pa niya na parang nangangarapAt muling nagbalik sa kanyang gunita ang unang araw at huling pagkikita nila ni Angel sa magu long dunsod ng Maynila. Naglalaba siya noon nang makarinig siya ng sunud-sunod na katok sa labas ng pintuan ng kinakaserahan niyang barung-barong. Matapos pahirin ang bula ng sabong bumalot sa kanyang mga kamay, ay mapayapang binuksan niya ang pin tuan sa pag-aakalang isa iyon sa mga pinaglalabadahan niya, Subali't biglang nawalan ng kulay ang kanyang mukha nang mamukhaan ang kaharap na lalaki: —Angel!.... —ang tangi niyang nausal. , I 1 • ¿ —Magandang araw sa iyo, De nang, —nakangiti nguni’t makingkot ang alingawngaw ng tinig ni Angel, ang kanyang katipan sa ka nilang Idlawigan, sa Kabisayaan. —Makakatuloy ba ako? —Tu-tuloy ka! —Anyaya ni De nang na malakas ang kaba ng dibdib. Hindi niya sukat akalain na matagpuan ni Angel ang tinutuluyan niyang barung-barong. Ah, marahil ay may nakapagsabi sa kanya, ang bulong niya sa sarili. —Hindi na ako magpapaliguyligoy pa, ^-nang nakaupo na sila » —ay simula ni AngeL —Kaya ako naparito ay upang muling sariwain sa iyo ang aking pagibig.... ang ating pag-ibig! Nabigla si Denang sa kanyang narinig. Hindi niya' sukat akalain ng matapos pagtaksilan ang da ting kasintahan ay iyon pa ang nagpapakumbaba upang sariwain ang kanilang naputol na pagmamahalan. Alam kong pinag-aalinlanganan mo ang kaiapatan ng aking pagibig, —patuloy ni Angel nang hindi umimik ang babaing sinamba niya nang buong katapatan, ng higit sa lahat.... Nabalitaan kong pinaglaruan ka lamang ng lalaking luminlang ng . iyong pagibig at hanggang- sa magpaiipatlipat ka sa maraming kandungan. Nguni't yaon ay hindi ko pinansin. niwalan ko nang kabuluhan ang lahat sapagkcft ang aking buhay. ang aking pag-ibig, ang aking kaluluwa ay ikaw! —Huwag ka sanang baliw, An gel. —Pagkaraan ng mahabang sandaling di pag-imik ay naisagot niya na pinaglalandasan na ng masaganang luha ang. mga ma la. —Isa na lamang akong maruming yagit.... Isa akong bulaklak na nakaririmarim na sa paningin, nd ni sa pangarap ay hindi nababagay upang makipagbuhol pa sa iyong pag-ibig! .... Alam kong tapat ka sa iyong mga sinabi, nguni't ibigin ko man ay tumututol ang aking puso'upang sariwaing muli ang naputol noting pagiibigan! —At napayuko si Denang na kagat na mariin ang mga labi. —Nagkakamali ka, Denang, — sumasamo na ang tinig ni Angel pati na ng kanyang mga mata- — Kung ikaw man ay pinagtawanan nila dahil sa iyong sinapit na kaBawian, kung hinamak ka man ni la, ay narito ako, nasa dibdib ,ko pa rin ang inlt ng pagmamahal na Siya Ay Nauhaw Sa lean? Pag-ibig Na Lubhang Dalisay At Napakalinis. tanging sa iyo ko lamang inila-dih. Ng uni't magiging batik lamang an.... Iniibig kita, Denang, pinakamamahal kita! —at anyong hahawakan ni Angel ang dalawang palad ng sawing dalaga. Subali't mabilis na tumindig iyon at luma pit sa tabi ng bint ana. Tumingin sa malayo na waring may iniisip na malalim. —Napakadakila ng iyong pagibig, Angel —pagkaraan ng mahabang katahimikang namagitan sa kanila ay nawika ni Denang 6a malungkot na tinig. —Oo nga't hanggang ¿a ngayon ay pumipintig pa rin sa aking puso ang pagibig na ipinunla mo sa aking dib77X TRINIDAD A.ALVAREZ MAGilSANG- TAON NA NGAYON -SIYANG PATAY/--SABI NG AMAHO .'ABA, SIYA ANG NAG6ABI SA AKIN NA PA BA SA RAW, NINYO NG AYON / NA sa ang passa go ay at ako sa malinis mong pangalan. Iniibig pa rin kita, Angel, nguxut hayaan mong sarilinin ko na iamang ang kasawiang nagparumi sa aking katauhan. —At maiinit na luha ang gumawa ng sariling lan das sa kanyang mga pisngi. —Denang! —Nakatayo na sa kanyang likuran si Angel. —Dalawang linggo na lamang at MAHAL ARAW na! Alam mo namang ating pook ay ikaw at ako magkapareha sa pagbasa ng yong mahal. At kaya ako lumuwas rito sa Maynila ay naipangako ko iyong among may sakit na basumapit ang MAHAL NA ARAW. babalik ka sa ating lalawigan tayong dalawa ang magkakatambal sa araw ng pabasa ng iyong ama! Parang may mabigat na bagay ang biglang dumantay sa dibdib ni Denang. Napapihit siya at napaharap kay Angel. Matagal si lang nagkatitigan. Parang binabasa niya sa mga mata ng binata ang katapatan ng mga sinabi niyon. —Aalis na ako, Denang! Nguni't sa pag-alis ko ngayon ay babaunin ko ang pag-asang ikaw ay uuwi na sa ating nayon. . . . Hihintayin kita! —At matapos isunod ang isang malungkot na paalam ay luyan nang umalis si Angel. Matagal nang nakaalis ang nata ay parang wala pa rin sa rili si Denang. At hanqgang sumapit ang -gabi ay laman pa ng kanyang isip ang mga sinabi ni Angel na: “kaya ako lumuwas rito sa Maynila ay naipangako ko iyong among may sakit na basumapit ang MAHAL NA ARAW. babalik ka sa ating lalawigan tayong dalawa ang magkakatambal sa araw ng yong ami....!" Sa bahaging yaon gunita, ay mahapdi pumintig sa puso ni Denang. waring naalimpungatan pa nang madama ang luhang kanina pa pala naglalandas sa mga pisngi. —Malapit na bo tayo Bukad, —anang kutsero nakikilalang sakay. —Sino ho ang patutunguhan ninyo sa yong iyon? —Tanong ng kutsero. Hindi narinig ni Denang ang ta nong na yaon ng kutsero, sapagka't ang laman ng kanyang isip ay ang among may sakit na siyang sanhi ng pagbabalik niya sa sari ling bayan. Ang kutsero naman tubisa ca rin pabasa ng ing kanyang ang kirot na At siya kanyang sa Muladsa hindi ba barAbril 11, 1956 BULAKLAK 25 ay nagkibit lamang ng balikal nang mapansing parang tulala ang kanyang sakay na babae. Ang katahimikang nakapamayani sa mga sandaling yaon ay parang landas na nahawan upang magunita ni Denang ang panahon ng kanyang kasariwaan sa sinilangang baryo. Sa kanilang pook ay siya ang kinikilalang pinakamahusay na mangaawit. At kung ganitong sumasapit ang MAHAL NA ARAW, ay nag-uunaahn sa pagkumbida sa kanya ang mga kanayong mandi'y' naging panata na ng mga iyon ang magpabasa ng pasyong mahal tuwing sasapit ang araw ng paghihirap ng Panginoong Hesukristo. Sa dinami-dami ng nangungumbida ang ling HAL siya naman niya, sapagka't ang anak nitong binata, si Angel ay katipan niya. Silang dalawa ni Angel ang magkapareha sa pag-awit ng Pas yong mahal. Kaya ang nangyayari, bago sumapit ang mahal na araw ay nakatango na siya kay aling Trining. —Saan ho kayo iibis dito sa Mulad-Bukad? —Tanong ng kutsero na binatak na ang renda ng kabayo upang tumigil na ang hayop. Nguni't hindi siya tinugon ni Denang kaya kailangang ulitin niya ang pagtatanong. —Saan ho kayo iibis dito sa Mulad-Bukad? na ang tinig ng kutsero na gitla ni Denang sa kanyang lim na pag-iisip. —Ho?.... Aba, narito na sa kanya ay si aling Tnning laging nauuna. Maagap si aTrining. Malayo pa ang MA NA ARAW ay kumbidado na nito, bagay na ikinatutuwa —malakas ildnamalapala ako. —ang nabiglang wika ni De nang. At dalidali na siyang umibis ng karetela. Matapos bayaran ang - kutsero, ay tuluy-tuloy na pumasok siya sa isang bakuran ng ma liit na dampa na hindi ctababago sa kanyang paningin. MATAGAL na siyang nakatayo sa tapat ng kanilang dampa, ay tila bantulot pa siya upang magtuloy 6a itaas ng bahay na Idnakitaan niya ng unang liwanag. Isang ba bae ang dumungaw sa bintana. Matagal na nagkatama ang kani lang mga paningin. Nang mapagsino ng babae ang nakatayo sa lu pa, ay halos pasigaw na binigkas nito ang pangalan ni Denang. Nahinto sa pagbasa ng pasyon ang ibang nasa loob ng bahay. Nagdungawan ang mga iyon. Huling du mungaw ang Ama ni Denang, si mang Ambo. r Patakbong pumanhik sa kabaho yan si Denang. At buong higpit na 1 ^Sundan sa pahina 79' 26 BULAKLAK Abril 11, 1936 MGA KATAWAGANG PANGKABUHAYAN AT MGAKAURT ECONOMIC AND ALLIED TERMS Inikanda ng SURI AN NG WIKANG PI LI PINO Ang Bulaklak, bilang baba^ahin sa mga paaralang-bayan ay pinagtibay ng Ka-wanihan ng mga Paaralang-bayan noong Nobyembre 19. 1951. (Bulletin No. 30, s. 1951) duress — pamimilit duty — buwis effect binding — sap'litang bisa ejectment — pagpapaalis embargo —pag-ilit; pagharang; embargo embezzlement — paglustay eminent domain, right of — karanatan ng pamahalaan sa pagbili ng ariariang probado enactment — pagpapatibay encumbrance — pataw na 9agutin entrapment — pagpikot, pagsilo enfrv, unlawful — pagpasok na labag, eskalamyento unlawful entry and detainer — pa^nasok na labag at pantraangkin equity — katMran, ekwidad escheat — estsit espionage — pang-iispiya, espiyonahe estafa — istapa estate — arlarían real estate — ariariang di-natftinag estoppel — badlang, istopel estoppel in pais — istopel sa pamamagitan ng gawa estoppel by deed — istopel sa pamamagitan ng kasulatan eth;cs, legal — et;ka legal event fortuitous — di-inaasahang pangyayari, kaso portuwito. evidence — katibayan, ebidensiya circumstantial evidence — dl-tuwirang katibayan competent evidence — katibayan# tumpak sa batas, kompetenteng katibayan conclusive evidence — katibayan# panapos corroborative evidence — katibayang pantulong cumulative evidence — karagdagang kat’bayan (ITUTULOY) ANG MAGKAPATID BABASAH1ÑG PANG-MABABANO PAARALAN A IÑIHAHDA NI ANTOUNA P. TEOPORO • AKO Ay SI NITOY. AKO AY PITONG TAON NA. AKO AY NAO-AAR At NA NGAYON. AKO AY PALADINO NAtILIOO. AKO AY NAOLILINIS NO KAMAY BAOO KUMAIN. AKO AY NAOSÜSUKLAY NO BlIHOK AY NAOSISIPILYO NO NOIPIN BAOO PUMASOK SA PAARAtAN. AKO AY NAG-A AR AL SA PAARAtAN SA AMINO NAYON. ANO OURO KO AY Si MISS GARCIAMARAMI AKONG KAM AG*AR AL. LAOINO MAtlNIS ANO AKING PAMlT SA PAGPASOK SA PAAR AL ANNAG-AARAL AKO SA UMAGA AT SA HAPON MAPALAS SUMASAY SA AKIN SI PINING. SI PININO AY AKING KARAT IP. IT Ays*AY ANO TAMAÑO SAGOT SA OUHITi ¡--------------- ---------*■ --------------------i SI NITOY AY _ ______________ (BATANG BABAE, &ATAN& LALAKI ) ¿. S/ NITOY AY NAOLJLIN/S NG__________(.PAA , MUKHA, KAMAY ) &A&O KUMAIN* 3x51 NITOY AY NAOS/S/RILYO NO_______ C&UHOK, N&lPIN, PAM IT} BAGO PUMA&OK SA PAARAtAN A. SI MISS GAAZ7/A AY KANYANG_______ (.OUfZO, KAPATIP, KAMA&-AZAL.) 5. SI PINING AY KANYANG __________( KAIB/GAN, P/NSAM KAPATIPP num íouu 6* • Talagang Maramot Mapanibughuin, Ang Pusong Matapat Sa Ngalang Paggiliw 1NAB1TIWAN NIYA NANe DI SINASADYA AN & taolay NA BANCEHA N(S M<SA PASKAIN. ALAMUKOS ni Chedeng ang hawak na pahayagang kangina lamang ay tinutungnayan ng kanyang asawa at biglang umasim ang mukha niya nang mapadako ang mga pani ngin sa labas ng kanilang durungawan. Marahan na ipininid ni Chedeng ang bintana. Wala siyang mapagbuntunan ng galit at lihim na paninibugho! Higit pa sa dagundong ng nakatutulig na kulog ang lakas ng kapangyarihang yumayanig sa buo niyang kataühan. Kaypala ay ginigiyagis siya ng di masayod na pangamba. Nakagat na lamang ni Chedeng ang kanyang mga labi at napapikit siya nang mariin. Ibig ni yang makalimot! Iwaglit sa isip ang mapait na gunitang nagdudulot sa kanya ng pighati. Aywan niya kung bakit lagi siyang ligalig at kalong ng masalimuot na alalahanin magbuhat nang dumating at magbalik sa pook na iyon si Luding at hangaring mapalapit pa sa mga paningin ni Marcelo. Laging ginigiyagis ng pagkamuhi ang kanyang puso at hindi matimpi ang pagsibol ng poot sa kanyang dibdib, tuwing mapag-uukulan niya ng tanaw at panakaw na mga sulyap ang ba‘gong kalllipat na kapit-bahay. Ba tid niyang naging katipan ni Lu ding ang kanyang asawa. at muntik nang magkataling puso kungdi nga lamang nagtaksil ito sa matibay na sumpaang yaon. Malimit na natitigilan si Chedeng at madalas na mapagpakuan ng isip ang mahalagang bagay. —Bakít kaya naisipan pang magbalik na muli, ni Luding, at mamalagi sa pook na iyon pagkatapos ng lahat? Ibig kayang ma(Sun dan sa pahina 32) o 'r CASVRJUjO2^ — HAYUN SiLA?LALOH& i & PfHA EAYAN& KLM& HlNP! KA AKAKUKUHA ka ng ginto, bakit tanso pa ang pinili mo, —sa bimig-patalinghaga ay madalas na ibiro kay Menardo ng kai.yang mga kakilala nang magpakasal siya kay Cora. Datapwa, sa halip na ang pagbibirong yaon, ay dili ang hindi naghanda si Menardo ng panugong siya lamang ang nakababatid ng kahulugan. — Aanhin ko ng ginto, —sasabihin niya, — masusumpungan ko sa tanso kapayapaan ng budhi, ang kapanatagan at pagtitiwala? Sa gayo’y mapapatingin na lamang kay Menardo ang. kakilalang di-makaiwas na di magbiro. Hindi kikibo iyon, bagaman ang mukha’y kababakasan ng nakukubling pagikagalit • tataka’t pag-aalinlangan sa isinagot niya. Maraming gayong bi ro ang buong katimpiang pinakikitunguhan niya. Sino nga naman si Cora? Isang guro sa isang mababang paaralan si Cora na nakakilala ni Menardo nang minsang maparayo NATIVIDAD ESP/MO Átríl 11, 1956 BULAKLAK 29 sa Malabon -ang binata dahil sa kapistahan ng naturang bayan. Sahol sa karilagang paulabas ang dalaga. Kung may ganda mang Salapi't Kariktan Ng Isang Babae, Malabong Salamin Ng Dangal At Puri. —Sinungaling! —Totoo iyon! Napakaganda mo! —At hinapit ni Menardo sa baywang ang dalaga na naging maaangkin ang guro, iyon ay ang gandang di-mapapansin ng balana, ang kapayakan nito sa paguugali. Uliran si Cora sa kabaitan at isang but h ng tagahubog ng batang isip sa loob ng paaralan. Hindi litaw na dilag sí Cora. Hindi kilala sa lipunang klnabibilangan ni Menardo. Si Menardo ay isang mayamang namumuhui-nan sa alahas. Siya ang tanging tagapam&hagi ng isang kilalang r orasang pambisig na ginawa ■ sa ¡bang bansa. May mga tindahan siya sa pusod ng Maynila: sa Eskolta, sa Abenida Rizal, sa Carried®; at gayundin sa litaw na pangalakalan sa ibang lunsod sa buong kapuluan. —Sino na si Cora? —panunukat ng isang kakilala ni MenardOj nang minsang magkausap sila sa isang palamigan. —Isang “hilaw” na dilag kung ipapara kay Dina! Pinukol ni Menardo ng makahulugang tingin ang kausap. Nang mga sandaling yaon ay nakikipagtunggali siya sa pagkayamot na biglang nadama.( —Alam ko, Dan, —pinilit ni Menardo na mapahinahon ang tinig. —Subali’t nasumpungan kong í Iniibig ko si Cora? nang higit sa pag-iblg na maiaalay ko kay Di. na. Ang totoo, maraming karapat-dapat kay Dina. Isa ka na! —Mariin ang pagkakabigkas ni ya *sa huling sínabi. Sandali ring pinamulahan ng mukha si Dan. Nguni’t pagkaraan ng ilan pang sandali ay nagt tawa na. —jNapakapalabiro mo. Menardo, —anito. \ —Hindi ako nagbibiro! —tahasang sambitla ni Menardo na pilit na kinuyom ang pagkayamot. AKALA ni Menardo ay natagpuan na niya sa katauhan ni Di na ang babaing tutugon sa kanyang p hikang panlansa. Anak ng mayamang mangangalakal si Di na. Sunod ang layaw. Walang ginustong nabali. Litaw na dilag sa lipunang ginagalawan ni Me nardo. Maraming nagmimithi sa i dalaga. Sapat na iyon upang hangarin niya na makaisang-palad si Dina. At ang dalaga nga ang napagtuunan ng pansin ni Menardo. —Napakaganda mo! Dina, — di-mapigilang papuri ni Menardo nang isinasavaw niya ang dalaga noong wan. magdiwang ito ng kaara—Hang babae na ang napagsabihan mo niyan? Napatawa si ang una! —Una? gayón? —Wala ang una’t Menardo. —Ikaw May susunod pa kung Sapagka’t ikaw na! huling pag-uukulan ko mapagpaubaya naman. Nang matapos ang tugtog, at maihatid ni Menardo si Dina sa upuan nito, ay isang lalaki ang lumapit sa dalaga. May manipis na bigote ito, kulot nang bahagya ang buhok at maputi sa karaniwan. Nalrta ni Menardo nang fabot ng lalaki ang handog nito kay Di na. Nakangiting tinanggap iyon ng dalaga. —Naantala ka yata? —narinig ni Menardong tanong ni Dina sa lalaki. Sumagot ang lalaki. Hindi raw nito matitiis na di dumalo sa kaarawan ng dalaga. —Isa ring mangingibig ang lalaking iyon, —naisaloob ni Me nardo. —Matamis ang bungang maraming nag-aagawang maka(Sundan sa pahina 34) ng katagang iyan. 9 i \\ 5' í) ( s 4 'S 30 BVLAKLAK Abril 11, 19&6 TALUNAN SAlJaPCR° MAGCLINIC na u.iu ng ay nakapagng labis na kung ANG masakit pagkakataon dulot sa iyo pagdaramdam. Papaano’y, kail'an pa naman sumapit na ang pinananabikan mong araw ng inyong ‘•excursion’’ nina Edgar at Raquel sa matulaing Tagaytay, ay saka pa dumapo sa iyo ang matinding lagnat at sakit ng ulo isang na siya mong ikinaratay nang araw na yaon. Subali, hindi ang “excursion” na iyon ang ipinaghihinanakit ng iyong kalooban. Ang labis na lum.ligalig sa iyong damdamin ay ang pustahan ninyo ni Edgar: —‘Di kung gusto mo, pustahan tayo. —hamon ni E*dgar sa iyo nang minsang, sa inyong pagsasarili ay nasabi mong mabibigo laniang siya kay Raquel. Si Raquel ay isa mong matalik na kaibigan sa inyong bayan sa Nuweba Es.ha. At bilang alaala ng pagkakaibigan ninyong iyon, ay isa niyang mayHtulay na lara wan ang iplnabaon sa iyo nang ikaw ay malipat ng pag-aaral sa Maynila. Samantala, sa Maynila naman ay doon mo nakadaupang-palad ang makisig at mabalt na si Ed gar. lisa ang pamantasang pinapasukan ninyo, lamang ay “Com merce” ang kinukuha niya at ikaw naman ay “Education .. At isang hap on, habang kayo y magkapiling na nakaupo sa ibabaw ng mga t.pak ng batong kahalikan ng mga alon sa may baybay-dagat, ay nakita niya ang la rawan ni Raquel na iniingat-ingatan mo 3a iyong “wallet”. _ Kangino larawan iyang nasa “wallet”' mo, Lourdes? —magiliw niyang usisa. _ A, kay Raquel ito, ang mata lik kong kaibigan sa amin, na luluwas dito sa Linggo upang surnama sa ating “excursion”. —Siya nga? —ang napabigla ni yang sambitla, —Maganda siya! Mayruon na ba siyang katipan? _ Aywan ko lamang, —ang tila nakikimi mong tugon at sa Iyong ang larawan mangalaglag mo? —ang <i:Ddib ay nakadama ka ng pagkatlgatig. —Talagang maganda siya! ny.iy palatak pa niyang paghanga, at muling tititigan ni Raquel. —O, baka naman na iyang mga mata pabiro mong untag sa kanya, at tuyot na ngiti ang pilit mong pinagitaw sa iyong mga labi upang tabingan ang bulo na nais sumupil damdamin. Napalingon siya sa —Ang sabihin mo ay malamang na ang puso ko ang siyang malaglag! —Hoy, dahan-dahan ka! —bigla mong sansala sa kanya, —marahil ay nasasabi mo lamang ang - ganyan sapagka’t wala siya rito ngayon. Baka kung kasama na natin siya sa Linggo ay mapipipi ka? —Sino? Ako...? Ibahin mo tayo, tsika. Liligawan ko pa siya kapag nagkataon. —walang kagapangingimsa iyong iyo. tul-gatol niyang pakli. Ang salitang “liligawan” ay wa ring isang babalang nagpasasal sa kaba ng iyong dibdib! Saglit kang nalito. Namula ang iyong mukha! Ibig-ibig mo na sanang magyayang umuwi, subali’t sa iyong diwa ay may nabuong isang pasiya. —Ed, mahirap paibigin si Raquel. Matigas ang kanyang pu so, kaya’t mabibigo ka lamang. —Lourdes, matigas mang bato ay naaagnas rin sa masinsing patak ng malambot na tubig, hindi ba? —patalinhaga niyang pakli. —Nguni’t, kakaiba si Raquel. Ako ang nagsasabing hindi mo siya mapapaibig, —pagpupumilit Abril 11, 1956 BULAKLAK 3 J mong glit sa kanya upang qiraan siya ng loob, subali. . —At bakit mo naman natiyak? ‘Di kung gusto mo, pustahan tayo... Lalo kang kinabahan sa hamon niyang. iyon. Sandali ka munang nagmuni-mum. —Iyon lamang pala e, ‘di-sigi, —nang nalauna’y napllitan ka na ring sumang-ayon, —Ano naman ang magiging pustahan natin? At sinimulan niyang ipaliwanag ang magiging kasunduan ninyo hinggil sa pustahan. —Ganito: Kung bago dumating ang bakasyong hinaharap at mapaibig ko si Raquel, ay ikaw ang bibili ng damit-pangkasal na gagamitin niya sa aming pag-iisdng dibdib. -^E, kung mabigo ka naman-? awa. Ako na po sana ang Inyong papanalunin. Nguni’t. .. lalo lamang naragdagan ang iyong pangambang guAt Sa Pagkatalo Siya'y Lumigaya, Pagka’t Di Nabigo Ang Kanyang Pag-asa. kaya’t ako naman ang magbabayad sa magiging halaga rig isusuot mong pangkasal... —At kung hindi afco mag-asawa agad, ano ang gagawin mo?— nakangiti mong biro. —Aba, e ‘di ako’y maghihintay. —Kung sabagay, matalo man ako sa pustahan nating ito ay madali ko siyang maibibili ng kasuotang lalapat sa kanya sapagka’t halos magkapareho kami ng .sukat ng damit, —pagtatapat mo sa kanya. —Gayón naman pala e, ang mabuti, ngayon pa. ay bumili ka na, sapagka’t nasisiguro ko ang iyong —Walang nakatitiyak ng panalo sa ating dalawa, Ed, kaya’t bayaan na lamang nating panahon ang siyang humatol... At gayón nga ang inyong naging pustahan. Mula noon ay hindi ka na ma palagay. Lumalakas ang pintig ng iyong puso sa tuwing magugunita mo ang pustahan ninyo ni Edgar. —Diyos ko, —minsa’y naidagdag mo tuloy sa taimtim mong panalangin, —para na ninyong mating na ang araw ng iyong “excursion” ay nilagnat ka nga kaya’t sina Raquel at Edgar na lamang ang napasama sa masayang pangkat. —Marah.l ay maligayang-mali- gaya na sila sa mga sandaling ito, —sapantaha mo noon, at sa iyong pagkakah.ga ay naghali-iiahling nanudyo sa iyong pangarap ang sari-sari at nakakainggt na mga pangitain ukol kina Raquel at Ed gar. Hang linggo lamang ang lumipas at ang mga pangitain mong yaon ay nauwing lahat sa katutohanan. Tulad ng iyong hinala, ang “excursion” ngang iyon ang nagbukas ng landas upang magkalapit ang mga puso nina Ra quel at Edgar, na nang. mga sumunod na araw ay humantong sa pagpapalitan nila ng mga liham ng pag-ibig. At gayón na lamang ang iyong pagkasindak nang isang araw ay makatanggap ka ng kalatas ni Raquel.. Nasasaad sa sulat na iyon ang pagbabalita niya sa iyo, na bago dumating ang bakasyon, ay haharap na sila ni Edgar sa dambana. Diyatá... J —ang tanging nausal mo at sa iyong damdamin ay may biglang naglatang na panibugho! At nang maglagos ang panibughong yaon sa pinakaubod ng iyong puso, ay saka mo lamang lubos na nakilalang, umiibig ka nga P-la kay Edgar. Diyos ko, —ang sa gitna ng isang malalim na buntunghininga ay lumuluha mong nasambit, _ . kung sa tagumpay ni Edgar ay sadyang ako ang natatakdang masawi at lumuha, ay hindi ako tumututol. Nguni’t ang tanging hinihiling ko lamang ay maano sanang balang araw ay maipadama rm Ninyo sa kanya ang tamis ng aking naunsiyaming pag-ibig. Dahil sa pagkatalo mong yaon, kinabukasan din, araw ng Sabado, halos tumulo ang iyong luha nang bilhin mo ang isang mama haling damit-pangkasal. At bago ka umuwi ay tinawagan mo si Edgar sa telepono upang magtungo sa inyo. Binabati kita. Ed. Mapalad kang talaga! —bungad mo sa kan ya nang siya’y dumating. Matamlay mong iniabot ang iyong kamay na nanlalamig. Saglit siyang tumitig sa iyo. Dali-dali mong pmasaya ang iyong mukha upang huwag niyang maaninag ang pagdaramdam na nakukuvom sa ivong dibdib. ’ ’ 6 —Halika, tuloy ka... —ang malugod mo pang anyaya, gayong Sundan sa pahina 76) 32 BULAKLAK Abril 11, 1956 SA PAGLIPAS NG... (Buhaa ts pahiná 27) panumbalik into ang dating pagtitinginan n.la ni Marcelo at, iguho ang matibay na moog na binuklod ng matimyas niljng pagmamahalan matapos na mabatid nito ang pagkakamali? Iilang araw lamang ang nakalilipas magbuhat nang si Luding ay dumating sa pook na iyon. At sa loob nang mga araw na iyan, ay halos nasusukat ni Chedeng ang di matakal na paglibak at upasalang iniuukol kay Luding ng kanilang mga kapook ukol sa pagbabalik na iyon. Batid ng mga taga-roon na ikakasal na lamang ang dalawa; ni Luding at Mar celo^ nang sumama ito sa ibang lalaki. Halos ikabaliw iyon ni Marcelo at malim t itong matagpuang susuray-suray sa lansangan at wala sa kanyang sarili. At ngayon, ay halos tiyak ni Chedeng na magkakaisa sila ng mga palagay at kuru-kuro. Nagbalik si Luding upang akiting muling mapalbig si Marcelo. Hindi malilimot ni Marcelo ang pag-ibig kay Lu ding, ngayon pa ngang ito’y higit na maganda at kaakit-akit sa kabila ng dati pa ring kalayaan. Nang maullang lubos si Che deng, at wala namang tanging kamag-anakan sa kanilang lalawigan ay napij^tan siyang lumuwas sa Maynila. Sa pamamagitan ng isang kakilala ay ihinimatong sa kanya na si Aling Tomasa; isang malaon nang kakilala ng kaibigan ni Chedeng, ay nangangailangan ng kawaksi. Malaki ang tahanan ni Aling Tomasa at nag-iisa la mang sa buhay pagka’t ang kaisa-isang anak na binata na musmos pa nang maiwan ng ama. ay isang p:nuno ng hukbong katihan na napabilang sa batalyong ipinadala sa Korea. Ang kabaitan at kasipagan ni Chedeng ay parang balaning nakaakit sa ph'kang damdamin ni Aling Tomasa, kaya sa loob laGALA FASHION ACADEMY 3 Months Summer Course Offered for Teacher & Students! * DRESSMAKING * HAIR CULTURE * EMBROIDEY I 38 Sfa. Mesa Mail coupon for free prospectus Tel. 6-78-18 BAHAY NA HULUGAN Ipagtatayo namin kayo ng bahay no hulagan $a 5-8-10 taong ha!ugan saan man sa buong Luzon sa Interes na 6% at 8%. Kailangan lamang ang titulo ng inyong lote. Dalhin ang tnyong plano o igagawa namin kayo ng piano nang. walang gugoL DE CASTRO CONSTRUCTION BONDED CONTRACTOR Silid 207 David Bldg., Rita I Ave. - konte ng Axcflfyaga ■ ■ nang ng maikling panahong inila?i niya sa tahanang iyon ay nag» kapitak siya sa puso n.to. —Ipagkakapuri kita sa kasi pagan at kabaitan, Chedeng.... —Isang araw ay di natimping pahiwat g ni Aling Tomasa. — H.ndi ako nalisya ng tanggapin kita. Para na rin akong nagkaroon ng isang anak na babae. Kaya’t kung sasagi sa isip mo ang paglisan sa tahanang ito’y... hindi kita mapahihintulutan.... —Hangga’t nakasisiya po aa kalooban ninyo ang aking paglilingkod, —ang nasisiyahang wika ni Chedeng, —ay umasa po kayong ako’y mamamalagi na Tito. Liban na po lamang, kung... — At sadvang ibinitin ni Chedeng ang sasabihin pagka’t siya man sa kanyang sarili ay walang katiyakan noon sa magiging kapalaran sa darating na panahon. —Hindi maaaring sumapit ang araw na kinatatakutan mo, Che deng. —Agaw na ibinadya ni Aling Tomasa sa mabait na dalaga, —pagka’t kung sakali mang sumapit na sa buhay mo ang paghirang ng isang kakasamahin sa buhay, bago iyon maangkin ng iba, —at tinitigan pa ng buong katapatan ang nakayukong dalaga, —ay ako na muna ang unang maghahangad sa iyo para sa aking anak, kay Marcelo. Pagka’t kung mag-aasawa rin lamang siya ay hihiling'n kong ikaw na ang kan yang piliin... Pinamulahan ng mukha si Che deng. Hindi siya nakahuma at ni isa mang kataga ng pagtutol ay walang namutawi sa kanya. Sa tuwing uuntagin ni Aling Tomasa ang anak na binatang nasa Korea, ay parang may kung anong bagay na bumibik’g sa kanya. Malakas at madalas ang tahip ng kanyang dibdib. Makisig si Marcelo. Iyon ang kaanyuang namamalas ni Chedeng sa larawan ng binatang kawal tu wing mapag-uukulan niya ng pansin iyon sa silid ni Aling To masa, kung umagang siya’y nagElinis doon. Malimit na natitigilan ang dalaga. Sa kanyang pa. lagay ay h.git na makisig si Mar celo sa tunay na katauhan. Kung maiibig nga lamang siya ng bi nata ... kung magiging marapat na nga sana siya sa pagtatangi nitong l.him na pinakaasam niya at iniingatan sa dibdib, disi’y anong l.gaya niya! Subali, tuwing magugunita' niya ang kanyang kalagayan sa tahanang iyon ay parang nakikita niya ang pagkabuhay lamang sa isang magan. dang pangarap na kailanman ay walang katuparan. —Bakit ka umiiyak, Chedeng? —Sa naaaninag na kapagalan ng diwa ay naitanong na minsan ni Aling Tomasa sa dalaga. —May dinaramdam *ka ba?... —Wa-wala po...! —Kaila ni Chedeng. Hindi niya maipahiwatig sa butihing matanda ang kasiphayuang ibig mamahay at lumikha ng gawak sa kanyang dibdib. Hin di niya mawikang iniibig niya ang anak na binata nito. -Sabihing ikamamatay niya kungdi si Marcelo ang maging kapilas ng kanyang puso! Subali, wala siyang karapatan. Ni gahibla mang pagpapahalaga ay hindi ifjya maiangkop ang kanyang sarili kay Marcelo. Alangan siya! Kaipala’y isa la mang siyang utusan... Lalong umagting sa puso ni Chedeng ang nadarama niyang kapagalan nang mabatid kay Aling Tomasa na dumating ang kable ni Marcelo na galing sa Korea. Sinasabi doon na hindi na magluluwat at silang mga kawal na ipinadala sa Korea ay magbabalik na sa kapuluan. Marami ang mga salanta, nangamatay ka'pala sa gitna ng madugong pakikihamok sa gitna ng larangan. Subali, si Marcelo ay ligtas! Hindi matakal ang kaligayahan sa puso ng ina. Ipinagpiging ni Aling Tomasa ang maluwalhating pagbabalik ng kaisa-isang anak na kapitan ng hukbo. Isang malaking salu-salo ang buong dingal na ¡di ñaos sa gabing yaon na pagdating ni Marcelo. Maraming panauhin ang nangagsidalo. Mga ka-anak at matatalik na kaibigan ng kani lang angkan. Isinuot ni Chedeng ang pinakamagandang damit niya na sadyang ipinayari ni Aling Tomasa para sa kanya. —Sa ganda mong iyan, Chedeng, ay bulag na la mang ang puso at pandamdam ng aking anak kapag di ka niya napagpakuan ng pansin. —Parirala ni Aling Tomasa, —pihong magugulat si Marcelo pag nakita ka, Pagka’t sa mga liham na ipinadadala ko sa kanya sa Korea, ay ang kagandahan lamang ng iyong ugali at kabaitan ang nababanggit ko sa kanya,. Halos maglumundag sa kagalakan ang puso ni Chedeng. Mak allang ulit na nagpaikut-lkot siya sa harap ng tokador bago pa lumabas ng silid. Hindi man ipahiwat g sa kanya ng matandang habae ang mga papuring iyon, ay ibig niyang maging kaakit-akit si yang talaga. Maging katangi-tangi sa mga paningin ng pinananabikang binata. Subali, ang sigla ni Chedeng ay dagling nanaram. Parang ulap na nagmaliw ang k'slap sa kanyang mga mata nang sumapit ang san daling pinananabikan niya. Ang lahat ng kanyang pag-asa at pagasam sa isang kaiga-igayang pagtatagpo ay nadama niyang tila lambong na tumabing at nagpakulimlim sa kanya. Hindi na ma laya si Marcelo! Matapos itong parangalan at batiin ng kanilang mga panauhin ay inihayag sa madia ang nalalapit na pakikipag-isang dbdib. Naging luksa at mapanglaw kay Chedeng ang gabing iyon. Nala- < laman niyang ang ina man ni Marcelo ay nab gla rin sa ipinagtapat ng bnata. Kaypala ay hlg;t nitong dinamdam ang pagkabatid na hindi na malaya ang pu so ng anak. May isa nang higit na pinaglalaanan ito ng pag-ibig! —Sa araw ng am:ng kasal ni Luding,— ang jnas:gla pang wika ni Marcelo, kinabukasang sila’y magkakaharap sa hapag ng agahan, —ay ikaw ang nais kong ma ging “bride’s maid” namin, Che deng. .. Parang kirrurot ang puso ni Chedeng. Ibig-ibig na niyang mapabulalas ng panangis. Ipakilala sa mga sandaling iyon na durog ang kanyang puso. Subali, wala si yang lakas. Kaya’t sa pagkukuyom ng sama ng loob ay napatitig na lamang siya kay Aling Toma sa. ABALA si Chedeng sa paghahanda ng hapag, isang araw na. panauhin ni Marcelo ang dilag na di maglalaon at kanya nang masasarili, nang biglang mapak.slot ang dalaga at parang mulalang napatigalgal sa pagkakatayo sa bungad ng pintuan nang makitang magkayapos at magkalapat ang mga labi ng magsing-irog. Nalito si Chedeng. Ang nadarama niya’y ang pait at pagkaunsiyami ng pag-ibig. Nabitiwan niya nang di sinasadya ang taglay na bandeha ng mga pagkain. Hiyang-hiya si Luding sa pangyayaring iyon. Isang makahulugang titig ntfman ang iniukol ni Marcelo sa walang malamang gawing si Chedeng. —Ipagpaumanhin mo sana &nK nasaksihan ng iyong paningin kanglna, Chedeng* • • *”Sabi ni Mar* celo nang mapag-isa na ang dalaga sa bulwagan nang gabing iyon na tila ibig pang mapahiya sa sarili. —A, wala kang sukat alalahanin, Marcelo...! —Pabiglang nai. sagot ni Chedeng sa binata. Nillligalig siya ñg kung anong bagay. Kaypala ay naliligayahan na nga siya kapag kaharap si Marcelo at kausap. Subali, lingid sa kaalaman mag-ina, ay binibilang ni Che deng ang paglipas ng mga araw. Nalalaman niyang habang nalalapit ang pakikipagisang-dibdib ni Marcelo ay lalu~s¡yang nakadarama ng kirot sa kanyang puso. Ibig niyang takasan ang paggunita sa darating na mga sandaling iyon. At gaano na lamang ang pagkamangha ng lahat, nang isang umaga ay kumalat ang mapait na balita. Si Luding ay sumama sa ibang lalakl! Naurong ang napipintong kasal ni Marcelo. Naging paksa ng lahat ang maalingasngas na pangyayari. Marami ang. nahahabag kay MaTcelo. At higit rin namang marami ang pumupula kay Luding. Halos araw-arawin at magdamagin ni Marcelo ang paglalasing sa “bar”. Ipinaubaya na nito ang pagtahak ng sarili sa kawalang pag-asa. At ang ga yón ay malabis na dinamdam ña man ng kanyang ina. Hindi naglaon at si Aling To masa ay dinapuan ng mabigat na karamdaman. Biñawian ito ng buhay at ang tanging habiling iniwan kay Marcelo ay si Chedeng. Si Chedeng ang makapagpapaligaya kay Marcelo... Subali, ang habiling yaon ng yumaong ina ay parang naipaubaya pa rin ni Marcelo sa mga pangyayari. Ang malalim na iwa sa kanyang puso na nilikha ng kataksilap ni Luding ay lumikha pa ng malaking gawak sa kartyang dibdib sa pagyao ng minamahal na ina. —Dinaramdam kong wasakin ang pangako sa iyong ina, Mar celo. .. Lumuluhang basag ni Che deng sa binata nang nagpapaalam na upang iwan ang pugad na iyon ng ligalig.^v pighati. —Natatap kong hindi ko maaaring idulot sa TANGING HANDOG SA BAKASYON — 20% BAWAS i • MAG-ARAL KAYO SA MALAKI /T TANYAG NA PAARALAN NG ' PANANAHI, pagbuburda, pagkukulot, at pagpapaganda sa AMERICAN HS! I 725 QUEZON BLVD.. CENTER THEATER BLDG.. MAYNILA * TEL. 3-78-14 Kauna-unahang Paaralan sa Moda sa Maynila na binigyan ng Opisyal na I I Pahintulof. TANGING HANDOG—Walang bayad na pagtuturo ng "Flowor I I Making”, "Manicuring'', Embroidery” at "Handicrafts” Ang pagtuturo ay ! sa wikang Ingles, Kastila, Tagalog, Kapampangan, llokano, Bisaya, Bikolano, Pangasinan at iba pa. Makabago, siyentipiko, madali at sunod sa mga pamamaraan sa Europa at Amerika ang pagtuturo. Patuloy Nqayon ANG PAGPAPATALA. Paralan ................. Tira han ........................ (Blk.) .< iyo ang kaligayahan at katiwasayang nilulunggati ng iyong puso, pagka’t wala sa akin ang mga ba gay na hinahanap ng iyong mga paningin: —At pagkawika’y mabilis nang tumalikod si Chedeng. Subali, naramdaman na lamang niya ang mahlgpit na pagkakadantay ng mga kamay ni Marcelo sa kanyang mga bisig. Pinipigil siya! Sumasal ang tibok sa dibdib ng . ni Chedeng. —Huwag kang umalis, Chedeng. Huwag mo akong iwan!... — Sumasamo ang basag ding tinig ni Marcelo. —Iniibig kita, Che deng! Pinakaiibig kita,.. —Ha los pabigkas lamang na wika at mabilis na ibinllanggo sa mga bi sig ang tila natauhang dalaga at sunud-sunod na halik ang iginawad sa luhaang mga pisngi ni Chedeng. —Marcelo... —Sapat nang marinig ni Chedeng sa mga labi ng binata ang katagang “iniibig ki ta”, at yaon ay katimbang ng gamundong kaligayahan niya. At nangagsipaglaho ngang la hat ang mga pag-aalinlangan at kapighatian sa buhay ni Chedeng nang tlyakin ni Marcelo ang katotohanang nilimot na nito si Lu ding. At isang umaga ay nasaksihan na lamang ni Chedeng ang sarili sa kabuuan ng isang tunay na pangarap. Sa isang katedral sa lunsod ay mapayapang idinaos ang kasal nila ni Marcelo. Mali! gayang-maligaya si Chedeng. Wa la na siyang mahihiling pa sa Diyos. Pagka’t ang kulimlim na lambong na nakabadha sa kanya ay naging isang maaliwalas na langit. At wala na nga sanang katapusan pa ang mga kaligayahang yaon ni Chedeng kung di siya gi lí imbal ng muling pagbabalik ni Luding. —Chedeng?... —Ang malamyoa na tinig na iyon ni Marcelo ang pumukaw kay Chedeng. Lumapit siya sa asawa at iniayos ang uniporme nito. Iyon ang palagiang ginagawa ni Chedeng tuwing urna, gang magbiblhis si Marcelo ng pagtungo sa kampo. Hang araw na ang nakararaan... Tuwing umagang mananaog ng bahay si Marcelo at lululan na lamang sa sariling sasakyang panghukbo ay malimit na napapansin ni Chedeng na kausap-usap ito ni Luding. Minsan ay mauulinigang na lamang niya ang pagpulas ng matamis na hagikgik ni Luding, at si Marcelo ay parang , giliw na giliw naman ng pakikipagniig sa dating katipan. Pa rang binabayo ang« dibdib ni Che deng sa matinding paninibugho. Kung di nga lamang pinipigil siya ng kagandahang asal ay nasugod na sana ng panaog si Luding at tatalampaking inaakit nito ang kanyang asawa. Kaya’t sa halip ay lagi na lamang siyang nagpipinid ng bintana upang kahiman la mang sa pamamagitan noo’y maipahiwatig sa kapitbahay ang kanyano- tinitimping galit dito. Hindi nakatulog si Chedeng nang gabing iyon. Sagllt man ay hindi siya nagpipinid ng mga ma ta. Hatinggabi na ay hindi pa dumarating si Marcelo. Ibig-ibig nang patangay siya sa silakbo ng paninibugho. Hindi naman dating ginagfcbi ng uwi si Marcelo. Tumatawag ito sa telepono at nagpapaabot sabi sa kanya kung nagkakataong may mahalagang panayam ang mga pinuno ng hukbo ukol sa kilusan. At kinabukasan..• Katulad nang dating ginagawa nj av hindi nito kinaligAng 2 tányág na tátak na pamuksa ng lamok, lang aw át iba pang maliliii na hayop. Hindi nakapipinsala sa tao matipid gamitin — ang isang ikid ay tumatagal ng 6 na oras at 30 sandali! P HIL I P P I N E A'lIlED E N T E R P IS F.xS* C O J 4IS1 Lunb P -O. Box HfiOR , : ' . fl • 1 SubuLni nlnyo ngayon Mabibili sa lahat ng baxar Abril 11, 1956 BULAKLAK 33 taang hagkan muna ang kabiyak bago patuluyang umalis. Sinundan ng tanaw ni Chedeng ang nananaog na asawa. At nang makitang lumabas na naman ng sari ling bakuran si Luding at magiliw na lumulan pa sa sariling sasakyan ni Marcelo, ay nabuo na nga sa isip ni Chedeng ang paghihinala. Nahuhumaling si Marcelo sa dating katipan. Napahagulgol na Idhiang si Chedeng nang- maglaho sa mga paningin niya ang sasakyan ng asawa. Hindi! Hindi maaar.ng agawin sa kanya ni Lu ding ang pagmamahal ni Marcelo! Iyon ang isinisigaw ng kanyang budhi. At nang gabi ngang umu^i ng bahay si Marcelo ay hindi nito mapaniwalaan halos ang malaking ipinagbago ng asawa. Namangha si Marcelo. Putol na ang maha, bang buhok ni Chedeng na dati’y aayaw na ipaputul-putol sa napiling kahilingan niyang sumunod ito sa makabagong panahon. Pat* mga labi ni Chedeng ay may pahid na lipstik na hindi naman da ting ginagawa nito. Areglado ang kday at... —Talagang malala ang ipinagbago ni Chedeng. Magandang-maganda I —Hindi ba ito ang gusto mong gawin ko? —Untag ni Chedeng nang mapansing takang-taka at di makapaniwala si Marcelo sa pag(Sundan sa pahina 3S) I 34 BULAKLAK Abril 11, 1956 KINDI KATULAD... (Buhat sa pahina 29) pitas. Simula noo’y malimit maging panauhin si Menardo kina Dina. Lagi siyang may dalang bandog. Malugod siyang pinakikiharapan ng dalaga. Subali’t madalas na nararatnan niyang panauhin din ni Dina ang lalaking may bigote. Magiliw din si Dina sa lalaking iyon, tulad din ng pagka-giliw nito sa kanya. Minsa’y inanyayahan ni Me nardo si Dina sa mitklab. Napansin ng binata na wari’y atubili sa pagsagot ang dalaga. —Maaari bang bukas na? _ may-himig pakiusap nito. —May pupuntahan ka bang higit na mahalaga? —E... wala naman, kaya la mang ay... —Ay ano? Sandaling waring nag-isip si Dina. —Sige, sasama ako, —sa huli’y naipasiya nito.. —Sandali lang at magbibihis ako. Sa naitklab, habang nagsasayaw sina Menardo at Dina, ay laging napapansin ng binata ar|g pangungullmlim ng mukha ng da laga. —Hindi ka nasisiyahan dito?— naitanong ni Menardo sa dalaga. Nagtaas ng mukha si Dina. Pi¡fáaak. Pa/ntii&L The slumbering fire of BLACK PANTHER attacks a man’s heart until the two hearts merge in a flame of ecstasy. Wear this new PERFUME LOTION and HAIR POMADE for an unforgettable evening—but only if you dare risk the danger and dark deiiqht of stirring primitive emo tions. CQM PAN V .... -2 '.62 , -':t '' . ' • ' MANILA. •• _______ By LANDER. New yorfc naaliwalas ang mukha at saka pangiting tumugon ito: —Aba, nasisiyahan! Hindi na kumibo si Menardo. Nagkakaila si Dina. Naisip niya, baka may suliranin ang dalaga na ikinababalisa, at nagpaunlak lamang ito sa kanya dahil sa hindi siya mapahindian. May kasiyahang pumuno sa dibdib niya. —May pagtingin sa kanya si Di na, —naisaloob niya. Maraming ataw ang lumipas. At isang hapo’y nasumpungan ni Menardo na nagtatapat siya kay Dina. Matagal na natigilan ang dalaga bago nakapagbuka ng bi big. Sa isinagot ng dalaga ay walang bakas ng pagtutol na naaninag< ang binata. May pag-asang nabuhay sa dibdib ni Menardo. • Kaya’t nang gabing yaon, ay nagdiriwang ang puso ni Menar do sa kaligayahan nang magpaalam sa dalaga. —Aasahan ko ang kapasiyahan mo sa Linggo.... Naging kainip-inip ang takbo ng mga raw para kay Menardo. Hindi siya mapalagay na kung paano. Para siyang nasasabik na di niya mawari. A! naisaloob ni ya, dapat na niyang alamin ang suliranin ng puso niyang iniluluhog kay Dina.. • ang pasiya ni to! —At hindi ako mabibigo. Ako ang higit na makapagpapaligaya sa kanya! —parang nahlhibang na sabi ni Menardo. Hindi na nga nakatiis si Me nardo. Kaya, Sabado pa lamang ay sakay na siya ng kotseng patungo sa dalagang nilalangit Nagdiriwang ang puso niya sa kaligayahan. Malaon na siyang nangungulila sa isang pagmamahal. Ulila na siyang lubos at wa la isa mang malapit na kamaganak. At si Dina lamang sa palagay niya ang makalulunas ng kaulilahang yaon. Parang idinuruyan sa alapaap ang puso ni Menardo nang umibis siya sa kanyang kotseng inihinto sa tapat ng malaking pintuang bakal nina Dina. Para pa niyang naririnig ang sabihan ng mga kakilala niya, habang binabagtas ang halamanan: ♦‘Mapalad ka, Menardo, kapag si Dina aug mapapangasawa mo. Maganda, mayaman, kasibulan at romantika.” Waring kinilig pa siya nang babagya, nang itanong niya sa utusang dinatnan ang dalaga. —Nasa itaas po, —anang utu san. —Aalis ba? —usisa ni Menar do. —Ewan po. —Ang mga ma tanda? —Nasa “klub” po nils. Napangiti si Menardo. Alam niya ang ibig tukuyin ng utusan: ang madyungan. —Mayroon yatang bisita? —E.... mayroon po. Nguni’t tila nakaalis na. Muling napangiti si Menardo. —Maaari ba? —aniya na ang ibig sabihi’y kung makapapanhik siya. —Mahalaga lamang ang sasabihin ko. —Aba, hindi po ba dati na kayong nakapapanhik? —nakangiting tugon ng utusan. Nanhik si Menardo. Gayón din ang nadarama niya. Maligaya si ya. Parang nakalutang sa alapa ap. Nakita niyang nakapinid ang silid ng dalaga nang makapanhik siya. Alam niyang iyon ang silid ni Dina. Patiyad siyang lumapit sa pinto. Kakatok na lamang si Menardo nang punitin ng tinig ni Dina ang katahimikang nakalutang sa paligid. Hindi naituloy ni Menardo ang pagkatok. May kausap ang dalaga sa loob ng silid. —Baka ako’y paglalaruan mo lamang, Mar! —Dinig na dinig ni Menardo ang tawanan sa silid na tila sa kanya iniuukol. Ilang sandali pa’y papalapit na mga yabag sa may pinto ang narinig ni Menardo. Mabilis siyang kumilos. Hindi siya dapat makita nina Dina at ng kung sinuman ang kausap nito. Nanaog si yang dali-dali, nguni’t naging maingat siya sa paghakbang upang huwag lumikha ng kalatis. —May lakad pala ang senyorita mo, —sabi ni Menardo sa napanaugang utusan. —Huwag mo na lang mababanggit na naparito ako, ha? Paalam na! Napakünot ang noo ng utusan nang tumalikod na nagdudumali si Menardo. Matulin ang sibad ng kotse ni Menardo, parang palasong ibininit sa pana. Mar! Mar! Mar! Iyan ang lumabas-pumasok sa isip niya. Kilala niya iyon. Mar! Ang lalaking nakabigote, kulot nang bahagya ang buhok at maputi sa karaniwan. Sa pagliliwanag ng isip ni Me nardo nang araw na yaon ay sabay na napawi sa alala niya si Dina at ang lahat ng pagpapahalaga niya sa dalaga. AT SAKA nga dumating sa buhay ni Menardo si Cora at siya niyang pinakasalan. Hindi singgañda si Cora ni Dina, hindi sintanyag, at hindi kasing-yaman. Nguni’t iba si Cora kay Dina. Ang kaibhang yaon ang inibig niya sa dalaga. At kaibhang hindi pinapansin at inuuring mababa ng mga kakilala ni Menardo. Tanso sa mga ito si-Cora. Subalft kay Menardo, tanso man si Cora ay may uri namang mátaas pa sa lantay na ginto. Kaya’t kung nayayamot man siya sa pagbibiro ng mga kakilala niya tungkol sa kapintasan ng asawa’y nagsasawalang-kibo na lamang siya. Ayaw rin niya ng basag-ulo. —Hindi nila kilala kung sino si Dina, —iyan ang ipinang-aaliw niya sa sarili. —MAGBIHIS KA “dear,” — masayang sabi ni Menardo kay Cora, nang hapong iyong makapanggaling siya sa tindahan sa Eskolta. —Bakit? —Tutungo tayo sa piging, kina Conrado. Pakunot-noong napatingin kay Menardo si Cora. Marahang napatawa si Menardo. —Oo, ito na lang, peks man,— ani Menardo. —Hindi ko lang mahiya si Conrado, e. Malakas na mamamakyaw natin siya. At isa pa’y.... —Ano na naman? —Ibig kong ipagmalaki ang mabait kong maybahay. Matalim ang irap ni Cora. Kainitan na ang sayawan, nang dumating sina Menardo sa handaan. Isang pagdiriwang iyon na may uring “buffet.” Kaya’t ang iba’y kumakain sa isang panig at sa kabila qaman ay nagsasayawan. Naihatid na ni Menardo si Co ra sa isang upuan nang lumapit ang may piging sa kanya. Inakba(Sundan sa pahina 76) EMMA (Buhcrt sa pahiná 5) uro, ay nasa puso ng bawa’t isang kristiyano... Datapuwa’t si Lauro’y matigas... singtigas ng mar mol ang kanyang puso. Hin di niya maamin na ipagwalang-bahala ang usapin niiang mag-asawa... —At siya pa ngayon ang nagsasabing wala siyang kasalanan?... Siya pa ang nagbabansag na siya’y malinis... busilak. . . mara ñal ?... —at saka natawa ng malakas at mahaba ang lalaki sa harap ng pari. _ Sino?. Sino ang kanyang dadayam?... Ako ba?., ang sambayanan ba?. . Napakahangal na ba ako upang maniwala at ibigay sa kanya ang aking mga anak .... - upang magmana sa kanya?... upang makilaJa ng mga bata: kung sino at ^na>?an^’ ^an^an® malinis na Hindi na umimik si Padre Domingo... Iniwan ng ala gad ng Diyos ang tahanang >aon na kulimlim na kulimlim ang mukha. Nakita niya.ng si Lauro ay walang tigil ng kaiinom ng alak... Alam ng pari ang damdamin ng lalaki. Sa kabila ng kanilang pagkakalayo ni Emma1 si Lauro’y naghihirap din... Kung sa bagay, ang banal na hangad ng pari ay ang maghiwalay silang matiwasay kung hindi na sila magkakasundo. Huwag nang daanin sa hukuman. Maaari namang pag-usapan ng tanimik. Kung si Emma ang may kasalanan, dapat niyang sundin ang kalooban ng asawang pinagtaksilan. Ako’y galing kina Lau ro, Emma, —ang patuloy pa ng pari matapos silang magkumustahan. —Ako’y inyong matandang tagapayo, Emma, katungkulan kong akayin ka yo sa landas na matahimik. Humarap kayo sa altar at napakasal, at ang pinagtali yiyos ay di maaaring paghiwalayin ng tao. —Ano po ang sagot ni La uro Padre?... —ang malungkot na tanong ni Emj ma. —Mahigpit siyang tumutol sa akin... Ang kasala nan mo raw ay sumusuko hanggang langit. At ang kanyang dangal at pangalang nadungisan ay di... —Nguni't Padre, isinusumpa kong ako’y hindi nagkasala sa banal naming pagsasama. Iyan ang isipin ninyo, Padre... —Emma, walang maniniwala sa iyo niyan... Ang lahat ay... —At pati ba naman kayo?... kayong aking kompesoT?... —at sa mata ni Emmang nakatitig sa matandang pari ay sumungaw ang luha. —Padre Domingo, ba ta pa akong munti ay kayo na ang aking pinagkukumpisalan. Kailan man ay hindi ako nagsinuhgaling sa inyo, hindi ba?... At nang ako’y ginigiyagis ng suliranin sa pag-ibig, hindi ba’t isiSadyang Nababagay... sa mga pagliliwaliw / ^anlUigucl Jale Jilsen Maiutuklasan ninyong tinafamasa ng lahaf ang kasiyasiya’t laging malinamnam na San Miguel Pale Pilsen. Ang ginintuan at suwabeng Serbasang San Miguel ay laging kínagiglliwan— sadyang naaangkop sa masisigla at masasayang sandali ng pamamahirfga. ^noali ng BREW8D ANO BOTTLBO BY jfrttn miquelBreueVM, nama ko sa inyo si Nestor upang kami’y pagpayuhan ng dapat gawin?... Nang mabalita siyang namatay, hindi ba’t kayo rin ang aking hinanap? Kayo na nakatatap ng aking kaluluwa ang si yang saksi ko ngayon, Padre... Maaari akong sumumpa, maging sa harap ng Bathala, na wala akong ginawang makapupugay ng dangal ng aking asawa at makapupusyaw sa karangalan ng aking dalawang anak... Iyan ang inyong paniwalaan, padre! —at si Emma, sa pagsisikip ng dibdib, ay tuluyang napahagulgol. —Sinunod ko lamang ang tibukin ng aking puso na siya’y tulungan, Abril 11. 1956 BULAKLAK 35 hanguin sa malubhang pagkakasakit... Nagtiis ako at naghrrap hanggang siya’y mailigtas sa kamatayan... At pagkatapos... pagkatapos niyang lumakas, ay ako na ang kusang lumayo sa kanya... Kailan man Padre ay hindi kami lumampas sa hinihlhingi ng karangalan at kagandahang asal... Paniniwalaan ba ninyo ako, Padre?... Hindi makakibo ang matandang pari at napatungo na lamang. Binayaan niyang magpaliwanag at magtapat si Emma. Nagsa(Sundan sa pahina 87) 36 BULAKLAK Abril 11, 1956 DALAWANG BULAKLAK (Buhot sa pahina 7) magkaroon naman ng bilang ang mga guro. Halimbawa, isang awit ni Celia... —Aba... aba...— ang tutol ko.— Ano ba ang nakain mo’t ako’y ibig mong igisa?... —Siya nga naman... si ya nga naman... Maiba na man sa mga bata... —ang ayon ng mga kaharap. —Kung hindi pa sana alam namin na magaling kang umawit, Celia...,—giit pa ni Chayong.— Hala na... Sasabihin ko sa pinsan kong sa-' liwan ka... _ ; —Nguni’t... —Sumang - ayon ka na, Miss Fernandez,— ang wika naman ng prinsipal. —Iyan naman ay para sa ating eskuwela. —Nguni’t ang palatuntunan natin, Mr. Cruz, ay para sa mgá bata lamang... Ako ba’y bata pa hangga nga yon?... —Aba, ikaw ang aming kinatawan, —ang sagot ni Chayong na hindi hinintay na makatugon ang prinsipal.— Hala na... ikaw ang aming napili at hindi mo kami maaaring hiyain. Ako’y hindi na nakatutol sa amuki ng lahat. Natapos at natapos ang aming pulong sa paaralan na ibig kong mabugnot dito kay Chayong. Palagi na lamang akong isinusubo. Kaya’t nang kami’y lumalakad nang papauwi ay hindi na ako nakatiis. —Bakit ba naman, Cha yong, ako na lang ng ako ang napag-iinitan ng iyong mga mata... ? —Ano ang ibig mong sabihin, Celia?...— nakatawa niyang tanong. —Sa halip na ako’y iligtas mo sa mga kompormiso ay ikaw pa ang nagsusubo sa akin. Akala ko ba’y magkaibigan tayo? —At hindi ba?... Kung maaari lamang, Celia, na ialay ko sa iyo ang lahat ng karangalan ah... Ibig kong ikaw ang kumatawan sa mga guro dito sapagka’t hindi mo ba alam na lahat kami’y wa lang sinasabi? Hale, maging sa mukha, sa pagdadala ng damit, sa pagsasalita, sa tindig, sa... sa... —Hoy... tama ka na...— at kinurot ko siya sa bisig. —Aray naman... At isa pa, bayaan mong humanga sa iyo ang ating nayon, at ano ang malay mo kung bukasmakalawa, kung madestino si Mr. Cruz ay ikaw ang hilingin ng baryo na maging prinsipal ng ating paaraian? —Talagang hindi ka nauubusan ng katwiran, Chayong, —ang iling ko habang kami’y lumalakad. —Pati si Marcial ay ibig mong itukso sa akin gayong ang pobre’y wala namang nasa sa loob sa akin... —Naku, kulang ka pa ba ng paghalata?... Matagal na, tsika, matagal nang nagmamatang-manok sa iyo ang kasama nating iyan. Nguni’t mahirap siyang magkatuson, Celia. Ako ang kalaban niya... —Ano?... Gayón palang ikaw ang may gusto, bakit mo ipinipilit sa akin? —Ha? At bakit ako? Ang ibig kong sabihin ay mayron ka nang pinaghahandaan ng iyong pag-ibig... Iyan ay tayong dalawa lamang ang nakakaalam, hindi ba? —Naku, Chayong, pinatatawa mo ako... Maanong alisin mo na sa ulo mo ang kapilyahan... —Makikita mo rin... Sa halip na ako’y magalit kay Chayong ay napatawa na lamang ako. Talagang mapagbiro ang ka sama kong ito. At salamat naman dahil sa kanyang pagpapatawa at pagbibiro ay nakakalimutan ko ang hirap sa pagtuturo at paghahanap-buhay. Dumaan pa ang ilang araw... Patuloy kami sa pag-eensayo sa mga bata tuwing hapong matapos ang klase. Datapuwa’t isang hapong agawdilim at liwanag ay bigla na la mang akong ginulat ng isang magalang na pagpapatau-po samantalang ako’y nag-iisa at nagaayos ng aking sllid. Kaaalis lang noon ng mga bata na maaga kong pina I abas sapagka’t nais kong makapagpahinga. —Magandang hapon po naman, —ang aking mahinang tugon na minasdan ko ang taong nasa bungad ng aking pintuan. —Kayo po ba si Miss Celia Fernandez?... —ang kanyang nakangiting tanong. —Opo,— at siya’y aking pinagmasdan. Isa siyang lalaking humigit kumulang sa dalawang pu’t dalawang taong gulang, naka-barong tagalog at masasabing may mukhang kaaya-aya at nakaakit ng tiwala. —Bakit po?. .. —Kailangan daw ninyo ako.. —Kailangan ko?... Wala akong natatandaan na sinabi sa kan yang. .. Napangiti siya sa aking harap.. Minasdan ako ng matagal bago tumugon. —Ako po ang kanyang pinsan. Sinulatan niya ako at sinabing ako’y kailangan ninyo sa inyong palatuntunan. —Ah... alam ko na.. • ~^ako naman ang napangiti sa kanya. —Samakatuwid ay kayo ang kan yang pinsang piyanista? Akala ko, ang kanyang pinsan, ay isang... babae. Ang kanyang tawa’y umaakit ng pagtitiwala. —Baka po binabae!... Bihira nga po ang mga lalaking piyanis ta ang ginagawang hanap-buhay. Tila ang tungkuling iyan ay pa ra sa mga babae lamang. —Hindi po naman... Tuloy ka yo... —Ako’y po’y si Roberto Romasanta kung inyong mamarapating maging kakilala. Pinsang —buo ko po si Chayong. Sinabi niya sa akin na kailangan ninyo ang isang piyanistang sasaliw sa sayaw ng mga bata at saka sa inyong awit para sa palatuntunang pamasko ng inyong paaralan. —Opo, Mr. Romasanta... Ako po naman ay -.. —Kilala ko na kayo... Sinabi na ni Chayong sa akin ang in yong pangalan nguni’t hindi siya nagkaila sa akin. . —Hindi nagkaila?... Bakit po? —Tungkol sa inyong. • • kagandahan. Tutoo pala... Mr. Romasanta, maaari bang asikasuhin muna natin ang tung kol sa. • • sa palatuntunan? —Opo, Miss Fernandez... Lumapit siya sa aking mesang susulatan at saka lnilapag ang isang malaking sobre ng papelManila. —Tungkol sa sayaw ng mgja bata ay mayron na akong papel sa tugtugin at ito’y ang karlnyosa, ang tinlkling ay may sariling tugtugin ding pangsaliw. —At isaisang inilabas ang mga papel ng tugtuging kanyang dala. —Bukod dito ay nagdala rin ako ng piyesa ng tugtugin ni Abelardo, ni Cornejo at ni Constancio de Guz man. Baka ibig ninyong pumili ng isang kundimang likha ng slnnman sa kanila upang Inyong awitin. Iyan ang bilin ng aking pin san. Dahil sa kagahulan ng panahon ay díñala ko nang lahat. —Tungkol sa akin ay huwag na kayong mabahala. Maaaring hin di na ako umawit. Sadyang si Chayong lamang ang mapaggiit ng kanyang kalukohan eh... —Bakit po naman?... Ayaw ba ninyong awitin ang kundiman ng ating lahi? At isa pa, Miss Fer nandez. Mayron akong isang kun diman ditong akda kong sarili at hindi pa naaawit ng sinuman. Narito, tingnan ninyo... —At inilabas ang isang papel na ang mga nota’y nakatitik lamang ng maitim na tinta. —Ito’y pinamagatan kong “Talon ng Pagsanghan....” Inilagay ko sa awit ang lagaslaa ng tubig kung lamagpak sa kabatuhan, tila buhos ng isang damdaming nag-aalimpuyo upang higupin sa ilalim ng isang damda min din. Tubig sa itaas, tubig sa ibaba... Parang pag-ibig na magkalayo, nagmamadali ang isa at naghihintay naman ang isa... Ang patak ng tubig ay tila sinalubong ng yakap ng tubig sa iba ba... At pagkatapos... sabay silang aagos... magkatabi, magkayakap, nagtatalik at nagmamahalan sa liku-likong landas ng tubig... . i-I —Mr. R^masanta,— ang buong panggigilalas kong nawika, —tu« too ngang kayo’y isang artista. Nabigyan ninyo ng kahulugan ang tubig ng ating Pagsanghan. Tila kayo isang tunay na makata ng tugtugin -.. Minasdan niya ako at saka ngumiti. —Iyan sana’y ibig kong marinig sa inyong mga labi... Miss Fer nandez, isang karangalan ko nang masasabi kung kayo ang unang umawit ng aking kundimang iyan. Sino pa ang dap^t dumakila sa Talon ng Pagsanghan kundi ang mutya r n ng Pagsanghan?... —Hindi lang kayo makata ng musika, Mr. Romasanta, ktndi isi ring mapagbiro at... —Panno’v k^no- maging kapalagayan nlnye, Min Fere andes. At yamang tayo'y magtutulong ngayon sa ikapagtatagumpay ng inyong palatuntunan ay maaari bang alisin na natin ang pagtatawagan ng Mister at Miss. Ang palayaw sa akin ay Berting dito sa lalawigan, at ikaw naman ay tatawagin ko na lamang ng.... Celia, ang musa ni Balagtas! •—Napaka-adelantado ninyo.. • —ang nakatawa kong wika. — Nguni’t isa-isang tabi na muna natin iyan. Kung talagang nais ninyong magtagumpay ang ating palatuntunan ay magsimnla na tayong mag-ensayo. Ang piyano ay nasa aming tahanan. Bukas ng hapon ay maaga kong tatapusin ang klase Upang tayong lahat ay magtungo sa aming bakuran. Doon natin gagawin ang unang ensayo na kalakip na ang tugtugin. Makapupunta ba kayo, Mr. Roma santa? Mr. na naman... Nguni’t kung iyan ang iyong ibig ay., oo... liwan ko sa iyo ang aking kun diman upang kung maari ay masanay ka sa pagtunghay sa mga titik. Kung iyong mamarapatin, ibig kong magtungo sa inyo ma mayang gabi upang iparinig sa inyong piyano ang himig ng tugtuging iyan na ngayon lamang maririnig dito sa ating nayon. —At bakit, tagarito ka rin ba?... —at sa aking kabiglaanan ay hindi ko na siya napupo. —Ako’y ipinanganak sa Paete nguni’t maaring dumating ang araw na ako’y maging tagarito rin kung... kung magkakaroon ng kapalaran... Aywan ko kung ano ang ibig niyang sabihin nguni’t napangiti na lamang ako at sumang-ayon na siya’y tumungo sa aming tahanan sa kinagabihan... (ITUTULOY) ay I LILAMi BITUIN (Buhat sa pahina 9) katayuan mo sa hukbo naging alanganin tuloy. nabi mong hinahanap si Dora ng konsulado ng Korea, marahil ang babaing iyan ay isang espiya, ano?... Sinilo ka lamang upang makarating sa Pi apiñas, at ang lalaking kanyang kasama ay maaa ring isang kumunistang kanfang kainalam...” “Ngayon ko lamang masa sabi sa inyo, mama, lolo, noon pa mang nakaraan mga araw, ang himpilan ng hukbong Pilipino’y nakatanggap din ng isang liham na walang lagda na nagpapahiwatig na si Dora ay isang... tiktik. Hindi ko sinabi sa inyo ang bagay na ito agad sapagka’t noon ay naniniwala akong gawa lamang ng isang wa lang magawa ang liham na yaon. Ang tutoo’y kinausap ko si Dora tungkol sa bagay na iyan nguni’t pinabulaanan niyang lahat. Wala raw katutohanan...” “At sino naman ang aamln sa iyo tungkol sa bagay na iyan ?’’ ang pangangatwiran ng ina. “Sukat ang nalaman mo ngayon na siya’y pinaghahanap. Ngayon mo malaang pinakasalan mo... Lalabas ka pa ngayong kahiyahiya sa mata ng iyong mga pinuno, Ernesto.. “Hindi ako tutugot, mama, hanggang hindi kami nagkakatuos!... ” pangitngit na wika ni Ernesto na isinuntok ang dalawang kamay. “Hin di siya makaliligtas sa akin. Kung siya’y isang tiktik at ako’y naging kasangkapan lamang niya... kung ang aking pagmamahal ay ginawa lamang niyang hagdan upang matupad ang kanyang tungkulin ay magkakatuos kami!... Bukas na bukas ay hindi ako uuwi dito hang gang hindi ko natutuklasan ang katotohanan.. At hindi nga nagpabaya si Ernesto. Kinabukasan, halos bago pa lamang sumisikat ang Araw, ang lalaki’y nagalis ng kanyang uniporme. Nag-ayos siya ng tulad sa isang karaniwang mamamayan. Hinugot sa kanyang tataguan ang isang makintab pungió. Magdamag siyang hindi nakatulog... Ang gihawi ng asawa’y hindi maalis sa kanyang isip. Diyata’t si Dora ay isang tiktik ng kumunista?... Diyata’t ang ay kanyang asawa’y walang paggj_ tingin sa kanya maliban sa LAGING A4AAYOS... LAGING MALANGO! Mabihili sa lahat ng basar SUBUKIN NINYO NGWON! Robin Hood • BKILLIANTINE • POMADE Robin Abril 11, 1956 BULAKLAK 37 siya’y gawing hagdan sa tungkuling lihim na ginagampanan? Halos pagsiklaban siya ng galit tuwing magugunita ng lalaki ang kamlang pagmamahalang mag-asawa buhat sa Korea hanggang Pilipinas. Ang kabaitan ni Dora, ang pikit-matang pagsunod sa bawa’t kanyang naisin, ang pagpapakumbaba sa kanyang harap na halos ang lingin sa kanya’y isang panginoong sinasamba. .. ang lahat kayang yaon av pakunwar iamang upang mabuhos na mabuti ang kanyang loob at pagtitiwala? Ipinamulsa ang pamatay na dala at saka hindi na nagpaalam sa kanyang ina, ni hindi kumam ng agahan, ibig niyang subukan ang asawa at ang lalaking kasama ipto. Hindi na kinuha ang kanilang rasakyan sa garahe. Sir.abi na la mang kay Sebio na siya’y may parurunang mahalagang bagay at kung itanong ng kanyang ina, sawi... Tuma wag siya ng isang taksing paupahan at napahatid sa Shellborne Hotel. Upang hindi siya mahalata ng mga kawani, si Er(Sundan sa pahina 86) Matacrs ang uri Husto ang pormula Lalambot ang inyong buhok Ligtas sa balakubak Suwabe ang halimuyak 38 BULAKLAK Abril 11, 1956 SA PAGLIPAS NG... (Buhat sa pahina 33) kakatingin sa kanya. At hindi naikubli ni Chedeng sa sarili ang pagkayamot sa nakikitang pagpipigil ng tawa ni Marcelo. —Ngavong sundin ko ang hilig mo’y tatawa-tawa ka riyan. • • —Mangyari’y ngayon lamang pumasok sa ulo mo ang pag-aayos? Samantalang matagal nang inuungkat kong gawin mo ang ba gay na iyan. —Ani Marcelo at tinit’mping mapabulalas ng tawa. —Ang sablhin mo’y kahit na ako mag-ayos, ay mukhang ka ta wa-tawa pa rin ako sa iyo! — May hinampong badya ni Che deng at sinabayan ng mabilis na pagtalikod. Nagdaramdam siya pagka’t hindi nadadalumat man lamang ni Marcelo ang tunay na kahulugan noon. Kung bakit ibig niyang mapaganda ang sarili sa pangmalas nito. Mahigitan ang kariktan ni Luding at ipakilalang siya man ay may katangian ding katulad noon. Sa halip ay pinagtawanan pa siya ng pinaninibughuang asawa. POMADE Panatiliin laging maayos ang inyong buhok. Gumamit ng Po mading "MADAM X . Mabibili ta lahat ng tíndahjn at bazar. Tag apa mahagi: KI KG'S INDUSTRIAL MFGAbcmgcm Ang: TALA SA NAYON Nobela Nú CIRIO GALVEZ ALMARIO Na Isusunod Sa Malapit Nang Matapos Na SAYANG NA LIGAYA Hindi malimi ni Chedeng kung bakit dapat siyang mangamba aa asawa. Wala naman siyang ma ging sapat na batayan kundi ang nakikitang magiliw na pag-uusap ng asawa at ni Luding at ang pagsakay-sakay nito sa sariling sasakyan ni Marcelo. Simula pa lamang nang dumating si Luding at magbalik sa pook na iyon ay hinanap-hanap na ni Chedeng sa kilos ni Marcelo ang ano mang palagay nito at saloobin sa dating katipan, Hindi at sa halip ay parang walang ano man kay Marcelo ang pagbabalik na iyon ni Luding, na hinihinuha niyang pagtatakip lamang sa tu nay na damdamin nito. Nang sumunod na araw ay hin di na nakapagtimpi pa si Che deng. Malalim na ang gabi ay wa la pa si Marcelo. Buo na sa isip ni Chedeng at natitiyak na si Mar celo ay nakikipag-ulayaw sa da ting katipan. Ipinalagay niya na ang lalaking malimit na magtungo kina Luding sa mga alanganing oras ng gabi ay walang iba kun di si Marcelo. Matuling nanaog ng bahay si Chedeng. Sinadya niyang .patayin ang lahat ng ilaw sa kabahayan upang huwag maging kapansinpansin ang gagawing hakbang. Matiyak lamang niyang si Mar celo nga ang lalaking iyon na sa palagay niya ay kaulayaw ni Lu ding, ay ibabalik niyang muli ang dating kalayaan ni Marcelo. Madilim ang buong paligid ng kabahayan nina Luding. Bagama’t malakas ang tahip ng d bdib, ay dahan-dahang masok. ng bakuran si Chedeng at pagkuwa’y maingat na manhik ng bahay hanggang sa makasapit sa loob. Biglang napakislot si Chedeng nang magliwanag ang kanyang paligid at mapatambad siya sa mga paningin ng pinaninibughuang babae. PaTang binagsakan ng bomba si Chedeng. Hindi siya nakahuma at nakakilos sa pagkakatayo. At lalu siyang inalihan ng sindak at pagkagimbal nang tumabad sa kanya na hindi na man pala si Marcelo ang lalaking ipinalalagay niya. Hindi malaman ni Chedeng ang gagawin. Nasa harap siya ng malaking kahihiyan. Lito ang kanyang bait at tangka sanang tatalikod agad, nang... —Hintay! —Maagap na wika ni Lud.ng, at nadama ni Chedeng na tila tumigil ang pintig sa kanyang puso. —Yayamang naririto ka na rin lamang ay mabuti na ngang magkausap tayo. —At walang pangiming hinarap ni Luding ang halos matugnaw sa pagkapahiyang si Chedeng. —Nalalaman ko kung bakit ginawa mo ang kapangahasang ito? Naninibugho ka sa iyong asawa. —At sumilay sa mga labi ang mapait na ngiti, —nagkakamali ka, Che deng! —At ipinagtapat na lahat ni Luding kay Chedeng kung ba kit malimit silang mag-usap at sumakay sa jeep ni Marcelo. -*■ Wala kaming ugnayan ni Marcelo! At hindi ako nagbalik sa pook na ito upang akitin siyang muling umibig sa akin. Nalalaman kong ako ang paksa ng lahat sa ating paligid. At hindi ko sila masisisi sa bagay na dapat nilang iparatang sa akin. Kung anuman ang lakas na nagbunsod sa akin... upang magbalik sa pook na ito’y isang bagay lamang ang tanging masasabi ko, Chedeng... Wala akong tanging ljangad kundi ang manahimik sa buhay, na pagkata pos ng mga pagkakamalnig nagawa ko at pagkapariwa^ra ay nagkapalad pa ring makatagpo ng isang lalaking karapatdapat sa akin. —At napaiyak na si Luding. —Hinahangaan kita, Chedeng, sapagka’t, naidulot mo kay Mar celo arig isang matayeg na pag mamahal. Isa siyang ulirang la laki na karapat-dapat lamang sa mataas na pagpapahalaga ng isang may malinis na pusong ka tulad mo. Hindi ko nasang wasakin ang inyong pagmamahalan, Chedeng. . . Si Marcelo ay matapat sa kanyang sinumpaang pagibig sa iyo. At sa kanya’y ikaw lamang ang tanging babae sa kan yang buhay.. Hindi na hinintay ni Chedeng na marinig pa ang ibang sasabihin ni Luding. Sa gitna ng katotohanang iyon at kalituhan ay mabilis siyang tumalikod at kusang napailanlang sa masungit na karimlan. Walang paalam na nilisan niya ang tahanang iyon na nilukuban ng .maitim niyang pagkakamali. Ibig niyang makauwi agad. Ihingi ng tawad kay Mar celo ang maling paratang sa matapat na pagmamahal nito na ibinunsod ng di makatarungang paninibugho. At siya na rin ang magsasabi kay Marcelo na ih ngi ng paumanhin at patawad kay Luding ang maling ipinaratang niya dito. Mauunawaan siya ni Marcelo. Mahal na mahal siya ng asawa at natit yak. niyang ang la hat ng iyon ay maaayos upang huwag nang muli pang maulit ang pagkakamaling iyon. —WAKAS— --------------M sa wakas Ang ACOUSTICON Hearing Aid ay maaaring ipitin sa inyong bulsa. At sa babae ay maaazing ikubli sa buhok sa ulo! Ito ay 60% higit na maliit 40% higit na magaang 60% higit na matagal at mabuting baterya Tanging tagapamahagi: i Tel. 5-30-33 510 Romero Solas Ermita, Manila ASTHMA-TUBERCULOSIS DR. NEMESIO R. CALDERON nag-esf'F.sy alista sa mga sanatoria sa America Gumagamot sa pamamagitan ng Aerosol at Pn*jumoperitoneum RJMS OS GARCIA BLDG. 636 RIZAL AVE TEL. 3-77-2S DR. PERFECTO G. MENDOZa ESPESYALIS1A SA MATA. TAINGA, ILONG at LALAMUNAN Nagaanay aa mga Hospital at Universidad ng Alemania Maingat at walang sak.r na op<-ra.‘*,am ng CATARATA «pllak) GLAUCOMA nt NASUGATANG MATA R-201 Laperal Bldg ¿Gl Rizal Ave., Manila DR. G. L1MKAK0 INSTITUTE SA PAGFAPAGAL1NG NG KETONG TB PAGKATUYO NAGING PUNONG MANGGAGAMOT Sz\. CULLON LEPER COLoPjY MABISANG GAMUTAN SA LEPRA AT TUBERCULOSIS MAY 50 TAONG KA RANAS AN SA PANGGAGAMOT Daan—M Paterno _____ 162 Alfonso XIII San Juan, Rizal DR. LEONILO E. FLORES Espesyalista: SAKIT na LIHIM. PAG-IHI, PANTOG at BATO, SAKIT SA BALAT. SAKIT aa D1BD1B. TUBERCULOSIS at HIKA. Karamdaman ng mga BABAE. May Rayos-X at LABORATORYO KLINIKA (Pagsurl ng DUMI. LURA. IHI. DUGO at Iba pao R-v01-302 Mercedes Bldg. Plaza Miranda. Malapit sa Símbahan ng Qulapo ______________ Ora¿r 9:00 A.M. — 7:00 P.M. — Tel. 3-84-64 DR. MANUEL C. FERNANDEZ Eypesyallata so Saklt sa Balat at Pa^gacamot so RAYOS-X Oras: 10-12 n.u. — 4-6 n.h. R^2H Palomo Bldg. Azcarraga Cor. O’Donnel — Office Tel. 3-29-11 Abril 11, 1956 BULAKLAK r -'t. Sadyang naiíbigan ng mga kabataan ang nagpapasigla at nagpapalusog na Coca-Cola Sa buong tfaigdig ay walang kagaya ng nagpapasigLmg lasa al kasiyasiyang linamnam ng Coca-Cola, lto’v naiíbigan ng mga kabataan at kinalulugdan ng inga panauhin. Bakit hindi kayo maglaan nito— tiyak na ito’y inyong kakailanganin. Bumili nito ncmg por kohon . . . sa pinakaxnalápit ninyong groserya MAY PAHINTULOT MAGSABOTELYA: WgUtl ©TtlVtrg 1 SINO NAMAN ANG BABANOILA SA SUSUNDD? MAY BANTA SINA LUMANOG, FLORES, CRUZ, ZAVALLA. AURORA Q. LUMANOG DELY A. ZAVALLA SONIA A. FLORES VERONICA MEDINA CRUZ ERLINDA PASCUAL PERLA DELA FUENTE 40 BULAKLAK Abril 11, 105fl kinalabasan ng unang bilangan Boto MAURA BAUTISTA, Obando, Bulakan .................... 1,146 300 AURORA Q. LUMANOG, 61 Asuncion, G. P. Cal. Riz. 628,350 SONIA A. FLORES, Niugan, Malabon, Rizal ........... 502,150 VERONICA M. .CRUZ, Angono, Rizal ...................... 382,000 DELLY A .ZAVALLa, Sta. Rosa, Laguna ............. 872,000 ERLINDA PASCUAL, H. .Duhat, Malabon, Rizal ... 250,000 ELISA MOJICA, 371 Lallana, Maynila ...................... 215,000 VISITACION ESCARO, Lopez, Quezon .................... 126,650 LETICIA MANLUSOC, San Femando, Cabiao, N. E. 126,650 PERLA DE LA FUENTE, P. Rivas, Balanga, Bataan 83,000 Asther Orí ano Gumaca, Quezon ................................... 77,200 Melinda Gabral, 269, Zaragosa, Maynila .................... 68,850 Alice Chabeldin, Castillejos, Zambales ........................ 68,800 Emma Centeno, Hagunoy, Bulakan ............................. 62,650 * Maria Elena Eustaquio, 714 Lecheros, Tundo, Maynila 62,100 Aurelia Malabanan, Tanawan, Batangas .................... 61,800 Amelia Laxa, Sexmoan, Pampanga ............................. 58 800 Simeona Cuevas, 813-A Miguel, Samp. Maynila ......... 56,000 Anita Cotung, Masinloc, Zambales ............................... 54,600 Lourdes Tubera, Urdaneta, Pangasinan ......................... 86,600 Líguya A. Sis, 805 Iteyna Regente, Maynila '............ WjCTO Priscilla A. Mapoy,.. Corazon Patricio,.... Lilia de la Cruz, ... Aida S man, ......... Aurelia de Torres, . Ofelia Martinez, . .. Elsie Chua, ............. Carmelita Tobias, .. Naty Tamayo, ....... Concha Dasco, ...... Cresencla G. Luis, .. Nenita C. Unson, .. Boto 33.200 28.500 27.900 27,000 26.500 22.500 22,000 21.900 18.500 17.200 17,100 16,550 1Ó00 Abril 11, 1966 BULAKLAK 41 MGA KANDIDATANG KIBILANG SA 20 NANGUNA SA UNANG BILANGANG GINAWA NOONG IKA- 24 NG MARS,O, 1956. MONA CUEVAS ' 8I3-A- MABINI GAMR, MAYNILA AMELIA A. LAXA SEXMOAN PAMPANGA ANITA A.COTONG MARIA ELENA EUSTAQUIO ’ LOURPES H. TUBERA MASINLOC" 714 LECHEROS URFANETA ZAMBALES TUNPO, MAYNILA PANGASINAN ASTMER A ORFANO Sumaca QUEZON MELINPA CABRAL 269 ZARAGOZA MAYNILA ALICE .CHABELVIN CASTILLEJOS ZAMBALES EMMA CENTENO HAGUNÓY _BULARAN _ AURELIA MALAEANAN TANAWAN batangas MGA BAGONG KANDIDATA NA ANG MGA LARAWAN AY HINDI PA NALALATHALA, ■ < LILIA ,LUy RIO- HONPO ZAMBOANGA CITY VERONICA ARZAGS BBOOKES POINT PALAWAN NIEVES LACANLALE' RIZAL ST TARLAK , TARlAK EPrrA S GARCIA FLORENCIA ESPINO PIO - HONRO BUGAlLON ZAMBOANGA CITY PANGASINAN Alicia Vianzon, Abucay, Bataan ..................... 12,500 Bibiana San Pascual, Concepcion Gde. Naga City ... 12,300 Lourdes A. Lara, Cataning, Balanga, Bataan ........... 12,100 Cleonor Comía, Bongabong, Or. Mindoro .................. 11,250 Mitzi Sta. Ines, 1129 Vergara, Quiapo, Maynila ....... 11,250 Leonila K.. Montoya, Silang, Kabite .......................... 11,150 Estrella Asencion 1705 Dart, Paco, Maynila ............. 10.000 Lucita Felicia, Lucena, Quezon ................................... 9,100 Clarita B. Navarro, 96 B. Hall, Quezon City ............. 9,050 Aida Enriquez 731, Matimyas, Samp. Maynila ......... 8,650 Donata Pineda, Marilao, Bulakan ............................... 8,500 Laura N. Ordoñes, Ólongapo, Zambales ...................... 7,500 Lucita Yap San Marcelino Zambales ......... 7,250 Isabelita V. Lontoc, Calicantu, Bat., Batangas ......... 6,850 Marla Pal gar. Odicon, Pasacao, Cam. Norte ........... 6,500 Salve Reyes, Naga City ................................................ 6,450 Perla Manlicmut, Olongapo, Zambales ........................ 6,350 Olivia Janaban, Sampalok, Sorsogon .......................... 6,300 Sylvia Concepcion, Moneada, Tarlac ............................ 6,000 Norma Dcveraturde, Subic, Zambales ........................ 5,500 Inocencio L. Bognot, Guagua, Pampanga .................... * 5,500 Jovita Briones, H. Trias, Kabite ................................. 5,50b Emiliana Gomez, Tugatog, Malabon, ................. 5,400 Priscilla de la Cruz, Guadalupe^ Makati, Rizal ......... 5,250 Salvación Fullante, Minalabac, Cam. Sur...................... 5,000 Purificación Laurente, Cadlan Pili, Cam. Sur....... 4,950 Cora Yumul, 1723 F. B. Harrison, Pasay ............. 4,750 Zenaida Osana, Calawag, Quezon ................................ 4,650 Elisa Abella, 616 Quezon Blvd., Maynila ............. 4,650 Rosalinda B. Torres, Pinamalayan, Or. Mindoro ....... 4,500 Fe Solis, Pozorubio, Pangasinan .............. .‘............ 4,500 Jossie R. Dalagan, Quezon, Quezon ............................ 4,450 Rosemenia Vjllamor, Tagkawnyan, Quezon ......... 4,250 Gloria Zambales, Cotabato, Cotabato .......................... 4,150 Constancia Manuel, Tarlac, Tarlac .............................. 4,000 Virginia Chavez, 525 Barcelona, Bdo. Maynila ........... 3,950 Baby I, Gonzales, Baliwag, Bulakan ................ 2,950 Gloria S. Leyva, Tarlac, Tarlac .................................... 2,700 Conchita Jimenez, Balungao, Pangasinan ..................... 2,650 Nonie Santua, Talisay, Cam. Norte ............................ 2,050 Nieves Lacanlale, 93 Rizal St., Tarlac, Tarlac ........... 1,950 Carmencita Ong, llagan, Isabela .................................. 1,650 Virginia Escalante, Candelaria, Zambales ................... 1,650 Ligaya Torrero, 22 San Francisco del Monte Q. .City . 1,600 Fausta da Villa .............................................................. 8OQ Lilia Luy, Rio Hondo, Zamboanga City ....................... •>0 ao.w’w 'I (Ika-18 Na Labas) 1W! JOSE DE CORDOVA v Itt RJNO BERMUDEZ. mang sumalubong patid, na nuon ay sa hagdan. Kasunod niya ang wa pang kapatid na maliliit —Virgilio! —ang salubong ni Flora, na hindi na naipagpatuloy pagka't TU UDUI —Ate, —ang baling ni Virgilio kay Flora, saka dinukot ang ku waltang ibinigay sa kanya ni Ben, —•to ang- kaunting naipon ko.... bahala ka na diyan. —Mabuti naman at may maihuhulog tayo sa Banko. —nasisiyaHABANG nal alapit si Virgilio sa kanila, ay parang niapupugto eng kanyang bminga, samantalong patuloy ang walang tigil na pagdaloy ng luha sa pa ang ibang sasabihin, kanyang mga mata. Malayo pa'y napahagulgol na ng panangis. natatanaw na niya ang kanilang Si Virgilio man ay hindi rin nabahay na mistulang libingan sa kapangusclp. Niyakap na lamang kanyang paningin; ang mga duru- ng buong higpit ang kanyang mga ngawang dati y palaging bukas, kapati^ na pawang nagsisitangis. ngaycn ay pawang nakapinid na. bJahabang saglit ang namagitan Nasa hagdan pa lamang ay pa- sa kanilang lahat na sinuman ay sigaw nang tumawag si Virgilio, walang umiimik. Mga impit na agad namang dinungaw ni Pa- hikbi at malalalim na buntong ring. Nabigla pa si Puring nang hininga ang tanging maririnig sa makita ang kanyang kuya. loob ng tahanan. —Kuya! —pasigaw na nabigkas —Ate, patawarin mo ako. —guni Puring. —Ate.... ate.... eto magaralgal ang tinig na simula ni na ang kuya! —pagkatapos ay da- Virgilio. —Hindi ko akalaing ang lidali nitong binuksan ang pinto, nan ay ay hindi ko na aabutin. . . Buhat sa kusina ay patakbo na- Tulungan mo ako, ate, na humingi ng tawad sa kanyang kaluluwa. Ang dating sugat damdamin lamhati unti na lom ay Pinipilit r.g at pagdadani Flora na untisanang naghihinanariwang muli. sana niyang si Flora sa ka- gilin ang kanyang pagluha, subapumapanhik na li t lalo lamang siyang nahypk dala habang naririnig ang pagtangis Cd paghihimutok ng kanyang mga kapatid. —Tulungan moRko, ate, sa paghingi ng tawad, —lumuluha pa ring wika ni Virgilio. —Malaldng pagkukulang ang nagawa ko sa nanay! —Pinatawad ka na ng nanay, bago siya namatay.... —tugon ni .hang wika ni Flora, matapos bilaFlcra, habang hinahagod ang ulo ng kapatid, —alam niyang kaya ka lumayo ay dahil din sa kabvtihan nating lahat. Hindi umimik si Virgilio, nguni't isaisa niyang tinanaw ang maliiiit na kapatid na nakayapos sa kan ya. Pahimutok siyang naiiling na parang sinisisi ang kanyang sarili. sa nagawa niyang paglayo sa kanyang mga minamahaL —Sige na, —ang baling na wika ni Virgilio sa maliliit na kapatid, —maglaro na kayo sa lupa. —Ipaghahain kita, kuya, kuma in ka, ha? —alok ni Puring kay Virgilio, habang papanaog sa hag dan sina Berting at Cyntia. —Oo, Puring; hindi nga ako nakakain sa biyahe ngin ang kuwaltang inilagay ng kapatid «a kanyang mga palad. —Sa Banko? Bakit? —patakan tanong ni Virigilio. —Isinanla pala ng tatay itong ating lupa't bahay. Sang-ayon sa dalaawng tauhan ng Banko na nagsiyasat dito sa atin, e baka mailit ito pagka't hindi nakababayad ang tatay ng kaukulang log, —paliwanag ni Flora. Hindi nakalabo si Virgilio, ni't sa pagtitiim ng kanyang bagang ay maliwanag na nasisinag ang panibagong poot niya sa kanilang ama. —Halika na, kuya, —biglang tawag ni Puring, nang nakahanda na ang pagkain. —Sige, kumain ka na na muna, (Sundan sa pahina 95) hungumga e, —sagot naSUBALlY HINDI NAPANSIN Nl FLORA ANG LAHl/A NA GULYAPAN NINA SEN AT VIRGILIO. Abril 11, 1956 BULAKLAK 43 SA K AS AYS AY AN ng pelikulang Tagalog, si Tessie Quintana, ay mayroon ding maipagmamalaking panahon — panahong matatawag niyang kanya, sapagka’t nang panahong iyon, siya ang iti nuturing na pinakapopular na bi tuin, na katambal ng isa pang popular ding bituin: si Armando Goyena. Kung ilang Tessie Quintana ating paningin. tin ay kung ano ri sa kanya. 1 ang dumating sa istudyo ng LVN, na nagtatanong kung saan naroon si Tessie, kung ano ang nangyari sa kanya, at kung bakit hindi na siya lumalabas. panahon ding si . ay nagtago^sa Ang akala na> na ang nangyaLibu-libong sulat Bilang pagbibigay sa kahilingan ng libu-libong tagahanga ni Tes sie, siya’y muling magpupugay sa madia sa malapit na hinaharap. Siya ay ipinaghahanda ng LVN ng is^ng kasaysayang angkop na angkop sa kanyang kakayahan. Alam ba itinuturing ririlag na ngayon•.. ninyo? Si Tessie ay na isa sa lalong ma bituin -natin, noon at *♦ * ** .★ * 44 BUI.AKLAK Abril 11, 1956 Si Luis Geniales, sa-mantalang naJeatitig Si Luis Geniales, saman tabzng nakatitig sa isang marikit tarawan ni Gloria. Hang gang sa kasalukuyan, Luis, magtiis-tiis muña tayo sa larawan. Anong malay na ten, baka balang araw, ay. . . -Ika-22 Labas— autotagaKAIPALA’Y natatandaan pa ninyo, na, nang itanghal azig “ Despatsadora,” sa L’iisng araw ng pagtatanghal uiyon ay nasa “lobby” kami ng si ne, upang lumagda sa mga graph book ng aming mga frange. Napakaraming tao noon. ’ib ~ ko i. Tila ng mahijo, sapagka’t rp?’<atindí ng in it. Pinapawisan ¿o ng malamig. At tila habang ang ang mai pe ring ro Nahirapan pa ka~ makipagsiksikan, ng mak?rating sa aking kotse. ikipags.ksikan ko, isang babae ang aking naHii.-’wakan agad ako gr-r. sa isang kamay, at hinalikan ang turn a vaga!, ay sumasama ¿king pakirámdam. Salamat sumapit din on-.. ng amin pag-uwi. Pero rar-. p- nng -..o rn upa Sa ¿ matan dar/ salubong. nar.g man hinai.ka i n. kamay bong hawak niya. — Iner?,, —>ing maluha-luhang wika rg matanda, —ang akala ko’y mamama lay ako nang hindi ko mak'kita ang aking hinahangaang bituin! Nabagbag ang aking kalooban. Nasabi ko sa sarili, na sa kabila ng katandaan ng babaing iyon, ay nakapagbubukod pa rin ng panahong naiuukol sa isang hinahangaan, nguni’t hindi kilalang nílikha. Hinalikan ko sa noo ang ma tanda. —Dumalaw kayo sa amin, para magkausap hu tayong mabuti, — a_ng nawjka ko na lamang. Nabatid ko sa matanda, na siya’y buhat pa sa malayong lalawigan, at nataon lamang ang pagluwas niya sa Maynila, sa unang araw ng pagtatanghal ng “Despatsadora.” Bago binitiwan ng matanda ang aking kamay, iyon ay mahigpit muña niyang pinisil. May luha na sa kanyang mga mata. Ako nama’y nagpipilit lang ngumiti. nguni’t ang totoo’y nagsisikip na rin ang taking dibdib.. MULA nang ako’y pagtutuksuhin tungkol sa asong binili ni Luis Gonzales sa Baguio, na ibinigay niya sa akin, ay hindi ko na tuloy malaro ang asong iyon. Pag nilalaro ko, sasabihing nakikipaglaro daw ako kay Luis. Pag kinarga ko, sasabihing kinakarga ko raw si Luis. Pag pinakain ko, sasabihing ang pinakakain ko raw ay si Luis. Kasi’y Luis ang ipinangalan ko sa aso. Sus, e papano ba naman ang gagawin ko? Sabik na sabik pa naman ako sa aso, sapagka’t totoo namang napakaganda. May kaliitan nga lamang, nguni’t sadyang gayón naman ang mga asong pambahay.. - NAGPASALAMAT ako nang labis, nang mabatid ko kay Dr. José Perez, na • ang buong pelikulang “Vacacionista,” ay doon namín gagawin sa lunsod ng Baguio. Nasabi ko sa aking sarili, na maaga ang bakasyon ko, at ako’y makapagbabakasyon nang walang gaanong gugol. —Aba, aba,- pupunta kayo ro an, na hindi mga bakasyonista. Pagtungo ninyo roon, ang haharapin ninyo ay trabaho, trabaho, at trabaho! —sabi’ni Doc. Ga yón nga ang nangyari: ang bakasyon ay nauwi sa trabahong katakut-takot, hanggang sa magkasakit nga ako. • • Gayunman. talagang ang Baguio ay Baguio, —malamig, walang alikabok, at tahimik na tahimik! TUWING maaanyayahan ako sa himpilan ng radyo, mayroon ¿se Galla, kapatid na ni Gloria. Ang larawang dala ni Catalina A. Reirgos. Pauiggasinan. Abril 11, 1956 BULAKLAK 45 Makikita sa larawan si Gilbert Galin, bunsong kapatid ni Gloria, na kapiling ang kanilang - ikalawang inang si Gng. Gregoria Galla. Ito'y pódala rin ni Bb. Catalina A. Reyes, ng Burgos, Panggasinan.. Si Gloria Romero, na makikita sa gitna ng larawan, may tandang “X”, sa piling ng kanyang mga kamag-aaral, sa Riverview High School, Panggasinan. Ang larawang ito ay j.adala nina Bb Zeng at Elsa Enriquez, ng 2855 Felix Huertas, St a. Ciu~, Mayiiila^ PAGTATAPAT NI GLORIA SlNULAT NI AMADO 6- PAG9ANJAN akong isang bagay na kinatata* kdtan. Pagkatapos ng bahaging aking gagampanan, o kaya’y pag katapos na kapanayamin ako, Basabihin sa akin ng tagapagbalita, na magsalita ako sa aking mga tagahanga. Sabih’ji ko raw ang gusto ko. Iyan ang ayaw na ayaw ko. Karaniwan nang ginagawa ng mga tagapakinig, na pagdating sa bahaging iyan, isinasara na ang kanilang radyo, sapagka't iisang pangungusap daw ang kanilang naririnig; ganito raw —“...ang masasabi ko sa Siua Gng. Jose Perez at Gloria Romero, sa isa ri masasayang pag-uusap nila. Ang larawang ito ay kuha sa lunsol ng Bugvto. Ku.ng tutuusin, mahigit pa sa magkamag-anak ang pagtntnringau nina Gloria at Gng. Perez. inyo ay panoorin ninvo ang aking pelikula- •. mar ami pong sala* mat!” Kaugnay ng radyo, mayroon pa akong isang bagay na sasabihin sa inyo, na hindi ko na malilimutan. Ito'y naganap din nang minsang maanyayahan akong magtungo sa isang himpilan ng radyo. Mangyari pa, nang dumating ako roon ay napakarami nang mga tagahanga kong nagsisipaghintay sa akin, upang humingi ng larawan, magpalagda ng kanilang mga autograph book, o kaya'y makipag-usap sa ak*n nang personal. Mayroon pa ring nagtitiyagang maghintay doon ng kung ilang oras, upang masilayan lamang ako. Nang matagal-tagal na ako ro on, may isang batang babaing lu mapit sa akin. Nagpalagda ng kanyang autograph book. Nilagdaan ko naman. Nguni't pagka tapos kong lagdaan, nang makaalis na siya, nagbalik uli siya sa akin, at ang sabi'y mali daw nng pagkakasulat ko sa kanyang pangalan. —Naku, napakaraming magpápalagda sa akin ngayon. Ang mabuti’v makipagkita ka na sa akin so. Itaas: si Gloria Romero, sa isa pa rin sa maririkit niyang larawan. Kay-ganda ng tanaudng ma kikita, kung sa umaga ay ang ganyang anyo ni Gloria ang ating mamamalas... 46 BULAKLAK Abril 11, 1356 Makukulay Na Karanasan (IKA-9 NA LABAS) A NG unang araw na iyonj ng pagtungo ko sa istudyo ng LVN, upang irexomenda ako kay Donya Sisang, ay sadyang Hindi ko na malilimot. Katulad ng naipagtapat ko na sa inyo noong araw, ang naglapit sa akin kay Donya Sisang ay ang inyong paborito, mabait at matuluagmg bituing si Delia Razon. Nang sumapit ang takdang araw ng pagtungo namin kay Donya Sisang, ako’y nagkaroon ng isang mabigat na suliranin. Ang suliraning iyon ay kung ilang araw ko nang inihahanap ng lu nas. Nguni’t sumapit at sumapit ang araw ng pagharap namin kay Donya Sisang, nang hindi ko nalulunasan ang suliraning iyon. Kailangang makapagsuot ako ng isang bago at magandang da rn it. Kailangang nakaayos akong mabuti. Kailangang mabihag ko arxg paghanga ng matanda ng LVN. Iyan ang nasa aking isip. Nguni’t sumapit nga ang araw ng pagharap namin kay Dbnya Sisang, nang hindi ko nalulutas ang suliraning iyon. Isang Jjagav na lamang ang maaari kong gawin, at iyon ang napag-igtingan ng isip ko. Wika ko, basta waia lang makakaaalam, hindi raman siguro masama ang gagawin ko. Kinuha ko ang aamit ng pin san ko at iyon ang isinuot ko. Bagay na bagay namán saakin, at bagaman may kaunting kalakhan sa akin ang pinsan ko, pinili ko naman ang damit niyang medyo maliit. Kaya hustung-husto rin sa akin. Humarap ako sa salamin, at noon lang ako nakahinga nang' maluwag. Ang wika ko sa sarlli: hindi na masama ang nakuha kong damit! MAYROON kaming Isang pelikula ni Nestor De Villa, na ngayo’y hindi ko na matandaan ang pamagat. Nguni’t sa peliku.ang iyon ay may nangyaring hindi ko na malilimutan. Sa isang eksena ng .pelikulang iyon, si Nestor ay ihuhulog ko sa isang kanal, nguni’t sa pagkahulog niya’y makakasama rin ako. Bihis na bihis kami kapuwa. Sa madali’t sabi, humarap na kaiid sa kamera. Gumiling ang kamera, at sumigaw ang direktor; “Aksiyon!” Kami los kami. Naihulog ko si Nester sa kanal. Kasama hu aku. Anupa’t ang eksenang iyon ay buong iinis naming nagampanan. Pagkatapos, nagsisigaw na si Nes tor: “Nasaan ang sapatos ko? Sina Nida Blanca at Nestor De Villa, ang pinagapapular na magkasintahar., sa puting tabvag, na maaaring matagpuan sa bakuran ng LVN. Ito'y isa sa maraming nakatutuwang larawan nila. Sina Nida Blanca, Nestor De Villa, at Delia Razon, ay matatalik na magkaibigan. Silang tat to ay kapuwa mga sikat na bitu Ji sa puting tabing. Silang latía ay kapuwa rasa LVN. At silang tatlo ay nabibilang sa mga p.na kamahuhusfiy magsayaw. X 1 Abril 11, 1956 BULAKLAK 47 Itaas, kan.au: si Nida Blanca, kapiling ang isa sa dalaiuang tag a hang a niyang sa kanila nanwiirahan, Kanan: sina Nid.a at Nestor — ong pabvnto ng mga tin-edyer, sa ginampanan. isang marikit na sayaw na kanilang Ang sapatos ko?” Iyon pala’y nawala raw ang isang paahg sapatos niya. Natiyak agad namin kung saan naroon ang sapatos niya. Ang sa patos niya ay siguradong bumaon sa putik ng kanal, at naiwanan na rooi». Ang ibig kong sabihin ay nahugot sa kanyang paa. Lumapit sa akin si Nestor. Ang asim po ng kanyang mukha noon. —Waíang hiya ka, —ang saDi niya. —Bagung-bago ang sapatos Ico, e nawala!” —Aba, V»ala-akong magagawa! Iyon ang hinihingi ng papel natin! —sabi ko, saka kinindatan ko pa siya. —Ngayon,. bayaran mo iyon! —sabi pa niya. —Bayaran? Hindi ba may pangako ka sa akin na bibigyan mo sapatos? E, hindi me pa ako ng naman naibibigay hanggang ngayon! Huwag mo na akong bigyan —patas na lang tayo! —ang sabi ko, saka ko siya iniwan. V' e» í* v NOONG araw ho, e talagang napakaraming kapilyahang nagagawa ko. Ang ibig kong sabihin ay noong ako’y magdadalagita pa lamang —noong hindi pa ako artis ta sa pelikula. Halimbawa, siguro, hindi ninyo magagawa ang sumakay sa taksl, nang wala kayong pera. Jyan ay nagawa ko, nang sa, pakLwv- 94 L. JIMENEZ ** noong ika-31 ng Enoro, 1956, ako'y nagtungo sa LVN Studio upang palagdaan kay Nida ang aking ''autograph," at magpakuha ng larawan na kasama siya. Nang makita ko si Nida, ako'y nasiyahan. Hindi po pala siya mapagmalaki at suplada, na ga ya ng sabi. Siya ay palangiti ai mapagbiro, matapatinj, at higit sa lahat ay maunawain. Mula Jioon, natutuhan kong mahalin si Nida, at katunayan. ka* pag nakaldta* ako ng magasin na may larawan niya, kahit’t punit-punit na ang magasing iyon, kinukuha ko ang larawan niya. Suyang-suya dko sa kung sinong nagpabaya o pumunit sa larawan ni Nida’* .... nang biglang kumalat ang balita na si Nida ay nanampal ng tsuper, ako'y isa sa mga nilikhang hindi agad naniwala ... Upang mapatunayan ang katotohanan, akoy nagsadya sa LVN upang makipag^ kit a kay Nida. Hindi' naman nagmaramot ang pagS kakataon. At dito ko napatunayang kasinungalingaÉJÉ lahat ang ibinibintang sa kanya. Hindi pala suplada, at hindi siya mapagmataas. Pantay-pahHrc ang pagtingin niya sa lahat. Pinaunlakan din (ünoiÉÉ makadalaw sa kanila. Pagdumating n«man ako 1 —Padala ni UTA JIMENEZ 8 A. Bonifacio St., La Loma, Quezon Ctiy M. V. de DIOS kanila. qko’y hinoharap niya kahi’t siya pagod. Sa sarili ko nasabi kong wala pang katulad si Nida, sa pagiging magiUw. m a mapagbigay...." —Padala ni MELANIA VERGEL DRW Libis, Angat B»’* 48 BULAKLAK Abril 11, 1956 Katun': si Olivia Cenizal, na ang isa sa mga bagay na ikinatangi niya so bi pang mga artista, ay antf pagkakaroon niya ng mahabang b'th'jk. Iboba: si Parcho Magalana, sa isa sa kanyang mga larawii! i : t^a sa malapitan. (IKA-12 LABAS) umalis. si Carmen, ay sakanyang pandinig sa silid bilang 6. NANG maiwan ka nakaabct sa ang kalabugan Napatingin si Carmen sa silid na iyon, at parang nakadama siya ng pagkasuyu sa sarili. Q - G G kagalakang binibilang ni Donya Mercedes ang sal aping kinita ng kanyang night club nang gabing iyon. Nagagalak siya, sapagka’t nap a pans in niyang tila lumalakas ang kanyang night chib. Qabitanaw niya. —Iyong nasa No. 6, —sabi ni Carmen. Napanglti ang Intsik. —Mukas ma kuwato? —¿anong ng Intsik. —A, sarado nga pala! Eto ang susi! —ini abo t ni Carmen ang susi sa pintuan ng silid. Ibinigay ni Carmen sa donya Madaling lumabas sa silid ang Intsik, at lumapit kay Carmen. —Ke halay mong lalaki. Babae lang, hindi mo pa talunin! —nakatawang sabi ni Carmen. —Mosyalo molakas! —búlalas ng Intsik. —Tse, talagang kayong mga gabi’y nadaragdagan ang kanyang mga suki. ■ Katabi niya sa pagbibiiang ng sala pi si Carmen. Binalingan ni Donya Mercedes si Carmen, saka hinagod ng tingin ang Intsik na katabi naman ni Ca-rmen. Dumukot sa bulsa ang Intsik, at inilabas ang isang balumbon ng mga salaping papeL —Ayan, nalawa limo piso! — sabi ng Intsik saka ibinigay iyon kay Carmen. —O siya, sige, pasukin mo na sa silid ang babae! —utos ni Car men sa Intsik. Luminga-linga ar.g Intsik. Mlnasdan ang mga kuwartong nataIsacc/ wathdang tagpo sa pelikulang “Margarita " Makikita sa laravan, sina Olivia Cenizal, Carol Varga, at Paquito Salcedo, ng ■Premiere Prv(ii*ctwns. ang salaping ibinigay sa kanya ng Intsik. —Eto naman ang kaparte mo, limang daang piso, Carmen I — sabi ng donya. —Salamat po! —sabi ni Carmen- —Pero, ano hu ba iyong mahalagang bagay na sasabihin nin yo sa akin, kanina sa telepono? —A, siyanga pala! Uuwi ako sa lalawigan mamayang gabi. Magtatagal ako roon. Gusto kong pangasiwaan mo muna ang trabaho ko dito, at bibigyan kita ng maLuting sahod! —sabi ng donya. —Ako hu ang bahala! —sangayon ni Carmen. Tinapik pa ng donya si Carmen sa balikat, bago ito nagpaalam at Abril 11, 1956 BULAR LAK 49 Intsik, parang lugaw ang katawan. Hayaan mo’t ako ang batía la! Halika, sumunod ka sa akin, —ang yaya ni Carmen sa Intsik. Tinungo nila ang silid bilang 6. Nang marinig ni Margarita ang yabag ni Carmen at ng Intsik, siya'y humanda. Sumandal si Margarita sa pin tuan, at mariing pinigilan ang pihitan ng pintuan. Sa lakas, pinipihit din ni Carmen ang pi hi tan. Hindi mapihit ni Carmen ang pintean. Lumingon siya sa Intsik at ito’y nginitian, saka marahan siyang kumatok. Nguni’t narinig ni Carmen ang pagbayc ni Mar(MAKASALANANG BIRHEN) garita sa pintuan. Muling napangiti siya sa Intsik. saka napailing. —Ineng.. huwag ka* nang magmatigas•■• —parang nangungutyang wika ni Carmen kay Margarita, na nasa loob. Sapat ang salitang iyon ni Car men, at ang kanyang tinig ay nakilala agad ni Margarita. Nalito siya. Hindi niya malaman ang kanyang gagawin. —Ang hanap-buhay na ito ay madali, at masusunod mo ang Jahat nang hilig ng katawan mo! parang pagunita pa ni Carmen kay* Margarita. Sadyang iyon nga ang tinig nl Carmen, nawika ni Margarita sa sarili. —Tingnan mo ako, Ineng... dati-rati, hirap na hirap ako, lat kadalasan, hindi ako kumakain! —dugtong pa ni Carmen. —Nguni’t nang pasukin ko ang hanap-buhay na ito, tingnan mo, sariwa ako ngayon at maraming salapi! Malalasap mo rin ang kaginhawahang t'natamasa ko ngayon, kung yayakapin mo ang hanapbuhay ria ito! Walang sumasagot. —Pumayag ka na. Buksan mo ang pinto, Ineng. Lahat nang sinabi ko ay para din sa iyong kabutihan! Hindi rin kumikibo si Margarita sa loob ng silid. —Payong kapatid ang ipina ngangaral ko sa iyo, Inezg. Buk san mo na sana, at • ■. Tiningnan ni Margarita ang pihitaW rfg pinto. At unti-unting pinihit niya ivon. Nakita ni Car men na untiunting bumubukas arig pinto. Nilingon niya ang Invsik, nginitian, saka kinindatan. Napangiti rin ang Intsik. At patuluyang nabuksan ang pinto. Pumasok si Carmen at ang Intsik. Noon nakilala ni Carmen kung sino ang nasa loob ng silid, na kanyang pinarigangaralan sa pangalang “Ineng.7 —Naibigan ko ang pangaral mo, Ate. Masarap pala ang buhay mo —masaya. mariwasa, masalapi! sabi ni Maragarita. Lumapit si Margarita sa hindi makakilos na si Carmen. —At, tandaan mo Ate, hang gang ngayon ay batas pa ring susundin ko ang anumang iyong ipag-uutos. Yamang iniuutos mo sa akin na ipariwara ko ang aking puri. tulad ng DagKakapariwara ng sa iyo, iyan ay susundin ' koI —sabi ni Margarita. " Nguni’t ang naging tugon ni Carmen kay Margarita ay isang mariing sampal sa pisngi nito. Isang mariing sampal din ang iginantl ni Margarita. —Bak a akala mo, totoong su sundin ko ang utos mo! Hindi na ako magpapaliwanag pa sa iyo. Sapat ang sabihin kong mula ngayon, ikaw ay ituturing ko nang isang patay! Hindi na kita maaaring kilalaning kapatid! —wika ni Margarita. Lumakad-lakad na nakapameywang si Margarita sa s*lid, ngu ni’t siya’y hinarang ng Intsik! Tinabig niya sa mukha ang Intsik, at ito’y muntik nang mapalugmok. Samantaia, balisang-balisa si Carmen. Nagsisimula nang gumiti ang kanyang pawis. Nanlalamig ang dulo ng kanyang mga daliri. Malakas ang kaba ng kanyalng dibdib. Ano kaya ang kanyang gagawin? Isang paraan, isang pa raair ang kailangang maisip niya. Ang pagkakataon, ay maaaring makatulong, o makasama sa kanya •.. at ito’y naaayou sa paraang kanyang maiisip. SA NIGHT CLUB... ISANG gabi, samantalang umaawit si Margarita, ay dumating si Peping. Nanlaki ang kanyang mga mata. Halos malimutan tuloy niya ang pag-awit. Nang makita naman siya ni Jose, naisip agad niter na kailangang magkausap sna. Natapod* ang pag-awit ni Mar garita. Madaling tumungo siya SukMm. pcMutta- 95 Ang mahigit no 50 taong karanasan sa paggawa ng sigarilyo at tabako ay siyang jnatibay na batayan ng mataas na uri ng mga yaring Alhambra CIGARETTE MFG. CO. 31 TAYUMAN. MANILA • TEL. 2-96-96 50 BULAKLAK Abril 11, 1956 Kaiba 'aluna hindi Sibituin 1 kaeama sa larawan D along itaas: si Rudy Francisco, r.a Ka I i w a: Si Rudy Frapisco, binataiig bituin ng Sampaguita, na nagpakuha ng larawan, kasama ang kanyang mga tagahanga, na nagdaos ng isang sayawan sa kaarawan ng “Saint Valentine's.” D along kaliwa: sina Fred Montilla at Rudy Francisco, magkapatid, na kapuwa mga sikat na bituin sa pitting tabing. Rudy kAAWIWIKANG Francisco ng Sampagui* ta Pictures, ay nabubuhaj sa ibangdaigdig! Huwag po kayong mabibigla. hindi namin ibig sabihing siya’y nabubuhay sa ibang planeta. Ang ibig po naming sahihin, sa lalong maliwanag na pangungusap, siya ay nabubuhay 3a isang daigdig na hindi bagay sa kanyang propesyon bilang isang mapanagumpay na manananggol at bantog na *sa pinilakang tabing. Narito po ang dahilan. sa mga ka rani wan g bituin, kung bituing lalaki, siya’y mahilig sa mga kasayahan. ya’y isang taong tahimik. Hindi siya paladalo sa kung anu-anong pagdiriwang, laluna sa mga aliwang panggabi, halimbawa’y sa night club. Kung tutuusin, mawiwikang iyan -sana ang hinihingi ng kanyang propesyon. Kailangang makisalamuha siya sa lipunan. Ka ilangang magparami siya ng mga kaibigan at kakilala. Nguni’t ang taliwas ang siyang nangyayari. Gayunman, ang pangyayaring iyan iiama’y hindi nakasasa ma sa dalawang propesyong kaayang napiling pasukin. Malimit kaming makatanggap ng m<a liham ng mga tagahanga ni Rudy, na nagtatanong kung saan siya maaaring makita nang personal. A pat na pook lamang ang kailangang puntahan, upang siya’y matagpuan: uha, sa istudyo ng Sam pa guita Pictures; ikalawa sa kanilang tahanan; ikatlo, sa kanilang bupete sa Abad Santos and Pablo Law Office; at ...................___________ __ ____________ si Dr. Jose Perez at si Gng. Azucena V. Perez. Nakatalalcsan sa kanyang ha rap a)g mgá autograph book na pinala la gdaan sa kanya ng kanyang mga tagahanga. Itaas: sa pagtitipong ito na idinaos ng mga tagtb-Sampaguita, ay kasamang dumalo at nagpakuha ng larawan si Rudy Francisco. Makikita siyang nakatayo sa gauring likuran, ikalima inula sa kaliwa. Ang nangunguna ay ang kapatid niyang bi Fred Montilla. Ang kasur.od hu naman ni Fred ay... ewan hu ba namjii — hindi namin kilalal EMOTIONAL! POWERFUL! GRIPPING! DARING! RAW! BRUTAL! TURBULENT! J x SHOCKING! STARRING! I'HEII MONTILLA * RITA GOMFZ CO-STARRING: • BELLA FLORES • ARURAY SERIALIZED IN ESPESYAL KOMIKS BY: MAILS IIAVELO non ¡vavaro MUSIC: RODOLFO CORNEJO DAI.ISAY THEATRE April A-1H DIRECTION: EnivRADii cinvm: k ISRAEL f P A M P A A R ALAN \<;h'!ii¡i <i np lsiai[ blblpp 'lpl’, '<1 p.'flí .'I ! H.'/ i'dü. na mpa balan a p nap/np paf // aba p a.np maala mal >>■ alampan sa pana,nal a npln np ñipa II mi ijn ¡m di.li iba mana balaba! na .saltana pnt < na ma ¡i pnhd un a.sn. Anp kalasap a pa namppal ai Darid, i.sa.np < strehjanu map anim na dula, a // xrp/Asv/r/ np p rat rksi panp dina na.< np mpa ma ma ma na na II ad na sa hahan m Da ral. ¿-sa np nap.sa.sa rdinp < Sa pappdi np pinain>‘ pana han np Kasapt ana Ir rail .sa Sa ma ha n >m ¡¡ansa mi M r/r//,Y/ kaa.mh I ai t »;* - I ,\ X |)|| .A XG POLOXV \ 11 p11 rri**r11 í. nr B I ’ I. A l< I. \ k Abril 11. 1956 BULAKLAK sa Manila iba't-ibung larawang kuha 17, nang ipagkaloob ny FAMAS any sa “pinakamahusay” sa iba’t-ibang kateN-arito any tel noong Marso gautimpala ukol goi iya ng pelikulamgTagalog ng taomg 1955: (1) Any mapapalad, mala sa kaliioa: July Hidalgo, Celia Fuentes, Panchito Alba, Rosa Rosal, Manny de León, Rogelio deta Ro sa, Susana de Guzman, Gregorio Fernandez, Tony Maiquez, Ricardo Marcelino, at ang batang bituin ng Cebu, Ondo Jaezan, pala sa pinakamahusay na ny P,ou“. (3) Sin<i Rosa (2) Si Susana de Guzman, naykamit ny gantim“screenplay” sa kanyang “So>iRosal pinakamahusay na artistang babae, ng 1955 at Rogelio déla Rosa, pinakamahusay na artis ta ng lalaki, ng 1955. (4) Tinatanggap ni Direktor Gregorio Fernan dez ang kanyang “trophy” bilang pinakamahusay na direktor na iniaabot ni Direktor Cesar Gallardo, pinakamahusay na direktor noong nakaraang ta&n. (5) Si Manny de Lean, na siyang tumanggap ng “trophy” para sa LVN Pictures, sa pinakamahusay na pelikula. (6) Si Panchito Alba, pinakamahusay na katulong na bituing lalaki, habang tinatanggap ang “trophy” kay Ruben Rustía (nanalo noong 1954). Tuuang-tuwa si Etang Discher, ina ni Panchito. (7) Masigabo any nalakpakan .ng panykat ng taga-LVN ng ihayag ang pagkipanalo ni Rosa Rosl. (8) Si Celia Fuentes, pinakamahusay na katulong na artist ang babae, ng 1955. (9) Si J. V. Cruz, “press sec retary” ng Malakanyang, na siyang panauhing pandangal sa qabi ng FAMAS. . . 64 BULAKLAK Abril 11/1956 (UNANG LABAS) may bitiin sa pelijjT kula, na mawiwikang sensasyonal ang pagkasikat, ¿a tun ay na kahulugan ng kata gang “sensasyonal,” kaipala iya’y wala nang iba kundi si Renato Dela Riva. Hang pel.kula pa lamang ang kanyang nagagawa bilang isang ganap na b.tuji, siya’y nakapagtayo na ng sariling bantayog sa puse ng madia, at siya’y kinilala na bilang “Idolu Ng Puting Tabing.” Ang pagkakapagtatag ng mga kap ¡sanan ng kanyang masusugid na tagahanga, ay naging parang kabute. Nagsulput-sulpot sa iba’t ¡bang dako ng kapuluan. Ni Hin di niya nalalaman ang pagkakatatag ng mga kapisanang iyon, na binubuo ng mga kaluluwang ku.ig hindi man niya kilala at ni-» hindi niya nakikita, ay naghahangad naman sa kanya ng lalong mababangong tagumpay, at ng lalong matatayog na karangalan. Eaya lamang niya malamang mayroon pang isang kapisanan ng Haas: nang maging isa sa mga panauhin si Rogelio Dela Ro*a, sa gabi ng pagpuputong sa nahalal na “Bb. Bulaklak Ng 1955.” Aug mat-in gal na palatusitunan ay ginanap sa Bambang, Hulakan. Kasama ni Rogelio, na naging panauhin sa pagtitipong iyon, sina Senador Francisco "Soc” Rodrigo, Kongresista Erasmo Cruz ng Bu laban, at iba pa. Kanan. iwng palatuntunan sa himpapawid, na dif-abihan ng "ídolo sa puting tabing.” mga tagahanga niya, na if.natag, ay kung makatanggap na siya ng sulat. Karaniwang tumatanggap siya ng sulat ng paanyaya upang siya ang maging panauhing pandangal, bago itatag ang kapisa nan. Sa malimit na. pagkakataoii, siya’y nakapagbibigay at nakadaSDfUliAT M NATOY B. CATHTDI6 dalo. Nguni’t sumasapit ang pagkakataong siya’y abatang-abala sa istudyo, at masakit man sa kan yang kalooban, wala siyang magawa kundi ang tanggihan, lakip ang paghingi niya ng paumanhin.. PL XVl-^G sasapit ang unang pagtatanghal ng pelikula niyang kayayari pa lamang, parang isang panatang tinu upad ni Renato, na siya’y makaparoon sa “lobby” ng sineng pagtatanghalan, upang tanggapin ang kanyang mga taga hanga, kausapin, at lagdaan ang mga “autograph book” ng mga iyon. Kahi’t hindi inaatasan ng istudyoñg kanyang pinaglilingkuran, siya na ang nagkukusa. Si* nasabi niya sa kanilang pinuno, na sa palagay niys’y kailangang magpunta siya sa “lobby” upang makaniig naman niya ang kan yang mga tagahanga. Ang magtungo sa “lobby” sa unang araw ng pagtatanghal ng pelikula, ay hindi gawang biro. Batid niya ang init na kanyang daranasin doon. Makikipagsiksikan siya. Magugusot ang kanyang damit, papawisan siya. Hindi niya malalaman ang kanyang susunod na gagawin, sa dami ng mga taga hanga niyang lalapit sa kanya. at hihiling at makikiusap ng kung anu-anong bagay. At, mangangalay ang kanyang mga daliri sa kalalagda sa mga autograph book na inilalapit sa kanya. Nguni’t ang lahat nang iyan ay kailangang tiisin niya, sapagka’t batid niyang sa isang dako, (rang niya sa kanyang mga tagahanga ang lahat nang tagumpay at ka rangalang kanyang inaani. Karapat-dapat namang ukulan niya ng panahon at pansin ang mga kalu luwang iyon, na- nag-akyat sa kanya sa tugatog ng tagumpay, nang walang hinihintay na súkli sa kanilang pagpapagod, kundi ang sa pana-panahon ay makita lamang siya, makausap, at mapalagdaan ang kanilang mga autograph book. ISANG pelikula pa ang natapos ni Renato Dela Riva. Ang pamagat: “Dakilang Mangingibig.” Ginagawa pa lamang ang pelikulang iyon, nakita na -sa lahat nang palatandaan na iyon ay isa pang ta gumpay na ipuputong sa kanyang noo. Magiging masigla ang pagtanggap ng publiko sa pelikulang iyon. . Kaya naman, nagugunita na ni Renato ang hirap na kanyang titiisin sa “lobby” sa unang araw ng pagtatanghal ng “Dakilang Mangingibig.” Nguni’t tuwing magugunita niya ang mga hirap na iyon, siya’y nagkikibit lamang ng balikat. Iyon ay isang katungkulan at pananagutang kailangang gampanan niya. • • isang panana gutang binding-hindi niya maiiwasan. At, sumapit ang unang araw ng pagtatanghal ng “Dakilang Ma ngingibig.” Maaga pa’y gising na si Renato. Ganyan ang laging ginagawa niya tuwing unang araw ng pagtatanghal ng kanyang pelik'ula. Nang araw na iyon, naisipan ni yang mabuti yata ang maaga siyang magtungo roon, upang maiwasan niya ang pagsisiksikan. Nguni’t iniwaksi din niya ang isiping iyon. Hang mahahabang sandali ang matulng lumipas. Tumawag siya sa sine, sa pamamagitan ng tlepono. Itinanong niya kung maaari na siyang magtungo roon. —Oo. Madilim pa’y nagsisikslkan na rito ang iyong mga tagahanga. Hinihintay ka. Pumarito ka na, upang hindi naman sila mainip! —sabi ng nakausap niya. Humanda na bí Renato. Ilang sandali pa’y pak a rating na siya sa “lobby.” Totoo ang sinabi ng nakausap niya sa. telepono. Nang dumating siya sa harap ng malaking sine, nakita niya ang makapal na taong nagkakagulo sa pagkuha ng tiket sa takilya. Nakaabot sa kanyang pandinig ang pagsisigawan, laluna nang mabatid at makitang siya’y dumating na. Mula sa kanyang kotse, sinugod na siya ng kanyang mga tagahanga. Doon pa lamang ay hindi na niya mabilang ang mga autograph book na kanyang nilagdaan MULA sa kanyang kotse, si Re nato ay nakasapit din sa “lobby,” si tulong na rin ng ilan sa kan yang mga tagahanga. ha siyang nagpatabi sa mga taong nasa kan yang daraanan. Sa lahat nang sandali ay kumakaway siya sa mga naroroon, ngumingiti siya sa mga nakikita niyang ngumingiti sa kanya, nakikipagkamay siya. Anupa’t maitutulad siya sa isang kandidatong ipinagbubunyi ng kanyang mga tagapagtaguyod. Sa “lobby”, lalong pinagkagdluhan si Renato. Sa malas ay hindi masawata ang pagsisigawan ng kanyang mga tagahanga. Mula sa kanyang kinaroroonan, nadarama ng kanyang mukha, ang mainit na singaw na bunga ng nagsisiksikang mga tao. Mula roon, sinipat niya ng tir.gin ang takilya. Kung gaano an* pagkakagulo ng kanyang mga ta gahanga sa pagpapalagda sa kan ya ng kanilang mga autograph book, gayón din ang pagsisiksikan sa takilya sa pagkuha ng tiket. At, naisaloob niyang ang kanyang pelikulang Dakilang Mangingibig ay isa na rrnmang tagumpay niya . panonood sa Nguni’t nang umuwi, 2t ng kanyang istudyo. Isang ta gumpay, na utang niya sa mga niiikhang ngayo’y nagsisiksikan sa kanyang harapan... MAHIGIT na isang oras na namalagi si Renato sa “lobby.” Nang inaakala niyang madalang na ang mga nagpapalagda sa kanya, minarapat niyang pumasok sa sine, upang panoorin ang kanyang pellkula. Dalawang oras siyang namalagl sa loob ng sine, sa kanyang pelikula. lumabas na siya upang nakita niyang tila naragdagan. pa kaysa rati ang mga taong nga* yo’y naghihintay na naman sa kanya. Abril 11, 1956 BÜLAKLAK 65 I kin away lamang ni Renato ang kanyang kanang kamay, saka siya ngumiti sa makapal na taong na roroon at naghihintay sa kanyang paglabas. Nguni’t sadyang hindi na siyp, m&aaring mamalagi sa “lobby.” Nagpapahiwatig na ang kanyang sikmura. Nagugutom na sfya. Isa pa, pagkapananghalr ay kakailanganin niyang makapagpahinga naman. . Mula sa hagdan, inut-inot si yang nanaog. Hanggang doon ay nagkakagulo ang^mga tao. Gusut na gusat ang kanyang damit. Maraming humihipo sa kanya, maraming pumipisil sa kanyang mga kamay. Iyon ay hindi na niya pinapansin. Kung iyon ay may ka hulugan man, ang kahulugan ni yon ay sadyang siya ang kinikilalang “¡dolo” ng mga taong na —Ika-4 Labas— i i Naito ang Dagling PAHLUNAS! I I J MABILIS ¡ LIGTAS ■ Kapag pinapanghihina kayo 1 ng pananakit dala ng tran1 kaso, lumunok ng CORTAL! I Ang CORTAL ay nagbibigay | I ng kagyat na ginhawa . . . |. I pinasisigla pa kayo! . I KAPAG SINUMPUNG NG KI ROT, ! I Humin®» N® — * Cortal \MGLI-U6TAS-TIYAK\ ■ ----------- - •-!* fM.; CaWataa HJ . I I 5A ISIPAN ni Paua, dalaI wa ang mahahalagang bagay na kailangang lutasin niya nang naaayon sa kanyang kasiyahan: una, ang kan yang pag-ibig kay Antonia; ikalawa, ang napipintong pakikipaglaban nila sa mga Kastila, na no on ay patuloy ang lalong paghihigpit at pagmamalabis sa mga mamamayan. Ukol kay Antonia, isang bagay ang natitiyak ni Paua: na ito’y nagkakaroon na ng pag-ibig sa kanya. Katujjayan: ang kanilang malimit na pagniniig. Sa mga pagniniig na iyon, nagkakaroon siya ng pagkakataong liwanagin sa dalaga ang suliranin ng kanyang puso. Ang masuyong paguusap nang sarilinan, napangahasan pa nga niyang mahawakan ang isang kamay ni AntoUfa. Yaon ang unang pagkakataong nahawakan niya ang manipis na palad ng dalaga, at nadama niya ang walang kahulilip na kaligayahan sa kaibuturan ng kanyang puso. sigla. Habang pagkamuhi ng mga Kastila ay SAMÁNTALA, ang lihim na kilusang itinataguyod nila laban aa Kastila, ay unti-unting nagkakaroon ng init at tumatagal, ang mga Pilipino sa Kanan: sina (Heneral Paua) mora (Carolina Imperial) na kapuwa .nagsisiganap ng mga pangunahing papel sa pelikulang ‘'Heneral Paua" ng Larry Santia go Productions. Danilo Montes at Cynthia Zalalong nararagdagan. Ngayo*y gumaganap ng mahalagang papel si Andres Eonifacio. Unti-unti na siyang nagkakaroon ng pangalan sa kanyang mga kasamahan dahil sa kanyang kL pangan at kapusukan. Sa isang paghaharap.. Hawak ang itak sa isang 'amay, at ang cédula naman sa isa pa, si Bonifacio ay bumibigkas n □sang maapoy na talumpati sa * $ * *: I;- * * r ' * L’ a V- ’ 4'i kanyang mga kasamahan. MALAKI ang nagawa ng maaapoy na pagtataiumpati ni Boni fació sa ikasisulong ng pakikibaka nila laban sa mga Kastila. Noong Agosto ng taong 1896, sa isang paghaharap sa Balintawak, S3 matinding puyos ng damdamin, ay hindi napigilan ni Bonifacio ang kanyang sarili. —Ang pag-iingat sa cedulang ito ay tanda ng pagkaalipin natin *sa mga Kastila! —ang wika niya sa isang bahagi ng kan yang maapoy na talumpati. Nag-ingusan ang kanyang mga kasamahan. Naisip nilang tila wasto ang palagay ni Bonifacio. —Kailangang punitin ang mga cedulang iyan! —ang patuloy ni Bonifacio. At, sa isang iglap, pinunit ng maliliit ni Bonifacio ang kanyang cédula. Parang'iisang taong kumilos ang kanyang mga kasamahan. Dumukot sa kanilang bulsa, inilabas ang kani-kanilang cédula, at iyon ay pinunit din ng maliliit. At, naganap ang Unang Sigaw Sa Balintawak! Ang Unang Sigaw Sa Balinta4 -.st Im GPEOOrao f. ZAIRE wak. na si y r. La sa mga tuwirang bung, rv 2.1 Dana-panaho’y pagtatalumpati ni Bonifacio, ay siya namang pinagmulan ng puta-putaki na ng pakikipagpingkian ng lakas nina Don Emilio Agui naldo, sa lakas ng mga Kastila. Si Paua ay napasama kay Hen. Aguinaldo, at ang heneral ay pinahanga niya sa angking katapangan, at sa taimtim na hangaring makatulong sa adhikain ng mga Pilipino, sa kanilang pakikipaglaban, sa kabila ng katotohanang siya’y isang taal na banya ga. ISANG araw, sa himpilang pangkalahatan ni Aguinaldo... Isa-isang siniyasat ni Heneral Aguinaldo ang mga sandata ng kanyang mga tauhan. Karamihan sa mga sandata nila’y sirs at lu ma na. • * N gun ft hindi sapat iyon upang si Aguinaldo at ang mga tauhan niya’y mawalan ng pag-asa sa pakikipaglaban. Manapa, lalong nakapaglagay ng init at sigla ang katotohanang iyon, sa kanilang puso, na ang tunay na hangari’y makámit ang kalayaan ■ ng Inang Bayan, at makahulagpos sa pangaalipin -ng mga Kastila. Nguni’t. • • —Heneral, ang aming lakas at tibay ng kalooban ay lalo sanang pakikinabangan, kung mayroon tayoñg sapat na sandatang magagamit sa ating pakikipaglaban! —sabi ng isang kawal. Napahinto si Aguinaldo sa kan yang pagsisiyasat sa mga sandata. Tinapik niya sa balikat ang kanyang kawal. —Nalalaman ko, nalalaman ko, —sabi ni Aguinaldo. Lumapít si Faua kay Heneral Aguinaldo, at sumaludo. —Ano iyon, Tenyente? —tanong ng heneral kay Paua. —Mabunying Heneral, nalala- * hukbo, man ko rin ang kaki?¿san natin sa mga sandatang panglaban Ang bawa’t masira’y itinatapon na lamang natin Kung ganyan nang ganyan ang mi ngyayari, darating ang araw na ang ipanglalaban natin ay bato na lamang... —sabi ni Ten. Paua. —Higit kong nalalaman iyan Tenyente. Nguni’t mayroon ka bang maimumungkahi upang malunasan ang ating suliranin? [SAKJT-yipjj iPANLUNASlJ heneral kay Ten. Paua, bibigyan do lamang ng ksrapatang makatanong ng —Kung ninyo ako pagtayo ng kumpunihan at gawaan ng ating mga sandata, gayundin ng iba pang mga kagamitan natin, inaakala kong lalong malaki ang maitutulong ko sa atjpig * * ’ , at sa ating Inang Ba yan! —sabi ni Ten. Paua. —Tenyente, ikaw ay isang Lntsik... at para sa akin, waU ng nakalUlugod marinig kundi ang ariing uarang t”nay na Inang Ba yan ng isang banyaga ang aming Inang Bayan! naldo —Para sa Pilipinas ay Inang Bayan, lumaki, dito ako nagkaisip, at di —nasabi ni Aguiakin, Heneral, ang siya ko na ring sapagka’t dito ako líaos: Nang sandaling hindi magkaunawaan sina Heneral Paua at Carolina Imperial. Ang ibig ni Carolina ay huwag nang tumungo sa larangan ng digmaan si Paua. Nguni’t mapilit si Pana, sapagka’t umano’y tawag iyon ng kanyang Inang Bayan v . Kaliwa: tinutung hayan ni Paua ang padalang sulat, na minsan pang nagaalok sa sumama siya sa kilusan, na tinalikuran na niya, pagkatapos mabatid na siya:y ipinapapatay ng isang kapitan. Nasa ga~ wing kaliwa si Rodolfo Ruiz, na gumaganap sa papel na 'Kapitan, Nasa likuran ni Paua si Carolina Imperial, (Cynthia Za mora.) to ko natagpuan ang babaing unang nagpatibok ng'aking puso. Kaipala’y dito ko rin matatagpuan ang magiging kapilas ng aking buhay! —mahabang paliwanag ni Ten. Paua. Napangiti lamang si Hen. Agui naldo. Hinawakan ni Aguinaldo Paua sa dalawang balikat, kangiting tinitigan ito. —Tila tama ang iyong Tenyente. Ngayon din ay ka ng iyong mga tauhang langanin, at makapagsisimula na, —pasiya ng heneral. —Ngayon din po, Heneral! maagap na tugon ni Paua. Sumaludo si Paua sa kanyang heneral, at pagkatapos ay tumaiikod na, upang tuparin ang ba gong tungkulin at pananagutang nakaat&ng sa kanyang mga ba likat. si at nasinabi, pumili kakaika NAISIPAN ni Paua, na imungkahi sa kanyang heneral. na bigyan siya ng pagkakataong makapagtayo ng kumpunihan at gawaa.i ng mga sandata, sapagka’t noong bagong lunsad pa lamapg siya sa Pilipinas, ang naging gawain niya’y ang maging katulong ng isang Panday. Sa gawaing ito ay nagkaroon siya ng maraming karanasan. hanggang sa gaSukíLak. sa paUtxzL- 24 I Upang mapawi ang salpt I I ng ulosamadaling paraan, j I lumunok ng CORTAL! . . Ang CORTAL ay nagdudulot ng dagling ginhawa, * ’ at . . . pinasisigla pa kayo! * 1 KAPAG SINUMPUNG NGKIROT, 1 ' Humingi Ng — l Corta! \DAGLI-UGTAS-TIYAK fa. labial tonloln, Acaly lusllcyllt Arirf 0 J J r Fhanatalin 0 15 . CoHaina 0 05 gm. 68 BVLAKLAK Abril 11, 1956 mga nilikhang nangangarap maging artista sa pinilakang tabing’, kaipala'y dumaranas sila ng iba t-ibang uri ng pagsubok at mga pakikipagsapalaran. Kung minsan ay hindi pa sila nagkakaroon ng pagkakataong makalabas man lamang sa pelikula. Mapalad na rin naman ang mga nagtatagumpay sa sining na iyan. Subali’t namblhira na ang na ming kapalaran ni Cristina Pache co. Pagkatapos na mahalal na Mirs Philippines ay siya ang ipinadalang dilag sa Long Beach, California, upang ilahok ng Pi lipinas sa pagka Miss Universe. Hindi man siya nagtagumpay ay nasisiyahan na rin si Cristina, sapagka’t nakilala niya at nakadaupang-palad ang lalong maga- ¡ gandang babe sa buong daigdig. Si Cristina ay anak nina G. Al fonso at Gng. Maria Shy Pache co, ng lunsod ng Maynila. Kaisa-isa siyang babae sa kanilang limang magkakapatid. Nagtapos si Cristina ng High School sa Abad Santos, at tapos din siya ng secretarial course sa Gregg Bu siness Institute. Sa kasalukuyan -Sondan sa PaJii+ia.- 9 5 Si Leopoldo Salcedo at si Cristina Pacheco, sa isang piadamdaming tagpo. Iyan ay Hart lamang xa magagandong tag pt, sa pelikulang "Saigon” Sine Leopoldo Salcedo at Cristina Pacheco, w kapuwa tumupad ng buong husay sa kani-kanilang papel, sa pelikulang Saigon. Abril 11, 1956 BULAKLAK 09 ANG tanging bituing ialaking nalalaman namin, na may “panata’’ tuwing Mahal Na Araw, ay si Ben Perez. Tuwing sasapit ang par.ahong iyan, siya’y bumabasa ng. pasyon. NA1BALITA na namin sa inyo, na si Leila More na, ay nagsilang na ng sanggol na babae. Ngayon naman, ibinabalita namin, na sina Pol Sal cedo at Naty Tuason, ay mayroon na ring sang gol: lalaki naman, na sumilang noong ika-17 ng Marso. SINA Lou Salvador, Vicente Liwanag, at Pepe Zalameda na lamang ang hindi pa nagsisilang ng sanggol. Nagpatingin na hu sila sa hilot. Sabi naman- ng hilot —hindi na raw magtatagal, at idinugtong pang baka si Pepe Zalameda ng Sampaguita, ang maunang magsilang. Gayunman, sinabi naman ni Lou Salvador, na mauna man si Pepe Zalameda, limang sanggol daw naman ang kanyang isisilang. Ayaw patalo sa kanyang mga karibal, sinabi na man ni Vicente Liwanag, na pinakatangi daw sa lahat ang isisi lang niyang sanggol. Magkakaganyan na nga, kung natitiyak niyang dalawa ang paa ng kanyang isisilang! NAPAG-USAPAN hu dito sa opisina ang..tungkol sa kape. Sa nalalaman hu namin, pinakapihikan na sa kapeng iniinom niya, si Pancho Magalona. Kaya naman, tuwing tatanggap siya ng bisita, una munang iniaalok niya ay kape. Kapag tumango ang inalok, suwerte niya, sapagka’t walang mahinang klaseng kape sa tahanan nina Pancho. SA bakuran ng LVN, si Charito De Leon daw ang pin. a k ama i lap Dahil naman sa kanyang pagigiag mailap kaya siya nakakagiliwan ng mga kapuwa niya artista, maging babae o lalaki. Ang ibig na ming sabihin, iyan ang tunay na artista. Balang araw, si Cha rito ay magkakaroon ng pangalan, sapagka’t “inaalagaan” siya ng lVñ. ISA NG eabi, nakita naming pumasok si Leroy Salvador sa isang sine. Maniwala’t dili naman kayo, ang taba ng babaing kasama! Siksikan pa naman sa loob ng sine. Hila-hila hu niya ang dambuhala. Ewan nga hu ba namin kung paanong nakakahila ng elepante si Leroy, gayong may rayuma na sa hita... Nang pumasok hu sa pintuan ng sine ang babae, binuksan hu ni Leroy ang dalawang pintuan —hindi hu magkasya sa pintuan, e! Huwag kang matakot, Leroy, hindi mababasa ito ni Charito! tudyong ito ay LA LONG naging marikit at kaakit-akit si Lolita Rodríguez, pagkatapos ng ilang panahong pamamahinga. ¿along gumandang lalaki si Tony Maiquez, nang magkamit ng karangalang kaloob ng FAMAS. Lalong nagiging makinis ang pag-arte ngayon ni Pancho Magalona, sa ilalim ng Pre miere. Lalong kumisig si Ramon Revilla, pagka tapos gampanan ang papel niya sa “Babalu”. La long nagiging maingay at maguió ngayon sa Pre miere, sapagka’t higit ngayon kailanman, ang islaging punung-puno ng mga gawain: ang ibig sabihi’y gagawa sila ngayon ng maraming pelikula. BAKA nangaYigailangan kayo ng ahente. I.nirerekomenda namin sa inyo si Jim Dela Rosa. Pakinggan ninyo ang “Mahiwagang Tunog.” Kung minsan2 nalulugi nang malaki —kung minsan ña ma, nagtutubo nang malaki! Ganyan ang ahente: kung minsa’y masaya, kung minsa’y malungkot! UKOL SA TUNAY NA DAGLIANG LUNAS PANGANGASIM NG SIKMURA LAG! AKONG LUMULUNOK NG MGA TABLETANG PHILLIPS* MILK OF MAGNESIA MASARAP ANG LASA! A N I 'M O'Y K E N D Y ! Each tablet contains Magneiium Hydroxide 309 gm. 2O-2T 70 BVLAKLAK Abril 11, 1956 —lka-9 Labas)— J>AXG nakatutuyang ngiti ang iniukol ni Magno kay Lukas, bago nameywang, saka lalong lumapit dito. Walang kakurapkurap si Lukas. —At, alam mo ba kung bakit gusto naming makuha mo na ang parte mo sa Rancho Muntalan, at kung bakit ang gusto nami’y ang malapit sa bundok ang iyong ku nin? Sapagka’t matagal ko nang iiatuklasang ang bahaging iyon ay mayamang-mayaman sa mina n& ginto. Iyan ang dahilan kung ba kit ipinain ko sa iyo ang aking kasintahang si Elisa —sa paninÁ walang iyan ay makatutulong sa amin! —mahabang salaysay ni Magno. Hindi kumikibo si Lukas. —Pero ngayon, tumatanggi ka. Ibig mo yatang ipakilala ang tigas ng kalooban mo. Kaya naman ipakikilala ko rin ang aking lakas! Nalaman mo na ang nakatagong kayamanan sa Rancho Montalan; nguni’t ibig ko ring malaman mo, na ang kayamanang iyan ay hindi mo mailalabas 3a kuta kong ito! —pasiya ni Mag no. Biglang napahngin si Lukas sa nagsalita. —Walang hiyaaa! —mariing wika ni Lukas. Hindi napigilan ang pagngi■gíh^ír ng kalooban, biglang niluran ; i Lukas si Magno sa mukha. .N’gumiti lamang si Magno, saka inililis ang kanyang mga manggas. Isang tuwid /’a suntok ang pinadapo ni Magno sa panga ni Lukas, at ito’y napalugmok no-, on din. Madaling sumaklolo si Elisa. SA boong panahong ito, si Elias ang matiyagang nag-aalaga sa may karamdamang si Elvira. Nasisiyahan si Elias sa 'kanyang gawain, sapagka’t laging nasisllayan niya ang babaing unang nagpatibok ng kanyang puso. —Nakahihiya sa iyo,' Elias, — minsa’y wika ni Elvira. Kung ilang araw nang inaalagaan mo ako! —Huwag mong alalahanin iyon. Ang isipin mo’y ang maaga mong paggaling! —sagot ni Elia3. Buong pagmamahal na tinitigan ni Elvira si Elias. —Ang inaalaala ko’y baka nakagambala ako sa iyo. Baka dahil sa pagtingin mo sa akin ay mapabayaan mo tuloy ang iyong tungkulin sa rancho? —may alinlangang tanong ni Elvira, —Naroroon naman ang aking tatay saka ang aking mga kapatid, e’ Isa pa, alam ng tatay na ako’y dito sa inyo naglalagi! —A, e,. «... wala... gusto ko lamang makatulong sa iyo! — nakikiming tugon ni Elias, Sa sandaling iyon ay narinig nila si Pitong. —Kuya! Kuya! —tawag ni Pitong. —Bakit, Pitong? -Mpinasusundo ka ng Inay. Madali ka raw! —Bakit daw? —Ewan ko. Sa hagdan lang sinabi 3a akin, e! Sige na! Nagpaalam si Elias kay Elvi ra. —Bakit kaya, Pitong? —tanong ni Elvira. —Hindi ko nga alam, e! O, ano, kumusta ka? Magaling ka na? —Kaunti... —Mabuti. Gumaling ka sana agad, sapagka’t may naghihintay sa madali mong paggaling! —Sino, si Elias ba? —nananabik na tanong ni Elvira. —A, hindi! —E, sino? —Ako! —sabi ni Pitong, saka napabulalas ng tawa. Lumabas na si Pitong. Naiwang iiling-iling at nakangiti si Elvira sa kanyang silid. SA kabilang dako, si Magno at ang kanyang mga kabig ay napilitang makinag-usap kay Tandang Islaw. Gayón na lamang ang pagpupuyos ng kalooban ng matanda, nang mabatid ang pakay nina Magno, laluna nang sabihing si Lukas ay papatayin ni la, kung hindi ipagkakaloob ng matanda ang bahagi ng lupa, na kailangang mapapunta kay Lu kas. —Anuman ang mangyari kay Lukas ay wala na kaming pakialam. At, walang kabuluhan sa amin, kung siya man ay inyong patay!n. Nguni’t ito ang inyong tandaan: kailanma’y hindi ko mapapayagang mapapunta ang kahi’t isang dangkal ng lupang ito kay Lukas, mangyari na ang mangyayari! —matigas na taring ng matanda. Umiling-iling si Magno. Kahi’t matanda na si Mang Islaw, e mainit pa rin ang nlo! —sabi ni Magno. —Ba, ang ibig yata ninyo’y ikatuwa ko pa ang inyong sinabi. Ang ibig ninyo’y ipagbili ko sa inyo ang lupa, sapagka’t nabibingit sa kamatayan si Lukas. Pe ro talos kong ang lahat nang iyan ay kagagawan lang ninyo! At kayo rin ang may kagagawan ng pagtalikod ni Lukas sa kanyang sumpa, hindi ba? —Puwes, Tandang Islaw, kung ayaw ninyong ipagbili sa amin ang buong rancho, kahi’t na iyon lamang nasa paanan ng bundok. Iyon lamang, at makaaasa kayong si Lukas ay makababalik pa sa inyo —babalik siyang ligtas, at nagsisisi! —wakas ni Magno. Kinalabit ni Tandang Sora si Tandang Islaw, saka paanas na nagwika: “Baka nga. naman na sa panganib ang ating anak, ba kit hindi mo pa ipagbili?” Biglang tinabig ni Tandang Islaw si Tandang Sora. —Hindi ko ipagbibiíi ang lupa. Makaaalis na kayo! —sabi ni Tandang Islaw. Noon lamang sumagot si Elias: “Narinig na ninyo ang pasiya ng matanda. at muling nalugmok ang kabig. Ang isa pang kabig ay nagkaroon ng pagkakataong makabangon. Nguni’t siya'y minsan pang napalugmok nang abutan ng isa pang lalong matinding suntok ni Elias. Hinarap ni Elias si Magno, na noo’y nakangiting parang nakatutuya. —Ikaw, halika! —utos ni Elias kay Magno. Sapat ang katagang iyon upang masiraan ng loob si Magno. Umurong ito. Ibig sanang mapangiti ni Elias, nguni’t nagpigil siya. —Ano, lalayas ba kayo o hin di? —muling tanong ni Elias. Hinarap ni Magno ang kan yang mga kabig. —Tayo na, mga bata! —utos ni Magno. Nguni’t nang babangon na ang isa pang kabig ni Magno, ito’y muling inunatan ni Pitong ng kahoy niyang hawak. Nilapitan ni Magno ang kanyang kabig, at wa lang kibong tinulungan iyon upang makabangon. —Tandaan ninyo, yamang hinmang ang pagkabakla ni Elias nang makitang nananaog na sa hagdan si Elvira. —Elvira! —tawag ni Elias. —Hindi ako maaano, Elias. Kailangang maglakad-lakad na ako. Kaya ko na ang katawan ko! —matuwid ni Elias. Lumapit si Elias kay Elvira upang ito’y kanyang tulungan. —Elias, ikaw muna ang bahala sa kanya at ihahanda ko lang ang kanyang tulugan! —bilin ni Belen. —Oo —maikling tugon ni Elias. Umalis na si Belen. —Elvira, hindi mo dapat gina,wa ito. Baka mabinat ka! — paalaala ni Elias. —Kung mabinat —di mamatay? —sagot ni Elvira. Umillng si Elias. —Nguni’t... —Alam ko, alam ko, hindi mo ibig mabinat ako! May kahulugan ang tinging iniukol ni Elvira kay Elias. —Hindi mo ibig, sapagka’t kailangan mo ang aking buhay! Hindi umimik si Elias. —Hindi ba? Napatungo lamang si Elias. Halos hindi niya naramdaman Abril 11, 1956 BULAKLAK 71 pala niya ngayon, kaya naghanda ako ng kaunti! —sabi ng matandang ina. Tiningnan ni Elias ang inihandang pagkain ng kanyang ina. —Kuwww, ang sarap nito! — sabi ni Elias. —At, ibabalita na tuloy niya sa Kuya Tomas mo, na ngayon ay kaarawan niya. Alam mo na na man ang ama mo: gusto, sama sama kayo tuwing sasapit ang kanyang kaarawan. Hindi daw siya magiging masaya kung hin di kayo makikita sa kanyang kaaTawan! —Kung gayón, may sorpresa kaming gagawin para sa kan ya! Tinawag ni Elias sina Carlito, at Matias. Dumating sina Carlito at Ma tias. —Carlito, Matias, kaarawan pala ng tatay ngayon. Kaila ngang magtago tayo, at bigla nating kantahan siya ng “happy birthday.” Nang dumating ang kanilang ama, nakapagtago na si lang tatBiglang napatingin sa kanya si Magno at ang mga kabig nito. —Layas na! Ano pa ang hinihintay ninyo? —pasigaw na ta nong ni Elias. —Mukhang matigas ang isang iyan, Tsip! —pabulong na wikii kay Magno ng isang kabig niya. Si Magno at ang kabig niyang bumulong Ba kanya, ay lumapit kay Elias. Ang mga magulang at mga kamag-anak ni Elias ay humanda na upang mamagitan. Nguni’t sila’y pinigil ni Tandang Islaw. —Sino ka bang sisigaw-sigaw sa amin, ha? —tanong kay Elias ng kabig ni Magno. Isang malakas na suntok ang naging katugunan ni Elias. Isa pang kabig ni Magno ang dumaluhong, nguni’t ito’y naunatan din ng isang suntok. Nakita ni Pitong ang nangyari. Madali siyang nakakuha ng kapirasong kahoy. Nakita ni “Pitong ang isang kabig ni Magno na napalugmok. Ito’y nagsisikap na makabangon. Isang malakaB na palo ang^ibinigay ni Pitong, di kayo makuha sa mabuting salitaan, hindi rin ninyo pakikinabangan ang inyong rancho! —pa sigaw na wika ni Magno, nang sila’y nakalalayo na nang ilang hakbang. Hinabol pa mandin ni Pitong si Magno, at ito’y tinamaan pa ng isang palo. —Tandaan mo rin ang palo kong iyan, —sabi ni Pitong, saka humalakhak. Nguni’t binalikan siya ni Mag no. —Elias! Elias! —ang tawag ni Pitong, na patakbong bumalik. —Bakit? —tanong ni Elias. —Aba’y hinabol ako ng dalawa, e! Kumilos sj Elias. Hahabulin niya sina Magno, nguni’t nagpasikat na muli si Pitong. —Pabayaan mo na ako, Kuya, pabayaan mo na ako! —nagtatapang-tapangang wika ni Pitong. Napailing na lamang si Elias sa kanyang kapatid..INAALALAYAN ni Belen ai Elvie sa pagpanaog. Gayón na lanang dampian siya ng isang halik ni Elvira, sa pisngi. —Iya’y tanda lamang ng pagkilala ko sa iyo ng malaking utang na loob! —sabi ni Elvira. UMUWI na si Elias. —Inay, Inay! —ang kanyang tawag. Si Tandang Sora, na noong inihahanda ang kanilang hapunan, ay napatigil sa kanyang gawain. —Ano iyon, anak? —Inay, hinalikan ako ni Elvie, hinalikan ako! —pagbabalita ni ya. —Hinalikan ka? —Oho, at naramdaman ko sa halik niya, na minamahal na ni ya ako. Ang sarap-sarap ng ha lik niya. Saan naroon si Itay? Ibabalita ko sa kanya! —sabi ni Elias. —Nagsimba sandali! —Nagsimba? Bakit ngayong gabi? —Paano, nawala sa ulo niya dahil sa walang hiyang taga-Maynila. Saka ngayong hapon lang namin nagunitang kaarawan nga lo. Nguni’t ang mga sandaling iyon na dapat makapagpaligaya sa kanilang lahat, ay naging mga sandaling naghatid sa kanila ng kalagim-lagim na pangyayaring hindi na nila malilimot-.. Halos pigilin nina Elias ang kanilang paghinga, sa kanifang pinagtataguan. Samantala’y nagmamatyag sila kung nakapanhik na si Tandang Islaw. Nakarinig sila ng mga kaluskos. Natitigib naman ng kaligayahan ang puso ni Tandang Sora, Hindi pa ma’y parang nakikinikinita na niyang magiging pinakamaligaya ang kaarawang iyon ng kanyang kabiyak. Marami nang narraos na kaarawan si Tandang Islaw, nguni’t sa palagay ni Tandang Sora ay mapapatangi ang isang iyon. Kunwa’y ipinagpatuloy niya ang kanyang gawain sa pamamahay. Ayaw niyang mamalayan ng kanyang kabiyak ang inihandang sorpresa para dito ng kani lang mga anak. —ITUTULOY— 72 BULA KLAK AbrjJ H, IMS KAYO ba’y naniniwala sa mga pamahiin? Ako’y hindi naniniwala. Noong araw, naniniwala ako, nguni’t nang maganap sa akin ang isang karanasang hindi ko na malilimet, naaabi ko sa sarili, na hin di pala dapat paniwalaan ang mga pamahiin. Ewan ko rin, maaaring sa ibang araw ay maniwala ako sa pamahiin, kung may mangyarl sa akin, na nagpapatotoong ang pamahiin ay isang tagapagbadya ng darating na k&totohanang magaganap sa buhay ng isang tao. Ganito po ang nangyari. Ako’y malungkut na malungkot noon na nakaupo sa isang likmuan sa aming tahanan sa San Anton. Nagugunita ko ang aking mga pagsisikap sa larangan ng pelikula, na hanggang nang mga sandaling iyon, ay hindi pa nagagantimpalaan. Walang anu-ano’y dumating sa amin si Ramon D’Salva. Si Ramon D’Salva ay tiyuhin ko, at katulad ng inyong alam, siya’y naglilingkod sa Premiere Productions. —Ano, umasenso ka na ba? —tanong niya sa akin. •Malungkot akong napailing. Hala, magbihis ka’t may pupuntahan tayol —Saan? —ang tanong ko. —Basta magih's ka’t’ sumama ka sa akin! Pagkatapos makapag-paalam sa aking ina, at pagkatapos na ako’y pahintulutan, ako’y madaling nagbihis. Nanaog na kami ng aking tiyuhin. Nang lumabas na kami sa pintuan ng ¿aming bahay, at nang tumawid na kami sa daan patungo sa kanyang nakaparadang kotse, isang pusang itim na itim ang kulay, ang biglang tumawid sa aking daraanan. Tinlngnan ko ang aking tiyuhin. Nakatingin din pala siya sa akin. Ang ibig sabihin ng aking tingin ay —“Tutuloy pa ba tayo?” —Tutuloy tayo! Huwag kang matakot sa pusang itim! —sabi ng aking tiyuhin. x —Maias yatang lumakad pag nakasalubong mo ang pusong itim! —Owww, pamahiin lang iyan! Sumakay na kami sa kotse. Hindi ko alam kung saan ako dadalhin. Basta sumunod lang ako sa aking tiyuhin. Iyon pala’y dadalhin ako ng aking tiyuhin kay Dr. Ciríaco San tiago, at irerekomenda sa mga pelikula ng Premiere Productions. Noon ko napatunayang hindi totoo ang mga pamahiin, sapagka’t nang makita ako ni Doc, kaagad na sinabing ako’y kanilang gagawing, bida, kung makikita nilang may kakayahan ako. Isa pa, sinabing “introducing” agad ako sa pel kulang “Unang Halik.” At hindi lamang iyan. Pagkaraan daw ng ilang aTaw ay magbalik ako, at palalagdain na ako sa isang kontratang may bisa sa loob ng isang taon. —Nakita mo na? Sabi ko na’t hindi totoo ang pamahiin! — sabi ng aking tiyuhin. Hindi nga naman totoo, sapagka’t nang umalis ako sa aming bahay, ako’y isang dalagang sawi ang mga pangarap sa buhay. Nguni’t nang ako’y bumalik, taglay ko ang isang kanggit-inggit na kapalarang bihirang makamit ng isang tao.—Sa/riling ealaysay ni Syrt* thia Zamora ng Premiere Productions. PAKIKIPAG-USAP* 5A * AAGA ★ BITUIN Efren Yago, Anos, Tay Quezon — Tutoo po bang asawa ni Dolphy si Gracita Dominguez? Sagot: Wala po sa kanila si Dol phy nang tawagan namin sa telepono. Orlando Casupanan, Florida Blanea, Pampanga — Tanong: Maaari po bang bigyan ninyo ako ng isang larawan ninyo na naka bat h,*ng-suit Miss Carol Varga? Sagot ni Carol: Ayaw ba kayo ng hindi nakasuot Pampailgo? 8ayang wala na ho ako ng hinihingi ninyo eh. Sonny Jarlego, Pandacan, Maynila — Tanong: WMa pt) kayang magalit kung maging magkaibigan kami ni Ike Jarlego? Sagot ni Ike: Wala pa naman akong katipanehl Juanita Nieva, Gumaca, Quezon— Tanong: Nani i liga w po ba si Nestor kay Delia Razon? Sagot ni Delia: Hindi po, aling Juanita, Delia Gonzaga, Tutoo po bang ¿>i Gloria Romero ay may kasintahan na? Sagot ni Gloria: Sino po ba ang nagbalita sa inyo? Luzviminda Adlao, Dinalupihan, Bataan -— Tanong: Saan po ba maaaring sulatan el Romeo Vasquez? Sagot ni Romeo: Sa Sampaguita Pictures po. Zenaida de la Paz, Sampaloc, Maynila — Tanong: Bakit po ba hindi slnasagot ni Nenlta Vidal ang aking liham? Sagot ni Nenita: Natitiyak ba ninyong lumiham kayo sa akin? Bienvenido Turqueza, Upi Cotabato — Tanong Maaari po bang maging kaibigan si Corazon Rivas? Sagot ni Cora: 8a lahat ng oras basta’t walang magagalit sa inyo. Lucrecio Relatado, Phil. Railway Co., Cebu City — Tanong Ma aari bang makipagkaibigan kay Oscar Roncal? Sagot ni Oscar: Opo. Luz Paz, Makati, Rizal —Tanong: Wala ho bang apelyido si DolPhy? Sagot ni Dolphy: Mayroon ho bang taong walang apelyido? Quizon po! Angelina de la Cruz, Bulakan, Bulakan — Tanong: Ano po ba ang pangalan ng anak ni Oli via Cenizal? Sagot ni Olivia: Mopet na lamang ang itawag ninyo. (Sun danesa pahina 74) Abril 11, 1956 BUL A KLAK 73 74 XLAKLAK Abril 11, 1>56 nais ba ninyono LETTY MARCEL Si Letty Marcel ay anak ni Dr. Meni Marcellana, naging direktor ng “Marcel Dentistry & Institute of Hygiene”. Nais sana ng amang sumunod sa kanyang bakas si Letty, subali’t ipinagtapat nitong nais niyang mag-artista. Madalas na sumasama si Letty sa kanyang kapatid na si Connie Marcel, na kasalukuyan noong mang-aawit sa Riviera. Nuon pa ay nakahalubilo na ni Letty ang mga tanyag na bituin sa pinilakang tabing. Pinsan niya si Nida Blanca. Dahil sa laging nakakausap niya ang mga artista ay nagkaroon siya ng adhikaing matulad sa kanila. Humingi ng pahintulot si PAKIKIPAG-USAP SA MGA BITUIN Ida Lozada, Gerona Tarlac—Tanong: Taga saan po ba si Nes tor de Villa? Sagot ni Nestor: " Taga Cabanatuan, Nueva Esiha. Angelina Enesario, Cotabato, Cotabato—Tanong: Ano po ba ang tunay na pangalan ni Miss Number 1 at Mister number 1? Sagot: Amalia Fuentes at Juancho Gutierrez. Rebecca Ramos, Tayabas, Manila Tanongpo ba ang tunay na address ng Sampaguita Pic tures? City. Sagot: Gilmore, Cubao Quezon Reynita Mayo, Coran, Palawan — Letty sa kanyang ama upang lumabas sa pelikula, subali’t nagpakatanggitanggi -ito, sapagka’t batang-bata pa siya. Nitong ma king dalaga na si Letty ay pinapag-aral siya sa Premiere Drama tic School- Dito nagkaroon ng pagkakataon si Letty, na makaiabas sa Stage Sh« w sa pagtatanghal din ng Premiere. Pagkaraang magkaroan ng karanasan sa Stage show, binigyan na siya ng pagkakataong maging ekstra sa pelikulang Ha-cha-Cha. Isang araw ay nakita ni Dr. Gervacio Eraña bí Letty, sa pagawit nito sa Manila Hotel, sa pamamahala ng kanyang ama sa sariling banda nito. IniTekomenda nito si Letty nito kay Bading de Leon Eraña, ng LVN. Naging sapat yaon upang bigyan agad si ya ng papel sa pelikulang “Filipi no Custom No Touch.” Nakita rin siya ni direktor Felising Constan tino, at ipinakilala siya kay donya Sisang. Isang mahalagang papel ang kanyang ginampanan 3a “Talusaling.” Pagkatapos ng pelikulang iyan ay binigyang muli siya ng papel sa “Chaperon,” na p:nagungunahan nina Armando Goyena at Emma Alegre. Hanggang saan kaya makararating si Letty, sa kanyang pagaartista? Walang makahuhula. Maaaring bukas makalawa ay ma ging isa siyang sikat na bituin. Siya’y maaaring sulatan sá 1612 Herran, Pako Maynila. Tanong: Nagbibigay po ba ng larawan si Nenita Vidal? Sagot ni Nenita: Mangyari pa po, di nawalan ako ng tagahanga kung hindi ko sila bibigyan ng larawan. Ely Tabacon, Surigao-Suarigao — Tanong: Tutoo bang bakla si Dolphy? Sagot: Hindi naman ho... Emiliano Bonita, Tagbac, Cama rines Sur: — Tanong: May asawa na po ba si Lydia Montañez? Sagot ni Lydia: Opo. Margarita Badac, Tanong: Saan ho ba ipinanganak si Gloria Ro meo? Sagot ni Gloria: Denver, ColoraNarito pa ang mga pangalang ipinadala namin sa mga prodyuser: Marcelo Francisco, Aurora Docdocil, Silverio Bolidoy, Isayas Villarubia, Lolita Lee, Segundino Pecorro, Emily Adraneda, Lydia Villarono, Feliciano Aguinaldo, Samuel Tubera, Ric Querilla, Mila gros Garcia, Exequiel Monleon, Benedicto Duran, Maximo Velasco, Cer Sangalang, Conrado Rivera, Eulogio Aquino, Peter Pasenoje, Leoncio Payopay, Solomon Taleno Jr., Natalio Villanueva, Atanacio Pado, Celestina Custodio, Gil Aro, Valentino Palma, Viviane Arago, Ambrocio Villeta, Evelyn Villasis, Dalmacio Jauel, Eliseo Merilo, David Amoroso, Pacita Castro, Rolando Prinsipe, Lelita Walican, Crispin Ramos, Gabriel Venturina, Berlinda Glodoviejo, Ernesto Toguilar, Fidela Muñoz, Julita Melendez, Francisco Reyes, Porfirio Miranda, Herminia Mercado, Lydia Garcia, Ramon Bautista, Aurora Reyes at Cristina Miranda. K U P O N 1 • Pangalan .................................................................. ......... '......... 2- Tirahan ............................................................................................. 3. Babae o lalaki .................................................................. ........... 4. Taas ........................................ Timbang ..................................... 5. Kulay Ng Balat ....................................... Gulang....................... 6. Anong instrumento ang alam ninyong patugtugin? .. 7. Mahusay ba kayong umawit? ....................................................... 8. Anu-anong wika ang nalalaman ninyo? ....................................... 9- Nagkaroon na ba kayo ng karanasan sa paglabas sa pelikula? (Gupitin at lakipan ng piaiakahuli ninyong larawan at ipadaUi sa amin ang kupong ito). do, U S A. po. Basahin sana ninyo ang kasaysayan ko na lumabas dito sa Bulaklak. Fe Espino, Rizal Ave., Manila — Tanong: Hindi kaya magalit si Nenita Vidal kung sulatan ko si Manding Claro? Sagot ni Manding: Kay Nenita ninyo itanong iyan. F. Villares, R. CamaTies Sur — Tanong: Maaari po bang makahingi ng larawan kay Edna Luna? Sagot ni Edna: Yaon lamang pala eh. B. L. Amon, Gumaca, Quezon — Tanong: Ano po ba ang hinahanap na katangian ni Teresa Gallardo sa isang lalaki? Sagot ni Teresa: Siyempre, yaong mabait. Felisicimo Estrada, Dulag, Labra dor, Pangasinan — Tanong: Wala po ba kayang magagalit kung ligawan ko si Nida Blan ca? Sagot ni Nida: Baka ho magalit ang katipan ninyo, eh. Cecilia Magayaner, Daraga, Albay — Tanong: Saan poba ma aaring sulatan si Nelly Baylon? Sagot ni Nelly: Sa Sampaguita Pictures po. Cristina Simon, Anacleto Sta. Cruz, Manila — Taos-puso kong binabati si Gloria Romero da hil sa pagsapit ng kanyang maluwalhating kaaTawan at nawa’y manatili siyang maganda at mabait. Sagot ni Gloria: Kay sarap namang pakinggan ang inyong isinulat, aling Cristina. Lilia Basco, Daraga Albay — Ta nong: Ano po ba ang pelikulang ginagawa ni Carol Varga? Sagot ni Carol: Ang “Santa Lu cia” at panoorin ninyo ho. Leticia Novales, Calapan, Mindo ro — Tanong: Ilang taon po si Nenita Vidal? Sagot ni Nenita: Labing apat po. Eleuterio Putong, Acoje Mines — Tanong: Mabait po ba si Cora zon Rivas? Sagot ni Cora: Mabait na mabait po ako, may ipinag-aalinlangan ba kayo sa aking kabaitan? Demy Folores, Roxas City —Ta nong: Ano po ba ang tunay na ' pangalan ni Luis Gonzales? Sagot ni Luis: Luis Mercado po, magandang pangalan hindi hu ba? Glicerio Quiriquito, Binubusan, Lian, Batangas — Tanong: Tu too po bang hfryalay na sina Arsenia Francisco at Jose Padilla, Sagot ni Senyang: Gaya po nang nalathala na sa mga babasahin? Abril 11. 1956 BULAKLAK 75 IPINAGKAKAPURING IHANDOG NG LIBRAN sÍna SALCEDO PEREZ PACHECO ¡(¡wENGOC - ~ NG VIETNAM Kasama ang 800,000 taong gumanap at tumulong sa pagbibigay buhay sa pelikulanq it o ! IN VIETNAM Ragila-gilalas na kasaysayang pampelikula! Ang ’’Saigon" ay tunay na kahanga-hanga sa kasaysayan lang Pilipino! ng peliku “ A.f r , DIRECTED BY DEIEON story amo screenplay by CESARMUGO 76 BULARLAS Abril 11, 1966 Hindi Katulad... (Buhat 8* pahina 34) yan siya ni Conrado at inilayo sa asawa. —Nariyan si Dina, —anas ni Conrado, sa himig panunudyo.— Lalong maganda! Napangiti si Menardo. Para Hang nahuhulaan niyang ang kasama ng dalaga’y ang lalaking iyon: si Bing! Nabalitaan niyang hindi na si Mar ang laging kasama ni Dina. Iba na raw. Iyon nga si Bing! At iyon ang inaasahan ni Menardo na kasama ng dalaga. —May kasama? —pasumalang tanong ni Menardo. —Kasi pa! pakli ni Conrado. Ang Pagbili Ng Mga Bona Ay Maboti Para Sa Bay an, Mabuti Para Sa Pangangalakal • Pinakatigtaa na param trpang humita mg inyong naümpoh • ltinutustQt m mga balah na pagpapatmlai na pambanoa • "Nagpapalaganap m proiuJugraa ng fotgH na hay amanan g pambanaa • Nihdunaaan ang kawalan ng hanap bukay, pmatataae ang halaga ng talapt TINUTULUNGAN NINYO ANG INYONG KALAKAL KAPAG KAYO’Y BUMILI NG BONONG PW & ED Makipag-alam Mt Securitiaa Market Dept. CENTRAL BANK OF THE PHILIPPINES MANILA —gino? —Kilala me na, e. —Kilala ko na? —Oo, si Dan! —Si Dan, ba ikamo? —Muntík nang masamid si Menardo. —Hayun sila! Sayang, kung hindi ka lang nag-iba ng isip... —Huwag mo nang ituloy, Con rado, —hadlang ni Menardo at tinapik-tapik sa balikat si Conra do, nang makitang si Dan nga ang kasama ni Dina at hindi si Mst. —Hindi ko plnagsisisihan iyon. Humiwalay sí Menardo s& mayhanda, at tinungo niya si Cora. Sumidhi ang nadamang pagmamahal niya sa asawa. Lalong dumilag sa paningin niya si Cora. Parang bituing lalong nagningning ee ptreldt na karfrnten* Hin di maraya. May sariling ningning, di tulad ni Dina! —Oo, bakit mo ako tinititigan? —nakatawang pansin ni Cora kay Menardo nang titigan niya nang walang kaalis-alis ang asawa. Napatawa si Menardo. —Wala, wala! —aniya. —Nagbibilang lang ako. Napakunot ang noo ni Cora. Subali't hindi nagsalita si Me nardo. Hindi niya sinabi kung ano ang binibilang niya. —Sukat bang pati si Dan ay napabilang! —naibulong ni Me nardo sa sarlli, at di-sinasadyang nakabig ang asawa nang pumailanlang ang isang malamyos na tugtugin. —WAKAS— TAGUMPAY NG... (Buhat sa pahina 31) nag-iisa ka lamang noon sa tahanan ng iyong Tiya na siya mong pinakikituluyan sa Maynila. Nakaupo na si Edgar ay wala pa rin ni anumang katagang mamutawi sa ^anyang mga labi. —Ed, sa palagay mo kaya ay babagay ito kay Raquel? —mahinahon mong basag sa katahimikang sandali ring namag*tan sa inyong ^alawa, at binuksan mo ang kahong kinasisidlan ng damit-pangkasal na binili mo. Hindi parin humuhuma si Ed gar. Sa sulok ng iyong mata ay panakaw mo siyang sinulyapan. Nakita mong sa iyo siya nakatitig. Nagbaba ka ng mukha. Nguni’t sa iyong pagkakatungo ay bigla kang nagulantang nang maglaro sa iyong muni si Raquel sa kasuotang pangkasal! Dagling gumuhit sa iyong dam damin ang lalong masigid na panibugho! Gumapang ang kilabot sa iyong buong katawan. At bago mo nagunitang ikanlong kay Ed gar ang may hapis mong mukha, ay may mga butil na pala ng hinanakit na nakapaglandas sa iyong magkabilang pisngi. —Lourdes, — bigkas niya sa mababang tinig, at noon lamang si ya nagsalita. May timyas ng pagauyo ang pagkakabigkas niya sa iyong pangalan, —Hindi ka dapat lumuha, sapagka't para sa akin, ang nararapat na magsuot ng damit na iyan ay... Ikaw! Gayón na lamang ang iyong pagkabigla sa narinig mong sinabi ni Edgar. Hindi ka makapaniwala! At bagama't may galak na nagbangon sa iyong damdamin ay nagunita mo pa rin sa Raquel. —Nguni't, Ed, sadyang para kay Raquel, at hindi sa akin nauukol ang damit na ito. Binili ko ito para sa kanya, sapugka’t sa kanya ko rin nabatld, na ako ang kinapos ng palad sa ating pustahan. Nakatanggap ako ng sulat niya na nagsasabing... —-Na nagsasabing, kami'y magkatipan na, —maagap niyang agaw, —Na kami ay ikakasal na bago sumapit ang napipintong bakasyon sa ating paaralan. Subali’t, Lourdes, si Raquel ay na ming kasintahan ko dahil lamang sa ating pustahan, at iyon ay alam mo. Nguni’t ang hindi mo pa natatalos ay ang isang katutohanang tanging ikaw lamang ang aking inibig sa mula’t mula pa upang pakamahalin hanggang sa dulo ng aking buhay! Laie kang nagulat sa iplnagta(Sandan sa pahina 79) 78 BüLAKLAK Abril 11, 1956 NANGUNBUSAP NA... (Buhat sd pahina 110) ang tindig sa pakikibaka sa ka biguan. Ulila na si Rosenda sa ama. Siya ang pinakamatanda sa anak nina mang Takyo at aling Danding. Napaatang sa kanyang balikat ang tungkulin ng kanyang ama nang ito’y sumakabilang bu hay. Masasaktin si aling Danding at maliliit pa ang kanyang mga kapatid. Nakata pos lamang ng mataas na paaralan si Rosenda. Nagkapalad siyang mapasok na takigrapa sa pribadong kolehiyo sa kanilang bayan. Subali’t hindi siya nagtagal sa paglilingkod sa nasabing paaralan pagka’t tumanggap ng utos ang Dekanr. ng kolehiyong yaon na ipinid ang paaralan. Buhat noon ay sinikap na ni yang humanap ng ibang mapapasukan upang maitaguyod ang mga kaluluwang umaasa sa kanyang kalinga. Subali’t marami nang sapatos ang kanyang nagasgas, makapal na ang kalyo sa kanyang sakong sa paglakad at pagbabakasakaling makatagpo ng gawain, datapuwa’t iisa ang naging hantungan ng lahat niyang pagsisikap.. ■ —mapait na kabi guan. .. —Nahan ang katarungan ng Lumikha? Nahan ang kanyang awa? Bakit Niya natiis na magdusa tayo ng ganitong kasawian sa buhay; gayong hindi ako nagkukulang ng pagtawag sa Kan* ya? —Buong kapaitang naihimutok ng dalaga. — Mabuti pa yatang s; Satanas ang aking tawagan at ako’y kanyang kahahabagan.-. NEW LOCATION DR. BUENAVENTURA S. REALIEA Chest Specialist Tisis Hika-Sakit sa Dibdib Ubo. Hingal. Paglura Ng Dugo (BATA O MA'ia.;DA KLUtfKA: Pedro Cruz, Bldg. 2 Palapag 401 Evangelista Quiapo Malapit «a nimbaban ng Qu lapo. Oras: 4:00 — 7:00 P.M. Araw-araw Silid Big. 201 X-RAY — Aerouol-Pneumotherapy KLLNLKA SA PUSO AT BAGA Dr. LUIS Z. GONZALES itayos-X, Fluoroscopia at Electrocardlograpia (aparatong pangaurl oa tl-ok ng R-209 Palomo Bldg, 815 O’Donnel. Maynila. Oras ng konsuita. 9-12 N.U. — 3-6 N.H. Tel: Klinika — 3-75-65; Tahanan — 3-78-69 INEKSYON sa ALMURANAS DR. V. T. SANTOS Tiyan—Sikmnra—Hayos-X ¡ R-210 Palomo Bldg. Azcarraga, Maynlla I Oras: 9:0—ti. Tel. 3-70-49 Espesyalista sa SAKIT sa ISIP at NERBIYOS DB. BAFAEL E. GARCIA ! DaJubhasa aa nerbiyos. matatakutin, pagkasindak at mga pagkaballsa conbulslon aaklt ng ulo at pagkaliyo. Hindi mapagkatulog at naalsiraan ng teip. 1 Tenggap&n trilld Big. 309; Pangatlong palapag Mercedes Bldg., Quiapo. Maynlla —Anak ko!... —nanghihilakbot na sabi ng kanyang ina.— Hindi mo dapat bukhin sa labi mo ang gayón. Ang kabigua’y isang hamon, isang pagsubok sa katatagan ng iyong pananalig sa Kan yang kapangyarihan. Ano ang malay mo, baka kaya pinagkakaitan ka sa ngayon, ay sapagka’t may higit na mabuting kapalarang inilalaan para sa iyo, sa atin, kung mapagtitiisan natin ang dinaranas nating kasaliwaang palad. —Nguni’t kailan pa?... Kung tayo’y patay na? Paano tayo mabubuhay kung laging sa pag-asam nauuwi ang lahat ng aking pag sisikap?... —at walang lingonglikod na linisan ang inang nangangaral. —Mahal na Panginoon. •. patawarin Mo po ang aking anak, pagka’t hindi niya nalalaman ang kanyang sinasabi. Liwanagin Mo po ang kanyang nadirimlang kaisipan. —Pabuntung-hiningang nausal ng matandang ina ng dalaga. —Tibayan Mo po ang kanyang puso sa pagtanggap ng kabiguan. Si Rosenda ay dating maloob sa Diyos. Kasani siya sa lang banal na kapisanan sa kanilang simbahan. Subali’t ang sunudsunod na kabiguan ang nagparupok ng kan yang pananalig sa kataTungan at kapangyar.han ng Dakilang Lu mikha. Sa kanyang sarili ay lagi ni yang nasasabi na kung may ka tarungan ang Diyos ay hindi si ya titikis n sa gayong paghihirap. Bakit yaong mga nakaluluwag pa sa buhay ang siyang madaling mapasok sa gawain. Tulad nina Aurora, Emma, Elisa, Weny at Linda.. Ang mga iyon ay hindi niya tulad na kung di magsikap na magbanat ng buto ay hindi kakain. Ang lalong pinakamasakit na dagok ng kabiguan sa kanyang buhay nang siya’y tuluyang layuan ni Miguel. May ilang taon na silang magkatipan ni Miguel , Ang binata ay naging masigasig na sila’y malagay na sa tahimik upang di-umano’y mapagtulungan nila ang pasanin ng dalaga. Su bali’t matatag si Rosenda sa kan yang sariling panindigan sa kabila ng mga kabiguan. —Hayaan mong sarilinin ko ang tungkulin ko sa kanila. Miguel, pagka’t gayón ang pangako ko kay Tatay. Pasasaan ba at hindi natin matutupad ang ating malaon nang pangarap. —Nguni’t... kailan pa Rosen da,... kailan pa?... Kung ta yo’y matatanda na? — may pagkabugnot na tugon ng binata. —Miguel!... —at napatitig si ya sa katipan. Matagal na nga ang ipinaghintay ni Miguel, su bali’t kung papayag siyang makasal na sila ay batid niyang hindi niya magagampanan ang tungkuling inihabilin ng kanyang ama. Kawawa ang kanyang masasakiting ina at ang maliliit niyang mga kapatid. Muli nyang tinitigan ang binata , at siya’y napabuntung-h'ninga. —Alam mong mahal kita, subali’t hindi sakim ang aking puso upang sikilin ang iyong kaligayahan, at ang kaligayahang hinahangad mo”y hindi ka maidudulot sa iyo ngayon pag ka’t wala pa ako sa kalagayan upang pagbigyan ka, kaya, kung naiin’p ka at hindi ka na makatatagal ay kinakailangan na kita sa iyong kapangakuan. Malaya ka na mula ngayon at itur:ng mong pangarap ang lumipas. Nakita n’ya ang pagd'dilim ng mukha ni Miguel sa pagpipigil ng damdamin. May garalgal sa tinig ng binata nang muling magsalita. Rosenda, kung ito’y isang hamon ay tinatanggap ko. Masakit sa loob kong magkalihis ang ating landas n subali’t masusu.'.od kung siya mong naia. Ngayon ko natatap ang katotohanang hindi mo ako in' big. Ibig niyang habulin noon ang binatang umalis nang walang paalam at sab hing pinakaiibig niya ito, subali’t muli siyang napaupo nang kumapit sa kanyang kandungan si Nante ang kanyang bun song kapatid. Nawalan siya ng lakas na bigyang kasiyahan ang kanyang puso. Nangibabaw ang pagkahabag sa kanyang mga ka patid at matanda nang ina. Hindi naglipat-buwan, natunghan ni Rosenda sa pitak panlipunan ng isang pang-umagang pahay a gan, ang pakikipag-isang dibdib ni Miguel. Daig pang pinagsakluban siya ng lupa’t langit sa masaklap na balitang yaon. Ang susun-susong kabiguang yaong pumupuno sa kanyang puso ang nagparupok ng kanyang pa nanalig sa katarungan ng Diyos. Subali’t ang walang sawang pangangaral ng kanyang ina ang kanyang nagiging gabay upang hindi maging lubos ang kanyang pagtalikod sa panin¡walang may' isang Diyos na makapangyarihan at makatarungan. Sa mabagal na pag-isod ng panahon ay nagantimpalaan na rin ang mga pagpapakasakit, at pagtitiis ni Rosenda. Napabilang siya sa mga “social worker” na naglilibot sa mga bayan-bayan at namamahagi ng tulong sa dukhang mamamayan. Natupad ang kanyang panga rap na mapaligaya ang mga ka luluwang mahal sa kanyang bu hay. Kung may hinanakit mang nananatili sa kanyang dibdib ay ang pangyayaring lubusang naunsiyami ang kanyang pag-ibig. Sinisikap niyang paghilumin ang sugat ng kanyang puso sa pagpapakalibang sa kanyang gawain. subali’t tuksong habang pinagpipilitan n-yang limutin si Miguel ay kung bakit lalo lamang niyang nadarama ang kakulangan ng katauhan ni Miguel sa kanyang bu hay. Hindi niya lubos na masi.-d si Miguel pagka’t siya ang nagbigay ng kalayaan sa dating kati pan. Sa kanilang paglilibot sa mga liblib na nayon sa pamamahagi ng tulong pangkabuhayan sa mga dukha ay lalo lamang kumikirot ang sugat ng kanyang puso pag ka’t nasasalang ng mga tanawin sa lalawigan ang naluoy na pa ngarap nila ni Miguel. Sa nayon binalak nila ni Mi guel na mamuhay. Isang mali t nguni’t sariling tahanang may manukan sa likod-bahay, may namumungang halaman sa paligid ng bakuran, nakatayong malayo sa karamihan, maluwang ang bakurang paglalaruan ng mga mumunting anghel ng kanilang pagibig. . . —iyan ang kabuuan ng pangarap nila ni Miguel, na nga yon ay isang mapait na gunita na lamang. At sa pagdaraan ng'alaalang yaon ay hindi niya mapig’l ang pangingilid ng kanyang luha. Ta nging si Liling na pinakamatalik niyang kaibigan ang naging sakdalan ng kanyang mga sama ng loob. Kilala ni Liling si Miguel at batid niya ang namagitang pangyayari sa dalawa. —Hindi ko siya malimot Li(Sundan sa pahina 85) TAGUMPAY NG... (Buhat sa pahina 76) pat niyang iyon. Di maulatang kagalakan ang bumalot sa iyong munting puso. Ang dati mong hinanakit ay biglang nasubhan ng maningning na pag-asa. Gayón* man ay nagpakatimpi pa rin ang iyong sarili. —Lourdes, —patuloy pa niya, —higit kanginuman ay ikaw ang nakababatid na kung kaya ko hinainan ng pag-ibig si Raquel, ay dahil sa ating pustahan. Kaya’t, utang na loob, patunayan mo sa kanya na siya ay hindi ko tunay na iniibig, —sumasamo pati ang kanyang tinig nang bigkasin ang pakiusap na yaon. —Noong una’y dinadaya ko sana ang aking dam damin, —dugtong pa niya, — nguni’t ngayon ko lubos na naunawaang, ang isang pag-ibig na tapat at bukal sa puso ay higit palang makapangyarihan kaysa pagsuyong marupok na supling ng isang pustahan, kaya... At biglang nauntol ang iba pa niyang sasabihin nang makarinig kayo ng sumalit na tawag ng kartero sa purok na iyon. Isang so bre ang iniabot sa iyo ng tagahatid-sulat, saka •magalang na nagpaalam. Sa unang sulyap mo lamang ay natiyak mo kaagad na kay Ra quel galing’ang natanggap mong iyon. • t “Anang huling bahagi ng kalatas: Kaya, ikaw na sana, Lour des ang bahalang magpaabot kay Edgar ng malungkot kong napagsapit. Utang na loob, sabihin mo ang katutohanan, na ako ngayon ay kasal na sa lataking gumamit ng dahas upang makamtan ang aking pag-ibig na sadyang para sa kanya ko inilalaan. Ang iyong kaibigam Raquel” Sapat na ang liham na iyon upang maparam na biglang-bigla ang ligalig ng iyong damdamin at alinlangan ng iyong puso sa ipinagtapat ni Edgar. Nuon din ay nagningning sa kaligayahan ang dati’y malamlam na kislap ng iyong mga mata! Pati ng iyong maamong mukha, na nuong una ay m¡8tulang larawan ng kawalang pag-asa ay biglang nabihisan ng matimyas na ngiti. Sa makapangyarihang atas ng lihim mong pagmamahal kay Ed gar ay napalingon ka sa kanya. Nagsalubong ang inyong mga pa ningin, na ang sa kanya ay may hiwatig ng pagtatanong ukol sa liham na hawak-hawak mo. Sa pagkakaugnay ng inyong mga titig ay nadama mong sumlgla ang tibok ng iyong puso! Nagunita mo tuloy ang damitpangkasal. At nang sulyapan mo iyon ay waring naging higit na busilak at lalong gumanda sa iyong pangmalas; kaipala’y sa dahilang, ang mapalad na magsusuot niyon ay wala nang iba kundi... ikaw! —WAKAS— PAGDIDILIDILI (ffuhat sa pahina 25) yumapos sa aman? malaon nang sabik na mayakap ang bunsong nawalay ng tatlong taon sa kan yang piling. ..—Ama ko! Ama ko! —ang umirin mo po ako sa nagawa kong pagkakamali! —Patuloy niya na waring hindi napansin ang maraming kanayong nakapaligid sa ka nilang mag-ama. Ang iba'y pipapahid ang kanilang luha. Ang iba na may marurupok na kalooban ay tumalikodt upang hindi makita ang tdgpong yaon ng mag-ama na nangungusap ang luha sa kani-kanilang mga mala. —Magdalena! Anak ko! — Lumu luhang wika ni mang Ambo. .— Nagpapasalamat ako at nagbalik ka sa aking piling! Pagkaraan ng ilang sandaii, ma tapos pahirin ang mga butil ng luha sa kani-kanilang mga mata, ay nagAbril 11, 1956 BULAKLAK 79 Sa katagalan ng kanilang pagbabalitaan ay noon lamang napan sin ni Denang na wala roon si An gel, ang nagbalita sa kanya. na may sakit ang kanyang ama. —Si.... si Angel, ho, nahan? — Tanong ni Denang sa ama. Matagal na sandaling hindi nakaimik si mang Ambo. Lumunok iyon na parang pinadudulas ang lalamunan. —Mag-iisang taon na ngayon siyang PATAY! —at napayuko ito. —Ho?.... —ang tanging namutawi sa mga labi rd Denang. Matagal na tinakasan ng kulay ang kanlyak na wika ni Denang. —Patawa- palitan ng balita ang mag-ama. yang mukha. —Nguni't ama.. FIGHTER $ .3 10- ft ■r Laging pinag-uusapan J ng mga maninigarilyo \ ctng FIGHTER. At may dáhilan, Ang sigarilyong FIGHTER ay nakapágbil bigay sa inyo ng mahigit k n a kasiyahan kaysa ibang sigarilyo. . . Anong inam na sigarilyo! Maging sa . paggawa o sa pamamahinga, matitiyak ninyo na ang sigarilyong FIGHTER ay may angking uri na nagbibigay sa kanya ng taguring “Ang Paborito . ng Madia!' “FIGHTER Cigarettes LA PERLA CIGAR & CIGARETTE FACTORY. INC. 2Í4 Quirino 'Ayenu< P*r«Raquc/Ruar Tel. 8 »1 80 BULAKLAK Abril 11, 1956 soon ¡among nakaraang Ungga <y nakausap ko siya sa Maynila. Siya ang nagsabi sa akin no pabasa raw ninyo ng ay on, at siya rin ang nagbalitang may sakit daw kayo? —Ha?.... —Si mang Ambo ña man ang hindi makapaniwala sa kanyang naxinig. Paano'y isa pa siya sa mga nakipaglibing nang ihatid sa huling hantungan ang kasintahan ng kanyang anak. — Tai a gang mahal na mahal ka sa kanyang puso! Ayaw pa sanang paniwalaan ni Denang na patay na nga si Angel* Subali't nang patunayan sa kanya NG SWEEPSTAKES ay naglalaro sa SAMPUNG bilang? Mga kaibigan, ito ay isang katotohanan na natupad dahil sa pagkakaroon ng isang bagong pamamaraan ng pagtola. Ang bawa’t libreta ay naglalaman ng SAM PUNG BILANG. Sakaling isa sa mga bilang ang magwagi ng malaking gantimpala, lahat ng biláng o tiket mula sa libretang ito ay magwawagi rin ng malaking premyo! Samantalahin ang bagong paraang ito! BUMILI NG INYONG TIKET para sa bolahan ng sweepstakes sa Abril 22! Tulad ng dati, mahigit na KALAHATING MILYONG PISO ang ipinamamahagi, LIBRE SA BUWIS. PHILIPPINE CHARITY SWEEPSTAKES Ibabang Palapag, Gusali ng NAMARCO M. de ¡a Industria, Maynila Tel. 2-7391 ni aling Trining, ina ni AngeL na patay na nga ang anak nito. ay saka ¡among naniwala si Denang. Nguni’t kalakip naman niyon ang hapding kirot na nabuhay sa kanyang puso.... higit na mahapdl kaysa sa úname niyang kasawian sa paiad ng mga mapagsamanta¡ang apo ni Adan, na matapos siyang lamuyutin sa paiad ng mga ¡yon, ay naiwan siyang lantang bulaklak na wala nang bango. —“Oh, Bakit.... bakit kinailangcmg sapitin ko ang ganitong kasawian? Bakit?.... At bakit ko pa naisipang lumayas sa amin at pagtaksilan si Angel at sumama ako sa lalaking dumaya ng aking pag-ibig? Bakit ko pa sinunod ang kabaliwan ng aldng diwa upang pumagitna sa magulong lunsod ng Maynila? Bakit?.... Bakit?... ." PARANG multong nagbalik sa gunita ni Denang ang isang urnagang naglalako siya ng gulay’ ai isda, na kamunUk na siyang nabundol ng biglang lumikong kotse. ¡sang lalaki ang umibis at nilapitan siya. Iyon si Arturo, na mata pos hingin ang kanyang pagpapaumanhin, ay nakipagkilala sa kanya, hanggang sa magipg ¡aging panauhin niya iyon, at matangay siya ng katamisan ng dila nito. hanggang naakit upang liparin ang pinapangarap niyang lunsqd ng Maynila. Sa ginawa niyang pagsama kay Arturo ay nailibing tuloy niya sa paglimot ang mabait na kasintahan, si AngeL At kaya lamang niya naalaala ang pinagtaksilang kasuyo ay nang mal am an niyang may asawa't anak pala ang sinamahan niyang lalaki. Pa rang nabulagan ay namasukan si ya sa isang Bar bilang tagapagsilbi. Nguni’t hindi niya akalin na sa pook na iyon ay marami palang lawin ang maglulugso ng kanyang napariwara nang puri. —Kalamayin mo, anak, ang kapalaran ikinabit sa iyong buhay ng ating Panginoon. —Tinig ng kan yang ama ang gumambala sa malalim na pagdidili-dili ni Denang. —Tena, Denang! —Tawag ni aEng Trining namimighating dalaga. —Soli wan mo kami sa pagbasa ng pasyong mahal! ’^cnutok man ay hindi umimik si Denang. Nakaharap na siya sa ; jng mahal ay parang wala pa siya sa sarili. At nang umaawil m siya ay maiinit na luha ang pumatak sa kanyang dibdib. Naaa niya si Angel! At ang kan yang puso'y nauuhaw.... nauuhaw sa timyas ng pag-ibig ni AngeL ---- WAKAS-1MAY ISANG... (Buhat sa pahina 23) kuwintas ng mapuputing bulak lak ng sampagita na sa kasariwaan ay nagtatapon ng masamyong halimuyak, at sa isang saglit ay parang lumaganap at napuno ang buong restawrang iyon. —Ako! Ako! —Ang namulas na sunod-sunod sa labi ni Erlina. —Ako. Ako.... Tinanggap n:ya ang sampagi ta at nakita niyang may'sulat na kasama iyon. Nanginginig ang mga daliring dinampot iyon at binuksan. Pinahid ang ulap ng luhang tumatakip sa kanyang pa ningin at binasa. At saka pa lamang nalunasan ang mabigat na suliranin ng puso ni Erlina. “Erlina, Nabasa ho ang pakikvpagisang dibdib nd Artsmio. Ako'y (nakikiramay sa pagdaramdam mo. Dahil sa pangyayaring iyan, kaipala’y hindi mo na ibabawal sa aking padalhan kitang muli ng sampagita —ang sogisag n'g aking pagmamahal na masusumpungan mong may bangong isusuob sa iyo sa habang buhay. Kaya, tanggapin mo sana, Erlina ang una't hu ling yamang inihahandog sa iyo ng aking kaluluwa. Rafael.” —WAKAS— Wal ang Pat a wad (Buhat sa pahina 21) kundi laguk-lagok, hindi na konti-konti lamang, kopa-kopang puno na; at habang tumutungga ay lalo siyang nauuhaw. Lalo si yang nagpapanibagong bulas. Nakikita niyang tila panoramang umiinog ang magagandang tanawin sa kanyang paligid, at kasabay niyo’y paTang mga puting silahls na humahawi ng maiitim na guniguni s> kanyang isipan. Napapangiti na siya ng sariwang mga ngiti. Noon lamang siya natawang may matutunog na halakhak. Naislp niyang ang ma ssing pala’y parang masayang panaginip. Wala siyang malay na iyon pala’y simula na ng “De lirio,” o paghihingalo ng isang buhay na nalalapit sa kanyang wakas. Samantala’y patuloy na sumisidhi ang kanyang uhaw. Isang lagok pa, dalawang lagok pa ng alak at sa wari niya’y maaari na siyang makalipad na parang ibon kahi’t walang pakpak. Maaari na siyang makalipad na parang ibon kahi’t walang pakpak. Ma aari na siyang makatakas dito sa mundong kahapis^hapis. Hinawakan niya ang prasko at siya’y magsasalln, subali’t wala na palang laman. Ilang patak na lamang ang tumulo sa kopa. Ang ilang patak naeaiak ay hindi sapat upang magkabagwis ang kanyang kahibangan. Sayang. Kung wala na siyang matutungga ay kay daling mapuputol ang kan yang pag-aaliw. Nguni’t hintay! Mayroon si yang naalaala. Nagunita niyang sa estante ng mga kagamitan sa pagluluto sa kusina ay may isang bote ng Giniebra San Miguel na kakaunti lamang ang kulang, at marahll iyo’y nalabi sa isa nilang piging at naitago doon ni Bun day. Dali-dali siyang nagtindig at walang iniwan aa paroparong pa-' giray-glray na lumabas. sa Rusi na, at nang muling pumasok ay hawak na ang boteng sa boong akala niya’y alak nga ang laman. Hindi n:ya batid na iyon pala’y pinagsidlan lamang ni Binday ng Alcohol Denaturado, a “Wood Alcohol” na glnagamit sa pagpapaningas ng Kusinilya. Isang mabagsik na Ingridyenteng nakakalason, at ang ilang lagok la mang ay labis nang makamatay ng isang kabayo. INUMIN KAYA NI ERLINDA ANG LAMAN NG BOTENG IPINALALAGAY NA HINIEBRA? (ITUTULOY) ISANG TANYAG... (Buhat sa pahina 19) panig niya, ang kanyang kakayahan. Ang mga tao ay halos napipigil ang pahina dahil sa nakikita nilang ang mabibilis na tuldok sa bastidor ay mabilis na nakayari. Ang bawat panig ay humahanga sa kanilang namamalas. Pinupuri ng mga mayamang nagmamasid ang kakisigan at kabilisan ni Maria. Gayón ding paghanga at pagpupuri ang inuukol ng mga nagmamasid sa hindi kilalang bordadora. Ang ginagawa ng dalawa ay dumating sa pinakamahirap na bahagi. Natutuwa ang mga nagmamasid kay Maria at hinuhulaan nilang, sa bahaging ginagawa ay magagahis ni Maria ang kalaban. Nguni’t laban sa inaasahan, ang kalaban ni Maria ay matatag at patuloy na mabilis ang mga daliri sa pagtuldok at paghigit ng sinulid. Ang mga tuldok ay tiyak at hindi sumasala. Patuloy na nakikita ang kayarian na maganda at kahangahanga. . Isa sa mga taong nakatingin sa mahiwagang bordadora ay hindi napigil ang sa rili sa pagsasalita ng malakas. —Tingnan ninyo, anya — ang kagandahan, kalinisan at ang mga kulay na parang sariwangsariwa; hayan, malapit nang matapos. —Ang pinupuri ay ang ginagawa ng kalaban ni Maria. Totoo nga naman. Hindi náglipat-saglit at ang ginagawa noon ay natapos. Ang dalaga ay tumindig at tumanaw sa lahat ng pa nig. Isang maugong na palakpakan ang iniukol ng maraming tao nang makita siyang nakatapos. Hindi pa natatapoa si Maria* Natigilan ito. lnukulan ng tuigin ang bastidor ng kalaban na nakalapag, at nakita niya ang ka yarian. Natigilan si Maria. Muling umugong ang pagbubunyi ng mga tao sa naunang nakatapos. Masaklap na hatol ang gayón sa isang napipdan. Dinamdam ni Maria ang nangyari. Nanlulupaypay siya at hin di makatunghay sa mga tao. Ganoong napakalamig ay para si yang sinis.gan. Ang pawls niya ay hum.h.lam sa kanyang mga mata. isang kapasyahan ang bumangon sa isip ni Maria, ang pagpapatiwakal. Hinawakan ang gunting na ginagamit at isasagawa na sana ang makutim na tangka. Siyang paglaplt ng mahiwagang kalabafl, at anya; Maria! huwag. Hindi mo dapat gawin ang tang ka mo. Mangilabot ka. Dapat kang lujnawig upang magsisi. Ang iyong kataasan, kapalaluan at hindi mabuting pakikitungo sa mga nag-akyat sa iyo, ay dapat mong pagsisihan. —Sino ka ba? —payamot na naitanong ni Maria. —Ako ang hinahangad mong makalaban; ang Dyosa ng Karunungan. Pinakiharapan k i t a . upang ang malí mong pagkakilala sa sarili ay huwag nang maulit, at ang karampatang parusa ay dapat mong matamo sa kaukulang panahon. Napatigagal si Maria. Ang pagkatingin niya sa Dyosa ay nagbabadha ng almlangan. Ibig niyang ibuka ang bibig upang humingi ng tawad ay hindi niya magawa. Ang kapalaluan din ang nakapangyayari sa sarili. Ang kanyang mga mata ay nagsisimulang manalim. Siyang pagsasalita ng Dyosa. —Mula ngayon, ang iyong katangian sa paghabi, ay dadalhin mo sa lahat ng panahon. Sa pamamagitan ng paghabi, gagawin mo ang iyong magiging tahanan. At sa tahanang iyong yayariin, ay doon ka mabubuhay. At nakita na lamang ng mga tao ang untiunting paglalaho ni Maria at nang ito ay maparam ay lumitaw ang isang malaking gagamba na noon din ay nagsimulang humabi ng kanyang taha nan. Nangabaghan ang mga tao. Hindi nila akalaing humantong si Maria 6a gayong kalagayan. Natitii han sila sa pagtingin sa patuloy na paggawa ng gagamba. Sa paggawa ng kanyang bahay. —Hanggan diyan mga anak ang kuwento. Maging aral nawa sa inyo ang alnapit ni Marla. —Napakalungkot po ng kan yang sinapit, ingkong. —Si Pekta ang nagsaEta. —Iyon ay nangyari, upang maputol ang kanyang kapalaluan. Kaya, kayo mga anak, iyang pagpapalalo sa kapuwa ay huwag ninyong magagawa-gawa. Mangi labot kayo sa sinapit ni Maria. —Isa nga pong magandang aral ang sinapit niya, ingkong. —Siya, kayo ay dapat nang lumakad. Il'ligpit pa ninyo ang-mga alaga ninyo. —Opo, ingkong. Lalakad na po kamt —Si Manuel ang nagpaalam. —Samahan kayo ng Mahal na Poon. —WAKAS— BUHAY NA LARAWAN (Buhat sa pahina 17) na kaibigang inanyayahan ni Abogado Santos, na siyang may handog ng idaraos na “stag party”, alangalang sa nalalapit na pakikipag-isangdibdib ni Rogel. Ito man na man ay naroon na rin at nakangiting nakikipagkamay sa bawa’t dumating at bumati sa kanya. I ^Z,--.7Z,- MANUEL ZAMORA Sumusugpo Sa Anemia! Aho y may anemia sapul pa noong ako’y na.-aaral sa mababang grado hanggang sa aking pri mera anyo ng "high school." Ako nuo'y pay at. maputla at mabrna sa blase. Matapos akonv matainom ng Tiki-Tiki Extract Manuel Tamura sa luwina ako ngayo’y mal uso g na may kutis na animo’y rosas at ang aking anemia ay ganap na naAndrea Bartn!„^e Ang Tiki-Tiki Extract Manuel Zamora ay isang maoisang pampalusog na. sagana sa Bitamina B complex, ito y suniasansala ai luinuiunas sa ocnBeri’ diuresis at anemia; tuxnutulong sa pagtunaw ng kinam at sumusugpo sa nagsiMinulang pagkatuyo. Ito y isang hgtas na panlun.is sa mga ka ramdamang nagpapahina. Ang nagdadalang-tao o i>agpjipasusong mga ma at mga bata ay kaHangang ito'ynO2riwi!“ataa5 Ur,nfi na rtu. SALAPING GANTIMPALA Ito »n;mR b,Song boteng ouy „ tc 98LR Hidolgo I Abril 11, 1958 BULAKLAK 81 Sinimu’an ang inuman ng alak .Isang madaling tablan, kaharap ng mga nagmamalagihay na rin ang lumapit pa kay Rogel, pagkatapos na tunggain ang nalalabing wiski sa kanyang hawak na kopa. —Bakit mo binili ang, buong baka... gayong mur' ang gatas at maaari ka na\ mang bumili ng unti-unti...? —tanong ng lasing nang tatangu-tango pa sa pagsasa’ita. —Siyanga..; bakit maaga kang nakaisip na magbigti..? —susog ding tanong ng isa n a m a n g nagmamalagihay nang mapulang-mapula ang mukha. Nangiti muna si Rogel, lumagok ng serbesa sa hawak na baso, saka marahang sumagot. . —Ang pag-aasawa ay katulad din ng kamatayan, mga kaibigan... Iya’y may pana hon nang pagdating, sa ayaw mo’t sa ibig. .—Pero, kung hindi ka lumigaw, hindi darating iyan... —biglang sagot ng isa sa mga kaharap na namumu82 BüLAKLAK Abril 11, 1956 ngay na rin ang mga mata. —E, bakit naman hindi liligaw... Ang ibig mo ba’y maparis sa iyo, na gayong mahigit n a n g tatlumpung taon ay hindi pa marunong lumigaw hangga ngayon, ka va hindi makapag-asawa... —pakli naman ng isa, na na ming sanhi ng malakas na paghahalakhakan ng magkakaharap. —Ang inaalaala ko kay Bogel ay baka inatulad sa kaibigan rihting si Masiong, na habang ang asawang abo gada ay nasa hukuman at humaharap sa usapin, ay siya naman ang naiiwan sa bahay na naglalaba ng mga lampin at nag-aalaga sa bata... — anang isa pa. Nagkatawanan ang magkakaharap, sapagka’t ang Masiong na sinasabi nito ay kasa^kuyang pumapasok sa kanilang kinalalagyan. Narinig pala ni Masiong ang sinabi ukol sa kanya, kaya nakangiting sumagot. —Mabuti na ang maglaba* ng lampin at mag-alaga ng bata, kaysa katulad ng kai bigan nating nagsalita na kaNaisMauli Ang Lakas, Napababafa Ang Glándula Hindi na kailangan ngayoñ añg magtiis buhat sa paglalaho ng pagkalalaki at lakas, panghihina ng imp at katawan. nerbiyos maruming du go balat ná may karamdaman kalungkutan hindi mapagkatulog yapagka’t isang Manggagamot na Amerikano ang nakatuklas ng Laang ma-dali at maginhawang paraan upang mawakasan ang mga bagabag na ico. Ang tuklas na ito ay naya kaayaayang ayos tabletang madaling lu'iu_ kin. Ganap na walang panganib, magllligtas sa inyo sa operasyon ng glán dula at nakaDagdudulot ng bagong sig la at kabataan sa llbo-libo. Tuwl. rang nagkakablsa sa glándula at ner biyos at nagbibigay ng bagong saganang dugo at lakas sa inyong mga ugat. Makikita at madarama sa in yong sarili ang kabataan. Magni. ■tngnlng ang ihyong mga mata mag ic n kavo ng kasiglahan at ma. nanalavtay sa Inyong k^tawan ang lakas át sigla ng kabataan. At ang kahangahanga at bagong pangpalakaa ng mga glandulang ito na kun? taw.arm av Vi-Tab<j ay plnananagutan. Napatunayan ito ng li bo ’;bo sa- Amr-rika at ipinamamah^gi naa-von ng mga botikarvo d'to r>a Pi lipinas sa Halim ng pananagutang ga-. nap na makasisiya ea Inyo o fsasauh f’1'* «nvong sa’ani. Dapat kayong padamhin ng kalakasa-n at magkn-^ n ng t-»eal makadama ng kaba taan o ibalik lamang ang basvorg na. at r»ng invent* nv h,><a'’u’l. Ang isang tang’ng boMyang naglalaman ng 43 Vi-Tabs ay munang-mura ang halaga at ang pananaguTT2 T/mUh tftn aT1£ magsa. V 1" JL vLDS sanggalang sa inyo. Vi-r*bt Tablat contain a tn Grain*, Iron Lbria*, lJ/a; .ulne, »/*; Acid Araenotia. 1/2ÍK»; Pu.Srr'zfld x Vomli*, l/10j Pituitary W/>,ic, ] i - - tnyrold gub.^nco Whola, /24; A4r* Who!», 1/^; YohlrnbLa» J/24; ZJxx Pboaphlda, 1/30. sapi sa Kapisanang Hampasbakya. —Anong hampas-bakya... ? —nakatawang tanungan ng mga kaharap. —E, hindi makapanaog kung ayaw ang asawa... at ni hindi makapagpaalam na aalis, oras na makitang hawak na ng asawa ang bakya nito... at nang minsang magtanan sa pag-alis... alam ninyo ang nangyari nang magbalik... ? —Ano ang nangyari... ? tanungan uli ng mga kaha rap na sinundan ng tawanan. —Nagkasira-sira ang bak ya ng asawa sa kanyang ulo... kaya matagal na hindi nakapanaog ng bahay... —sagot ni Masiong, na sinundan ng halakhakan ng lahat. —Hindi marahil mangyayayari kay Bogel ang bagay na iyan... —anang isa na man. —Malay natin... Iyang bait ni Bogel na iyan... Ang sabihin mo’y baka pagsuotin pa iyan ni Bosella ng kamisola... —sunggab ni Pakito, na malagihay na rin, na iki-' nangiti lamang ni BogeL —Huwag mong gagawin iyan, Bogel... Hindi baleng mag-nait gaun ka... pero huwag kang magkakamisola at kahiya-hiya... —nakata wang salo ni Bamon, na ma lakas ding ikinatawa ng magkakaharap. Patuloy ang inuman at ang pagbibiruan, hanggang ikawalo ng gabing yaon, - na siyang oras na ipinaghiwa-hiwalay ng magkakaibigan. Lu ían ng kanyang awtong nagtungo si Bogel sa bahay ng kanyang katipan. Inabutan niyang naghihintay si Bosel la. —Naiinip ka na ba, mahal ko... ? —masuyong tanong ng binata, saka inilagda sa pisngi ng doktora ang isang matamis na halik. —Alam mo nang nagiging kainip-inip sa akin ang mga sandali, habang ikaw ay hin Mffl CHILES HOSPITAL & MATERNilV Lahat ng uri ng karamadaitian — Operasyon, Pánggágamot At Panganganak MAY RAYOS X AT HUSTONG KAGAMITAN SA KLJN1KA AT laboratoRvo SCHOOL OF MIDWIFERY DR. M. FLO RENDO, M.D. 135 Gastambicte, Sampaloc, Maynila Tel. 3-79-34 M. F. H. F1DSUNO DR. PILAR V. CRUZ — FIDELINO _ MGA DALUBMASA SA PACPAPAANAK. NA WALANG SAKlT. BOCIO 1LONG LALAMUNAN, TONBlL AP^NDICITIS. MATRIS DAANAN Nd XHI, LUSLOS, BALI NG BUTÓ. SAKlT NA LIHIM, BALAT.' IUKA iTJur^KCULOSIS. May PneuniOtnoi ux at Rayoa.X ya mga BATA KLINIKA: R-318 Mercedes Bldg. Oras: 9'30-12:00 N.U. 3:30-6:30 Ñ.H. Plaza Miranda,' QuLapo Tel. 3-33-26 — Tahanan Tel. 7-20-53 - di ko nakikita at nakakausap... —malambing namang sagot ng dalaga. —Kaya naman sinikap kong makaparito agad, upang huwag kang mainip, aking mahal... —maagap na sagot ng binata, saka naupong kapiling ng katipan. Nang magkapiling na si lang nakaupo ay saka nabanggit ni Bosella, ang guniguning-takot na hindi niya malaman kung bakit hang gang nang mga sandaling yaon ay lumiligalig sa kan ya. —Ukol sa ating kasal ay wafla kang dapat na ikatakot •. na matutuloy ang ating pagiisahgdibdib. Hindi na taon. hindi' buwan, ngin, kung hindi oras na lamang at magaganap na ang ating malaong pinanabikang pagharap sa dambana... —sagot ni Bogel. —Ewan ko nga bá... Hindi ko malaman kung ana ang aking kinatatakutan... nguni’t ako’y natatakot... Kakaba-kaba ang aking dibdib... Hindi mapanatág ang aking kalooban... at lagi nang may kalungkut^ng nakikisüno sa aking puso... Tila may kung anong. pangitaing sumusurot sa aking paningin, habang nalalapit ang ating kasal... ^s—ani Bosella, sa marahan at basag na tinig. —Limutin mo ang kalungkutan... Ang lagi mong isa-isip ay ang kaiigayahang naghihintay sa atin, pagkatapos nang kasal... Pagkatapos ng agahan sa Manila Hotel ay magtutuloy tayo sa Ba guio, at pagkaraan ng isang buwan ay magtutuloy tayo sa Hongkong... sa Hapon... sa Haway... Sa Amerika •.. sa buong daigdig... —ani Bogel, saka muling hinagkan ang mabangong pisngi ng ka tipan. —Iyan ang iyong pangarap at iyan din anjj sa akin. • • Kahimanawari ay matupad ang pangarap nating dálawa|| —nakangiting tugon ni Bosella. Marami pa S'lang napag-usapan, bago marahang tumindig si Bo gel at nagpaalam sa katipan, nang marinig niyang tinugtog ng malaking orasan sa bahay na yaon ang.ikalawa ng madalipgaraw. —Matulog ka na, pagkaalis ko, —ang bilin ni Bogel, pagkatapos na gawaran ng halik ng pamamaalam ang kanyang mahal. —Gayón din ang iypng gawin. Huwag ka nang magdaan kung saan-saan. Umuwi ka na at pagdating mo sa bahay ay matulog ka... —ganting bilin ng doktora. Sa ganyan sila nagkahiwalay. Buhat sa bahay ng kanyang kati pan ay tuwiran nang umuwi si Bogel.,Si Bosella naman ay nahiga na, upang jnakatulog. Nguni’t gayong mariing piriipikit ang Tiyak kanyang mga mata ay kung bakit ayaw siyang dalawin ng antok, hanggang sa abutin pa siyang gini linggo ang ating bibila- sing ng tawag ni Bogel sa tele pono, pagdating na pagdating sa bahay. —Hangga ngayori ba naman ay hindi ka pa natutulog, mahql 9 —Pinipiiit ko nga sana, nguni’t ewan kung bakit ayaw akong dala win ng antok... MaTahil ay sa laki ng galak na nag-uumapaw sa aking dibdib, dahil sa nalalapit nating kasal... —¿ng sagot ni Bosella, sa hangad na huwag nang mabalisa ang kanyang katipan. —Matulog ka na, at hüwag mo akong alalahanin. Ma ma ya lamang marahil ay aantujdn na rin ako, —patapos ng dalaga. —Hindi na rin ako matutulog habang ikaw ay gising... Magusap na lamang tayo sa telepono, hanggang sa tayo ay sa’bay na antukin, —tugon ng binata. —Ipinapayo ko sa iyong matu log ka na. Masama sa iyo ang mapuyat, sapagka’t maghapon ka pang pumapasok. Ayaw kong mangalumata ka sa araw ng ating kasal. Matulog ka na at ipinangangako ko sa iyong ako man áy matutulog na rin... ani Bosella. —Ikaw ang bahala kung iyan ang iyong ibig. Alam mo na na mang walang iniutos sa akin, na hindi’ko sinunod... Kung gayo’y “sweet dreams”, mahal ko, —pata pos ni Bogel. —Gayón din sa iyo, aking ma hal, —tugon naman ng doktora. Pagkatapos na ipinid-ang tele pono, ang ginawa ni Bosella ay kmuha buhat sa aparador ang kahong k-nalalagyan ng kanyang damit-pangkasal., Isinabit itong kasama ng mahabang belo sa isang dulo ng kanyang kama, matagal na tinitigan, saka nakangi ting hinagod-hagod. Nang ang mahabar.g belo ay hagkan na niya at idiit sa kanyang pisn¿i, hindi ma laman r.i Bosella kung bakit natulo ang kanyang luha, lumakas Abril 11, 1956 BULAKLAK 83 ang kaba ng kanyang dibdib at may taknt na namang nakisuno sa kanyang puso. Gayón man ay pinilit niyang aliwin ang kanyang sa rili. Ginunitá niya ang sinabi ni Rogel • •. Limutin mo ang kalungkutan... Ang lagi mong alalahanin ay ang naghihintay sa ating kaligayahan pagkatapos ng ating kasal... Pabulong niyang inuulit iyan sa sarili, habang nakatingin siya sa larawan ni Rogel, na nakapatong sa ibabaw ng kanyang tokador. Buhat sa kinatatayuan ay mara-' han siyang humakbang, kinuha ang larawan ng katipan, matagal na idinikit sa kanyang pisngi... pinaliguan ng halik... idinikit sa kanyang dibdib, upang marahil ay marinig nito ang ibinubulong noon ng kanyang puso... “Rogel, aking niahal, hindi na magtatagal at matutupad din. ang pangarap nating kaligayahan.. Patuloy na hinahagkan-hagkan niya ang larawan ng katipan, hanggang sa siya’y mahiga... Ipinatong ito sa ibabaw ng kanyang unan, at patuloy na tila kinakausap. ‘'Rogel, mapaligaya kaya kitang gaya ng aking pangarap...?” Hindi malaman ni Rosella, kung bakit naluha siya, pagkatapos na bigkasin ng pabulong ang tanong na iyan, kaya’t nabasa ng luha ang larawan ni Rogel, nang ito’y muling halikan at idtkit sa kan yang pisngi. Nasa ganyang ayos si Rosella, nang muli niyang marinig na tumunog ang timbre ng kanyang telepono. Lnisip niyang hindi na maaaring tumawag ang kanyang katpan, pagkatapos na magkasundo silang matutulog na. Naitanong niya sa sarili, kung sino pa ang maaaring tumawag sa kanya sa gayong oras. Wala si yang magunitang sino man. Nagawi ang kanyang mga paningin sa. bukas na durungawan habang siya’y nag-ilsip. Nakita niyang laganap ang di magkitang-suruting karimlan. Parang binabayo ang kanyang ¿'.I nib, habang pa tuloy ang pagtu iog ng timbre ng telepono. Aliniangan siya ngayon, kung yaon ay ¡api», niyang tagutln o hind*... (ITUTULOY) GININTUANG... (Buhat sa pahina 15 sa isang taksing naghihintay at buhat noon ay iniwasan mo na ako! —Ano naman ang napagusapan ninyo noon, Bert? —Humingi siya nang paumanhin. Sinabi niyang siya’y nagkamali at pinagsisisihan naniya ang lahat. Hiniling niyang m^gKasundo kami uni —nniui ho aKaiaing lauunbot ang Kanyang puso, na, sa aKaia ko y sniugas ng oaKal. Hindi Da ang saoi pa niya noon! "isa nang satuugating, magoaraya! Lnot utmang ang bauaang papawl sa tyo! Sacamai ai nanggang maaga y na/ciUua Riba! Maaauwas pa aleo sa iyol At, ang iba pa niyang sina bi y Hindi Ko na nga nannig danii sa aking pagmamadaiing makarating sa amin! —Hindi nga kapanipaniwala, Jbanny, nang saoimn ko sa kanyang tapos na ang lahat sa amin. Namagitan pa ang kanyang mga magulang sa amm, ngunrt nágulo lamang ang aking isip pagka’t nag-iisip ako noon kung bakit hindi mo ako binigyan nang pagkakataong maxapagpaliwanag hinggil sa nangyari at ako’y ninsan . mo nang walang paalam. Buhat noon, Fanny, ay. isinaisang-tabi ko muna ang pagibig. Mahirap, nguni’t nagawa ko rin, hanggang sa makalipas ang ilang taon sa ating pagkakalayo. Salamat sa araw na ito ng PASKONG PAGKABUHAY, inaakala kong muling mananariwa at mabubuhay ang ating pagiibigan... Sa huli kong pangungusap na ito’y pinagmasdan kita, Fanny. Nakita kong masaganang luha ang namamalisbis sa magkabila mong pis ngi, kaya’t hindi ako nakatiis. —Fanny, kung nasugatan ko ang iyong puso dahil sa kahilingan kong buhayin mo ang ating pag-iibigan, ipalagay mong wala kang narinig sa akin. Alang-alang sa iyong kaligayahan ay nakahanda akong magtiis... —Walang sugat ang puso ko, Bert. Pinananabikan ko ngang magbalik ang ating kahapon, nguni’t... — ...Huli na ang lahat, Fanny? Ganyan ba ang ibig mong sabihin? —Oo, Bert, sapagka’t naibaling ko na sa iba ang aking pag-ibig. Malapit na kaming humarap sa Dambana ng Diyos, nguni’t bago ang lahat, hinihingi ko ang iyong kapatawaran pagka’t ako ang maysala. Magkakalayo tayo, nguni’t laban sa aking puso’t kaluluwa, kaya hindi ko itinuturing na ako’y maligaya, bagaman umusbong sa 84 BÜLAKLAK Abril 11, 1956 aking puso ang isang bagong pag-ibig. Kapalaran natin, Bert, ang magkalayo! Dinaramdam ko ang ganap nating paghihiwalay buhat ngayon... Nalalaman kong may pagtingin ka pa sa akin, Fanny, kung iibigin ko lamang patayin ang bagong W:33 Parents And Guardians Choose This Institution, Because They Have S^en The i Efficiency And ' success OF rfS GRADUATES ! Enroll Thom At The DE LUXE FASHION SCHOOL Recognized by the Government The Oldest, T.arzest & Famous I <n the Far East I The of hundreds of Fashion School Direc rcssas >. ar.d Thousands of successful Dra.-s- I maker, beauticians and tail'rs in the Philinpines. China Japan, ! Siam, India, Guam and Borneo. | FAMOUS for great achieve- ' ment integrity, quality of teach-J inj, square dealing and fairness ¡ to studentsCHAMPION in the National & International Fairs MEMBER Philippine Especial Vocational Schools Association Culture As3cciated Inc* Free uniform, scissors, tape measure notebook, pencil, nee dles, threads, thimble textbooks, curve ruler and 2 yards muslinf ree supplies, equipment and textbooks also- Free courses in ; Flowermaking Fancy" Jewelry. Enroll your children at 333 EC'.' -»d^-C',rrI°dn-r!iz^l Ave Ph, za GoltL No bluffs * No rackets Mail th¡3 coupon and receive Free souvenir Fan and prospec tus; Name.................................................. I Address .................................... • • • pag-ibig na umusbong sa iyong puso. Datapwa’t hindi ko magagawa. Pasko pa naman noon nang pagkabuhay. Dapat sikapin ng sangkakristiyanuhan, na, panatilihing buhay ang nangabubuhay, at, tulungang mabuhay ang taong namatayan ng pag-asa. Iyan ang diwa nang muling pagkabuhay ng ating DAKILANG KRISTO, kaya naman buhat noon, Fanny, ay itinuring kong ginintuan ang araw na yaon, na siyang saksi sa banal nating pag-iibigan. —WAKAS— SAYANG NA LIGAYA (Buhat sa pahiná 13) kong dámit, na nasa may paanan ng aking kama. Ha bang nakaktfa ang mga damit pagkatapos mong sabunin ay saka mo naman si mulan ang pagwawalis sa bakuran. Kung may tatawag sa telepono at itatanong ako, sabihin mong bukas na siya tumawag, sa ganito ring oras... —ang bilin ni Nena, na sinundan ng pagpanaog, kasunod din ang anak, na sasayaw-savaw pa at waring ikinacragalak ang nakitang paghihirap ni Rosita sa paglilinis. Hindi nakalimutan ni Nenang ipagbilin sa pamangkln ang ukol sa tawag sa telepono; nguni’t ma? no man lamang nagunitang sabihin kay Rosita, kung saan ito kukuha ng pananghalian gayong alam na alam niyang wala naman siyang iiwang ulam at kanin, na maaaring makapawing-gutom sa kanyang pamangk’ng pinagtatrabaho niya ng masahol pa sa isang alila. Tumango lamang si Rosita, at hindi sumagot ng ano man. Lumulan ang mag-ina sa nagdaraang taksi. Habang tumatakbo ang sasakyan ay tinuturuan ni Nena ang kanyang anak ng sasabihin kung síla’y nakaharap na kay Danilo. PUSO * ALTA PRESYON * TUBERCULOSIS * ASMA DR. MANUEL C. GUZMAN M. D. lrq-PTTCTALISTA AT CERTIFICADO NG U.S.A St Tondo. Manila - 4-7 P.M. DR. V. G. LOPEZ Tuberculosis—sakit na lihim—sa balat at anumang karamdaman sa loob ng katawan. Libre ang Pasilip sa X-Ray tuwing Lunes, Sabado at Linggo ng umaga. Moy* silid pribado paia sa mga taga-lalawigan. Rm. 208 Margarita David Bldg. Rizal Av©., Kanto ng Azcarraga Tel. 3-83-f 7 —Lalong mabuti kung maplpU lit mong ikaw ay maiyak, at nang lalong man!wala' ang iyong dad dy, —wika pa nl Nena. —Magagawa ko, mammy-... Kayang-kaya ko ang mag-iyakiyakan... Puwede akong artista, mammy. •. —may pagmamagaling namang sagot ng anak. —Magaling... Huwag mo la mang kalilimutan ang mga itinuro ko sa iyo, na dapat mong sabi hin ... Ako na ang bahala sa huli, —nagagalak namang wika ng ina. Nataunan nilang wala namang maramirig ginagawa si Danilo, nang sila’y dumating. Napansin agad ni Danilo ang nangingitim na mata at ang may plnsalang bi sig ni Laura. —Ano ang nangyari sa iyo.. • ? Bakit ka nagkaganyan... ? —nagtatakang tanong ni Danilo. —Iyan ang dahilan kung bakit kami naparito agad, Danny, at hindi ko na nahintay na dumating ka pa sa bahay, upang maibalita ko sa iyo ang nangyari sa aking anak, — biglang sagot ni Nena, na kusang pinalungkot ang tinig, habang kinukusot ang mga mata sa pagsasalita. —0, e, paano nga ang nang yari ... ? Si Laura na ang sumagot na sinabayan ng iyak. —-Daddy, pihagtulung-tulungan ako roon ng mga nag-aaral at ng mga madre... —Pinagtulung-tulungan? Bakit naman hndi mo inalam agad Ne na, kung ano’t ginayon nila ang iyong anak...? —ullt na tanong ni Danilo. —Sa bahay na aagpunta ang dalawang madre, na kasama si Laura, kangina... Akalain mong ang anak ko pa ang pinalilitaw na masama ng dalawang madreng iyon...? At, ang lalong kasak:tsakit, Danny... —ani Nena, na sinimulan na ang pag-iyak, —nang nagpapaliwanagan m kami ng dalawang madre, pagka’t ayaw kong maniwala sa kanilang mga kasinungalfngan, ay sila pa eng kin am pi han ng iyong anak... — patuloy pa ni Nena, na tina pos sa pananangis. Klnagat ni Danila ang kanyang labi. Napabuntong-hininga siya habang nakatanaw sa umiiyak na mag-ina. Pagkatapos na dampian ni Nena ng mabangong panyolito ang luha sa mga pisngi niya, ay saka nagsalita uli. —Danny, ang isa pang dahilan ng biglang ipinarito naming magina, ay upang magpaalam na ka mi sa iyo... —Magpaalam- • • - ? Bakit.... ? Saan kayo pupunta... ? —punungpuno ng pagtatakang tanong ni Danilo. —Wala kaming tiyak na pupuntahan, nguni’t mabuti na ang kami’y umalis kaysa manatili ka mi sa iyong bahay, upang tumanggap ng masasakit na salita, buhat sa iyong anak... —nananaghoy na tugon ni Nena. —Hindi kita maunawaan, Ne na. .. Si Laura naman ang sumagot Nagsalita siyang umiiyak din. —Mangyari daddy, sinabi ni Rosita, kangina na kami Taw ay nabubuhay at lumalamon, sa salaping naiwan ng kanyang namatay nang ina... —Napakasakit, ang nangyayari sa aming mag-ina... Kung kurn akain man kami at kami na man ay dinudusta... mabuti na ang kami’y magpalimos na la mang ng aming kakanin... — sunggab ni Nena, na basag ang tinig dahil sa patuloy na pagiyak, —Daddy, masakit sa aming loob, na ikaw ay aming iwan, nguni’t... Hindi na natapos ang sasabihln ni Laura, sapagka’t napahagulgol na ng iyak, sabay yakap sa kanyang ina. Kagat naman ang labing tatangu-tango si Danilo, habang nakapako ang mga mata sa umiiyak na mag-ina. (ITUTULOY) LUKSANG TAGUMPAY (Buhat sa pahina 11) ikinamatay. Samantala, buhat sa barong-barong ni Anita, sadyang tinungo ni Carding ang tahanan ni Rafael, upang ito’y kausapin at hingan ng pa’iwanag dahil sa ginawang pagbulag kay Anita. Hindi niya na’alaman, samantalang siya'y patungo ruon ay nagaganap ang paglalaban ni Lu cy at ni Rafael. Nang siya’y malapit na sa bahay na tutunguhin, masasalubong niya Abrfl 11, 1936 BULAKLAK 86 Sig isang" pulís, nguni, stya’y kamay ay napuno ng dugong bunangubli, at nang ito’y makalampas ay saka siya tuwirang nagtungo sa bahay ni Rafael. Nakapinid ang mga pinto, kaya kinailangan niyang m'angunyapit sa baging upang makapasok sa isang silid. Samantalang buong panggigilalas na minamasid ni Lucy ang katawang hindi na kumikilos ni Rafael, nakaramdam siya ng mga yabag sa itaas; kinailangang itago ang sarili at magmatyag. Buhat sa ikalawang palapag ng bahay ay nakita niyang nananaog si Carding at, naki ta rin niyang napahinto ng pagpanaog. Ito naman ay parang nabigla, hindi ^niya inisip man lamang na i|nkikita niya si Ráfael sa ga^ ng ka agayan. Nagtuloy siyang bumaba at siniyasat ang bangkay; napapailing siya at hinagod ng masid ang mga paligid; walang buhay siyang nararamdaman sa mga pali gid. Gayunman, siya’y kinila.butan at naitanong sa sarili: sino ang maaaring umutang ng buhay ni Rafael? Sa mga sandaling iyon ay siyang pagpasok sa bulwagan ng isang utusan. Nang makita nitong nakalupasay ang katawang walang buhay ng kanyang panginoon na na'iligo sa sariling dugo ay napatili nang malakas at humingi ng saklolo. Bago dumating ang utusan ay nakatalilis na si Lucy, samanta lang si 'Carding ay nanggilalas nang marinig ang tili. Nang si ya’y tumindig buhat sa pagkakaluhod sa tabi ng bangkay, ang kanyang kamisadentro, pati ng ' Pantalón. Marsanz Products 221 SMAM40 OCX 808 _____________ FREE________ . MOVIE STAR PICTURES: 1 Postcard size colored picture of your favorite artist (Philippine) "artist only) will hr- given to anybody upon request. Copy or cut this cou pon and enclose 20 centavos for handlifig & mailiflg charges. Seftd to MR. MODESTO BARTOLOME MOVIE STAR DEPT. 1732 Dart. Paco, Manila 8!r: Please send mo the Picture of.-—.—•--------- - —>—•—■—•— ------- - — I My name & Address: — >—<—-—'——«—••—•—■<—"—>•—•<—>———-— -SALAfl MA WAMN/2 GAiSIOG . NI ISAN0 5ENTUAO. AT ^UPITIM KUFOH AT sa dating ng Hukbo, Rafael hat sa mga sugat ni Rafael. Naisipan niyang mapangamb ang kanyang kalagayan; maaaring datnan siya ng maykapangyarihan at siya ang dakpln at papanagutin sa pagkapatay kay Rafael, kaya minabuti niya ang lumisan. Hindi na nanaog sa hagdan; nagtungo sa silid at sa isang bukas na bintana ay naghugos, nguni, hindi pa siya nakababa sa lupa ay naramdaman niya ang mahigpit na hawak sa kanyang mga bisig ng isang alagad ng batas. —Hu wag kayong magtatangkang tumakbo, ginoo! Ginawa ng mga maykapangyarihan ang ukol na pagsisiyasat at pagkatapos na mapag-aralan ng piskal ng Lunsod ang mga katibayang natipon ng mga tiktik na nagsiyasat, ay ipinasyang ipagharap ng sakdal na “asesinato” si Dr. Ricardo Llamas, dahil sa pataksil na pagkapatay Komandante Butamante. Nagimbal ang mataas nila, at hindi nila inakala man lamang na ang pagkakapakasal ni Dr. Llamas sa ipinalagay na balo ng nabalitang namatay na Major Rafael Bustamante, ay humantong sa isang madugong pangyayarL Ang samahan ng mga manggagamot na kumikilala sa katalinuhan ni Dr. Llamas ay kumilos upang tumulong sa pagtatanggol sa balitang siruhano, subah’t anumang paghahangad ng samahang iyon ay walang nangyari. —Ako’y napasasalamat sa inyo nang marami; nguni ang kina* sangkutan kong suliranin ay sarili ko, “personal”, at dito’y hindi nakakasama ang dangal ng ating propesyon, kaya huwag na ka NANGUNGUSAP NA... (Buhat sa pahina 78) ling... —padaing niyang sabi kaibigan. —Nguni’t may asawa na siya, Rosenda. Isang kahibangan na la mang ang pag-ukulan mo pa si ya ng gunita. Ikaw lamang ang makakatulong sa iyong sarili upang makal.mot. Paano kang makalilimot kung sa tuwina ay si ya ang iyong aalalahanin, —masuyong alo ni Liling. —Ayaw ng gayón na lamang mong ¡baling sa iba ang iyong na lipunan sa Mayyong mag-abala, at pagpipiHtan kong magtanggol sa sarili, at inaasahan kong ako naman ay magtatagumpay. Gayundin, ang mga kasamahang doktor sa Ospital sa Dabaw kasama ang mga maykapangyarihan sa lunsod na iyon sa Timog, sa pamamagitan ng pahat^d-kawad ay nagsipaghandog din ng tulong, nguni, lahat ay pinasalamatan, at tinanggihan ni Dr. Llamas. (ITUTULOY) sa pansin. . Parang siya na lamang ang lalaki sa dagidig. MaTami namang nangingibig sa iyo. Subukin mong urn'big na muli. Sa palagay ko’y h;git pa ang katangian ni Romulo kaysa kay Miguel. —Aywan ko Liling... Aywan.. kung bakit ako nagkakaganito. — amyang mapapabuntung-hininga. —Sa kabila ng lahat, ay pnakaiibig ko*pa rin siya. Pinag-aralan ko na ring ib gin si Romulo nguni’t hindi pala natuturuan ang pu so. Kusa itong tumitibok kapag nakatagpo ng katugong tibukin. Si Romulo ay matagal nang nangingib’g sa dalaga. Hindi masasablng kapos siya sa katang an Jipang maibig ng isang babae. Tapos ng komersiyo si Romulo at sa kasalukuyan ay palagiang kontador publiko ng isang malaking kompanya. Datapuwa’t sa kabila ng katangiang yaori ng bmata ay hindi niya maantig ang matigas na puso ng dalaga. At bagama’t wala siyang madamang pagtingin sa dalagang pinipintuho ay hindi siya nanghihinawa sa pagkatok aa puso ni Rosenda. Ilang taon pa ang nagdudumaling lumisan... Namayapa na ang matandang ina ni Rosenda. Malalaki na ang kanyang mga kapatid. Nasa huling taon na ng ma taas na paaralan si Nante na- kapatid na bunso ni Rosenda. May mga sarili nang hanap-buhay ang dalawa pa niyang kapatid. Dala ga pa rin si Rosenda at patuloy pa rin ang walang sawang pamimintuho ni Romulo. .Sübali’t para kay Rosenda ay si Miguel pa rin ang lalaking nakadambana sa- kanyang puso. —Bakit hindi mo pa tanggapin ang pag-ibig ni Romulo, Rosenda. Batid mo na ang katapatan ng kanyang hangarin sa iyo, — minsan ay nasabi ni Liling sa kaibi gan. —Hanggang ngayon ba’y pinapanarcili mo pa sa iyong alaala ang isang kahapong natitiyak mong hindi na magbabalik at kung sakali mang magbalik ay hindi mo na maaangkin... ? Nangiti lamang si Rosenda at hindi tinugon ang sinabing yaon ng kaibigan. Alam niya aqg pag hahangad ni Liling na matulungan siya. At minsan pang nanukso ang mga pangyayari. Nagkatagpo sma Miguel at Rosenda sa isang pagtitipong kapuwa nila dinaluhan. Kasama ni Rosenda sina Liling at Romulo. May kasama rin si Mi guel, plnsan ni Corazon di-umano. Huminging-pahintulot si Miguel kay Romulo na maisayaw si, Ro senda. Nagsayaw ang dating magkasuyo... At lalo nang napatunayan ni Rosenda na di pa napapawi sa kanyang puso ang katauhan ni Miguel. Lalong makisig si Mi guel ngayon, at higit namang kaakit-akit si Rosenda sa kabila ng mga taong naragdag sa kan yang gulang. —Kumusta Rosenda? —basag na tanong ni Miguel sa namagitang katahimikan nagsasayaw. —Ma-mabuti... saliw ng malakas habang sila’y —aniyang kana pintig ng nagpupum glas niyang puso. Ang kaba sa kanyang dibdib ay inilalantad ng gatal sa kanyang t nig. —I-ikaw?... Si Cora, bakit hindi mo siya kasama ngayon?... — iniwasan niyang masalubong ang titig ni M’guel. Pinipilit niyang patatagin ang kanyang tinig. —H ndi sana ako dapat nagpunta rito na hindi ko kasama si Cora, —at naramdaman ni Rosen da na tinitigan siya ni Miguel,— nguni’t siya ang nagtaboy sa akin upang samahan si Lourdes na kanyang pinsan. Taglay niya nga yon sa sinápupunan ang ikatlong supling ng aming pagsasama. Muling namagitan ang katahim kan sa kan lang dalawa. Tila nanghahagilap ng sasabihin si Mi guel at siya naman ay waring naghahanda fig itutugon. Naram daman ni Rosenda ang paghigpit ng mga bis’g ni Miguel sa kan yang baywang, na hindi niya matutulan. Lalong nagdumalas ang kaba sa kanyang puso. —Matagal ko nang hinangad ang ganitong pagkakataon, Rosenda. upang sabihin sa iyo na hindi ko natagpuan ng dalaga hindi nalilingid 86 BULAKLAK Abril 11, 1956 sa piling ni Corazon ang kaligayahang ipinagkait mo. —May lungkot na mababakas sa tinig ni Miguel. Sapat ang bul on g na yaon upang sag:it na makalimot si Ro seada. Buong laya niya naipaubaya kay Miguel ang nangangarap na puso ni Rosenda, sa purdk ng mga salamisim. At kaya lamang napukaw ang saglit na pagkalimot ay nang magawi ang kanyang tingin sa kinaroroonan ng kasama ni Miguel na ang titig ay di ni ya mawari kung may panibugho o paghihinala. Natanaw rin niya si Romulo na waring nangingimbulo sa pagkakabilig ng kanyang ulo sa baLkat ng kasayaw, at ang tingin ni Liling na waring nagpapagunita. —Kapuwa tayo nagdusa sa aking pagkakamali, Rosenda, —patuloy na bulong ni-Miguel. — hindi ko maitatawa ang katotohanang iniibig pa rin kita, pinakaiibig pa rin kita, Rosy. Napapitlag ang dalagang tila Dfcgising sa panganagarap. Inilayo ang kanyang katawan sa mahigpit na pagkakahapit ng kasayaw. —Miguel!... Utang na lóob... huwag mo akong turuang magkasala, —aniyang pinagslsikapang paglabanan ang kanyang sariling damdamin. Nakahinga siya nang maluwag nang matapos ang tugtog. ST. JUDE’S CLINIC & MATERNITY 302 Maria Clara. Sampaloc, Mctnila TeL 3-34-98 DR. RAMON ATIENZA JR. Nag-espesyalista sa Unibersidad ng Harvard Cook County Hospital, Michael Reese at St Catherine Hospital. Amerika Sa sakit sa puso, alta presiyon at mga bata. DRA. FELICIDAD CALIP-ATIENZA Nag-espesyalista sa Johns Hopkins Hospital, Cook County Hospital Women ó Children Hospital at St- Catherine Hospital, Amerika. Sa hindi mag-anak panganganak, Sakit sa matris, at sakit sa obario. ~DRA. CARMELITA R. BELMDNTE E spesy alista Sa Sakit ng mga Bata Klinika at Tahanan: Oras: 2-4 P.M. Araw-araw lili Dos Castillas, Maynila Telepono — 3-96-50 Victoria Fashion School Recognized by the Government QUEZON Blvd Qutapo Enrollment Going On DRESSMAKING—EMBROIDERY Day—veiling Claeeeti Individual liirfiructione AS. X V. FONZX (Espesyallsta't Cancer. Sakit ng Lalamunan Tiyan, Atay at Bituka. Tanggapan: ST. LUKES HOSPITAL 1015 Magdalena St. TeL 2-66-01 ORAS NG KONSULTA: 10-12 N.T. — 4-6 N.H. Tahanan: ELFO COMPOUND GAcí Para TÍ/2O-377 Natapos ang tagpong yaong nag-iwan ng lalong matingkad na alaala sa puso ni Rosenda. Nakadikit sa kanyang balintataw ang nakangiting larawan ni Miguel. Taglay pa rin ng dating kasuyo uing kakisigang umakit sa kanyang puso. At ang pagkikita nina Rosenda at Miguel ay nasundan pa ng maraming ulit. At saka pa lamang n’anumbalik kay Rosenda ang da ting sigla nito. Ang gayan ay sa mapanuring pansin ni Liling, na lagi niyang kasama-sama kahit saan siya mapatalaga sa pamumudmod ng tulong buhat sa kagalingang panlipunan. Nakikiramdam lamang si Liling sa mga gawi ni Rosenda at nang hindi na makatiis palibhasa‘y nababahala rin siya sa kalagayan ng kaibigan na nanganganib magkasala dahil sa panunukso ng pangyayari ay minsan pang pinagpaalalahanan si Rosenda na tulad sa isang kapatid. —Rosy, ang pagpapaalaala ay gamot sa taong nakal.limot. Alam mong si Miguel ay mayroon nang pananagutan sa mata ng tao at maging sa harap ng Diyos. Aanhin mo ang kaligayahang hindi mo masasarlli? Samantala, kung si Romulo ang... —Tama na Liling!... Tama na... hindi ko kailangan ang iyong paalaala. Kung inaakaia, mong mabuti si Romulo, * kayong dalawa ang magsama, —pasinghal niyang sabi kay Liling at nagmamadali nitong tinungo ang isang barung-barong sa pook na yaon ng mga dukha na pinagkakalooban nila ng tulong. Naiwan si Liling na nabigla sa inasal ni Rosenda. Alam ni Liling na nasalang niya ang mahinang bahagi ng damdamin ni Rosenda, kaya’t ito’y biglang nanghimagsik. Bagaman nasaktan siya sa ginawt ng kaibigan ay hindi niya magawang pagtamnan ito ng sa ma ng loob. Mahal si Rosenda at mahalaga ang kapakanan nito pa ra sa kanya. May ilang sandali ring nanatili sa pagkakatayo si Liling at sinundan na lamang ng tingin ang lumayong kaibigan. Pagkaraan ng saglit na pagkakatigagal ay namimigat ang mga paang humakbang si Liling patungo sa kinaro roonan ni Rosenda. Samantala... Nakalulunos ang tanawing nabungaran ni Rosenda sa barung-barong na yaong kan yang tinungo. Halos ay mag-away sa pagkaing kanyang ibinigay ang dalawang batang lalaking dinatnan niya room Marurungis ang mga batang yaon... 'Nakasusulasok ang amoy na sumasalubong sa bawa’t aakyat sa barungbarong na iyon. Sa sulok ng halos ay giray nang dampa ay nakalatag ang kapiyangot na banig na kinahihigan ng sanggol na sa ma las ay may ilang linggo pa lamang sa maliwanag. Mapula’t nangangalirang ang batang katulad ng kanyang ina. At nanghilakbot si Rosenda nang makilala ang ina ng bata ay walang iba kundi si Corazon na asawa ni Miguel. May kilabot na gumapang sa buo ni yang katauhan. Nagunita niya nang gabing magkatagpo sila ni Miguel sa sayawang kapuwa nila dinaluhan na iba ang kasama ni Miguel. Diumano ay pinsan ni Corazon na kanyang asawa. Nanumbalik sa kanyang alaala ang kakaibang kislap. sa mga mata ng babaing kasama ni Miguel habang sila’y nagsasayaw. Ngayon niya nabigyan ng kahulugan ang nanunukat na tingin niyon. At ang mabilis na pag-iwas ni Miguel nang minsang sila ay naglalakad sa may Abenida nang makita ang babaing yaong nakasama nito sa sayawan. At saka pa lamang siya nagi— sing sa isang mapait na katotoha nan. Katotohanang nagpapatingkad sa kanyang napakalaking kamalian sa pagkilala sa lalaking sinamba ng kanyang puso’t kaluluwa, Saka pa lamang niya nabigyang halaga ang katauhan ni Ro mulo, ang mga pagunita ni Liling, ang mahahalagang pangaral ng kanyang yumaong ina... Nahihiya siyang napatungo nang masalubong ng kanyang ti ngin ang nagtatakang mga mata ni Liling na sumunod sa kanya nang makita si Corazon sa nakahahambal na ayos na yaon. . Ang pagkaawang sumapuso ni Rosenda sa nakahahambal na ka tayuan ng mag-iina ni Miguel ay nagpaapoy ng pagkamuhi sa la laking malaong idinambana sa kanyang puso, —Patawarin mo ako Liling, may katuwiran ka. Ngayon lamang namulat sa katotohanan ang aking mga mata. —at pinahid ang. luhang ibinunsod ng magkahalong awa at pagkamuhing namumugad sa kanyang puso. Isang marahan at nakauunawang pisil sa kanyang bisig ang naging tugon ni Liling. At magkasunod. nilang tinalunton ang landas na palayo sa pook na yaong kinatuklasan nila ng nangungusap na katotohanan sa buhay at pagkatao ni Miguel... —WAKAS— LLILANG BITUIN (Buhat sa pahina 37) nesto’y nagtungo sa kainan ng otel at doon humingi ng aalmusalin. Buhat sa hapag ng kanyang kinakainan ay tanaw na tanaw niya ang malaking pintuang labasan-pasukan ng malaking gusa* li. Marahan ang kanyang pagkain upang siya’y hindi mahalatang may hinihintay. Ganap na ika walo ng yata ng umaga nang manglaki ang kan-! yang mga mata. Isang babaing nakabupanda ang pumasok na kasunod «ng isang lalaki at isang dalagita. “Si Dora...! Si Dora nga...!” ang kanyang nasambitla na kauntik nang malaglag sa kamay ang sigarilyong hinihitit. ' Hindi niya gaanong namukhaan ang lalaki, ang kanyang mata’y nakapako sa asawang matulingmatuling umakyat sa hagdanam Hindi siya agad sumunod... Ibig niyang magkaroon ng panahong makapag-isip kung ano ang hakbang na kanyang gagawin. Kinapa ang Tebolber na namumutok sa bulsa ng kanyang amerikana. Mahinahon niyang tinawag ar.^ tagapaglingkod at binayaran ang kanyang kinain. Hindi rin siya nagmadali... Banayad din ang kanyang lakad upang hindi siya mahalata. Akala ng mga kawaning kanyang nasalubong, siya’y isa ring naninirahan sa otel na yaon kaya’t. hindi man lamang siya binati. Upang lalong main bos ang pagtitiwala sa kanya aj humingi pa siya at bumlli ng ¡Bang kahang sigarilyo. Matagal Biyang tumayo-tayo at nagpausok sa loob ng bulwagan at pagkatapos ay marahan din siyang nagtungo sa hagdanang paakyat- •. Bagama’t nag-iinit ang kanyang dibdib, si Ernesto ay larawan ng kahinahunan kung lumakad at kumilos. Tila walang anuman ang lahat... Sa tapat ng silid bilang 22 na pinasukan nina Do ra, bí Ernesto ay huminto. Nax kita niyang nakapuwang ng kaunti ang pinto nguni’t hindi niya masilip ang mga tao sa loob. Ma rahan siyang tumabi at nakimatyag. “Dali-daliin mo at nang hindi tayo gahulin sa panahon...” ang kanyang narinig na wika ni Do ra.” Ibig kong makaalis dito agad... Ang sabi ng bell-boy ay maraming nagtatanong sa akin...” “Oo, kaunti na lamang ang ating babalutin...” ang tinig-babaing narinig din ni Ernesto na tumugon sa salita ni Dora. “Ang mabuti ay ayusin mo na, kuya, sa lupa ang mga kuwenta upang matapos na ang lahat.” “Iyan nga ang mabuti nang tayo’y makaalis agad...” Sinugod ni Salvador ang pintuan, nguni’t hindi pa man siya nakalalabas ay sinagupa na siya ni Ernesto, hinawakan sa dalawang bisig at saka biglang ipinagtulakan sa loob ng silid... “Diyos na maawain!’” ang pa go lat na wika ni Nene nang makitang napasubsob ang kapatid sa nialakas na pagkakatulak ng isang taong nasa pintuan at hawak ang isang makintab na rebolber.” Kuya!...” Sa sigaw na yaon ng dalaga ay turnabas si Dora na nasa munting silid. “Nene, bakit?...” nguni’t hin di na niya naipagpatuloy ang sasabihin. Nakita niya ang namumulang mukha ni Ernesto, nanginginig ang kamay at ang rebolber ay nakatuon kay Salvador na noon ay unti-unting bumabangon buhat sa pagkakasubsob dahil-sa nialakas na pagkatulak ni Ernes to. “Ernesto!...” ang sambitla ni Dora na halos nawalan ng dugo sa mukha. “Oo, ako nga... Naparito ako upang makipagtuos sa iyo at... sa lalaking ito... Hala'tayo... I —ang matigas na utos kay Sal vador. “Ernesto, kilala mo ako?...” ang wika ni Salvador na nagpapagpag ng damit. “Hindi ko akalaing... ” “Oo, kilala kita... lkaw pa la... si Kapitang Salvador del Mundo ng hukbong panglaan ng Pilipinas. Itinuturing kong kaibigan sa Korea... Nguni’t... ngayon ko nakilala kung ano ang iyong mukha!...” “Ernesto, maghunos-dili ka... Ngayon dapat mong malaman ang lahat na ako’y...” “Sukat na.. • ayoko nang marinig. Sapat na ang aking naki ta sa inyo... Alam mo buhat pa nang una na si Dora’y aking asawa, nguni’t pinakialaman mo si ya... inilayo sa akin, nabuhay kayong parang... parang...” “Ernesto, hindi tutoo iyan!...” ang sigaw ni Dora na anyong lalapit sa asawa... “Huwag kang lumapit kung ibig mong mabuhay pa ng mata gal.” ang banta ni Ernesto na nagngangalit ang ngipin... —Nguni’t Ernesto, hindi ako nagkakasala sa iyo...” At sinabayan ni Dora mg yakap sa asa wa. “Sukat na, walang hiyang babae...” ang paangil na wika ni Ernesto na sinabayan ng tulak at sampal sa asawa. “Ernesto, huwag mong saktan si Dora...” ang agaw ni Salva dor na biglang sinugod ang la laking tumabig sa asawa. Isang malakas na putok ng rebolber ang narinig sa loob ng tnlid na yaon at si Salvador ay napalugmok. Sa kanyang kanang bisig ay umagos ang dugo. “Kuya!... Kuya!.. ” ang umiiyak na wika ni Nene na tinakbo ang kapat:d na nakalugmok sa lapag. “Nabaril ka... nabaril ka, kuya.. .!” Pati si Dora ay napasugod sa binaril... Hindi inalintana ang dugo sa kanyang bibig dahil sa malakas na pagkasampal ni Er nesto. Tumulo na ang luha sa mata ni Dora. “Iyan ang bagay sa inyo...!” pagigil na wika ni Ernesto. “Nga yon ay hindi na kayo makapagkakaila, nahuli ko na kayong dalaw's!. ..” “Ernesto,” lumuluhang wika ni Dora. “Bakit mo binaril ang ta ong nag-ampon sa akin? Nang ako’y umalis sa inyong tahanan, ang taong ito ang tumulong at duníhmay hanggang ako’y makaligtas sa kamatayan, kailan man ay hindi siya lumagpas sa tungkulin ng isang taong marangal.. . “Sukat na... magaling kang mangatwiran.. Sasagot pa sana si Dora at magtatanggol nguni’t siyang pagpasok ng may-ari ng otel na kasama sina Danya Adela at Belen na nakarinig ng malakas na pu tok sa lupa. “Anong sigalet ito?...” tanong ng may-ari ng otel nang makitang nakaupo sa lapag si Salva dor at maagusan ng dugo sa bi sig. “Binaril po niya!...” ang tugon ni Nene na umiiyak. “Bina ril po niya ang aking kapatid.. “Ernesto,” ang tawag ng ina.” Kaya kita sinundan ay dahil sa... dahil sa... “nguni’t nabalingan ng tingin si Dora.” Ah... alam ko na... Ikaw ang dahilan ng lahat... Ginoong manaper, ang babaing ito ay may asawa. Ha yan ang kanyang asawa... May katwiran ang aking anak na baAbril 11, 1956 BULAKLAK 8? rilin ang taong umagaw ng kan yang asawa. At ito pa palang otel ninyo ang ginagawang.. ” Nguni’t hindi pa niya natatapos ang sasabihin nang biglang pumasok sa silid na yaon ang anim na lalaking nakabihis ng magara. Kasama nila ang dalawang alagad ng batas ng Mavnila. “Mga ginoo at mga ginang. ’ Ang magalang na wika ng isang lalaking may anyong kagalanggalang, nakasalamin at nakabaston ng kamago.ig. “Sino kayo?../’ ang tanong ng tagapamahala ng otel. “Ako’y si Kung Cheng Heng, Kansul ng Korea.. ” ang maga lang na pagpapakilala, “naparito kami sa himatong na dito matatagpuan 3Í Dora Wang Lee.” “Dora Wang Lee? ..” ajig ulit ng tagapamahala. “Wala kaming nakikilalang Dora Wang Lee...” “Hayan... Hayan ang inyong hinahanap!. . . ” malakas na wika ni Donya Adela at itinuro ng daliri si Dora na noon ay nakatayo at alalay si Salvador sa bisig. “Hayan ang taks;l na... taksil na...” “lkaw?...” ang tanong ng konsul na lumapit kay Dora, sa kanilang wika. “Ikaw si Dora Wang Lee. . . ?” Bahagya lamang tumango si Dora sa tanong ng konsul. Naglapitan ang iba pang kasama ng konsul at sila’y nag-usap ng ma rahan sa kanilang wika. Ang mata ng konsul naman ay laging nakapako sa nag-uulap na mukha ni Dora. (ITUTULOY) EMMA (Buhat sa pahina 35) salita si Emma na umiiyak. Malimit siyang mapahinto upang humikbi... Tumngala sa langit NAIIBIGÁN NG MGA BATA F HINDI KAILANGAN ANG PURGA 88 BULAKLAK Abril 11, i<ft6 ang babae, sinapo ang dibdib at »aka nagpatüloy... Minamahal ko si Nestor, iyan ay inyong alam... Siya ang aking unang pag-ibig... Nais ko siyang lumigaya... Nang mga sandaling siya’y naglulubha, buhay ko man ang naging kailan&an, gumaling lang siya, ay malugod kong ipagkakaloob. Iniwan ko ang aking tahanan, hindi ko nilingon ang samo ni Lauro na huwag akong umalis... Iyan ang inaamin kong kasalanan, Padre. Nguni’t sa kasalanang iyan ay isang buhay ang aking naiLgtas... Ang buhay ng isang mina mahal... Datapuwa’t ang Diyo* ay di natutulog... Nakikita Ni ya ang lahat nang nangyayari sa daigdig.. - Siya, opo, Siya, Padre, ang aking saksi na,sa buong panahong yaon ay wala akong sinikap kundi ang mailigtas sa tiyak na kamatayan si Nestor... At nang siya’y gumaling at lumakas, upang huwag kaming matukso, upang hindi kami magkasala, ako... ako ang lumayo at uma lis... Kasalanan baga ang ganyan?... —Ang dila ng tao at ang mata ng tao’y. -. —Opo.-. hinatulan na nila ako! Iyan ay alam ko rin. Ngu ni’t kayo... kayong aking komTIONG SING PinalamabL&ang. halaban. nq. (bund Ang nabong TIONG SING ay mabuia. dalisay m&tigas at mabango. Mad a ling makaalij, ng dumi aa diarnit na inyohg’ nilalabhan at hindi rr.ahihirapan. Llgt/uj ?a nnumang «angkap na makapipineala sa inyong karnay at gayón din tn inyohg danut na nilalabhan. Ugaliing gamltla ang sabong TIONG SING «a ar&w-aiaw na paglalaba ninyo ng darnit kayr/y makr-pagGpid ng pañalón at ailapi Gawa ng Tagapamahagi sa Maynila now SING SOAP FACTORY TIONG SING TRADING CO. Son Pablo, Laguna, KP. 748 J. Luna — Tel. 2-80-75 I pesor, ako ba’y may kasalanan?... Napabuntong-hininga ang pari at minasdan si Emma. Si Emma naman ay unti-unting napapaluhod sa harap ng matanda. —Padre, ako’y nananalig na maaaring ibigin mo ang isang lalaki kahi’t ka napakasal sa iba... Ang kata wan ko at buhay ay nakasangla kay Lauro... Isinumpa ko sa harap ng altar na siya’y aking asawa at magiging ama ng aking mga anak. Ako’y magpapakatapat sa sumpang iyan... Maaari akong mabuhay at mamatay na nasa kanyang pi ling. .. Hindi ako maglililo kailanman. Nguni’t ang tibok ng aking puso, Padre, ay maaari kong ibilanggo sa loob ng aking dibd/D... Maaari akong umibig na hindi magkakasala sa aking asawa. hindi po ba? —Malalim na talinghaga ang binanggit mo, anak ko..; Ang pag-iisang dibdib ay dapat mabuklod ng pagmamahalan. Kung wala kang pagmamahal, nasaan ang iyong katwiran upang sumumpa ka sa harap ng altar na susundin mo ang iyong asawa? Iyan ang kasal na walang pagibig, Emma... Isang kasal na.. —Nguni’t Padre, iyan ay tatap ninyo... si Nestor ay... —Wala akong maipapayo sa iyo, anak, kungdi baguhin mo ang iyong paniniwalang iyan. Yamang ikaw ay nakatupad na kay Nestor, nailigtas mo na niya «a malubhang pagkakasakit, limutin mo siya... Mahalin mo ang iyong asawa sapagka’t iyan ang hinihingi sa iyo ng katungkulang iyong sinumpaan. Ang pag-aasawang walang pag-ibig ay walang kaligayahan at malimit magbunga ng di pagkakasundo at pagkakasala ng isa at isa. Hinaplos ng matandang pari* ang buhok ng umiiyak na babae sa kanyang harap. —Bayaan mo, anak ko, tutulu . ngan kita sa iyong pagdarasal. Alam ko ang iyong kabutihan, Emma. Ako’y naniniwala st¿ iyong pagtatapat sa akin. Oo at banal ang iyong ginawang pagtulon^ kay Nestor, sapagka’t iniligtas mo siya sa kamatayan. Nguni’t hindi mo mapapaniwala ang mga tao sa ganyang katwi ran. Isa na rito ay si Lauro... Paniwalang-paniwala na siya’y iyong pinagtaksilan... Nguni’t alam ko, Emma, na kung gaano ang iyong paghihirap ay gayón din at marahil higit pa ang pag hihirap ni Lauro. Ang iyong asawa, buhat nang kayo’y magkahiwalay na naging manginginom ng alak. Ibig niyang lunurin ang sama ng loob sa bisa ng alkoLcl... Iyan ang sumisira sa kan yang magandang pangan gatawan-.. —Diyata,'Padre?. •. —at nagtaas ng mukha si Emma. —Oo, Emma. Kangina lamang na kami’y nag-uusap, ay wala siyang tigil ng pag-inom sa pa lpitan ng bawa’t pagsasalita. —Padre, utang na loob, tulu ngan ninyo siya... Ipaliwanag ninyo sa kanya na masama ang kanyang ginagawa.. • Kung kailangang lumapit ako sa kanya at magmakaawa ay aking gaga win, huwag lamang masira ang kanyang katawan... —Ngayon ko nalaman na may pagtingin ka rin sa iyong asawa, Emma. • —Sa harap ng Diyos at sa ha rap nb batas, ako’y kanyang asa wa, Padre... Marahang nagtindig ang ma tanda at kinuha ang bastan... —Aalis na ako... —ang pagpapaalam ng pari. —Nawa’y bigyan ng Diyos ng liwanag ang in yong nadirimlang mga kaisipan... Kayo naman ay mabubuting Katoliko. Lalo na ikaw, ikaw na madasalin at masimbahin... Hin di ka pababayaan ng langit na mabigo.., —Salamat po, Padre.. —at hinagkan ni Jimma ang kamay ng matandang kura. —Ilakip po ninyo ako aa inyong pagdara sal. .. —Maiba ako, saan ko makakausap si Nestor?... —Hindi na po kami nagkikita, Padre, —tugan ni Emma. —Bu hat nang ako’y kanyang ihatid sa Maynila ay wala na akong nalalaman kung saan siya nagtitira ngayon. May balita po^akong siya’y naglilingkod na naman sa hukbo. —Maaari ko kaya siyang makausapt..• —Sa oras po siyaiig tumawag sa akin ay aking sasabihin, pa dre. .. Sinamahan pa ni Emma ang matanda hanggang sa pintuan... Nang makasakay na ang pari sa kanyang sasakyan ay saka la mang nagbalik si Emma sa kabahayan. Hindi maalis ang panini kip ng kanyang dibdib.•. Ang kanyang matá’y mabasa-matuyo sa luha.•. Sa loob ng maraming araw, si Emma ay di umaalis ng taha nan. Ibig niyang magtago sa mapanurtng mata ng tao. Ang katanyagan ng kanyang usapin, ang pagkakalathala sa mga pahayagan, ay sapat na upang kahi’t saan siya magtungo, ang mata ng bawa’t masalubong niya ay nakatudla sa kanya. Tila siya ang laging minamasdan.. • Iyan ang dahilan kung bakit anumang yaya ang gawin ni Ne na na sila’y magpasyal a dumalaw sa mga dating kadalawan ay kanyang tinatanggihan•.. Ibig niyang lumayo sa mata ng ha yan... Ibig niyang sarilinin ang sariling buhay.., Buhat sa kanyang kinaruroonan ay dating naman ng dating ang balita. Alam niyang si Lau ro ay malimit sa mga bahay-sugalan, sa mga bar, at sa iba’t ibang pook na liwaliwan. •. Ang labis niyang ikinalungkot ay ang balitang ito’y nahuhumaling sa pag-inom. Dati-dati naman ay di ganuon si Lauro..- Ito’y isang mabait at masunuring asawa. Siya kaya ang naging dahi lan?... Siya kaya ang naging sanhi ng pagkakagayon ng asawa? Dahil kaya sa kanilang pagkakalayo kung kaya’t dinadaan na lamang ni Lauro sa pag-inom ng alak ang paglimot sa kani lang mabigat na usapin?. - • Sa gitna ng kanyang pag-iisa at paghihinagpis, ay wala nang nagiging gawain si Emma kungdi ang lumuhod at magdasal• • • Idalangin ang kaligtasan ng asa wa at mga anak!... (ITUTULOY) Abril 11, 1956 BULAKLAK 89 Üasaysayan Ni Gloria... (Buhat sa pahina 45) sa ¡bang araw, lalagdaan ko uli ang autograph book mo. Pasensiya na, ha? —sabi ko, saka humingi ako ng kaunting paumanhin sa kanya, Nakangiti namang nagpaunlak ang batang babae. Ilang araw pagkaraan ng tag pong iyon, nagsadya sa aming tahanan ang batang babae. Ang dahilan ay dalawang bagay: una, upang muling palagdaan ang kanyang autograph book, at ikalawa, upang isauli ang aking fowl tain pen jia nawala nang magkita kami sa himpilan ng radyo—E, saan mo naman nakica ang fountain pen? —ang tanong ko sa kanya. —Doon hu sa lapag. Kamuntik na nga hung mayapakan ng isang lalaki, e! —sabi ng batang babae. Alam niyang sa akin ang plumang iyon, sapagka’t mayroong pangalan ko. Para sa akin, ang batang iyon ay napakauliran, sapagka’t sa ganang akin, ang pinakadakilang katangiang maaaring taglayin ng isang tao, ay ang katapatan. Hojio8tyt wika nga. Ang plu mang iyon ay may halaga din mang iyon ay may halaga' din na man.- Nguni’t sa kabla ng kahirapan ng batang babaing iyon, hindi niya hinangad na mapasakanya-na ang aking pluma. Kapag gayón namang lahat ang aking mga tagahanga, lalong magkakaroon ako lang hon ng mga maghangad sa mga hindi ari- . -ITUTULOY-ANG IDOLO (Buhdt sa pahina 65) roroon. Sa sanda-sandali, ang inaabatan n¡ Renato ay ang pagkakataong makasiksik tao, upang makalsod na patungp sa kanyang kotse, na nasa labas ng sine. Utay u'cay, si Renato ay Jiakarating sa kalagitnaan ng “lobby” mula sa itaas ng hagdanan. Mula roon ay ilang mahahabang sanda ling napatigil siya, sa gltna ng mga taong lalong nagsiksikan sa hangad na mahipo lamang siya, makausap lamang siya, makita lang karangamakapagmalaki. Sa panangayon, mahirap makatagpo taong hindi marunong nil a siya sa makapal na gang mang ang kanilang “ídolo.” Ilang sandal! pa ang buong bagal na nakalipaa, bago al ya tuluyang nakarating sa labas ng sine. Sinundan pa mandin siya roon ng kanyang mga tagahanga. Sadyang ayaw siyang palayuin. Ang totoo, tila nauulinigan niyang may mga sumisigaw na siya’y maupo muaa upang makapagpahinga, at upang pagsawaan munang makausap nang sarilinan ng kanyang mga tagahanga. Nguni’t naisip naman niyang iyon ay isa nang pagmamalabis sa kanyang katawan, na kangina pa humihingi ng kailanga'.ig pagpapahinga. Mula naman sa labas ng sine, minalas ni Renato ang kanyang kotseng nakaparada, at sa malas ay kangina pa naghihintay sa kanya. Matagal din bago siya nakasapit sa kanyang sasakyan. Upang At nang mabuksan niya ang pintuan niyon, madali Biyang naupo sa upuan, at binunot sa kaibu turan ng kanyang dibdib ang isang malalim na buntung-hinin nga, saka ngumiti at minalas ang kanyang mga tagahanga na naroroon din. Pinahid pa ng likod ng isang kamay niya ang pawis na namuo sa kanyang noo. Umayos ng pagkakaupo si Re nato. Naisip niyang upang mapadali ang kanyang pag-alis, kailangang walang makamalay sa pagpapaandar niya sa kanyang kotse. Pinaandar na niya ang makina. Nguni’t hindi pa lumalakad ang sasakyan. Kumaway siya sa kan yang mga tagahanga. Nagpaalam siya... Kay-raming kamay na tumaas at kumaway din sa kanya. Sa dako pa roon, nakita niyang isang bugso pa ng kanyang mga taga hanga, na sa malas ay nahuli ang pagdating, ang nakahanda na upang siya’y sugurin. Tinapakan niyang bigla ang ga solina. at suniibad ang sasakyan. Kanginang-kangina pa niya inaasam-asaTn na makaalis at makauwi... parang kanginang-kangina pa niya hinahangad na masuong ang sarili sa isang mabigat na sakuna, na siyang hahabi sa mahalakabanatang magaganap sa kanyang buhay sa hinaharap Kung nalalaman lamang niyang gayón ang mangyayari, kung na lalaman lamang niyang siya’y napipinto sa isang mabigat na sakuna, sana’y ninais niyang manatili na lamang siya sa habang panahon sa “lobby” ng sine. Ano kaya ang nangyari sa ating ¡dolo”? (ITUTULOY) U TONDISA. INC. 427-453 ECHAGUE, MANILA TEL., 3-91-61 KONPE MAURICIO TKA~25LABA5 SAlAMAT . NAGPA' ALAM a CARMELA. MAFALAP KAyO FAGMAMALAKl ANAK.NGAXON AY HINPI NA CARMELA ANG ITATAWAG NAMIN BA \YO. MARIE NA ANG ITATAWAG KO BA \YO NA SIYANG FANGALAN MS ANAK KONG NAMA3A, INYO PONG KAPAHINTULUTAN. [V/AKITA Nl CARKN MELA ANG u u BATANG TINA' tanganan ng /BANG BABAE NA HUWA& NANG AW' KAUWI-UWI KUNG WALANG TAGLAy NA KUWALTA, 31' NABAT NINA CAR MELA ANG BATA AT T1NANONG KUNG ANO ANG IKINAGAGALIT RI TO NG BA&AE. /PINAGTAPAT NG BATA,NARINAPANGHIHINGI Bl YA MG UMO5 NG KANYANG ALE.BAAWA Nl CARMELA AY IBINK5AY BA BATA ANG J KANYAMS MAGAN - PANG BURTT NA MAY IAMANG PAlA' WAMP1BO.ANG VGA KASAMAHAN NI CAR MELA AY NAGANVAHAN BA 3UFOT AT PINANGAKUAN GIL A Nl CARMELA NA FAGKAKALOOBAN NOON... LnIARATNAN NI CARMELA LN SA BAHAy NA MAG.KA' USAPANG B4RSMESA AT ANG KONFE-NAGPlGAY GAlANG SIYA SA KJNPE AT PAGKATAROS. LUMAPIT SA EARONESA AT HUMA' LIK 17)170... ITO RO ANG KAiSAlSA Kong anak,si makie. BARONESA, AT MAY ANAK KAYONG MA - \ AGFAALAM U\Jnaein ANG K¿WE AT MANG ÍTO AY MAkAA' LlG,TINUNGG NG PAROMESA 91 CARMELA 5A9I' nr une». \ Al AVJB s’ SAbAMAT VO. MAMA, KUNG AKO VÓY PIN AGI NG MA' RAFAT NINYÓ» SA PANGABAN NG IN YONG ANAK. i Abril 11. 1956 BULAKLAK QI MASAYANG MAKAY MESTIZO ANTON. IB1NA' LITA Nl CARME - LA ANG FAG-UWI NIYANG kASAMA NG MARAVUNG BATA.. HA?.. HINRl MO NA ISINAANG IYONG kALAGAYAN? /MELA AT BIG' LANG LUMUNG' KOT ANG MUKHA NITO.NABARONESA... SAyA YO VAtA\, MA MA. HABANG L-UMALA' KAP. KA5ABAY KO -RO ANG MGA NAG-AAEAU A LANG-ALANG MAMGLAW ,ANAK? PANSIN ANG GAYON NG' MAMA, NAZALIMUTAN NA YO VATA NINX2 MA ANG PIYOG AY NANAOG YO LUFA NA ANG HINANAF NA KAIBK5AN Ay MGA MAHIHIRAP. AKO YO Y HAMAK NA ALABOK. LA /VIANG, MAMA, BIKIT KAvO LUMULUHA? MASAMA RO BA ANG SiNABl KO SA INYO? FA AT NASHAHANROS NG FA3KAIN 9AAAGA PUKHA. MELA AY "TU MA LAB SA PUSO NG BA RONESA KA YA T HINPl NITO NAPIGIL ANG ’ FAGLUHA... ANO FONG GAwA IYON MA WAT KO NG iFAGFATULOy ? • IKINATUWA KO ANG ISINAGOT MO SA AKIN. ANG LUHA KO AY LUHA NG KATU LVAAN. YAMANG GANYAN ANG KALOOBAN MO, IBlG KONG rrULOY MO ANG GiNAGAWA NG AKINS ANAK. SI MARIE AY MAGSISIMFA TUWING AAlYERKOLES AT NA/MA' /VAHAS! NG LIMOS SA MGA FULU' Bl. KUNG LINGGO AY NAGSISIM.mAaaa.pangakaf VO RASkAKAJSlP HO NA, MAH I RAF 70 LAMANG k4M<. NO KA YA ANG IBABAL1TA NG BARO NESA KAY EAOUEL-^ /XtalSAGA- \VA KA YA Ni CAE MELA AhG MGA SINABl NG BA RONESA^ y¿ tíVLAKLAK Abril 11. 1ía5G ArvwAo NA !W5:^ur7A 01 rtoi-lir-AT 91 F&PTON&’H/MVTI^. NAeBIBl^WASAN NGWALANG PüKNAT NATAGA AT ULOS. DU- 5 TfaÁMaJOAV ■* ■” ■ ' 1 ■ ■■ W1 , " AAARAHAS NA NAS SAG UFA ft PELIS-BAL1BOL AT ft PEPRONG-HANTIK ZMlNA-SBlBlSWASAN NG WALANG PUKNAT NA TASA AT ULOS. DUSUAN NA SILA KAPUWA. NSUNfT SA MALAS AY WALANG UURONG *" MAÑOSAS® SA MASKALASUTAN $ lt)A6KATAP05 UÍFAHAYAS NI MARIA NA ANG MATIRANG MATIBAY AY SIYAN6 HAHAULl KAYFELISARDO AT MAS-AARI N6 KAYAMANAN SA LOO3 N6 YUNGIB AY PUMA YA® ANG PALA WAN® 1AK611-, NA MASSIPAGBUNOT NG TALI BONG AT GIN IM ULAN AN® PAGHAHAMOK.. . HE- HE-HE.-..K UNWARI y MAHAL MO PA RIN AKO HU WAG WAKONG LtNANGlN P¿<=KAT FINER i\C GAYA A'-CNG TUN6FHindi k.ita nililinlang. MARIA . SINO MAN AN® i MANAL0 PALAWAN® 9 BALAKYOT NA IYAN AY HIN1 CR AKO LAMAN® ANG DU MALAPrT NARrTO ANG MG A PUTOK. BAYÁAN MO NA SILANG MAGFATAYAN, TUMAKAS KA NA / IL1GTAG MO ANG BÜHAY MO — ' ABA. ATTAPOS NA ?V PALÁ ANG LABANAN/ |/ SINO KAYA ANG MATAYAN CR AKO L.A AAA 14® ANG UU" TAGIN KUNDI PATI IKAW ay nanganganib paska7APOS KANG PAGGAWAAN AL AM KO. NGUNIT NASABI KÓ NA SA IYONG W®A KAMAY KO NA RIN ANG M.A® PA PARAM DAM SA ryo ng lalong MASAKIT NAKADflANG MULING LKJlingunin Nl MARIA ANG PA LAWAN® naghahawok AY BIGLANG NATIGAGAL AT NAFA BULA LAS NA ANYA7?... Abril 11, 1956 BULAKLAK 93 TAGILIRAN PAN NIYA £5A SA WING KANAN £31 PELIS-BALIBOL . NA NAKABULA67/'N<3 HALOS PU JOL ANG Lire AT L UMOLUTANG -SA GAR.ILINS DUGO SA SAWING KAL1WA MAMAN,.-. PEPPONG HAN1 >K AY NAPA FAN® WAKWAK AN® rtA-HA-HA--HA-HAAAA M6A ULOL NA DAYIJKCOK 55A KAMUNDUHAN ■ S* PAGHAHANSAp Mffi ALIW SA KANOUAN KG AT MGA ® USI NG ITO AT PH ............................... AANTONG KA/V DIYAN MO MASUSU-T KAT NA T INI IS KONS LUNUKIN AN® NAKADIDtR'N® KAPA1TAN NG MAKA-HAYOP ITUTULQY ÍNAKTTA MO ANG NAGIN® WAKAS NG PALAWAN® BU HONG NA PAG MATAPOS MONG PAGTWALAAN AY SIYA KING SU MAROS SA IYO... USOS NA ANO MABABANSIS MQNG KAMPON, AT NSAi<yy matutupad na ang laon mong nasang , PASHIHIGANT1 SA IYO/ ANG 716AS NS PUSO MQ, MARIA... IYQN PALAY MAY BANTA kan® HT GANTI SA AKJN AY 8AKIT HINDI NOON PANG UNANG ARAW AY PINATAy MO NA AKO’? KUNG IYAN LAMANG HAMAK NA BU HAY MO AY HINDI SAPAT NA KATUMBAG N® ISINUHO MONG KALIGAYAHAN NAM1N NI SIMON. NGAyo'y ipinaotatapat ko da lyoN® AKo'y ESPIYA NG KOSTABULARYA. 5AMANTALAN® INIHAHANDA koang PLANO NGMGA LlHIM NA LAG USAN SA IYONG KUTA AY UNTíUNT1 KONG PiNUPUKSA SA TOOLA N® SUSO® ANS MSA PUSAKAL. MONG KAMPON... AKO KlN ANG NA6HUOYAT £A PAOSALAKAY NA ITO NG MOA KOSTASULARYO NABATA MONG MAKAPILING, AT NAPAS-TUSAN MONO TANGGAPlN ANO MSA HAUK AT YAKAR NG.LALAKIN® ISINuSUMPA MO AT KINASUSLJKLAMAN NAN® LABIS. KJÓNG ®AYOY ANO PA ANG HINIHINTAY MO ? ' PALIPARIN MO NA ANG BAO NO ULO KO UPANG HUWAG NANG MASLUWAT ANG MGA SAKT NO AKJNG - -------loob. MONG PAG-IBI®, UPAN® MATUPAD ANG HANGARIN KONG MAUPOL KAYON® L A HAT NA MOA TULI PAN o.----------------------------DITO SA BUNDOK/ ha-ha-ha-hama/ TAL ASANS PATATA. GALIN KOMUNA AN® IYONG PAG MIHIRAP. HINDI KITA PA PATAY ING BIGLA. LALASlAOIN KO MUÑA ANG IYONG T1YAN UPAN® MARAVJ DAMAN MO AN® SAKH- NG PAGDUKC5T K3 SA IYONG PUSO... 94 BULAKLAK Abril 11, 19M General Paua (Buhen set pahir.ó 67.' nap i.iyang matutuhan, ang gawain ng isang' panday. Ang kaalaman. at karanasang kanyang nat.pon ay ngayon niya pakikinn. bangan... Isang araw nga ay makikitang >i Tenyente Paua ay abala na sa kanyang gawain sa isang pandayan, na ipinatayo niya. Buhus na buhos ang kanyang kalooban sa kanyang gawain... Isang araw, isang kawal ang dumatmg sa kanyang pandayan, at pagkatapos luminga-linga, may iniabot na isang sulat sa kanya. Madaling binuksan ni Tenyente Paua ang sulat; at maingat na binasa ang nilalaman niyon. —Galing po sa heneral ang su lat na iyan, —sabi ng naghatid na kawal. Pagkatapos matunghayan ang katatanggap na Lham, tinipon ni Tenyente Paua ang lahat nang kanyang mga tauhan sa panda, yam Magsipaghanda kayo ngayon din’ Ipagtatanggo] natin ang Blnakiyan, na kasalukuyang sinasalakay ng mga kawal Kastila! — ang sabi niya. Maliwanag sa kanyang mga ta DR. FLORENTINO N. SANTOS Sa operasyon ng sikmurá,, Apdo, bocio, bituka. pilay at ball ORA. CARMEN ENVERGA-SANTOS { Po't Graduate ta Universidad ng Harvard at Loyola, Amertka Sa hindi magkaanak panganganAk. saklt aa matrls saklt sa obAryo buso— • Umaga-sa pakikipagtipanán; Hapon—3-6. R-212 AlcaxAr Bldg. CArriedo at Estero Cegado—TeL 3-70-62. Tahanan—Tel. 60 Local 364R DR. D. M. VILLAPANRO ESPESYALISTA SA MGA 8AKIT SA MATA. ILONG. TAINGA AT LA¡«AMOxNAlv Tunuustis ng Tonail sa 2 minuto na hindi na kaHaflgAAg ma tira sa Ospital. Mga bagong kagamltan ga pagsukat ng sal am in ea mata at Rayos-X WAX ANG BAI AB ANG KON8ULTA KUNG LING GO Vruíj; N.U. ax N.M. — Lmggo 8-12 N.U. — Tel. 3-42-82 Pedro Cruz tuag. Tagiliran ng Simpaban ng Kiyapo, Maynila ORA. CELESTINA G. UM-ESPIRITU M. 0. Bakit ng babae at Bata, Panganganak ng walang aaklt (by trllene) Laglng nakukunan at hindi mag-anak, pigilfn ang pag_afiak, Sirañg regla. Masakit na pag-ihi, Ahnoranae. Tonsil na gagaling ng walang tistis Nerbiyoe, Manhld. Rayuma, Tagyawat. ESPIRITU MATERNITY & GENERAL CLINIC I 1284 Paz Paco. Mga taga Hllaga. Sakyan Afig "Ptódakafi” o ‘StA. AfiA’’ Bus sa Qulapo at bumabá sa Calle Paz malapit ea Obras. SARAT na ILONG Sumangguni kay DR. AMANDO V. SANTOS Espesyaliata m mga saklt sa MATA, TAINGA ILONG at LALAMUNAN Klinika—Silid 213 PALOMO BLDG. Azcarraga kanfo O’Donnel _______Konsulta: 9:00-12:00 N.U. — 3:00-6:00 NH. — TeL 3-71-25 HOLY ROSARY HOSPITAL & MATERNITY — Mayroong X-RAY DR. ROMEO C. MONTES, M.D. Espegyalhrta sa saklt ng bata sa dlbdlb at saklt na llhlm DRA. VIRGINIA D. MONTES, M.D. EgpesyallMa sa saklt ng mga babae sa hindi magkaanak, Pangaftganak at aaklt ng mga beta. Oras: 9-12 N.U. araw-araw 2-6 N.H, maliban kung Linggo. 142-j , S* Llnynila Tej. 2-63-12 uhan ang aína bi tu Tanyaate Paua. Noon din, binitlwan nil* ang kanilang ginagawa at nagsipaghanda. Mula roon, nilakbay niia ang Binakayan. Parang nagh.hintay lamang sa kanila ang labanan. Pagdating na pagdating nila ro on, madali silang napalaban sa lakas ng Kastila. Sa pakikipaglabang iyon ay min san pang nagpamalas si Ten yente Paua ng kanyang pamb.hirang katapangan, at dahil doon, siya’y itinaas ng tungkulin. Isa na siyang kapitan ngayon. Ang totoo, tuwing manggagaling si P^ia sa labanan, siya’y laging natataas ng tungkulin sapagka’t pinatitibayan niya ang kanyang katapangan at katalinuhan sa * pakikipaglaban sa kani lang mga kaaway. ISANG araw, isang kawal ang dumating sa imbakan ng mga kagamitang-digma... Lumapit ang kawal sa tanod. —Sino ang kailangan mo? — tanong ng tanod. —Nariyan ba si Kapitan Paua? Si Heneral ay may sulat para sa kanya! —tugon ng kawal. Nakarating kay Kapitan Paua ang sulat ng htfneral. Pagkata pos niyang tanggapin iyon, pinaalis na niya ang kawal. MataMapatatangos na pirmlhan ng hind! tltiathrin mang tinunghayan niya ang eulat. At pagkatapos, kinuha ang kanyang sableng nakasabit sa dinding. f Masasalamin sa kanyang mukha ang isang suliraning masalimuot at mabigat... —ITUTULOY— Makukulay Na Karanasau (Buhcrt sa pahiná 47) • wala akong kakaba-kaba. Basta sumakay ako, napahatid sa patutunguhan ko, at pagkatapos, pinapaghintay ko ang tsuper. Nabayaran ko rin naman, sapagka’t may pera sa pinatunguhan ko. Pe ro, isang rekord na iyan, hindi hu ba? Kung iraakala ninyong malakas din ang inyong loob, subukln ninyong gawin iyan. Makita ko lang... NATATANDAAN ba ninyo ang tsuper na sinampal ko noong araw? Kung sa bagay ang usaping ito ay matagal nang tapoa, at ito’y natapos nang nasisiyahan kaming dalawa ng tapper. At ba tid na rin ng madia kung paanong nangyari ang “sakunang” ito. Pero maypoon akong isasalaysay sa inyo tungkol sa kabiyak ng tsuper na aking tinutukoy. Ang kabiyak pala ng tsuper na iyon ay ubod nang ganda. Mabait, tahimik, masipag, at mahilig sa polikulang Tagalog. Ang halos hin di ko mapaniwalaan ay ito; ang asawa pala ng tsuper na iyon ay isa sa masusugid kong tagahanga. (Kung sa bagay, ito’y balita lang naman ng iba sa akin.) Nang mangyari nga raw ang “sakunang” iyon, binawalan ng tsuper na manood ng pelikulang Tagalog ang kanyang kabiyak. Iya’y maaaring gawin ng sinumang lalaki, sa sama ng loob. Ipinaalis daw ang mga larawan ko na matiyagang idinjkit ng babae sa kani lang mga dinding. Mangyari pa, hindi maiiwasan ang magkaroon ng kaunting “Sagutan.” Masamang-masama ang loob ng babae, nguni’t palibhasa’y babae, walang nagawa kundi ang sundin ang ipinag-uutos ng kan yang kabiyak. Inalis ang lahat ng larawan kong nakadikit sa dinding, bagaman masakit na masakit iyon sa kanyang kalooban. Pero nang magkaintindihan na man kami ng tsuper, isang araw daw, ang tsuper naman ang kumuha sa mga larawan ko, at siya ang nagdikit na muli niyon, sa kanilang dinding. Tuwang-tuwa daw ang babae. Ito’y isa sa mga pangyayari sa aking buhay, na hindi ko na malilimutan. At, kaipala’y h:ndi kayo maninlwala, lalong napamahal sa akin ang tsuper na iyon. Aug tatúa, balang araw ay inaasahan kong aka’y dadalawln niya sa aming tahanan, na kasama ang kanyang kabiyak, na isa ko palang tagahanga. (ITUTULOY) Margarita (Buhdt sd pahind 49) bilang pagpupugay sa mga lalaking naroroon, at pagkatapos ay lalong madaling tumalikod at umalis. —Margarita! Margarita...! — ang tawag sa kanya ni Peping. Napansin ng iba pang mga naroroon ang pasigaw na pagtawag ni Peping kay Margarita. Nguni’t iyon ay hindi niya pinansin. Ang kailangan niya’y m&kausap nang sarilinan si Margarita. Kailangang-kailangan, sapagka’t marami siyang uusisain. . Nang hindi man lamang siya nilingon ni Margarita, naisipan ni yang ito’y sundan. Kumilos siya agad. Sinundan niya si Margarita. Huminto si Margarita. Lumapit si Peping. —Margarita, bakit ka nagkakaganyan sa akin? —Lungad na ta nong ni Peping. Sa halip na tumugon, si Mar garita ay napayuko lamang. —May nagawa ba akong pagkakasala sa iyo upang.. —patuloy ni Peping. —Wala... —mahinang tugon ni Margarita. —Iyan din ang pagkakaalam ko. Pero, bakit... —Alam mo na, Peping. Sapag ka’t iniibig ka ng aking kapatid,. —tuwirang tugon ni Margarita. —Pero batid mo namang hindi ko siya iniibig! —Kailangang ibigin mo siya, Peping! Pagkasabi niyon ay aalis na sana si Margarita, nguni’t nahawakan siya sa bisig ni Peping. —Hindi mo lang nalalaman, Margarita, sa pag-ibig mo naroon ang aking buhay. Kung mawala ka 6a akin, wala naring kahulugan ang buhay kong Ito. Kaya naman tiniis kong maglakad gabi’t araw sa paghahanap sa iyo...»sapag ka’t batid kong ang aking hinahanap ay ang aking buhay, ang aking kali gay ahan, ang aking tanglaw, na siyang maghahatid sa akin sa rurok ng kaligayahan at kaluwalhatian! —mahabang sa bi ni Peping. —Jose... —mahinang sabi ni Margarita, saka napayupyop sa dibdib ng binata. —Mula ngayon, hindi ko na tutulutang magkahiwalay tayo! —Nguni’t paano mo patutunayan ang pagmamahal mo sa akin? —I8asama kita sa am lug lala« Abril 11, 1956 BULAKLAK 95 wigan — ipakikilala kita sa aking ina — at pakakasal tayo sa lalong madaling panahonI (ITUTULOY) CRISTINA... (Buhat sá pahina 68) ay nag-aaTal siya sa Centro colar University. Noong una ay ayaw ni Cristinang mag-artista, subali’t dahil sa hiniok ni Gerry de Leon ay napahLnuhod na rin siya. .Sadyang mapalad si Cristi na, sapagka’t sa kanyang kaunaunahang paglabas sa pelikula ay hindi na siya naging ekstra o bit player, kaya, kundi isang ganao na bituin na katambal si Leopol do Salcedo, sa pelikulang “Sai gon”. Ang pelikulang ito ay kuhang lahat sa Vietnam. Kung sa sukatan sa pagratagumpay ng isang bituin ay ang kanyang anyot tindig, kilos at pagbigkas ng salita, walang arinÍngang si Cristina Pacheco ang akatutugon sa sukatan iyr.n. RUDY... (Buhat sa pahina 50) • ikapat, ka’t sa siya’y aming aring ibang manananggol. Nguni’t huwag naman ninyona hinalaing si Rudy ay wala nang ibang pook na nararat.ing kundi ang aming mga tinuran. Mada las siyang sumama kina Dr. at Gng. Jose Perez, kasama ng ib • pang mga b’tuin, sa pagliliwaliw sa iba’t ibang magaganda at makusaysayang pook dito sa Pilp;. nas. • Essa mga hukuman, sapagmga sandaling iyon, kung Wala sa tatlong unang binanggit, siya’y maa nakikipagbalitaktakan sa BIBIGYAN namin ng isang magandang tip ang kadalagahan. Kapag tinanong ang isang Ma king bituin, laluna kung ang nagtatanong ay isang babae, kung ang bitti ng iyon ay binata pa o may pananagutan na sa buhay, ang tiyak na isasagot ay wala, pa! Mayroan din namang mga nagtatapat ng katc/tohanang hinggil sa kanilang katayuan sa buhay. Nguni’t yaon ang mga btuing Hindi na maikaila ang tungkol sa kanilang katayuan sa buhay. Ilinggil kay Rudy Francisco, kami ang gumagarantiya na siya’y isang abugado at artistang binatang-binata. Nguni’t saliwa na man ang ginagawa ni Rudy. Tu ring may magtatanong sa kanya, kung siya’y binata pa o may pa nanagutan na, ang sinasabi niya’y may pananagutan na siya, saka niya nglngitian ang nagtatanong sa kanya. Iya'y pagbiblro lamang ni Rudy. ISANG magandang katutohanan pa ang mawiwikg natin kay Ru dy Francisco, Maaarmg hinalain nating si Rudy ay marami ng. salapi ngayon. Maaari nating sabihin iyan, sapagka’t bukod sa siya’y isang taong titulado, siya’y isa pa ring bituin sa pinilakang tabing. Nguni’t magkakamali ta yo. Sapagka’t sa palagay namin, si Rudy ay hindi magiging mayaman. Para sa kanya, ang salapi ay pabango lamang sa buhay ng isang tao. Halimbawa, sa kanya, higit ang kahalagahan ng pagtulong kaysa sa salapi. Kahi’t walang ibabayad, ang isang kliyente ay kanyang ipinagtatanggol. Hindi niya inaalagata kung masusulit ang pagod niya sá pama magitan ng salaping ibabayad sa kanya ng kanyang ipagtatanggoi. Iya’y prinsipyo sa buhay ng isang taong kahanga-hanga. SA PAGIGING asiwang lagi sa kanyang dalawang propesyon, paano mapag-uukulan ng panahon ni Rudy ang tungkol sa suliranin ng kanyang puso? Iyan kaipala ang dahilan kung bakit hanggang ngayon, siya’y isa pa ring binatang may layang humanap ng babaing inaakala niyang karapatdapat mag-ingat ng kanyang pangalan at karangalan. Kung sa bagay, natitiyak na rin naming isa kayo sa mga nakababatid na si Rudy ay naghahain ng ^Ag-ibig kay Gloria Romero. Kung totoo, o hindi ang balitang an, siyang hindi namin masaflabi. Ang kalahati ay maaarlng "•ton. at ang natitira pang kalahati ay maaaring h’ndi. Sa ibang kahulugan. ang hula ninyo, o ang naniwala ninyo, ay kasing-husay na rin ng sa amin. Nguni’t isang bagay ang aming titiyak n: nakaharap sa walang kahul’lip na kaligayahan ang sirumang baba‘ng magiging kabirak ph- nuso ni Rudy Francisco. Nasa kanya na yata ang lahat nang katang’ang maaaring hanarin ng isarg babae sa isang lalak»t\g n’tnaisin niyang maging ka^al ng buhay: mabait, maginoo, ^alang bis.vo, map’tagan, mabini, titulado, bantog na artista, mapagkawar.ggawa sa kapuwa, mahabagin sa mahihirap, kaibigan ng lahat, mabuting makisama, at... naku, siguradong walang Lttapusan ito, kung isasalaysay nanfn ang lahat ng katangian ni Rudy Francisco. Ang lahat ng kanyang mga katangian ay sa ran tong paraan na lamang na min sasabihin: siya’y isang mabut ng Kristiyano! —WAKAS— ABANDONADO (Buhat sa pahina 42) —amuki naman ni Flora* ■ Pagkatapos kumain, si Virigiiio ay hindi na nagpahinga. Nagpualam siya sa kanyang mga kapaud, idinahilang titingnan niya ang Le pan? infaalok sa’ kanya ng isang may bukid upang bungkalin. Wale, siyang binanggit na anuman tung kol sa nangyaring pagldkita ni Ben, at sa mga bagay na kanilang pinagkayarian. Ang pag-uwi ni Virgilio at ang hindi ' pagkakatanggap sa kanya sa pagsusundalo, ay nakapagpatlwasay sa kalooban ni Flora- Anumctni ngayon ang mangyari ay hindi na siya lubhang aag-aalaala pagka't magkakasama na silang magkakapatid. Patuloy ang matuling takbo ng mga araw. Bawa't sandaling magdaan ay nakakatumbas ng L’ang butil na ginto sa ganang kay Vir gilio, na walang sinasayang na araw sa paghahanda ng buldd na ipinagkatiwala sa kanya ni Ben. —Kung may panahon naman si Ben, siya'y lihim ding tumutulong kay Virgilio sa paghahanda na lu pa, upang huwag gahulin, sa hi KAIBIG-IBIG, KAHALIHALINANG KUTIS NA Naü-AANÍÁYA HU KUlViANbA Gawing sariwd uiannis st kaibig-ibig ang inyong balat sa pamamagitan ng ORCHID I-aCE POWDER na hrtugon sa kanyang puso. Mabibili ea lahat ng basar at tindahan. na ng kakanaharap na tanimanSi Flora, na kadalasa'y siyang naghahatid ng pagkain kay Virgilio, upang ito’y huv/ag nang maabala sa gawain, ay wala pa ring kamo’ layan sa pagiging magkasama ng kanyang kapaild at ni Ben. iiasisiyahan na siya sa kasalukuyang takbo ng kanilang pamumuhay. Hindi na sila gaanong nagdadahop ngayon, pagka't madalas siyang binibigyan ni Virgilio kailangang gugulin sa bahay, hit na hindi siya dumaraing sa patid. Kung usisain naman niya si Virgilio, tungkol sa pinagkukunan ng kuwaltang iniuuwi nito, walang laging isinasagot ang kanyang kapatid, kundi inuutang daw sa kanyang kasamd* o pinagbibilhan kaya ng kanyang mga pananim na gulay. . Ang mga dating utang nila ay unti-unti nang nabayaran ni Flo ra, at naipágpapatuloy jia rin nila ang pagbabayad ng kaukulang hulog sa Banko. Lalo pang nalugod si Flora, nang sabihin sa kanya ni aling Clara, (Sundan sa pahina 102) KO... F^UNGA-UNOA, ¡SAN& KAF1KASONO BAKAWAN AN® PlNAMFOT MITC?. AT AtAOTAKirKA MUNA NO IUONO, FACIO, BAOO MO’PUNTALIN / AN& FA HO NiyAN / HA* HA-HA Z ' NOW KATA AWA... TALABAN® TEKA AKOZ *64 „ ¿7¡afai*aa*i 5jxK/LlA*CTANd PAMWA SA KAMI• L*4<3 5UMP% AT SfLA'y k*e>AKAr, SUPALIT SAS.T LAMAMGlyON.W KA KASYA» ANS M KATA H6 StLA'X UMUWI HA. KAPAANAH NILA ANS M€iA FIUCH® KABHAXAAN AT HHASARN€AN NG MAHAHAyAPNA&V HP 51 SATURNINO, NLAP1TAN MSWHATA ANS/WSA DON ATF1NAMU» SCAN, NGUNI'T UALO UXANG SWING HiHAVAC AT FINA^WWANAH. flkM ANG/ASA ft¿9ÁÑS HA NAG* HGIL ASGMNA» TA • w PIXAN KA a AUJNA, ANITA / SANPALI LAN© i^ATUlWNO/ OANPALÍ NAOHAHANAPNOSAKIT NO KATAWAN 'TON® I Bl WAHO, OO/AKALA KO> UMAU5 KA HA/ TlKAHIN MO NA . TAKEN® Abril 11, 19« BULAKLAK 97 UW?UH/^O£j PAKIT Pí <AYOUJAIAKAN ÑG4X5N' LAÑO eiMU» FACIO. AY TUFNINQ . ANO MOA CASAMAHAN NI FaOOj AT... TtKA NwA AMINA IKAVv ANIMAL. TRAIPOR/ ARUY/ LINO NAO7AAN. ISANO OAPI... TVSMPITNA JLFAOtAFlT NI BA'Y TALA ¿ANO.. • Al ÑoüNI'T NI ISA'y WA LAÑO NAO0AUK UFANO HARAFIN ANOOALIT NA GALIT NA WNATA. MAkA /MINO AIOW ANO MATU SAAN KO KAVA NAIIAOO 'ANO LUMANO LIHAA5 NI TI YO FOFONOZ HUWAO NA LAMA NO SANANO MAWALA l'AON.PSON NAOASALALAY ANO FAOAS4 KONO A4AO<NOAAA KIWASA SABUHAyZ 98 BULAKLAK Abril 11, JJ56 ROBELA KI •jMMAUCO «unir Hr 5\|USTIM0A5TE |KA- 40- laBAS NG UHIM ... BAKA NA TAYO FATAWARiN NG PAPA ? ? 2 ABA/HiNPi RONNIE,. KAIkANMAN AV HINPI MAGKlIKUkANG ANG PAGTlT'WAkA KO SAIYO. Aug nakaraan: <Sa MAHUSA> <-'NA PANUUNVANG Ni RONNIE, ANG navalabing PINAGBlUHAN SA LUPA’t BAHAY AY NAKUHA NiYA KAY CONCHITA ... AT HABANGGl CONCHITA AY ABAUA SA' PAGHAHANPA SA PANGADO Ni/ANG RUG* PA PA KASAU, AY V^AVAPAp '.'AMAN NI YA PASAWfAyUNiN SI LUIAI SA BAkAK Ml YANG PAGTATANAN... NGUNl'T KONNIf... NATATAKOT AKO NA PAKASAU TAYO HINPI HINPI KA PAPAT MANGAMBA LUL.U. ANG GAGAWIN NATiN AY HINPI MASAMA. TUTAU PAKAKASAU NAMAN UU TAYO SA SIMBAHAN. ISA PA'Y SANG AYON NAMAN SI kA NG AKO AUG lYONG MAKAISANG-PIBPIB, HiNPI BA f O BAKA NAMAN IKAW AY KUkANG nA NANG TiWAkA Of KUNG GANON V M PÜMMA& KA NA U LUHJ, NAIS KONG MAI2 HAN PA NA AGAP Ik W VISA NATIN SA HONGKONG. I /AVA\AHAgANG L/l/U SANPAUNG NAG-ISIP ANG PA kA GA, MAYAMAYA- PA ... IKAW ANG MA5USUNOP RONNIE*. KAIVAN MO BfNABAUAK TAYO PAKAKA&AU ? SA kAUONG MAPA UI NG PANA HON • Abril 11, 1956 BULAKLAK 99 [jj/j\MAroe> maI-U ÜUU PA&BIUN Nl RONNIE KAY LULU, 'AN& moa kaila1NGÁN NlbA SA ’ PA&KURA NG blSENSIYA SA KASAb, AY UMUWI NA ANG PAbAGA. 51 RON NIE n aman, ay HINPI NAG-AKSA/A NG PAnAHON. NANG HAPON& RING DON AX NAGSAPYA SlYA SA ISANG MATAblK NIYARG KAIBIGAN . AY MAKASAb AGAPBUOfiS-'BUO AK& PANlSiWAkA NIYAN& SIYA'Y AKIN® pakakaSALAN . V ikAW PALA,PEAR. TAMA NA KAYA 'TO. BASAhin MO... AWM-TAbAGANG NAFAkASARAF MONO MASITO v pn-,;v-> bAbONG MABUTl PEAR. IPAGAWA’ MONG * FIRST CbASG/ HANE r MAMAN PI KA5I FIRST CLASS ITO SA BASURAHAN HAIN Nl CON CHITA SI RONNIE, AT NIYANG KUNWA'Y BASAHIN ITO. Ay» •• "serious" AKO SA ISAN® lio TONY. KAlbANGAN KO AHO BASTA TOTORANANIN MO, AY . , ...... ....... . . .. AREGLAPO- AVAM tyORG TH b ONG J PANG / MO.E.AYAW KONG KAMI 1 'MACAU SA GuSOT, N&UNl'T KONG GAN>AN AX maaasaHAN MO ANG AKINS TUbONG •• (5!* PAMGAK0NG 1YON MG kAlBlGAN AY MA5I5I© yAHANG UMUvVI Si RONNIE. NAGuuAT PA SiYA NANG PA'TNAN N'YA SI ABAbA SA PAGhAhAMPA hG CONCHITA, NA '' lAABl TAS YON". MAGAMPA... AKO NA RONEY" ANO MA&PAPAGAWA NITO. MAY KibAbA AMONG MAHUSAY NA . IMPRENTA . /MAPAHMG OipinAGV\ 100 BULAKLAK Abril U. 19ó6 IKA» 34 NA LASAS i •ANO NAKA^AAN*. naT I I - kewjw T i HABANS 1,4.6? NI OR&G A'lG . BAG AY NA i YON A'4 LAUDNO SiNlKLOT ano kanvano pu NA TAKCT... ‘í ) A&AMÁT NABIGO & IMELPA SA KANYANG fHG&UBWBAY KAY MlLA. IPlNAN&A' K> NIYA GA KANYANG gaxili NA MANANIAPIN NI( YAMS MUU ITO 6A tlNABUKASAN. / GARANTALA, SI MUA NAMAN AY NAKAUWI NA, AT MATAPOS NfYANG 4U/£/6*y ang salaPlNG KANYANG NAPAG, PALI MUSAN ay na,T(JWA SNA NANG MAJCJ1A NNAN& LU~ ‘ AUM/O AN& ULO NG KANYANG ASAWANG SI PEPE. » 5A KABlLANG pako ay nauga^G NA UJBHA SI G&B& NANG MALAMAN MYANG HINPI PA UMUUYN NG BAhay si uicy— naRA&PAGAN PA ANG kanyang pag-aalaLA NANG MABATIP NNANG WALA Pin • ANG KANYANG ASAVAM SA KANt-KANlLAH& MGA MAGUt-AN&.: NeiTNOIT NIA NAGUAKAC7 NG FABALIK*BALI< SA IOOB NG KANYANG ÜFUSINA... SAAN KAYA NA9TUNGO S|**LUCY AT HANOGA NOAYON AY HINPl PA SI' YA UMUUWI TANOHALI NA, AT Ni H<NPI MAN LAMAN(3 eiYA NAOPAALAM GA L AKIN A AtAAA NAMAN NIYANO AYAVY KO 'MANO GANO'N r RAS'U WING PAG-UWI KO AY PAG9AGA' Bíhan ko biya A TBKA-. sa kabiuano two, ÁY BAKA NAMAN KUNG ANO ANO NANeVAP SA KANYA / BAKA NA' MAN KAYA SfY/Yy NAAtólPENTE r^ATAKBONG BINA-»KAN If NlGP&S ANG TEUEFONO AT ISA ISANO TINAWAOAN VGA OSPITAU... ( OFOZ ISANO BABAlNO MAY PALAWAMPU'T TAT' UONO TAONG GutANO ... MASANPA ANO HUBO O NO KATA WAN... MAY KÁTAMTA* MAN ANO TAAS ... MAY NUNAU 6A BATOK...WA* UAFOBA?... OAUA MAT PO A so NO MAtAfrlS Abrí 11, 1966 BÜLAKLAK A TlNPI NOOALIT NI <SPBe'*NA<3AAAMAPALiNO UJ MASAS NO UP15INA ANO LALAKI... PAPAN O NAKIKIPAOKAKEKA SA KAMATAYAN NA PINA/TAKEO NI OP80 ANO FANYANO KOTS£..MAKIKlTA NG ©AMAINO iyAN FAG'UWI KO^ SASA&UNIN KO , SIYA NO HU^TO' BIKK^YAN NIYA AKO N0 Alalahanin SA OiNAWA Nl\AN(9 IVON R2IOUANO MJAAAMlO ANO UUO NI HUMUP/A ANO kANYANO 0AUT KAYA'T NANO TANU NO >N S(YA NI buey AY XXAtUMANAy NA SVANO SU' MAOOT... < _ PEAP ANO ANO SINASABÍ MO kANINA, PEARF... OU6' TO VO AKONG MAKAUSAP TUNOKOL SA ANO, A...B...V/ALA MAMAN...( SUSTO ¿O LAMA NO MAL LAMAN, KUNO SAAN kA . NAeSÜOT J\ ICUNO oaan-saan’ klTA HI NA NAP, & ... BLLAKLAK Abul 11. 1K»G ona ABANDONADU (Buhai sa paiuna nang minean si ya ng maghatid ng lobada, na ang saiaping inutang niya na ginugol sa pagkamaiay ng kanilang ina, ay kusang-loob nar.g iniaabuloy sa kanya ng bu Lining ginang. Wala siyang kamalaymalay na nab ay ar an na rin ni Ben ang salaping ya on, ay on sa lihim na pakikipagkasundo nito kay ling Clara. Binabalak na sana ni Flora, tigilan an$ kanyang paglaiabada, yamang maluwag namang nakauutang si Virgilio sa kasama nito, at upang maiukol ang kanyang prmabort sa kanyang mga kapatid at sa ibang gawamg-bahay; nguni t dahil sa kagandahang-loob ni a“ Hng Clara, ang kanyang balak na pagtigil ay hindi niya nagav» a. Sa kabila ng lahat ang bahagyang kaluwagan sa buhay na ralalasap ngayon ng magkakapaud ay naipagpapasalamat ni Flora sa kabutihan ng bagong kasama ni Virgilio, na hindi niya nalalamang yao'y si Ben, At minsang magbisita si Ben kxna Flora, hindi kinukusa ay nauwi ORY’S beauty parlor 1048 Rizal Avenue (infront oí Scala Theater) TEL- 07 — Call 4042 DORY ACUNA Proprietress I SPECIAL PRICES POODLE CUT COLD WAVE ......... MAKE-UP ................. SPIRAL ................... MANICURE ............. TRIM ó SET . . ... SHAMPOO ó SET LAZARO. MANILA, TEL. 3-74-42 OO&M SAUCniC JCiD l-SOCr* JMW. HhC CZTK JOCG*. SuPhu» 3OQG*. MXZO/NATLO l/PD SO OOG* Oil OT B£PG4v(' r Q S ang kanilang pag-uusap sa lupang sinasaka si Virigilio. na lraharap dm sa pagkakaiaong yaon. —laiaga namang napakabuti ang Oagong kasama ngayon id Virgilio, —papunng wikg xn r'lura, subaii t ang hindi niya napaain, ay ang limm na pagsusuiyap^u nina Virgilio at Ben. —oiturang maKatagpo ang isang magbuouicd ng gayong kasama. —E, sino ba íyong bagang kasoma ngayon ni Virgilio? —tanong ni Ben, na tila sinusubok niya, kung may higing na si Flora, tungkol sa kanilang dalawa ni Virgilio. —Aba, e, ewan ko ba diyan kay Virgilio, —palagay ang loob na sagot ni Flora, —hangga ngayon e hindi ko pa rin nakakausap o nakakaharap kung sino iyon. —Hindi ninyo siya maldldlala kung sabihin ko man sa inyo, —agaw naman ni Virgilio- —Hindi si ya taganto sa atin. Kung kaiian lamang niya nabili ang lupang ipinasasaka sa akin e, —patapos na wika nito at saka lihim na namang tumingin kay Ben, na nangiti na man ng bahagya. —Madalas ko ngang niyayaya itong si Virigilio, na sadyain na ming mins an ang kanyang kasa ma upang pasalamatan o hatdan kaya ng kaunting bunga ng halaman, nguni't ayaw naman akong samahan nito e, —paliwanag ni Flora. —Papano naman an^ gagawin ko, ate, —wika ni Virgilio, —alam mo namang abalang-abala ako sa na nalalásap na mabubukid. pakildtungo sa kanya ng ba—Siyanga naman. Flora, —may baing pinag-ulnJan niya ng lahat, himig pagpapatibay na wika ni at rfng smM mga kapai. Ben, pagka't nag-aalaala din siya, dinargnas njya ngayon at nina baka mapílit nito si Virgilio sa tangkang pagdalaw sa kasama ng kanyang kapatid, —pasasaan ba't di magkikita rin kayo ng kanyang kasama. • • Natapos ang kanilang paguusap, KATIALIS ana p/na/cama6tsana panfaóan sa Í/LSERÁ. IPINAGBIBIH SA MGA BOTIKA O SA LABORATORYO LOCRE. HALAGA: MALI IT NA SiSIDLAN PO.65, KATAMTAMANG LAKI Pl.65, MALAKI P2.9O na ni bahid ng paghihinala ay hindi nc^gkaroon si Flora, hinggil sa lihim nina Ben at Virgilio. Sa ganang kay Virgilio, kung tumatanggap man siya ng tulong kay Ben, ay hindi niya iniaasa, na pag-ibig ng kanyang kapatid ang kanyang itulumbas duon. Siya man ay hindi rin nakatitiyak kung may pagmamahal si Flora kay Ben. Buj/.j-l'uo sa kanyang pasiya, na susulitan niyang lahat kay Ben ang nauutang niya dito, pagsapit ng tag-ani. ---- oOo— Somantóla.... Si Ponso na walang kamalaymalay sa pagkamaiay ng kanyang asawa at sa mga ba gay na nangyayari sa kanyang mga anak, ay walang tigil sa paghahanap ng bagong mapapasukan, na tila naman kusang nagmamaramot sa kanyaHalos nadulugan na niyang lahat ang mga pagawaan at ibang bahay-kalakaL nguni't lagi siyang nabibigo. Ang mga pagsasakit at pagtitiyaga ni Ponso, ay wala siyang ta nging pinag-uukulan kundi si Ani ta. Simula nang mawalan siya ng trabaho, ay nagsimula na rin ang* hindi nila pagkakasundo ni Anita. Kung dumarating siya sa bahay buhat sa paghahanap ng mapapasukan, napupuna niya ang pcgiwas ni Janita, sa pakikipagusap sa kanya. At kung siya naman ang unang kumausap sa babae, paangil siyang sinasagot nito.... Walasap ng kanyang pamilya. Subali't ang puso ni Ponso ay pinalalaki pa rin ng moling paniniwala at pagmamahal kay Anita. Sa kabila ng sama na ipinakikita ngayon sa kanya ng babaing ito, ay nagtitiis pa rin siya at umaasa na muling manunumbalik sa kaniia ang dating tamis ng kanilang pag“ r hum pay sa paghanap ng bagong , mapapa8ukan. Alam niyang sa ga yong paraan lamang maaaring mag-init na muli, ang nanlalamig na pagtingin sa kanya ni Anitty Sa kabilang dako, ang mga pagwawalang-bahala at masamang pagpapalagay na ipinakikita ni Anita kay Ponso, ay sadyang ki nukusa lamang nito. Inaakala niya, na sa gayong paraan ay maaaring abutin na ng panghihinawa ang la laki, at siya'y tuluyan nang lalayuan nito, na siya niyang ninanais. Ngayong wala nang hanap-buhay si Ponso ay wala na rin itong haJ laga kay Anita, jfl sasama. Si Ponso'y walang nrrw a/» nrr knrtnn Nagkukunwari si Anita» na cmg kanyang ipinagkalcagayon ay Ong madalcu na kawalan niya ng salaping mapupuhunan sa paglalaro, subali't lihim pa rin kay Ponso, si Anita'y Hindi nawawalan o kinukulang ng salaping isusugal, pagka’t ito'y lihim na tinutustusan ni Pete. Hinihinlay ni Anita na siya'y i wanan na ni Ponso, upang siya nama'y mapanibulos na ng pakikisama sa kanyang bagong kolaguyo, na bukod sa masalápi ay ba ta pa at maldsig- Alam niyang may asawa rin si Pete, nguni't ang gayón ay hindi nagiging sagabal kay Anita, pagka't siya'y hirali nang makisama sa gayo ng uri ng mga lalaki. ^-Bakit hinihiritay mo pang siya ang lumayas? Bakit hindi mo siya iwanan? —nawika ni Pete, kay Anita. —Bayaan mo at hindi na tataga! ang ulol na iyon, —pagdadahilang sabi ni Anita. —Mabuti nang siya ang kusang umalis.... sa gayón e wala na tayong aalalahanin, —E. ano noman ang ikatatakot mo? —usisa ni Pete. —E, cgió ang malay mo? . Maaa-' * ring paghigantihan tayo, kung «i* ya'y iwan ko, —giit na paliwanag pa rin ni Anita—Owww, papano pang maghihiganti iyon? —wika ni Pete, na tila anumang naman anagugulo niya duon hindi nababalino sa mangy ay axi. —Lalaki rin ko a. —Ang isang taong ang isip ay Hiororning paraan ng paghihiganting zhagagawa, darling, —tutol ni Anita. —Katulad mo halimbawa, may asawa ka.... kung ea kalaunan, e matuklasan ang asawa mo at isiwalat ang ating lihim, di walang ibang. mapipinsala kundi tayo; mapipiiitan kang humiwalay sa akin. Kung sa ba gay, hindi ako natatakot kung malaman man ng asawa mo ang nangyayxxri sa atin.... Maaasahan mong hindi akq lalayo sa iyo, pag ka't minamahal kita. . . . ikaw ang a king inaalaalaNakuro ni Pete ang maliwanr.v a pagmamatuwid ni Anita. Lalong natiwa3ay ang kanyang kaloobaA at nagtibay ang kanyang panini-1 wala kay Anita, dahil sa huling sinabi nito. . I Bagapia't ibig ni Peto na masari" li niya si Anita, napahinuhod na rin siyang maghlntay ng pagkakTtaon, na si Fonso ang magkusang lumayo sa babae. Siya man ay unti-unti na ring nalalason ng pakunwaring pagmamahal Hindi niya akalaing mabubuhos cmg kanyang loob sa babainq Ito, na nuong una ay binabalak niyang paglaruan ¡among. —ITUTULOY— ni Anita. Abril JI 1956 BULAKLAK 1Q$ KUNG ang ginagamit ninyong pintura ay YCO, kayo ay namumuhunan sa kagandahan at tibay—sa pagsasanggalang sa bayo ng hangin sa tropikc sa jnit ng araw at ulan na sa araw-araw sa buong taon ay nakatambad ang tahanan ninyo. At sapagka't ang YCO ay nakapagsasanggalang sa pamiminsala ng masamang panahon sa paraang higit na mabuti at ¡along matagal, kayo ay nakapagtitipid ng ¡along malaki kaysa kung gumagamit kayo ng pinturang may tatak na ma' babang uri. KAYA, igiit na hingin ang mga pinturang YCO—na subok nang gamttin ng mga may-arp ng taha nan at maging ng mga kontratista sa konstruksiyon. TUMATANGGAP NG KONTRATO SA PAGPJPINTA — VALANG BAYAD ANG PA1 JVC AN AG. 21-1 ANG DAIGDIG SA PAMAMAGUAN NG MANINGNING AT MALUSOG ANG ARAW-ARAW NA PAGGAMIT NG ILANG PATAK NG NA MATA 0 AY NAGDUDULOT NG KABABALAGHAN SA INYONG MGA MATA 1 Fl. o>. Contoi»: CMo-obdpnol 11,., 8«k Add 10 B.„ B«b*rin. $»lpho>. 1/8 9,.; Zmc SJphot. 1/4 8, $nq }£cLsay$av|an S ^A&Uh’AY AAG AAS-ASA A'. RAAf/.R A'AMS TIYA C!N N! GUNAR NA ¡TONA NGA ANG BAKAL *T,NA HINV1 YUYUKO SA TAG LAY N/YANG LAM* AT KAPANGYARIHAN. SUBALl'T KULANG UPANG MAKAPANPAY AT MAKABUO NG TA&AK NA KAN YANG Pl NAPA NG AKAR KAYA'T NAPAGPASIYAHAN AiS BIN ATA NA HALUAN NG PINAKAMATIGAS NA MAKALUPANG BAKAL. PATAPUWA'T ANG KAN YAKS ^AKAS NA PINAG-IIBAYO LAMANG NG NABUHAY NfYANG PAG' ASA AY TULUYANG NAGLAhO NANG ,AAO MAKALANGIT NA METAL AY AYAW MAGHALO SA MAKALUPANG BAKAL, AT SIYANG NAGING PAHILAN NG TULUYANG PAG PANAW NG KANYANG UL1KAT NAGPAPALAMHATING PWAGYAMAN NI EPA ANG WALANG MALAY NA KAPAT1P. AT SA T/.VP/ NG PAGPARAMPAM AY NAIBULALAS ANG MOA KATANUNGANG IHINAHANAP NG KATUGUNAN SA KAKAIBANG PAMPAMiNG MATAGAL NA ^N/YANG KJNUKUYOM. xJc/7 A-\JoDLOA£AN ... (NAAKALA NWNG WAL-ANG V KATUOUNAN SIYANG MAHIHINTAy U SA MGA KATANUNGANS \YO'Y, B1NAUNGAN ANO WALANG MALAY NA "KAPAT1P," AT-KASALANAKI NGA RAYANO MA1 TUTU RING ANO MAHALIN KC> SIYA NG MGA KATANUNGANG WO'Y .NANATILING KATANUNGAN PA PIN/ SAPAS KA T SA NANS HIGIT FA SA ISANG KAPATIP^KUNS ANG FAGMAMAHAL NA INUUKCL K(P KAY PAMIR AY HIGIT FA SA FAGMAMAHAL NG KAFATIP SA KAFAT1P, ANONG URI NG PAG MAMAU AL ANG A RING NAPA' RAMA NGAYCPN Z ANO YO ITO PANO1NOON z ANO NGA RAYANO UKI NO PAGMAMAHAL ITip PAMIR ? AT IKAW NAMAN ? GAYON PIN KAYA ANO NAPARAMA MO SA AKIN z Msa san paling iyo'y FUM APA 1 LAN LAMO NA SA KALAWAKAN ANO NAGUGULU HANG GUNIGUNI NG El NATA SA MASALIMUOT NA PAIGPIG NO MOA PANGARAPZ ’ SAR1-SARING ANX? AKG l&A'T ISANG BU HAY SA AT... MINSAN PANG MAór/WUSlS N6 KANYANG PANOINOR1NZ HANGGAHG 5A-ANAK. KITANO J> PAFANAHON NA UFANO ■x 1PAGKALZX2B K¿? SA \YO AXG < TABAK NA IT(P... ANO TASAR - NG UNANO PAMIR..-IKAW LA' ■\ MANO ANG TANGING MA' V KAHAHANGO SA AKIN SA MBA PAGHIH1RAP NA BUNGA NO MBAéSIKAN NG [SANG SUMPA A AKIN NA Z AKIN ha Z I7ABCPT MoZ l /A&S’T M/? SA AKIN A Abril 11, 1956 BULAKLAK 1Q5 X>ALISANG NILAP1TAN NG MAG-ASAWA D UFANG KALAMAY1N ANG KALZXPBAN c mt' AMAt/ Z PáTI AKIr=x IMA'V MAPAYAgAit t RAMIRO BAKIT^ EPA/ ANG NANAY/ ANG TATAYz ~ NG ANAK A FATI ANG INA'Y NAPAYAR25 NA FIN ¿AY RAMIR...AT NAFAIYAK SA KALUNC?SLUÑC?S NA AY<?S NG ANAK... KO' 1YABOT M(? SA . AKIN.A-HUWAG S HUWAG/ HUWAG KANS UMALIS.<<^ IWAN Me? ANG TABAKZ WAN MC? SA 'KIN ANG TABAK Z bpa.'inw' tTAV'EVAS KAA4/*./ RAMIR KAPATÍP VKANG TULUYANG MAFAYAFA ANG V KAUX7BAN NI RAM IR Ay ° SARA... KC?N3 ANAK .A.. MAG FAHANGGA NGAYC?N BA NAMAZY AYAYV FA RING HIWA LAYAN NG MALALAGIM NA PANGITA1N ANG AKING BUN SC? z ISANG MATANPA ANG LUMITAW SA AKING FANAGINIF AT IBINIBIGAY SA AKIN ANG TABAK NG UNANG PAMIRS SUBALI'T NANG AKING AABUTIN Ay HUMAPLANG ANG ISANG HUMAHALAKHAK NA AN INC?, NA SIYANG NAGING PAHILAN NG MULING FAGPALAW SA AKING GUN1GUNI NG MGA MALA LA - GIM NA PANGJTAINZGIAABAL ANG AKING BU<?NG KATAUHAN, LALUNGLALZ? NA NANG AKING MAFAGMASPAN ANG KAHAMBAL-HAMBAL NA AY<?S NINYPNG TATLO NA KASAMA NG MGA TAPNG NALULUNcPP SA PAGAT-CAGATANG PUGC>Z AT NANG KAYtP'Y AKING SASAGIPIN AY LUMUBÓ7G NA LANG KAYc? AT SUKAT KUNG KAYATAK^'Y NAGSF SISIGAW// , AGI 51 NG SI RAMIR NA NGAYKAY ANG Sry______ V guiris KATAWANG |5INUBSC?B ANG MUKHA SA KANPUNGAN NI EPA, NA SA MGA SANPALING IY<P'Y PARANG PINU' PURCG ANG PAMPAMiN SA NASASAK SIHANG PAGHIHIRAP NG 'KAPATIP'S / PARANG TUTC^P ANG LARAT NG MGA FANGYAYARI SA “AKING FANAGINIP/ LALUNG-LAU? NA ANG MATANPA, KAYA, KAI LA NGAN KAM ING MAGKITA. NATÍTIYAK KZ?NG SIYA ANG MAG IS I NG , KALUTASAN SA AKING SULIRANIN/ SAFAGKAT SIYA ANG NAG- / HNGAT NG TABAK NG UNANG -/ RAMIR S/ HAMANAPIN KO J SIYA S HAHAHAPIN < Ko siyA'/ r\\ 106 BVLAKLAK Abril 11, 19"b TALAARAWAN ang /nakahaan/ TAMA BA ANG SI NASI MP? NA SA <PP.. AT ISA AKP SA MSA ALAGA RPPN ginawang PAG’UUKH-KJL. Nl WILFKEPO AY IP/NAGTAPAT NG DA' Í-AGAN3 KA' SA.WIAN SA PAtS'fBKS ANG SAN HI NGPAGKAKA' !SIP Nl YAMS MAGPAT1WAKAL-.PUMAr YAG ANG BABA/NG StYA'Y IHATIP N! WIL-PPSPO SA HANYANG TINITIKHAN... -'K^ABIGLA AKP SA HINPI KP INAASAHANg SINABI Ns PALAGANG KAN VANG tinitirhan A KI NG NAKINS NA AMrUNAN KA NAKATIRA z ‘■•'ág^SSESa* -'flaun AKPNG NATJGILAN AT MATAGAL 999AKPNG NAG-ISIF NG SASABI HI N... SA WAKAS AY---" SIVA? SINPNG VATA3AL KA NA BA KPPN? NAGA AMFTJNAN NA AKP NANG AKPV UNANG MAG KAMAL AY AT WALA NA AKPNG I BANG RPPK NA NAKILALANG TAHANAN KUNPI PPPN... WALA AKPNG NALAMANG MGA MAGULANG KUNPI ANG MSA MAPRENG NASPALAKI AT NAS-ALAGA SA AKIN . WALA AKPNG KAM AG-AN AK AT KAFAT1P LIBAN SA MSA BATANG KASAMA KPRPPN — BAGAMA'T MABAIT AT MAUNA WAIN ANG MGA MAPRE AY NAKARAMPAM AKP NG KAKULANGAN SA BUM AZ.. SAKA KP LAMANS NABATIP KUNG AN<P ANG KAKULANGANG IZPN NANG MAKITA YO SIVA.. siza? Abril 11, 1956 BULAKLAK 107 CLEOFE ANO IPJNANGALAN\ SA AKIN NG MSA MAPRE AT J NABINYASAN AKO SA RANGALANG IYAN • • • NOPNG J SANG TAON . AY N ABATI P NG MGA M APKE NG KAILANGAN NG AMFUNAN ANG I SANG TKAK UPANG MAG AM IT PARA SA KAPAKANAN NG LAHAT ROPN-.TINIFJP NAMIN ANG KAUNTING SALAPING ÍNAABU' LOY SA AMIN HANGGANG SA MAKAIRPN KAMI NG SAPAT NA J El Bl LI NG I SANG LU MANG TRAK... AWALA ANG J PANGINGIMI MGA PAMPAM N SI BEN AN® TSUPEK NO TKAK NG AM PUNAN-TSUPÉR NG AMPUNAN ? MABUTI YATA'Y MAS6ALAYSAY KA SA STMULA AT NANG MAIN TINPIHAN KO ANS BUONG PANGWARI... SIMULAN MO SA (VONG FANGALAN-. . NG PALA GANG MAGSA LITA AT NAHA LATA KONG ANG PAHILAN NOON AY ANG FAGNANAIS NA MA1HINGA ANG MALAON NA NIYANG KINU KUYOM NA AMFUNAN... P MAY ILANG PALAGA KAMIN© ALAGA NG AMPUNAN, KAYA MINAKAPAT NG MGA MAPKENG I SANG MATANPA ANG KUKUNIN NILANG MAG* MAMANEHO SATKAK... ITO'Y UPANG MAKAIWAS SILA SA ANUMANG AL1NGASNGAS NA MAAAKING IS1PIN NG MGA TAO KUNG (SANG BATA PA ANG MAGLILINGKOP SA PAEAYAAN NINYO AKONG MAG' PATULOY...TULAP NG INAASAHAN NG MGA MAPRE AY NAGINS I SANG MALAKIN© TULONG ANG TKAK NA KAN I LANG BINILI ... KUNG MGA LINGOO NO HAPON AY ISINASA KAY KAMI RITO AT NAGPAPASYAL KAMI SA TABINS PAGAT...SA FOPK NA ITO.. VOS BULAKLAK Abril 11, 1956 PETE PA9T0* A2A, SARIT RITA MAMAKTOL 2 HMMM* IXOM NA NAMAN MA0AIT NA NONG ARAW-PU AKO N6AV0N... AKO MAHAL NG PERA. SlYANGA IHPI NAKAILA KAY MELBA. SA TINPAHAN Hl TSAR BONGZAY NAWTA NlYA SI BERTIOG- TIMATiNATANAW PA GIYA ?AMPAM UTANG NI TSAK HO?? P1NAUTANG PO. O, ETO INAY91 RITA... NARANSiN NAMAN AGAP NI AUNG SIDRA ANG ANAK, RAYA DALAWANG BABAiHG «ALAYD NA SI LA k SERTIHG,A* ANG TUNAY NA SANHI NG PAGLUHA NI MANG OSCAR. BAT1P NI/flJJG INILULUHA NITO ANG RASAWIAN SA PAG-ISIG.SAmantala, pahil SA RflGWALANI MELBA/ A/ NAP1PIUTANG MA' HGUTAKG KAY TSAR BONG ANG MAG-INA NI RI TA- NANG MIN - GAHG ex RITA AY MANGGALING »VAG NIYA ITO Nguhi't hihpi 2»IYA PINANSlN". FIGURO, ARALA NIYÁYHIHINGI ARO GANON PALA, AY NO^G APAw AY TlNATAWAG NlYA AKO AT binibigyan RA NlYA AkO NG ú SENTE"--, HGAYON FARANG 'PI NA NlYA OY, Oy, HINDI NA PU aro MUKHANG BENTE GAYA KAei HO, E TINATAWAG KO ANG KLT/A BERTlNG, AY HIHPI A<O KINIBO RITANG ' K-ITA MAMAN NILA ARO IfALUNGKOT TO NA UMUWI gONG ? E SINO ANG KALAMA NlYA? MAGANPA/ IYON PU RANG 'xMEGTI€A,z Abril 11, 195(6 BULAKLAK J09 ORO. Si/HK>A. rA^A, MAi^Ti \ PA IN AY AY FAGPAGAN MN/O ANG NlbUGAW,.(KASiz ^ArA MAKAUWI NA NGAYON AUG ATE. UH-UU RITA, AY HUWAG MO NA .......... ... KAFAG MGA HAUA/ MAGPIHG KA NA NG MGA hauaman AT AKO NA ANG BAUAUA ANAK. PANG NAMAN DiOlW KUNG GANON AY GAGAYAK NA TAYO meuba, kahit PAUA AKONG MAKAN GAYON YMAGAUNG KONG GAMON . NAlTO ANG lYONG KAUWI MAY BISA HANoeANGSA NANG UMAGA RING GUBAT* NA AKONG kAGNAT NAKU, PAPAGAY KO'Y MARAMI KAIN ANG RAGHlHIRAr AKIMG kOOg VWO5 KO.. ITUPOT MEPBA - MATATAGAPAN NA ITO NG MUKHANG MAKAKAUWI NA NGA TAYO OSCAR. MAGIGPAnG -masigpa NA NGA 61 MEUBA MAY KATWIRAÑG rWT magpamdaaa ANG ANAK O»** HINPI NGA NAMAN FATING GANOON 61 EE-RTlNG siyANG BABATiiN KA^A/M NIYA ANG l/ON, HANE ? S INUNOP Nl RITA, ANG 11706 NG INA. SI AUNG 6IPRA NAMAN AY TUUUYAN NG- NAPA^INUPSUHAN UPA MUNA Nl KA SEPO ANG PAPAGA AT KUN<i SA BAG-AY Ay HINDI KO PA YATA MAKAKAYA ANG 5(jMAKAY SA KA0AYO-AT TlUA KUMAKAUOG pA ANG AKlNG MGA TU" HOR NGUNVT BAHAl'A NINYONG MAkAUUYVl NA SI HlNPI KO NA PU YATA SAMANTAPA/ l/ON/ GA ANO ANG ISUOT MO AY MAGANPA AUMUSAP, I7POG ITO NG kA BUYO Al HO ÑAMA'/ INI HAW NA IBON ABA, KAIGIHAN PAMAN& MEU/ M AMI RAP NA ANG IKAW AY MASNAT HAN£ / TAYKA SANPAPI'T TATAWAGIN KO SI* kA SEkO, UPANG PAGUGAPAN NATIN ANG ATING ‘ ‘ WÁkA NA KAYANG MAKAPIGIP SA FAGUWi NH'A ME-PSA ? PAG-UWI. NAKU, HlNPI NAMAN AUAM N*YO MANG OSCAR, MAUAKA6 NA AKO Al WAPA KAYO PAPA, KA SEPO. TOTOO ro ANG INYONG SiNABi- MA AAR I NA AKONG MAWAVO 26, IM 56 110 BULAKLAK Abril 11, 1956 ANLULUPAY P A Y na ang kanyang pagasa. Pagal na ang kanyang katawan, subali’t ang lahat ng kanyang pagsisikap ay pawang kabiguan ang nagiging bunga. —Huwag kang mawawalan ng pag-asa, anak. May awa ang Diyos. Huwag mong lilimuting tumawag sa Kanva at ikaw ay Kanyang diringgin.—Gayón ang malimit ipayo ni aling Danding na kanyang ina, sa tuwing siya ay uuwing hapung-hapo sa paghahanap ng mapapasukan. At ang pananalig nivang yaon sa pangaral ng ina ang siyang nagbibigav ng lakas sa kanyang nanlulupaypay nang pag-asa, upang rnagsikap, magtiyaga, at tatagan & pahiMLmaiklirig nobelang tapos gordoncillo IKava Lang Nagbago Ang Kanyang IIsipan NgM ATAL ASTAS Na Ang Katotohanan