Ibong walang pugad

Media

Part of Ilang-Ilang

Title: Ibong walang pugad
Language: Tagalog
Year: 1945
Rights
Fulltext: Alaala Sa ~ ~ . (Karugtong ng nasa pahina 7) lilimahid na anyo, sa kaniyang pananamit na marami nang araw sa katawan, ay di ang hindi ako nahabag. N guni't siya'y tunay na umiibig sa akin, at sa likod ng kaniyang kaayusan ay naroon ang pusong tinitibukan ng pinakamasidhing pagmamahal sa tinubuanglupa. -.:Paano tayo ngayon?-ang aking tanong. -Ako'y babalik, Nena, pagkataoos ng labanan, at pagkaraang mapalis na sa lupang ito ang ating mga kaaway. Umasa kang sa di magluluwat ay paririto ako upang ikaw'y kunin, Nena,-ang kaniyang pahayag. -Hindi ka kaya makalimot. Ding? -Makalimot? Paano kita malilimot, Nena? Hindi ba ikaw ang sa gitna ng kabundukan ay siyang tumatanglaw sa aking mga pagsisikap? Ikaw ang nakapagparubdob sa aking kalooban sa sandaling ibig ko nang magulapay sa hirap. · Kung paanong hindi ko malilimot ang mga araw ko sa bundok, Nena, ay higit kitang hindi malilimot. Sa huling gabing iyon ay niyaya niya akong magpasyal sa tabi ng batis na noo'y bahagyang naliliwanagan ng buwan. lbig niyarig matandaan ang gabing iyon. ang kaniyang wika, samantalang kami'y banayad na naglalakad. At saka, ang kaniyang bulong sa akin, upang di ko malimot ang gabing ito, upang sa pakikipagl'aban ko'y taglay-taglayin ang iyong larawang makapagpapalakas sa aking kalooban, ay may hihilingin ako sa iyo. -Ano iyón? - ang marahan kong tanong. Nabigla ako sa l~aniyang sinabi. lyon na ang pinakasukduhng pag,subok sa aking naipangakong pag_ ibig sa kaniya. Ako'y hindi nakaimik, hindi ko namalayan kung ako'y nakahahakbang pa sa mga sandaling iyon. N akiusap siyang muF, si Ding na ang tinig ay bani¡yad na banay.1d ·na waring tu!natagos sa kai.buturan ng aking puso. ~Pabaunan mo ako ng isang sanglang di ko maaaring malimot -ang kaniyang pithaya. Aywan ko ba kung bakit ako'y m nagkaroon ng lakas na maka_ tanggi sa sandaling iyon; nadama kong kailangan niya ako, kailangan niya ako. At nalimot ko ang lahat ... (Nasa pahina 19 ang karugtong) Sabado, Nobyembre 3, 1945. IBONG ---W ALANG·------PU G AD Tulambuhay ni Jñigo Ed. Regalado Ill Yaong mag-asawa sa tuwa'y nagtalik dahilán sa sanggol na kaibig-ibig, lalo ang lalaking may bálat sa liig at kamag-anakan ni kabisang Tales. Ang lalaking yao'y masikap sa buhay, walang basag-ulo, Lupo ang pangalan; ang babai'y lubháng mabuti sa bahay, u.liráng asawa, Oreng ang palayaw. 8i Lupo'y lumaki sa isáng panahon na ang bayan niyá'y saláb sa linggatong, ·hindi nililimot ang isáng kahapong sinapot ng ulap ng palad na sahol. Y aong baliw na si pilosop0 Tasyo, si Sisa, ang iná ni Crispi't Basilyo, gayon din ang bantog na kapitang Tiago ay inabot niyá sa bayang San Dyego. Nang magtulisán na si k!f-bisang Tales siláng mag-aanak ay. nagsitalilis sa kiná Sinang nga siyá nQ,pasampid nanilbihan doong kain ang kapalit. Yaong Marya Clarang balita sa dilág saka si Ibarrang sa dunong nábanság dahilán kay Sinang ay kanyáng natatap na nag-iibigan nang masuyo't wagás. Si Elyas, ang amá ng binatang Senon ay alám din niyáng kilabot kahapon, · yaon ay lalaking hindi umuurong, buhay ang puhunan sa mabuting layon. Kaya nga't si Lupo'y masasabi nating namulat ang isip sa madláng hilahil, nadagi ang puso sa mga tiútin at ngayo'y wala nang takot sa panimdim. Si Oreng ay kanyáng sinuyo't minahál buhat nang umoo sa bahay ni Sinang · · yaon, nang bata pa'y doon na namuhay at naging dalaga sa paninilbihan. Kaya nga, si Senday ay pinarang anák, 'inaring bunga na ng kaniláng palad, -" Dahilán kay Siñang l"-kay Oreng na saád, · -"Oo ngar'-ang ayon ng asawang liyág .. (Nasa pahina 19 ang ·karugtong) ILANG-ILANG N akipaglaro Sa ... (Karugtong ng nasa pahina 10) Ricardo. Nang matapos ang awit ay walang pumalakpák. Kapagkaraka nama'y nagparingig ang orkesta ng isáng malindíng tugtog. Kinuha ni Ricardo ang ta. nikalang gintong bigay sa kanya ni Loris ay buong pagngingitngit na itinapon, at pagkatapos ay tumakbong patungo sa kinauupán kaní-kaniná ng "waitress" na iyóng umawit ng Ay kalisud! N guni't si Dolores ay wala na. * * * Isáng kaibigan ng nawaláng "waitress" ang nagsabi kay Ricardo na pagkatapos ng hulíng awit ay patakbórtg lumabás iyón na hindi nilá matiyák kung humahagulhól . o humáhalakhák. -Ang babaing iyán-ang wika pa kay Ricardo,-ay isá sa mga itinabóy rito ng kapalaran; nakipaglaro siyá sa panahón, nguni't matitiyák ko sa inyóng siya'y malinis sa lalong inalinis; sa bigláng tingín, siya'y masayá, waláng kasing-sayá, nguni't ang puso niyá'y lumuluha, at waláng nasasabí-sabí sa aming magkakasama kundi isáng pangalan lamang : Ricardo ! Nagdilím halos ang matá ng binata. lpinihit ang mga paa at nagbalík sa dakong pinanggalingan. Ang tanikalang itinapon ay hinanap. Nang hindi makita ay umiyák na parang bata. ---«O»--Nalagas .... (Karugtong ng nasa pahina 11) Matagal na hindi kumibo si Gloria. N ang magsalita ay nangangatal ang kanyang tinig. -Paano ba ang gagawin ko ngayon? -Bakit? Umiyak na muli si Gloria. -Naku, sabihin mo sa akin ... wala na si Fred. . paano ang gagawin ko? -Bakit nga? -Iinom na kaya ako ng lason. naku, sabihin mo sa akin .... N agsasaU.ta siyang tila wala sa sariling bait. Naunawaan ko ang nais niyang sabihin. · N anlamig din ako nang madama kQng nauunawaan ko na siya. Nguni't wala akong mada mang kalutasan, maging sa aking puso. 17 Ang Kamay ... IBONG W.4LANG PUGAD Alaala Sa . •. (Karugtong ng nasa. pahina 8) (Karugton ¡,,· ) (Karugtong ng nasa pahina 17) siyá at iyo'y isá lamang sa mga g ng - nasa pa ina 17 kasama sa bahay ay ipinikit na . , At niton_g si Senday ay magiri{idal<iga Ibang-iba ·si Ding nang siya'y mulí ang mga matá upang makas~la .ang. nágisnáng amá't i.ná .niyá , , . , magpaalam sa akin; waring natulog. Waláng anú-anó ay naka- si Sinang ay manong minsan ma'y nákita ., . :'l'agd11gan ang sigla ng kaniyang ulinig siyá ng isáng tinig na nag.:. at ni sa gunita ay h'in¡J,i kilalá, katawan at natiyak kong sa pagsabi sa wikang kastila ng salitan~ tungo niya sa larangan ay hindi iros. Nang siya'y dumilat ay na- . ~alib~a.sa'y ~ugtong ng dating butihin, siya maaaring mamatay, falangldta niyáng ang natatalukbungán butihin din naman, mabini't mahinhin a!ang sa .taglay niyang sanglang ng puti. ay nakaluhód sa paanán kayá't ang dalaga ay halos sambahin ' magpap~itang may naghihinng Sagrado Corazon de Jesus na ng amáng si Lup</t ng ináng si Oreng. tay sa kaniya sa nayon ng M:anasa kaniláng altar 0 dambana. talahib ... Nagkulubóng siyá ng kumot. 4t si Sendalf namá'y waláng sinasakit MALUWAT nang nagbalik ang Kinaumagahan ay ibinalita ni kund~ ang magl 1 ingkod ng buong pag-ibig, mga amerikaµo sa Pilipinas. Sa Ofelia ang nangyari namán sa pagkau_maga na y SUfJa_lok ng tubig, kabayanan áY wala na ang garlkanya nang hatinggabí ring yaón. pagbalik sa bahay, linis pa ng cinis.. son ng mga hapon. Nabalitaan Natutulog din siyá noon nang ang na rin namin ang pagsuko ng Habata. ay umingit. Nang idilat daw ..;t.n1}~~·t. ang buhf!Y niláng mag-aanak pon. Tahirriik na sa kabayananni Ofy ang kanyang mga matá ay ay di nalilihis sa guhit ng palad · - · malimit na kaming magtungo ronakitang ang kanyang kulambo aY kayá't <frl;U kasyahá'y siyáng namumugad on sapagka't wala. 'nang hapong umaangát ng wala namáng kamáy sa. kanilang dampang laging mapanatag. yuyukuran sa daan. na nag-aangat. Hindi niyá pinan- Nguni't si Ding ay hindi ko pa sín at ipinaghele ang bata. Wa- (ltutuloy) n:akikitang muli. Hindi na yata láng anú-anó ay náringig din niyá siya magbabalik. Namatay kaya ang isang tinig na nagsabi ng · sfya? Walang makapagsasabi sa iros, katulad ng sinabi rin kay long humahaging. Ang bahay ni- Siya'y namatay na kayakap-ya- akin sapagka't ang nayon ng Lucy ng nakatalukbóng ng puti. lá ay inakyát upang dakpin si ko- kap ang bandila ng malilinis na Matalahib ay nasa paanan ng bun(Ang iros ay salitáng kastila na ronel Martinez na pinaghihinala- simulaín ng Demokrasya. ~ok at maluwat nang nangagsla· ang ibig sabihin sa tagalog ay ang may kinalamán sa mga lihim hsan ang mga gerilya-sila'y nasa magsialís kayó.) na kilusán. Nang waláng nátag* * * kabayanan nang lahat. At sa Nabuo sa akala ng dalawáng puang tao sa bahay, ang ginawa'y Magalang na pinararatíng na- paglipas .ng 1?ga araw ay nada. magkapatíd na marahil ay "dina-· hinagisan ng. "hand grenade" ang min sa mga .giliw na manibabasa rama kong s1 Ding ay hindi na dalaw larriang silá ng kalulwa ng "shelter" na pinanglingublihán ng na may natitipon na kamíng ulat magbabalik sa nayon ng Matalakaniláng mahal na iná'', kayá't dalawáng koronel na nangamatáy na nauukol sa nakapanlulumáy na hib. ang kaniláng pinagkáyarian ay noon din. nan~ari sa mga pook ng Pako; At ngayon ay Araw ng mga Yuipagdasál nilá at ipagpamisa. S~ koronel Martinez ay kabilang Ermita, Maalat at Intramuros o mao. N gayóng mangyari na ang lahát sa mga namayani sa Bataan at sa loob ng Maynila.· Ang unang lat- At may nagugunita ako--ang ng nangyari ay saka pa lamang mga naghirap sa Kapas. Nitóng hala nami~ ukol sa mga nangyari aking pag-iblg .. nabuo ang paniwala ni Lucy na panahón ng Repúblika sa ilalim doon ay pmamagatáng S<t Kabila At ang. aking pag-ibig ay raay sila'y talag~ng dinalaw ng kalu- ng pamamatnubay ng Pangulong ng Ilou_ ~a lumabás sa unahg bi- puntod sa kaibuturan ng aking l~a ;ig kanilang mahál na iná at Jose P. Laurel ay itinalagá siyá lang m~ong _ILANG-ILANG, ang ~~so-an~ puntod ng isang pagpmaaalis sa p°?k na kaniláng tL sa Malákanyang upang maging ikalaw8; Y ~mamagatiín namáng ibig na pmagmalupitan . ng tadharahan sapagk~ t may malungkot katulong ni heneral Capinpin na Mua, Sinawi. ng Kaparm;an at lu- na o ng ~apwa. Alin man sa dalana mangyayar1. noo'y tagapayo 0 adviser ng Pa· mabas sa. smundang : bilang nitó. wa ay d~ m~kababago sa katoto. Ang malungkot na kinasapitan ngulo sa Iahat ng bagay 0 sulira- Ang mga lathalang itó, na siyang hana~g s1 D1~g ay hindi na magng magkapatíd na Pamintuan ay ning may kinalamán sa hukbo. Sa pangatlo, ay inuluban namán ng babahk sa akm. lalo pang pinalungkót ng kapaha- Malakanyang, si koronel Martinez Ang Kamáy ng Tadhana. Sa su- Kaya sa Araw ng mga Yumao makáng nangyari kamakailán la- ay kabilang sa pulutóng ng maha- sunod na bilang namin ay aba- ay tat~nglawan ko· ang kaibuturan ~an? sa kaniláng kapatíd na pa- halagáng taong may nalalaman sa ngán ninyo ang Sa Kukó ng mga ng akmg. puso. r1, s1 P. Jose Pamintuan, kura sa mga Iihi~ na kilusán. Nang mga Ganid na pinakakarugtong ng mg At ha:mawa'y wala na ang punpurok ng Sampalok na nasagasa- hulíng araw ng Republika ay pi· Iathalang nasabi na káb b h ª tod _na iyon-sapagka't pinawi. na n . , .,. " d k" a asa an ng paglimot . a ng 1sang Jeep sa aang M. na 1usapan ng Alkalde Guinto ng ng iba't iba pang nak . . . na. s1yang nananahaEarnshaw. Si P. Pamintuan ay Maynila ang Pangul<mg Laurel Iabot na an~angmg1nan sa aking puso. t , . . mga .pangyayar1. WAKA. nama ay. noon dm at ang nagpa- upang· s1 koronel Martinez ay ita- · S patakbó n~ '.'jeep" ay di man la- lagá sa Siti-Hol sa pagtatatág ng mang t~m1gil upang saklolohan hukbong kung tawagin ay "home ang parmg nasagasaan. guard". Bagamán nakatalagá na * * * si koronel Martinez sa Siti-Hol ay Ang · isá pa sa mga sinawi ng iagi siyáng nagtutungo sa Malakalupitán ng mga kaaway sa iba- kanyang upang makipulong at ma. yo ng ilog, sa Ermita, ay si koro- kip_agsanggunián sa mga dati ni· ! ManilaBluePrintingCo.lnc. , . nel Telesforo Martinez ng huk- yáng kasama. bong- pilipino. Itó noon, kasama ¡\ng iriasám-asáni ni koronel ng kanyang anák at ng isá pa ririg M.11.rtinez na ayon sa kanya'y makoronel. ng hukbo natin sa Minda- lu'lpalkáting ara.w ng ating katunaw, s~ koronel Angeles, ay nag- bu8an, dahil sa kabuliungán ng kakan!ong sa ~aniláng "shelter" mga hapón, ay di man lamang ni. pagka t nagsala-salabat ang pun- yá nakita. ARLEGUI, PANULU~ NGGUNAW Tuwirang lmportadi>r Nagtitinda ng mga .kagamitan at Kasangkapan :Tanggapa,n at_ Lahat ng Uri ng mga lnaangkat na Kagamitan Gumagawa ng "White Print" at "Blue Print" Sabado, Nobyembre 3, 1945: 1 LA N G - 1 L AN G ng 19