May isang pag-ibig na lalong higit

Media

Part of Bulaklak

Title: May isang pag-ibig na lalong higit
extracted text: 22 BULAKLAK Abril 11. 1956 Ang Isang Pagsintang Napakadakila OO’Y isang hapong kaga. ya nang karaniwan. Mangisa-ngisa pa lamang ang nvza taong pumapasox sa Restawi-an ni Erlina. Kayang-kaya namang paglingkuran ang mga iyon ng mga upahang tagapaglingkod. Kaya sa gayo ng mga sandali’y nasarili ni Erlina ang nagkakataon upang pag-ukulan ng pagdidili-dili ang buhay niya sa ioob ng kaqyang malaking restawran. Sá isang hapag, sa isang kubling sulok ng restawran ey tahimik na nakaupo si Erlina. Ang kaharap niya sa ibabaw ng hapag ay ang maliit na kahong yari sa kahoy, na kin a tata guan ng mga liham na tagapagpa-gunita ng kanyang kahapon at kasalukuyan. Hawak-hawak ni Erlina noon a.ig isang liham na katatanggap pa lamang niya. Itatago na sana niya iyon sa maliit na kahon upang pabayaan na niyang mapalagak sa paglimot yayamang wala namang hinihingi kundi paglimot, nguni’t sa diwa niya’y l u - ma wag ang alaala ng huling sulat na ilalagak niya roon. Hinango niya ang sulat na iyon mula sa maliit na kahon. Sumama sa panglanghap niya ang halimuyak ng natuyong kuwintas na bulaklak ng sampagita: “Ganyan ang aking pag-ibig; walang kupas ang bangong susuob sa iyo habang araw” ang bunggo sa kanyang puso ng isang gunita. Hindi pa nalilimot ni Erlina ang mga talatang nilalaman ng sulat na iyon, gayunma’y muli niyang binasang, may pananabik at may kaba sa dibdib. ka-fri >to.han ka na, at kay Inng hot isiping huli na ako k íít u j dumating sa iyong buhay. Gayunmant matatanggihan ho ba ang kahilingttn numg ikaw ay huwag ko nang rnahalin -Go, susundin kita, at ako'y nuigiging amino mo na rUfruiiod so iyong likuran, upamg kung eakaling duinathiq ang ( ran’ na kail/J'oguLubhang Matiisin Sa Kanyang Pithaya. nin mo ang aking pagmamahalt ay masusumpunga.n mong iyam ang una't hiding yamang inihahamdog sa iyo ng aking buhay. —Rafael” May pag-aalinlangang gumuhit sa aliwalas na mukha ni Erlina. Totoo nga kayang may pag-ibig na ganyan? Tunay nga naman. Ngayong halos lahat ng bagay sa buhay ay nababahiran ng pagmamataas ng tao at labis na pagtingin sa sarili, sa sariling kapakanan at katayuan, maaari pa nga kayang magkaroon sa ibabaw ng lupa ng ganyang uri ng pag-ibig? Pag-ibig na h'ndi inaalintana ang maaaring sukat sabihin ng makakating dila? Pag-ibig na hindi inaalumana ang maaaring maging tukso ng madia at kaipala’y pananagui-ian pang pag-ibig na “pantakip-butas” lamang? Si Erlina ay napailing at saka binalingan naman ang huKng suW7A STA. CRUZ. lat na katatanggap pa lamang niya. A nang sulat na iyon. “Talagang hindi taya magkapalarau. Ang kapalaran ka gata9y sadyang nakaguhit sa baba ing idiudulog ko sa dambana ngayong hapon. Kaya ung I'do^ig mabutCy limutin mo na ako at huwag mo pa riv sa»</ ako'ng pagdamdaman. Artemio” Pagdamdaman? Isang ngiting alanganing ismid ang gumuhit sa isang sulok ng bibig ni Erlina. Hindi kinakailangan ni Erlinang tutupin ag kanyang dibdib at tanungin ang kanyang puso. Tiyak na tiyak niyang hindi. Hindi siya nagdaramdam! Matagal nang nakikilala ni Erlina na ang pag-ibig niya kay Artemio ay isang pagkakamali. Bagu-bago pa lamang niyang natatanggap ito’y nagpabaya na. Manaka-naka lamang kung dumalaw 3a kanya. Inaakav ng katutubong ugaling kahinhinan, ibig man niyang ipamukha kay Artemio ang pagkukulang nito ay hindi niya magawa. Nakilala niyang hindi sila magkatugma. Nguni’t ang pangako niya kay Artemio ay pangakong kanyang pinahahalagahan. Kaya ang hinihintay niya kung mangyayari ang kanilang pagkakas?ra, ay kay Artemio dapat na manggaling iyon at hindi-sa kanya. Ngayon- ito’y nangyari na, ang ipinagda ramdam ni Erlina’y kung ang aninong sumusunod sa Lkuran niyaJy wala na! Ewan niya kung babalik pa iyon. Kapag nagkagayon, ang hindi pagbabalik niyon ay kanyang pakadaramdamin. Isang mayuming pag-ibig ni Rafael ay dumating sa buhay ni Erlina. Nakilala niya sa pagkain-kain sa kanyang restawran. Nguni’t lalo niyang nakilala sa pamamag'tan ni Berto, na katulong nila sa restawran. —Si Rafael, ay mabait at mabuting kaibigan, —parang pagmamalaking wika ni Berto kay Erlina. Hinahanap niya ang kanyang mga kaibigan sa bunton ng maliliit, pagka’t nababatid niyang siya ma’y maliit din. Hindi siya katulad ng maraming kumakain dito sa atin. Ganyan din ang pagkakilala ni Erlina kay Rafael. Hindi siya “Mapagmalaking pantog” sa kanyang kaliitan. Sa kanilang múdalas na pag-uusap, si Rafael ay walang laging nasasabi sa kanya kundi ang karalitaan nito —ang karalitaang kinagisnan at ang karalitaang kasalukuyan pang tir»utunggali nito. —Kaya mangingilag akong makipagkilala sa “malalaki... sa malalaking katulad • • • mo! — minsa’y tila may pagbibirong sab| ni Rafael kay Erlina. —Aba! hindi naman ako malaki a, —ang naisagot ni Erlina. ... AT NANGlNGINIG ANG MGA PAL/AfNG bw u k sa n a t B/NASA ANG SULAT** —Ang katangiang hinahanap ko sa aking magiging kaibigan ay hindi ang kayamanan kundi ang kabaitan. Bakit ba minamaliit mong mabuti ang iyong sarili? — Ani Erlina pa at hindi niya natatandaan kung nasabi niya kay Rafael o naisaloob na lamang niya ang ganito: —Hindi ka ñaman alangan sa sinuman sa kanila. ' May mga sandaling kung si Erlina’y nagsasarili at nakapag-iisip na mag-isa, ay hindi niya mapaglabanan, katakutang parang multong nagtitindig sa kanyang puso, ang pagdating ng araw na si Rafael ay umibig sa kanya. Wala na siyang puso upang makatugon pa sa isang pag-ibig, pagka’t nakatali na nga siya kay Artemio. Nguni’t ang kinatatakutan ni Erlina'y nangyari rin. Isang a raw’ ay may natuklasan si Berto. —Galing ako kina Rafael, — anito kay Erlina. —Nabuklat ko ito sa kanyang sulatan. Hindi niya nalalaman kinuha ko ito. Isang sulat para sa iyo. basah n mo! At binasa ni Erlina. “. . .Pangapat 7/a ang sulat kong do. Batid kong hindi ko rin ito maipa padala sa iyo at pupunitin ko lamzLng pay kata pos. Gayunman, liga ya ko na ang isulat arg buong nilala-man ng aking damdamtn ni hindi ko yata masasabi so iyo kailanman." Mahaba ang sulat na binasa ni Erlina. Isung k’ming pag-ibig ng isang mayumng puso. Um ibig ay takot na masawi. Umiibig ay hindi makapangahas, pagka’t maralita. —Huwag mong sasubihin sa kanyang ibinigay mo akin ang sulat na ito, —nasabi ni Erl.na Ray Berto al itinago ang sulat. Nguni’t hindi nakatiis si Berto na h ndi ipagtapat kay Rafael ang kanyang pagkakasala. Namutla nang gayón na lamang si Rafael sa restawran. Ewan kung bakit nakararamdam siya ng pai.^ungulila sa katauhan nito. Nguni’t isang hapuri. si Erlina’y tumanggap ng mga kuwintas ng sumpagita na data ng isang bata, at d -umano’y ipinabibigay ng isang “mamang” h;ndi niya nakikilala. Tuwing hapoig nang makalawung araw ay tumanggap si Erlina ng isang ng kuwintas ng sampag tan. Hindi naman pinaglatakhan ni Erlina iyon. Tiniti\uk niyang si Rafael ang nagpapadala nlyon.. Hindi nakatiis si Erlinang mag•awnlang klbo. Isang sulat ang Abril 11, 1956 BULAKLAK kanyang ginawa at ipinadala kay Rafael sa pamamagitan ni Berto. “Huwag mo na akotvg pada-lhaoi ng sampagita, —anang sulat niya, —pagka't hindi ko na tatanggapin. Isino samo ko sa iyo na limutin mo na ang iyong pag-ibig sa akin, pagka't ako'y may kasintahan na." At sumagot si Rafael: “Aug kasama ng sulat kong ito'y ang hiding kuwintas ng sampagitan.g tatanggapin mo sa akin, nguui't may bango ng aking pag-ibig na susuob sa iyo habang buhay." At ang dugtong pa sa isang bahagi. “Kung sakaling may araw na darating na kailanganin mo ang aking pagmamohal iya¿n pa rin any ma-susampiiugan mong una't hiding ya. mang inihohandog sa iyo ng aking buhay.” TINIKLOP ni Erlina ang dalawang sulat na inilagay niya sa kahong kahoy. Ibig niyang milimot ang nadukol sa dalawang lih_m na ¡van. Ang kay Artemio, doh 1 sa wala nang kapararakang alalahanin pa :fya; at ang kay Rafael, dahil sa pag-aalinlangan niyang “may pag-ib g na mananatiling pag-ibii; sa g taa ng kasaw an sa maraming araw." Tumindig si Erlina mula sa kaa> ang pagkakaupo. Dalawang karr.ay na binuhat niya ang munting kahong kahoy, na ang nasa kalooban niya ay hindi na niya halabas na muli; i tat ago na niya upang kailanman ay huwag na n yang buksan. Hindi na kailangan sapagka’t sa ganang kay Erlina, ay maghahatid siya ng isang kabaong sa libingan ng pag1 mot na taglay ang lahat ng gunita niyang hindi na niya ibig na alalahanin. Nasumpungan ni Erl nang may namumuong luha sa kanyang mga mata. Hindi niya mapig 1-pigil, nguni’t walang dahilan upang siya’y lumuha, ang sabi niya sa sarili. Kaya ibinabang muli ang munting kahon na kinataguan ng kanyang lihim sa ibobaw ng hapag at dinampian ng pangyolite ang kanyang mga mata. —Magandang hapun po; sino po ba si Aling Erlina? —Narinig ni Erlinang tanong ng isang tinig. Dumukwang si Erlina at tumanaw sa may dakong pinto. Isang bata ang kanyang nakit-a. Sa isang kamay ay may bitbit na (Sandan sa p-cbimc < 0' 80 BULAKLAK Abril 11, 1956 soon ¡among nakaraang Ungga <y nakausap ko siya sa Maynila. Siya ang nagsabi sa akin no pabasa raw ninyo ng ay on, at siya rin ang nagbalitang may sakit daw kayo? —Ha?.... —Si mang Ambo ñaman ang hindi makapaniwala sa kanyang naxinig. Paano'y isa pa siya sa mga nakipaglibing nang ihatid sa huling hantungan ang kasintahan ng kanyang anak. — Tai a gang mahal na mahal ka sa kanyang puso! Ayaw pa sanang paniwalaan ni Denang na patay na nga si Angel* Subali't nang patunayan sa kanya NG SWEEPSTAKES ay naglalaro sa SAMPUNG bilang? Mga kaibigan, ito ay isang katotohanan na natupad dahil sa pagkakaroon ng isang bagong pamamaraan ng pagtola. Ang bawa’t libreta ay naglalaman ng SAMPUNG BILANG. Sakaling isa sa mga bilang ang magwagi ng malaking gantimpala, lahat ng biláng o tiket mula sa libretang ito ay magwawagi rin ng malaking premyo! Samantalahin ang bagong paraang ito! BUMILI NG INYONG TIKET para sa bolahan ng sweepstakes sa Abril 22! Tulad ng dati, mahigit na KALAHATING MILYONG PISO ang ipinamamahagi, LIBRE SA BUWIS. PHILIPPINE CHARITY SWEEPSTAKES Ibabang Palapag, Gusali ng NAMARCO M. de ¡a Industria, Maynila Tel. 2-7391 ni aling Trining, ina ni AngeL na patay na nga ang anak nito. ay saka ¡among naniwala si Denang. Nguni’t kalakip naman niyon ang hapding kirot na nabuhay sa kanyang puso.... higit na mahapdl kaysa sa úname niyang kasawian sa paiad ng mga mapagsamanta¡ang apo ni Adan, na matapos siyang lamuyutin sa paiad ng mga ¡yon, ay naiwan siyang lantang bulaklak na wala nang bango. —“Oh, Bakit.... bakit kinailangcmg sapitin ko ang ganitong kasawian? Bakit?.... At bakit ko pa naisipang lumayas sa amin at pagtaksilan si Angel at sumama ako sa lalaking dumaya ng aking pag-ibig? Bakit ko pa sinunod ang kabaliwan ng aldng diwa upang pumagitna sa magulong lunsod ng Maynila? Bakit?.... Bakit?... ." PARANG multong nagbalik sa gunita ni Denang ang isang urnagang naglalako siya ng gulay’ ai isda, na kamunUk na siyang nabundol ng biglang lumikong kotse. ¡sang lalaki ang umibis at nilapitan siya. Iyon si Arturo, na matapos hingin ang kanyang pagpapaumanhin, ay nakipagkilala sa kanya, hanggang sa magipg ¡aging panauhin niya iyon, at matangay siya ng katamisan ng dila nito. hanggang naakit upang liparin ang pinapangarap niyang lunsqd ng Maynila. Sa ginawa niyang pagsama kay Arturo ay nailibing tuloy niya sa paglimot ang mabait na kasintahan, si AngeL At kaya lamang niya naalaala ang pinagtaksilang kasuyo ay nang mal am an niyang may asawa't anak pala ang sinamahan niyang lalaki. Parang nabulagan ay namasukan siya sa isang Bar bilang tagapagsilbi. Nguni’t hindi niya akalin na sa pook na iyon ay marami palang lawin ang maglulugso ng kanyang napariwara nang puri. —Kalamayin mo, anak, ang kapalaran ikinabit sa iyong buhay ng ating Panginoon. —Tinig ng kanyang ama ang gumambala sa malalim na pagdidili-dili ni Denang. —Tena, Denang! —Tawag ni aEng Trining namimighating dalaga. —Soli wan mo kami sa pagbasa ng pasyong mahal! ’^cnutok man ay hindi umimik si Denang. Nakaharap na siya sa ; jng mahal ay parang wala pa siya sa sarili. At nang umaawil m siya ay maiinit na luha ang pumatak sa kanyang dibdib. Naaa niya si Angel! At ang kanyang puso'y nauuhaw.... nauuhaw sa timyas ng pag-ibig ni AngeL ---- WAKAS-1MAY ISANG... (Buhat sa pahina 23) kuwintas ng mapuputing bulaklak ng sampagita na sa kasariwaan ay nagtatapon ng masamyong halimuyak, at sa isang saglit ay parang lumaganap at napuno ang buong restawrang iyon. —Ako! Ako! —Ang namulas na sunod-sunod sa labi ni Erlina. —Ako. Ako.... Tinanggap n:ya ang sampagita at nakita niyang may'sulat na kasama iyon. Nanginginig ang mga daliring dinampot iyon at binuksan. Pinahid ang ulap ng luhang tumatakip sa kanyang paningin at binasa. At saka pa lamang nalunasan ang mabigat na suliranin ng puso ni Erlina. “Erlina, Nabasa ho ang pakikvpagisang dibdib nd Artsmio. Ako'y (nakikiramay sa pagdaramdam mo. Dahil sa pangyayaring iyan, kaipala’y hindi mo na ibabawal sa aking padalhan kitang muli ng sampagita —ang sogisag n'g aking pagmamahal na masusumpungan mong may bangong isusuob sa iyo sa habang buhay. Kaya, tanggapin mo sana, Erlina ang una't huling yamang inihahandog sa iyo ng aking kaluluwa. Rafael.” —WAKAS— Wal ang Pat a wad (Buhat sa pahina 21) kundi laguk-lagok, hindi na konti-konti lamang, kopa-kopang puno na; at habang tumutungga ay lalo siyang nauuhaw. Lalo siyang nagpapanibagong bulas. Nakikita niyang tila panoramang umiinog ang magagandang tanawin sa kanyang paligid, at kasabay niyo’y paTang mga puting silahls na humahawi ng maiitim na guniguni s> kanyang isipan. Napapangiti na siya ng sariwang mga ngiti. Noon lamang siya natawang may matutunog na halakhak. Naislp niyang ang massing pala’y parang masayang panaginip. Wala siyang malay na iyon pala’y simula na ng “Delirio,” o paghihingalo ng isang buhay na nalalapit sa kanyang wakas. Samantala’y patuloy na sumisidhi ang kanyang uhaw. Isang lagok pa, dalawang lagok pa ng alak at sa wari niya’y maaari na siyang makalipad na parang ibon kahi’t walang pakpak. Maaari na siyang makalipad na parang ibon kahi’t walang pakpak. Maaari na siyang makatakas dito sa mundong kahapis^hapis. Hinawakan niya ang prasko at siya’y magsasalln, subali’t wala na palang laman. Ilang patak na lamang ang tumulo sa kopa. Ang ilang patak naeaiak ay hindi sapat upang magkabagwis ang kanyang kahibangan. Sayang. Kung wala na siyang matutungga ay kay daling mapuputol ang kanyang pag-aaliw. Nguni’t hintay! Mayroon siyang naalaala. Nagunita niyang sa estante ng mga kagamitan sa pagluluto sa kusina ay may isang bote ng Giniebra San Miguel na kakaunti lamang ang kulang, at marahll iyo’y nalabi sa isa nilang piging at naitago doon ni Bunday. Dali-dali siyang nagtindig at
Date: 1956
Rights