Magasin ng Bagong Buhay. Disyembre 30, 1951

Media

Part of Magasin ng Bagong Buhay

Title
Magasin ng Bagong Buhay. Disyembre 30, 1951
Issue Date
December 30, 1951
Language
Tagalog
Rights
In Copyright - Educational Use Permitted
extracted text
Ano huHng a.nag-a.o no ruma.ong taon df na ma.a.ntnag sa Kanlura.no yaon; subaH't a.ng baka.s ng kan114ng pa.nahon sa puso'11 tn1wano Untk na nagtuon. Sa bistp ng ka.n114no ma.pagpclano ha.bao a.no bawa.'t lunoga.U'11 na.durog na lahat: a.no kaliga11ahang mblk na malasap pbaaging fbon J)Clno kung sa.an Jumtpad. P1nagsumaktta.ng kahtt na ba1&auva a.u pakUunuan ano JJUBO ng tuwa; ngunt't ba.po pa lano sumasaountta sa. buh411 Iw'11 lokmo da1a. ano na.Ultl&a .•• Lnbhang dalisay ... Ka114't BAGONG TAON, ngitta.n np aHw ano pagkalugamt ng buh.1111 sa. lagtm; ba1144n mong hagka.n ang aktnp pantmdtm nang pananagana sa t11ong pagdding. lbangon mo ako sa dusa't pfOhatt na kinaro.paan nong mtnsang mcuawt; na.fs lcong 1e1. •11ong kand".lngan ngv.mttf ang katala.mpukan ng a.ktng lunggatt! ••• Ayokong hi.nta11tng may awang humandog na buho.t sa fsa.ng balat-kaNC)ng alOk; ang htnah.angad ko'11 saka.Ung ma.tam'10k a.11 mula sa tulOng ng tapat na. Joob. At umaasa. nng sa tvang pagdatal a.11 tba.bcdtk mo a.ng kapc11a,,aan; (sa amtng datgdtp 1111 tvmao daratnang nagkalat a.ng bungo't durog na kalamQ .•. ) FLOBINFINO S. C•LBIUO MISSING PAGE/PAGES ALJNSUNOD SA SUMULAT NG LATHALA~H 1TO, ANG T;\HANAN NG MAG·ANAK NA RIZAL SA KALA!\tBA AY JSANG DAIUl.Al'/G RELIKYA.NG'ATll'\G LAHI NA D.'\PAT i\IAH.'\UN 1\G BAWA'T PILIPINO. ng gusall .sa paligld. Madlllm ~:;a~~ n~r~0n:~a~~~n~~; at sa lsang panlg ng sllong ay doon nagslsltlra antt mga kaliama sa bukld at lng- mga ama. nan¡ ltlnakltann r,\ Dr. Rtzal ng unang llwanag na n1ng si· ya'y .blnyagan noor.P, ika-22 n-: - ·"" Sa gawing kaiun, paharap sa Anp harop ng tahnnan ni mznl kllng pa,:nnamalasin sa ka· lanSanian,· ay may silungan ng bilang pantg ng lan.,angrmg panlnla1oigan 11g •:wya11 nq Ka· mga kabiyo at tto ang kaballamba. yerlsa na siyang ptnagsiallu· Hunyo tlg 1881 ay dalawang banda ng muslko :ing di nagsawang magparlnlg ng mahlamblng na tugtuogln. S:i. isa sa mea 'lilld ng tahanan~ lto mallmlt niagparaan ng gabl ang mga kastlhng plnwio :"'I! hukbo. agan ng kabaro n~ plnuno ng Sa tahanan dln~ lyan lslniAng Bahay Ni Rizal Sa Kalamba, Laguna Sinvlat ni JESt:S C. CLEGA N ~~r:;gb~i~~lln F~:~ci~:~ ~~~~gi~:':~o~!ta~:!:i ~~lidka~~I~~~: MMcado at. Teodor:i Alonso sa naka-malaki · nt p.: ngunahin~ ba.vnng Knlañib:i, 1.aguna, noong lans.n~gnn sa baynng K.alamb;'.! ika.-:28 ng Hunyo ng 1848, si at kl1bayong par.lt ng. Simba.Francisco Mercado na ama ni hang Katollko. Sa malak1ng bulDr. Rizal ay may :io taong gu. wagan ne· bahay n., !to ay . m~­ l:ing Jamang s':lmsntalang si pagmnmalas ang" kaaya-aya ~·t Teodora ·Alonso n:\ lna ni Dr. maalamat na bundok ng MaklRlzal ay may 20 t;.l)ng gulang. ling. Isang tahan:i?"lg balo, ani;: Palibhasa"y katutubo kay Don hagd<tnang nasa gitna ay batu 'Franclso ang puka-masikap. ~in ang llana: bayW.ng at ang nangyulng nakapagpatayo slya iba naman ay k.i.hoy na mula· ng isang tahananp; ullran sa wln .. Sa pagpaso~ s:i kabahayan ~anda at kawlli-wili. Alinswiod ay . Jsang maahWnl:ls na bulna rln sa panulat i;l Dr. Rizal, '.""agan ang unnng matatanghal A11g tnl1aria11 ni Riuil 1 :1mg ¡i(l9mamalas·11 sa 1111:11 '11(1 :ar1m~n11 nng kanilang tahannn ay na- sa panlngln .. ~ay t:itlong man- s11 kllii;t1y~11g p1rnig 119 Si1 i1bahu11r1 Katoli!w sa Kutnmlla. pnpaligiran ng S'lri~arlng mga liwalas na s1hd na an; dalawa punong-kahoy, k:i~ulad ng a- ftY nasa harap .ng 1.~nsangan,: tJs,. sa.ntol, balingb!ng, nangka. M~y isang kalna.l o comedor . . .. . tampoy, sampalok at lba:t iba ita ~:iranlwan an¡; laki nt. nasa •guardia sibil na lasl~g pana- ~an11 sa mahwana<t; .ing lablng~ª:n1uk~~a sri:n~~g~~::::~ku~:~ ;~w;~:lt~:u~~n ;~': ~~!11~~~:: ~~~~n~1 :,m~a~~YD~YR~~:!". A~: ~~~:a::";.> ;r~ Rl:~';fgª~~~~ ng ltlog na kinak!lin sn araw- sa pagluluto. Sa. g!l.w1ng kan~n, kalagltnaan ng palupo ng gu- sa kanll~ng magk:ikapalld. Ang arnw. may Joaahil}:aan sllang paharap sa lansa:igan. naroa~- sa.ll ay may Jsang muntl~g ba- k.aw11J-w1Ung taha1,ang ito ay mga pabo, gansa, at pato. At 58• orr ang pall~uran at ~a.ligua~ hay-bahayan ng kaJapat1 at sa smunog n: mga mlllyltapangyagana siln sa mga h!!.lamang gu- na magkarat1g, at ang azotea tuktok nito ay may lsang. krus, rlhang KasL(.!,a noong 1891, ngulay na ltinatanlm ~a lsang p:t- ?.y kaugnay ng balon na napa- tanda na ang m!a nags1sltlra nl't bllang paggalang at pagnlg ng bakuran $ft pana-pana- J.alallm at sa pagsalok dUo ng doon ay mga taOn!' nudasalln: mama.ha! ng a~ln~ Pamahalaan hon. tublg ay blnabahk ang Jubid :it ang muntlng bahay-baha- sa '"Belen ng P11lp.nas .. ay slol· na nas11, kalong nakasablt sa yang lto ay minsang pagpura- kap na m1itayong mull . lto sa Ango kawlli-\Vlllnz tahanang i- labl ng balon. Ang sllong ay ta- ran ng mga lbong maya na aali- pamamagltan ng n\{!:a ambagan to na kinatltirah~?"I ng lsang llkop ng muog ns varlng maka- allgid sa mga pun".!ng-kahoy na ng mga batang narslslpag-aral mag-annk na matahlmlk at kapal at ma.Jalak!ng tipak na nasa pallgld ng b:ihay. sa ntlng mga pai ralang-bayan mapag-kawanggaw'l ay Isa sa bato na siyang plnaka-b;i.kod Iyan ang kaayus11n ng taha- :it lto'y pinaslnay;.an noong iLINGGO, DJS\'E!\olBRF. :lll, 1951 5 ka-19 ng Hunyo ng 1950 sa pangunguna ng Panrmlong Qulri~ no. Ans tahitnang- :to ay blnasbasan at plnag-ukulan ng pamba.yang panalangin ng maglting na Blkarlo 11t Puoko ,ng bayang Ka.lamba na si Reberendo Padre Elíseo É. Dlmaculangan nang lto'y paslnnyaan, at tuloy hinlngi ng nasablng alagad ng pananampalatayang Katoliko na ang bayan3 Kalamba ay maging Isang Lunsod f*) dahll sa lnaangking m~a kayamanan ng bayang tlnutukoy. "H U LI N G P A AL A M" ni DR. JOSE IÜZAL Tinagalog ni G. E. TC1'LENTJNO anUp~~1~ing1:u~t~~ nna~~~~k~:n:~ Pa11/am na .. Ba1¡a1tg giliw, l11pang kasuyo 1tg araw. a gtan a g 5; mit! dakllang Sa dagat S11rmga'y M1d11~, ami7tg La11git ita pumanaw! p g :.g P b k dl Mah1god kong sa't1o'y ham ang amis ko't lantm1g buha11, Pª1!-ªu1 ink ~lg ans~, ung :4t tmia11 m1mq maluninYninri, mabulaklak at nialabm1: ~n:a pt~l~~~at7:g n\¡:~~~; ~= .4lay ko ri't aÍctng handog. lumigaya ka na lamang. · may kaugnayan sa kahalagahan Sa 1ara11gan ng digmaan at m,adugong pagbaba/c,, ng·tahanang ito, ay ganlto ang Ang S(I iba11g mga buhay buong pusong alaala: atlng maldaragdag: Kahi't sarr'lf idudulot, hapfa, dangal · at ligaya. Anang Pangulo ng Republika S<1 bifaya't kaparangan, piyapr.sa't madlang d11sa. , sa kanyang talumpatl sa bul- At gayo11 di11 kimg ang Bayan at taha1wn ang mn.y pita. \\·agan ng bahay !":a !to; "Anr ."lr¡ayong ako'y mamamatay ang kulay ay namama/as tU.nay na pagdaklla sa bayaning !l!a bobala ng !iwayway sa likod 11p lttksang 11lav: Dr. Rizal ay ang sundln ang Krmg Piiia ang kailanga11g ipanl7tgkad ng banaa(f. l¡:anyang mi;t:a ar¡¡; sa pamama-· Jlrnbo mn mig dugo ko, padanakln ng maagap gitan ng kanvan:: lniwang mg~ .4l sa sinag ay tginto ng ninitak na liwanag. slnulat sapagka't Iys.n ang mga bakas na pamana niya sa atlng bansa. Mlnamahal natin ang mga dakilang alam3t ng atlng lahJ kung tlnata!unton natin ang mga makabayimg adhikaln ni Dr. Rizal sapagka't siya ang li9Amag na patnubay at manunubos ng atlng lahl. Si Dr. Rizal ang tampok ng Iahl na pamana sa atln ng kallkasan na dapat angkinin sa. habang .Pa:. nahon." Pangara¡i ko nuong br.tang di pa halos magkamala11. Pangara» ko nano binatang ganap n11 sa kalusuga"y Tanghalin kang isang Sula sa dagatan 11g Silangan: Matang itim walting luha, noong taas malatlato, Walang kunot, walang mungot, walang bahid-hiyang tunay. Panagtmpan ng buhav ka, maalab kong parman11sa. L111nusog ka! ang hiyaw ng yayaon kong abang dl"wa! Anon!7 sarap na malugmok upa11g ikaw'g matimawa, Mamatm1 nang mabuhay ka, sa langit mo'y mama.1¡apa At mallt>ing ang bangkay ko sa lupa mong masanghaya! Kung sakaling sa puntod ko'y may mapansln isang araw Na munti't abang bulaklak sa naggubat nn damuhan, Sa labi mo ay ilapit at halikan yaring buhay, At daramhin ng noo ko sa malamig na libíngan Ang init ng hininga 1110, ang h1hip mong malumanay. Bayaan mong ako'y tingnan ng lamlam ng buwang-sin"ag, Bayaan mong ang liwayway ay dagliang magliwanag,' Bayaan mo ring h11mibik at umanglt ang habagat; At sa dipa kung dumapo'y isang ibo11g mapanatag Bayaan mong awit myang pamayapa ang igawad. Bayaan mong ula'y tuyin ng 11agaalab na armv At abayan ang diwa ko niyong singaw na daliSU?I. Bayaan mong may tumangfs Sll maaga kong pagpanaw At k1171!7 hanong matahimlk ng dalangi'y may maqalay ldalangin di11, oh! Bayan, kay Bathala yaring bu1iay. ldalangb1 mo mlg tanang m1matay na kulangpala, Yaong mga nangagtlis ng parusa11g walang awa. Yaong nm,ng mga i11ang sukdol pait ang pagluha. .411g ulfla't mga balo. a11g bila11,gggo11!1 pi11ahi11a't ldo/mu1i11 mo rin 11aman a11g lubusan mo11p pagla¡m. (Buklati11 sa pahina 16) aarl ng lahat at bawa't isang mamamay¡mg Pllipino ·· Ang pinaka-diKa naman n!' bin.igkas na panaJ;.ingin ni Reb. P. Dlmaculangan nang gawin ang pagbabasbas sa tahanan!l lto: '"Oh Panglnoon, naW'a'y 11ng Qahay na ito ay maging uliran r1g Jáhat ng tahanan, at sa alnumang sa kanya'r makamalas ay lrianariwa nawa ~a kanilang ala.ala na ang nagsipanlrahan dito ay natutong U.anlm aa dlwa at puso· ng kanllang mga anak &.ng mallwasay na pamuml.lhay kristlyano, ang pag-ibig sa · Diyos at ang pagmamahal sa hayan. At nang upang lalong makilala ang bayang kinakitaan ng unang liwanag ng Martir sa Bagumbayan, htnlhiling namln sa klnauu'{Ulang may.,. kap~ngyarihan na sn lalong madallng panahon, <tng bayang lto na nagkaroon ng kapalarang siyang maging bayan ng b,ayani ng ating lahl. ay mapabllang nawa ·na isa sa mga tanging Lunsod ( *·l ng bayan~ P!liplno.. ." · Bilang mungkahi sa mga klnauukulang umuuglt sa atlng bansa, yaman din lamang na ang glnugol ditong salapi na buhat sa ambagan ng mga nag~lsipag-aral, ang bahay' na lto ng bayanlng Dr. <tiza! ay dapat na gawlng Isang KATANOITANOINO AKLATAN NG PILIPINAS at dlto matipong lahat ang naiii.Iabtng mga sinulat ng bayanlng Dr. Rizal, sa gayen, ito'Y pagsasadyaln at magiglng lsang "punto de atracclon" o kahalihallnang pook sa mga "turista", at dlto mararamdaman at madarama ng isang mapagbasa ang tuiiay na pagmamahal kav Dr. Rizal sapagka't ito ang ·bahay na kinakltaan nlya ng unang llwanag, katulad din naman ng lalong mag1g1ng matalmtim ang pagdalangin at paggunlta natln sa mga pasaklt na tinamo ng atlng Mananakop kung tayo'Y nasa Herusalem, kung nakikita natln ang kanyang tunlka at ang mga pakong G-1namlt sa pngpapako s11. Kanya. Sa kasalukuyan ang bayang Kalamba ay blnubuo ng 38,000 rnamamayan; rnay · pU.mapasok na nasa. Pl74,000.0ll0 sa lsang taon; may malalawak 1u1. sentr:i.I ng tubo; sa pallguu1 ~=t Pat•· sol na laging plnagdadausan ng Ngunl't kung nais nating malaman kung paano at bakit plnagsumlkapan ng ttlng pamahalaan na ~aitayong mull ang makasaysayang b3hay ng bayanlng Dr. Rizal 1.y ganito ang pin'aka-tampok ng talumpatl ng noo'y Kallhim ng Pagtuturo, Kgg. Prudenclo Lanca.uon: "Pln,agmalasakltan ng ating pamahalaan na maitayong muli ang makasaysayang b::ihay ng bayaritng Dr. Rizal sa pook ding ito na nababalot ng kabayanlhan bilang Jsang pamana sa atlng magsisihalillng mga mama.mayan upang hlglt ~9 lahab ay malpakllala natln sa hara)l ay dalgdil? na tavo'y marunong mag-pahalaga sa mga katutubong biyas ne: atlng b:ansa. Ang bahay na ito ni Dr. Rizal ay !san~ "reliktya" na dapat angkln.in r>g bawa't lsang mamamayang Plllpino sa habang panahon. At upang Jalone- maglng makabayan at makasays11.yan ang uri ... i:i .. ,....., .... ,.,,.. • ., ....... ,.,..,,,...,,. .. _,.,._,4#_0,._ ............................ ,.,., • .,.M ... ,."iilMi-"""'""'"· "'·""ª .mra plknik ay nakalllikom ng 6 kung paano itinavong muli ang lilllt na ambag9.n ng lahat ng nasa PI0,000.00 -sa lsang taon; nrnkasaysayang tahanang 1...:i ay mga batang nagsiSJpag-aral sai may mayaman sa mga lsd• na sinikap ng atlng Pamahaiaan atlng mga paaralang-bayan da.gat ng Laguna at m;!y maLl.na mangga.Ung lto s:i talong ma.- Jr.ung kaya tya•y tunay na pa:;- IJ.w.l.k na mgOL palayan. MAGASIN NG BAGONG BUHA1'. TERESITA Nobela ni EDUARDO VIANZON RANOLA lplnanaanaamba, airo nn ánc muuaunod ... Nasa ganap na gUlang na ako at di to lpaluluplg sa kapangyarihan ng akb::lc m1a magulang ang tarapatan ko at kalayaan 11a pagpW ng ba. batng kakuamahtn aa buh&J'. Nang mga aandallng IJQD ay lubos na napagkllala ni Roeallna ang katapatan ng kulntahan. Lumulutang ea luwalhati baklt dl ni.ya natangglh&n a.ns luhaln lamang pagdatlng nang ang kanyang puol Nang Dl&7 lnlhaln nltong pag-ibJg ga1ong araw ... - wlka ni Rosalina, 1- lbulong aa kanya 11 '8mon uM A:i:::in~:g m1:~:11:. :~ ~::::~a~~::a~~!I ::o~ª:S:: -::.:::;.~ap°:: lllk8Ji:~ = ::•Pa~ª ::;::::: °:; bang paksa an1 u1apan nlna mon na masaya at umaawtt ang Magkaplllni llla noong; nakau- kanyang pag-lblg ay hindi 117& Ramon at Ro.salina. Nablgla pa puso pagka't baon na ang kan- po sa lbabaw ng 1n1a batuhan nakatanggl - ka~ noong uang dalap ea di nlya 1naasa- yang di nalpagkalt na pasma- sa tabl ng dagat sa LWleta. magang di rln DIJ'& nalpaglcalt hang babanggltln ng blnata, ba- hal. . ang kannng katugunan sa IDlgaman ang mga pangungUSap -Hlndl lamang tplnanganga- haln nltong pagmamahal. na namutawl 1a blblB nito ay Hindi nagkabula ang hlnagap ko kundUel.nuaumpa ko pa Ro- . O.,a DI nakatadhana a& palad J:.lakapagpataba sa kanyang pu- ni Tlnoy. Si Ramon nga ang 1allna, ni. hlndt klta pababaya- ni Rosallna, nang hapong :vaso. lalaklng klnallbln1an n1 nala- an, - masuyang sagot ni Ra- ong kullmllm ang langlt at ma-Rosallna, nalalaman mo labi pa ntyang pag-asa aa llnu- men. _ Pagkatapoa natln sa halumlgmlg ang: aimoy n1 habang tkaw ang pln&kamagan- · ngtn, ay nagaftp &.ng 1sang ka.dang dalagang nakllala kO? - banata. Samantalang ea na;vcm wlka ni Ramon na plnakatitlgan ng Buhanglnan •Y abalang-abaang blnlbtnl. - K1Ulg hindi mo la si Allng Anday sa pamamakpa ¡aialaman, ngayo'y dapat yaw ng mga gulay na maltltinmong mabatld ang katotoha· ~ da klnabukasan upang patuloy · nang tyanl na matU1tU1an 1a pag-aaral ang: --81 Ramon naman .... - ta- malayoñg bunso ... samantalang n¡lng nal1agot ni Ro.sallnahg · •I Tlno1 a.y malungkot na natum.atahtp an1 dlbdlb. Pagkata- - kaupc> sa llllm ng bapa.;v _na pupos a:v napatungo 1a tan1ang nong mangga sa kanllang bukl. kandungan na wari'y hindi ma- · rin at dlnldllldlll ang maaatlap :~a~~ n::::.n ng tltlg DAHIL SA MGA PANGAKO NI RAMON, SI :~::n=~~~~8ii!~iu:i~:b:; · walang kapi.ntay na pag-lblg ... -At ngayong baticl mo na ROSALINA AY LUBOS NA NAGTIWALA.. s~lsang pook ng magdar&J&nc ::t!::7n:~1~:~ .::=~ UAfUWJ SILA SA BUHANGINAN SUBALl'T ~:s°!~~~ b::::::ma: kakapako ng tlngln ea mukha mga talulot. ngdalaga,-dapatmoringma- MAY NAGANAP NA MAI.UBHANG PANGYAYARI -Ramon ... umaaea ako sa talos na Ucaw pa Iaman1 ang kaiang&Ian ng lyon1. pan¡ungutanglng bab&lng labls na bumlg- sap na di mo ako pababa;vaan! hanl ea aklng katauhan... at -· ma1 luha ang mga mata ni ngayo'y tangln1 babalng Jlhlm Rosallna nang blgkasll). lJOD na slnasamba ng atlng puso! matapos 111ang mamulat ea kaIsang buntong-hinlnga ang nu- lunggatlng pagtatangi at pag- ating pag-aaral, wala akon¡ u- totohanan. las sa mga labl ni Rolallna ngu. lbig ni Rosallnal nang hahangarln kundl an¡: ta- -Mapanghahawakan mo ang nl't htndl tumugon. A;vwaii ba't Magmuia nang umagang ya- JO'y makasal. Ituturlng kong aklng pangongusap, Rolallna ... ang mga pangungU1ap na ;vaang on, ganap nang nagbago sng lubos na ang atlng kallgay&ban - patlbay ni Ramon na uma-datl D.a nlyang nartrlnlg sa bl- lakad ng mga P&ntyayarl. SI kung taya'y magkaplllng pa na-.. awlt ang pU10 ea pagtatagumblg ng kanyang mga tallsuya ay Rosallna at si Ramon ay m.all- mumUh&J sa llllm ng IB&n( ta- pay ng k.anyang hangatln .. nagtataglay n11; kakalbang Jakas mlt nang makltang magka1ama ~anan, kung ako'y ganap nang _ _ · at kapangyarlhan ngayong nag- sa mga sayawan, lskurslyon at 110 at lkaw nama'y ganap na mumula 118 mea Jabl ng kaha- plknlk. Kadalasa'y nagtutungo rlng aklnl rap na bina.ta. Hindi rln nlya ang dalawa sa "Arlstocrat MAOBUHAT nang hapong yaon ay di na hlnlwalayan ng mga al!-labanln si Rolallna. Sa kabll11: ng lahat ay di nlya malwakal sa gunamgonam ang i:n111 luksang pangltatng maaatlng (Buklatin sa palllna 14) malaman kung baklt ang mga Beach Re1ort" at doon nagpa- -N¡unl't ang lyong mga mapangunguaap na yaon a:v malu- Pallpas ng ma1111ga.yang sandall. gulang, Ramon ... _ bahag,.ang god na tlnatanggap ng kanyang Mallmlt na sum'\Sagap slla ng nangoUmUm ang mukha ni Ropuso't kaluluwa na kasabay ng sarlwang slmoy ng hangln sa salina. - SUa ang lnaalaala ko. pagkadama nlya l!I• kanyang sa- may baybay-dagat ng Luneta.. Baka hlncll slla puma;vag na 1111 ng lsang malallm at mahl- Sa. mga pook na lyong kapanga- lsang katulad ko lamang ang wagang kallgayah1mg noon la- pangarap sa mga pusong nag- makalsang-palad ng kanllang • - - - - - - - - - mang dumalaw sa kanyang ka- m.amahalan madalas 11lang nar- anak. tauhan. tatallk at doon nila mull't mullng plnagtltlbay ang pagkakabv.- -Ipaubaya mo sa akln ang Hanggang sa nang magpaa- klod ng kanilang mga damda- bagay na lyan, mahaI ko. Sa lam si ltamon nang umagang mln. palagay ko'y hindi naman sila yaoil ay di malpallwanag ni Ro- 1nanghlhlmasok 11a sullranln ng salina kunp¡ baklt parang wala -Ramon, nals kong ipangako aklng puso. At sakallng magkastya sa kanyang saclll at kung"" mo sa akln na di mo ako pal u- totoo man ang bagay na !yang .J.IN<mn. DISYEM8RE :JO, 19.(1 TBOTICO CLINIC 7.aA.11. N .. 1 [.,,gard:., Wl.M.T,.,,d...,.. 't'~~:::_ cm.~ 7 PASKO SA MALINAW min:-SandaU po laman¡ at magpapallt ako ng damlt. Hindi natagalan at bumalilr. ang babae. Lurttaplt siya sa aKuwento ni JOSE S. CONCEPCION mlng umpukan. -Ang asawa ko, Pepe, si Li~. 1 !":U~:::a;ª::~::k~: s~; pulitlka sa bayan :ig Mallnaw. Kung natatandaan pa nlnyo, ang bayang lto ay mallmlt mabanggit sa mea pahayagan dahll sa malnitang p11.glalaban sa pulltlka ng mga Montellbano at Marcel. Noong magpapasko na naman, nagmaamo sa akin ang pagkakataon~ maka.ratlng aa Malinaw na napamahal na rin sa a.kin. Lita, gu.stong mal9man ni Pepe kunr bakib malak~ ang lnilamang ko sa nakaraang halalan. Napangttl si Llta at sa nglting lyon ay hindi nakallctas sa aklni panln¡in an¡¡: blloy niya sa magtabllang plsnrt. - Alam mo, Pepe, ni Tatang ang nalr.alaban n¡ Mtlo-parang palagay na agad an¡¡:- loob nlya sa atln. -Ikaw, Lita? Isa kan1 Montellbano? -u.nong tong wala na rlnr pamumupo. -Oo, -patunay ni IJta. - -Baklt ba, Mentong, lagi na lamang isanr Mon!ellbano, kung h'ndl !sane Marcel, ang alkalde 'Ja bayan nlnyo?-tanong ko sa kalbigang nag-anyt!ya sa akln doon. SA PAGKAKABUKLOD NG DALAWANG PUSO AY Iaa nra akong Montellbano. sandaJlng nams.gi,an aa a.-, ming apat ang katahtml.tan. Pagkuwa'y nagaallta si Mllo.-Ikuwento mo 'yong 11&1tatanan nattn, Lita. NAGKABUKLOD DIN ANC: DALAWANG ANGKANG MALAON NANG MAGKATUNGGALI SA Pl'LITJKA -AIS:m mo. -simula.ni Men~ tong na sinabaran ko ng "Hlndl ko pa alam," na kapuwa ná- Kumalas ako sa pagkakaplgll m.ln lklnatawa,-n<'ong panahon ni Mentong. -Isang tanong '3, ng mga Kastlla, nng Mallnaw Mentong, bago tayo pumasok. ay nahahatl sa M'.atang Lupa Dito baga naka.tir:i si Milo Mar~t Pulang Lupa at sang-ayon cel, ang bagong helal n~ alkalsa isang matandang: kasaysayan, de? ·, ::~~ ~~: a~ª~1~i~~m~~ya M~; Tuinango ang aking kalbigan. '!~~te~anb~ya~~g P~l~;Y~:pª¡ ~~~ayboank1t"~111t~ª~~a~y~ 7i~o?na ay ang pamllya. ng Marcel. -Oo, Mentong, ng¡,ml't baklt -'Tay muna, Mentong, may naman kay-Jaki ng lamang ni kau,gnayan ba 'yon sa tanong Milo sa kanyang r.akasagupanl:' ko?-putoJ ko sa p11llwanag ng si Alfonso Montellbano? DaUaklng kasama sa hangad na i- ratl'y malakl na ang dalawang wasan ang pagpapaligoy-llgoy. ::·~:bl~:~~1a~I1~~ang ng Isa i -Oo, Pe~e. Ani pamahalaang bayan ng Matang Lupa ay ha- -Akala ko ba'y lsang tanong wak ng Montellbll.no at ang sa lamang ang sasagutin ko bago Pula.ng Lupa naman ay hawak tayo tumuloy, -a?"ii Mentong na ng mga Marce!: Nang dumatlng bin_ i_ gyan ng dlin ang pagsssaang mga Amerikano, pinag-isa lita. --Sa kanya mo na ltanong na Jamang ang dalawang bayan 'yan. Slya ang lalong nakaaalam at plnangalanang M¡¡.Unaw. No- ng bagay na •yan -at .pagkaon nagslmula .mg malnltang sebl nlyo•y kumat(Jk na si Menpagtutunggali ng dalawang tong sa pinto. angkan sa pamamahala sa ba~ yan .... Mabutl ye.ta, Pepe, ay Isang matikas. na Ialak¡ ~ng pasyalan natln si Milo at nang nagbukas sa am~n. -Milo, s1ya malaman mong lahat ang nau- si Pepe, ang kalb1gan kong taga. ukol sa amlng bayan. Maynila. Pepe, slyn si Milo, ang bagong hala.l na 3lkalde ng Ma-Sino ang Mill'!lg "yan? llnaw, -pqpapakilala sa amin ni Mentong. Sa halip na sagutin ako ay hinUa ako hanggang sa harap Nakangtling klnamayan ako ng lsang magarnng tahanan. ni Milo. - Iklnagagalak kltang makl\alo., Pepe. -Yan ang bahay ng mga Marce! .. - wlka "li Mentong Napanglti na lamang ako. 8 Wala akong ma1amang sablhlii kaya't plnangalawahan to -Tuloy kayo . . . Mentong, Pe- Sl Milo. -Slyanga, lJta, maaape, tumuloy kayo, -m'-1ugod na l'I bang lkuwento mo sa atln? ~n:~: k~m~i!~· ::"~~,:;_~~:; Tatawa-tawang tlnlmulan ni si Milo tungtol sa - amlng pa- Lita ang P8:1sasalaysay. kay. - Kung ano man ang ka- -MatagaJ na kaming magkallangan mo, Pape, ay sabihln "Jº trato nltonc s¡ Milo, ngunl.'t dana ngayon at baka hanggang hll aa malalr:lnc gallt ni Tatana mamaya ay malimutan mo. klna Milo ay nal.s.lpan namlng -Wala namsng mahalagang :.:::;~·:~=¡ t!';!~"~:~a.k~~: bagay, Mllo,-paslmula ko.-Na- lskandalo ang nangyarl! Akaitanong ko kay Mentong kung laln mo bang ipahull ka.mi ni !~~lt~~ n'!~a~ui~~~i~~1:·a !~= Tatang! ba~ang pagkllala ko sa lyong -Kaya't tumuha nantan si kakayahan ngunl't malaon ko Tatang to ng mabutlnr abunang sinusubaybayan ang pa- gadl'ng buhatl pa sa MaJnlla, mumulltika dlto ~a lnyo at !pi- -sabad ni Milo. -Nagpanuntunagtataka ko nanl!' Iabis kung kan pa ang mga matanda· nabaklt nagltalsa ang Mallnaw sa min ni Lita sa loob ng hukupaghalal sa !yo. gl!yong. . 1nan,-at hindi na naplgtlan ni -Gayong kllala :ing Malinaw Milo ang pagtakwa. Kaml ay nal!a mah!gpit na paglalaban sa hawa rln sa anya. pulltlka? -agaw ni Milo. -Anong nangyeri pagkata~ -Oayon nga, Milo-sang.ayon =g }~~:~: :: :•n:~~~'::~~ ~~~;-~a~~t ª:0 ¡~~n~~~=a:ah~~ wa namln sa sinabl ni Milo. paanyaya ni Mentong na rito SI Lita· ang sumacot sa atln. sa ¡nyo mamaako nLtayon. -E, di ptnalaya ke.ml. Ka.ea euSagllt n~ nag-lsl_P si Milo 'u- ~~n~~~ e~aman kami tapuwa ~ª~~~!: ~~b:'a;t~~- ::;~s:~; -At n~yop, nassan ang Tamagandang babas. Hindi mal- tang mo. kakallang sa lr.usina siya nang- -Nasa tanlla't r.agpapabinog. galing dahll sa suot nlyang a- Naghlhlntay n_a lamttnr slyang pron na nauultngan. - A! May palitan ko pafbab:igo ng ta.on, po.nauhln ka pala. Mllo, -anya sa asawa. at ang ballng sa R· (Buklotin ia pahlno 17) MAGASIN NG BAGONG BUHAY ..,UÜD&"IAlú, Lln .... ,. lralWtl't llUll' makabulaboc Sa mp hWllJ'Ull nqU...w &a iloe. At, saka pab.wln An1 ,... ai 8iMac •••liw haios Sa •oi-·-· _...... ...... N• kurua q baUy. 11 N•rito't 11111lardn AD.e lanclt ne iyoac 1UPnd11111 ,......, MMit.n1 ... haskan ne Pttac liw• ... , AngbtotollU11.nMllpait H1Ñhin1 anc allllUl'y nqkalat, Kan1 hüit nariyane haaeiag Jumili1t11• Sa .... t maglint.. m Daldlan1 Bayaai, Anc ¡, ... ~ ........... , ........ ........ • Un.er - iyoae ltillm'- ..... .-..... Wiaillpiac ang :Wp K-maUag,~- ........ - · - NI' •ne Simou'r u diPt ....... .... Nancdimakabalq. Ba.C.A¡r..._ ................................................................................................. G ,;;.w.;¡811.0l I ~GMAGIN'G UYOl'rO! .A.T .P!,250.00 N.A. 11.A. PAN5 1 GANTDIPW ISA la inyo ang mnrtl1nl kandldato optsyal na: ln)'ong paaralan. aa Olo-co Scholarship conteat-maaaring ma¡tng ka:ro lto! Uma¡ap kayo upang lalong mag:lng malakt -ang lnyong pagkak&taon.-MAOBIMULA NOAYONI KUNC ,, .. ANO DIBILAW:IN A~C MGA SOTOlibila,.111i1• ~"~ '"·º burn •• ,_..pan ni PhiliPpin•"'ª"'""'"' Jiu"·"' Mo>"t1ih ~·1·a n5 ounuuunod• (•) ll•..,a'1 l"U•b•l•• "" 'abun~ '-'IO-, karaniw.nJ ~~):iJ:r!º~~ir.w.'151b!!:; ¡t,<;::::.~~ f&~.~ .. 2~"'i..!.."":-· .10 .._ - •--. 15 ... - T111.TAl'OS SA. aN&...... 1 _... .. .. .ir;:-::: lll•n ,....,...1 .... =~::bol~-::011o.:· ... ~·i:=.0.,~­ f.::-!1r!':':~~~··;::.~"~·· ~ ~~: ANG HULING BILANCAN AY SA M.IUlSO ;, 1952-A1111k•aoliútoopiar1I"' bawa'• _... i!.,;:~..:~~~~m~ .. ::~~:· PIJll0.00 •1111 blow1'1 ;..... Ana paaral.,, ~ ~ =~ .. ~~::r: .. .::-.=:i.~ ::.;~ :\:::~;\~;.':, ..,,.., ... ,..,,..,..,,..,,..,,..,,..,..,..,,..,..,..,,.., ... ,..,~ .......... ~ ...... ~~~....f.S11ss ,,,.., KALENDARYO NG MAGSASAKA E e A. lnilalathala ng "Bagong Buhay'' ot ng Pangasiwaan '1"r s1 Pagtutulungang Pangkabu hayan ng t U . ukol sa ' 11111 ' kagalingan ng mga mGgsasaka sa Pilipinas. ~¡ ~i · ' I Mahalaga Ang Pagtululungan Ng lahal Maaari Kayong Patayin Ng Malarya IS. N1p.111n.ey1n .a tU.ilirhan ni M•nc J111n 111 ~ne llhl1r11 •Y Tun11t11liA« S...,iuln ne Lo.hit. N•ctulunc•n so Mane Juan 11 &ft¡ lu111ylMll me• bphbeh1y. JS ~h•1tlul11nr1R K1yoa,c l1b1t. Anr M1l1ry1 •Y Tu.nckuliftr Suc· pvinncUb11. : ~;,~~:N~:~agl 'ª ,1,i_: Drarma;:~ba;;~:~~~ Kona 14. Katagang paangkln 15. Sampung daan fklnaltaa ~ • '26. Urong ane: hullng tltlkl b-+--+-+--4hch-+-+---t;LA!.-+-+--~~L-- 27. Tuwld 16 Natublgan ~ ,, V~ .. 29. Kalye sa purok ne ~~: ~:~:: Isa ln~lesJ 1;;--+-+-+--i~~~,,,-!-l--l.f:.:;~b-,,-l--le--1---1---l--1 30. ~::1~~gbalota 19. ;:::1 in>ahh\•atJg ng mga ~ •• .. ~., ~: :::::uoiaaEhlPI 2 2 0 1._ ~~ata ng mga lgorote ~u ~ ~ ~ ::: :::a:hullng ~laJawang :!: :~~:n~~lglpapansltlnl l-->~ml;,,?,?,,{j":il!~-r,/.nh..,-!-l--J--+--+--i~=¡:;,,«1<~1(LL! 37. =~ng pangkargamento 25. Babalnl{ wala pang asawa l.-+.'-%<4--4f.<.,'4-.~..,.,¡·~l-+-+--+f0.-.-J¡,.,, '4--!-L-I SI. S11katan ng pJ;gkatao ~:: ~~sa!t !autor ng 3 Musklf.¡.,--f--if-t-+--tiL'tv77?//,rl,r.//,br/,,.,l/'.f,._~.~.~. :<f-+-+-H 4 1. ~':"~~ buwen (unang teros> "//,f//r//. "4. Olt.bay hg mabutlng ::.· :i~~~n~ s~·:i~~g Hardln ~ •• ~ •• '5. ::::ng lupaln 37 _ ~~~:lko ~., •• ~ ~ ~ 48. ~=r~ ~~=i'ª !~: :!7::"" at <.aglaho ~~V,%; " f0 •• 48. =..: mga anak n< 42. Kamkam. bihag kabayaran ~ IF • 1 ~ •• 50. Nlyari · !~: ~:i:~n~ª 1=~laga fr.-+-+-+--i--i~~[LLlf:.:;:~.l..,.--l--l-'.-./<~~b •• --1---l-L.J 51. ~;na:i~~·~~0~~8~a~1:1da. ::: ~:!:::kan sa bundok ~.. ~ • :!: ~~n:::~=~ :: maghapon :~: :::.:~~;ª p~::~ahero ~ •• :!: ::katuyo ng sinalng 54. Suno IHI. Butll na panghalo sa 57. fatak ng pulbos na pan!I- glnat&n nis sa nglpln 59. Inangat G2. Malaldng ap:.) 58. Punong-halamang .. 11 . iHi.ndilimiaibiutiiiiii&il.iiibainlgiibiath~al:' ~iii 63. Pun_ung-pun'), naglalahoy tlnutubaan M. Ahnlrol Usan, hatlJ 80. ~oy aa .sarlll 85 " ==~na ma¡ dalawang TINGNAN ANG TUGON &A 88. Bagay-bagay SUSUNOD NA. LINGGO !2 87. Hila-hila sa ~Y PABABA 1. Unang pellkula ng Royal Praductlons 2. Pagbabangon ng mga man11agawa 3. Dlyosa ng b11wan 4. Kalye sa loob hg matandang Maynlla 5. TanqaUn 8. Tanlaw 7. Pamaypay f. Pani.nong-uJlt 9. Kinql.1Wwang mati:aman11a1awa nang pan.bon ni Mga nanalo sa PAlAISIPAN noong Dis. 16 l. Carolinn Andre.s - 30 Tramo, Pasay Clty :!. Tecdo··o F:iT•era ·- 49 Alvarez Ext., Tundo, Mayn.Ua 3. • Teo¡1/,, ·,¡ ,Uil?IÍ?n - Tnlaga. Mablnl, Batangas •'l. Soc ;n··· A,, .. ¡c. ·- Blnani.:.bangan, Indang, Kablte 5. Bb ·¡,,. Ca11 -- S'an Agustin, Hagunoy, Bulakan Mag.~illitan¡::¡;;ip sila n¡:: tigalawang buwnng waJ;mg bayad n .. suskrlpi;¡\'On ng Pánglmgi::1' n? BAGONG srrHAY. l¡iac!a!a an::; l;ih:" ng :ifl~O~ ,;.1 PALA/S.IPA,\ .l!<1j1f!.mt ll' B1IGD.'·~> Bl'H.41º 920 :.e;mntc S¡,.·;¡¡w!.1k . .1":·1•1!:~L.\(,,\81." SG ,!.l.GC'SG 1~:·11.~ _ L Ai?u~a~in;)~~t~r~:'.im M:~:~ - ~:e~~.1b~i~~1 t~~~e;:;;~:S~~w~! s\~1~g~gh~r! .. ~~~:~s:.n~.~a:;~; Katha ni MAR Al. TIBURCIO ~;~~n;1,,~u~; m~r'lm::!~~~ irng kaywnangglng mukha. An¡¡: a- At. n&nl malaplt na siyan&" llt-lt ng mga punong kaw11yan, tumulak patuneo ~a Plllpinas ay at ang alls-ls ng mga dahofi ng narinlg nly:ing mull ang pangamga punungkahoy ay mlstulanp; Ian ng kainyang kababata. Nomalamblng na sonata sa kan- on ay payapang nakahlga slya yang pandlnlg. At nang maklta daplis ng punglo, at kung anu- g_unita ni Titoy ang hu~lng pag- sa tlheras, at na~hihintay na ng kanyang mga kanayon ang ano pang hakahakang maaaring kiklta nlla ni Luts sa 1 sang la- lamang ng oras ni;:: pagtatangpagtlgil ng karltelang klnalulu- maka.pinsala sa mukha ni TI- rangan .sa Korea. Noon ay tila gal ng mga benda sa kanyang lanan nlya ay pa.sagsag na nag- toy. Naroon ring pagtalunan na agos ng tubig ang pagsalakay ulo, mukha, at mga blslg. Narlpanakbuhan llng mea tto na pa- kung kaya raw 1ungayayo.t lto ng mii:a kaaway. Magkatabl si- nle nlyang blnlgkas ng m¡a kapalaplt. Hindi na mackamayaw ay dahll sa hindi raw kahlyang 1,9. n1 lungga. N·lgSllla-ulabat wal a.ne pangalan ni Lula Armaang bulung-buluncan at hlya- ang sln¡aw n¡ lupa roon, o di- ang mga punglo sa kanllan1 U• gedon. at nadama nlyang bumlwan. Ka. tng{la., nartto na .tf Tf- 11 kaya'y kulanc dllW lto sa pag- lunan. Putok doon ... putok di- lis ang pagtaas at pagbaba .ng lOJI. Tatang ... tata.ng, si Tftoy kaln, o hindi kaya·y kulan1 daw to. At, !san¡ ~ag11y 9.ng' sumam- kanyang dlbdlb. Noon· dln ay ••• .tf Tftoyl Ka.sa.ma a.ng kan- !to SB tuloe. bulat sa kanyang harai:>an. Na- paran1 naullnlgan nlya ang tlyang ta.tang. Nakuuu. ~. ke-l4- I.tang maJ:mdang babae ang tulig slya. Nagdlllm ang kan- nlg ni Allng Hult'. na nakatayo kt na.ng kanyang pflat sa. noo marahang pumasok sa loob ng yang paligld. Pa1¡:io;atapos, nag- :sa kanyang harapan. Jka.w na. at pl.$rigl! . . . Ke-ganda nang sa- kabahayan. Yumapo:s !to kay laho ang kanyang lakas n a lea- sana, Tito¡¡, ang ba.ha.la ka.11 Luis Jamfng .tuot nfya, ano, Ka De.t· Tltoy. Mahlgpit ang yakap ~a :sabay ng pagJalah:> ng kanyang ko, l\ane? ta' Ke-ittm 11uman ang kula.y lyon. Mahlgpit na mah1gp1t. malay. At nang manumballk At nang yapusin slya ni Allng 71~ .tlllamtn! ... 'Kuuu ... ke- Nglnic -ang mga lablng hindi ang kanyanc: ullrat ay nasa kan- Hule ay llnlngkls slya ng dampayllt nt11a! Dalifn mo sana, Ka mablgkas ang mga pangungusap dungan slya ni L~IS. Tlna.wag s1vonl ..... At ang karltelang kl- nt. may kaugnay sa buhay ng ang kanynng pangalan. Sumanalul'tlllnan nlya ay nllllgld na kanyang anak na si Luis. Kay- got slya. May lnllagay si Luis .............................. ............. .. .......... ---· Walang llaw ng m1a taon¡-nayon. -Wala kayang lplnagbaba10 ang nayong Unlia'.l ko sa loob ng llanr bu•an? - ~snon¡ sa kanyang sartll. - Gaya rtn kaya ng datl? ... Pa¡karaan nr Uang sandall, 1sa't isa ay nagtanong: Malamtg .. L\ng Daigdi............... . ACQQq44 44A<C••-•< C41C4 1 .t«C ba roon? Naano ang noo mo? raming panlngln· llng n11habar, sa kanyang palad. danúng katulad ng nagharl Sil Ang pls11gi mo? Malulupft nga sa gayong anyo ns: matand.ln¡; - ltago mo ang medalyang 1- kanya nang marlnlg nlyll ang tia sila ha? . .. at slya'y nallgld babae. Talagang anc !na nga yan n a kaloob .~a akln ni I- salitaan ng mga kawal ukol kay na ng kanyang mga kanayon. naman ay hindi maaarlng ma- nang, Titoy. . Luls. Sa pagkaka:vakap na tyon Ano ting kinalcaln ntnyo, masa- katlis .sa anak, bulong ng mara- Nguni't Luis .. ng matandang baba.e ay nadasarap ba? Kumusta ang buhay- mi na sinasabayan ng pag-illn~ Hindi slya plnansin ni 'Luis. ma ni Tltoy ang !hit at Iakas tiuha.y roon? Hindi na naku- ng ulo. Sa kablla ng ginawa ng Mabills na tumayo lto. - Ta- ng mga blslg na humubog aa hang plgllln ni T1toy ang pag- ariak ay narlrlto pa rlng si A- tawag ako ng doktor .. . narlnlg katauhan ng kanyang kababatalon ng kanyan1t luhanr ka- llng Hule at nak\\;:lballta sa na- ni Titoy. - Sakallng hindi. na tnng si Luis Annagedon. nglna pa nakapamlntana sa glng kapalaran ng kanyang sl ako makaballk sa atlng hlmpl- Bumlthv sa pagkakayakap $1 kanyang m1a mato.. Iilan-llan Luis. hin ay lpaklblgay mo ka:v An- Aling Hule. Umupo sa Jsanr sUlamang sa mga tanon¡ na lyon Naramdaman ni Tltoy na may dang a ng medalyang lyan at 1- yan¡: kalapit ng .~llya ni T1toy. ang nasagot ni Tltoy. Bakit ka pumatak na malnit na bllgay se. paklsabl mo kay Jnang ang si- Nagmasld sa m:;a nagslslratlnangayayat? ! re 11aman, umi- kanyang hlg Hindi nlya lnlno naplt ng aklng kllpalaran, at nean at narlnlg nlya :mg mga lyak! Shhh. . h?.1Wag knyong 1to Nngunlta nlyang- gayong -Ang iba pang pangungnsap bulung-bulun1an at salltaan. mo.lngay! Kurutfn mo nga, Ka- dlng tagpo ang naganap sa i- ~I Luis ay hindi na nlya narl- Palibhasa'y ma.batt na bata .ti ka! Po.1miiin mo na 11ga siya, .sang daungan sa Maynlla bago nig. Mull slyang mawalaan ng Titoy, e.. Pala.t"imba. ka.ri .. Doro! .. slla tumulak patungo sa kabl- maJay-tao. Hindi k<rtulad ni Luis . . Magbuhat u bakuran hanQ:- lang ibnvo ng dagat. Jkarv na Mngmula noon ;iy hindi na si- Sa mga parlral::i.ng narlnlg na 1ga.ng u loob ng sllld na klna- sana, TJtoy. ang bahala ka11 la nagkitn p~mg 1null ni l.ui.~ yon ni Aling Hule ay lalong ululukluan ni Tltoy ay tila mga LU/$ ko, ha11e? Mtlgmahalan sana \V¡1Jang ginawa .$iya kundl pa- mantak ang dat!ng sugat n3 taon1 walang sawang nagbubu- kayong dalalM ni Tito11 ko. ha- klba!itaan ang kanyang knba- kanyang puso. lblg-lblg na sl\lun1on at nag-uusap. May pag- ne, Luis? ldttd«langl11 ko sn bata. Minsan, narlnlg nlya sa nang ipagtanggol ang lcanyang kukurong kay8 raw nagka.pllat Poo11g MaykaJUJl nng lnyong ka- biblg n¡; mga kawal ang paf- anak at sablhlng katulad din ang noo at plsni:I ni Tltoy ay llgtasan, at.. saglp ng kanyang kababata sa nito nl Tltoy na mabalt at madahll daw sa tama ng .s\yarp ne!. At lsalsanr: nanumb_ allk sa tatlong pan1kat ne mga kawal .sunurln. Suball't. ang mga ta· UNGGO. nISY}! ~l\1RRF. 30, 1951 13 !'•--,.••AAI.,.,,,.,.., __ ..,.,.,.. • ...,.,.,.._._.,.,._..,.,, .. , .,.,.,.,_,.., __ .,..,.,._W.,., _ _. MuUng nagkatiDJ& ang u.sap-u- lplnablblgay ni Luis ta1 ADaapan. Narlni1 na J;¡,hat nl An- dang. Nals sailang tawalfn ni lsang Mahalagang Payo .Ni Dr. Rizal Sinulat ni JACINTO R. DE LEON M 1::~:~:~ :~~~t.~; .. W:~:gJc!:n:i:p::~.:~ aabl ng ganlto: "Huwag kang gagawa ng ano mang baga.y na aukat mong lkabl1a sa harap ng tao at aa barap ng DIJos." Ang lsang pag-aarál sa kuaygayán ni Rizal buhat sa pagkabatá hanggang sa kanyáng pagtamatay sa Bagumba.yan noong lka-30 ng Dlsyembre, 1898 ay magpapatunay na ang kanyang nabanRglt na payo aa tapatld· ay sly1mg tuntunlng slnunod nlya sa buong buháy. Bllang mag-aaral, si Rizal ay hindi nag-aksayt ng panahon ni nagpabaya aa tanyang ma1 tungkulln sa Dakllang Lumlkha, sa mga magulang, aa kapwii at sa. bayan. SJnlkap ntya ang pagpapabutl at pagpapaunlad sa sarlll sa lahat ng paraan, pallbhasa'y nanlntwala Slya na ang bawa't mabutlng mamamaytn ay lsang karangalán, hindi lamáng ng k'.anyang ama't" lna, ku~dl gayunc:Un, ng kanyang lupang ttnubuan. Kaya, si Rizal ay naglng tampok sa paaraJan, naglng ullran1 mamamayan, at naglnc dakllang ba.yanl ng tanyang lahl. Walank pag-llmbot at hindi nabulag katlanman sa kara1111aan o kayamanan at karangalang lwnUlpas; walang hangad tuwtna tundl ang kallgayahán ng kanyang bayanir plnataUblg, si Rilal. a.y naklacak ria nr malaklng pag-ua sa kabataan maglng noong siya'y bata pa. Anya: ltaas ang lJI0"9 noang walang 4utigf:s, ttll!oalas, Kabataang PiHp'fno, sa araw na Upos-palad. Jlagntngnlng kang buong dfngal sa magarang t11ong kfpa, O marlkft na pag-aaa ng Bayan kong· H114g! At bago slya barUln aa Bagambayan, ay nakaawlt Pa slya sa tanya~g HULINO PAALAM ng sumusunod: Ang lahat kong panagfntp muking aking ka.m.U3musan At ang mga pang4T&p ko nang btno.tang kastglahan, lBaftg araw'u makfta kang h.t11G8 ng do.gat-Sllangan Na so. mata'y walcmg luh.aJ taCl8-noong nakatunghay, Htnd1 kfmf't walang bah1d tng ano mang ko.hfhlyan! Tunay ngang mula sa lcanyang pagsUang hanggang sa kanyang ltblngan, si Dr. Joae Rizal ay hindi gumawa ng 1mo tnang sukat nl1.ang lkahiya. Kaya, &lya'y lsang ba.yanlng klnlkllala at lglnagalang nga.yon ng Kapillplnuhan. Ang kanyang payb a1 magandang patnubay para sa Jahat, at kung suaundln, ay paklkinabangan ng sino mang mamamayan, lalung-lalo na ng kabataan. ong naroroon ay '1Jndl nlya ma- ;yang nagpaballng sa ulo º" mapanlwala. Pagtatawanan la- raml sa kan yang klnaroroonan. mang alya ng mga lto. Talastas Blnlgyan ng Puwang ang dalang kanyang mgs kahaup ang: · ga. SI Tltoy rln naman na noori asaJ ng kanyang si Luis. ay nakayuko ay blglang najJtaOayon man, nananalig Slyang aa ng mukha nang masam.10 may laang babalng katuJ.ad din . ang bangong tyon. Kllalang-klnlyang nanlnlwala sa kabaitan Jala nlya ang ma:v-arl ng pabang kall)'ang anak. Buhat sa kl- ngong lyon. I1on a.ng pabangong naluluklukan ni Allng Hule ay lbinlgay nlya sa dalaga nang linaklta nltong pumUOlt si An- la ni Luis ay tumulak p&tungong dtmg. At nang pumuok SI An- Korea. Oayon man ay hindi dang ay burrui.llm.uyaJr: ang di- slya kumllos sa kanyang pagkapangkaranlwang bango na si- ltaupo. Mullng ltlnunro ang uJo. 14 dan¡ ang mga bulung-bulungan Tltoy .s1 Andang upang lblgay at salltaan ukOI sa kabutlhang ang medalya ni Luis, na:UDl't asal ng lsang llnlkha. Parang walang pumulas na kata¡a aa , ~l=~~:k ~: alkoa~;:n:ªPJ~b:~: :~~~g i::• = ::~tna:: Hindi luha ang kumlslap sa kan- ang kayang kama1 sa sandalan yang maaamong mata klllldl ng stlya ni Allng Hule, ang makislap ng pagkamuhl. Sa pama- tanda ay wala na rln. m:ayanl ng poot na naglalatang Marllng ldnagat ang kanJIDg sa ltan;yang dlbdib ay lumlsan m1a labl" upang huwag malbusiyang hindi na nakuhang mag- Jalas ang damdam.lng nakukapaalam. SI Tltoy lamang ang yom sa tanyang dlbdib, at btnakapuna sa blglang pagkawa- nayaang bumukal ang Juba 1a la ni Andang. Naglaho ang ba- kanyan1 mga mata. Ba luhang 1ngo aa kanllang wnpukan at J'OD ay kaaaman1 nalqlag 8Dll' ang nahallll ay ang maaanaang mga hamoe ng damdamlng _,,_ na amoy n1 labl n1 mga stgarll- nglna pa'J' ma mga alapaa.p DI' yo at abano. uJ."ng lblg na dwnlll1 aa mp Naalaala ni Titor ang b1lln ni bulaklakan1 taglay ng ma:a dtbLuls nang hullng magltl~ slla dlb na nagmam~al sa anaJr:, sa laran1an ng Korea. Napaha- habang sa kanyan1 alaal& a1 wak slya sa kallwan1 bulsang minsan pang sumagl ang batapat ng kanyang dlbdlb. Na- yang laranga.n ng dtgmuan. kapa nlya roon ang med.8.J.yang -(X)•ltSC#WW'llllilW'llllitllnllffWWS•WR'Wk!WP'WPMzWS•W•WW May luha Man Ang Pasko Mo ••• _-,·. 'f .. :i '1 .:¡¡ . ;:~ .... , ~~~ Na{Jd.a1"o.4n man ang tuwa aa pantngfn mong rna11 dwa Sa mahfrap nfnyong naytmg Na mtnsan aa fsang taon kung dalalOln ng ligara: Bagong bfhú kang manfkang aumugod din aa bfsfto. Sa luma. mong kaauotang So.ron~ habt .sa Ko.lfbo at luntfang panJIO'~ aaya ... HuH man ang t11ong gaya.k aa. ta.tbo ng bagong rinfng, LllTlilOan kang gumaganda Sa bakas nt Maria Clarang aaotaag ng lahl natbi; DI ko.tulo.d ng Ginhawang natututDG ang damdam.tn sa pagsunod "' mago.al&w Na Slntng ng kdbfhaanan. aa: puso mong maldJl(ll11 .•. I Sa m"ta mong to.kfp-.rilim na maia:mlam ang ltwanao Ay df mo rln naUcubH · Na. nagbatl.s sti plmgt mo ang perla.i na nangabCl8Gg; NagmalupU man .ta fJIO ang masam¡rong ho.limuyak N" .rimoy no PCl81cong ito'y llfatamfs dtn o.ng ngm mo•t ml&bo.ngo rfn ang pagUngap ••. 1 Sa masa11ang Noche Buena a11 di ka rln .nakaltmot, _ DfnalD:ro mo ano bt.slta't Nagla1'UL11 sa munUng Belen ang do.mdamm mong mau lunos; Htntnta.11 mong buong puso ang pa.gdaHng sa stnukob . Ng Ana/e ng Dtyas Amang Sa sabsabang ainilanga'v mga Anghel ang nagtanod ... ! Kaya. nga. ba't .sa harapan ng Ha.Nng nagpo.ka:baba, 2'ldmtfm kang natJ.alangln At ang bawo.'t kamaHa'y htnugCl8an tJ10 ng luho.; 111a11 ulap man ang langft mo n!f tunay kang f.sang tala Sa. Dtwa ng Paskong ito'y Manfngntng na nagsaaabog ng afnq na: mtuanghaya . .. ! ALFREDO P. B8TBBAN ·MAGASIN NG BAGONG 1'UHAY Ngayong Pasko, Diyos ..• Nr1a111m9 I'ai;ko, Diyos, Diyoi;, cwy ltiliuy iw·y ilH' mmum - (Di na kita yayamulin 11y dasal konr1 daling d<mol. Anq Disyembre11g nungaylaho·y maikli bw1g paghihtntay?) Di pam:his ni panay1il sa f'(lról kong gutay-guiay, Ni di 11t1 rin 'll1mliny litis sa Bahay kong walang ilaw .. lfo p!yos, wu¡ 1tili11q ko, ibigay mo .. O.' iblgay - Mga bisig na asero al katawang batumbuhay, Elektrikang.dugo't diwa at gn-mundong pusong bakal! -/lo lumang. Diyos, Di110:;, ilo lamang, ito lama11g .. Teresita ~Karuylo11g ng nasa pahina 7). kahantungan ng !:anyang palad. Paano kung di siya totohanln ni Ramon? Paano kung humadlang nga sa kanilang pag-ilbigan ang mga magulang ng binata? Panno kung marahuyo ito sa lbang kagandahan bago sumaplt ang araw ng· pagharap nila sa dambann? -P B. PERALTA PINEDA 'ling Anday ang kanilang naoagkasunduang pagharl\P sa dam1ana. Masava noon si Rosallna. ~~~~~:;ª~~';!;:~¡~ 8:ugma~~a~~ lap na mga pangyayaring kaiasadlakan ng kanyang kapalaran na bunga ng nagawa niyani;pagkakamali. Hindi nakailn kay Ro.salina ang tila pagkakatigagal ni Ramon at ang biglang p:igkapahld ng kaslglahan nito nang makit'.\ Tila iblg-ibig si:;lhin ngayon ni ~~~a~~~~~~g ~l~k~i~~gs!ª~::P~; Rosaliha ang kanyang sarill. Na- at si Ramon ay nakaupo na S;l ~~~1J~. lu~~~:1n~ak~~~:n;nfi~1ti~i~. ~~~! !~~~~o~~ ~~~d~·~:g na:'. sa nagawa niyang gana.o na sasallta ang blnat<1 na tila nagpagpapaubaya ay mangyayaring Jalakbay sa malayo ang dllldill. , ronlagay slya sa alanganln pag- SI Allng Anday man ay par:i.ncdating nang araw. nablgla i·in sa pa~sipot na ll'lUpang malwasan ang mga ba- mang at sukat n~ kanyang agay na kanyang plnangangam- nak na may kasamang lsang Ja_ bahan, minarapat ni Rosallnan~ laki. himukin si Ramo_n na slla'y pa- -Inay. siya'y si Ramon, kasal na kahlt d1 pa sUa naka- an~ aking kasintahan -·guma::!~p~~;~t~t!~~~~~~a~;~~~o n;~ ~~11~;¡ un:~~ ;~~~ukn: :s~;: ang nagmungkahmg kallangang labi. _ Umuwl kamJ upan~ .. umuwl _muna slla sa 1_myon i~g humin¡:-1 ng kapahlntulutan ~'lu?i~1~1~;1~1~sal~:~~·~ng ~11ª1;~ª;1~~ aming pag-iisang-dlbdlb. tang pag-ilsang-dlbdlb. Kung -Ano? Dlyata't mayroon "ª sakuling waln rln ltong tutol ay nang kasintahan~ ... At kayo'y saka naman sila haharap s:t pakakasal na? - pablgla ang mga magulang nr Ramon ~pan3 pagkakas11f:ot ni Alin(l' Anday at. hlni::in nn1:· kapahlnlulut.:111 nµ. balrni::.vanr, rnnnula anz rn!'!a ·•nga Hn :-.~ p:ot;~"~"'!Y"'' !lg mgt• lll;dn baga}·-bagay At isang umaga ng araw ng Llnggo. ang magk,1slntahan ay magkasamang umuwi nga sa ;'l.;.;¡un up;ir.:: ipa~lJ.p:i.t. kay A· LINGGO, llJSl'EMBRE 30, 1951 -Hm,·ag ka~·on:::- mabibl1~'la. Jnay. Tatagang ganito l:unang ang kapalaran ng tao. Ako man ay hindi ko rin ukalaing m:t:.i(!;11kl12tin sa pahina lG) llllPIWlllG ! LA TON DE NA ,IN<;. t>lfl-,•52 fl'fl.MVf MAllll.A 1Et ."J-?1-r 15 "HULlNG PAALAM" (Karugtong no nasa pahinu 61 .u k1mg gabing may baloJ na ng karlmltrn a11g libi11ga't Tangt lamtmg 1ia.g1$lyao ang duon ay naglalama11. Huivag sflan{I 9ambt1lain; ang híwaga ay lgalang Katpala"11 maritinfg ung kudyaping mau kundfm11n, .~nta1'g Bayan, 111ao'11 ako, at kita'y inaawitan! At kapag ang Hbiil.gan kO''I/ nalimutan na ng madla Walang dtpa maging batong kabakascn nf.11ong tanda, Ba11C1an mong bungkalin na't tsabog ng mrgluiupa't Ang abo ka bago sana mapaba:Hk man sa wala, So malambot mong t~ntunga'v ma.palatag muncing aad11a. At aa gayo'y di na ako kamingang gunftain, Ang hahqin mo, ang lawak mo, ang llbi.t mo'y babagta.rin; .Sa dinig mo sY magtgi.ng Hnig akong naglalambftig, Halimuyak at Uwanag, kula11, higfng, awlt, dafng, Ubod nfring JHZRiwala'y muH't mulb:ig sasambitin. Aklng ba¡iang tnftf'og, hapfs nirlng kahaptsan, stntBinfong Pmptnas, dtnggtn yaf'fng patnaalam, lnffwan ko ang lahat, mag1tlang ko't katbfglltl, ~~~~!,!~ª;t ~~~u~ªs~',.:f,!~·,;:;~:;~t~a~;·1c1ng. Paalam, magulang, kapatid, ptlas ng kaluluwa. Kalllf'O ko nang musmos pa sa tahanC1ng naparani na, Tpagpasalamat nin yo ano pagod kong nagkahangga: Paalnm na, dayong tanpt, akfng amo, aldng stnta. Paalam na, tanang mah;ai; mamatay ay mamahlnga. 16 Tere!llta Junsod. May nagpapalugay llaman na magkatul.iyan man •In~ (Karugtong ng nasa pahilia l!i) dulawa ay hindi maglging m:iligaya si Rosallna pagka't arg gang magwawakas ang ak!ng lalakl'y anak ng mga may-kaya pagka-dalaga ... _ Niyakap ni samantalang malllrap lamang Rosalimt si Allng Anday at hl- .sina All~g Anday. May. humunimas-hlmas ang blslg nito - - bula namang baka hindi na Huwag kayong m~lungkot, Ina1. sÜmtpot si Ramon ngayong maHlndl naman ako nagkamall oia laman nito at muklta an1 na"' ::•:~;..1 1;~~11~f1~ª~~1 ~~~: pakaabang kalagayan ng magrln nlnyo slya ... at ,an1 kanl- ina. · · · lang angkan. Nang umabot .iCay Tlnoy ang Bagaman napaP_ansln na ni balliang IJOD. &'1 parang ttnaraRoaallna ang pa¡iglng walang- kan ng balaraw i.Dg puaa ng klbo ni Ramon ay hlnudyatan bln ta Dlyala't lki.kual na ... ;~~=~gma:i~~-:::'1 s:; Roa:~a? Dlyata't ·ganap nang· kanyanB: lna. ,\t nagpaunlak aarlin ng iba ang babaing pina.man sl Ramon. Iplnagtapat nag-ulr:ulan niya ng banal · na din nlya kay Alln1 Atlda.y na ¡la.g-ibig sapul pa sa k~ng sila'y nagkasundo na nga ni kamusmusan? Dlyata't lubuftn Rosallnang pakakasal sa. la- nang maglalaho u kanyang bulong madallng panahon. Hlni- hay anc mlnam~l na kababangl niya ang kapahlntulutan tang slyang kadlua!L ng lahat ng· matanda na hindi naman nlyang Juwalhatl at pag-asa? nakatanggi o nakapagpasubn11 man lamang. Napakagat-labl ang blnata 11.t . nakadama ng matlndlng kaplg-Kayo iaa ang masusunod, hatlang Jumlngkis sa kanyans: mga anak ... - - nawika na la- dlbdlb. Ga.yunma'y tlnatagan 91mang ni Allng Anday na nli.- ya ang kanyang loob. Sa kabUa natalr: ang luha. - Laman& ay ng lahat ay mahal ni.ya sl RoLplnagpapauna &tOng napaka- salina. Ano m1u :ing ~angya­ bata pa si Rosallna upang mag- rl at saan man humantong Rng asawa. Kaya. kung sakallng tanyang kapalaran,. ay lto tamay ma.gac;awa slyang ano mang ang babalng llblgln nlya mang mga ·pagku!culang ay 1- at sasamb1Jhln ng kanyang pnao. kaw na anr batialang magpu- Hindi maaarlng .namatay ang pUno, Ramon. pag-iblg na l,van kahl't na si Ro-Wala kayong aalalahanin sallnn'y. makikt~1a1Hsang-puso ·sa bagay na lyan, lnay. Ma- na sa 1bang l:ilnklng hlglt na kaaasa kayong si Rosallna•y mapalad. magiglng mallgaya .sa aklng plllng. Kinagnblhan n1 araw na matanggap ni Tlno;o ang balltang Kin~unan din ng araw sumugat sa kanynng damdam1;1 na lyoñ 8.y nagb9.llk sa lunsod ay dumalaw slya kina Rniaitn•· si Ramon. Intwan na muna ni- Nais nJyang ril.lnsan pa ltonit ya sa nayon si Roaallna qpan!f makanllg bago tuluyang an~kl• f.nakapaghanda-ho.nda ng mga nin ng lbang pagmamahal. Nang nagay na kakaila11ganln sa ka- gablng lyon ay ma,panglaw ang nllang kasal. Slnabl nlya kay ka11_kaso.n at madlltm ang kalaAling Anday na babahk slya wakang ulila· sa mga bltuln no kinallnggahan na kuama na tlla naklklramay sa kalungkuang kanyang mga magulang tang nadarama. ni Tlnoy nang upang mamanhikan para sa mita sandallng lyon. kamay ni Rosalina. Magpapa-tao po na sana ang Ang pagka~wl11g; lyon ni binat& nang mattgllan sa. may Rosallna na ka&ama si Ramon puno ng hagdan .. i">lnlg na dlnlf. ay madallng kwnalat sa buong- nlya ang malakas na paghikbl nayon. Kung an11-ana na ang ni Rosallna bullat sa itau na naglng usapan tungkol doon. ~=-:~Y ~~1m:;:r~~n~~i~aas:: Maramlng dalaga ana nanglm- mliyak din. Naisaloob ni Tlnoy bulo sa ka.Palaran ni Rosallna na may malubhang nangyayarl. pagka't di-umam;'y makap'lpa .. Kung ~no ay sly.ing hindi niya ngasawa ito ng isailg Jalaklng mabatid. Nanatm slyang nak11mayaman. May nagsablhg ·sala':f~!;nm~:; :~:i':a~~=~an anat at tototohnnln naman si Rosallna ng lsang binatang- llTUTULOYI MAGASIN NG BAGONG BUHAY MISSING PAGE/PAGES 'asko sa Malinaw ng Isa sa mga ll:asambahay ng dang kabesa - Siyanga pala, matanda. --Narirlto po, Tatang, kabeaa. At pinagkalumpunan amang, na.saan sila? -at dagllng humalik ng ka'lrugtong ng nasa pahtna 17) nila si Itoy. Nguni't bago ako nakatugon may ang mag-asawa sa napaBumallng sa akin ang matan- ay may sumagot sa hkurap ng maang na magulang. IX) 7d:i:wai;~ :1:::a~gam~t ,.----------------------------pg at ninang. Balanang ma'endang nasaaalubong nam1n bumaU ng:-Maligayang llkO, Milo; Mal!gayang Pasko, ... Matlwaaay naming sinapit ang ----.panan nina Kabcaang Ponso, ig ama ni Lita. -O, nalto, -at inlabot sa ;In ni MUo ang isang malJ,1g kahon na. ttw.ramlng but.as mamut. Duo ang loob lr.OD@' plnasok g naka.bukaa na tahanan ng :besa. -Mallgayang Ps.sko po,-bako aa mga dinatnan sa loob '-bahay.-Bino po ba sa ka8. si. Kabeaang Ponso? laang matandang lalaklng na'\tabako ang lumaplt sa atin. Tuloy ka, Amang Ako ang inahanap mo. Bakit ba? Iniabot ko sa. kabesa ang mai:k.Jng kahon.-Mayroon pong tao sa. !abas na nagpapablgay sa lnyo nito. Pasa.sa-plntuan pa sana. ang matandá nang sablhln kong:Bago raw po ntnyo slla patuluyin ay buksan muna ninyo ang kanilang sorpresan~ handog na Pama.sko. Malngat na. klml.lag ng kabese. ang bughaw na lasong nakatall sa kahon at nang bukaan niya lto a.y tumambad sa tanya ang i.sang malwiog na sanggol. na nakatawa. Isang plrasong karton &n<:f plnaglalaru~~ bata at doon ay na.ka' ang: 'ANO INYONO APO. -ANO-IiTA at MILO." 8a. nag-aanyayang larawan r walang malay na sanggol ay ~mutan ng kabesa ang mala..ig galit niya sa mag-uawa. uong pagkasabik nlYang tlnua. ang antmo'y muntlng ang.~l na nasa kahon a.t isina.ya.w ,.s sa. loob ng baha.y.-Ang apo "'º· .. kay ga.nda ng apo to!:nya haba.ng 1slnasayaw ang .... -Ang Tatang. . . ang Ta.tang .. may bata! May bata,-puna. TUNE IN •an :dlligu.el ilr.ew.ery THE MARIO LANlA SHOW DZPl-Wednordays-B:OOP.M. D ZMB-Sandays-8:•~ !'Jl,-. 19 ~~..,... ·"' ·"' ua !# .: 4.1e¡¡¡=!#"#* .4e;;;u¡;;s;;;s;;;44gqau;a4434.-sa u ••••ca a a zesw aza44z4 i ! t Bagoug Taon .•• Bagong B11hay ... Sa papasok na T aon ay sikaping tumahak sa Bagong Landas ng BUHAY ... Tangkilikin ang mga Produktong Pilipino al mahalin ang mahahalagang kayamanang r:asa silong ng ating Langil. Higif sa lahat, pagyamanin af palaganapin ang Sariling Wika sa pamamagitan ng pagbabasa ng mga babasahing nasusulat sa Wikang Pambansa gayundin ng tanging pahayagang pang-umaga sa wika ni Balagtas - ang 4•J1 Malayang Pahayagang Pang-araw-araw na naghahangad ng j AtaúM¡a.HtUU/' Btu¡OIUI <!tUUt. SI labat!!! L ........ -........... ., .. , .. ~ -............. = ................................................ .