Magasin ng Bagong Buhay. Nobyembre 4, 1951

Media

Part of Magasin ng Bagong Buhay.

Title
Magasin ng Bagong Buhay. Nobyembre 4, 1951
Issue Date
Nobyembre 4, 1951
Language
Tagalog
Rights
In Copyright - Educational Use Permitted
extracted text
JAIME DE LA ROS~ "PROBl111S YJ\l\lo" EVEL YN VILLAR Milagros Naval Alfonso Carvoial Piw1mf1hall.fl.1tt ni • TONY ARNALDO CLOVER-Nob. 9·18 GREGORIO ARANETA INC. J . Araneta Bldc. 343 Ecbape, Manila Tel. 3-29-41 9ukod Sil p119igfng isang mllktlfg na mangingibig, si Jaime de la Roso 011 Isa ring mahusa11 na mong-aowtt sd '.'PROBJNSIYANO" ng LVN. Maklkitang tnaatl'itan nf11a ang tlang kana11on .• Jsang tagpo sa "DIMAS" (Tultlang B01llll) na pinamamahalaan ni Nemeslo Caravana. Hango Uo aá tsang kasaysayan sa Banal na Kasulatan a.t Unatampukan n•na Rogelfo de la Rosa, Lllia Dl ;;on at Rosa RÓsal. uo·y kabl/ang sa mga na.kakatawa119 tagpo sa .. Z Pli.INSIPE:O.'G KAMBAL"' na kasalukuvang itlnatanghal sa Li/e Theatre. Miw>an pa119 pinatutuna11an ng "Dulawang Kalbo" sa pelfkulang Uo a11g kanila119 katangian bilano kambol na mapagpatawa sa putin&· tabi119. BAK 1 T KA YA? Baklt k411a .ta puso ko'v sumlbol pa ang PlltHbfg, ~:,1yong ako'll alllfO:W nar11¡ l!mlbig pa at magtits? Baklt A:a11a ku1i9 m11.1dar. r:o ang ptsngf ng aklng langlt AJ,1 /a,;I nang may kaklmbal ng uia.,, ng ch4sa't ~kil1 Bakit karo kung dfnggin ko patl tzteng urnoorott Ay mav .roliio na tugtugfn ng hlm1'tOk, lllkbl't Aapk ? Ah! magbalik ka, glllw ko. baktt mo ba tfnUlkf.i Ang buhar tang plnQ9-tsa'y ma'11Rf' htblang pattd-paUd? Dl ba noong mfnBang tayo'11 tJX19he!e hg Jl(lngarQp Nangako k4nq k'"lan ma'y di lt.Hmot. ,. dt kulcupa.t'.' Bakit ng11V(m, nwaan ka. ang sumpa mo bel'¡¡ bulaklak Na mal>ango't .takdal dfkU dapwo't d49Hng lumllfpas Hindi baga.'t katuna¡iang m4ll JultG panf 1Úmg«lqlag Nang sambUln ang pangakong tanjlng Po ano pagl~?· Ngunl't ngayong ttglb-dwa't saklnbl ng JruuUang •alcla.p, BakU mo tia nautHa. . . nüilfmot. . . nlHUbak? · Lahat nga11on kung mcudan ko .ta ulllang hardtn nattn, MaJuhmgkot . . . tDa/anp awit . , . walang alfto .. . porang lllnnQ! Mga b4A:43 ng kahapo'y parang multong nanfnlkU Na.nunuk.so't nananakol la puso kong naninfnuUml 1'4U hanglng doU· datf'JI may hndtman 4! tutaln, Kun9 paklnggan ko'v pl~gru114ng mav ma.lungkot na tugtug!n.• Halfna•t .ta dating pugad ng pangarap at paggUho A.11 mi11-3an pang tnlhayin ta ang l~ang naglft9 atlnl Kapag, gflflo, nahult ka't ako'.11 dt mo lnabutan, Sa tabl ng punong-daJ)('.:.ii, 11.anapfn ~·t mamoma..tdang MaJI ulUa't mtmtlng ktoru.t na lioon AJ/. nagbabantav; BG.!Ghln mo't nakatltlk o.ng n.tllmot no pangalanp Mfruo'J. tangfng mlnahal mo nang htglt .sa fVoft9 buhay/ At kapap mav narfntg kang mga h.untng parcuao daH.I, Yaon, gUlro, 0.11 kottngav ng puao konp nagdoramdam No 1111 mulfng tfbok nl.va'v tlna.tDGg ta: "Aking llOh.al .. . I" -ro11.u N. AOUllill~ SONETO ............ fClfOna, llMIA.alM.ao...,._.....,... At mllll tcing d.cPnMn a.ng ~ .,,..,.;. Doon irnv PGflftZJIO',- roilliliij tamatci)'Gft, L'9"ora ng P"•O'r fo:Vfng ~,. Holtb, gUftli ko, at 1 attng ~ Ang gaflda ng Ua:ngl maarong -...: Oonwa,n mig laraw~ ng a.ttn.p ~¡ Mci11 plntlg ng ·~ tlldlang_~ Hala 114 tinta ko't .ln9P.n9 bAMlÍltCli ::!i ':'::"Za~ =.t~~ C:$tJ:C::-: Jka.ro'v naq.taalong humallk din nomon. fMa.ganda ang lahat .ta attng j)antngln Sapagko't ang ara.w•v bcgong nagnfnlngnlngf ) RÓLANDO FADUL OCAMPO (!Cagandaha.ng-loob ni FELIPE GOCO; Malabon, RiUll) M11.glakbe.y .na patlmog sa daan sa may Look ng Ma1nll11. at ttngnan ang !san¡ k•tlbayan ng slntng na Plllplno at ng 11:11.tutubong kadalubhasaan sa arte: anc ORGANONO K.AWAY AN sa Simbahan Katollko Sii. La.! Plnya.s. Rizal. Nag-lisa sa kanyan~ url sa buong dalgdlg, ang lnstrumentong 1to sa musllr:a ~y naetatampok sa kasaysa.yan ng arte sa Plllplnas. Kwig hahatulan ·sa karlktan at pagka-mastnlng ng p11.glr:akayarl, ma.sasablng lto'y lsang ambag sa. sl.nlng at sa tlnat.awag na mahus.ay na. kayarlarl... katulad din naman nang 11.ng m¡a sapato& na gomang JACINTO ay laang angkop na 11.buloy sa makabagong plnatahullng paraan sa paggawa ng ... pato& 11.t sa dalubhasang pa¡katayart t ayo ng w&lang tapanta.1 . na taalyahan sa pe.gsu.suot ng mga sapatoa na loman&' JACINTO. 1•'"''',._GANTIMPALANG SALAPl!J ......... ..._ = ~:_~~~-:_. .... no~~ ·::.~.;.;,1, :-, .... i.:!,.1:~;:•~:"!: :P!.~ = ; ~~E.:~::~:: .. :~'.J'~;:~~.;?~~:._#; ~t~p:~::~:::J7J ! ;:_,~.,,,,;::;;;ll;.;~~~~~~;·~~-... ~ ........ J PAHAKIP H.t. MADALING PUNITIN Pinananagulan ang Kasiyahan Mabibili sa labat ng TU.daban SA LIBING NI FERNANDO POE 1 - Nang nagdaraan.sa Quezon Bou!evard ang libing ni Poe matapos ganapin ang mga kauku!ang I~­ sang parangal. Ang mga lansangang dinaanan n( Iibing ay natigib ng maramin¡¡ taong nakikidalam-· hati sa maagang paevao ng kanilang paboritong direktor-arti ~ .... -prpo.)' .... "'r. 'J~ Nang ilinalagak na sa "huling hantungan" ang bangkay ng yumaong bituin. N ag~ aliw-saliw ang nakababagbag-pusong panang:isan ng: mga naulila. lalo na ang kabyak 1~ yumao na n1akikita sa dakogg likuran. ,,, "' Sa may pagkapasok ng libingan ay nag-aabang din ang makapal na taong nais sumaksi sa natatanging libing. May nagsiakyat pa sa mga punong-kahoy upang ganap na masilayan ang karo at kabaong . . • • saan man ••. kailan man Sa unang larawan sa kanan ay makikita sina Pugo at Togo na masa.yang napakuha ng luawan sa piling ng iba pang mga bituin. K.abilang sila sa mga unanr bumati sa kttarawan ni Donya Sisang sa pamamagitan ng pagpapatawa sa bnilang "Mama." Sa ilWlg larawan ay si Rosa Rosal nang sumasayaw ng "Mambo." Sa Kaarawan Ni 1hlnya Sisang ••• Mg._ · ""•W.ng kuha ni TITO V. CABBALLO Si llC&l Rosal, Teny Santos at iba pan.g bitui.n sa pinilakangtabing ay nangagtatamasa ng masuayang sandali sa harap ng isang hapag ng masaganang pagkain sa istudyo ng LVN. Jsang matamis na halik na lak.ip ang taos-pusong pagbati ang unang inihandog ni Rosa sa kay Donya Sisang. 1 :~~u!~~:, ... :;:a ~~~~:¡~ tinc puU ang JumHtt11ak sa kauua pagbabasa nl Remy. NakaKuwento ni LIGAYA o. MUYOT ·''ª~~l~~~~~~Na10abi ni Rem)'.~=~t!op~~g mn:s~:~~~~ 5~1~::::1~ Kn!npatlng putl! ang nakaplnld n:a pintuan sa r.i;;,~~o kaya an~ ibii.; sablhin ~~:-::~~;:~!: n:nJlb~~:~~l~t~: kad na necosyo·! µakli ni; lalaki. -Natatakot ak'J~--Ani Remy ro. Nagkatlnglnan muna ang da- -Arturo, saan ka galing ngfl.- "-l humawak sa bi.~ig ni; asaw11 Ngunrt nagkamall ng akala :awang matanda h!\go sumagot yon? Sino ang ó~lawang ma- -Rem~·. talaga vat.\ng lnusl Remy. Hindi ang kablyitk ng ang matandang lal'lki. tandang sumundo sa lyo? Hindi usig ako! puso ang bumulagii. sa panlngln. -lyon nga po! a~o naniniwalang -5lla ay may --:-Naninindig a1~~ aklng baJsang matandang Jnlakl't Jsani:; -Remy,-tawag ni Arturo :sa kmalaman tungkol sa iyong ne- lah1.bo. Hindi ko rr.~laman kung matandang babac ¡.ng nagbl- asawa,-alam mo. i<ila a} ' mga gosyo. bak1t. gay-galang sa kanya. kausap ko tungkol sn Jsang ne- S:rndaling nagh;iri ang ganap -Ipacpatulo)• m!'.: an:;:: i:vong -Wala pa po si Artul'O,-anl gosyo na sa palas::ir namln ay na katahimlkan sa kanilang da- sasablhin. Arturn ipa1matuloy Remy na11g malanurng ani,: pa- mapagkakakltaan ri'.'lng malakl. !awa. Pamayamaya, pinukaw ni mo. · ka.•· ay ang kanyang asawn,- SaMma muna nko sa knni!a. Arturo ang kanllang p:manahi- -Rcniy. yayam:rns mapll!t maghlnlay na. ka,vo't daratlng Hindi ako magtat:1r,al. mlk. ka bubuksan ko r.:t ng:Ryon rsa na IJ"on. At, si Remy ay muling na!- -Remy,-nn)a,-totoo ang 1- io ang aklng thbdlb Alam mo Pumasok: ang tl;ihawang ina- wang nac· llsa. na~-Ustp. Ma- yong hlnala. May lplnaglilihlm an~ dalawang m"tanriang na.tanda sa kabaha)·dn. tay mane lwagnt sa gunlta ¡1ga ak:o sa !yo. parlto kanina ay mga magu-Tlla kayo anc maybahay ni a ng a nyo ng tatlo samantal:mg -Artu1·0. malabls kong- p:a!a- 1étng· nl Dolores. A.ne Dolores na Arturo.-anang matandang ba- nag-uusap. natltlyak nlyang sal.amatan kung bubuksan mo sa ~yon ay lsang babalng sa mubae. hindi nagkaj\amall ang kanyang akm ang lyong dlbdlb. Ang l- ,a't mula pa.'y k!!"tll halataan ko Isang tango Jamang ang isl- puso sa pagSnsabmc- ma.v llhlm sang kablyak ng dibdlb ay na- ng mnbuting pagtingln sa akln. l<alaang magpakil~akit alang- Hindi ko slya pansin. ng"nl't alang sa ikallllga}'ll ng lsa.-At l.san·g araw. nan:;¡: lramtng dasi Remy ay tuluya n nnng na- lawa laman:;¡: ang nalwan 1a Mahigpit pa\uha. tanggapan. hindi ko malaman -Huwng kang lumuha, Rem~· . kung bakit nanulas sa ~ klng J\at;it:i.kot akonA i;ugatan ani.: l- m¡?a l;ibl ang mga knlARang htb. na . SA ISANG MAHIGPIT NA PAGSUBOK NA ISINAGAWA NG ~~k!~a~lg ~~la~~s :~ak~:~t7. pa LALAKI AY NAPATUNAYAN NIYA ANG KADAKILAAN NG Hindi nagllpat-i;andali, mu- KABYAK KAYA LALON GNAPAMAHAL IYON SA H:ANYANG PUSO Ung nakarlnig si Remy ng llang katok sa 11intnan. Nagtlrfdlg slya at blnuksan ang pinto. na itinat.ago anr. mlnamahal yong ¡.¡uso. kaya·t huwag mo han¡; n'hgpata ba sa kanyan~ -Oinabl ako. Remy, pagka't na kablyak ng dibdib. nang dulutan ng bagabag ang puso. Hindi ako naghlrap. Slmay dlnaanan pa akong lsang Maghahatlnggabl na nang du- !yong kalooban. Bayaan mo nang nagot nlya agad an~ aklng pagkalbigan-bungad ni Arturo. matlng si Arturo sa kanllang ll.kO na lama~g ang tJ1.akaa1am lbig. Suball't anuman ang a-May naghlhlntw sa !yo,- bahay. ng aking ltinatagong lihlm. klng gawln, hindi ko mala.man pti.gbaballtan¡ pakli ng babae. -Hlnd¡ ka pa natut.ulog, -Kung canyan ang iyong kung bakit sumau,lt an¡ oras -Sa akin? Sino? Remy? katwlran. lalong lalaUm ang na nko'y nasusuk/am sa aklnJ; - Slla!-At itinuro ang dala- Isang lllng lamaug, a ng itinu- i:ugat ne aklng pu~o sapagka't. s~rlll sapagka't batid kong ani:: wang matand:inr. nakaupo. l:On ng: babae. A!l~ gayon ay sa bawa·t sandal!. wala akong babalng lyon ay wa•:ing pltak sa - Kanina pa ba :>ila?- Nalta- napansin ni Arturo kaya't nag- ilsipan kung hindi ikaw. Artu- :iklng puso. Nang ik:iw ay anong ni Arturo. patuloy ilo sa pagtatanong. ro. king makilala, ikaw ang aklng - Ngayun-ngayor. lamang. -May dlnaramdam ka b:>') Nang mi;a sandal1:1 g lyon, wa- pinakasalan sapagka't ikaw a ng Tuluy-tuloy n:i ~umasok ~¡ - Wala akong karan1daman, la nang manpuha:e na pangu- tunay kong inllbig Arturo sa kabahayan. Nang ma- Arturo. Mayroon lan~ akong: ngusap ang natit-i~ilang lalakl. Sandaling humh:to si Arturo klta ng dalawang mata nda ang :>Ullranin. -Remy, pahlntnlutan mo mu- i<a pagsasalita. Lumunok muna pagdatlng ni Arturo, magkasa- -Suliranin? Tur.gkol saan? na akong makapngpahlnga. Bu- bago pamuling nan!usap. bay halos na nagtlndig, at: Gusto mo bang humlll llG ba- kas ko na sasabihln sa iyo ang -Nitong mga huling araw, -Naparltc. te.aro! upang.. gong sapa tos, dam'.t. at .. lahat. . . lag¡ akong bi:u1bagabag n~ Hindi na naii)a:patuloy ng - Hindi. Arturo. Sapa! nn ako At pagkasab1 ni10. si Art uro kanyang mga nla~ulang at kadalawang matan~a anr pagsa- sa mga hagay n& i.\·an suba- ay nagll~di¡: sa pagkakaupo. patid. Sinusundo ako sa upisisallta pagk.a't hlMdlan¡ an na li't... n¡:unl't. hindi pa h:ilos nalha- n:i. Islnasamong puntaban ko ni Arturo. - Hindi klta maumrn·ann. _ hakbang ang mgn paa patungo -Dahll po ba SJ\ :>.ting nllala- may himlg-par,aallnlancan¡; sa k"'nllang sllld. il'ang italapa- CBulllatln sa pablaa IZI LINGGO, NOBYEMBBE 4, 1951 7 ~ ·!~. MGA ULAT AT KURUKURO JJKOC SA OIGMAAN SA PIUPINAS elitaVHl f~~ (KATAPUS.\N) Kung ang mga nagsllabas sana sa dulang itlnanghal ay nangagkaloob man laman¡ pumansin nang makitang ang iblg ma¡harl a.y nagpapakalup1t na, dlsln ay may kauntl pang tapang at tlgas ng loob na malpagmamalaki, nguni't hindi; na!iasin. Gagamll.in niya sa ganilong pamamagitu.n ang kauyarig la:;::a ~~:ka:~~~=~=:~. n:y ~::i~ ~ J:~::ika::,~\:~:~~ 1:i~ c~:.·a~=d~~~~:ka~YQ~La~:ir::~:~:!'::~:1"sa~gia,r~~iit l:mg · long lñlgo 1 1 ANG "NANG Ml\GDAAN ANG DAl.UYONG" AY INILALA1'HALA NANG WALANG PAOBABAGO BATAY 8A ORIRDfAL AT IA PAOKAKOREHE NG MAY·AKDA) Sn J)an:1hong ilo Iamang nangyari sa akin at sa pagkam.i•tU· Kaya't sa augaw-angaw nga ninyong mama.Mayan, na mu·a:;~ ~~~~ty:~;n~g¡;'¡~~~ ~~ ~~:r:m~~:t~na~l~~it!~:a::~~~a~f1~~.i~= lf11'.:~Y!n:1ti~~1~~,i!i:1~¡k~a:~g ª~ini?:~ª~~~º~~i;a~ª~~nbi:~~1~~ .1kl11p; pangalan sa isang bap;ay na hindi ko maaa1·ing sagutln. pagtatayo ng . isang bago at la.long mala.kas na hansa, Isa.ni! l<ung ang nklng gina~ang pag-llag muna at sa huli'y lubuson bansang. bininyagan ng dugoni;i; marangal na itlnigis aJang~~~~nJ'aª~i~!~~'f\~Y ~~~"aª51~~~~11~/fu~11:~a~~Y ~1:1a~~~1~'!.~~la~ig,,~; ~~a~g :!,~i~~n:~~I~: a~:1~g~ªgi:~f n~ª~~\~1;::n U::i!{¡~:~: :lra-8 ng St?tycmbn· n~ 1944; ako ay kanllanp; patatawarln. Sllang · lahat ay minamahal kong mga kaiblgan, ngunl't hindi ko makayang lnlsin ang matigas ua pagtutol ng aking budhi at gaya n¡ ~inabl ko kay G. Ramon Fernandez noong siya'y aklng kausapln. ay magiging masama akong manunulat kung ¡paglalaban ko ~a mga pitak ng pahayagan. ang isang bagay na hindi ko minamabu- nod. sa batas. ti. Sa ganyan, ang inyong bansa ay malaya na naman ngayor. Inllahad ko ang ganltong pangyayari sa akln, na sa lbang mgl\ :tt. makat,utugon sa kanyang tadhanang magka-marangal na ka . bagay naman marahil na hindi ko na naalaman, ay nangyarl rln lagayan sa angkan ng malalayang bansa. Ang inyong pangulont.~: ~:iinu:~~~d~~f~~ªb!~,~~~:i~~:b::':t~ ·~~~:::~.k:fu:~~g~~~ ~':a':tS:dt'a1a.1:~~~u~~:~u!1:i~n k~fa b:nJa~':rii~;fnr::~~a~~1~~g~ñ11umatol ng tapat ang bayanit ngayon ay mala.ya na• at marargal uang nakagagamit ng kanyang mga kal·apatan. Ang Jahat ng n1::a Jto naman ang tnlumpati ng Pangulong Osmeña. pagyayari ay sa1·1wangsariwa pa at kahi't Han lalawigan at ma•·Mga· kababa)·an: lto'y lsang makakasaysayang pangyayari sa lsang ma.kasaysayang lunsod. Simula nang lto'y ita.yo ng atlng mga ninuncng sa hamak kong palagay, na magpakabulag sa udyok ng walang~ ~alayo, mahigit nang WS:long daang taon ngayon. ai:ag , mga ·Laros na kagalitan. ang mga magslsihatol; ang katarungang ¡,;_ ·~1anlalagom na kapangyar1han. ay nagbabaka upang slyay s11-. nabalalayan ng lrnnus-dlli. ang dapat pamantunganan sa pag- ku¡:lin at supl~ln. Ang mga ka:;tila. oland~s, lnxles, isang lnslk nn m·i ng m:;a nangyari at kung mat-imbang nang mabuti ang La- •;tangungultm.1at, at ang at1~1g mga nmunong ma~anghlnwg­ ¡;ay-bagay. ay igawad nang wnlang-kil!ng, ang tapat na hatol. &1k ay nangagpunyagi :oit nagt1g1s ng dugo upang slya Y arlln s11M1.buwal ang mabubuwal. gaano man slya kadaklla at gaano man l.atayo~ ang kinalalagyan; ang Bayang na.dusta ay may IUl.rfl.pata11, ngayon ut sa tuwina, sa lsang tapat na pagllli.ngkod l'lg :·anyang mga tunay na ala.ga'd. - Natapos na ngu. ang pangatlong yugto ng dula at natapus sn :~1~~tª~~ª~:g~~~~1t:X~ "~1!iy:t:i~1~ª~:Y1~h3:1~:ª n:i~:T1~1iu~~ • pag~~kapP8.':t~kfb!~fg~'~':a'l~11~gayon sa pagdlrlwang dahil sa ta.gu1npay l1f{ Jakas ng Amerlka. tayo ay yumukod. at talmtlm mt ulal~llanln ang atln~ mga b11nal na patay at ang patay ng o.t:ng mga kaanib, na nangalagut.an nR hinlnga upan¡:; mapapnnnuli ~~tln~ª~~:u~~Y mak1~~as:~gk11tpf;~~~~1;:U1üt~~g1~:b~~~a~n~a ~~~ :;~r;.;t~~r~;1g~:;~~~~ ,_:~'!i~~:n;~s a~~tl~a:~~~;:~rw~;~~~ ~ª." 0!!:~~¡8 a:g' g1\~~~~':iª.· k~~~:b.~~~kn ~ngg nfaª!~~a~~n~Ín~ª~:~o:! ~:~~~~~a~g g~~~~¿~ti:;sad~:~;ll~~nfa~~'!'=:>"~:~s~~~d~~~~:.:,.::._· 1tatayuang !to ay "'hindi !san~ pangarap, bagkus katotohanan~ na kaaway. na pumukaw sa budhl ng sanda.lgdi!' na .nagngll.g.l ?ladadama at sinlslmulang, tan1a.sahln ngaYon. Dalawang bann tBuklaUn, sa pahlna 13) ;mrc nanana.got sa pana.natlll rito ng katarungan at pagkak~1--a.ntay: ang Estados Unidos at ang Plllplnas; sa -ll~od n\:a·~~ ~i:~¡~~b ª~; ~nfg¡~~ªk!~~~a~d~g:t b~~sr:k~u~~~º~ª~u~!Y ·~~ kala¡~~11Estados Unidos. ay nagsa.llta sa bibig m Heneral MncArthur at Ito ang slnabi: .. G. Pangulo: Mahlgit nang tatlong taon ang lumipas - mB:a taon nJ dusa, pa.kiklbaka at pagpapakasakit - sapul nang ialls ko sa magandang lunsod na itong bukás at walang tanggulan ang atlng mga hukbo at ang kanyang mga hlmpllan, sa nais na ani k.anyang mga simbahan, bantayog at mga llnangan sa ika.susulong, allnsunod sa mga tuntu!).in ng dlgma, ay malligtas sana sa da.hns 11p- pananalanta. · Tumanggi ang kaaway at marami sa pinagsati""'ll kong malligtas ang sa kawalan na nlya ng pag-asa ay dlnut .. ,, ·• ~""4lng di-kailangan. kaya naman sa mga abong. itn, <'Y paduwag na isinulat ang maglging anYo ng kanyang sarllmg kal'awian. Noon ay wala tayo kundi isan_g mallit na hukbong naki!citunggali upang mapigil ang pagpasok ng napalaklng hukbo na w~:~~s;~a~:1~!~ªa1u~a::u:~n~a~::~~b~a~:k~~~t;~~o ~~ ~!~ ~·ong pakikitunggall ay hindi nasa.yang! Sadyang pmagpala r.)l.'. Diyo.s ang ating mga sandata. Ang nakakalat na la.kas ng kaa'"ªY· na sa t.ulong ng ating mgn ka.anlb, ay napawalang-blsa l"q.~merlka, ay nakabago sa takbo n,; labanan sa Pasipiko at hll· i~~~:Jlc:~ ;:i~~k~Í~t~~gn~1n~o':g ~:~:~a~ ~gl~~w~~· \~~ yong bayan. Tinupad ug aklng bansa ang kanyang panata! Ang kanyang mga kawal na nabubuo sa lsang bukbo ng m!\i'l.layang lalaki, ;l)' naparitong nakatalaga, kasama ng lnyortt ;flga mamamayan. sa usapin ng kalakayaan at banda sa. pagd.11·og ng lakas na nagtangkang !to ay sugpuln sa kalupltan I'"~ ~ablt'. Isang hukbo ni;: malalayang tao na mullng naghahat!d rn inyoug bayan sa llllm ng watawat ng pagka.kapantay upang n1aitalagang muli ang inyong mga slmbahan na malaong hinamak !la luwnlhati ng Diyos at ng madla. upang buksang nmll ~~: 0Fur,~tP!~r1~!~\n:.Wa~~~~1 1~~~ga~rr:~~!Va::~~~o~º~t~~~~ 11ams:nn: upanit muling ltayo an.- mga hanap-buhay at lasapin :1i;:- pap.g;\Wa ang pakini>.bani?: sa kanyang pawls at upang lba\lk :mg kab:malan at kahgayahan 11a mga tahanan, nang walang panganlb sa marahas na panthihima!«>k. ........... - MalliMSllSlkitll S1gll11IAlllRI• ...... -,,,.::· ..... - ""°'' .. .............. - K u w e n t o n i C O N S O LE D A D C R U Z C A S T R O ~;~: •• ~:¡"~~,;; :~,.~~·~n• ~~'. untlng bagay na di ko nakuha ny labls kong dinamdam. Nall}ak na rln ako "ª matlnding , . . gal!t. Malakas na rln ang !yak p ~~~=!~~na N~~~~:and:l~ r:o~a·/~:ru::i~~;-~r:~~~~ :¡~ ~:::.d~:n:o a~~'yka~~~~~h~t:; :1a.8~;un~~·t n~ar::i~~g ::p~:;~ ako sapagka't ill&.rig minuto na ya. Aywan kung Sf\Bn siya nang- malungkot,siyang u~uwi ng ba- ako ng habag nang mga sandalamang ang nal~labl sa akln gallng. At ako'y plnagharian ng hay at naupo sa 1sang sulok ling yaon. Mainit na mainlt ang upang abutin ko pa sa oras matinding poot sa nagawa ni- ng aming tahanan. aking ulo at kung hindi pa luang aklng klase. Pati ang aklnP.; yang pinsala sa ~.kin. Napuno Nang makapagpalit na ako maplt si Lady na umllyak na agahan ay hindi ko na nakuha ng putik ang aking putlng-pú- ng damlt ay nagmamadall a- rin sa pagkaawa kay Brownie pang harapln ba3ama't naka- hng kasuotan at kinakallangang l<ong lumlsan. Habang daan ay ay hindi pa mara.MI ako maghanda na sa amin~ hapag. mull pa akong mo:walit ng da- nv:nglngitngit pa rin ako. Ka- tltigil. -Ano, a.alis ka na naman mlt. Ang gayo'y nangangahu- lahating oras akong naantala 11ang hindi pa kumakain? Ka.ya lugan ng aking tlyak na pag- at sa Ioob ng ka\ahating oras -Tama na, ate, kawawa na.ka la.long namamayat! -ang, kahull sa aklng kla~e. Kaya ang na yaon ay mala:ting baga.y na man si Brownie. Masa.kit na wika ng aklng plm.an nang ma- matinding pagka~oot na nag- ang nawala sa all'h1 pagka't na- masa.kit na ang katawan nlya!kltang dala ko na ang aklng hari sa akin ay Jplnahiwatlg ko babatid kong mara.mi na ang ang umllyak na wika ni Lody, mga aklat at paali~ na ako. ~a walang tigil na paghampas nalpallwanag ng amlng prope- at niyakap ang amlng aso. -Hindi na.man :;i.ko nagugu- sa kanlya. Pagkatapos ay ma- sor. Ito•y nangangahulugan ng P·:i.rang isang nalulunod na tom eh, at saka w:ila na akong luha-luha akong pumanhlk na malaklng kawalan para sa akin nakasumpong ng tJmbulan ay panahon, -ang nai;!lgahol kong mull sa amlng tt>.hanan upang ¡,,t paglging hui! ko sa aklng islnandlg ni Brownle ang katugon. magpallt ng damit. mga kamag-aral. nlyang ulo sa dlbdib ng kaniHlndi pa ako ga'lnong na.ka- Habang ako'y nagblblhls ay At hindi nga m.gkabula ang yang tagapagllgtas, kasabay l.:ilayo ay nakarlnig ako ng ma- hindi ko na.man tinatantanan aking hlnala. Illang sandali pa ang pag-agos ng masaganang lililt subali't mabibllls na ya- ang paglalt kay Brownle, baga- lamang akong nakakapasok sa luha sa kanJyang mata at ang. bag na parang naklklpagha- ma't sa kanlyang mga kilos ay amlng sllld-aralan ay natapos mahinang pagdalng bulan sa akln. Nlltngon ko kung naba.kas ko ang pai?"sisisi at ka- na ang lpinalillwanag ng amlng Hinlmas-hlmas ni Lody ang sino yaon, at sa aking pang- lungkutan sa nalilrha nlyang propesor. Lalo nang naglng ulo at katawan ni Brownle. umasid ay nalant,:i.d si Brownle, plnsala sa akln. Sa aklng glna- mainlt ang aking ulo at lahat pang ipadama mar::i.hll ang maDamak na Dakila ~~~~~~~~nª~o ~~~-t~;:ii;r:1~:r~1~1i~ /~ :1~ii:~~1~~~t~ª~~~~ Y;1~:li~Y a~:; nng aming aso, 11'.l. putikang~M· laki myan¡; pa1unamala1mk1~ d1~~n~~:n:ª;~~i:l~~~g ::;:na::.; ~~ :· ~:~no~t.58~1~~i-~8allm:~no~;g 1:i~~~ biglang sumlgaw. oas ng silid. mih~n"':.8:~. Brow!1ie! Maruru- ANG ASO AY DI NATIN DAPAT P~GLUPITAN hi~~~mlakongn:r~~al~~/~~1 ª~ Suball't hindi kc rin naku- SAPAGKA'T ITO'Y MATAPAT NA ALIPIN NA Brownie. Hindi na rin siya nag~::g n~!~¡¡¡~a sia~~1~:n~~¡~~~~a~~ LAGING HANDANG DUMAMAY SA PANGINOON ~a::,~:~:in~ª ;~~~g~t ~:¡::a~~ putlng-puting uniporme ang ka- gat ang Ioob ko sa kanlya kung nlyang maruruml at putlkang kaya't sa kaunti niyang pagpaa. Talagang gayo!' sl Brownie, wang pagpaparus:J. .rn kaniy::i ny na ng sisi ay Jbin:l~sak ko ka.y kakamali ay hindi siya pin¡i.malambing at ml'kiya. Ang ga- hindi man lamang: siya nag- Brownie. tatawad ng aklng mga kamay. yon nlyang lklnikilos ay nag- tangkang lumaban. Ang tanging Hanggang sa umuwi ako ng Ayaw ko na siyanc makikitang papahlwatig ng galak at pagba- uapuna ko'y ang C.agling pag- tanghaUng yaon ay hindi pa pumapanhik ng aming taha.ti. Kung ako'y walang ginaga- l~laho ng galak :it siglang ka- rin nagbabawa ang aking pag- nan. Sa sandalin¡r makita ko wa ay nalulugod akong maki- n¡kanina lamang ay taglay ni- kapoot kay Browme. Nang san- slyang papanhlk pa lamang ay pagbiruan sa kaniva. Ang ka- ya. Ito'y nahalinhan ng matin- dallng matapunan ko slya ng ngad ko nang ipl6agtatabuyan. niyang ulo ay madalas niyang ding kalungkutan at pagkapa- tltlg ay hindi na ako nag-aksa- Nababagot ako kani't na sa naisandig sa aking mga hita ba- hiya na iplnahihiw:ltig ng pag- ya pa ng pana.bon. Sa pamama- lilikhang baka!!i 11g kanlyang gay na lkinalulm;od ko na.man, tamlay ng kaniyang kilos, pag- gltan ng nadampot kong sine- tnaruruming piia :!'a aming saat bllang pagtugon ay hihimas- iamlam ng kaniyanr mga mata las ay walang hunusdill kong hlg. Ang pagkamuhing nalikha himasin ko ang kaniyang ulo. at pagbabahag ng kaniyang pinagpapalo siyang mull. sa nlya sa akln simula ng araw Ganyan slyang lagi at sa buong magandang buntot. Tungo ang tlndl marahll ng naramdamang na yaon ay hindi ko na m:iliakala nlya marahil ay ganoong ulong tlnanggap mya at pinag- .sakit napa.yak siya, suball't mot pa, kaya't wala na siyang iahat ang sandali. Subali't hindi tilsan ang mga hampas na hindi man Jamang iyon naka- makita pang gillw :,a akln lto ang sandall nang pakikipag- hindi rln naman blru-blrong pagbawa sa tlnatagley kong (8uklatin sa pabiua 12) 10 MAGASIN NG BAGONG BUHAY MU;!!;';ºs~M~a~~:~gM~~~ P:~: ~~a~~~~~ba~~l~;a:~! ~::\~:~:~~ mangkin lalun1Halo na kay ? !a- at pasasahurin slya ng apat na dio. Ipinalalagay niyang s:i. cu- pung piso isang buwan. Si M·l':'ll lang ni Kadiong may !abine-a- Panyong ay nagalak sa gayOnoJ nim na taon na ay dapat na balita. Inllsip niyang makr.tutuitong makaklta ng sarlllng i!:a- long na rln sa kanyang paghihlbubuhay at huwag nang urr.:ls::i kahos si Kadlo at ang dacl:imlpa sa kanya. ·01nagawa nan1ang tln ng mga kapatld nlto'y UouU lahat ni Kadlo ang kanyang ma- na sa kanyang lukbutan m'! ~lt::­ kakaya upang slya'y may pagka- gagallng. kltaan suball't talaga yatang si- Klnalunesan n.ga ay nagslmuya'y inaalat kung kaya't pag-uwi Ja na si KadlG sa kanyang gang bahay ay laging malaki "ng wain. Nagllngkod slya sa 1.·:ang katawan pagka't laglng wala si· Gplsyal bllang utusan. Nabuhos yang naklklta. Sa gayon t:ang namang Jubos ang loob ng nagayo'y lalong nag-lbayo ang pag- banggit na oplsyal kung iu•ya't kamuhl sa kanya ng kany:ing gayon na lamang ang na~tng tlyo Panyong. pagkaglllw nito kay Kadio. NM~ Sa simula'y hindi sana inn.a- malaman nitong si Kadlo ay may Untana ni Kadio ang pagm'tma- dalawa pang kapattd na malllllt sunglt na ito sa kanya pt1.:ka't ay lsinama lto sa kabayanan at ang kawlkaan nlya'y maaarlug bumlll ng kung anu-anong mAbalang araw ay magkaroon &lya kakaln at damit para sa kanl!a. ng mabutl-buting hanap-butiay, Pagdatlng ng sahuran ay lblnisa gayon ay makagagantt rin si- gay ni Kadlong buong-buo ang ya sa napakalaklng utang na kanyang klnlta na may tuwti. naloob nlya. rito. Suball't nang mang tlnanggap ni Mang Panlsang umagang patl ang kan- yong. . yang dalawang maltit na kapatid Isang araw ay tinawac st K'l.Ganyan Lamaug ang BUHAY ni A ida B. Martinez ay maglslng sa pagmumura ng dio ng kanyang amG. Slnabl ng kanyang tlyo Panyong ay n¡o.plJ!. oplsyal na slya'y mallllpat ng gulang noong ang mga. lto'y na--ayon. Plnang&kuan naman ~?­ tan na rln siyang sumagot sa destino kaya•t lblgln man nlyong bubuhar pa kaya bawa•t !apitan yang lalaka.rln ang mga bagaymatanda. magpatuloy si Kadlo ng pa'Jll- ni Kad10 ay naghahandog sa bagay upang slya'y malsama sa -Tiyong. -- ang simulan~ S!\• lingkod sa kanyA ay di man;¿ya- kanya ng tulong. Walang nasa· pagpunta sa Bansa. ng mga Oollai:; ni Kadlo. - bakit po nnman yarl pagka't sa pook na ka1oyang :;abi si Kadlo sa mga lto kund! yar. napakaluplt ninyo sa ;•mln~ paroroonan ay di maaarlng ma- siya ay makagaRantl rln b'tl11r.g Dwnatlng ang panahong da · nmt!:kakapatid? nlrahan ang sino man kuni; w:i- araw. pat na tal~ ni Kadlo. Buom: - Ha. at may gana ka mm~ Jang pahlntulot ang pamaha- IW'lgkot slyang n8',Paalam sa mai;tanong? Hindi mo ba al&kl- Jaan doon, kaya't si Kadlo ay Nakalip11is pa ang may ilang kanyang mga kapatld patl so kita•t sa amlng pagkaglpit ay mullng nawalan ng gawalri buwan. Laban sa lnaasahe.n ni kanyang tiyo Panyong. Ip:nanakablblgat pa kayo sa amln? At Nagsimula na naman ang kal- Kadlo, lsang hapon ay tlnt.wag ngako nlyang kapag stya'y nakalkaw, ano ang lyong ginagawa" baryo ni Kadlo. Nang malaman siya ng lsang na¡lng kai>ama tlpon ng kauntlng halaga w.y d! Bakit hindi ka man lamang ng kanyang Ttyo Panyong na sa loob ng arsenal. Ayon dtto, si· nlya mallllmutang magpiv.lala maglakad nang maglakad up:111 ~ sl:va'y wala nang pinapasukan ay ya ay hlnahanap ng opJsyal na para sa kanyang malllUt no. kamay kltaln ka? . tll.ndlsan nanc slnabl sa kanya na dati nlyang plnagllngkuran pag·· patld. SI Mang Panyong naman -Naglalakacl po ako, T!JO siya'y humanap ng Iban~ rr<1tl- ka't napaballk sa kanllang ba- sa kabllang dako, ay hlndl buPanyong. rnbali't talagu. pon~ tlrhan. Hindi na slya nangatwl- yan. Ang tuwa ni Kadlo ay ga- manggtt ng anuman sa pamang- · wA la akong makita, - ang pag- ran pa. Wala slyang lpinaklus::tp yon na lamang. Iniislp nlyang kln. Tlnubuan din slya ng kauntatapat ni Kadlo. tlng habag lalo na nang sanda-Kung wala'y magnakaw kn - llng yaong si Kadlo ay maglalRkang sa matlndini¡:: pagkamu~i n~ bay ng napakalayo at di 1~a :i!· m:itanda ay na.sabl sa pam:tng- ya maaabot ng tana.w. kln. INILALARAWAN NG KUWENTONG JTO ANG ISANG Makalipa.s ang lsang buwani; Si Kadlo ay napakagat-hbl. paglalakbay-dagat ay dumat.tn .. Hindi nlya napigil ang pag)aJan- BATANG INAPI NG KANILANG AMAIN, NGUNJ'T din si Kadlo sa bansang Am~r!: das ng llang patak na luha. Ha- SA HULl'Y NAGTAMO NG MAGANDANG KAPALAKAN ka na plnagdalhan sa kanya ng bag na habag siya sa k.anyánl? kanyang pangtnoon. Hindi kaamalillit na kapatld na walang gad slya nakasulat sa kanya1~::: kamalayan sa mga nangyay:ul tlyo Panyong upang ballt.aan lto kaya't hindi nadarama ang ka- pagka•t hlndl pa nlya batid ang nllang kaapthan. o, kung n:>bu- kundi pabayaang ang kany;.i.nr, slya'y magkakaroon na na1nan ng pakaliwa't pakanan ng parnu - buhay Iamang ang kanyang ml!;a dalawang malllllt na kapatld ang pagkakakltaan at sa gayol"i ay muhay doon. Ang kauntlng hamagulang, dlsl'y hindi nlla sin• - manatlli sa pagpapala nito at sa- makatutulong slya sa kanyar.g lagang stnahod ni Kadlo ay i!liplt ang ganltong aglahl ni( µa- ka nlya kukunln kung saka- Tlyo Panyong bagama't ito'y namlU nlya ng kanyang ur.ang hlCI. SubaJl't naroon na rln 1:1- U. Salamat nama't hindi tantr:-.:-a1 nagmaluplt sa kanya nang gayon kailangan sa panlnlrahan sa JXl· mang ang lahat kaya•t blnu~ ni naglng masama si Mang Pan- na lamang. Kadlo sa kanyang sarlll na mar- yong at pumayag sa pak'.usap Pagdatlng ni Kadlo sa k3npakatatag at !abanan ang c!~lu- ni Kadio, kaya't slya na lamans: yang naglng amo ay tinarGng yong ng malabls na pagpapaka- ang umalls at umlba ng tlrnhan. slya kung nals nlyang sumamo. sakit. Si K::i.dlo ay naglng parang sa Amerlka pagka't ayon dit~ ay TIOTICO CLIJllC Isang araw ay tuwang-tuwan'.! isan¡; tlm:twa. NagpapaUpat ·li· dalawang buwan lamang slya sa ,., A-U. H.. 1 l.et....t., umuwl sa kanllaug bahay si Ka- pat slya ng tiraban. Salama!. n'l Plllplnas at baballk na muli sa a-1 r.11. Tanchi&r. ~~o~Y~~~al~i: ~~Y:.;n~~nugkul?;;~~ :'~~:m:t n~ª~'n;:n;a!~~h~~~ ~:~1!hm;3~~~~:~.:dlo~1P~~: ~--(_'t_'I_~_::._· )_.,,.. ______ ' LINGGO, ·NOBYEMBRE t, 1951 11 ok na foon. Nang Siya;y sumulat sa kanyang Tlyo Panyo~ ay lblnallta nlya ang kanyang tala.gayan at sinabl pa nlyang baka balan1 araw ay makapagpa~ dala slya ng knwalta sa knnyang mga kapatld. Dahll sa kabaltan ni Kadlo na labls na. nakalugod sa kany11.ng panglnoon ay tlnanong slya nito kung nals ntirang magpatuloy n1 pag-aaral. Sa. simula'y hindi nakatugon si Kadlo suball't na.ni maJalp ntyang klnakallangang S!ya,'y matuto aian&-alang din sa kanyang hlnaharap ay bUf>ng~ puso slyang sumang-ayon SR alok ng kanyang amo. Ang bagay na lto'y lslnulat rln ni Kadlo sa kanyang Tlyo Panyong ke.ya•t nasabl nlyang ·a1ya•y pagp:..umanhlnan pagka't slya maks.pagpapadala rbl ng kuwalta kagaya n¡ kanyang nalpangako sa. una nlyarfl llham. pa1kakahlga at ~inlngnan ko AWIT HG LANGAYLANGAYAN • slla. Nalantad sa aklng panlngln ang latag na latag na katawan ni Brownie. Siya'y nanglngitlm at plnaiinom ng aklng ama. -Baklt, U.ay, ano ang naugyarl kay Brownle?-ang tanong lbig kong maghangon ang dilim sa dogat, mula sa kanlura'y so hangin yumakap; sa Jangit, hayaang pumuti't malatag, ' hago maging luhang sa lupa'y kumalat. --oOoNananabik akong ang mga holamang may lanta pan.- daho'y maibsan ne uhaw; saka lyang llog na naging mahabaw, · sa pampa11g na Jahi'y matuwan1 guinapang. kong klnakabahan -Nalason! MQroon kasing 1blg magslpagnakaw at ang lsa'y 'na.)s pang pumamk sa iYong silld. ngunl't hindi makalaplt pagka't tlnatahul8.n at hinahabol ni Brownle. TRlaga sanang babarllln ko nguni't nangakalayo na at nang habulln ko ay naklta. ko ngang naghlhh-ap si Brownle. Marahll ay hlnagi3an --oOo- ng pagkalng may lason. Ku ... eh kung lnabutan ko 1dln, hinNais konc bilatan ng daang magpuUk di sila pasasalahln ng aking =~::;~ ..f!~º~~~~: .::.rn•:n58 :~A. ba:.!Lapos na mapnlnom ni 11ma so tagas ang baro'y baka magkaba\id. si BL-ownle ay lnllapag nito nng -oOo--- ko.nJ.yang ulo. Pa'.uloy po. rln Nang ~ggapln ni Mang ra.1- sa paghaUnghlng ang kaawao~·ong ang llham ay nagpUYos Ha11cad kong makitang lum\lnti ang kulay wa. Naupo akO aa kaniyang taang pagkam.uhl s& pam.angkln. ng ha"!"a't tanaw~ng namuti. sa araw¡ bl. at slya'y tlnapunan ko ng Sinulatan nlto Si Kadlo ng 138111 ong ~•1111' sa tuh¡g na· dalas inagkulang, ñahahabag na t.ltlg. Noon naJlham. na mahahayap ang l11ie.1a.: hindi na sasalang mapaiin1gan. man ay mataban nlyang idinlman. SI Kadlo naman, aa kt1.bJ- lat ang kanlyanH: mga matn. lang dako,·a.y h1ndt na tumugon -En. C. Aaleham Nang ako'y tamaan -·ng kanlyayamang wala rln Iamang si- yang tltlg ay nabakas ko rln yang malpadala sa kanyang Tlyn sa kanlyang ma"hlnang anyo o.t PBllyong. Nagtlbay si.ya aa kan~ kilos ang hang9.rlng umllas. Jaiig pag-uang balang araw ay Kahl't n-. sa gayon nlyang kamakagagantJ. rln Bifa nang Iba- Mahigpif • • • kit alang-alang sg. lsang nlllk- tayuan ay hindi pa rln naaalls Yo. <Kaructong ng nasa pablna 'I) ::n:a ~::~:~:.~1~0::~~~== ~~::a~~a:g :S:k~~~ :':!~kl~! Sa PBYo ni Tenrente Chester si Dolores na nakaratay sa. ba- lam na lkaw ay may asawa." Ba- napa1kllala ang malaklng kaHemann, nang maka.tapoa si rilg ng karamdaman at laglng blhln mong lk.aw ay naparoon lupltang nagawa ko kay BrowKadlo ng mataas na paaritlan, pangalan ko ang tlnatawag su- upang slya ay huwag nang 1- nle. N~bagbag rln ang matlgas ay plnakuha ng ''TeleYislon 'lD1 ball't hindi ko sila plnaunl~kan wan. Sablhln mong sa lahat ng kong damdamln. Marahan akon1 Rad10 Englne~Ffng,'• Jaang ka1-u- sapagka't nanpngamba akong sandall'y waJa kanr binaba- lumaplt sa kanlyang klnalulugnungang a& buong Amerika'y lkaw ay mae:damdam. Kan!- ngad kung hindi ang kanyang mukan at sa nahahabag na tlplnagkak&kltaan ng UmpRk- nang naparlto an¡! dalawang kallgtasan upang ta gayon ay nlg ay lplnahlwatlr ko sa kaUmpak na aaJapl. At sapagta't s1 matanda ako'y muilng plnatl- mullng lumakas at bumllls ang niyang hindi na ako napopoot. Kadlo ay mahlllg din lamang usapan. ' Tanclng ~to lamang, tlbok ng kanyane puso. At, Sa unang pagkakataon ay bisa ID;Iª bagay na butlngtlngln anlla, ang maaarlng magllgtas CBuldatln u. pablna ll) nagod na mull nii: aklng mga kaya t buong pu.so siyang napa- sa. kanllang anak sa blnglt ng dallrl ang kanlyang ulo at kahlnuhod sa hlllng ng kanyang kamatayan sa pamamagltan ng tawan1 ·lupaypay. tagapaa:-andukho. pagpapakasal dlto. Inlluhog ni- -----000-- -Brownle ... tsu.. tsu.:· .• la sa aklng lllhlm na ako'y may -Ang aklng marahang wika. n:;!:~ ~:UP~ an:..i~~:n:: asawa na, nguni:t katulad din Hamak na Dakila Plnlplgll kong tumulo ang aklng pagslslkap ni Kadlo ay nakP.ta- nang una, , ako y tumanggl, (Karurtong ng nasa pahina lO) ::-ª luha sa malaklng pagkapos din slya sa kanyang mga Remy, pagka t mahal ka sa a- bag. pag-aaral. Hindi no. nlya klnaUa- kln... Isang gabl ay btgla na laman1 Pua nainang 1San1 muntlng niang maihanap pa ng mana- -Arturo, napahdakU'!- mo. akong plnutaw ng walang l.}. bata na lplnagpllltan nlyang pasukan pagka't ang kany:m¡ Hl?di ako nagdaramdam sapag- l~I na paghallngh~ng ni Brow- malangat ang kanlyan1 ulo • ilt.agatangklllk ay may llang ma- ka t batid kong st lsang sulok me. Bagllt kong mlangat ang pang malunan sa pklng kanCiU·· lalaklng slneng paupahan kaya•t 111 lyong puso r..y nakaklntal aklng ulo sa unall upang pag- ngon. Naunawaan ka agad ang .ang pagllllngkod ni Kadlo ay ang aklng larawa."l. Arturo, lsl- "·arilng ma111 ang aklng narl- nals nlyang gawln lr.ung kaya't klnallangan dlto. SI Kadlo ay nasamo ko sa lyong magpunta rinlg. Hindi ako nagkamall. Si slya'y aklng lnalsl!!.yan at tlplnasahod kaagad ng lbnantc-d:t- ka sa kanya. Iligtas mo ang Brownle nga, at tila may dl- nulungan. Hlnagud-hagod kong ang dolyar lsang buwan sa pa- Jsang nillkhang nasa blnglt na naramdam. Narinlg ko rln ang mull ang kanlyang nanlalambot ngakong paglr.allpas ng tsang ta- ng kamo.tayan upang sa gayon tinlg ng aklng ama Tlnatawag 11a katawan. Lalo namang no.on ay daragdagan pa tto. ay maglng karapat. dapat ka sa 11lya ang pangalan ni Brownle glng kaawaawa ang kanlvang naA~:m:~~ ~n~~;an~ ~:f: m~~g~~l~1~Y · · · ~~:n:ª:a1~':n~ap:u:::;ni~ ri~=~ll;g n:t :::11~~~~~~~:a~ ang kanyan1 dalawang mamut Art::,~1~ª k~~l~~mr:~~~:~ ku~~~~~~-... ~~--~ :~.~nle.. Ea aklng puso ang malabls na <Balr.latln sa pablna 19) yon ko kaUangang ma1pi.kasa- Napaballkwas ako sa aklng !Nasa pa.h. 13 ang · Knrugtong) 12 MAGASIN NG BAGONG BUllAY Nang Magdaan Ang Daluyong <Karurtong ni; nasa pablna 9l Hamak na Dakila IKarugtong nr nasa pahln11 11n ~¡J~~ g;~~i~~:g~~gh~~~~ ~~t~~ªrirn5rii~n~p~~~ª!~;!!Vn~:¡::: ~:g~!:!n:t n~~~~~:::· a~=a~~~ po nang puspusan. mak na nillkhan~ •to na aking gido~ar~~f:!~ni:.i~i~~~v:1t;1:i:,:~g~~:a!Wn~~aª~~~l:: ;:r~=~ p~nagmalupltan, kallan man ay y&.ng amerikano. na mag-uukol ng tao at kayamanan ng Estado~ hindi nngtangkang lumaban sa Un1dos sa ating muling paglaya, ang araw na !to ay 'dapat d!ng kanyang panglnoon bagkus la=fn~r~'!_ ~~b~~~a~~r!'aª:!~ s:,¡ªfyk~!~::wºfa~º/aª~n~~P:t !~a: .. ª::,~~~:~dt~~ª!a:~a;:~; ming higaan, at bago ako muling nakatulog ay mlnsan ko pang idlnalangln ang kanlyanr. kaligtasan. KJnaum11gahan ay hindi pa sana akr magiglslng kung hindi ko naramdamang may humlhila ng oklng kumot. Madali akong nagbangon at naklta kong mataas na ang araw. Nang !baba ko ang aktng panlngln ay naklta ko &l Brownle, kagat-kagat pa rln. ang P.klng kumot at maa:lglang Ul:lr.akawag.:kawag ang kanlyang buntot. Turna.yo slya at nagpalkut-lkot. Nagslslnungallng na sa ~a~:=:f1~~:~~~1."!:gdrrªm1~:~· ito, 81 naglng lsang b~- ~in'" ng buhay d'lhil sa amin. nal na twtgkulln. Kalblgan at tagapagtanggol ng ath1g lahl, &!- Noon ko Jamang nasukat ang yn'y hindi nawalan ng pananaJ.lg sa katlbayan ng dlwa ng aUng kanl.yanr kadakllsan. Kung lBayan. Kanyang tlnapos sa banal na: labanang lto ang marannl sang tao lamang muahll ang .'la gawalng sinimulan ng magltlng ni.yang ama,!~ ~=~~~:!,:f~~ pinagmaluplt_an ko tulad ng a~ ~!~:\n =-~ ;!~~l ~;a~:d~8:a ~:n::m~~= ,...---------i¡ lfilnª~: :!i~~P~; pagsasanggalang pa bagkus ,,._ 14. ,,, ,, :1. .. ...J .... 1,.,,.1 ; y, 88 paklklaiam ~~~~hi::;:.~·~·R::::=~~aa~ ~"1115'185 iRIRIUIUll Ufll .. , <Buklatin sa pahlna 16) HIHINTAYIN KITA tBuong-pusong lnlhahandog kay Tenyente Antonio L. Ledesma ng PEFTOK sa Korea..l Nang umalis ikaw, wika mong malaU'l-bing, huwag ktdntpa.n at babalik ka rln; Ngunt•t kay ta.gal na ang lumipa.t 111andin, baktt hangga ngayo'11 di pa dumarattng! Sang-libo nang sailit, oras ang lumipas na idinudulot sa. akin ay htrap; Uma.a.sa pa rln akong walang pingas na babalik ka rln sa da.ti tang pugad. Sakaling nalimot mo na akong kusl! na dalitl sa tyo•y laging lumuluha; Ang tanging samo ko sana•y isadiwa. ka.putol ng tangtt ang sarlling lupa. Sa paklkilaba'y h111oag lllimutfng ka.sama.sama mo a11g aki11g dalangtn; Maging sa pagtulug at saka pagkain. ang kaligtasan mo'y limit kalama¡¡i11. Ba malayong lupa·y laging isaloob. btnabantayan ka. 11g aking pag-irog; Pag 1kaw'y nasawi sa pakikihamok, ang p11so ko'y siyang unang madudurog. -ENRIQUETA L. ROMF:RO UNGGO, NOBYEMBRE 4, 1951 ug aklng kasawlan at kapaha- SI 111/I :ª~~~~: :::~~!n:!,h~~~~~1~,:~ SANGGOL AT BATA :ro'y nasa pagitan slya ng bu-· hay at kamatayan !a pagtupad sa kan1Yang tungkulln. Llhlm r.kong namuhl sa :iklng sarlll at nasabl kong pag nagkataon - ay parurusahan ako ng sarlil kong budhl. -Itay, wala na ba'yong gamot na lplnallnom nlnyo?-ang n!!.Ullgallg kong tanong kay ama. -.Eto nga at lplnagbltlmpla kong mull. Asukal lang lto. Ang asukal ay malnam na gamot sa nalalaaon, -ang tugon ni ama. Mull namlng plnalnom sl Brownle. -Slge pa, Brownle, at nang lkaw ay gumallng, -anlko. Talagang nals pa rlng mabuhay ng kahabag-habag pagka't kahi't na slyn naghlhirap ay plnagpllltan p& rln ni.yang inumin ang ldlnu!ot namlng camot. Sa unang pagkakataon ay natpagdasal ko Si Brownle. Noon ko laniang nadama ang malaking pagmamalasaklt ko sa kaniya. -Dlyos ko, ltulot mo pang mabuhay pa si Brownie upang siya'y aklng mapagpala at magantihan sa kanlyang kabutlhan at kadakilaan! -ang aklng dalangin. At hlndl ko na nllisan pa si Brownle habang sJya'y duma1·alng. Nagpuyat kaming d:1lawa ng aklng ama. 1lula u pq:lalna: SANOOOL llaDn:anr - LUMA1'I, kallaDlall na '1aan1 bata anr METRO'S CASTOR.IA na ma7 TIKI-TJKI DP4111r IPRIS8llff&1aD&" slya Ja.bao sa. BERI-BERI, D1ABRBEA. DI PAQKADUMI, BAKlT NO TIYAN. at. KOM· BULSIYON. .&DI YBTRO'S CASTORlA na mar TIBI-TIBI aJ" na:i-tat.a1la1 DI "'WOl1Dleed Oll" D"lll ma.bba. laball sa. lm.peksiJ'Q11111 mea ....... KliJu/aBI llll/iBI METRO'S CASTO RIA NA IAY Tlll-TIKI ""61 /IUR/Jan ••• ... 11.i .. _W.U q Bollh ... r_,,..,, llBTaO DBUG CORP. ....... .U-a.. ltllat, .. .,,.... 13 Nang Magdaan Ang Daluyong CKBl'urtonl' nr nua pab. 13) r.a J>~ª=u~: ·~, Pa~r=~~:~i &t!~m:r 8.i~~~~~~~ e::~::i.:g~=~~~ ~t r=:::~~ ~':r:i:. 0:.~1:1·ti::ai::,1~; araw-araw at kumalat sa bawa't pule, hanggang sa '5\\Mlklall sa isana lantad na paklkldlgma sa kaaway. sa l.pagbaharl dulong Sllawalang la.mar1gan ng mga bansa at pananatlli ni{ a ayaan at ng katarungii.n. Oayon ang lblnabansag ng naglalakasang putok ng malalaklng lrnnYon, na patuloy pa n1t pagpaparusa sa kaa.way. Ito'y nagslsl. ng malal&YoDg !-'OS na u o 11.ng patuloy na An~ dlgmang lto'y nagbunga hindi lamang ng dt-masusukat kaiblgan: tiwa-t.tv..-alaa na pulutong na Iamang ng mga tullsan na r.~:·~'a:k~&::'!1;1~~~n1:i1:1i\W::\!t°uh:::u::~ii~a~r:::d~; clapat labasln nang buong baya.n upang mallpol. ng pananalapl ng bansa sa kanyang kabuuan. Ang mga kabuklran Maynlla. Pillplnu, Marso 3. 1945. 14 MAGASIN NG BAGONG BURAY jtj!j1 E.C.A. '11 11' KALENDARYO NG MAGSA,sAKA PAGTATAGO NG PALAY B. lngatan ang inyong palay! lngatan ang pagkasira nito, kalabanin ang maliliit na hayup. U Pa•ak~n º"~ l"la "" k~ndila n ko la upan~ mailis:ta.< aug invong, pal~• ~ ~ m~llliit na"ª"'" al lamii:. YO NG IUTO A 1 MAGSUNOG NG BAIAT UPANG MAPATUBO ANG INYONG PAIAY. HUWAG BA· YAAllG MASlllA AT MAGKAIUKBOK. HllWAG BA· YAANG MAKAIN NG MAlllllT NA HAYUP O MGA IBON O MGA DAGA. (Ksu •stonr nr na• palllna U) lit ta sa akln, mshal ko, at may luha nang um::igos sa tan- nal(Wlka n1: ~u •. ~ ~lya magaling naÍ kung ~Y~~·~. laglng ma1¡hlhlntay sa -~:ig :~::~k~I~~~ ~= :U-!~:·~:: ba;Re:~ki;:1i:n:: :~:?naba1:~:1t :a mo;:n:::, ~~~=; :; Mahlgpit na yuo.p ang lsl- ~ooban ng asawa'. r¡gunl't... A 7"H~ndl klta maunawaan, tuluyan nang napsram, magba- nukll ni Arturo p;igkatapoa sam- Ang yakap na 1yon ay naglu- r ur · Mahigpit • . . e~~:.:.1 ~:: n~;: ~=~=n::: ::~ ~~·~:~~n :'t1 ::::;::: kl~::~ot':g 1:1:~ :!a:b~: hin. DYO MAN AY MAGUOBOON DIN NG SAGANANG ANI SA TAONG ITO Nang al.la'y nakaupo na, mullng narlnlS n1 Remy ang llang katolr. sa plntuan. -Ma.y tao, Arturo, gayong hatinggabi na? --Sandall lang at bubuksan Jro ang plntuan. Nang rñ.ágballt ~I Arturo, nasa kabahayan ay ang pumSJ1ok ~a kahabaran ay ar.g dalawang matanda na naglng panauhln nlla nang gabi ring iyon. -Remy, - anl Arturo, - rila ang magpapallwanag sa lyo ne Iahat. -Remy, -anang matandang babae nang mapanslng tila naUtlgUan ang baby,-kaml ay mga kamag-ansk ng lyong asawa na eailng po. sa Ialawlgan. Ngayon lamsng kaml napaluwas at ngayon lamang namln nalaman na ang amlnr; pamanglr.lng si Arturo ay may aaawa na. -Ane lblg po ba ninyong sablhln ay ... -Oo, Remy, --sabad ng matandang lalatl, -k:unl ay tlnaNbuwat Iamang ni Arturo upang matupad ang lr.anyang lsang mahlgplt na pagsubok sa 1Yo. \\ala slyang nakllillalang Dolores na katuJad nang slnabl aa IJO. -Ngunl't ang kalapatlng.pu11? Magkasabay na nactawa ang tatlo. Pagkatapos, muUng na~guaap ana: matandang babae. -Kaming mac-aaawa a.ne Dla7 dala ng kalapattnc putl na amlng lnlhalll · s:a. lnJoDg durungawan. · B1ncU na tum.tbo si Rem;v. Hagruto na Jamane a1ya DI ulo. -Remy, --¡mtaw ni Arturo.nagacallt ta ba? Nqtus ng mutha ang babae, at: --IUndl, Arturo, naJlllsaJahaD ato aaplpa't natalqpaa Uo aa IS& mona mab!fPl.t na pq- · subok .•. At,. pagtasabl nito, nagtlnal Remy at ftllapltan img dalawaq: ma&anda at bumallk n1 tam.,-. --Bem.;y, -anan1 ma1andan1. babae, -llla kang babalbg ta.rapat-dapat klambam U puso ne taang lalUlng tun&J na nagmamahal sa tyO, Dakila ta. R.e!N'I (X) Ganyan lamang . . . nang maalamang ang kany:ri.ng lang kabuhayan ay lalong urr.un- klng naglng kalupuan. (ltan.clon.- nr aua pablna JU dalawang kapatld fl.)' mat.AgaJ lad. magkakapatld. nang wa.Ja dlto at sa Iban¡; tao lsang araw ay dumalaw si ~3- -Ttyo, wala kayong na kapatld na lnlwan n1y:::. sa na nanlnlrahan. Iblg-lblg n·: ni dio sa kanyang Tlyo Panyop~ na lhlngl ng tawad. Ako r Plllplnas sa tangklllk n, bm- Kadlong talampakln ang kan- sakyan. Kagaya ng kanyanc na- dapat mag¡fasalamat , ;¡ang Tlyo Panyong. Nals sana yang Tlyo Panyong subali't na- Julan ng kanyang magarans ~a- po.ngyayarl Pllgka't ku·. nJyang padalhan ng kauntlng kuha pa rln nlyang magpakahl- kaugallan ay humallk slya ;·!to hindi tlnlkls ng· palad f • . halaga ngunl't mlnarapat r..1- nahon. NagpaaJam slyane: :na- ng kamay. Sa slmula'y ayaw la- na ako nagtagumpay, -- Pl . yang sumulat muna upan" ma- banayad at hlnanap ang hn- bot ng matanda a.1 kanyanr ka.- bl~ay katwlran nJ Kadlu sa k:.nttyak kung lto'y nasa dati· pa yang mga kapatid. SaJamat n::i- may upang lgawad kay Kadlo yang Ttyo Panyong. rlng tlnltlrhan man at nasumpungan ntya in~ ang kanyang bencilsyan, sub::il!'t -Ay, Kacllo,-bunton!"'hlnln~a Nang matanggap ni Mang Pan- mga lto. maagap si Kacilo. Walanc n0>gR- ng matanda, - (ala¡ang OANyong ang Uham ng pamring:kl;i Panatag na si Kadto sa kcn- wa a.ng mlltanda'kundl pagp:i!a- YAN LAMA.NO ANO flUHAY! ay lalong nag!llklab .ang t.tl::io- y&ng hanap-buhay. MalakJng },11.- In ang pa1Uanglr:ln na 1ayong Sa amukl na rtn ol Kad1o ay ban ne matan da. Para sa ~an- Jaga ang lplnasahod sa lr:an/S . nababatld ni yang na11lalr:&mP:J kJnUPkop nllang mag·aaawa ang y& ay hindi sulat Jamang ang An1 magandang a~ak ng may- na ng sala.pi ay dLrln nagbabt.- kanJlanc 11yo Panyon¡ at ane kanyang hlnlhlnta.y kundl sal3- arl ng mga s1neng ka.nyan1 PI· go sa ltanya. . mga anak _ nn.o•y p~apog-aral p1 pin¡ makatutulone: aa kanll:u;g nangan1a.slwaan ay alya nlyang -Kadto. - anang matandR, ·- nll&. A, an1 buhay nga nama11 pa1hthlltahos. Sa 1antto'y suma~ D&t.al.san¡palad kaya't ang kMI- patawarln mo ako, anak, 'ª a- ng, tao! lX) got ang matanda sa aulat ng paman1kln. Mahahayap m~ santa ang kanyan1 11namlt u;>ang · lpadama ka.y K&dJó ang kanyang mga panunumbat dahil sa mallng pll.lagay nlya na s~ H's· dio ay talagang walang utar.c nll Joob. 51 Kadlo ay hindi nakahnma nang tanggapln ang llham. Nr.habag slya sa kanyang mga k.ipatld. · Pnra nlyang na.lelkln!kJnltang· &n!f mga lto'y aptng-io;pl sa kanyang Tlyo Panyong. Para nlyang narlrlnlg na ang meo pag-allmurang tlnatnngga;> ng mga lto ay yaong mea salltan¡ sJya rln nlyang tlnangap nang slya'y plnanghlhlnawaan na n~ kanyang Tlyo Panyong. Sa ganltong !Unlgunlng na.claro sa lslpan ni Kadlo ay nagbago !'ll}'a ng paslya. Inlslp alyang umuwl kaagad sa Pllipinas upany, matangklllk ang kanyan1 mga ko.patld. Isang araw ay may nak.at.o.gpo si Kadlo na Lsang Pllip~oug nagtungo sa Lupaln ng mga Dolyar upang mag-aral ng mga bagay-bagay ukol sa nego.~yo. Nang makllala nito si Kadlc: ay Jnalolt kaagad ang blnata upan1 magballk sa Plltplnaa at pangaslwaan ang lr:anyang DÍalalaklng sine sa Maynlla. Ayon sa kanl· lanr plnag-usapan, al Kadl'l ay pasasahurtn ng laang llbong pi· so Lsang buwan at. walang bayad na gugol sa pasahe ng pagballk aa lupang tlnubuan. Nagalali: na tlnanggap ni Kadlo an1 alo~ sa kanya kaya•t matapos malhanda ang lahat ng ka.llan1an ay fl!\1paalam slya ka.y Ten. Hem!'lnn upang bumallk na sa Dulon;: ~!­ tangan. Ang lungkot ng kanyang tagatangklllk ay gayon -na lamang suball't wala ltong na•!l'.wa pagka 't talos nltong si tCadlo a.v mayroon pang mal\lilt na kapatld na da.oat tangklllklu. Nang dumatlng si Kadlo sa PIHpinas ay una nlyang tlnunro ang ta.hanan ng kanyang Tivo Panyong. suball't gaanong pag· kablgla ang tlna.ino ng bln!'t3 BUHAV .ii ñiQna." dr -KAStYAHANPARA COVO ._'YfFl~.Js·~~~é>~ SA MAG-ANAK \ ( Mga Magsasaka: May SULIRANIN 8aKayo? Huwag kayong mabahala ... kung mayroon kayong mga suliranin oanumang bagay na nais malaman tungkol sa pagsasaka, pagbaka sa mga hayop na sumisira sa tanim, wastong pag-aalaga ng mga halaman al iba pang mahahalagang bagay ukol sa pagbubukid... subaybayan lamang ang lingguhang lathala sa Magasin ng Bagong Buhay at matutumpak ang inyong mga hakbang. Ang pitolc so Mogosin n¡ lagang luhay ulrof so pagsasalro ay illihllluidot so inro so · pagfrutulunga• ng .... , ,¡·fi·1il lii¡. ¡ ;:¡ ="" ..